display-dhammapada-1.0/0000775000175300017530000000000012001432013014736 5ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada-1.0/Makefile0000664000175300017530000000641512001432013016404 0ustar makerpmmakerpmSHELL = /bin/sh package = display-dhammapada Package = $(package) VERSION = 1.0 ## Path prefix = /usr PREFIX = $(prefix) exec_prefix = /usr bindir = $(prefix)/bin datadir = $(prefix)/share/$(package) icondir = $(prefix)/share/icons/$(package) docdir = $(prefix)/share/doc/$(package) mandir = $(prefix)/share/man man1dir = $(mandir)/man1 ## Install INSTALL_DATA = install -m 644 INSTALL_PROGRAM = install -m 755 MKDIR = install -d -m 755 BIN = $(package) BINshort = dhamma CC = cc DP = dhammapada-english-transl.txt DPALT = dhammapada-alternate.txt DPPL = dhammapada-polish-transl.txt DOCS = changelog copyright INSTALL MAN1 = $(Package).1 ICON1 = buddha1.png ICON2 = buddha2.png ICON3 = enso.png ICON4 = lotus.png # package DISTFILES = display-dhammapada.spec Makefile bin doc icons man src dhammapada debian all: options $(BIN) options: # These options are used only if CFLAGS # are not set on the command line or by # your package manager. ifeq ($(strip $(CFLAGS)),) OPT = -O2 WARN = -ansi -Wall -Wno-unused -Wno-parentheses CFLAGS = $(OPT) $(WARN) endif $(BIN): $(CC) $(CFLAGS) $(CPPFLAGS) $(LDFLAGS) -o bin/$(package) src/$(package).c clean: -rm -f bin/$(package) -rm -rf $(package)-$(VERSION) -rm -f ./*bak ./*~ -rm -f ./*/*.bak ./*/*~ distclean: clean -rm -f ../$(package)-$(VERSION).tar.gz dist: test -e $(package)-$(VERSION) || mkdir $(package)-$(VERSION) cp -R $(DISTFILES) $(package)-$(VERSION) tar czf ../$(package)-$(VERSION).tar.gz $(package)-$(VERSION) -rm -rf $(package)-$(VERSION) installdirs: test -e $(DESTDIR)$(bindir) || $(MKDIR) -p $(DESTDIR)$(bindir) test -e $(DESTDIR)$(datadir) || $(MKDIR) -p $(DESTDIR)$(datadir) test -e $(DESTDIR)$(docdir) || $(MKDIR) -p $(DESTDIR)$(docdir) test -e $(DESTDIR)$(icondir) || $(MKDIR) -p $(DESTDIR)$(icondir) test -e $(DESTDIR)$(mandir) || $(MKDIR) -p $(DESTDIR)$(mandir) test -e $(DESTDIR)$(man1dir) || $(MKDIR) -p $(DESTDIR)$(man1dir) install: installdirs # Install programs $(INSTALL_PROGRAM) bin/$(BIN) $(DESTDIR)$(bindir) $(INSTALL_PROGRAM) bin/xdhamma $(DESTDIR)$(bindir) cd $(DESTDIR)$(bindir); \ ln -fs $(BIN) $(BINshort) # Install data $(INSTALL_DATA) dhammapada/$(DP) $(DESTDIR)$(datadir) $(INSTALL_DATA) dhammapada/$(DPALT) $(DESTDIR)$(datadir) $(INSTALL_DATA) dhammapada/$(DPPL) $(DESTDIR)$(datadir) # Install documentation $(INSTALL_DATA) doc/changelog $(DESTDIR)$(docdir) $(INSTALL_DATA) doc/changelog.Debian $(DESTDIR)$(docdir) $(INSTALL_DATA) doc/copyright $(DESTDIR)$(docdir) $(INSTALL_DATA) doc/README $(DESTDIR)$(docdir) # Install icons $(INSTALL_DATA) icons/$(ICON1) $(DESTDIR)$(icondir) $(INSTALL_DATA) icons/$(ICON2) $(DESTDIR)$(icondir) $(INSTALL_DATA) icons/$(ICON3) $(DESTDIR)$(icondir) $(INSTALL_DATA) icons/$(ICON4) $(DESTDIR)$(icondir) # Install man $(INSTALL_DATA) man/$(MAN1) $(DESTDIR)$(man1dir) $(INSTALL_DATA) man/xdhamma.1 $(DESTDIR)$(man1dir) gzip $(DESTDIR)$(man1dir)/$(MAN1) gzip $(DESTDIR)$(man1dir)/xdhamma.1 cd $(DESTDIR)$(man1dir); \ ln -sf $(MAN1).gz dhamma.1.gz; uninstall: rm -rf $(DESTDIR)$(bindir)/$(BIN) $(DESTDIR)$(bindir)/xdhamma \ $(DESTDIR)$(bindir)/$(BINshort) $(DESTDIR)$(datadir) \ $(DESTDIR)$(docdir) $(DESTDIR)$(icondir) \ $(DESTDIR)$(man1dir)/xdhamma.1.gz $(DESTDIR)$(man1dir)/dhamma.1.gz \ $(DESTDIR)$(man1dir)/$(MAN1).gz display-dhammapada-1.0/doc/0000775000175300017530000000000012001432013015503 5ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada-1.0/doc/changelog.Debian0000644000175300017530000001275512001432013020546 0ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada (0.23-7) unstable; urgency=low * description in debian/control was told to be in violation with Policy 3.4.1 paragraph 2 and 3.4.2 paragraph 2. (Closes: #566742) * Some minor changes to get rid of lintian warnings. -- Jakub Nadolny Sun, 28 Feb 2010 18:27:07 +0100 display-dhammapada (0.23-6) unstable; urgency=low * xbase-clients is replaced by x11-utils. * In manpage .DD, .Bd, .Ed are removed. -- Jakub Nadolny Wed, 24 Dec 2008 10:52:04 +0100 display-dhammapada (0.23-5) unstable; urgency=low * Verse 127 in dhammapada-alternate.txt corrected - it was duplicate to 128 before. Proper version received from alt.religion.buddhism. Information about that mistake has been send to upstream. (Closes: #169539) * Upstream Makefile corrected - stripping option removed from install. (Closes: #436769) * Package description contains now short explanation about "Dhammapada" itself. (Closes: #440696) * Some minor changes to get rid of lintian warnings. -- Jakub Nadolny Wed, 10 Oct 2007 15:53:38 +0200 display-dhammapada (0.23-4) unstable; urgency=low * debian/rules file corrected, prefix was wrong and program could not find data files. -- Jakub Nadolny Fri, 26 Jan 2007 14:42:48 +0100 display-dhammapada (0.23-3) unstable; urgency=low * debian/templates moved to debian/NEWS.Debian (Closes: #402300) * some minor lintian warnings corrected. -- Jakub Nadolny Mon, 8 Jan 2007 12:30:45 +0100 display-dhammapada (0.23-2) unstable; urgency=low * Amaya: Jakub fixes all I broke :) -- Jakub Nadolny Mon, 13 Nov 2006 13:41:52 +0100 display-dhammapada (0.23-1) unstable; urgency=high * New maintainer (Closes: #285159) * New upstream version (Closes: #285157) * Author of Polish translation agreed to use Creative Commons Public Domain Dedication as a license: http://creativecommons.org/licenses/publicdomain (Closes: #285156) * Added gtk-dhammapada (support by Wojciech Mula) * dp name changed to dhamma, xdp changed to xdhamma * xdhamma has been modified to display properly Polish messages (patch prepared by Wojciech Mula) * Some clearance to make the package lintian clean. * Sponsored upload, some polishing by Amaya Rodrigo : - Repackaged from scratch. debian/compat = 5 - Updated Standars version, no changes needed. - Reformatted Copyright and debian/copyright files. - urgency=high because #285156 is RC. - Ack previous NMU (Closes: #359390). - Heavily cleaned upstream's Makefile -- Jakub Nadolny Mon, 13 Nov 2006 13:41:52 +0100 display-dhammapada (0.21-3.1) unstable; urgency=low * Non-maintainer upload. * Get rid of the /usr/doc/ link in postinst (Closes: #359390). -- Amaya Rodrigo Sastre Thu, 13 Jul 2006 21:04:45 +0200 display-dhammapada (0.21-3) unstable; urgency=low * Update maintainer address. -- David Starner Tue, 23 Jul 2002 23:30:42 -0500 display-dhammapada (0.21-2) unstable; urgency=low * The new groff broke the manpage; I had to change a Dd to DD. -- David Starner Sun, 9 Jun 2001 01:31:45 -0500 display-dhammapada (0.21-1) unstable; urgency=low * New upstream version - only minor changes from alt1 * UTF-8 man page and help -- David Starner Tue, 24 Apr 2001 21:55:45 -0500 display-dhammapada (0.20-alt1) unstable; urgency=low * Include some experimental patches sent upstream. * display-dhammapada now supports two translations. It required a rewrite and will require another one if a third translation or the original shows up. * This is a beta version - there are major changes from the last version, and may be major changes if the upstream author decides not to use my patch and goes another way. Be forwarned. -- David Starner Tue, 10 Apr 2001 20:55:45 -0500 display-dhammapada (0.20-5) unstable; urgency=low * xcontrib is dead; recommend xbase-clients instead -- David Starner Fri, 17 Nov 2000 23:09:42 -0500 display-dhammapada (0.20-4) unstable; urgency=low * New maintainer (Closes: #68091) * Remove /usr/bin/dp -> /usr/bin/display-dhammapada link (Closes: #43217). * Move the actual text from /usr/share/doc to /usr/share/display-dhammapada so you can remove documentation and it will still work. * Change Suggests: xcontrib to Recommends: xcontrib, since xdp won't work without it. -- David Starner Mon, 17 Apr 2000 22:44:11 -0500 display-dhammapada (0.20-3) unstable; urgency=low * Applied patch submitted by Kevin Ryde to make the manpage reference /usr/share/doc instead of /usr/doc. -- Torsten Landschoff Tue, 26 Oct 1999 10:19:59 +0200 display-dhammapada (0.20-2) unstable; urgency=low * The text-database is now installed uncompressed so that the program even works ;) * LSM-Entry removed. -- Torsten Landschoff Tue, 26 Oct 1999 09:04:48 +0200 display-dhammapada (0.20-1) unstable; urgency=low * New upstream version. * No longer a Debian native package. * Package orphaned. * Menu entry added. * See changelog.gz for past changes. * Moved to policy 3.0.1. * Converted the build scripts to debhelper. -- Torsten Landschoff Mon, 25 Oct 1999 02:35:26 +0200 display-dhammapada-1.0/doc/changelog0000664000175300017530000001011412001432013017352 0ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada (1.0-0.1) unstable; urgency=low * Non-maintainer upload. * New upstream version. * New upstream maintainer. - bodhi.zazen -http://bodhizazen.net/display-dhammapada *display-dhammapada.c -Changed copyright from Public License to GPL v3 * Patched display-dhammapada.c -Fixed warnings -Paul Tagliamonte -Path changed from /usr/local to /usr * contrib/gtk-dhammapada.c removed, it no longer compiles * short version renamed to dhamma * graphical wrapper renamed to xdhamma * xdhamma was re-written -Uses notify-send rather the xmessage -Added icon set for notify-send -Able to select translation -License GPL V3 *Makefile re-written -Removed script to gpg sign packages -Removed script to upload source code -Set default prefix to /usr -Documents moved to /usr/share/doc/display-dhammapada -Translations moved to //usr/share/display-dhammapada -configured make to run as a user rather then root -set permissions (dir 755 files 644) -check if CFLAGS were passed on the command line -test and if needed create target (install) directories -cleaned dist, clean, and uninstall targets *Verse 50 of dhammapada-english-transl.txt - "no the shortcomings" changed to - "not the shortcomings" *Verse 127 in dhammapada-alternate.txt corrected - it was duplicate to 128 -http://forum.soft32.com/linux2/Bug-169539-Missing-verse-Max-Mueller-\ translation-ftopict67280.html *Information from examples/* added to man page. -examples/* removed *Updated man pages -(Closes: #677832) -(Closes: LP: #1014195) -fixed macros -updated reference URL *Updated README to include more information *Organized the files into sub-directories *Added icons for xdhamma (notify-send) *copyright file updated -- bodhi.zazen Mon, 25 Jun 2012 14:05:45 -0600 display-dhammapada (0.23) * Added Polish translation -- Ričardas Čepas Mon, 11 2003 Aug 22:12:35 +0300 display-dhammapada (0.22) * Added GTK frontend by Josh Buhl -- Ričardas Čepas Sun, 13 2003 Apr 20:24:11 +0300 display-dhammapada (0.21) * Added alternative translation by F. Max Muller, thanks to David Starner . * Added note about amor (KDE toy) to man page and examples/amortips. -- Ričardas Čepas Fri, 20 2001 Apr 11:54:04 +0200 display-dhammapada (0.20) * Added manpage, thanks to Kevin Ryde * Splitted Debian Linux part. -- Ricardas Cepas Sun Oct 10 20:21:54 CEST 1999 display-dhammapada (0.19) unstable; urgency=low * Fixed shell name in 'xdp'. -- Ricardas Cepas Mon, 15 Mar 1999 18:51:58 +0100 display-dhammapada (0.18) unstable; urgency=low * xsession example moved to xdp script. * Minor changes in Makefile. -- Ricardas Cepas Fri, 12 Mar 1999 15:39:52 +0100 display-dhammapada (0.17) unstable; urgency=low * Minor changes in Makefile. * xsession example. -- Ricardas Cepas Sun, 20 Sep 1998 12:28:57 +0200 display-dhammapada (0.16) frozen unstable; urgency=low * Fixed distclean target to prevent removing of .deb by dpkg. * Added -c option to install. -- Ricardas Cepas Sat, 18 Jul 1998 21:25:49 +0200 display-dhammapada (0.15) unstable; urgency=low * Rewritten Makefile. * Can find a verse by number. -- Ricardas Cepas Wed, 11 Mar 1998 13:47:37 +0200 display-dhammapada (0.14) unstable; urgency=low * Removed /usr/local/ from Debian binary package. * Relaxed program's copying policy. * Changed help message's wording. -- Ricardas Cepas Thu, 15 Jan 1998 12:18:21 +0200 display-dhammapada (0.12) unstable; urgency=low * Recompiled with libc6. * Minor fixes. * Added example. -- Ricardas Cepas Mon, 23 Jun 1997 15:10:37 +0300 display-dhammapada (0.11) unstable; urgency=low * Initial Debian release. -- Ricardas Cepas Fri, 7 Feb 1997 13:14:08 +0200 display-dhammapada-1.0/doc/README0000664000175300017530000000314712001432013016370 0ustar makerpmmakerpmThe Dhammapada is an anthology of 423 verses from the Kuddaka Nikaya part of the Theravada Pali Canon. It contains Buddhist ethical and spiritual precepts. One of the translations is by John Richards; the other is an older translation by F. Max Muller. See the changelog for changes and updates to this package. Programs: display-dhammapada prints Dhammapada verses to standard out. The output can be piped to external programs such as cowsay, zenity, and notify-send. dhamma is a shortcut for display-dhammapada xdhamma prints Dhammapada verses to your desktop using notify-send For additional information and options see man display-dhammapada man dhamma man xdhamma To install : Debian/Ubuntu display-dhammapada is in the repositories and can be installed with sudo apt-get install display-dhammapada Packages: You can also download a pre-packaged deb or rpm from http://bodhizazen.net/display-dhammapada To install from source: Download http://bodhizazen.net/display-dhammapada/display-dhammapada-1.0.tar.gz tar xcvf display-dhammapada-1.0.tar.gz cd display-dhammapada-1.0 make sudo make install See `Makefile' for details. You may need wish change you C compiler flags, WARN, OPT, or other variables. To remove : sudo make uninstall Home page: http://bodhizazen.net/display-dhammapada/ Screen shots: http://bodhizazen.net/display-dhammapada/ If you wish to package display-dhammapada, you can start the display-dhammapada.spec and debian directory included with display-dhammapada-1.0.tar.gz Bug reports: https://bugs.launchpad.net/display-dhammapada Contact: bodhi.zazen display-dhammapada-1.0/doc/copyright0000664000175300017530000000500012001432013017431 0ustar makerpmmakerpmFiles: debian/* bin/xdhamma man/* Makefile display-dhammapada.spec doc/* src* Copyright: 2012 Bodhi Zazen License: GPL-3.0+ . Files: dhammapada/dhammapada-english-transl.txt Copyright: 1993 John Richards License: Public Domain, as explained at http://creativecommons.org/licenses/publicdomain . Files: dhammapada/dhammapada-alternate.txt Copyright 1997-2001 Ricardas Cepas and contributors License: Public Domain, as explained at http://creativecommons.org/licenses/publicdomain See also: http://unicode.strangled.net/me/rch/dd.html . Files: dhammapada/dhammapada-polish-transl.txt Copyright 2006 Zbigniew Becker License: Public Domain, as explained at http://creativecommons.org/licenses/publicdomain See also http://mahajana.net/dhammapada/ . License: GPL-3.0+ This program is free software: you can redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU General Public License as published by the Free Software Foundation, either version 3 of the License, or (at your option) any later version. . This package is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details. . You should have received a copy of the GNU General Public License along with this program. If not, see . . On Debian systems, the complete text of the GNU General Public License version 3 can be found in "/usr/share/common-licenses/GPL-3". . Files: icon/buddha1.png Source: http://www.zentao.org/en/zen-sfondi-desktop-wallpapers/buddha-wallpaper-siddhartha-gautama-consapevolezzabuddha-wallpaper-siddhartha-gautama-awareness Author: Sensei License: Public License, as explained by http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/ "All rights belong to this eternal ever-changing universe - Presence, serenity and awareness" . Files: icon/buddha2.png Source: http://www.wallpaper1080hd.com/desk/1680x1050/2010/0706/4110.html Author: Unknown License: Public License, as explained by http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/ "This is a high-definition widescreen wallpapers site, collected and produced excellent high definition wallpaper, and it is free, like the picture of a friend for the free download, suitable for any computer or mobile phone!" . Files: icon/enso.png Author: bodhi.zazen License: GPL-3.0+ . Files: icon/lotus.png Author: bodhi.zazen License: GPL-3.0+ display-dhammapada-1.0/debian/0000755000175300017530000000000012001432013016156 5ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada-1.0/debian/rules0000755000175300017530000000067212001432013017243 0ustar makerpmmakerpm#!/usr/bin/make -f # -*- makefile -*- # Sample debian/rules that uses debhelper. # This file was originally written by Joey Hess and Craig Small. # As a special exception, when this file is copied by dh-make into a # dh-make output file, you may use that output file without restriction. # This special exception was added by Craig Small in version 0.37 of dh-make. # Uncomment this to turn on verbose mode. #export DH_VERBOSE=1 %: dh $@ display-dhammapada-1.0/debian/changelog0000664000175300017530000001011112001432013020024 0ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada (1.0-0.1) unstable; urgency=low * Non-maintainer upload. * New upstream version. * New upstream maintainer - bodhi.zazen -http://bodhizazen.net/display-dhammapada *display-dhammapada.c -Changed copyright from Public License to GPL v3 * Patched display-dhammapada.c -Fixed warnings -Paul Tagliamonte -Path changed from /usr/local to /usr * contrib/gtk-dhammapada.c removed, it no longer compiles * short version renamed to dhamma * graphical wrapper renamed to xdhamma * xdhamma was re-written -Uses notify-send rather the xmessage -Added icon set for notify-send -Able to select translation -License GPL V3 *Makefile re-written -Removed script to gpg sign packages -Removed script to upload source code -Set default prefix to /usr -Documents moved to /usr/share/doc/display-dhammapada -Translations moved to /usr/share/display-dhammapada -configured make to run as a user rather then root -set permissions (dir 755 files 644) -check if CFLAGS were passed on the command line -test and if needed create target (install) directories -cleaned dist, clean, and uninstall targets *Verse 50 of dhammapada-english-transl.txt - "no the shortcomings" changed to - "not the shortcomings" *Verse 127 in dhammapada-alternate.txt corrected - it was duplicate to 128 -http://forum.soft32.com/linux2/Bug-169539-Missing-verse-Max-Mueller-\ translation-ftopict67280.html *Information from examples/* added to man page -examples/* removed *Updated man pages -(Closes: #677832) -(Closes: LP: #1014195) -fixed macros -updated reference URL *Updated README to include more information *Organized the files into sub-directories *Added icons for xdhamma (notify-send) *copyright file updated -- bodhi.zazen Mon, 25 Jun 2012 14:05:45 -0600 display-dhammapada (0.23) * Added Polish translation -- Ričardas Čepas Mon, 11 2003 Aug 22:12:35 +0300 display-dhammapada (0.22) * Added GTK frontend by Josh Buhl -- Ričardas Čepas Sun, 13 2003 Apr 20:24:11 +0300 display-dhammapada (0.21) * Added alternative translation by F. Max Muller, thanks to David Starner . * Added note about amor (KDE toy) to man page and examples/amortips. -- Ričardas Čepas Fri, 20 2001 Apr 11:54:04 +0200 display-dhammapada (0.20) * Added manpage, thanks to Kevin Ryde * Splitted Debian Linux part. -- Ricardas Cepas Sun Oct 10 20:21:54 CEST 1999 display-dhammapada (0.19) unstable; urgency=low * Fixed shell name in 'xdp'. -- Ricardas Cepas Mon, 15 Mar 1999 18:51:58 +0100 display-dhammapada (0.18) unstable; urgency=low * xsession example moved to xdp script. * Minor changes in Makefile. -- Ricardas Cepas Fri, 12 Mar 1999 15:39:52 +0100 display-dhammapada (0.17) unstable; urgency=low * Minor changes in Makefile. * xsession example. -- Ricardas Cepas Sun, 20 Sep 1998 12:28:57 +0200 display-dhammapada (0.16) frozen unstable; urgency=low * Fixed distclean target to prevent removing of .deb by dpkg. * Added -c option to install. -- Ricardas Cepas Sat, 18 Jul 1998 21:25:49 +0200 display-dhammapada (0.15) unstable; urgency=low * Rewritten Makefile. * Can find a verse by number. -- Ricardas Cepas Wed, 11 Mar 1998 13:47:37 +0200 display-dhammapada (0.14) unstable; urgency=low * Removed /usr/local/ from Debian binary package. * Relaxed program's copying policy. * Changed help message's wording. -- Ricardas Cepas Thu, 15 Jan 1998 12:18:21 +0200 display-dhammapada (0.12) unstable; urgency=low * Recompiled with libc6. * Minor fixes. * Added example. -- Ricardas Cepas Mon, 23 Jun 1997 15:10:37 +0300 display-dhammapada (0.11) unstable; urgency=low * Initial Debian release. -- Ricardas Cepas Fri, 7 Feb 1997 13:14:08 +0200 display-dhammapada-1.0/debian/files0000644000175300017530000000006312001432013017202 0ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada_1.0-0.1_amd64.deb misc optional display-dhammapada-1.0/debian/display-dhammapada.postinst.debhelper0000664000175300017530000000026212001432013025436 0ustar makerpmmakerpm# Automatically added by dh_icons if which update-icon-caches >/dev/null 2>&1 ; then update-icon-caches /usr/share/icons/display-dhammapada fi # End automatically added section display-dhammapada-1.0/debian/watch0000664000175300017530000000010112001432013017201 0ustar makerpmmakerpmversion=3 http://bodhizazen.net/display-dhammapada-(.+)\.tar\.gz display-dhammapada-1.0/debian/README0000664000175300017530000000314712001432013017045 0ustar makerpmmakerpmThe Dhammapada is an anthology of 423 verses from the Kuddaka Nikaya part of the Theravada Pali Canon. It contains Buddhist ethical and spiritual precepts. One of the translations is by John Richards; the other is an older translation by F. Max Muller. See the changelog for changes and updates to this package. Programs: display-dhammapada prints Dhammapada verses to standard out. The output can be piped to external programs such as cowsay, zenity, and notify-send. dhamma is a shortcut for display-dhammapada xdhamma prints Dhammapada verses to your desktop using notify-send For additional information and options see man display-dhammapada man dhamma man xdhamma To install : Debian/Ubuntu display-dhammapada is in the repositories and can be installed with sudo apt-get install display-dhammapada Packages: You can also download a pre-packaged deb or rpm from http://bodhizazen.net/display-dhammapada To install from source: Download http://bodhizazen.net/display-dhammapada/display-dhammapada-1.0.tar.gz tar xcvf display-dhammapada-1.0.tar.gz cd display-dhammapada-1.0 make sudo make install See `Makefile' for details. You may need wish change you C compiler flags, WARN, OPT, or other variables. To remove : sudo make uninstall Home page: http://bodhizazen.net/display-dhammapada/ Screen shots: http://bodhizazen.net/display-dhammapada/ If you wish to package display-dhammapada, you can start the display-dhammapada.spec and debian directory included with display-dhammapada-1.0.tar.gz Bug reports: https://bugs.launchpad.net/display-dhammapada Contact: bodhi.zazen display-dhammapada-1.0/debian/control0000664000175300017530000000135512001432013017567 0ustar makerpmmakerpmSource: display-dhammapada Section: misc Priority: optional Maintainer: bodhi zazen Build-Depends: debhelper (>= 9) Standards-Version: 3.9.3 Homepage: http://bodhizazen.net/display-dhammapada/ Package: display-dhammapada Architecture: any Depends: ${shlibs:Depends}, ${misc:Depends} Recommends: x11-utils,linotify-bin Description: fortune-like collection of Buddhist sayings This program displays a random verse from the English or Polish translations of the Dhammapada, a "versified Buddhist scripture traditionally ascribed to the Buddha himself" (from http://en.wikipedia.org/wiki/Dhammapada). . As this program works similarly to fortune, one may use it in shell profiles or .sig generators, among others. display-dhammapada-1.0/debian/source/0000755000175300017530000000000012001432013017456 5ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada-1.0/debian/source/format0000664000175300017530000000001412001432013020666 0ustar makerpmmakerpm3.0 (quilt) display-dhammapada-1.0/debian/copyright0000664000175300017530000000500012001432013020106 0ustar makerpmmakerpmFiles: debian/* bin/xdhamma man/* Makefile display-dhammapada.spec doc/* src* Copyright: 2012 Bodhi Zazen License: GPL-3.0+ . Files: dhammapada/dhammapada-english-transl.txt Copyright: 1993 John Richards License: Public Domain, as explained at http://creativecommons.org/licenses/publicdomain . Files: dhammapada/dhammapada-alternate.txt Copyright 1997-2001 Ricardas Cepas and contributors License: Public Domain, as explained at http://creativecommons.org/licenses/publicdomain See also: http://unicode.strangled.net/me/rch/dd.html . Files: dhammapada/dhammapada-polish-transl.txt Copyright 2006 Zbigniew Becker License: Public Domain, as explained at http://creativecommons.org/licenses/publicdomain See also http://mahajana.net/dhammapada/ . License: GPL-3.0+ This program is free software: you can redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU General Public License as published by the Free Software Foundation, either version 3 of the License, or (at your option) any later version. . This package is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details. . You should have received a copy of the GNU General Public License along with this program. If not, see . . On Debian systems, the complete text of the GNU General Public License version 3 can be found in "/usr/share/common-licenses/GPL-3". . Files: icon/buddha1.png Source: http://www.zentao.org/en/zen-sfondi-desktop-wallpapers/buddha-wallpaper-siddhartha-gautama-consapevolezzabuddha-wallpaper-siddhartha-gautama-awareness Author: Sensei License: Public License, as explained by http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/ "All rights belong to this eternal ever-changing universe - Presence, serenity and awareness" . Files: icon/buddha2.png Source: http://www.wallpaper1080hd.com/desk/1680x1050/2010/0706/4110.html Author: Unknown License: Public License, as explained by http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/ "This is a high-definition widescreen wallpapers site, collected and produced excellent high definition wallpaper, and it is free, like the picture of a friend for the free download, suitable for any computer or mobile phone!" . Files: icon/enso.png Author: bodhi.zazen License: GPL-3.0+ . Files: icon/lotus.png Author: bodhi.zazen License: GPL-3.0+ display-dhammapada-1.0/debian/display-dhammapada.substvars0000664000175300017530000000005412001432013023655 0ustar makerpmmakerpmshlibs:Depends=libc6 (>= 2.4) misc:Depends= display-dhammapada-1.0/debian/compat0000664000175300017530000000000212001432013017356 0ustar makerpmmakerpm9 display-dhammapada-1.0/debian/changelog.DEBIAN0000644000175300017530000001275512001432013020763 0ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada (0.23-7) unstable; urgency=low * description in debian/control was told to be in violation with Policy 3.4.1 paragraph 2 and 3.4.2 paragraph 2. (Closes: #566742) * Some minor changes to get rid of lintian warnings. -- Jakub Nadolny Sun, 28 Feb 2010 18:27:07 +0100 display-dhammapada (0.23-6) unstable; urgency=low * xbase-clients is replaced by x11-utils. * In manpage .DD, .Bd, .Ed are removed. -- Jakub Nadolny Wed, 24 Dec 2008 10:52:04 +0100 display-dhammapada (0.23-5) unstable; urgency=low * Verse 127 in dhammapada-alternate.txt corrected - it was duplicate to 128 before. Proper version received from alt.religion.buddhism. Information about that mistake has been send to upstream. (Closes: #169539) * Upstream Makefile corrected - stripping option removed from install. (Closes: #436769) * Package description contains now short explanation about "Dhammapada" itself. (Closes: #440696) * Some minor changes to get rid of lintian warnings. -- Jakub Nadolny Wed, 10 Oct 2007 15:53:38 +0200 display-dhammapada (0.23-4) unstable; urgency=low * debian/rules file corrected, prefix was wrong and program could not find data files. -- Jakub Nadolny Fri, 26 Jan 2007 14:42:48 +0100 display-dhammapada (0.23-3) unstable; urgency=low * debian/templates moved to debian/NEWS.Debian (Closes: #402300) * some minor lintian warnings corrected. -- Jakub Nadolny Mon, 8 Jan 2007 12:30:45 +0100 display-dhammapada (0.23-2) unstable; urgency=low * Amaya: Jakub fixes all I broke :) -- Jakub Nadolny Mon, 13 Nov 2006 13:41:52 +0100 display-dhammapada (0.23-1) unstable; urgency=high * New maintainer (Closes: #285159) * New upstream version (Closes: #285157) * Author of Polish translation agreed to use Creative Commons Public Domain Dedication as a license: http://creativecommons.org/licenses/publicdomain (Closes: #285156) * Added gtk-dhammapada (support by Wojciech Mula) * dp name changed to dhamma, xdp changed to xdhamma * xdhamma has been modified to display properly Polish messages (patch prepared by Wojciech Mula) * Some clearance to make the package lintian clean. * Sponsored upload, some polishing by Amaya Rodrigo : - Repackaged from scratch. debian/compat = 5 - Updated Standars version, no changes needed. - Reformatted Copyright and debian/copyright files. - urgency=high because #285156 is RC. - Ack previous NMU (Closes: #359390). - Heavily cleaned upstream's Makefile -- Jakub Nadolny Mon, 13 Nov 2006 13:41:52 +0100 display-dhammapada (0.21-3.1) unstable; urgency=low * Non-maintainer upload. * Get rid of the /usr/doc/ link in postinst (Closes: #359390). -- Amaya Rodrigo Sastre Thu, 13 Jul 2006 21:04:45 +0200 display-dhammapada (0.21-3) unstable; urgency=low * Update maintainer address. -- David Starner Tue, 23 Jul 2002 23:30:42 -0500 display-dhammapada (0.21-2) unstable; urgency=low * The new groff broke the manpage; I had to change a Dd to DD. -- David Starner Sun, 9 Jun 2001 01:31:45 -0500 display-dhammapada (0.21-1) unstable; urgency=low * New upstream version - only minor changes from alt1 * UTF-8 man page and help -- David Starner Tue, 24 Apr 2001 21:55:45 -0500 display-dhammapada (0.20-alt1) unstable; urgency=low * Include some experimental patches sent upstream. * display-dhammapada now supports two translations. It required a rewrite and will require another one if a third translation or the original shows up. * This is a beta version - there are major changes from the last version, and may be major changes if the upstream author decides not to use my patch and goes another way. Be forwarned. -- David Starner Tue, 10 Apr 2001 20:55:45 -0500 display-dhammapada (0.20-5) unstable; urgency=low * xcontrib is dead; recommend xbase-clients instead -- David Starner Fri, 17 Nov 2000 23:09:42 -0500 display-dhammapada (0.20-4) unstable; urgency=low * New maintainer (Closes: #68091) * Remove /usr/bin/dp -> /usr/bin/display-dhammapada link (Closes: #43217). * Move the actual text from /usr/share/doc to /usr/share/display-dhammapada so you can remove documentation and it will still work. * Change Suggests: xcontrib to Recommends: xcontrib, since xdp won't work without it. -- David Starner Mon, 17 Apr 2000 22:44:11 -0500 display-dhammapada (0.20-3) unstable; urgency=low * Applied patch submitted by Kevin Ryde to make the manpage reference /usr/share/doc instead of /usr/doc. -- Torsten Landschoff Tue, 26 Oct 1999 10:19:59 +0200 display-dhammapada (0.20-2) unstable; urgency=low * The text-database is now installed uncompressed so that the program even works ;) * LSM-Entry removed. -- Torsten Landschoff Tue, 26 Oct 1999 09:04:48 +0200 display-dhammapada (0.20-1) unstable; urgency=low * New upstream version. * No longer a Debian native package. * Package orphaned. * Menu entry added. * See changelog.gz for past changes. * Moved to policy 3.0.1. * Converted the build scripts to debhelper. -- Torsten Landschoff Mon, 25 Oct 1999 02:35:26 +0200 display-dhammapada-1.0/debian/display-dhammapada.postrm.debhelper0000664000175300017530000000026212001432013025077 0ustar makerpmmakerpm# Automatically added by dh_icons if which update-icon-caches >/dev/null 2>&1 ; then update-icon-caches /usr/share/icons/display-dhammapada fi # End automatically added section display-dhammapada-1.0/display-dhammapada.spec0000644000175300017530000000614612001432013021337 0ustar makerpmmakerpmName: display-dhammapada Version: 1.0 Release: 1%{?dist} Summary: Displays a verse from the Dhammapada License: Public Domain URL: https://launchpad.net/~display-dhammapada Source0: http://bodhizazen.net/display-dhammapada/%{name}-%{version}.tar.gz #Requires: libnotify %description This program displays a random verse from the English or Polish translations of the Dhammapada, a "versified Buddhist scripture traditionally ascribed to the Buddha himself" (from http://en.wikipedia.org/wiki/Dhammapada). As this program works similarly to fortune, one may use it in shell profiles or signature generators, among others. %define _hardened_build 1 %prep %setup -q %build make %{?_smp_mflags} CFLAGS="%{optflags}" LDFLAGS="-Wl,-z,relro" %install make GZIPDOCS=yes DESTDIR=%{buildroot} \ install %files %defattr(-,root,root,-) %{_datadir}/doc/display-dhammapada/ %{_bindir}/display-dhammapada %{_bindir}/dhamma %{_bindir}/xdhamma %{_datadir}/icons/display-dhammapada/ %{_datadir}/display-dhammapada %{_mandir}/man1/display-dhammapada.1.gz %{_mandir}/man1/dhamma.1.gz %{_mandir}/man1/xdhamma.1.gz %changelog * Mon Jun 25 2012 bodhi.zazen - 1.0-1 - New upstream version. - New upstream maintainer - bodhi.zazen -http://bodhizazen.net/display-dhammapada - display-dhammapada.c -Changed copyright from Public License to GPL v3 - Patched display-dhammapada.c -Fixed warnings -Paul Tagliamonte -Path changed from /usr/local to /usr - contrib/gtk-dhammapada.c removed, it no longer compiles - short version renamed to dhamma - graphical wrapper renamed to xdhamma - xdhamma was re-written -Uses notify-send rather the xmessage -Added icon set for notify-send -Able to select translation -License GPL V3 - Makefile re-written -Removed script to gpg sign packages -Removed script to upload source code -Set default prefix to /usr -Documents moved to /usr/share/doc/display-dhammapada -Translations moved to //usr/share/display-dhammapada -configured make to run as a user rather then root -set permissions (dir 755 files 644) -check if CFLAGS were passed on the command line -test and if needed create target (install) directories -cleaned dist, clean, and uninstall targets - Verse 50 of dhammapada-english-transl.txt - "no the shortcomings" changed to - "not the shortcomings" - Verse 127 in dhammapada-alternate.txt corrected - it was duplicate to 128 -http://forum.soft32.com/linux2/Bug-169539-Missing-verse-Max-Mueller-\ translation-ftopict67280.html - Information from examples/* added to man page -examples/* removed - Updated man pages -(Closes: #677832) -(Closes: LP: #1014195) -fixed macros -updated reference URL - Updated README to include more information - Organized the files into sub-directories - Added icons for xdhamma (notify-send) - copyright file updated * Sat Jun 16 2012 bodhi.zazen - 0.23-1 - Patched Makefile - packages are not built as root - Patched man pages - updated infromation - Patched xsession - Updated .spec display-dhammapada-1.0/src/0000775000175300017530000000000012001432013015525 5ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada-1.0/src/display-dhammapada.c0000664000175300017530000003437712001432013021427 0ustar makerpmmakerpm#ifndef VERSION #define VERSION "0.20?" #endif static char c1[] = " display-dhammapada V" VERSION " \n"; static char c2[] = " (C) June 2012 by bodhi.zazen and contributors. \n"; static char c3[] = " Copying policy: GPL v3.\n"; static char c4[] = " No warranty. \n"; #include #include #include #include #include #define max_string_length 278 #define mark_length 5 #ifndef DPPATHNAME #define DPPATHNAME "/usr/share/display-dhammapada/dhammapada-english-transl.txt:/usr/local/share/display-dhammapada/dhammapada-english-transl.txt" #endif #ifndef DPPATHNAME_ALT #define DPPATHNAME_ALT "/usr/share/display-dhammapada/dhammapada-alternate.txt:/usr/local/share/display-dhammapada/dhammapada-alternate.txt" #endif #ifndef DPPATHNAME_PL #define DPPATHNAME_PL "/usr/share/display-dhammapada/dhammapada-polish-transl.txt:usr/share/display-dhammapada/dhammapada-polish-transl.txt" #endif #ifndef NO_LOCALE #include #include #include iconv_t iconvh = (iconv_t) -1; char *outcharset; #endif static const char dp_pathname[] = DPPATHNAME ":dhammapada-english-transl.txt"; static const char c6[] = " "; static const char dp_pathname_alt[] = DPPATHNAME_ALT ":dhammapada-alternate.txt"; static const char c7[] = " "; static const char dp_pathname_pl[] = DPPATHNAME_PL ":dhammapada-polish-transl.txt"; const char bad_args[] = "Bad arguments"; const char IO_err[] = "I/O error"; const char cannot_open[] = " -- cannot open any of the files."; const char too_long_verse[] = " file format error ?"; const char unexp_EOF[] = "unexpected end of file."; const int max_strings_in_verse = 20; /*const long min_all_verses_size=50; */ static struct { char begin[mark_length], end[mark_length]; } marks[] = { {"1.","2"},{"2","4"},{"4","5"},{"5","6"},{"6","8"}, {"8","10"},{"10","12"},{"12","14"},{"14","16"},{"16","18"}, {"18","20"},{"2.","22"},{"22","24"},{"24","26"},{"26","28"}, {"28","30"},{"30","32"},{"3.","33"},{"33","35"},{"35","36"}, {"36","37"},{"37","39"},{"39","41"},{"41","43"},{"4.","45"}, {"45","46"},{"46","47"},{"47","48"},{"48","49"},{"49","50"},{"50","52"}, {"52","53"},{"53","54"},{"54","55"},{"55","56"},{"56","57"}, {"57","59"},{"5.","60"},{"60","61"},{"61","62"},{"62","63"}, {"63","65"},{"65","66"},{"66","68"},{"68","69"},{"69","70"},{"70","71"}, {"71","72"},{"72","75"},{"6.","76"},{"76","77"},{"77","78"}, {"78","79"},{"79","80"},{"80","81"},{"81","82"},{"82","83"}, {"83","84"},{"84","86"},{"86","88"},{"88","89"},{"7.","90"}, {"90","91"},{"91","92"},{"92","93"},{"93","94"},{"94","95"}, {"95","96"},{"96","97"},{"97","98"},{"98","99"},{"8.","100"}, {"100","101"},{"101","102"},{"102","103"},{"103","105"},{"105","106"}, {"106","107"},{"107","108"},{"108","109"},{"109","110"},{"110","111"}, {"111","112"},{"112","113"},{"113","114"},{"114","115"},{"9.","116"}, {"116","118"},{"118","120"},{"120","122"},{"122","124"},{"124","125"}, {"125","126"},{"126","128"},{"10.","130"},{"130","132"},{"132","133"}, {"133","134"},{"134","135"},{"135","136"},{"136","140"},{"140","142"}, {"142","143"},{"143","144"},{"144","145"},{"11.","146"},{"146","147"}, {"147","148"},{"148","149"},{"149","150"},{"150","151"},{"151","152"}, {"152","154"},{"154","155"},{"155","156"},{"12.","157"},{"157","158"}, {"158","159"},{"159","160"},{"160","161"},{"161","162"},{"162","163"}, {"163","164"},{"164","165"},{"165","166"},{"13.","167"},{"167","168"}, {"168","169"},{"169","170"},{"170","171"},{"171","172"},{"172","173"}, {"173","174"},{"174","175"},{"175","176"},{"176","177"},{"177","178"},{"14.","179"}, {"179","180"},{"180","181"},{"181","182"},{"182","183"},{"183","184"},{"184","185"}, {"185","187"},{"187","192"},{"192","193"},{"193","194"},{"194","196"}, {"15.","197"},{"197","198"},{"198","199"},{"199","200"},{"200","201"}, {"201","202"},{"202","204"},{"204","205"},{"205","207"},{"207","208"}, {"16.","209"},{"209","211"},{"211","212"},{"212","213"},{"213","214"}, {"214","215"},{"215","216"},{"216","217"},{"217","218"},{"218","220"}, {"17.","221"},{"221","222"},{"222","223"},{"223","224"},{"224","225"}, {"225","226"},{"226","227"},{"227","228"},{"228","230"},{"230","231"}, {"231","232"},{"232","233"},{"233","234"},{"18.","236"},{"236","238"}, {"238","239"},{"239","240"},{"240","241"},{"241","242"},{"242","243"}, {"243","245"},{"245","248"},{"248","250"},{"250","251"},{"251","252"}, {"252","253"},{"253","254"},{"254","255"},{"19.","257"},{"257","258"}, {"258","259"},{"259","261"},{"261","263"},{"263","265"},{"265","267"}, {"267","269"},{"269","270"},{"270","272"},{"20.","273"},{"273","274"}, {"274","275"},{"275","276"},{"276","277"},{"277","278"},{"278","279"}, {"279","280"},{"280","281"},{"281","282"},{"282","283"},{"283","284"}, {"284","285"},{"285","286"},{"286","287"},{"287","289"},{"21.","290"}, {"290","291"},{"291","293"},{"293","295"},{"295","296"},{"296","297"}, {"297","298"},{"298","299"},{"299","300"},{"300","301"},{"301","302"}, {"302","303"},{"303","304"},{"304","305"},{"22.","306"},{"306","307"}, {"307","308"},{"308","309"},{"309","310"},{"310","311"},{"311","312"}, {"312","313"},{"313","314"},{"314","315"},{"315","316"},{"316","317"}, {"317","319"},{"23.","320"},{"320","321"},{"321","322"},{"322","323"}, {"323","324"},{"324","325"},{"325","326"},{"326","327"},{"327","329"},{"329","331"}, {"331","332"},{"332","333"},{"24.","334"},{"334","336"},{"336","337"}, {"337","338"},{"338","339"},{"339","340"},{"340","341"},{"341","342"}, {"342","343"},{"343","344"},{"344","346"},{"346","347"}, {"347","348"},{"348","351"},{"351","352"},{"352","353"},{"353","354"}, {"354","355"},{"355","356"},{"356","357"},{"357","358"},{"358","359"}, {"25.","360"},{"360","361"},{"361","362"},{"362","363"},{"363","364"}, {"364","365"},{"365","366"},{"366","367"},{"367","368"},{"368","369"}, {"369","370"},{"370","371"},{"371","372"},{"372","373"},{"373","374"},{"374","376"}, {"376","377"},{"377","378"},{"378","379"},{"379","380"},{"380","381"},{"381","382"}, {"26.","383"},{"383","384"},{"384","385"},{"385","386"},{"386","387"}, {"387","388"},{"388","389"},{"389\n","390"},{"390\n","391"},{"391","392"}, {"392","393"},{"393\n","394"},{"394","395"},{"395","396"},{"396\n","397"}, {"397","398"},{"398","399"},{"399","400"},{"400","401"},{"401","402"}, {"402","403"},{"403","404"},{"404","405"},{"405","406"},{"406","407"}, {"407","408"},{"408","409"},{"409","410"},{"410","411"},{"411","412"}, {"412","413"},{"413","414"},{"414","415"},{"415","416"},{"416","417"}, {"417","418"},{"418","419"},{"419","420"},{"420","421"},{"421","422"}, {"422","423"} }; void Error (const char *message) { fprintf (stderr, "dp: %s \n", message); exit (1); } void Find_begin_of_verses (FILE * dp) { char s[max_string_length]; rewind (dp); do { if (fgets (s, max_string_length, dp) == NULL) { if (feof (dp)) Error (unexp_EOF); else Error (IO_err); } } while (strstr (s, "---------------------------------------------") == NULL); do { if (fgets (s, max_string_length, dp) == NULL) { if (feof (dp)) Error (unexp_EOF); else Error (IO_err); } } while (strstr (s, "---------------------------------------------") == NULL); } void Find_verse (FILE * dp, char *begin_mark) { char s[max_string_length]; do { if (fgets (s, max_string_length, dp) == NULL) { if (feof (dp)) Error (unexp_EOF); else Error (IO_err); } } while (strstr (s, begin_mark) == NULL); } void Help () { printf ("%s Displays a random verse \n", c1); printf ("from John Richards's translation:\n%s \nor from F. Max Muller's translation:\n%s\n", dp_pathname, dp_pathname_alt); printf (" Arguments: \n" " -r Use John Richard's translation (default)\n" " -m Use F. Max Muller's translation\n" " -b Display the same verse(s) from both\n" " -pl Use Polish language translation\n" " specify the number of the verse(s) to display \n" " all display all file at once \n"); printf ("%s%s%s", c2, c3, c4); } void Print_verse (FILE * dp, char *end_mark) { char s[max_string_length]; int printed_strings_counter = 0; #ifndef NO_LOCALE char s2[max_string_length*2]; size_t conv, inleft, outleft; char *inptr; char *outptr; #endif do { if (fgets (s, max_string_length, dp) == NULL) { if (feof (dp)) Error (unexp_EOF); else Error (IO_err); } #ifndef NO_LOCALE if (iconvh != (iconv_t) -1) { strcpy(s2, s); errno = 0; inleft = strlen(s2); outleft = sizeof(s)-1; inptr = s2; outptr = s; conv = iconv(iconvh, &inptr, &inleft, &outptr, &outleft); if (conv == (size_t) -1 || errno) { fprintf(stderr, "Conversion to %s error %i: input is:\n%s", outcharset, errno, inptr); exit (1); } *outptr = '\0'; } #endif printf (" %s ", s); printed_strings_counter++; if (printed_strings_counter > max_strings_in_verse) Error (too_long_verse); } while (strstr (s, end_mark) == NULL); printf ("\n"); } void Get_and_print_verse (FILE * dp, int index) { Find_begin_of_verses (dp); if (index >= sizeof marks / sizeof marks[0]) index = sizeof marks / sizeof marks[0] - 1; Find_verse (dp, marks[index].begin); Print_verse (dp, marks[index].end); } void Get_and_print_verse_number_n (FILE * dp, int number) { int index; for (index = 0; index < sizeof marks / sizeof marks[0] - 1; index++) if (number <= atoi (marks[index].end)) break; Get_and_print_verse (dp, index); } int Random_index () { int i, random_index; srand ((unsigned int) time (NULL)); /* min=0, max=numb.of elem.-1+.999 */ random_index = (int) ((double) (sizeof marks / sizeof marks[0]) * (i = rand ()) / (RAND_MAX + 1.0)); return (random_index); } void Filename_num (char* filename, const char* filename_list, int num) { int i; for (i = 1; i < num; i++) { while (*filename_list != ':' && *filename_list != '\0') filename_list++; if (*filename_list == '\0') { *filename = '\0'; return; } filename_list++; } while (*filename_list != ':' && *filename_list != '\0') *filename++ = *filename_list++; *filename = '\0'; } int main (int argc, char *argv[]) { FILE *dp; int index = -1; char *stop_char_ptr; char dp_filename [200]; enum {MULLER, RICHARDS, BOTH, POLISH} dhammapada_version = RICHARDS; int filename_number; int is_all = 0; #ifndef NO_LOCALE char *locale; locale = setlocale(LC_ALL, ""); if (locale != NULL && locale[0] == 'p' && locale[1] == 'l') dhammapada_version = POLISH; outcharset = nl_langinfo(CODESET); if ((iconvh = iconv_open(outcharset, "utf-8")) == (iconv_t) -1) {} if ((iconvh = iconv_open(outcharset, "UTF-8")) == (iconv_t) -1) {} if ((iconvh = iconv_open(outcharset, "utf8")) == (iconv_t) -1) {} #endif /* Split the options and set the booleans */ if (argc > 1) { if (strcmp (argv[1], "-b") == 0) dhammapada_version = BOTH; else if (strcmp (argv[1], "-r") == 0) dhammapada_version = RICHARDS; else if (strcmp (argv[1], "-m") == 0) dhammapada_version = MULLER; else if (strcmp (argv[1], "-pl") == 0) dhammapada_version = POLISH; else if (strcmp (argv[1], "-h") == 0 || strcmp (argv[1], "-?") == 0) { Help (); exit (0); } else if (!(is_all = ((strcmp (argv[1], "all") == 0)))) { errno = 0; index = strtol (argv[1], &stop_char_ptr, 0); if (errno == ERANGE || *stop_char_ptr != '\0') { index = -1; Help (); Error (bad_args); } } if (argc > 2) { if (index == -1 || ! is_all) { if (!(is_all = ((strcmp (argv[2], "all") == 0)))) { errno = 0; index = strtol (argv[2], &stop_char_ptr, 0); if (errno == ERANGE || *stop_char_ptr != '\0') index = -1; } } else { Help (); Error (bad_args); } } } open_file: /* Open the file (Richards if both) */ dp = NULL; dp_filename[0] = ' '; filename_number = 1; while (dp == NULL) { if (dhammapada_version == MULLER) { Filename_num (dp_filename, dp_pathname_alt, filename_number); } else if (dhammapada_version == POLISH) { Filename_num (dp_filename, dp_pathname_pl, filename_number); } else Filename_num (dp_filename, dp_pathname, filename_number); if (dp_filename[0] == '\0') { if (dhammapada_version == MULLER) fprintf (stderr, "%s\n", dp_pathname_alt); else if (dhammapada_version == POLISH) fprintf (stderr, "%s\n", dp_pathname_pl); else fprintf (stderr, "%s\n", dp_pathname); Error (cannot_open); } dp = fopen (dp_filename, "rt"); filename_number++; } /* Print the verse(s) */ if (is_all) for (index = 0; index < sizeof marks / sizeof marks[0]; index++) Get_and_print_verse (dp, index); else if (index != -1) Get_and_print_verse_number_n (dp, index); else Get_and_print_verse (dp, Random_index ()); /* Close the file */ fclose (dp); /* If both, set dhammapada_version to MULLER and goto open_file */ if (dhammapada_version == BOTH) { dhammapada_version = MULLER; goto open_file; } #ifndef NO_LOCALE if (iconvh != (iconv_t) -1) iconv_close(iconvh); #endif exit (0); } display-dhammapada-1.0/dhammapada/0000755000175300017530000000000012001432013017011 5ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada-1.0/dhammapada/dhammapada-english-transl.txt0000644000175300017530000021060212001432013024560 0ustar makerpmmakerpm[This document can be acquired from a sub-directory coombspapers via anonymous FTP and/or COOMBSQUEST gopher on the node COOMBS.ANU.EDU.AU] The document's ftp filename and the full directory path are given in the coombspapers top level INDEX file] [This version: 15 November 1993] ----------------------------------------------------------------------- THE DHAMMAPADA An anthology of 423 Buddhist verses embodying ethical and spiritual precepts arranged by subject. Translated from Pali by John Richards. Copyright (c) 1993 John Richards, Pembrokeshire (UK) Internet - jhr@elidor.demon.co.uk, CompuServe ID - 100113,1250 The Dhammapada - Information The Dhammapada is an anthology of verses, belonging to the part of the Theravada Pali Canon of scriptures known as the Khuddaka Nikaya, and consists of 423 verses. Something like a quarter of the verses are to be found in other parts of the Pali Tipitaka, particularly in the other verse parts of the Khuddaka Nikaya such as the Sutta Nipata and the Thera- and Theri-gatha. The Dhammapada is probably the most popular book of the Pali Canon, with the possible exception of the Satipatthana Sutta, or the Sutta on the Turning of the Wheel of the Law (Dhamma-cakka-ppavattana Sutta). It is certainly the most frequently translated portion. There are a number of Mahayana works to which it appears to be closely related. There are in the Chinese scriptures 4 works resembling the Dhammapada. The nearest is the Fa Chu Ching, which was translated in AD 223. (translated by Beal), the first part of which seems to be a direct translation of the Pali Dhammapada. (It is intriguing to wonder how a Pali work found its way to China in those early years. The Introduction merely says it was brought from India and was translated as a joint venture by a Chinese and an Indian.) One small piece of evidence that the Chinese is a translation from the Pali is found in the verse corrsponding to the Pali verse 146. The Chinese here reads "remembering the everlasting burnings", having mistaken the word "sati", (which in the Pali is the locative case of the present participle of a verb for "being") for the noun "sati", memory, or recollection. The later part of the Chinese appears to be an anthology in its own right. There is also a Dhammapada in the Gandhari language (edited and translated by Brough), but although it contains at least half of its verses in common with the Pali Dhammapada, the order and distribution make it fairly certain that there is no direct link between the two works. There is another work in Sanskrit called the Udanavarga, which also has a large number of verses in common with the Dhammapada, but again seems to be a completely independent compilation. It is often most instructive though to compare some of the verses in these different collections. Sometimes they are effectively identical, but at other times they are radically different. It would be a rash man, in our present state of scholarship, who ventured to assert which is the original. Like most anthologies of verses, the Dhammapada is very uneven. Some verses are both profound and deeply poetic. Others are awkward, and little more than a list of technical terms. The overall effect of the Dhammapada however is undoubtedly of high moral and spiritual earnestness, and a typically Buddhist gentle persuasiveness. It would be hard to point to a poetic book of a similar length in world religious literature of a correspondingly sustained level. - John Richards (19.Oct.1993) ------------------------------------------------------------------------- The Dhammapada (An Anthology of Verses) 1. The Pairs Mind precedes its objects. They are mind-governed and mind-made. To speak or act with a defiled mind is to draw pain after oneself, like a wheel behind the feet of the animal drawing it. 1 Mind precedes its objects. They are mind-governed and mind-made. To speak or act with a peaceful mind, is to draw happiness after oneself, like an inseparable shadow. 2 I have been insulted! I have been hurt! I have been beaten! I have been robbed! Anger does not cease in those who harbour this sort of thought. 3 I have been insulted! I have been hurt! I have been beaten! I have been robbed! Anger ceases in those who do not harbour this sort of thought. 4 Occasions of hatred are certainly never settled by hatred. They are settled by freedom from hatred. This is the eternal law. 5 Others may not understand that we must practice self-control, but quarrelling dies away in those who understand this fact. 6 The Tempter masters the lazy and irresolute man who dwells on the attractive side of things, ungoverned in his senses, and unrestrained in his food, like the wind overcomes a rotten tree. 7 But the Tempter cannot master a man who dwells on the distasteful side of things, self- controlled in his senses, moderate in eating, resolute and full of faith, like the wind cannot move a mountain crag. 8 The man who wears the yellow-dyed robe but is not free from stains himself, without self- restraint and integrity, is unworthy of the robe. 9 But the man who has freed himself of stains and has found peace of mind in an upright life, possessing self-restraint and integrity, he is indeed worthy of the dyed robe. 10 To see the essence in the unessential and to see the essence as unessential means one can never get to the essence, wandering as one is in the road of wrong intentions. 11 But to see the essence in the essential and the unessential as the unessential it is means one does get to the essence, being on the road of right intentions. 12 In the same way that rain breaks into a house with a bad roof, desire breaks into the mind that has not been practising meditation. 13 While in the same way that rain cannot break into a well-roofed house, desire cannot break into a mind that has been practising meditation well. 14 Here and beyond he suffers. The wrong-doer suffers both ways. He suffers and is tormented to see his own depraved behaviour. 15 Here and beyond he is glad. The doer of good is glad both ways. He is glad and rejoices to see his own good deeds. 16 Here and beyond he is punished. The wrong-doer is punished both ways. He is punished by the thought, "I have done evil", and is even more punished when he comes to a bad state. 17 Here and beyond he rejoices. The doer of good rejoices both way. He rejoices at the thought, "I have done good", and rejoices even more when he comes to a happy state. 18 Even if he is fond of quoting appropriate texts, the thoughtless man who does not put them into practice himself is like cowherd counting other people's cows, not a partner in the Holy Life. 19 Even if he does not quote appropriate texts much, if he follows the principles of the Teaching by getting rid of greed, hatred and delusion, deep of insight and with a mind free from attachment, not clinging to anything in this world or the next - that man is a partner in the Holy Life. 20 2. Attention Attention leads to immortality. Carelessness leads to death. Those who pay attention will not die, while the careless are as good as dead already. 21 So having clearly understood the value of attention, wise men take pleasure in it, rejoicing in what the saints have practised. 22 Those who meditate with perseverance, constantly working hard at it, are the wise who experience Nirvana, the ultimate freedom from chains. 23 When a man is resolute and recollected, pure of deed and persevering, when he is attentive and self-controlled and lives according to the Teaching, his reputation is bound to grow. 24 By resolution and attention, by discipline and self-control, a clever man may build himself an island that no flood can overthrow. 25 Foolish, ignorant people indulge in careless lives, whereas a clever man guards his attention as his most precious possession. 26 Don't indulge in careless behaviour. Don't be the friend of sensual pleasures. He who meditates attentively attains abundant joy. 27 When a wise man has carefully rid himself of carelessness and climbed the High Castle of Wisdom, sorrowless he observes sorrowing people, like a clear-sighted man on a mountain top looking down on the people with limited vision on the ground below. 28 Careful amidst the careless, amongst the sleeping wide-awake, the intelligent man leaves them all behind, like a race-horse does a mere hack. 29 It was by attention that Indra attained the highest place among the gods. People approve of attention, while carelessness is always condemned. 30 A bhikkhu taking pleasure in being attentive, and recognising the danger of carelessness, makes progress like a forest fire, consuming all obstacles large or small in his way. 31 A bhikkhu taking pleasure in being attentive, and recognising the danger of carelessness, is incapable of falling away. In fact he is already close to Nirvana. 32 3. Thoughts Elusive and unreliable as it is, the wise man straightens out his restless, agitated mind, like a fletcher crafting an arrow. 33 Trying to break out of the Tempter's control, one's mind writhes to and fro, like a fish pulled from its watery home onto dry ground. 34 It is good to restrain one's mind, uncontrollable, fast moving, and following its own desires as it is. A disciplined mind leads to happiness. 35 A wise man should guard his mind for it is very hard to keep track of, extremely subtle, and follows its own desires. A guarded mind brings happiness. 36 The mind goes wandering off far and wide alone. Incorporeal, it dwells in the cavern of the heart. Those who keep it under control escape from Mara's bonds. 37 If he is unsettled in mind, does not know the true Teaching, and has lost his peace of mind, a man's wisdom does not come to fulfilment. 38 With his mind free from the inflow of thoughts and from restlessness, by abandoning both good and evil, an alert man knows no fear. 39 Seeing your body as no better than an earthen pot, make war on Mara with the sword of wisdom, and setting up your mind as a fortress, defend what you have won, remaining free from attachment. 40 Before long this body will be lying on the ground, discarded and unconscious, like a useless bit of wood. 41 One's own misdirected thought can do one more harm than an enemy or an ill-wisher. 42 Even your mother, father or any other relative cannot do you as much good as your own properly directed thought. 43 4. Flowers Who will master this world and the world of Death with its devas? Who will gather well taught aphorisms (dhammapadas), like an connoisseur picking a flower? 44 A disciple will master this world and the world of Death with its devas. A disciple will gather well taught aphorisms (dhammapadas), like a connoisseur picking a flower. 45 Seeing the foam-like nature of the body, and awakening to its mirage-like quality, one can escape the sight of the King of Death, snapping Mara's flowery bonds. 46 Death carries off a man busy picking flowers with an besotted mind, like a great flood does a sleeping village. 47 Death, the end-maker, will exercise his will on a man busy picking flowers with a besotted mind, before he has even found satisfaction. 48 A holy man should behave in the village like a bee which takes its food from a flower without hurting its appearance or its scent. 49 It is not the shortcomings of others, nor what others have done or not done that one should think about, but what one has done or not done oneself. 50 Like a fine flower, beautiful to look at but without scent, fine words are fruitless in a man who does not act in accordance with them. 51 Like a fine flower, beautiful to look at and scented too, fine words bear fruit in a man who acts well in accordance with them. 52 Just as one can make a lot of garlands from a heap of flowers, so man, subject to birth and death as he is, should make himself a lot of good karma. 53 The scent of flowers cannot travel against the wind, and nor can that of sandalwood or jasmine, but the fragrance of the good does travel against the wind, and a good man perfumes the four quarters of the earth. 54 Sandalwood, tagara, lotus, jasmine - the fragrance of virtue is unrivalled by such kinds of perfume. 55 The perfume of tagara and sandalwood is of little enough power, while the supreme fragrance, that of the virtuous, reaches even up to the devas. 56 Perfect of virtue, always acting with recollection, and liberated by final realisation - Mara does not know the path such people travel. 57 Like a beautiful, fragrant lotus, springing up on a pile of rubbish thrown out on the highway, so a disciple of the Enlightened One stands out among rubbish-like and blinded ordinary people by virtue of his wisdom. 58, 59 5. The Fool Long is the night for the sleepless. Long is the road for the weary. Long is samsara (the cycle of continued rebirth) for the foolish, who have not recognised the true teaching. 60 If on one's way one does not come across one's better or an equal, then one should press on resolutely alone. There is no companionship with a fool. 61 "I've got children", "I've got wealth." This is the way a fool brings suffering on himself. He does not even own himself, so how can he have children or wealth? 62 A fool who recognises his own ignorance is thereby in fact a wise man, but a fool who considers himself wise - that is what one really calls a fool. 63 Even if a fool lived with a wise man all his life, he would still not recognise the truth, like a wooden spoon cannot recognise the flavour of the soup. 64 Even if a man of intelligence lives with a wise man only for a moment, he will immediately recognise the truth, like one's tongue recognises the flavour of the soup. 65 Stupid fools go through life as their own enemies, doing evil deeds which have bitter consequences. 66 A deed is not well done if one suffers after doing it, if one bears the consequences sobbing and with tears streaming down one's face. 67 But a deed is well done if one does not suffer after doing it, if one experiences the consequences smiling and contented. 68 A fool thinks it like honey so long as the bad deed does not bear fruit, but when it does bear fruit he experiences suffering. 69 Even if a fool were to take his food month after month off the tip of a blade of grass, he would still not be worth a fraction of those who have understood the truth. 70 Like fresh milk a bad deed does not turn at once. It follows a fool scorching him like a smouldering fire. 71 A fool acquires knowledge only to his own disadvantage. It destroys what good he has, and turns his brains. 72 One may desire a spurious respect and precedence among one's fellow monks, and the veneration of outsiders. "Both monks and laity should think it was my doing. They should accept my authority in all matters great or small." This is a fool's way of thinking. His self-seeking and conceit just increase. 73, 74 One way leads to acquisition, the other leads to nirvana. Realising this a monk, as a disciple of the Buddha, should take no pleasure in the respect of others, but should devote himself to solitude. 75 6. The Wise Man Like one pointing out hidden treasure, if one finds a man of intelligence who can recognise one's faults and take one to task for them, one should cultivate the company of such a wise man. He who cultivates a man like that is the better for it, not worse. 76 If a man disciplines, instructs and restrains them from what is not right, he will be dear to the good, and disliked by the bad. 77 Don't cultivate the company of bad companions. Don't cultivate depraved men. Cultivate companions of good character. Cultivate superior men. 78 He who drinks in the Truth will live happily with a peaceful mind. A wise man always delights in the Truth taught by the saints. 79 Navvies channel water, fletchers fashion arrows, and carpenters work on wood, but the wise disciple themselves. 80 Like a solid rock is not shaken by the wind, so the wise are not moved by praise or blame. 81 The wise find peace on hearing the truth, like a deep, clear, undisturbed lake. 82 The good renounce everything. The pure don't babble about sensual desires. Whether touched by pleasure or pain, the wise show no change of temper. 83 If a man does not seek children, wealth or power either for himself or for someone else, if he does not seek his own advantage by unprincipled means, he is a virtuous man, a wise man and a righteous man. 84 Few are those among men who have crossed over to the other shore, while the rest of mankind runs along the bank. However those who follow the principles of the well-taught Truth will cross over to the other shore, out of the dominion of Death, hard though it is to escape. 85, 86 A wise man, abandoning the principle of darkness, should cultivate what is pure. Leaving home for the homeless life, let him seek his joy in the solitude which people find so hard to enjoy, and, abandoning sensual pleasures, let him cleanse himself of inner defilements, looking on nothing as his own. 87, 88 Those whose minds are thoroughly practices in the factors of enlightenment, who find delight in freedom from attachment in the renunciation of clinging, free from the inflow of thoughts, they are like shining lights, having reached final liberation in the world. 89 7. The Enlightened Journey over, sorrowless, freed in every way, and with all bonds broken - for such a man there is no more distress. 90 The recollected go forth to lives of renunciation. They take no pleasure in a fixed abode. Like wild swans abandoning a pool, they leave one resting place after another. 91 Those for whom there is no more acquisition, who are fully aware of the nature of food, whose dwelling place is an empty and imageless release - the way of such people is hard to follow, like the path of birds through the sky. 92 He whose inflowing thoughts are dried up, who is unattached to food, whose dwelling place is an empty and imageless release - the way of such a person is hard to follow, like the path of birds through the sky. 93 When a man's senses have come to peace, like a horses well broken by the trainer, when he is rid of conceit and without inflowing thoughts - even devas envy such a well set man. 94 Like the earth he is not disturbed, like a great pillar he is firmly set and reliable, like a lake he is free from defilement. There are no more rebirths for such a well set man. 95 Freed by full realisation and at peace, the mind of such a man is at peace, and his speech and action peaceful. 96 He has no need for faith who knows the uncreated, who has cut off rebirth, who has destroyed any opportunity for good or evil, and cast away all desire. He is indeed the ultimate man. 97 Whether in the village or the forest, whether on high ground or low, wherever the enlightened live, that is a delightful spot. 98 Delightful for them are the forests where men find no delight. The desire-free find delight there, for they seek no sensual joys. 99 8. The Thousands Better than a thousand pointless words is one saying to the point on hearing which one finds peace. 100 Better than a thousand pointless verses is one stanza on hearing which one finds peace. 101 Better than reciting a hundred pointless verses is one verse of the teaching (one dhammapada) on hearing which one finds peace. 102 Though one were to defeat thousands upon thousands of men in battle, if another were to overcome just one - himself, he is the supreme victor. 103 Victory over oneself is better than that over others. When a man has conquered himself and always acts with self-control, neither devas, spirits, Mara or Brahma can reverse the victory of a man like that. 104, 105 Though one were to perform sacrifices by the thousand month after month for a hundred years, if another were to pay homage to a single inwardly perfected man for just a moment, that homage is better than the hundred years of sacrifices. 106 Though one were to tend the sacrificial fire for a hundred years in the forest, if another were to pay homage to a single inwardly perfected man for just a moment, that homage is better than the hundred years of sacrifice. 107 All the sacrifices and offerings a man desiring merit could make in a year in the world are not worth a quarter of the better merit of homage to the righteous. 108 Four principal things increase in the man who is respectful and always honours his elders - length of life, good looks, happiness and health. 109 Though one were to live a hundred years immoral and with a mind unstilled by meditation, the life of a single day is better if one is moral and practises meditation. 110 Though one were to live a hundred years without wisdom and with a mind unstilled by meditation, the life of a single day is better if one is wise and practises meditation. 111 Though one were to live a hundred years lazy and effortless, the life of a single day is better if one makes a real effort. 112 Though one were to live a hundred years without seeing the rise and passing of things, the life of a single day is better if one sees the rise and passing of things. 113 Though one were to live a hundred years without seeing the deathless state, the life of a single day is better if one sees the deathless state. 114 Though one were to live a hundred years without seeing the supreme truth, the life of a single day is better if one sees the supreme truth. 115 9. Evil Be urgent in good; hold your thoughts off evil. When one is slack in doing good the mind delights in evil. 116 If a man has done evil, let him not keep on doing it. Let him not create an inclination to it. The accumulation of evil means suffering. 117 If a man has done good, let him keep on doing it. Let him create an inclination to it. The accumulation of good means happiness. 118 An evil man encounters good so long as his evil behaviour does not bear fruit, but when his evil behaviour bears fruit, then the evil man encounters the evil consequences. 119 An good man encounters evil so long as his good behaviour does not bear fruit, but when his good behaviour bears fruit, then the good man encounters the good consequences. 120 Do not think lightly of evil that not the least consequence will come of it. A whole waterpot will fill up from dripping drops of water. A fool fills himself with evil, just a little at a time. 121 Do not think lightly of good that not the least consequence will come of it. A whole waterpot will fill up from dripping drops of water. A wise man fills himself with good, just a little at a time. 122 One should avoid evil like a merchant with much goods and only a small escort avoids a dangerous road, and like a man who loves life avoids poison. 123 If there is no wound on one's hand, one can handle poison. Poison has no effect where there is no wound. There is no evil for the non-doer. 124 Whoever does harm to an innocent man, a pure man and a faultless one, the evil comes back on that fool, like fine dust thrown into the wind. 125 Some are reborn in a human womb, evil-doers go to hell, the good go to heaven, and those without inflowing thoughts achieve final liberation. 126 Not in the sky, nor in the depths of the sea, nor hiding in the cleft of the rocks, there is no place on earth where one can take one's stand to escape from an evil deed. 127 Not in the sky, nor in the depths of the sea, nor hiding in the cleft of the rocks, there is no place on earth where one can take one's stand to not be overcome by death. 128 10. Violence All fear violence, all are afraid of death. Seeing the similarity to oneself, one should not use violence or have it used. 129 All fear violence, life is dear to all. Seeing the similarity to oneself, one should not use violence or have it used. 130 He who does violence to creatures seeking happiness like himself does not find happiness after death. 131 He who does no violence to creatures seeking happiness like himself does find happiness after death. 132 Don't speak harshly to anyone. If you do people will speak to you in the same way. Harsh words are painful and their retaliation will hurt you. 133 If you don't disturb yourself, like a broken gong does not vibrate, then you have achieved nirvana. Irritability no longer exists for you. 134 Like a cowherd driving cows off to the fields, so old age and death take away the years from the living. 135 Even when he is doing evil, the fool does not realise it. The idiot is punished by his own deeds, like one is scorched by fire. 136 He who does violence to the peaceful and harmless soon encounters one of ten things - He may experience cruel pain, disaster, physical injury, severe illness, or insanity, or else trouble with the authorities, grave accusation, bereavement, or loss of property, or else destruction of his house by fire, and on the death of his body the fool goes to hell. 137, 138, 139, 140 Neither naked asceticism, matted hair, dirt, fasting, sleeping on the ground, dust and mud, nor prolonged sitting on one's heels can purify a man who is not free of doubts. 141 Even if richly dressed, when a man behaves even-mindedly and is at peace, restrained and established in the right way, chaste and renouncing violence to all forms of life, then he is a brahmin, he is a holy man, he is a bhikkhu (true Buddhist monk). 142 Where is that man in the world who is so restrained by shame that he avoids laziness like a thoroughbred horse avoids the whip? 143 Like a thoroughbred horse touched by the whip, be strenuous and determined. Then you will be able to rid yourself of this great suffering by means of faith, morality, energetic behaviour, stillness of mind and reflection on the teaching, after you have become full of wisdom, good habits and recollection. 144 Navvies channel water, fletchers fashion arrows, and carpenters work on wood, but the good disciple themselves. 145 11. Old Age What is this laughter, what is this delight, forever burning (with desires) as you are? Enveloped in darkness as you are, will you not look for a lamp? 146 Look at the decorated puppet, a mass of wounds and of composite parts, full of disease and always in need of attention. It has no enduring stability. 147 This body is worn out with age, a nest of diseases and falling apart. The mass of corruption disintegrates, and death is the end of life. 148 When these grey bones are cast aside like gourds in autumn, what pleasure will there be in looking at them? 149 It is a city built of bones, and daubed with flesh and blood, in which old age and death, pride and hypocrisy are the inhabitants. 150 Even kings' splendid carriages wear out, and the body is certain bound to grow old, but the Truth found by the saints is not subject to aging. That is what the saints themselves proclaim. 151 An ignorant man ages like an ox. His flesh may increase, but not his understanding. 152 I have passed in ignorance through a cycle of many rebirths, seeking the builder of the house. Continuous rebirth is a painful thing. But now, housebuilder, I have found you out. You will not build me a house again. All your rafters are broken, your ridge-pole shattered. My mind is free from active thought, and has made an end of craving. 153, 154 Those who have not lived the holy life, and have not acquired wealth in their youth, grow old like withered cranes beside a fishless pool. 155 Those who have not lived the holy life, and have not acquired wealth in their youth, lie like spent arrows, grieving for times past. 156 12. Self Knowing that one is dear to oneself, one should guard oneself well. For one out of the three watches of the night a wise man should keep watch. 157 First he should establish himself in what is right. Then if he teaches others, the wise man will not be corrupted. 158 If one would only apply to oneself what one teaches others, when one was well disciplined oneself one could train others. It is oneself who is hard to train. 159 One is one's own guardian. What other guardian could one have? With oneself well disciplined one obtains a rare guardian indeed. 160 The evil he has done himself and which had its origin and being in himself breaks a fool, like a diamond breaks a precious stone. 161 A man of great immorality is like a creeper, suffocating the tree it is on. He does to himself just what an enemy would wish him. 162 Things which are wrong and to one's own disadvantage are easily enough done, while what is both good and advantageous is extremely hard to do. 163 The fool, who out of attachment to a wrong view speaks ill of the religion of the enlightened and noble ones who live according to truth, brings forth fruit to his own downfall, like the offspring of the bamboo. 164 By oneself one does evil. By oneself one is defiled. By oneself one abstains from evil. By oneself one is purified. Purity and impurity are personal matters. No one can purify someone else. 165 One should not neglect one's own welfare for that of someone else, however great. When one has understood what one's own welfare really consists of, one should apply oneself to that welfare. 166 13. The World Don't practice an ignoble way of life, don't indulge in a careless attitude. Don't follow a wrong view, and don't be attached to the world. 167 Wake up and don't be careless, but lead a life of well-doing. He who follows righteousness lives happily in this world and the next. 168 Lead a life of righteousness, and not a life of wrong-doing. He who follows righteousness lives happily in this world and the next. 169 Look on the world as a bubble, look on it as a mirage. The King of Death never finds him who views the world like that. 170 Come, look at the world as a gilded royal carriage, in which fools get bogged down, while men of understanding have no attachment to it. 171 Even if previously careless, when a man later stops being careless, he illuminates the world, like the moon breaking away from a cloud. 172 When a man's bad deeds are covered over by good ones, he illuminates the world, like the moon breaking away from a cloud. 173 Blinded indeed is this world. Few are those who see the truth. Like a bird breaking out of the net, few are those who go to heaven. 174 Wild swans take the path of the sun. Men with powers travel through space, but the wise step right out of the world, by conquering Mara and his host. 175 When a man has already violated one rule, when he is a liar and rejects the idea of a future world, there is no evil he is not capable of. 176 Miserly people certainly do not go to heaven. Fools for sure do not praise generosity, but the wise man who takes pleasure in giving is thereby happy hereafter. 177 Better than being sole king of the whole earth, better than going to heaven or sovereignty over the whole universe is the fruit of becoming a stream-winner. 178 14. Buddhas He whose victory is not relost, and whose victory no-one in the world can take away, that Buddha, whose home is in the infinite, pathless as he is, by what path will you lead him? 179 He who has no entrapping, clinging desire to lead him in any direction, that Buddha, whose home is in the infinite, pathless as he is, by what path will you lead him? 180 Those wise men, who are much given to meditation and find pleasure in the peace of a spiritual way of life, even the devas envy them perfect Buddhas and recollected as they are. 181 A human birth is hard to achieve. Difficult is the life of mortals. To hear the true teaching is difficult, and the achievement of Buddhahood is difficult. 182 To abstain from all evil, the practice of good, and the thorough purification of one's mind - this is the teaching of the Buddhas. 183 Long-suffering patience is the supreme ascetic practice. Nirvana is supreme, say the Buddhas. He is certainly not an ascetic who hurts others, and nor is he a man of religion who causes suffering to others. 184 Not to speak harshly and not to harm others, self restraint in accordance with the rules of the Order, moderation in food, a secluded dwelling, and the cultivation of the higher levels of consciousness - this is the teaching of the Buddhas. 185 There is no satisfying the senses, not even with a shower of money. "The senses are of slight pleasure and really suffering." When a wise man has realised this, he takes no pleasure, as a disciple of the Buddhas, even in the pleasures of heaven. Instead he takes pleasure in the elimination of craving. 186, 187 Driven by fear, men take to many a refuge, in mountains, forests, parks, sacred groves and shrines, but these are not a secure kind of refuge. By taking to this sort of refuge one is not released from suffering. He who has gone to Buddha, Dhamma and Sangha for refuge, though, and who with true wisdom understands the Four Noble Truths of Suffering, the Origin of Suffering, the End of Suffering and the Noble Eightfold Path, leading to the Elimination of Suffering, this is a secure refuge, this is the ultimate refuge; by taking to this refuge one is indeed released from all suffering. 188, 189, 190, 191, 192 A truly thoroughbred man (a Buddha) is hard to find. He is not born anywhere, but where that seer is born, the people prosper. 193 Happy is the attainment of Buddhahood, happy the teaching of the true Teaching, happy is the concord of the Sangha, happy the training of those in concord. 194 When a man venerates those worthy of veneration, be they Buddhas or their disciples, who have transcended all obstacles and passed beyond sorrow and tears - venerating such as these, whose passions are extinguished and for whom there is no further source for fear, no one can calculate how great his merit is. 195, 196 15. Happiness Happy indeed we live who are free from hatred among those who still hate. In the midst of hate-filled men, we live free from hatred. 197 Happy indeed we live who are free from disease among those still diseased. In the midst of diseased men, we live free from disease. 198 Happy indeed we live who are free from worry among those who are still worried. In the midst of worried men, we live free from worry. 199 Happy indeed we live who have nothing of our own. We shall feed on joy, just like the radiant devas. 200 A victor only breeds hatred, while a defeated man lives in misery, but a man at peace within lives happily, abandoning up ideas of victory and defeat. 201 There is no fire like desire. There is no weakness like anger. There is no suffering like the khandhas. There is no happiness greater than peace. 202 Hunger is the supreme disease. Mental activity is the supreme suffering. When one has grasped this as it really is, nirvana is the supreme happiness. 203 Health is the supreme possession. Contentment is the supreme wealth. A trustworthy friend is the supreme relation. Nirvana is the supreme happiness. 204 After enjoying the taste of solitude and the taste of peace, one is freed from distress and evil, as one enjoys the taste of spiritual joy. 205 It is good to meet with the saints. Living with them is always sweet. By not meeting fools one can be happy all the time. 206 A man who keeps company with a fool, will suffer for it a long time. It is always painful to live with fools, like with an enemy, but a wise man is good to live with, like meeting up with relatives. 207 Therefore, if he is a man of understanding and penetration, learned and habitually moral, devout and noble, one should cultivate the company of that just and wise man, in the same way as the moon keeps to a path among the stars. 208 16. Preference He who applies himself to what is not really an appropriate subject for application, and fails to apply himself to what is, missing the real purpose to grasp after what appeals to him, may well envy the man who does apply himself. 209 Never have anything to do with likes and dislikes. The absence of what one likes is painful, as is the presence of what one dislikes. 210 Therefore don't take a liking to anything. To lose what one likes is hard, but there are no bonds for those who have no likes and dislikes. 211 From preference arises sorrow, from preference arises fear, but he who is freed from preference has no sorrow and certainly no fear. 212 From affection arises sorrow, from affection arises fear, but he who is freed from affection has no sorrow and certainly no fear. 213 From pleasure arises sorrow, from pleasure arises fear, but he who is freed from pleasure has no sorrow and certainly no fear. 214 From sensuality arises sorrow, from sensuality arises fear, but he who is freed from sensuality has no sorrow and certainly no fear. 215 From craving arises sorrow, from craving arises fear, but he who is freed from craving has no sorrow and certainly no fear. 216 Well may people hold dear the man who is endowed with morality and insight, who is well established in righteousness, a seer of the truth, and applying himself to his own business. 217 He whose longing has been aroused for the indescribable, whose mind has been quickened by it, and whose thought is not attached to sensuality is truly called one who is bound upstream. 218 When a man who has been away a long time at last comes home safely from far away, his family, friends and acquaintances rejoice to see him back. In the same way, when a man who has done good goes from this world to the next, his good deeds receive him like relations welcoming a loved one back again. 219, 220 17. Anger Abandon anger, give up pride, and overcome all fetters. Suffering does nor befall him who is without attachment to names and forms, and possesses nothing of his own. 221 When a man governs his rising anger like a chariot going out of control, that is what I call a charioteer. The rest are just holding the reins. 222 Overcome anger with freedom from anger. Overcome evil with good. Overcome meanness with generosity, and overcome a liar with truthfulness. 223 Speak the truth, don't get angry, and always give, even if only a little, when you are asked. By these three principles you can come into the company of the devas. 224 Those sages who do harm to no-one, and who are always physically restrained, go to the everlasting abode, reaching which they will face no more suffering. 225 Inflowing thoughts come to an end in those who are ever alert of mind, training themselves night and day, and ever intent on nirvana. 226 It was so of old, Atula. It is not just so today. They criticise him who sits in silence, they criticise him who talks a lot. They even criticise him who speaks in moderation. There is not a man in the world who is not criticised. 227 There never has been, there never will be, and there is not now any man exclusively criticised or exclusively praised. 228 If a wise man of unblemished behaviour and endowed with wisdom, morality and stillness of mind, is praised by the discriminating after day in day out acquaintance with him, like a pure gold coin, then who is fit to find fault with him? Even the King of the devas praises him. 229, 230 Guard against physical unruliness. Be restrained in body. Abandoning physical wrong doing, lead a life of physical well doing. 231 Guard against mental unruliness. Be restrained in mind. Abandoning mental wrong doing, lead a life of mental well doing. 232 Guard against verbal unruliness. Be restrained in speech. Abandoning verbal wrong doing, lead a life of verbal well doing. 233 The wise who are restrained in body, speech and mind - such are the well and truly restrained. 234 18. Faults You are now like a withered leaf. Death's messengers themselves are in your presence. You are standing in the jaws of your departure, and provisions for the road you have none. 235 In such a case, build yourself an island. Make the effort quickly and become a wise man. Cleansed of your faults and now without blemish, you will go to the heavenly land of the saints. 236 You are now at your life's conclusion. You are in the presence of the King of Death. There is no stopping off place on the way, and provisions for the road you have none. 237 In such a case, build yourself an island. Make the effort quickly and become a wise man. Cleansed of your faults and now without blemish, you will come no more to birth and aging. 238 Little by little, moment by moment, a wise man should cleanse himself of blemishes, like a smith purifying silver. 239 Just as the rust which develops on iron, derives from it but then proceeds to eat it away, so a person of unrestrained behaviour is drawn to hell by his own actions. 240 Lack of repetition is the blight of scriptures. Lack of repairs is the blight of buildings. The blight of beauty is laziness, and carelessness is the blight of a guard. 241 The blight of a woman is misconduct. The blight of a giver is meanness. Bad mental states are indeed blights in this world and the next. 242 But the supreme blight, ignorance, is the blight of blights. Destroying this blight, be free of blights, bhikkhus. 243 Life is easy enough for the shameless, the crow-hero type of man, offensive, swaggering, impudent and depraved. But it is hard for the man of conscience, always striving after purity, alert, reserved, pure of behaviour and discerning. 244, 245 When a man takes life, tells lies, takes what he is not entitled to in the world, resorts to other men's wives and indulges in drinking wine and spirits - such a man is digging up his own roots here and now in this world. 246, 247 So understand this, my man - Unrestrained men are evil. Don't let greed and wrong doing subject you to lasting suffering. 248 People give according to their faith, or as they feel well disposed. If one is put out for that reason with other people's food and drink, then one will not achieve stillness of mind in meditation, day or night. But he who has destroyed that sort of reaction, has rooted it out and done away with it - he will achieve stillness of mind in meditation, day and night. 249, 250 There is no fire like desire. There is no hold like anger. There is no net like ignorance. There is no river like craving. 251 Other people's faults are easily seen. One can winnow out other people's faults like chaff. One hides one's own faults though, like a dishonest gambler hides an unlucky throw. 252 When one notices the mistakes of others and is always finding fault with them, the inflow of one's thoughts just increases and one is a long way from the cessation of this influx. 253 Just as there is no path in the sky, there is no man of religion outside. Other people take pleasure in multiplicity, but the Buddhas are free from it. 254 Just as there is no path in the sky, there is no man of religion outside. There are no lasting functions of the mind, but there is no oscillation of mind for the Buddhas. 255 19. The Righteous One is not righteous if one decides a case without due consideration, but the wise man who takes into account both for and against, and comes to his decision about others with due consideration - such a man of discrimination who keeps to the truth, he is to be called righteous. 256, 257 One is not a learned man by virtue of much speaking. He who is patient, without anger and fearless, he is to be called learned. 258 One is not a bearer of the teaching by virtue of much speaking, but he who, even if he has only studied a little, has experienced the truth in person, he is indeed a bearer of the teaching, who has not forgotten the teaching. 259 One is not an elder by virtue of having white hair. One is just advanced in years, and called "grown old in vain". He in whom there is truthfulness, non violence, restraint and self control, however - that wise and faultless sage is to be called an elder. 260, 261 It is not just by fine speech or by flower-like beauty that one is admirable, if one is envious, mean and deceitful, but when that sort of behaviour has been eliminated, rooted out and destroyed, that faultless sage is said to be admirable. 262, 263 A shaven head does not make one a man of religion, if one is irreligious and untruthful. How could a man full of desires and greed be a man of religion? But when a man has put aside all evil deeds, both great and small, by that putting away of evil deeds he is indeed called a man of religion. 264, 265 One is not a bhikkhu by virtue of taking alms from others. By taking up any old teaching, one is not a bhikkhu on that account. But he who has here and now ejected both good and evil, and in leading the holy life lives in accordance with reason - he is indeed called a bhikkhu. 266, 267 Silence does not make a sage if he is stupid and ignorant, but when a man avoids evil as if he were choosing something of value on the scales - he is a sage. That indeed makes him a sage. He who discriminates in both worlds is for that reason called a sage. 268, 269 One is not noble if one harms other living creatures. It is by non violence to all forms of life that one is called noble. 270 It is not just by means of morality and religious observances, not by great learning nor by attainments in meditation, nor by living alone, nor by thinking,"I am enjoying a spiritual happiness which ordinary people do not know" that a bhikkhu achieves peace if he has not achieved the elimination of inflowing thoughts. 271, 272 20. The Way Of paths the Eightfold one is best, and of truths the Fourfold. Dispassion is the best of mental states, and of human beings the best is the seer. 273 This indeed is the Way - there is no other - for the purification of one's vision. Follow this way. It leads to Mara's confusion. 274 Following this Path you will put an end to suffering. I have taught you the Way after realising the removal of the arrow myself. 275 Making the effort is your affair. The Buddhas have pointed out the Way. Those who are on the way and practising meditation will be freed from Mara's bonds. 276 All processes are impermanent. When one sees this with understanding, then one is disillusioned with the things of suffering. This is the Path of Purification. 277 All processes are painful. When one sees this with understanding, then one is disillusioned with the things of suffering. This is the Path of Purification. 278 All processes are out of my control. When one sees this with understanding, then one is disillusioned with the things of suffering. This is the Path of Purification. 279 Since he will not exert himself at the time for exertion, and although young and strong is full of indolence and irresolution and idleness, the lazy man is incapable of recognising the way of wisdom. 280 Be guarded in speech, restrained of mind and not doing anything wrong physically. Perfect these three forms of action, and fulfil the way taught by the sages. 281 From meditation springs wisdom. From lack of meditation, loss of wisdom. Recognising these alternative roads of progress and decline, one should so direct oneself so that one's wisdom will increase. 282 Cut down the forest, not just a tree. Out of the forest of desire springs danger. By cutting down both the forest of desire and the brushwood of longing, be rid of the forest (pun on the word "nirvana"), bhikkhus. 283 So long as the least desire of a man for women has not been eradicated, he is fettered in mind, like a sucking calf to its mother. 284 Pluck out your desire, like one does an autumn lotus with one's hand. Devote yourself to the path of peace, the nirvana proclaimed by the Blessed One. 285 "Here I will spend the rainy season, and here the hot season." This is the way a fool thinks. It does not occur to him what may happen in between. 286 Death comes and snatches away the man infatuated with children and livestock, while his mind is still full of desire, like a great flood sweeping away a sleeping village. 287 There are no children to take refuge in them, no father or any other relative. When a man is seized by that terminator, Death, there is no taking refuge in family. 288 When he has seen the implications of this, a wise man, restrained by morality, should quickly develop the path leading to nirvana. 289 21. Miscellaneous If he sees that by sacrificing a slight happiness he can obtain a greater happiness, then a wise man should sacrifice the lesser happiness with a view to the greater happiness. 290 He who seeks his own happiness by inflicting suffering on others, does not reach freedom from hatred, caught as he is in the toils of hatred. 291 What IS their affair is put aside. What is NOT their affair gets done. The inflow of thoughts in such brazen and careless people just goes on increasing. They whose recollection of the body is always well established, however, have nothing to do with what is not their affair, always persevering in what IS their affair. The inflow of thoughts in such recollected and aware people simply dies away. 292, 293 After killing mother (desire), father ("I am" conceit) and two warrior kings, and destroying the kingdom along with its subjects, the brahmin goes on his way unperturbed. 294 After killing mother, father and two priestly kings, and killed a tiger as his fifth victim, the brahmin goes on his way unperturbed. 295 A good awakening have ever Gotama's disciples, whose recollection is always established, day and night on the Buddha. 296 A good awakening have ever Gotama's disciples, whose recollection is always established, day and night on the Teaching. 297 A good awakening have ever Gotama's disciples, whose recollection is always established, day and night on the Order. 298 A good awakening have ever Gotama's disciples, whose recollection is always established, day and night on the body. 299 A good awakening have ever Gotama's disciples, whose minds are always rejoicing in non violence. 300 A good awakening have ever Gotama's disciples, whose minds are always rejoicing in the practice of meditation. 301 It is hard to take up a life of renunciation, and difficult to find satisfaction in it, but it is also difficult to live in bad households, and painful to live with people unlike oneself, when one is forever tangled in suffering and restless. Therefore don't always be restless, and don't let yourself be tangled in suffering. 302 When a man has faith, is endowed with virtue, and possessed of fame and wealth, wherever he lives he will be honoured. 303 The good are conspicuous a long way off, like a Himalayan peak, while the bad are just not noticed, like arrows shot into the dark. 304 Living alone, sleeping alone, travelling alone, and resolute, alone and self disciplined, should take pleasure in living in the forest. 305 22. Hell He who speaks untruth goes to hell, as does he who, having done something, says, "I didn't do it." Men of ignoble behaviour, they both end up the same in the next world. 306 Many of those dressed in the yellow robe are evil and unrestrained, and the evil end up in hell because of their evil deeds. 307 It is better to swallow a red-hot, flaming iron ball than for an unrestrained and immoral person to eat the alms food of the land. 308 The thoughtless man who consorts with another man's wife encounters four things - accumulation of demerit, disturbed sleep, thirdly disgrace, and hell fourth. 309 Accumulation of demerit, a bad rebirth and the slight pleasure of a frightened man and a frightened woman - while the authorities impose a severe penalty too. Therefore a man should not consort with another man's wife. 310 In the same way that a wrongly handled blade of grass will cut one's hand, so a badly fulfilled life in religion will drag one down to hell. 311 Lax behaviour, broken observances and dubious chastity - these are of no great benefit. 312 If it ought to be done, then do it; apply yourself to it strenuously. A lax man of religion just spreads even more dust. 313 A bad action is best left undone. One is punished later for a bad action. But a good deed is best done, for which one will not be punished for doing it. 314 Guard yourself like a frontier town, guarded inside and out. Don't let a moment slip you by. Those who have missed their opportunity grieve for it when they end up in hell. 315 Ashamed of what is not a matter for shame, and not ashamed of what is, by holding to wrong views people go to a bad rebirth. 316 Seeing danger where there is no danger, and not seeing danger where there is, by holding to wrong views people go to a bad rebirth. 317 Seeing a fault in what is not a fault, and not seeing a fault in what is, by holding to wrong views people go to a bad rebirth. 318 Recognising a fault as a fault, and what is not a fault as not one, by holding to right views people go to a good rebirth. 319 23. The Elephant I will bear criticism like an elephant in battle bears an arrow from a bow. Most people are bad behaviour. 320 One can take a trained elephant even into a crowd. The king himself will ride a trained elephant. He who is disciplined is the best of men, since he can bear criticism. 321 Trained mules are excellent, and so are thoroughbred horses from the Sindh, and so are great battle elephants, but more excellent than them all is a disciplined man. 322 There is no reaching the unattainable with mounts like these, but with himself well under control a disciplined man can get there. 323 Dhammapalo, the elephant, is hard to control in rut. Even when tied up, he refuses his food. The great tusker is thinking of the elephant forest. 324 When a man is a lie-abed and over-eats, a lazy person who wallows in sleep like a great over-fed hog, a fool like that will be reborn time after time. 325 My mind used formerly to go off wandering wherever it felt like, following its own inclination, but today I shall control it carefully, like a mahout does a rutting elephant. 326 Take pleasure in being careful. Guard your mind well. Extricate yourself from the mire, like a great tusker sunk in the mud. 327 If you find an intelligent companion, a wise and well-behaved person going the same way as yourself, then go along with him, overcoming all dangers, pleased at heart and mindful. 328 But if you do not find an intelligent companion, a wise and well-behaved person going the same way as yourself, then go on your way alone, like a king abandoning a conquered kingdom, or like a great elephant in the deep forest. 329 It is better to travel alone. There is no companionship with a fool. Go on your way alone and commit no evil, without cares like a great elephant in the deep forest. 330 It is good to have companions when occasion arises, and it is good to be contented with whatever comes. Merit is good at the close of life, and the elimination of all suffering is good. 331 Good is filial devotion to one's mother in the world, and devotion to one's father is good. It is good to be a sanyasi in the world and to be a brahmin too. 332 Good is good behaviour up to old age, good is firmly established faith, good is the acquisition of understanding, and abstention from evil is good. 333 24. Craving The desire of a thoughtlessly living man grows like a creeper. He drifts from one life to another like a monkey looking for fruit in the forest. 334 When one is overcome by this wretched, clinging desire in the world, one's sorrows increase like grass growing up after a lot of rain. 335 But when one masters this wretched desire, which is so hard to overcome, then one's sorrows just drop off, like a drop of water off a lotus. 336 This is what I say to you - Good luck be with you, gathered here. Dig up the root of craving, as one does a weed for its fragrant root. Don't let Mara destroy you again and again, like a stream does its reeds. 337 In the same way that even a felled tree will grow again if its root is strong and undamaged, so if latent desire has not been rooted out, then suffering shoots up again and again. 338 When the thirty six pleasure-bound streams of craving are strong in a man, then numerous desire-based thoughts pull the deluded man along. 339 The streams (of craving) flow everywhere, and the creeper hoots up and establishes itself, so when you see the creeper shooting up, cut away its root with your understanding. 340 The recollection and attraction of pleasures occur to a man, and those who are attached to the agreeable and seeking enjoyment, they are the people subject to birth and aging. 341 People beset by desire run here and there, like a snared rabbit, and those trapped in the bonds of attachments keep returning for a long time to suffering. 342 People beset by desire run here and there, like a snared rabbit, so one should get rid of one's craving if it is freedom from desire that one wants. 343 When a man out of the forest of desire is drawn back into the forest, then free from the forest as he is, he runs back into it. Look at him - free, he is running back to chains. 344 The wise say that it is not an iron, wooden or fibre fetter which is a strong one, but the besotted hankering after trinkets, children and wives, that, say the wise, is the strong fetter. It drags one down, and loose as it feels, it is hard to break. Breaking this fetter, people renounce the world, free from longing and abandoning sensuality. 345, 346 Those on fire with desire follow the stream of their desires, like a spider follows the strands of its self-made web. Breaking the bond, the wise walk on free from longing, and leaving all suffering behind. 347 Let go the past, let go the future, and let go what is in between, transcending the things of time. With your mind free in every direction, you will not return to birth and aging. 348 When a man is stimulated by his own thoughts, full of desire and dwelling on what is attractive, his craving increases even more. He is making the fetter even stronger. But he who takes pleasure in stilling his thoughts, practising the contemplation of what is repulsive, and remaining recollected, now he will make an end of craving, he will snap the bonds of Mara. His aim is accomplished, he is without fear, rid of craving and without stain. He has removed the arrows of changing existence. This is his last body. 349, 350, 351 Rid of craving and without clinging, an expert in the study of texts, and understanding the right sequence of the words, he may indeed be called "In his last body", "Great in wisdom" and a "Great man". 352 All-conquering and all-knowing am I. Amidst all states of mind, unaffected am I. By abandoning everything, I am liberated by the cessation of desire. Having achieved Realisation by myself, who should I point to as my teacher? 353 The gift of the Truth beats all other gifts. The flavour of the Truth beats all other tastes. The joy of the Truth beats all other joys, and the cessation of desire conquers all suffering. 354 Riches destroy a fool, but not those who are seeking the other shore. The fool destroys himself by his craving for riches, as he destroys others too. 355 Weeds are the blight of fields. Desire is the blight of mankind. Consequently offerings to those free from desire are of great fruit. 356 Weeds are the blight of fields. Anger is the blight of mankind. Consequently offerings to those free from anger are of great fruit. 357 Weeds are the blight of fields. Delusion is the blight of mankind. Consequently offerings to those free from delusion are of great fruit. 358 Weeds are the blight of fields. Self-seeking is the blight of mankind. Consequently offerings to those free from self-seeking are of great fruit. 359 25. The bhikkhu Restraint of the eyes is good. So is restraint of the ears. Restraint of the nose is good, and so is restraint of the palate. 360 Restraint of the body is good. So is restraint of speech. Restraint of mind is good, and so is restraint in everything. The bhikkhu who is restrained in everything, is freed from all suffering. 361 Restrained of hand, restrained of foot, restrained of speech and restrained in his highest faculty, with his joy turned inwards, his mind still, alone and contented - that is what they call a bhikkhu. 362 When a bhikkhu is restrained of tongue, quotes wise sayings, and is peaceful, expounding both letter and spirit - his speech is good to hear. 363 With joy in the Teaching, delighting in the Teaching, and pondering over the Teaching, the bhikkhu who remembers the Teaching does not fall away from the Teaching. 364 One should not underestimate what one has got, and one should not live envying others. A bhikkhu who envies others does not achieve stillness of mind in meditation. 365 Even if he has only received a little, if a bhikkhu does not look down on what he has received, even the devas praise him, pure of life and determined as he is. 366 When a man is without self-identification with any object or idea, and does not grieve for what does not exist - that is what is called a bhikkhu. 367 The bhikkhu who lives full of goodwill, with faith in the religion of the Buddha - he will reach the place of peace, the satisfaction of stilling the functions of the mind. 368 Empty the boat, bhikkhu. Empty it will sail lightly for you. When you have cut away desire and aversion, you will come to nirvana as a result. 369 Cut away the five (lower fetters), abandon the five (remaining fetters), and then develop the five (faculties). The bhikkhu who has transcended the five fetters is said to be "crossed over the flood". 370 Meditate, bhikkhu, don't be careless, don't let your mind take pleasure in the senses. Don't have to swallow the iron ball for being careless. Don't have to cry out, "This is terrible" as you burn. 371 There is no meditation without wisdom, and there is no wisdom without meditation. When a man has both meditation and wisdom, he is indeed close to nirvana. 372 When he has gone off to a lonely building, the bhikkhu whose mind is at peace experiences a more than human joy, when he recognises the supreme Truth. 373 Whenever he meditates on the rise and fall of the constituent elements of existence, he experiences joy and rapture. It is immortality for men of discrimination. 374 Therefore in this religion, this is what comes first for a wise bhikkhu - guarding of the senses, contentment, and discipline in accordance with the rules of the Order. He should cultivate friends of good character, of pure behaviour and resolute. He should be friendly in his manner, and well-behaved. As a result he will experience great joy, and put an end to suffering. 375, 376 In the same way that the jasmine drops its withered flowers, you too should discard desire and aversion, bhikkhus. 377 Peaceful of body, peaceful of speech and with his mind thoroughly stilled, the bhikkhu who has rid himself of attachment to the world - is called "at peace". 378 You should encourage yourself, yourself. You should restrain yourself, yourself. When you are self-protected like that, you will live happily as a bhikkhu. 379 One is one's own guard. What other guard could one have? One is one's own destiny. Therefore one should train oneself, like a merchant does a thoroughbred horse. 380 The bhikkhu who experiences great joy, and has faith in the religion of the Buddha, will attain the place of peace, the satisfaction of stilling the functions of the mind. 381 When a bhikkhu applies himself when still young to the religion of the Buddha, he illuminates the world, like the moon breaking breaking away from a cloud. 382 26. The brahmin Cut the stream and go across, abandon sensuality, brahmin. When you have achieved the stilling of the activities of the mind, you will know the unconditioned, brahmin. 383 When a brahmin has crossed beyond duality, then all the fetters of such a seer come to an end. 384 When a man knows no this shore, other shore, or both - such a one, free from anxiety, liberated, that is what I call a brahmin. 385 Meditating, free from stain, settled in mind, with job accomplished, without inflowing thoughts, and having achieved the supreme purpose - that is what I call a brahmin. 386 By day it is the sun which shines, at night the moon shines forth. A warrior shines in his armour, and a brahmin shines in meditation. But at all times, by day and by night, the Buddha shines in his glory. 387 A brahmin is called so by breaking with evil deeds. It is by pious behaviour that a man is called a man of religion, and by casting out blemishes one is called one gone forth. 388 One should not strike a brahmin, and nor should a brahmin lose his temper. Shame on him who strikes a brahmin, and shame on him who loses his temper because of it. 389 Nothing is better in a brahmin than this - that he restrains his mind from pleasurable things. Suffering disappears for him to the same extent that he gets rid of thoughts of harming anyone. 390 He who does no wrong with body, speech or mind, but is restrained in all three spheres - that is what I call a brahmin. 391 One should reverently pay homage to the man from whom one has learned the Truth, taught by the True Buddha, like a brahmin does to the sacrificial fire. 392 One is not a brahmin by virtue of matted hair, lineage or caste. When a man possesses both Truth and truthfulness, then he is pure, then he is a brahmin. 393 What use is your matted hair, you fool? What use is your antelope skin? You are tangled inside, and you are just making the outside pretty. 394 The man who wears robes made from rags off the dust heap, who is gaunt, with his sinews standing out all over his body, alone meditating in the forest - that is what I call a brahmin. 395 I do not call him a brahmin who is so by natural birth from his mother. He is just a supercilious person if he still has possessions of his own. He who owns nothing of his own, and is without attachment - that is what I call a brahmin. 396 He who, having cut off all fetters, does not get himself upset, but is beyond bonds - that liberated man is what I call a brahmin. 397 He who has cut off both bond and strap, halter as well as bridle, who has removed the barrier, himself a Buddha - that is what I call a brahmin. 398 He who endures undisturbed criticism, ill-treatment and bonds, strong in patience, and that strength his power - that is what I call a brahmin. 399 Without anger, devout, upright, free from craving, disciplined and in his last body - that is what I call a brahmin. 400 Like water on a lotus leaf, like a mustard seed on the point of an pin, he who is not stuck to the senses - that is what I call a brahmin. 401 He who has experienced the end of his suffering here in this life, who has set down the burden, freed! - that is what I call a brahmin. 402 The sage of profound wisdom, the expert in the right and wrong road, he who has achieved the supreme purpose - that is what I call a brahmin. 403 Not intimate with laity or monks, wandering about with no abode, and few needs - that is what I call a brahmin. 404 Abandoning violence to all living creatures moving or still, he who neither kills or causes killing - that is what I call a brahmin. 405 Unagitated amongst the agitated, at peace among the violent, without clinging among those who cling - that is what I call a brahmin. 406 He from whom desire and aversion, conceit and hypocrisy have fallen away, like a mustard seed on the point of a pin - that is what I call a brahmin. 407 He who utters only gentle, instructive and truthful speech, criticising no-one - that is what I call a brahmin. 408 He who takes nothing in the world that has not been given him, long or short, big or small, attractive or that is what I call a brahmin. 409 He who has no desires in this world or the next, without longings, freed! - that is what I call a brahmin. 410 He who has no attachments and has been freed from uncertainty by realisation, who has plunged into the deathless - that is what I call a brahmin. 411 He who has even here and now transcended the fetter of both good and evil, who is sorrowless, faultless and pure - that is what I call a brahmin. 412 The man who is stainless, pure, clear and free from impurities like the moon, the search for pleasure extinguished - that is what I call a brahmin. 413 He who has transcended the treacherous mire of samsara and ignorance, who has crossed over, reached the other shore, meditating, motionless of mind, free from uncertainty, and who is at peace by not clinging to anything - that is what I call a brahmin. 414 He who by here and now abandoning sensuality, has gone forth a homeless wanderer, the search for pleasure extinguished - that is what I call a brahmin. 415 He who by here and now abandoning craving, has gone forth a homeless wanderer, the search for pleasure extinguished - that is what I call a brahmin. 416 He who has abandoned human bonds, and transcended those of heaven, liberated from all bonds - that is what I call a brahmin. 417 He who has abandoned pleasure and displeasure, is cooled off and without further fuel, the hero who has conquered all worlds - that is what I call a brahmin. 418 He who has seen the passing away and rebirth of all beings, free of clinging, blessed, awakened - that is what I call a brahmin. 419 He whose path devas, spirits and men cannot know, whose inflowing thoughts are ended, a saint - that is what I call a brahmin. 420 He who has nothing of his own, before, after or in between, possessionless and without attachment - that is what I call a brahmin. 421 Bull-like, noble, a hero, a great sage, and a conqueror, he who is motionless of mind, washed clean and awakened - that is what I call a brahmin. 422 He who has known his former lives and can see heaven and hell themselves, while he has attained the extinction of rebirth, a seer, master of transcendent knowledge, and master of all masteries - that is what I call a brahmin. 423 The End. (Translation by John Richards) ----------------------------------------------------------------------- end of file display-dhammapada-1.0/dhammapada/dhammapada-alternate.txt0000600000175300017530000020146512001432013023604 0ustar makerpmmakerpmThis is an alternate version of the Dhammapada. It was based on the Gutenberg file 'dhmpd10.txt' which is in the public domain. ----------------------------------------------------------------------- This etext was prepared by Tom Weiss (tom@iname.com) The Dhammapada A Collection of Verses Being One of the Canonical Books of the Buddhists Translated from Pali by F. Max Muller From: The Sacred Books of the East Translated by Various Oriental Scholars Edited by F. Max Muller Volume X Part I [Note: The introduction, notes and index have been omitted.] Contents Chapter 1: The Twin Verses Chapter 2: On Earnestness Chapter 3: Thought Chapter 4: Flowers Chapter 5: The Fool Chapter 6: The Wise Man (Pandita) Chapter 7: The Venerable (Arhat) Chapter 8: The Thousands Chapter 9: Evil Chapter 10: Punishment Chapter 11: Old Age Chapter 12: Self Chapter 13: The World Chapter 14: The Buddha (the Awakened) Chapter 15: Happiness Chapter 16: Pleasure Chapter 17: Anger Chapter 18: Impurity Chapter 19: The Just Chapter 20: The Way Chapter 21: Miscellaneous Chapter 22: The Downward Course Chapter 23: The Elephant Chapter 24: Thirst Chapter 25: The Bhikshu (Mendicant) Chapter 26 The Brahmana (Arhat) ----------------------------------------------------------------------- The Dhammapada 1. The Twin-Verses All that we are is the result of what we have thought: it is founded on our thoughts, it is made up of our thoughts. If a man speaks or acts with an evil thought, pain follows him, as the wheel follows the foot of the ox that draws the carriage. 1 All that we are is the result of what we have thought: it is founded on our thoughts, it is made up of our thoughts. If a man speaks or acts with a pure thought, happiness follows him, like a shadow that never leaves him. 2 "He abused me, he beat me, he defeated me, he robbed me,"--in those who harbour such thoughts hatred will never cease. 3 "He abused me, he beat me, he defeated me, he robbed me,"--in those who do not harbour such thoughts hatred will cease. 4 For hatred does not cease by hatred at any time: hatred ceases by love, this is an old rule. 5 The world does not know that we must all come to an end here;--but those who know it, their quarrels cease at once. 6 He who lives looking for pleasures only, his senses uncontrolled, immoderate in his food, idle, and weak, Mara (the tempter) will certainly overthrow him, as the wind throws down a weak tree. 7 He who lives without looking for pleasures, his senses well controlled, moderate in his food, faithful and strong, him Mara will certainly not overthrow, any more than the wind throws down a rocky mountain. 8 He who wishes to put on the yellow dress without having cleansed himself from sin, who disregards temperance and truth, is unworthy of the yellow dress. 9 But he who has cleansed himself from sin, is well grounded in all virtues, and regards also temperance and truth, he is indeed worthy of the yellow dress. 10 They who imagine truth in untruth, and see untruth in truth, never arrive at truth, but follow vain desires. 11 They who know truth in truth, and untruth in untruth, arrive at truth, and follow true desires. 12 As rain breaks through an ill-thatched house, passion will break through an unreflecting mind. 13 As rain does not break through a well-thatched house, passion will not break through a well-reflecting mind. 14 The evil-doer mourns in this world, and he mourns in the next; he mourns in both. He mourns and suffers when he sees the evil of his own work. 15 The virtuous man delights in this world, and he delights in the next; he delights in both. He delights and rejoices, when he sees the purity of his own work. 16 The evil-doer suffers in this world, and he suffers in the next; he suffers in both. He suffers when he thinks of the evil he has done; he suffers more when going on the evil path. 17 The virtuous man is happy in this world, and he is happy in the next; he is happy in both. He is happy when he thinks of the good he has done; he is still more happy when going on the good path. 18 The thoughtless man, even if he can recite a large portion (of the law), but is not a doer of it, has no share in the priesthood, but is like a cowherd counting the cows of others. 19 The follower of the law, even if he can recite only a small portion (of the law), but, having forsaken passion and hatred and foolishness, possesses true knowledge and serenity of mind, he, caring for nothing in this world or that to come, has indeed a share in the priesthood. 20 2. On Earnestness Earnestness is the path of immortality (Nirvana), thoughtlessness the path of death. Those who are in earnest do not die, those who are thoughtless are as if dead already. 21 Those who are advanced in earnestness, having understood this clearly, delight in earnestness, and rejoice in the knowledge of the Ariyas (the elect). 22 These wise people, meditative, steady, always possessed of strong powers, attain to Nirvana, the highest happiness. 23 If an earnest person has roused himself, if he is not forgetful, if his deeds are pure, if he acts with consideration, if he restrains himself, and lives according to law,--then his glory will increase. 24 By rousing himself, by earnestness, by restraint and control, the wise man may make for himself an island which no flood can overwhelm. 25 Fools follow after vanity, men of evil wisdom. The wise man keeps earnestness as his best jewel. 26 Follow not after vanity, nor after the enjoyment of love and lust! He who is earnest and meditative, obtains ample joy. 27 When the learned man drives away vanity by earnestness, he, the wise, climbing the terraced heights of wisdom, looks down upon the fools, serene he looks upon the toiling crowd, as one that stands on a mountain looks down upon them that stand upon the plain. 28 Earnest among the thoughtless, awake among the sleepers, the wise man advances like a racer, leaving behind the hack. 29 By earnestness did Maghavan (Indra) rise to the lordship of the gods. People praise earnestness; thoughtlessness is always blamed. 30 A Bhikshu (mendicant) who delights in earnestness, who looks with fear on thoughtlessness, moves about like fire, burning all his fetters, small or large. 31 A Bhikshu (mendicant) who delights in reflection, who looks with fear on thoughtlessness, cannot fall away (from his perfect state)--he is close upon Nirvana. 32 3. Thought As a fletcher makes straight his arrow, a wise man makes straight his trembling and unsteady thought, which is difficult to guard, difficult to hold back. 33 As a fish taken from his watery home and thrown on dry ground, our thought trembles all over in order to escape the dominion of Mara (the tempter). 34 It is good to tame the mind, which is difficult to hold in and flighty, rushing wherever it listeth; a tamed mind brings happiness. 35 Let the wise man guard his thoughts, for they are difficult to perceive, very artful, and they rush wherever they list: thoughts well guarded bring happiness. 36 Those who bridle their mind which travels far, moves about alone, is without a body, and hides in the chamber (of the heart), will be free from the bonds of Mara (the tempter). 37 If a man's thoughts are unsteady, if he does not know the true law, if his peace of mind is troubled, his knowledge will never be perfect. 38 If a man's thoughts are not dissipated, if his mind is not perplexed, if he has ceased to think of good or evil, then there is no fear for him while he is watchful. 39 Knowing that this body is (fragile) like a jar, and making this thought firm like a fortress, one should attack Mara (the tempter) with the weapon of knowledge, one should watch him when conquered, and should never rest. 40 Before long, alas! this body will lie on the earth, despised, without understanding, like a useless log. 41 Whatever a hater may do to a hater, or an enemy to an enemy, a wrongly-directed mind will do us greater mischief. 42 Not a mother, not a father will do so much, nor any other relative; a well-directed mind will do us greater service. 43 4. Flowers Who shall overcome this earth, and the world of Yama (the lord of the departed), and the world of the gods? Who shall find out the plainly shown path of virtue, as a clever man finds out the (right) flower? 44 The disciple will overcome the earth, and the world of Yama, and the world of the gods. The disciple will find out the plainly shown path of virtue, as a clever man finds out the (right) flower. 45 He who knows that this body is like froth, and has learnt that it is as unsubstantial as a mirage, will break the flower-pointed arrow of Mara, and never see the king of death. 46 Death carries off a man who is gathering flowers and whose mind is distracted, as a flood carries off a sleeping village. 47 Death subdues a man who is gathering flowers, and whose mind is distracted, before he is satiated in his pleasures. 48 As the bee collects nectar and departs without injuring the flower, or its colour or scent, so let a sage dwell in his village. 49 Not the perversities of others, not their sins of commission or omission, but his own misdeeds and negligences should a sage take notice of. 50 Like a beautiful flower, full of colour, but without scent, are the fine but fruitless words of him who does not act accordingly. 51 But, like a beautiful flower, full of colour and full of scent, are the fine and fruitful words of him who acts accordingly. 52 As many kinds of wreaths can be made from a heap of flowers, so many good things may be achieved by a mortal when once he is born. 53 The scent of flowers does not travel against the wind, nor (that of) sandal-wood, or of Tagara and Mallika flowers; but the odour of good people travels even against the wind; a good man pervades every place. 54 Sandal-wood or Tagara, a lotus-flower, or a Vassiki, among these sorts of perfumes, the perfume of virtue is unsurpassed. 55 Mean is the scent that comes from Tagara and sandal-wood;--the perfume of those who possess virtue rises up to the gods as the highest. 56 Of the people who possess these virtues, who live without thoughtlessness, and who are emancipated through true knowledge, Mara, the tempter, never finds the way. 57 As on a heap of rubbish cast upon the highway the lily will grow full of sweet perfume and delight, thus the disciple of the truly enlightened Buddha shines forth by his knowledge among those who are like rubbish, among the people that walk in darkness. 58, 59 5. The Fool Long is the night to him who is awake; long is a mile to him who is tired; long is life to the foolish who do not know the true law. 60 If a traveller does not meet with one who is his better, or his equal, let him firmly keep to his solitary journey; there is no companionship with a fool. 61 "These sons belong to me, and this wealth belongs to me," with such thoughts a fool is tormented. He himself does not belong to himself; how much less sons and wealth? 62 The fool who knows his foolishness, is wise at least so far. But a fool who thinks himself wise, he is called a fool indeed. 63 If a fool be associated with a wise man even all his life, he will perceive the truth as little as a spoon perceives the taste of soup. 64 If an intelligent man be associated for one minute only with a wise man, he will soon perceive the truth, as the tongue perceives the taste of soup. 65 Fools of little understanding have themselves for their greatest enemies, for they do evil deeds which must bear bitter fruits. 66 That deed is not well done of which a man must repent, and the reward of which he receives crying and with a tearful face. 67 No, that deed is well done of which a man does not repent, and the reward of which he receives gladly and cheerfully. 68 As long as the evil deed done does not bear fruit, the fool thinks it is like honey; but when it ripens, then the fool suffers grief. 69 Let a fool month after month eat his food (like an ascetic) with the tip of a blade of Kusa grass, yet he is not worth the sixteenth particle of those who have well weighed the law. 70 An evil deed, like newly-drawn milk, does not turn (suddenly); smouldering, like fire covered by ashes, it follows the fool. 71 And when the evil deed, after it has become known, brings sorrow to the fool, then it destroys his bright lot, nay, it cleaves his head. 72 Let the fool wish for a false reputation, for precedence among the Bhikshus, for lordship in the convents, for worship among other people! 73 "May both the layman and he who has left the world think that this is done by me; may they be subject to me in everything which is to be done or is not to be done," thus is the mind of the fool, and his desire and pride increase. 74 "One is the road that leads to wealth, another the road that leads to Nirvana;" if the Bhikshu, the disciple of Buddha, has learnt this, he will not yearn for honour, he will strive after separation from the world. 75 6. The Wise Man (Pandita) If you see an intelligent man who tells you where true treasures are to be found, who shows what is to be avoided, and administers reproofs, follow that wise man; it will be better, not worse, for those who follow him. 76 Let him admonish, let him teach, let him forbid what is improper!- -he will be beloved of the good, by the bad he will be hated. 77 Do not have evil-doers for friends, do not have low people for friends: have virtuous people for friends, have for friends the best of men. 78 He who drinks in the law lives happily with a serene mind: the sage rejoices always in the law, as preached by the elect (Ariyas). 79 Well-makers lead the water (wherever they like); fletchers bend the arrow; carpenters bend a log of wood; wise people fashion themselves. 80 As a solid rock is not shaken by the wind, wise people falter not amidst blame and praise. 81 Wise people, after they have listened to the laws, become serene, like a deep, smooth, and still lake. 82 Good people walk on whatever befall, the good do not prattle, longing for pleasure; whether touched by happiness or sorrow wise people never appear elated or depressed. 83 If, whether for his own sake, or for the sake of others, a man wishes neither for a son, nor for wealth, nor for lordship, and if he does not wish for his own success by unfair means, then he is good, wise, and virtuous. 84 Few are there among men who arrive at the other shore (become Arhats); the other people here run up and down the shore. 85 But those who, when the law has been well preached to them, follow the law, will pass across the dominion of death, however difficult to overcome. 86 A wise man should leave the dark state (of ordinary life), and follow the bright state (of the Bhikshu). After going from his home to a homeless state, he should in his retirement look for enjoyment where there seemed to be no enjoyment. Leaving all pleasures behind, and calling nothing his own, the wise man should purge himself from all the troubles of the mind. 87, 88 Those whose mind is well grounded in the (seven) elements of knowledge, who without clinging to anything, rejoice in freedom from attachment, whose appetites have been conquered, and who are full of light, are free (even) in this world. 89 7. The Venerable (Arhat). There is no suffering for him who has finished his journey, and abandoned grief, who has freed himself on all sides, and thrown off all fetters. 90 They depart with their thoughts well-collected, they are not happy in their abode; like swans who have left their lake, they leave their house and home. 91 Men who have no riches, who live on recognised food, who have perceived void and unconditioned freedom (Nirvana), their path is difficult to understand, like that of birds in the air. 92 He whose appetites are stilled, who is not absorbed in enjoyment, who has perceived void and unconditioned freedom (Nirvana), his path is difficult to understand, like that of birds in the air. 93 The gods even envy him whose senses, like horses well broken in by the driver, have been subdued, who is free from pride, and free from appetites. 94 Such a one who does his duty is tolerant like the earth, like Indra's bolt; he is like a lake without mud; no new births are in store for him. 95 His thought is quiet, quiet are his word and deed, when he has obtained freedom by true knowledge, when he has thus become a quiet man. 96 The man who is free from credulity, but knows the uncreated, who has cut all ties, removed all temptations, renounced all desires, he is the greatest of men. 97 In a hamlet or in a forest, in the deep water or on the dry land, wherever venerable persons (Arhanta) dwell, that place is delightful. 98 Forests are delightful; where the world finds no delight, there the passionless will find delight, for they look not for pleasures. 99 8. The Thousands Even though a speech be a thousand (of words), but made up of senseless words, one word of sense is better, which if a man hears, he becomes quiet. 100 Even though a Gatha (poem) be a thousand (of words), but made up of senseless words, one word of a Gatha is better, which if a man hears, he becomes quiet. 101 Though a man recite a hundred Gathas made up of senseless words, one word of the law is better, which if a man hears, he becomes quiet. 102 If one man conquer in battle a thousand times thousand men, and if another conquer himself, he is the greatest of conquerors. 103 One's own self conquered is better than all other people; not even a god, a Gandharva, not Mara with Brahman could change into defeat the victory of a man who has vanquished himself, and always lives under restraint. 104, 105 If a man for a hundred years sacrifice month after month with a thousand, and if he but for one moment pay homage to a man whose soul is grounded (in true knowledge), better is that homage than sacrifice for a hundred years. 106 If a man for a hundred years worship Agni (fire) in the forest, and if he but for one moment pay homage to a man whose soul is grounded (in true knowledge), better is that homage than sacrifice for a hundred years. 107 Whatever a man sacrifice in this world as an offering or as an oblation for a whole year in order to gain merit, the whole of it is not worth a quarter (a farthing); reverence shown to the righteous is better. 108 He who always greets and constantly reveres the aged, four things will increase to him, viz. life, beauty, happiness, power. 109 But he who lives a hundred years, vicious and unrestrained, a life of one day is better if a man is virtuous and reflecting. 110 And he who lives a hundred years, ignorant and unrestrained, a life of one day is better if a man is wise and reflecting. 111 And he who lives a hundred years, idle and weak, a life of one day is better if a man has attained firm strength. 112 And he who lives a hundred years, not seeing beginning and end, a life of one day is better if a man sees beginning and end. 113 And he who lives a hundred years, not seeing the immortal place, a life of one day is better if a man sees the immortal place. 114 And he who lives a hundred years, not seeing the highest law, a life of one day is better if a man sees the highest law. 115 9. Evil If a man would hasten towards the good, he should keep his thought away from evil; if a man does what is good slothfully, his mind delights in evil. 116 If a man commits a sin, let him not do it again; let him not delight in sin: pain is the outcome of evil. 117 If a man does what is good, let him do it again; let him delight in it: happiness is the outcome of good. 118 Even an evil-doer sees happiness as long as his evil deed has not ripened; but when his evil deed has ripened, then does the evil-doer see evil. 119 Even a good man sees evil days, as long as his good deed has not ripened; but when his good deed has ripened, then does the good man see happy days. 120 Let no man think lightly of evil, saying in his heart, It will not come nigh unto me. Even by the falling of water-drops a water-pot is filled; the fool becomes full of evil, even if he gather it little by little. 121 Let no man think lightly of good, saying in his heart, It will not come nigh unto me. Even by the falling of water-drops a water-pot is filled; the wise man becomes full of good, even if he gather it little by little. 122 Let a man avoid evil deeds, as a merchant, if he has few companions and carries much wealth, avoids a dangerous road; as a man who loves life avoids poison. 123 He who has no wound on his hand, may touch poison with his hand; poison does not affect one who has no wound; nor is there evil for one who does not commit evil. 124 If a man offend a harmless, pure, and innocent person, the evil falls back upon that fool, like light dust thrown up against the wind. 125 Some people are born again; evil-doers go to hell; righteous people go to heaven; those who are free from all worldly desires attain Nirvana. 126 Not in the sky, not in the midst of the sea, not if we enter into the clefts of the mountains, is there known a spot in the whole world where a man might be freed from an evil deed. 127 Not in the sky, not in the midst of the sea, not if we enter into the clefts of the mountains, is there known a spot in the whole world where death could not overcome (the mortal). 128 10. Punishment All men tremble at punishment, all men fear death; remember that you are like unto them, and do not kill, nor cause slaughter. 129 All men tremble at punishment, all men love life; remember that thou art like unto them, and do not kill, nor cause slaughter. 130 He who seeking his own happiness punishes or kills beings who also long for happiness, will not find happiness after death. 131 He who seeking his own happiness does not punish or kill beings who also long for happiness, will find happiness after death. 132 Do not speak harshly to anybody; those who are spoken to will answer thee in the same way. Angry speech is painful, blows for blows will touch thee. 133 If, like a shattered metal plate (gong), thou utter not, then thou hast reached Nirvana; contention is not known to thee. 134 As a cowherd with his staff drives his cows into the stable, so do Age and Death drive the life of men. 135 A fool does not know when he commits his evil deeds: but the wicked man burns by his own deeds, as if burnt by fire. 136 He who inflicts pain on innocent and harmless persons, will soon come to one of these ten states: 137 He will have cruel suffering, loss, injury of the body, heavy affliction, or loss of mind, 138 Or a misfortune coming from the king, or a fearful accusation, or loss of relations, or destruction of treasures, 139 Or lightning-fire will burn his houses; and when his body is destroyed, the fool will go to hell. 140 Not nakedness, not platted hair, not dirt, not fasting, or lying on the earth, not rubbing with dust, not sitting motionless, can purify a mortal who has not overcome desires. 141 He who, though dressed in fine apparel, exercises tranquillity, is quiet, subdued, restrained, chaste, and has ceased to find fault with all other beings, he indeed is a Brahmana, an ascetic (sramana), a friar (bhikshu). 142 Is there in this world any man so restrained by humility that he does not mind reproof, as a well-trained horse the whip? 143 Like a well-trained horse when touched by the whip, be ye active and lively, and by faith, by virtue, by energy, by meditation, by discernment of the law you will overcome this great pain (of reproof), perfect in knowledge and in behaviour, and never forgetful. 144 Well-makers lead the water (wherever they like); fletchers bend the arrow; carpenters bend a log of wood; good people fashion themselves. 145 11. Old Age How is there laughter, how is there joy, as this world is always burning? Why do you not seek a light, ye who are surrounded by darkness? 146 Look at this dressed-up lump, covered with wounds, joined together, sickly, full of many thoughts, which has no strength, no hold! 147 This body is wasted, full of sickness, and frail; this heap of corruption breaks to pieces, life indeed ends in death. 148 Those white bones, like gourds thrown away in the autumn, what pleasure is there in looking at them? 149 After a stronghold has been made of the bones, it is covered with flesh and blood, and there dwell in it old age and death, pride and deceit. 150 The brilliant chariots of kings are destroyed, the body also approaches destruction, but the virtue of good people never approaches destruction,--thus do the good say to the good. 151 A man who has learnt little, grows old like an ox; his flesh grows, but his knowledge does not grow. 152 Looking for the maker of this tabernacle, I shall have to run through a course of many births, so long as I do not find (him); and painful is birth again and again. But now, maker of the tabernacle, thou hast been seen; thou shalt not make up this tabernacle again. All thy rafters are broken, thy ridge-pole is sundered; the mind, approaching the Eternal (visankhara, nirvana), has attained to the extinction of all desires. 153, 154 Men who have not observed proper discipline, and have not gained treasure in their youth, perish like old herons in a lake without fish. 155 Men who have not observed proper discipline, and have not gained treasure in their youth, lie, like broken bows, sighing after the past. 156 12. Self If a man hold himself dear, let him watch himself carefully; during one at least out of the three watches a wise man should be watchful. 157 Let each man direct himself first to what is proper, then let him teach others; thus a wise man will not suffer. 158 If a man make himself as he teaches others to be, then, being himself well subdued, he may subdue (others); one's own self is indeed difficult to subdue. 159 Self is the lord of self, who else could be the lord? With self well subdued, a man finds a lord such as few can find. 160 The evil done by oneself, self-begotten, self-bred, crushes the foolish, as a diamond breaks a precious stone. 161 He whose wickedness is very great brings himself down to that state where his enemy wishes him to be, as a creeper does with the tree which it surrounds. 162 Bad deeds, and deeds hurtful to ourselves, are easy to do; what is beneficial and good, that is very difficult to do. 163 The foolish man who scorns the rule of the venerable (Arahat), of the elect (Ariya), of the virtuous, and follows false doctrine, he bears fruit to his own destruction, like the fruits of the Katthaka reed. 164 By oneself the evil is done, by oneself one suffers; by oneself evil is left undone, by oneself one is purified. Purity and impurity belong to oneself, no one can purify another. 165 Let no one forget his own duty for the sake of another's, however great; let a man, after he has discerned his own duty, be always attentive to his duty. 166 13. The World Do not follow the evil law! Do not live on in thoughtlessness! Do not follow false doctrine! Be not a friend of the world. 167 Rouse thyself! do not be idle! Follow the law of virtue! The virtuous rests in bliss in this world and in the next. 168 Follow the law of virtue; do not follow that of sin. The virtuous rests in bliss in this world and in the next. 169 Look upon the world as a bubble, look upon it as a mirage: the king of death does not see him who thus looks down upon the world. 170 Come, look at this glittering world, like unto a royal chariot; the foolish are immersed in it, but the wise do not touch it. 171 He who formerly was reckless and afterwards became sober, brightens up this world, like the moon when freed from clouds. 172 He whose evil deeds are covered by good deeds, brightens up this world, like the moon when freed from clouds. 173 This world is dark, few only can see here; a few only go to heaven, like birds escaped from the net. 174 The swans go on the path of the sun, they go through the ether by means of their miraculous power; the wise are led out of this world, when they have conquered Mara and his train. 175 If a man has transgressed one law, and speaks lies, and scoffs at another world, there is no evil he will not do. 176 The uncharitable do not go to the world of the gods; fools only do not praise liberality; a wise man rejoices in liberality, and through it becomes blessed in the other world. 177 Better than sovereignty over the earth, better than going to heaven, better than lordship over all worlds, is the reward of the first step in holiness. 178 14. The Buddha (The Awakened) He whose conquest is not conquered again, into whose conquest no one in this world enters, by what track can you lead him, the Awakened, the Omniscient, the trackless? 179 He whom no desire with its snares and poisons can lead astray, by what track can you lead him, the Awakened, the Omniscient, the trackless? 180 Even the gods envy those who are awakened and not forgetful, who are given to meditation, who are wise, and who delight in the repose of retirement (from the world). 181 Difficult (to obtain) is the conception of men, difficult is the life of mortals, difficult is the hearing of the True Law, difficult is the birth of the Awakened (the attainment of Buddhahood). 182 Not to commit any sin, to do good, and to purify one's mind, that is the teaching of (all) the Awakened. 183 The Awakened call patience the highest penance, long-suffering the highest Nirvana; for he is not an anchorite (pravragita) who strikes others, he is not an ascetic (sramana) who insults others. 184 Not to blame, not to strike, to live restrained under the law, to be moderate in eating, to sleep and sit alone, and to dwell on the highest thoughts,--this is the teaching of the Awakened. 185 There is no satisfying lusts, even by a shower of gold pieces; he who knows that lusts have a short taste and cause pain, he is wise; 186 Even in heavenly pleasures he finds no satisfaction, the disciple who is fully awakened delights only in the destruction of all desires. 187 Men, driven by fear, go to many a refuge, to mountains and forests, to groves and sacred trees. 188 But that is not a safe refuge, that is not the best refuge; a man is not delivered from all pains after having gone to that refuge. 189 He who takes refuge with Buddha, the Law, and the Church; he who, with clear understanding, sees the four holy truths:-- 190 Viz. pain, the origin of pain, the destruction of pain, and the eightfold holy way that leads to the quieting of pain;-- 191 That is the safe refuge, that is the best refuge; having gone to that refuge, a man is delivered from all pain. 192 A supernatural person (a Buddha) is not easily found, he is not born everywhere. Wherever such a sage is born, that race prospers. 193 Happy is the arising of the awakened, happy is the teaching of the True Law, happy is peace in the church, happy is the devotion of those who are at peace. 194 He who pays homage to those who deserve homage, whether the awakened (Buddha) or their disciples, those who have overcome the host (of evils), and crossed the flood of sorrow, he who pays homage to such as have found deliverance and know no fear, his merit can never be measured by anybody. 195, 196 15. Happiness Let us live happily then, not hating those who hate us! among men who hate us let us dwell free from hatred! 197 Let us live happily then, free from ailments among the ailing! among men who are ailing let us dwell free from ailments! 198 Let us live happily then, free from greed among the greedy! among men who are greedy let us dwell free from greed! 199 Let us live happily then, though we call nothing our own! We shall be like the bright gods, feeding on happiness! 200 Victory breeds hatred, for the conquered is unhappy. He who has given up both victory and defeat, he, the contented, is happy. 201 There is no fire like passion; there is no losing throw like hatred; there is no pain like this body; there is no happiness higher than rest. 202 Hunger is the worst of diseases, the body the greatest of pains; if one knows this truly, that is Nirvana, the highest happiness. 203 Health is the greatest of gifts, contentedness the best riches; trust is the best of relationships, Nirvana the highest happiness. 204 He who has tasted the sweetness of solitude and tranquillity, is free from fear and free from sin, while he tastes the sweetness of drinking in the law. 205 The sight of the elect (Arya) is good, to live with them is always happiness; if a man does not see fools, he will be truly happy. 206 He who walks in the company of fools suffers a long way; company with fools, as with an enemy, is always painful; company with the wise is pleasure, like meeting with kinsfolk. 207 Therefore, one ought to follow the wise, the intelligent, the learned, the much enduring, the dutiful, the elect; one ought to follow a good and wise man, as the moon follows the path of the stars. 208 16. Pleasure He who gives himself to vanity, and does not give himself to meditation, forgetting the real aim (of life) and grasping at pleasure, will in time envy him who has exerted himself in meditation. 209 Let no man ever look for what is pleasant, or what is unpleasant. Not to see what is pleasant is pain, and it is pain to see what is unpleasant. 210 Let, therefore, no man love anything; loss of the beloved is evil. Those who love nothing and hate nothing, have no fetters. 211 From pleasure comes grief, from pleasure comes fear; he who is free from pleasure knows neither grief nor fear. 212 From affection comes grief, from affection comes fear; he who is free from affection knows neither grief nor fear. 213 From lust comes grief, from lust comes fear; he who is free from lust knows neither grief nor fear. 214 From love comes grief, from love comes fear; he who is free from love knows neither grief nor fear. 215 From greed comes grief, from greed comes fear; he who is free from greed knows neither grief nor fear. 216 He who possesses virtue and intelligence, who is just, speaks the truth, and does what is his own business, him the world will hold dear. 217 He in whom a desire for the Ineffable (Nirvana) has sprung up, who is satisfied in his mind, and whose thoughts are not bewildered by love, he is called urdhvamsrotas (carried upwards by the stream). 218 Kinsmen, friends, and lovers salute a man who has been long away, and returns safe from afar. 219 In like manner his good works receive him who has done good, and has gone from this world to the other;--as kinsmen receive a friend on his return. 220 17. Anger Let a man leave anger, let him forsake pride, let him overcome all bondage! No sufferings befall the man who is not attached to name and form, and who calls nothing his own. 221 He who holds back rising anger like a rolling chariot, him I call a real driver; other people are but holding the reins. 222 Let a man overcome anger by love, let him overcome evil by good; let him overcome the greedy by liberality, the liar by truth! 223 Speak the truth, do not yield to anger; give, if thou art asked for little; by these three steps thou wilt go near the gods. 224 The sages who injure nobody, and who always control their body, they will go to the unchangeable place (Nirvana), where, if they have gone, they will suffer no more. 225 Those who are ever watchful, who study day and night, and who strive after Nirvana, their passions will come to an end. 226 This is an old saying, O Atula, this is not only of to-day: `They blame him who sits silent, they blame him who speaks much, they also blame him who says little; there is no one on earth who is not blamed.' 227 There never was, there never will be, nor is there now, a man who is always blamed, or a man who is always praised. 228 But he whom those who discriminate praise continually day after day, as without blemish, wise, rich in knowledge and virtue, who would dare to blame him, like a coin made of gold from the Gambu river? Even the gods praise him, he is praised even by Brahman. 229, 230 Beware of bodily anger, and control thy body! Leave the sins of the body, and with thy body practise virtue! 231 Beware of the anger of the tongue, and control thy tongue! Leave the sins of the tongue, and practise virtue with thy tongue! 232 Beware of the anger of the mind, and control thy mind! Leave the sins of the mind, and practise virtue with thy mind! 233 The wise who control their body, who control their tongue, the wise who control their mind, are indeed well controlled. 234 18. Impurity Thou art now like a sear leaf, the messengers of death (Yama) have come near to thee; thou standest at the door of thy departure, and thou hast no provision for thy journey. 235 Make thyself an island, work hard, be wise! When thy impurities are blown away, and thou art free from guilt, thou wilt enter into the heavenly world of the elect (Ariya). 236 Thy life has come to an end, thou art come near to death (Yama), there is no resting-place for thee on the road, and thou hast no provision for thy journey. 237 Make thyself an island, work hard, be wise! When thy impurities are blown away, and thou art free from guilt, thou wilt not enter again into birth and decay. 238 Let a wise man blow off the impurities of his self, as a smith blows off the impurities of silver one by one, little by little, and from time to time. 239 As the impurity which springs from the iron, when it springs from it, destroys it; thus do a transgressor's own works lead him to the evil path. 240 The taint of prayers is non-repetition; the taint of houses, non- repair; the taint of the body is sloth; the taint of a watchman, thoughtlessness. 241 Bad conduct is the taint of woman, greediness the taint of a benefactor; tainted are all evil ways in this world and in the next. 242 But there is a taint worse than all taints,--ignorance is the greatest taint. O mendicants! throw off that taint, and become taintless! 243 Life is easy to live for a man who is without shame, a crow hero, a mischief-maker, an insulting, bold, and wretched fellow. 244 But life is hard to live for a modest man, who always looks for what is pure, who is disinterested, quiet, spotless, and intelligent. 245 He who destroys life, who speaks untruth, who in this world takes what is not given him, who goes to another man's wife; 246 And the man who gives himself to drinking intoxicating liquors, he, even in this world, digs up his own root. 247 O man, know this, that the unrestrained are in a bad state; take care that greediness and vice do not bring thee to grief for a long time! 248 The world gives according to their faith or according to their pleasure: if a man frets about the food and the drink given to others, he will find no rest either by day or by night. 249 He in whom that feeling is destroyed, and taken out with the very root, finds rest by day and by night. 250 There is no fire like passion, there is no shark like hatred, there is no snare like folly, there is no torrent like greed. 251 The fault of others is easily perceived, but that of oneself is difficult to perceive; a man winnows his neighbour's faults like chaff, but his own fault he hides, as a cheat hides the bad die from the gambler. 252 If a man looks after the faults of others, and is always inclined to be offended, his own passions will grow, and he is far from the destruction of passions. 253 There is no path through the air, a man is not a Samana by outward acts. The world delights in vanity, the Tathagatas (the Buddhas) are free from vanity. 254 There is no path through the air, a man is not a Samana by outward acts. No creatures are eternal; but the awakened (Buddha) are never shaken. 255 19. The Just A man is not just if he carries a matter by violence; no, he who distinguishes both right and wrong, who is learned and leads others, not by violence, but by law and equity, and who is guarded by the law and intelligent, he is called just. 256, 257 A man is not learned because he talks much; he who is patient, free from hatred and fear, he is called learned. 258 A man is not a supporter of the law because he talks much; even if a man has learnt little, but sees the law bodily, he is a supporter of the law, a man who never neglects the law. 259 A man is not an elder because his head is grey; his age may be ripe, but he is called `Old-in-vain.' 260 He in whom there is truth, virtue, love, restraint, moderation, he who is free from impurity and is wise, he is called an elder. 261 An envious greedy, dishonest man does not become respectable by means of much talking only, or by the beauty of his complexion. 262 He in whom all this is destroyed, and taken out with the very root, he, when freed from hatred and wise, is called respectable. 263 Not by tonsure does an undisciplined man who speaks falsehood become a Samana; can a man be a Samana who is still held captive by desire and greediness? 264 He who always quiets the evil, whether small or large, he is called a Samana (a quiet man), because he has quieted all evil. 265 A man is not a mendicant (Bhikshu) simply because he asks others for alms; he who adopts the whole law is a Bhikshu, not he who only begs. 266 He who is above good and evil, who is chaste, who with knowledge passes through the world, he indeed is called a Bhikshu. 267 A man is not a Muni because he observes silence (mona, i.e. mauna), if he is foolish and ignorant; but the wise who, taking the balance, chooses the good and avoids evil, he is a Muni, and is a Muni thereby; he who in this world weighs both sides is called a Muni. 268, 269 A man is not an elect (Ariya) because he injures living creatures; because he has pity on all living creatures, therefore is a man called Ariya. 270 Not only by discipline and vows, not only by much learning, not by entering into a trance, not by sleeping alone, do I earn the happiness of release which no worldling can know. Bhikshu, be not confident as long as thou hast not attained the extinction of desires. 271, 272 20. The Way The best of ways is the eightfold; the best of truths the four words; the best of virtues passionlessness; the best of men he who has eyes to see. 273 This is the way, there is no other that leads to the purifying of intelligence. Go on this way! Everything else is the deceit of Mara (the tempter). 274 If you go on this way, you will make an end of pain! The way was preached by me, when I had understood the removal of the thorns (in the flesh). 275 You yourself must make an effort. The Tathagatas (Buddhas) are only preachers. The thoughtful who enter the way are freed from the bondage of Mara. 276 `All created things perish,' he who knows and sees this becomes passive in pain; this is the way to purity. 277 `All created things are grief and pain,' he who knows and sees this becomes passive in pain; this is the way that leads to purity. 278 `All forms are unreal,' he who knows and sees this becomes passive in pain; this is the way that leads to purity. 279 He who does not rouse himself when it is time to rise, who, though young and strong, is full of sloth, whose will and thought are weak, that lazy and idle man will never find the way to knowledge. 280 Watching his speech, well restrained in mind, let a man never commit any wrong with his body! Let a man but keep these three roads of action clear, and he will achieve the way which is taught by the wise. 281 Through zeal knowledge is gotten, through lack of zeal knowledge is lost; let a man who knows this double path of gain and loss thus place himself that knowledge may grow. 282 Cut down the whole forest (of lust), not a tree only! Danger comes out of the forest (of lust). When you have cut down both the forest (of lust) and its undergrowth, then, Bhikshus, you will be rid of the forest and free! 283 So long as the love of man towards women, even the smallest, is not destroyed, so long is his mind in bondage, as the calf that drinks milk is to its mother. 284 Cut out the love of self, like an autumn lotus, with thy hand! Cherish the road of peace. Nirvana has been shown by Sugata (Buddha). 285 `Here I shall dwell in the rain, here in winter and summer,' thus the fool meditates, and does not think of his death. 286 Death comes and carries off that man, praised for his children and flocks, his mind distracted, as a flood carries off a sleeping village. 287 Sons are no help, nor a father, nor relations; there is no help from kinsfolk for one whom death has seized. 288 A wise and good man who knows the meaning of this, should quickly clear the way that leads to Nirvana. 289 21. Miscellaneous If by leaving a small pleasure one sees a great pleasure, let a wise man leave the small pleasure, and look to the great. 290 He who, by causing pain to others, wishes to obtain pleasure for himself, he, entangled in the bonds of hatred, will never be free from hatred. 291 What ought to be done is neglected, what ought not to be done is done; the desires of unruly, thoughtless people are always increasing. 292 But they whose whole watchfulness is always directed to their body, who do not follow what ought not to be done, and who steadfastly do what ought to be done, the desires of such watchful and wise people will come to an end. 293 A true Brahmana goes scatheless, though he have killed father and mother, and two valiant kings, though he has destroyed a kingdom with all its subjects. 294 A true Brahmana goes scatheless, though he have killed father and mother, and two holy kings, and an eminent man besides. 295 The disciples of Gotama (Buddha) are always well awake, and their thoughts day and night are always set on Buddha. 296 The disciples of Gotama are always well awake, and their thoughts day and night are always set on the law. 297 The disciples of Gotama are always well awake, and their thoughts day and night are always set on the church. 298 The disciples of Gotama are always well awake, and their thoughts day and night are always set on their body. 299 The disciples of Gotama are always well awake, and their mind day and night always delights in compassion. 300 The disciples of Gotama are always well awake, and their mind day and night always delights in meditation. 301 It is hard to leave the world (to become a friar), it is hard to enjoy the world; hard is the monastery, painful are the houses; painful it is to dwell with equals (to share everything in common) and the itinerant mendicant is beset with pain. Therefore let no man be an itinerant mendicant and he will not be beset with pain. 302 Whatever place a faithful, virtuous, celebrated, and wealthy man chooses, there he is respected. 303 Good people shine from afar, like the snowy mountains; bad people are not seen, like arrows shot by night. 304 He alone who, without ceasing, practises the duty of sitting alone and sleeping alone, he, subduing himself, will rejoice in the destruction of all desires alone, as if living in a forest. 305 22. The Downward Course He who says what is not, goes to hell; he also who, having done a thing, says I have not done it. After death both are equal, they are men with evil deeds in the next world. 306 Many men whose shoulders are covered with the yellow gown are ill-conditioned and unrestrained; such evil-doers by their evil deeds go to hell. 307 Better it would be to swallow a heated iron ball, like flaring fire, than that a bad unrestrained fellow should live on the charity of the land. 308 Four things does a wreckless man gain who covets his neighbour's wife,--a bad reputation, an uncomfortable bed, thirdly, punishment, and lastly, hell. 309 There is bad reputation, and the evil way (to hell), there is the short pleasure of the frightened in the arms of the frightened, and the king imposes heavy punishment; therefore let no man think of his neighbour's wife. 310 As a grass-blade, if badly grasped, cuts the arm, badly-practised asceticism leads to hell. 311 An act carelessly performed, a broken vow, and hesitating obedience to discipline, all this brings no great reward. 312 If anything is to be done, let a man do it, let him attack it vigorously! A careless pilgrim only scatters the dust of his passions more widely. 313 An evil deed is better left undone, for a man repents of it afterwards; a good deed is better done, for having done it, one does not repent. 314 Like a well-guarded frontier fort, with defences within and without, so let a man guard himself. Not a moment should escape, for they who allow the right moment to pass, suffer pain when they are in hell. 315 They who are ashamed of what they ought not to be ashamed of, and are not ashamed of what they ought to be ashamed of, such men, embracing false doctrines enter the evil path. 316 They who fear when they ought not to fear, and fear not when they ought to fear, such men, embracing false doctrines, enter the evil path. 317 They who forbid when there is nothing to be forbidden, and forbid not when there is something to be forbidden, such men, embracing false doctrines, enter the evil path. 318 They who know what is forbidden as forbidden, and what is not forbidden as not forbidden, such men, embracing the true doctrine, enter the good path. 319 23. The Elephant Silently shall I endure abuse as the elephant in battle endures the arrow sent from the bow: for the world is ill-natured. 320 They lead a tamed elephant to battle, the king mounts a tamed elephant; the tamed is the best among men, he who silently endures abuse. 321 Mules are good, if tamed, and noble Sindhu horses, and elephants with large tusks; but he who tames himself is better still. 322 For with these animals does no man reach the untrodden country (Nirvana), where a tamed man goes on a tamed animal, viz. on his own well-tamed self. 323 The elephant called Dhanapalaka, his temples running with sap, and difficult to hold, does not eat a morsel when bound; the elephant longs for the elephant grove. 324 If a man becomes fat and a great eater, if he is sleepy and rolls himself about, that fool, like a hog fed on wash, is born again and again. 325 This mind of mine went formerly wandering about as it liked, as it listed, as it pleased; but I shall now hold it in thoroughly, as the rider who holds the hook holds in the furious elephant. 326 Be not thoughtless, watch your thoughts! Draw yourself out of the evil way, like an elephant sunk in mud. 327 If a man find a prudent companion who walks with him, is wise, and lives soberly, he may walk with him, overcoming all dangers, happy, but considerate. 328 If a man find no prudent companion who walks with him, is wise, and lives soberly, let him walk alone, like a king who has left his conquered country behind,--like an elephant in the forest. 329 It is better to live alone, there is no companionship with a fool; let a man walk alone, let him commit no sin, with few wishes, like an elephant in the forest. 330 If an occasion arises, friends are pleasant; enjoyment is pleasant, whatever be the cause; a good work is pleasant in the hour of death; the giving up of all grief is pleasant. 331 Pleasant in the world is the state of a mother, pleasant the state of a father, pleasant the state of a Samana, pleasant the state of a Brahmana. 332 Pleasant is virtue lasting to old age, pleasant is a faith firmly rooted; pleasant is attainment of intelligence, pleasant is avoiding of sins. 333 24. Thirst The thirst of a thoughtless man grows like a creeper; he runs from life to life, like a monkey seeking fruit in the forest. 334 Whomsoever this fierce thirst overcomes, full of poison, in this world, his sufferings increase like the abounding Birana grass. 335 He who overcomes this fierce thirst, difficult to be conquered in this world, sufferings fall off from him, like water-drops from a lotus leaf. 336 This salutary word I tell you, `Do ye, as many as are here assembled, dig up the root of thirst, as he who wants the sweet- scented Usira root must dig up the Birana grass, that Mara (the tempter) may not crush you again and again, as the stream crushes the reeds.' 337 As a tree, even though it has been cut down, is firm so long as its root is safe, and grows again, thus, unless the feeders of thirst are destroyed, the pain (of life) will return again and again. 338 He whose thirst running towards pleasure is exceeding strong in the thirty-six channels, the waves will carry away that misguided man, viz. his desires which are set on passion. 339 The channels run everywhere, the creeper (of passion) stands sprouting; if you see the creeper springing up, cut its root by means of knowledge. 340 A creature's pleasures are extravagant and luxurious; sunk in lust and looking for pleasure, men undergo (again and again) birth and decay. 341 Men, driven on by thirst, run about like a snared hare; held in fetters and bonds, they undergo pain for a long time, again and again. 342 Men, driven on by thirst, run about like a snared hare; let therefore the mendicant drive out thirst, by striving after passionlessness for himself. 343 He who having got rid of the forest (of lust) (i.e. after having reached Nirvana) gives himself over to forest-life (i.e. to lust), and who, when removed from the forest (i.e. from lust), runs to the forest (i.e. to lust), look at that man! though free, he runs into bondage. 344 Wise people do not call that a strong fetter which is made of iron, wood, or hemp; far stronger is the care for precious stones and rings, for sons and a wife. 345 That fetter wise people call strong which drags down, yields, but is difficult to undo; after having cut this at last, people leave the world, free from cares, and leaving desires and pleasures behind. 346 Those who are slaves to passions, run down with the stream (of desires), as a spider runs down the web which he has made himself; when they have cut this, at last, wise people leave the world free from cares, leaving all affection behind. 347 Give up what is before, give up what is behind, give up what is in the middle, when thou goest to the other shore of existence; if thy mind is altogether free, thou wilt not again enter into birth and decay. 348 If a man is tossed about by doubts, full of strong passions, and yearning only for what is delightful, his thirst will grow more and more, and he will indeed make his fetters strong. 349 If a man delights in quieting doubts, and, always reflecting, dwells on what is not delightful (the impurity of the body, &c.), he certainly will remove, nay, he will cut the fetter of Mara. 350 He who has reached the consummation, who does not tremble, who is without thirst and without sin, he has broken all the thorns of life: this will be his last body. 351 He who is without thirst and without affection, who understands the words and their interpretation, who knows the order of letters (those which are before and which are after), he has received his last body, he is called the great sage, the great man. 352 `I have conquered all, I know all, in all conditions of life I am free from taint; I have left all, and through the destruction of thirst I am free; having learnt myself, whom shall I teach?' 353 The gift of the law exceeds all gifts; the sweetness of the law exceeds all sweetness; the delight in the law exceeds all delights; the extinction of thirst overcomes all pain. 354 Pleasures destroy the foolish, if they look not for the other shore; the foolish by his thirst for pleasures destroys himself, as if he were his own enemy. 355 The fields are damaged by weeds, mankind is damaged by passion: therefore a gift bestowed on the passionless brings great reward. 356 The fields are damaged by weeds, mankind is damaged by hatred: therefore a gift bestowed on those who do not hate brings great reward. 357 The fields are damaged by weeds, mankind is damaged by vanity: therefore a gift bestowed on those who are free from vanity brings great reward. 358 The fields are damaged by weeds, mankind is damaged by lust: therefore a gift bestowed on those who are free from lust brings great reward. 359 25. The Bhikshu (Mendicant) Restraint in the eye is good, good is restraint in the ear, in the nose restraint is good, good is restraint in the tongue. 360 In the body restraint is good, good is restraint in speech, in thought restraint is good, good is restraint in all things. A Bhikshu, restrained in all things, is freed from all pain. 361 He who controls his hand, he who controls his feet, he who controls his speech, he who is well controlled, he who delights inwardly, who is collected, who is solitary and content, him they call Bhikshu. 362 The Bhikshu who controls his mouth, who speaks wisely and calmly, who teaches the meaning and the law, his word is sweet. 363 He who dwells in the law, delights in the law, meditates on the law, follows the law, that Bhikshu will never fall away from the true law. 364 Let him not despise what he has received, nor ever envy others: a mendicant who envies others does not obtain peace of mind. 365 A Bhikshu who, though he receives little, does not despise what he has received, even the gods will praise him, if his life is pure, and if he is not slothful. 366 He who never identifies himself with name and form, and does not grieve over what is no more, he indeed is called a Bhikshu. 367 The Bhikshu who acts with kindness, who is calm in the doctrine of Buddha, will reach the quiet place (Nirvana), cessation of natural desires, and happiness. 368 O Bhikshu, empty this boat! if emptied, it will go quickly; having cut off passion and hatred thou wilt go to Nirvana. 369 Cut off the five (senses), leave the five, rise above the five. A Bhikshu, who has escaped from the five fetters, he is called Oghatinna, `saved from the flood.' 370 Meditate, O Bhikshu, and be not heedless! Do not direct thy thought to what gives pleasure that thou mayest not for thy heedlessness have to swallow the iron ball (in hell), and that thou mayest not cry out when burning, `This is pain.' 371 Without knowledge there is no meditation, without meditation there is no knowledge: he who has knowledge and meditation is near unto Nirvana. 372 A Bhikshu who has entered his empty house, and whose mind is tranquil, feels a more than human delight when he sees the law clearly. 373 As soon as he has considered the origin and destruction of the elements (khandha) of the body, he finds happiness and joy which belong to those who know the immortal (Nirvana). 374 And this is the beginning here for a wise Bhikshu: watchfulness over the senses, contentedness, restraint under the law; keep noble friends whose life is pure, and who are not slothful. 375 Let him live in charity, let him be perfect in his duties; then in the fulness of delight he will make an end of suffering. 376 As the Vassika plant sheds its withered flowers, men should shed passion and hatred, O ye Bhikshus! 377 The Bhikshu whose body and tongue and mind are quieted, who is collected, and has rejected the baits of the world, he is called quiet. 378 Rouse thyself by thyself, examine thyself by thyself, thus self- protected and attentive wilt thou live happily, O Bhikshu! 379 For self is the lord of self, self is the refuge of self; therefore curb thyself as the merchant curbs a good horse. 380 The Bhikshu, full of delight, who is calm in the doctrine of Buddha will reach the quiet place (Nirvana), cessation of natural desires, and happiness. 381 He who, even as a young Bhikshu, applies himself to the doctrine of Buddha, brightens up this world, like the moon when free from clouds. 382 26. The Brahmana (Arhat) Stop the stream valiantly, drive away the desires, O Brahmana! When you have understood the destruction of all that was made, you will understand that which was not made. 383 If the Brahmana has reached the other shore in both laws (in restraint and contemplation), all bonds vanish from him who has obtained knowledge. 384 He for whom there is neither this nor that shore, nor both, him, the fearless and unshackled, I call indeed a Brahmana. 385 He who is thoughtful, blameless, settled, dutiful, without passions, and who has attained the highest end, him I call indeed a Brahmana. 386 The sun is bright by day, the moon shines by night, the warrior is bright in his armour, the Brahmana is bright in his meditation; but Buddha, the Awakened, is bright with splendour day and night. 387 Because a man is rid of evil, therefore he is called Brahmana; because he walks quietly, therefore he is called Samana; because he has sent away his own impurities, therefore he is called Pravragita (Pabbagita, a pilgrim). 388 No one should attack a Brahmana, but no Brahmana (if attacked) should let himself fly at his aggressor! Woe to him who strikes a Brahmana, more woe to him who flies at his aggressor! 389 It advantages a Brahmana not a little if he holds his mind back from the pleasures of life; when all wish to injure has vanished, pain will cease. 390 Him I call indeed a Brahmana who does not offend by body, word, or thought, and is controlled on these three points. 391 After a man has once understood the law as taught by the Well- awakened (Buddha), let him worship it carefully, as the Brahmana worships the sacrificial fire. 392 A man does not become a Brahmana by his platted hair, by his family, or by birth; in whom there is truth and righteousness, he is blessed, he is a Brahmana. 393 What is the use of platted hair, O fool! what of the raiment of goat-skins? Within thee there is ravening, but the outside thou makest clean. 394 The man who wears dirty raiments, who is emaciated and covered with veins, who lives alone in the forest, and meditates, him I call indeed a Brahmana. 395 I do not call a man a Brahmana because of his origin or of his mother. He is indeed arrogant, and he is wealthy: but the poor, who is free from all attachments, him I call indeed a Brahmana. 396 Him I call indeed a Brahmana who has cut all fetters, who never trembles, is independent and unshackled. 397 Him I call indeed a Brahmana who has cut the strap and the thong, the chain with all that pertains to it, who has burst the bar, and is awakened. 398 Him I call indeed a Brahmana who, though he has committed no offence, endures reproach, bonds, and stripes, who has endurance for his force, and strength for his army. 399 Him I call indeed a Brahmana who is free from anger, dutiful, virtuous, without appetite, who is subdued, and has received his last body. 400 Him I call indeed a Brahmana who does not cling to pleasures, like water on a lotus leaf, like a mustard seed on the point of a needle. 401 Him I call indeed a Brahmana who, even here, knows the end of his suffering, has put down his burden, and is unshackled. 402 Him I call indeed a Brahmana whose knowledge is deep, who possesses wisdom, who knows the right way and the wrong, and has attained the highest end. 403 Him I call indeed a Brahmana who keeps aloof both from laymen and from mendicants, who frequents no houses, and has but few desires. 404 Him I call indeed a Brahmana who finds no fault with other beings, whether feeble or strong, and does not kill nor cause slaughter. 405 Him I call indeed a Brahmana who is tolerant with the intolerant, mild with fault-finders, and free from passion among the passionate. 406 Him I call indeed a Brahmana from whom anger and hatred, pride and envy have dropt like a mustard seed from the point of a needle. 407 Him I call indeed a Brahmana who utters true speech, instructive and free from harshness, so that he offend no one. 408 Him I call indeed a Brahmana who takes nothing in the world that is not given him, be it long or short, small or large, good or bad. 409 Him I call indeed a Brahmana who fosters no desires for this world or for the next, has no inclinations, and is unshackled. 410 Him I call indeed a Brahmana who has no interests, and when he has understood (the truth), does not say How, how? and who has reached the depth of the Immortal. 411 Him I call indeed a Brahmana who in this world is above good and evil, above the bondage of both, free from grief from sin, and from impurity. 412 Him I call indeed a Brahmana who is bright like the moon, pure, serene, undisturbed, and in whom all gaiety is extinct. 413 Him I call indeed a Brahmana who has traversed this miry road, the impassable world and its vanity, who has gone through, and reached the other shore, is thoughtful, guileless, free from doubts, free from attachment, and content. 414 Him I call indeed a Brahmana who in this world, leaving all desires, travels about without a home, and in whom all concupiscence is extinct. 415 Him I call indeed a Brahmana who, leaving all longings, travels about without a home, and in whom all covetousness is extinct. 416 Him I call indeed a Brahmana who, after leaving all bondage to men, has risen above all bondage to the gods, and is free from all and every bondage. 417 Him I call indeed a Brahmana who has left what gives pleasure and what gives pain, who is cold, and free from all germs (of renewed life), the hero who has conquered all the worlds. 418 Him I call indeed a Brahmana who knows the destruction and the return of beings everywhere, who is free from bondage, welfaring (Sugata), and awakened (Buddha). 419 Him I call indeed a Brahmana whose path the gods do not know, nor spirits (Gandharvas), nor men, whose passions are extinct, and who is an Arhat (venerable). 420 Him I call indeed a Brahmana who calls nothing his own, whether it be before, behind, or between, who is poor, and free from the love of the world. 421 Him I call indeed a Brahmana, the manly, the noble, the hero, the great sage, the conqueror, the impassible, the accomplished, the awakened. 422 Him I call indeed a Brahmana who knows his former abodes, who sees heaven and hell, has reached the end of births, is perfect in knowledge, a sage, and whose perfections are all perfect. 423 display-dhammapada-1.0/dhammapada/dhammapada-polish-transl.txt0000664000175300017530000036435012001432013024441 0ustar makerpmmakerpm[This file contains Dhammapada translated to Polish language by Polish Buddhist Mission. LaTeX source and newest version can be found at mahajana.net] [Ten dokument można znaleźć również w postaci pliku PDF czy LaTeX na stronie mahajana.net] [This file version: 24 June 2003] ----------------------------------------------------------------------- DHAMMAPADA Przekład na język polski, na podstawie tłumaczenia z palijskiego na angielski Acharya Buddharakkhity Zbigniew Becker Translated to polish language on base of Acharaya Buddharakkhitta's pali to english translation by Zbigniew Becker Wprowadzenie /Introduction/: Bhikkhu Bodhi Przedmową opatrzył /Foreword/: Krzysztof Kosior Misja Buddyjska ,,Trzy Schronienia'' w Polsce Polish Buddhist Mission "Three Refugees" Publikacja niniejsza nie jest chroniona prawem autorskim. Mozliwym jest swobodne kopiowanie i wykorzystywanie dowolnych jej fragmentów za przytoczeniem źródła. Wydawcy proszą jedynie o powiadomienie ich o takim fakcie. This publication is not copyrighted. One can copy it and use any part of it with mentioning the source. Publishers ask only for information about it. ISBN 83-906255-0 Tytuł oryginału /Original title/: The Dhammapada. The Buddha's Path of Wisdom. Translated by Acharya Buddharakkhita Buddhist Publication Society, Kandy, Śri Lanka, 1985 Wydawca /Publisher/: Misja Buddyjska ,,Trzy Schronienia'' w Polsce ul.Śląska 12/12, 70-432 Szczecin, tel/fax 880 289 http://mahajana.net/mb3s Przedmowa Inaczej niż judaizm, chrześcijaństwo czy islam, buddyzm nie jest religią Księgi. Jego różne tradycje i odłamy posługują się własnymi, zróżnicowanymi co do treści i objętości, kanonami pism. Pomiędzy czynnikami, które na ten stan spraw wpłynęły dwa wydają się mieć znaczenie podstawowe. Pierwszy to fakt, iż powstanie pierwszych pisemnych redakcji przekazu ustnego nastąpiło ponad 300 lat po ostatecznym wyzwoleniu (parinirwanie) Buddy Siakjamuniego i co najmniej dwa wieki po pierwszym rozłamie Zgromadzenia (sanghabheda), które był powołał. Okoliczności powstawania tych redakcji były odmienne, autorów dzieliły różne doświadczenia, dokonywano ich w odległych od siebie miejscach, a nawet różnych językach. Czynnik drugi, który zajście pierwszego poniekąd umożliwił, to szczególna cecha buddyzmu, jego ugodowość względem idei poważanych w różnych społecznych i kulturowych otoczeniach, a z nią otwartość na doktrynalne modyfikacje, o ile nie wyzywają pryncypiów religii. To ona sprawiła, że powoływanie się na wymóg ortodoksji miało pośród buddystów stosunkowo niewielkie wzięcie. Kolejne rozłamy zachodziły bowiem także po spisaniu przekazu, i obok pism powszechnie akceptowanych pojawiały się i takie, które sankcjonowały doktrynalne poróżnienie. Źródłem kontrowersji były najczęściej kwestie związane z praktyką, przede wszystkim różna ocena środków (upaja) osiągania wyzwolenia. Jeśli podzielane przez buddystów różnych odłamów przekonanie o ograniczonej wartości, czy wręcz nieadekwatności, przekazu słownego w komunikowaniu treści poznania warunkującego ostateczne spełnienie skonfrontuje się ze słowną zawartością buddyjskich kanonów, można przeżyć swoisty wstrząs. Porażają rozległością. Najstarszy zachowany zbiór pism, zwany Tipitaką (Potrójnym koszem) albo, z racji jego języka, Kanonem palijskim, jedenastokrotnie przekracza objętość Biblii. Tipitaka to kanon pism therawady ( sanskr. sthawirawada), tradycji ,,starych'' (w znaczeniu: najstarszych uczniów Buddy, świadków jego nauczania). Większość składających się nań pism powstała w dramatycznych okolicznościach zagrożenia plagą głodu lub wojny na Śri Lance za panowania króla Wattagamaniego Abhaji w I w. pne. ,,Koszem środkowym'', najobszerniejszą częścią Kanonu jest Sutta Pitaka. Składają się nań sutty (sanskr. sutra), mowy głoszone i rozmowy prowadzone przez Buddę, a także jego wybitnych uczniów, zarejestrowane przez ich świadków. Są one pogrupowane w pięciu rozdziałach (nikaja) według swej długości (rozdziały 1, 2 i 5), związku tematycznego (3) oraz ilości omawianych tematów (4). W rozdziale ostatnim Khuddaka Nikaja pomieszczono utwory krótkie, za to w ilości, która czyni go najobszerniejszym z całej piątki. Co więcej, jego zawartość jest nieco odmienna w redakcjach Kanonu sporządzanych w różnych krajach therawady. Jest tak dlatego, że do utworów starych, współczesnych zamieszczonym w rozdziałach poprzednich, sukcesywnie dokładano pisma powstające później. Niektóre z nich odtwarzają treść starszych sutt, inne są całkowicie oryginalne, w jeszcze innych stare i nowe wątki są przemieszane. Do tych ostatnich zalicza się drugi utwór Khuddaka Nikaji, cieszący się szczególnym mirem pośród zwolenników therawady zbiór mądrościowych wersów nazwany Dhammapadą. O powodzeniu Dhammapady zadecydował jej przystępny styl. Zwięzły w zestawieniu z rozwlekłością i monotonią sutt oraz niewyszukany w porównaniu ze scholastycznym wyrafinowaniem traktatów abhidhammy, buddyjskiej filozofii religijnej. Także jej treść na ogół nie nastręcza trudności ze zrozumieniem. Aby uczynić ja zrozumiałą nawet dla młodszych nastolatków opatrzono ją licznymi komentarzami w formie opowieści. Wielu wyznawców zna duże fragmenty Dhammapady na pamięć. Pojęcie dhammy (sanskr. dharma) ma w buddyzmie wiele znaczeń. Gdyby pokusić się o zaprezentowanie ich w pewnym uproszczeniu w jednej definicyjnej formule, przedstawiałaby się ona mniej więcej tak: dhamma to objawiające Prawdę, odkryte i ogłoszone przez Buddę uniwersalne Prawo, określające warunki stawania się i ustawania Rzeczywistości Zjawiskowej, które może posłużyć jako Reguła Wyzwolenia, czyli osiągania Doskonałości. Z kolei pada oznacza krok, stopę i ślad. Tytułową Dhammapadę można zatem oddać jako Podążanie ku Prawdzie (Mądrości, Doskonałości) albo, mniej instruktywnie, ale zgodnie z przyjętą tradycją, jako Ścieżkę Prawdy (Mądrości, Doskonałości). Trzeba wszakże pamiętać, że chodzi o ścieżkę wewnętrzną, na której zmienia się przede wszystkim treść umysłu kogoś nią kroczącego. Sapiencjalne strofy składające się na niniejsze dzieło kierunek tych zmian pokazują, a tym samym są strażnikami niezrównanej Drogi Buddy. Krzysztof Kosior Wprowadzenie Od czasów starożytnych aż po dzień dzisiejszy, Dhammapada była i jest uznawana za najbardziej zwięzłe przedstawienie nauki Buddy, jakie można znaleźć w kanonie palijskim, oraz za główny duchowy testament wczesnego buddyzmu. W krajach wyznających buddyzm Theravady, takich jak Sri Lanka, Birma i Tajlandia, wpływ Dhammapady jest wszechobecny. Jest ona wiecznie świeżym źródłem tematów kazań i dyskusji, przewodnikiem w rozwiązywaniu niezliczonych problemów życia codziennego, materiałem do wstępnych duchownych pouczeń dla nowicjuszy w klasztorach. Można oczekiwać, iż nawet doświadczeni pustelnicy o skłonnościach kontemplacyjnych zaszyci w leśnych pustelniach czy górskich jaskiniach, wśród swych nielicznych dóbr materialnych będą mieli kopię tej książki. Ponadto podziw dla Dhammapady nie ograniczał się jedynie do zadeklarowanych wyznawców buddyzmu. Wszędzie tam, gdzie ją poznawano, jej moralna szczerość, realistyczne pojmowanie życia ludzkiego, aforystyczna mądrość i poruszający przekaz drogi ku wolności od cierpienia, zyskiwały jej oddanie i cześć ludzi reagujących na to, co dobre i prawdziwe. Autorem strof składających się na Dhammapadę, jest indyjski mędrzec zwany Buddą, co jest pełnym czci tytułem oznaczającym ,,oświeconego'' lub ,,przebudzonego''. Historia życia tej czcigodnej osoby była często ozdabiana literackimi upiększeniami i domieszką legendy, lecz zasadnicze historyczne fakty są proste i jasne. Przyszły Budda urodził się w szóstym wieku p.n.e. jako syn króla panującego w małym państwie u podnóży Himalajów, na terenie dzisiejszego Nepalu. Jego imię brzmiało Siddhattha, a nazwisko rodowe Gotama (w sanskrycie: Siddhartha Gautama). Wychowywany w przepychu, przygotowywany przez ojca do objęcia po nim tronu, młody książę wkrótce po osiągnięciu dojrzałości doznał głęboko poruszającego spotkania z cierpieniami życia, w wyniku czego stracił wszelkie zainteresowanie przyjemnościami i przywilejami związanymi ze sprawowaniem władzy nad innymi. Gdy miał dwadzieścia dziewięć lat, pewnej nocy opuścił królewskie miasto i odszedł w lasy, by żyć jak asceta, zdecydowany odnaleźć drogę do wyzwolenia z cierpień. Przez następne sześć lat wypróbowywał różne systemy medytacji i poddawał się surowym umartwieniom, lecz odkrył jedynie, iż praktyki te nie przybliżyły go ani trochę ku ostatecznemu celowi. W końcu, mając lat trzydzieści pięć, siedząc w głębokiej medytacji pod drzewem we wiosce Gaja, osiągnął Najwyższe Oświecenie i stał się Buddą, prawdziwie Oświeconym. Przez kolejne czterdzieści pięć lat podróżował po północnych Indiach, głosząc prawdy, które odkrył, i ustanawiając zakon mnichów i mniszek dla dalszego głoszenia jego nauki. W wieku lat osiemdziesięciu, przebywając w małym miasteczku Kusinara w otoczeniu wielkiej rzeszy uczniów, odszedł spokojnie po długim i owocnym życiu. Dla swych wyznawców Budda nie jest bogiem ani boskim wcieleniem, ani też prorokiem przynoszącym boską nowinę, lecz kimś, kto poprzez swój własny wysiłek i inteligencję osiągnął najwyższą zdobycz duchową, do jakiej zdolny jest człowiek - doskonałą mądrość, pełne oświecenie, całkowite oczyszczenie umysłu. W historii ludzkości pełni on rolę nauczyciela - światowego nauczyciela, który ze współczucia wskazuje innym drogę ku Nibbanie (w sanskrycie: Nirvana), ostatecznemu uwolnieniu od cierpienia. Jego nauka, znana jako Dhamma, oferuje zbiór wskazań wyjaśniających prawdziwą naturę istnienia i ukazujących ścieżkę wiodącą ku wyzwoleniu. Wolna od dogmatów i autorytatywnych roszczeń, których nie można zbadać, Dhammapada pewnie zasadza się na solidnym podłożu jasnego zrozumienia rzeczywistości przez Buddę, i prowadzi praktykującego ją do takiego samego zrozumienia - wiedzy, która usuwa korzenie cierpienia. Tytuł Dhammapada przypisany niniejszej antologii przez starożytnych kompilatorów pism buddyjskich, oznacza fragmenty, aspekty czy też wycinki Dhammy. Praca ta otrzymała taki tytuł, ponieważ w swych dwudziestu sześciu rozdziałach łączy wielorakie aspekty nauki Buddy ukazując różne punkty, z których możemy wglądać w jej sedno. Podczas gdy dłuższe przemowy Buddy, zawarte w pisanych prozą częściach Kanonu buddyjskiego, zwykle rozwijają się metodycznie, według sekwencyjnej struktury doktryny, to Dhammapadzie brak takiego systematycznego układu. Praca ta jest po prostu zbiorem inspirujących i pouczających strof dotyczących podstaw Dhammy, pomyślanych jako fundament osobistych wskazań i pouczeń. Niektóre kolejne strofy, w części rozdziałów, mogły być wypowiedziane przez Buddę przy jednej okazji, i wtedy wyraźnie wykazują one stopniowe rozwijanie jakiejś myśli bądź też różne ujęcia tego samego tematu. Jednakże w większości przypadków jedynym powodem zgrupowania strof w jeden rozdział jest po prostu to, że dotykają one podobnego zagadnienia. Tytuły dwudziestu sześciu rozdziałów służą w ten sposób jako rodzaj rubryk do klasyfikowania różnych poetyckich wypowiedzi Mistrza, a powodem do włączenia danego wiersza do danego rozdziału jest to, że wymieniony jest w nim temat zaznaczony w tytule rozdziału. W niektórych przypadkach (Rozdziały 4 i 23) może to być bardziej symbol metaforyczny niż element doktryny. Wydaje się także, iż nie ma żadnego zamierzonego porządku w kolejności samych rozdziałów, choć czasami można odnaleźć w tym nikłe ślady rozwijania pewnego wątku. Elementy nauki Buddy, widziane w aspekcie jej całkowitości, wiążą się w jeden doskonale spójny system myślenia i praktyki, który czerpie swą jedność z ostatecznego celu, jakim jest osiągnięcie wyzwolenia od cierpień. Lecz nauka ta, wypływając nieuchronnie z losu człowieka jako swej matrycy i punktu wyjścia, musi być wyrażona w taki sposób, by docierała do ludzi znajdujących się na różnych poziomach rozwoju duchowego, stojących przed bardzo różnymi problemami i celami, zainteresowanych w danym momencie różnymi sprawami, mających bardzo zróżnicowane możliwości rozumienia. Zatem tak jak woda, choć w swej istocie taka sama, przyjmuje inny kształt w zależności od naczynia, do którego jest nalana, tak też Dhamma wyzwolenia przyjmuje różne kształty w odpowiedzi na potrzeby ludzi, którzy mają być jej nauczani. Ta różnorodność, już wystarczająco widoczna w pisanych prozą rozprawach buddyjskich, staje się jeszcze bardziej uderzająca w przypadku tak wysoce skondensowanego, spontanicznego i wypełnionego intuicyjnym ładunkiem przekazu, jakim są wersety użyte w Dhammapadzie. Wzmocniona siła przekazu może prowadzić do pozornych niekonsekwencji, które mogą z kolei wprowadzać w błąd osoby nieświadome powyższych faktów. Przykładowo, w wielu wierszach Budda zaleca pewne szczególne praktyki jako prowadzące do odrodzenia się w niebie, a w innych przestrzega swych uczniów przed dążeniem do nieba i wychwala tego, który nie zachwyca się niebiańskimi rozkoszami (187, 417). Często pochwala on skutki gromadzenia zasług, lecz w innych miejscach wychwala tego, kto przekroczył poza zasługę i przewinę (39, 412). Bez uchwycenia wewnętrznej struktury Dhammapady, stwierdzenia takie jak powyższe, zestawione obok siebie, będą wydawać się nie do pogodzenia i mogą nawet prowadzić do uznania nauki za wewnętrznie sprzeczną. Kluczem do rozwikłania tych pozornych sprzeczności jest zdanie sobie sprawy z faktu, że Dhamma czerpie swój kształt zarówno z potrzeb różnych osób, do których jest kierowana, jak również z wielorakości potrzeb, które mogą współ-istnieć nawet w tej samej osobie. By odkrywać sens zawarty w różnorodnych stwierdzeniach, jakie można znaleźć w Dhammapadzie, i przy ustalaniu intencji, jakie kryły się za danym wierszem zawartym w tej pracy, proponujemy przyjąć cztery poziomy rozumowania i w ten sposób uchwycić prawidłowo miejsce każdego z nich w całościowej wizji Dhammy. Ten czteropoziomowy schemat wywodzi się ze starożytnej maksymy interpretacyjnej, która głosi, iż nauka Buddy ma trzy podstawowe cele: dobro ludzi tu i teraz, korzystne odrodzenie się w następnym wcieleniu i osiągnięcie ostatecznego dobra. Trzy poziomy odpowiadają tym trzem celom, a czwarty jest związany z rozróżnieniem pomiędzy dwoma aspektami ostatniego z celów: ścieżką i jej owocami. (I) Pierwszy poziom wiąże się z nastawieniem na stwarzanie dobra i szczęścia w bezpośrednio dostrzegalnej sferze stosunków pomiędzy ludźmi. Na tym poziomie zadaniem jest ukazanie człowiekowi drogi do życia w pokoju ze sobą samym i ze swymi współbraćmi, do wypełniania obowiązków rodzinnych i społecznych oraz do ograniczania złości, konfliktów i przemocy, zatruwających stosunki pomiędzy ludźmi i przynoszących tak wiele cierpienia jednostce, społeczeństwu i światu. Wskazówki na tym poziomie są w znacznej części identyczne z podstawowymi nakazami etycznymi proponowanymi przez wszystkie wielkie uniwersalne religie, lecz w nauce buddyjskiej są one wolne od korzeni teistycznych, a opierają się na dwóch bezpośrednio sprawdzalnych podstawach: trosce każdego człowieka o własną integralność i długotrwałe szczęście oraz trosce o dobrobyt tych, których mogą dotykać skutki naszych działań (129-132). Najbardziej ogólna wskazówka, jaką daje Dhammapada, to unikanie wszelkiego zła, kultywowanie dobra i oczyszczanie swego umysłu (183). By rozwiać wszelkie wątpliwości, jakie uczeń mógłby mieć co do tego czego powinien unikać a co czynić, inne wiersze dostarczają wskazówek bardziej bezpośrednich. Winno się unikać złości w czynach, słowach i myślach i dążyć do samoopanowania (231-234). Winno się przestrzegać pięciu wskazań, podstawowego moralnego kodeksu buddyzmu, który naucza powstrzymywania się od niszczenia życia, kradzieży, cudzołóstwa, kłamstwa i brania środków odurzających. Ktoś, kto gwałci te pięć reguł, ,,podcina swe korzenie już w tym właśnie świecie'' (246-247). Uczeń powinien traktować wszystkie żywe istoty z dobrocią i współczuciem, żyć uczciwie i w sposób prawy, panować nad swymi pragnieniami zmysłowymi, mówić prawdę i prowadzić trzeźwe i rzetelne życie, wypełniając swe obowiązki takie jak służenie swym rodzicom, najbliższej rodzinie i osobom duchownym, których utrzymanie zależne jest od ludzi świeckich (332-333). Duża liczba wierszy dotyczących tego pierwszego poziomu wiąże się z rozwiązywaniem konfliktów i wrogości. Kłótni należy unikać poprzez cierpliwość i wyrozumiałość, gdyż odpowiadając nienawiścią na nienawiść jedynie podtrzymujemy cykl zemsty i odwetu. Nienawiść można prawdziwie przezwyciężyć jedynie nie-nienawiścią, pobłażliwością i miłością (4-6). Nie powinno się odpowiadać na gorzkie słowa, lecz zachować milczenie (134). Nie powinno się ulegać gniewowi, lecz panować nad nim, tak jak woźnica panuje nad rozpędzonym rydwanem (222). Zamiast wyszukiwać błędy u innych, uczeń powinien badać swe własne błędy i nieustannie czynić wysiłki, by usuwać swe własne skalania, niczym złotnik oczyszczający srebro (50, 239). Nawet jeśli w przeszłości ktoś uczynił źle, to nie ma potrzeby być przygnębionym czy zrozpaczonym; sposób postępowania człowieka może zostać całkowicie odmieniony, a ktoś, kto porzuca zło na rzecz dobra, rozświetla ten świat niczym księżyc uwolniony z zasłony chmur (173). Nieskazitelne cechy wyróżniające cnotliwego człowieka to szczodrość, prawdomówność, cierpliwość i współczucie (223). Rozwijając i doskonaląc w sobie te cechy, człowiek żyje w harmonii ze swym sumieniem i w pokoju ze swymi współbraćmi. Aromat cnoty, stwierdza Budda, jest słodszy niż aromat wszystkich kwiatów i perfum (55-56). Człowiek dobry jaśnieje z daleka niczym Himalaje i gdziekolwiek by się nie udał, jest kochany i szanowany (303-304). (II) Na drugim poziomie swego przekazu Dhammapada ukazuje, iż znaczenie moralności nie kończy się na prowadzeniu do ludzkiego szczęścia tu i teraz, lecz ma znacznie bardziej decydujący wpływ, kształtuje przeznaczenie danej osoby. Ten poziom zaczyna się od uświadomienia faktu, iż dla refleksyjnego umysłu zwykłe apelowanie o altruizm nie jest w stanie dostarczyć zadawalającego kontekstu ogólnej sytuacji człowieka. Z jednej strony nasze wrodzone poczucie moralnej sprawiedliwości każe oczekiwać, by dobroć była odpłacana szczęściem, a zło cierpieniem; z drugiej, najczęstsze doświadczenie pokazuje nam ludzi cnotliwych nękanych trudnościami i przypadłościami oraz ludzi na wskroś złych niesionych przez fale fortuny (119-120). Intuicja moralna podpowiada nam, że jeśli bycie prawym ma w dłuższej perspektywie wartość, to ten powyższy brak równowagi powinien zostać w jakiś sposób odwrócony. Widzialny porządek rzeczy nie dostarcza tu żadnego oczywistego rozwiązania, lecz nauka Buddy ujawnia czynnik potrzebny, by uczynić zadość naszemu oczekiwaniu moralnej sprawiedliwości: jest nim powszechne bezosobowe prawo rządzące wszystkimi odczuwającymi istotami. Jest to prawo kammy (sanskr. karmy), działania i owocu, które sprawia, że czyn dający się ocenić w kategoriach moralności nie rozpływa się w nicość, lecz przynosi w końcu stosowną odpłatę, w postaci szczęścia w zamian za dobro lub cierpienia - za zło. W popularnym rozumieniu kamma jest czasami utożsamiana z losem, lecz jest to pogląd błędny, całkowicie nie do przyjęcia na gruncie doktryny buddyjskiej. Kamma oznacza działanie związane z wolą, działanie zamierzone, które może się przejawiać na zewnątrz jako czyn cielesny lub mowa, bądź pozostawać czymś wewnętrznym, jako nie wyrażone myśli, pragnienia czy uczucia. Budda rozróżnia dwa zasadnicze etyczne rodzaje kammy: negatywną - działanie wypływające z umysłowego stanu chciwości, nienawiści i ułudy; i pozytywną - działanie zakorzenione w szczodrości i odrzuceniu przywiązań, dobrej woli i zrozumieniu. Czyny rozmyślnie dokonywane przez człowieka mogą znikać bez śladu z jego pamięci, lecz raz dokonane pozostawiają w umyśle subtelne ślady, nasiona o potencjale do zaowocowania w przyszłości, kiedy zaistnieją warunki do ich dojrzenia. Obiektywnym polem, na którym dojrzewają nasiona kammy, jest proces odradzania się, zwany sansarą. W nauce Buddy życie nie jest widziane jako odosobnione zdarzenie rozpoczynające się spontanicznie wraz z narodzinami i kończące całkowitym zniknięciem wraz ze śmiercią. Każdy okres życia jest widziany jako część indywidualnej serii wcieleń, bez wyraźnego początku w czasie i trwającej tak długo, jak długo trwa samo pragnienie istnienia. Odrodzenie się może mieć miejsce w różnych krainach. Należą do nich nie tylko znane nam krainy istot ludzkich i zwierząt, lecz także rozciągające się ponad nimi niebiańskie światy wyższego szczęścia, piękna i mocy oraz położone poniżej piekielne światy skrajnych cierpień. Przyczynę odradzania się w tych różnych krainach upatruje Budda w kammie, naszych własnych świadomie zamierzonych uczynkach. W pierwszym rzędzie kamma decyduje o tym, w jakiej krainie ma miejsce odrodzenie się; czyny dobre przynoszą odrodzenie w wyższych sferach, czyny złe w niższych. Doprowadziwszy do odrodzenia się danej istoty, kamma działa nadal, decydując o cechach i okolicznościach, przesądzających o jej życiu w danej formie istnienia. Tak więc w ramach świata ludzkiego uprzednio nagromadzona dobra kamma zaowocuje długim życiem, dobrym zdrowiem, zamożnością, urodą i powodzeniem; nagromadzenie złej kammy przyniesie krótkie życie, choroby, ubóstwo, brzydotę i niepowodzenia. Ujmując rzecz normatywnie, drugi poziom nauki, jaki odnajdujemy w Dhammapadzie, jest logicznym następstwem uznania prawa kammy, użytym tu dla ukazania ludziom, którzy w naturalny sposób pożądają szczęścia i wolności od zmartwień, jakiegoś skutecznego sposobu osiągania ich zamierzeń. Treść tej nauki nie jest różna od tego, co znajdujemy na pierwszym poziomie; jest to ten sam zestaw pouczeń etycznych, nakazujących powstrzymywanie się od zła i czynienie dobra. Różnica tkwi jedynie w perspektywie, z jakiej udzielane są te pouczenia, inny jest też cel, w którym winny one zostać przyjęte. Zasady moralności są ukazane teraz w ich szerszych kosmicznych powiązaniach, jako podłączone do niewidzialnego, lecz wszechogarniającego prawa, spajającego całe życie i zarządzającego powtarzającymi się obrotami życia i śmierci. Bycie w zgodzie z moralnością uzasadnione jest tym, że pomimo związanych z tym wszelkich trudności i - zdawałoby się oczywistych - porażek jest ono w harmonii z tym prawem, w ramach którego poprzez sprawczość kammy nasze świadomie zamierzone uczynki stają się zasadniczym czynnikiem, który określa nasze przeznaczenie zarówno w tym życiu, jak i w kolejnych stanach istnienia. Postępowanie w zgodzie z tym prawem etycznym wiedzie nas w górę - ku wewnętrznemu rozwojowi, odradzaniu się w wyższych stanach i bogatszemu doświadczaniu szczęścia i radości. Gwałcenie tego prawa, działanie w uścisku samolubstwa i nienawiści wiedzie ku upadkowi - ku wewnętrznej degradacji, cierpieniu i odradzaniu się w światach cierpienia. Temat ten ukazany jest już w parze wersów otwierających Dhammapadę, i pojawia się on ponownie w różnych postaciach przez jej dalszy ciąg (np. 15-18, 117-122, 127, 132-133, Rozdział 22). (III) Zalecenia etyczne, będące odpowiedzią na pragnienie odrodzenia się na wyższych poziomach i szczęścia w przyszłych żywotach, nie stanowią ostatecznej treści nauki Buddy i w związku z tym nie mogą stanowić przekonującego programu osobistego rozwoju jednostki, zalecanego przez Dhammapadę. W swoim obszarze zastosowania, są one bezwzględnie ważne jako wstępne czy tymczasowe nauki dla tych, których zalety duchowe jeszcze w pełni nie dojrzały i wymagają dalszego pogłębiania podczas kolejnych wcieleń. Głębsze, bardziej wnikliwe dociekanie ujawnia jednak, iż wszystkim stanom istnienia w sansarze, nawet w najwznioślejszych niebiańskich sferach, brak jest prawdziwej wartości; są one wszystkie zasadniczo nietrwałe, pozbawione trwałej substancji, a więc dla tych, którzy się ich czepiają, stanowią one potencjalne zarzewie przyszłego cierpienia. Uczeń, który jest dojrzały i wystarczająco przygotowany przez uprzednie doświadczenia do przyjęcia tego szczególnego wykładu Dhammy, jaki przekazał Budda, nie tęskni już nawet za odrodzeniem się w sferze bogów. Zrozumiawszy zasadniczą skazę i niepełność wszelkich uwarunkowanych zjawisk i rzeczy, skupia on swe aspiracje jedynie na wyzwoleniu z wiecznie powracającego kręgu narodzin. Jest to ostateczny cel dla tych, którzy rozwinęli w sobie duchowość, oraz długofalowy ideał dla tych, którzy potrzebują dalszego rozwoju: Nibbana, Bez-śmiertelność, nieuwarunkowany stan, w którym nie ma już więcej narodzin, starzenia się i śmierci ani też nie ma już cierpienia. Trzeci poziom nauki, jaki możemy znaleźć w Dhammapadzie, wyznacza teoretyczne ramy i praktyczną dyscyplinę, wyłaniające się z aspiracji do ostatecznego wyzwolenia. Te teoretyczne ramy zawarte są w nauce o Czterech Szlachetnych Prawdach (190-192, 273), które Budda wygłosił już w swym pierwszym kazaniu i na które kładł tak silny nacisk w swych licznych przemowach, iż wszystkie szkoły buddyzmu przyjęły je za swą wspólną podstawę. Te Cztery Prawdy koncentrują się wokół faktu cierpienia (dukkha), rozumianego nie jako proste doznawanie bólu i smutku, lecz jako uciążliwy i nieustanny brak zadowolenia z wszystkiego, co jest uwarunkowane (202-203). Pierwsza prawda szczegółowo wylicza różne formy cierpienia - narodziny, starość, chorobę i śmierć, mizerię nieprzyjemnych spotkań i bolesnych rozdzieleń, cierpienia związane z niemożnością otrzymania tego, czego pragniemy. Jej najważniejszym stwierdzeniem jest, iż wszystkie zjawiska składające się na ciało i umysł, `skupiska istnienia' (khandha), będąc niestałymi i pozbawionymi trwałej substancji, są w swej istocie głęboko niezadowalające. Druga prawda wskazuje na przyczynę cierpienia, którą jest pragnienie (tanha), pożądanie rozkoszy i istnienia, które wlecze nas poprzez koło odradzania się, pociągając za sobą smutek, lęk i rozpacz (212-216, Rozdział 24). Trzecia prawda stwierdza, iż zlikwidowanie pragnienia doprowadza do uwolnienia od cierpień, a czwarta określa to, przy pomocy czego można osiągnąć wyzwolenie - Szlachetną Ośmioaspektową Ścieżkę: właściwe rozumienie, właściwe myśli, właściwą mowę, właściwe czyny, właściwy sposób utrzymywania się przy życiu, właściwy wysiłek, właściwą przytomność i właściwą koncentrację (Rozdział 20). Jeśli na tym trzecim poziomie ma miejsce przesunięcie punktu ciężkości doktryny - z zasad kammy i ponownych narodzin na Cztery Szlachetne Prawdy - to odpowiada temu także zmiana w sferze praktycznej. Już nie podkreśla się tu znaczenia przestrzegania podstawowych zasad moralnych i kultywowania dobrej postawy jako środków do odrodzenia się na wyższych poziomach istnienia. W zamian, nacisk kładziony jest na integralny rozwój Szlachetnej Ośmioaspektowej Ścieżki jako środka do wykorzenienia pragnień, podtrzymujących sam proces ponownego odradzania się. Dla celów praktycznych te osiem aspektów ścieżki połączono w trzy większe grupy, ukazując w jaśniejszy sposób ten wymiar treningu, którym jest nastawienie na rozwój jednostki. Grupami tymi są: dyscyplina moralna (w której zawiera się właściwa mowa, właściwe czyny i właściwy sposób utrzymywania się przy życiu), koncentracja (w której zawiera się właściwy wysiłek, właściwa przytomność i właściwa koncentracja) i mądrość (w której zawiera się właściwe rozumienie i właściwe myśli). Poprzez ćwiczenie się w moralności, najgrubsze formy skalań umysłowych, które przejawiają się w złych uczynkach i słowach, zostają powstrzymane i opanowane. Poprzez ćwiczenie się w koncentracji umysł zostaje uciszony, oczyszczony i zjednoczony oraz pozbawiony strumieni rozpraszających myśli. Poprzez ćwiczenie się w mądrości skupiony promień uwagi zostaje zogniskowany na czynnikach tworzących umysł i ciało, celem zbadania i kontemplowania ich najważniejszych cech. Ta stopniowo dojrzewająca mądrość osiąga kulminację w zrozumieniu, które przynosi całkowite oczyszczenie i wyzwolenie umysłu. Zasadniczo praktykowanie ścieżki we wszystkich tych trzech etapach jest dostępne dla wszystkich ludzi, bez żadnych ograniczeń. Budda nauczał jej zarówno ludzi świeckich, jak i mnichów, i wielu jego świeckich wyznawców osiągnęło wysokie stadia rozwoju. Niemniej jednak, praktykowanie celem rozwijania ścieżki staje się najbardziej owocne w przypadku tych, którzy odrzucili wszelkie inne troski, by poświęcić się całym sercem rozwojowi duchowemu, `świętemu życiu' (brahmaczarija). Po to, by postępowanie było całkowicie oczyszczone, by nieustanna koncentracja i przenikliwa mądrość rozwijały się bez przeszkód, przyjęcie odmiennego stylu życia staje się nakazem, czymś, co do minimum ogranicza rozpraszanie się i pobudzanie pragnień, porządkując wszelkie działania wokół tego jednego celu, jakim jest wyzwolenie. Tak oto Budda ustanowił Sanghę, zakon mnichów i mniszek, jako specjalne pole dla tych, którzy gotowi są poświęcić swe życie praktykowaniu Jego ścieżki, i przez całą Dhammapadę pobrzmiewa nawoływanie do życia monastycznego. Bramą do życia monastycznego jest akt zdecydowanego wyrzeczenia się świata. Osoby rozważne, które spostrzegły nietrwałość i ukrytą nędzę świeckiego życia, zrywają więzy rodzinne i społeczne, porzucają swe domy i rozkosze tego świata i wkraczają w stan bezdomności (83, 87-89, 91). Wycofawszy się w ciche i odosobnione miejsca, poszukują towarzystwa mądrych nauczycieli i prowadzeni przez reguły klasztornego treningu, poświęcają swe siły życiu w medytacji. Zadawalając się najprostszymi dobrami materialnymi, będąc umiarkowani w jedzeniu i powściągliwi w sprawach zmysłowych, pobudzają swą energię, trwając w nieustannej przytomności i uciszając niespokojne fale myśli (185, 375). Z umysłem jasnym i stałym, uczą się kontemplować powstawanie i upadek wszelkich złożonych zjawisk, doznając przy tym `zachwytu, który przewyższa wszelkie ludzkie zachwyty', doświadczając radości i szczęścia, które są zapowiedzią rozkoszy tego, co Nieśmiertelne (373-374). Życie przepełnione medytacją i kontemplacją osiąga swój szczyt w pełnym rozwinięciu wglądu w istotę rzeczy (wipassana), i Dhammapada wymienia te zasady, które winny zostać rozpoznane poprzez wgląd-mądrość: wszelkie uwarunkowane rzeczy są nietrwałe, żadna z nich nie przynosi zadowolenia, nie istnieje nic takiego jak jaźń czy prawdziwie istniejące ja, które by można odkryć w czymkolwiek (277-279). Gdy prawdy te zostają przeniknięte bezpośrednim doświadczeniem, wtedy pragnienia, niewiedza i związane z nimi krępujące okowy mentalne pękają i uczeń wznosi się poprzez kolejne stopnie urzeczywistnienia aż do pełnego osiągnięcia Nibbany. (IV) Czwarty poziom nauki w Dhammapadzie nie ujawnia niczego zasadniczo nowego, jeśli chodzi o doktrynę czy praktykę, lecz stanowi entuzjastyczną pochwałę tych, którzy cel osiągnęli. W Kanonie palijskim wyliczone są cztery stopnie ostatecznego urzeczywistnienia na drodze ku Nibbanie. Na pierwszym, zwanym ,,Wejściem w strumień'' (sotapatti), uczeń zyskuje pierwszy ogląd Bezśmiertelnego i nieodwołalnie wkracza na ścieżkę ku wyzwoleniu, by dotrzeć do celu najdalej w przeciągu kolejnych siedmiu żywotów. Już samo to osiągnięcie, stwierdza Dhammapada, jest większe niż panowanie nad wszystkimi światami (178). Po ,,Wejściu w strumień'' następują dwa kolejne stopnie, gdzie dalsze skalania są osłabiane i wymazywane, tak że cel staje się bliższy i wyraźniejszy. Najpierw jest stopień ,,Jeszcze jednego powrotu'' (sakadagami), po którym uczeń powróci do świata ludzkiego co najwyżej jeszcze jeden raz; potem stopień ,,Niepowracania'', gdy już więcej nie powraca do świata ludzkiego, lecz odradza się w sferze niebiańskiej, by tam osiągnąć ostateczne wyzwolenie. Czwarty i ostatni stopień to stopień Arahata, ,,Doskonałego'', w pełni urzeczywistnionego mędrca, który dopełnił rozwoju na ścieżce, usunął wszelkie skalania i uwolnił się z okowów cykli kolejnych żywotów. Jest to ideał wczesnego buddyzmu i niedościgniony wzór Dhammapady. Wysławiany w Rozdziale 7 pod swym własnym imieniem i w Rozdziale 26 pod imieniem brahmany, ,,świętego człowieka'' (385-388, 396-423), Arahat stanowi żywe ucieleśnienie prawdy Dhammy. Przywdziawszy swe ostatnie fizyczne ciało, przepełniony doskonałym spokojem, jest on inspirującym przykładem, który swą własną osobą pokazuje, iż możliwym jest wyzwolić się od skalań chciwości, nienawiści i ułudy, wznieść się ponad cierpienie, osiągnąć Nibbanę w tym właśnie życiu. Ideał Arahata zyskuje swój najlepszy przykład w osobie Buddy, głosiciela i mistrza całej nauki. To Budda był tym, który bez jakiejkolwiek pomocy czy przewodnictwa odkrył na nowo starodawną ścieżkę wyzwolenia i nauczał jej niezliczone istoty. Jego pojawienie się w tym świecie stwarza cenną okazję usłyszenia i praktykowania wyśmienitej Dhammy (182, 194). Jest on tym, który udziela schronienia i je wskazuje (190-192), Najwyższym Nauczycielem polegającym jedynie na wypracowanej przez siebie mądrości (353). Urodzony jako zwyczajny człowiek, Budda zawsze pozostaje zasadniczo istotą ludzką, choć jego osiągnięcie Doskonałego Oświecenia wznosi go na poziom dalece przewyższający zwykłe człowieczeństwo. Wszystkie bliskie nam koncepcje i sposoby poznawania zawodzą, jeśli chodzi o zgłębienie jego natury. Nie porusza się on utartymi szlakami, brak mu ograniczeń, jest wolny od wszelkich przyziemnych spraw tego świata, jest zdobywcą wszystkiego, zna wszystko, jest nieskalany przez świat (179, 180, 353). Zawsze promieniujący splendorem swej mądrości, Budda samym swym istnieniem potwierdza buddyjską wiarę w możliwość osiągnięcia doskonałości przez człowieka i ucieleśnia zawarty w Dhammapadzie wizerunek człowieka, który tego dokonał, Arahata. Omówione powyżej cztery poziomy nauki dostarczają nam czegoś w rodzaju klucza do uporządkowania zawartych w Dhammapadzie różnych wypowiedzi na temat doktryny buddyjskiej i do odczytania intencji kryjących się za słowami, które stanowią praktyczną poradę. Pomiędzy wersami odnoszącymi się do tych czterech poziomów, przeplata się duża ilość strof nie przywiązanych tylko do jednego z nich, lecz dających się zastosować do każdego. Razem wzięte kreślą one dla nas pogląd na świat z czasów wczesnego buddyzmu. Cechą tego poglądu, która najbardziej przyciąga naszą uwagę jest nacisk na proces jako na znamię rzeczywistości, a nie na trwałość czegokolwiek. Wszechświat jest w stanie przepływu. Bezbrzeżna rzeka nieustannego stawania się porywa wszystko ze sobą; cząstki kurzu i góry, bogów i ludzi, i zwierzęta, system kosmiczny za systemem kosmicznym bez liku - wszystkie są ogarnięte niepowstrzymanym strumieniem przemiany. Nie ma stwórcy tego procesu, żadnego opatrznościowego bóstwa sterującego spoza kulis wszystkimi rzeczami w kierunku jakiegoś wielkiego i chwalebnego końca. Kosmos jest bez początku i w swym przechodzeniu od fazy do fazy rządzony jest jedynie bezosobowym, nieubłaganym prawem powstawania, zmiany i odchodzenia. Jednakże Dhammapada ogniskuje się nie na zewnętrznym kosmosie, lecz na świecie ludzkim, na człowieku z jego tęsknotami i cierpieniem, jego niezmierną złożonością, jego dążeniem i ruchem ku transcendencji. Punktem wyjścia jest taki los człowieka, jaki został mu dany, i fundamentalną sprawą dla obrazu, który się tu wyłania, jest nieuchronna dwoistość ludzkiego życia, przeciwstawienia, które urągają człowiekowi i rzucają wyzwanie na każdym kroku. Poszukując szczęścia, lękając się bólu, straty i śmierci, człowiek stąpa wśród kruchej równowagi pomiędzy złem i dobrem, czystością i skalaniem, postępem i upadkiem. Jego czyny rozpinają się pomiędzy tymi moralnymi biegunami, i ponieważ nie może on uciec przed nieuchronnością wyboru, musi ponosić pełną odpowiedzialność za swe decyzje. Moralna wolność człowieka jest powodem zarówno jego lęku, jak i radości, gdyż poprzez swoje wybory decyduje on o swym osobistym przeznaczeniu, nie tylko w ciągu jednego życia, lecz poprzez rozliczne żywoty, którymi obraca toczące się koło samsary. Jeśli wybierze błędnie, może opaść w najniższe głębie degradacji, jeśli wybierze dobrze, może uczynić siebie godnym nawet czci bogów. Ścieżki ku wszystkim kierunkom rozwidlają się z chwili obecnej, z nie dającej się ominąć natychmiastowej szansy świadomego wyboru i działania. Rozpoznanie tej dwoistości rozciąga się poza granice uwarunkowanego istnienia, obejmując przeciwstawne bieguny tego, co uwarunkowane i nieuwarunkowanego, sansary i Nibbany, ,,bliskiego brzegu'' i ,,odległego brzegu''. Budda pojawia się w świecie jako Wielki Wyzwoliciel, który pokazuje człowiekowi drogę do wyrwania się z pierwszego i dotarcia do drugiego, gdyż jedynie tam można znaleźć prawdziwe bezpieczeństwo. Lecz wszystko, co Budda może zrobić, to wskazać ścieżkę; wysiłek przejścia po niej należy do ucznia. Dhammapada wciąż rozbrzmiewa tym wyzwaniem dla wolności człowieka: człowiek sam jest stwórcą i panem samego siebie, obrońcą i burzycielem samego siebie, zbawcą samego siebie (160, 165, 380). Na koniec człowiek musi sam wybrać pomiędzy drogą, która wiedzie z powrotem do świata, do kolejnego cyklu narodzin, a drogą, która wiedzie poza świat, ku Nibbanie. I choć ten drugi szlak jest skrajnie trudny i wymagający, głos Buddy niesie słowa zapewnienia, iż jest to możliwe, iż leży to w granicach mocy człowieka, by pokonać wszelkie przeszkody i zatryumfować nawet nad samą śmiercią. Jak głosi Dhammapada, kluczową rolę dla osiągnięcia postępu we wszystkich wymiarach odgrywa umysł. W przeciwieństwie do Biblii, która rozpoczyna się opisem stworzenia świata przez Boga, Dhammapada rozpoczyna się od niedwuznacznego stwierdzenia, iż umysł poprzedza wszystko, czym jesteśmy, jest twórcą naszego charakteru, sprawcą naszego przeznaczenia. Cała nauka Buddy, od podstawowych zasad moralności aż po najwyższe poziomy medytacji zasadza się na ćwiczeniu umysłu. Źle ukierunkowany umysł przynosi więcej szkody niż największy nawet wróg, a właściwie nakierowany umysł przynosi więcej dobra niż najlepszy krewny czy przyjaciel (42, 43). Umysł jest krnąbrny, chwiejny, trudny do podporządkowania, lecz poprzez wysiłek, przytomność i niesłabnącą samo-dyscyplinę, jego skłonności do błądzenia tu i tam można opanować, uciec od fal gwałtownych uczuć i odnaleźć ,,wyspę, której nie pochłonie żaden potop'' (25). Ktoś, kto pokona samego siebie, kto zwycięży swój własny umysł, osiąga zwycięstwo, jakiego nie można już nigdy odwrócić, zwycięstwo większe niż zwycięstwa najpotężniejszych wojowników (103-105). Tym, co jest najpilniej potrzebne dla ćwiczenia i okiełznania umysłu, jest cecha zwana bacznością (appamada). Baczność łączy w sobie krytyczną świadomość samego siebie i nieustanną energię w utrzymywaniu umysłu pod stałą obserwacją tak, by wykrywać i odrzucać wszelkie impulsy przynoszące skalania, gdy tylko poszukują okazji, by dojść do głosu. W świecie, gdzie dla człowieka nie ma zbawcy poza nim samym i gdzie środki do wyzwolenia tkwią w jego umysłowym oczyszczeniu się, baczność staje się kluczowym czynnikiem zapewniającym, iż uczeń będzie trzymać się prostej ścieżki rozwoju i nie zboczy z niej za sprawą uwodzicielskich powabów rozkoszy zmysłowych czy stagnującego wpływu lenistwa i samozadowolenia. Baczność, stwierdza Budda, jest ścieżką ku Bezśmiertelnemu; nieuważność jest ścieżką ku śmierci. Mądrzy, którzy rozumieją tę różnicę, trwają w baczności i doświadczają Nibbany, ,,niezrównanej wolności od więzów'' (21-23). Będącej wielkim klasycznym dziełem religijnym i głównym duchowym testamentem wczesnego buddyzmu, Dhammapady nie da się prawdziwie docenić, przeczytawszy ją tylko jeden raz, nawet jeśliby uczynić to starannie i z nabożnością. Ujawnia ona swoje bogactwa jedynie poprzez ponawiane studia, stałą refleksję i - co najważniejsze - poprzez stosowanie jej zasad w codziennym życiu. Zatem Czytelnikowi poszukującemu duchowego przewodnictwa można doradzać, by używał Dhammapady jako podręcznika kontemplacji. Po pierwszym przeczytaniu, zaleca się mu czytanie codziennie kilku wersów lub całego rozdziału, powoli i starannie, smakując poszczególne słowa. Powinno się dogłębnie i na wskroś rozważyć znaczenie każdego wersu, odnieść jego znaczenie do swego własnego życia, i przyjąć jako zasadę swego postępowania. Gdy się tak uczyni po wielokroć, cierpliwie i wytrwale, z pewnością Dhammapada nada naszemu życiu nowe znaczenie i poczucie celu. Inspirując je i napełniając, stopniowo doprowadzi nas do odkrycia wolności i szczęścia o wiele większych niż cokolwiek, co może zaoferować świat. Bhikkhu Bodhi Chwała Błogosławionemu, Temu Który Osiągnął Doskonałość, W Najwyższym Stopniu Oświeconemu! ----------------------------------------------------------------------- Dhammapada 1. Pary Umysł poprzedza wszelkie myśli. Umysł jest ich zwierzchnikiem; umysł je kształtuje. Gdy ktoś mówi lub działa z nieczystym umysłem, cierpienie podąża w ślad za taką osobą niczym koła wozu za kopytami wołu. 1 Umysł poprzedza wszelkie myśli. Umysł jest ich zwierzchnikiem; umysł je kształtuje. Gdy ktoś mówi lub działa z czystym umysłem, szczęście podąża za taką osoba niczym nie opuszczający jej własny cień. 2 ,,Skrzywdził mnie, uderzył mnie, pokonał mnie, ograbił mnie'' - kto utrzymuje podobne myśli, nie uspokoi swej nienawiści. 3 ,,Skrzywdził mnie, uderzył mnie, pokonał mnie, ograbił mnie'' - kto nie utrzymuje podobnych myśli uspakaja swą nienawiść. 4 Nienawiści w tym świecie nigdy nie uspokoi się nienawiścią; jedynie przez nie-nienawiść nienawiść się uspakaja. To jest Odwieczne Prawo. 5 Są tacy, którzy nie uświadamiają sobie, iż pewnego dnia wszyscy musimy umrzeć, lecz ci, którzy to rozumieją, kończą swe spory. 6 Tak jak burza powala słabe drzewo, tak Mara pokonuje człowieka żyjącego jedynie w dążeniu do przyjemności, nieopanowanego w swych zmysłach, nieumiarkowanego w jedzeniu, opieszałego i marnotrawnego. [Mara: w buddyźmie jest to Kusiciel, przedstawiany w pismach jako bóstwo o złym umyśle które zwodzi ludzi by ich odwieść od scieżki wiodącej ku wyzwoleniu. Komentarze ukazują Marę jako pana złych mocy, jako skalania umysłu i jako śmierć.] 7 Tak jak burza nie jest w stanie powalić skalistej góry, tak Mara nigdy nie pokona człowieka, który żyje w medytacji nad skalaniami, który panuje nad swymi zmysłami, jest umiarkowany w jedzeniu i wypełniony wiarą oraz szczerym wysiłkiem. [Skalania (asubha): przedmioty medytacji skupiające się na wrodzonych odrażających cechach ciała, szczególnie polecane jako przeciwdziałające pożądaniu zmysłowemu.] 8 Kto będąc zdeprawowany, pozbawiony samoopanowania i prawdomówności, przywdziewa żółtą mnisią szatę, z pewnością nie jest jej wart. 9 Lecz kto oczyścił się z nieprawości, ma ugruntowane cnoty i jest pełen samoopanowania i prawdomówności, jest prawdziwie godny mnisiej szaty. 10 Kto myli nieistotne z tym, co istotne, a istotne z nieistotnym, trwa przy złudnych myślach i nigdy nie osiągnie tego, co istotne. 11 Kto rozpoznaje istotne jako istotne, a nieistotne jako nieistotne, ma właściwe poglądy i osiąga to, co istotne. 12 Tak jak deszcz przenika do źle pokrytego domu, tak żądze wkradają się do słabo wyćwiczonego umysłu. 13 Tak jak deszcz nie przedostaje się do dobrze pokrytego domu, tak też żądze nigdy nie wnikną do dobrze wyćwiczonego umysłu. 14 Złoczyńca żałuje i teraz, i w następnym życiu; żałuje w obu światach. Rozpacza i cierpi, wspominając swe nieczyste uczynki. 15 Dobroczyńca raduje się teraz i w następnym życiu; raduje się w obu światach. Raduje się i triumfuje, wspominając swe czyste uczynki. 16 Sprawca zła cierpi i teraz, i w następnym życiu; cierpi w obu światach. Myśl: ,,Uczyniłem zło'' trapi go, a jeszcze bardziej napawa cierpieniem, gdy już odszedł do krainy cienia. 17 Sprawca dobra zachwyca się teraz i w następnym życiu; raduje się w obu światach. Myśl: ,,Uczyniłem dobro'' zachwyca go, a jeszcze bardziej zachwyca, gdy już odszedł do krainy cienia. 18 Nawet jeśli ktoś recytuje święte teksty, lecz nie działa z nimi w zgodzie, to taki nieuważny człowiek jest niczym pasterz, który liczy jedynie cudze krowy - nie uczestniczy w błogosławieństwach świętego życia. 19 Nawet jeśli ktoś rzadko recytuje święte teksty, lecz stosuje Naukę w praktyce, porzucając żądze, nienawiść i ułudę, z prawdziwą mądrością i oswobodzonym umysłem, nie trzymając się kurczowo niczego ani w tym świecie, ani w żadnym innym - ktoś taki prawdziwie uczestniczy w błogosławieństwach świętego życia. 20 2. Uważność Uważność jest ścieżką ku Bezśmiertelności, nieuwaga jest ścieżką ku śmierci. Uważni nie umierają, nieuważni już są martwi. [Bezśmiertelność (amata): Nibbana, zwana tak gdyż ci, którzy ją osiągają stają się wolni od cyklu powtarzających się narodzin i śmierci.] 21 Jasno rozumiejąc wspaniałość bycia uważnym, ludzie mądrzy tryumfują dzięki uważności i doznają radości ścieżki Szlachetnych. [Szlachetni (arija): ci, którzy osiągnęli jeden z czterech stopni ponadzwyczajnych osiągnięć nieodwracalnie prowadzących do Nibbany.] 22 Mędrcy, zawsze medytujący i wytrwali, doznają Nibbany, niezrównanej wolności od więzów. 23 Stale wzrasta sława tego, kto w swym postępowaniu jest pełen energii, przytomności i czystości, kto jest spostrzegawczy i samoopanowany, prawy i uważny. 24 Niech poprzez wysiłek i uważność, dyscyplinę i samoopanowanie mędrzec stworzy dla siebie wyspę, której nie pochłonie żaden potop. 25 Głupcy i ignoranci lubują się beztroską, lecz dla ludzi mądrych największym ich skarbem jest uważność. 26 Nie przyzwalaj na nieuważność; nie lubuj się w rozkoszach zmysłowych. Jedynie baczni i medytujący osiągają wielkie szczęście. 27 Tak jak ktoś na wysokim szczycie góry ogarnia wszystko co poniżej, tak też mądry człowiek, który przez baczność odrzuca nieuwagę i wspina się na wysoką wieżę mądrości, wolny od smutku ogarnia tłumy przepełnione smutkiem i głupotą. 28 Uważny wśród nieuważnych, w pełni przebudzony pośród śpiących, mędrzec postępuje naprzód niczym rączy rumak, co pozostawia za sobą marne wierzchowce. 29 Przez swoją czujność Indra został zwierzchnikiem bogów. Uważność zawsze jest godna pochwały, a nieuważność - zawsze pogardy. [Indra: w starożytnej mitologii indyjskiej władca bogów.] 30 Mnich, który rozkoszuje się uważnością, a lęka nieuważności, postępuje naprzód niczym ogień przepalający wszelkie więzy, zarówno drobne, jak i wielkie. 31 Mnich, który rozkoszuje się uważnością, a lęka nieuważności, nigdy nie upadnie. Jest blisko Nibbany. 32 3. Umysł Tak jak wytwórca strzał prostuje strzałę, tak też uważny człowiek prostuje swój umysł - jakże rozbiegany i niestały, jakże trudny do upilnowania i opanowania. 33 Jak ryba wyciągnięta z wody i wyrzucona na ziemię, co rzuca się i szamocze, taki jest rozgorączkowany umysł. Winno się więc opuścić sferę żądz. 34 Prawdziwie cudownym jest opanowanie umysłu, tak trudnego do okiełznania, zawsze prędkiego w chwytaniu wszystkiego, czego tylko zapragnie. Opanowany umysł przynosi szczęście. 35 Niech uważny człowiek pilnuje swego umysłu, tak trudnego do opanowania i w najwyższym stopniu subtelnego, chwytającego wszystko, czego tylko zapragnie. Upilnowany umysł przynosi szczęście. 36 Skryty w jaskini (serca), pozbawiony kształtu, umysł wędruje daleko i porusza się sam. Ci, co okiełznają ten umysł, są wyzwalani z więzów Mary. 37 Gdy czyjś umysł nie jest stały, gdy ktoś taki nie zna Dobrej Nauki i jego wiara jest chwiejna, mądrość takiej osoby nie będzie doskonała. 38 Nie ma lęku dla Przebudzonego, kogoś, czyj umysł nie jest skalany (pożądaniem) ani zakażony (nienawiścią), kto przekroczył zasługę i przewinę. [O Arahacie mówi się, iż jest poza zasługą i ujmą, ponieważ - skoro porzucił wszelkie skalania - nie może juz czynić niczego złego; a ponieważ nie ma już przywiązań, jego szlachetne uczynki nie powodują już więcej karmicznych owoców.] 39 Widząc, iż to ciało jest kruche niczym gliniany dzban, umacniaj swój umysł niczym warowne miasto i pokonaj Marę mieczem mądrości. Potem, strzegąc swego zwycięstwa, pozostań nieprzywiązany do niczego. 40 Niebawem, ach! to ciało spocznie na ziemi pozbawione opieki i życia, niczym zbędna kłoda. 41 Cokolwiek by uczynił wróg wrogowi czy ktoś pełen nienawiści innemu - źle nakierowany umysł wyrządza człowiekowi dalece większą krzywdę. 42 Ani matka, ani ojciec, ani żaden inny krewny nie może przynieść człowiekowi większego dobra niż jego własny, dobrze nakierowany umysł. 43 4. Kwiaty Kto przezwycięży ziemię, światy cierpienia i sferę ludzi i bogów? Kto doskonale urzeczywistni tę jasno wytłumaczoną ścieżkę mądrości, tak jak mistrz układania kwiatów doskonali swe kwietne kompozycje? 44 Ten, kto wytęża się na ścieżce, przezwycięży tę ziemię, te światy cierpienia i tę sferę ludzi i bogów. Ten, kto wytęża się na ścieżce mądrości, doprowadzi ją do doskonałości, tak jak mistrz układania kwiatów doskonali swe kwietne kompozycje. [Ten, kto wytęża się na ścieżce (sekha): ktoś, kto osiągnął jeden z pierwszych trzech stopni ponadzwyczajnych osiągnięć: stopień ,,Wejścia w strumień'', stopień ,,Jeszcze jednego powrotu'' lub stopień ,,Niepowracania''.] 45 Widząc, iż to ciało jest niczym piana na grzbiecie fali, przeniknąwszy jego złudną naturę i wyrwawszy zakończone kwiatami (żądz zmysłowych) strzały Mary, idź tam, gdzie cię już nie dojrzy Król Śmierci! 46 Tak jak potężna powódź porywa uśpioną wioskę, tak śmierć zabiera człowieka o rozbieganym umyśle, który jedynie zrywa kwiaty (rozkoszy). 47 Wielki Niszczyciel zapanowuje nad człowiekiem o rozbieganym umyśle, zrywającym jedynie kwiaty (rozkoszy), nienasyconym w zmysłowych żądzach. 48 Tak jak pszczoła zbiera miód z kwiatu, nie niszcząc ani jego barwy, ani zapachu, tak mędrzec obchodzi wioskę prosząc o ofiary. [,,Mędrzec we wiosce'' to buddyjski mnich, który otrzymuje swe pożywienie chodząc bez słów od drzwi do drzwi ze swą mnisią miską na dary, przyjmując cokolwiek jest mu ofiarowane.] 49 Niech nikt nie wynajduje błędów u innych; niech nie wypatruje zaniedbań i złych postępków u innych. Niech widzi swe własne czyny - co zrobił a czego nie uczynił. 50 Niczym piękny kwiat, pełen barw, lecz pozbawiony zapachu - tak bezowocne są piękne słowa kogoś, kto nie postępuje zgodnie z nimi. 51 Niczym piękny kwiat, pełen barw i zapachu - tak owocne są piękne słowa kogoś, kto zgodnie z nimi postępuje. 52 Tak jak z wielkiej sterty kwiatów można zrobić wiele girland, tak też ten, kto urodził się śmiertelnym, winien dokonać wielu dobrych czynów. 53 Pod wiatr nie popłynie słodki zapach kwiatów, aromat drzewa sandałowego, tagary czy jaśminu. Lecz aromat tego, co cnotliwe, popłynie nawet pod wiatr. Człowiek cnotliwy prawdziwie nasyca wszystkie kierunki aromatem swej prawości. [Tagara: wonny proszek otrzymywany z pewnego szczególnego gatunku krzewu.] 54 Z wszystkich wonnych zapachów - sandału, tagary, błękitnego lotosu i jaśminu - aromat cnoty jest najsłodszy. 55 Delikatny jest zapach tagary i sandału, lecz aromat tego, co cnotliwe jest najwspanialszy, roznosząc się nawet wśród bogów. 56 Mara nigdy nie odkryje ścieżek kogoś prawdziwie cnotliwego, kto trwa w czujności i jest wyzwolony poprzez doskonałą wiedzę. 57 Na stercie śmieci w przydrożnym rowie zakwita lotos, pachnący i radujący oczy. 58 Podobnie wśród masy zaślepionych śmiertelników rozbłyskuje blaskiem wspaniałej mądrości uczeń Doskonale Oświeconego. 59 5. Głupiec Dłuży się noc temu, kto nie śpi; dłuży się każda mila utrudzonemu; dłuży się ziemskie życie głupcom, którzy nie znają Wzniosłej Prawdy. 60 Gdyby poszukiwacz Prawdy nie znalazł lepszego lub równego sobie towarzysza, niech bez ociągania się podąża samotnym szlakiem; nie ma dlań wspólnoty z głupcem. 61 Głupiec martwi się, myśląc: ,,Mam synów, mam bogactwa.'' Skoro naprawdę nawet on sam nie jest swoją własnością, to jakżeby jego synowie, jakżeby jego bogactwa? 62 Głupiec, który wie o swej głupocie, jest przynajmniej w tym mądry, lecz głupiec, który myśli, że jest mądry, dopiero jest głupcem. 63 Głupiec, choćby przez całe swe życie przestawał z mędrcem, nie więcej rozumie Prawdę, niż łyżka doznaje smaku zupy. 64 Człowiek bystry, choćby jedynie przez chwilę przestawał z mędrcem, szybko pojmuje Prawdę, tak jak język doznaje smaku zupy. 65 Tępi głupcy są własnymi nieprzyjaciółmi, gdy dopuszczają się złych uczynków, których owoce są gorzkie. 66 Złym jest uczynek, którego później się żałuje i którego owoce zbiera się wśród łez na zatrwożonej twarzy. 67 Dobrym jest ten uczynek, którego potem się nie żałuje i którego owoce zbiera się wśród zachwytu i szczęścia. 68 Dopóki zły czyn nie dojrzeje, głupiec uznaje go za słodki jak miód. Lecz gdy zły czyn dojrzewa, głupiec zaczyna się martwić. 69 Głupiec może nawet miesiącami jeść swe pożywienie jedynie koniuszkiem źdźbła trawy, lecz wciąż nie jest on wart nawet szesnastej części kogoś, kto pojął Prawdę. 70 Naprawdę, zły czyn nie wydaje owoców natychmiast, tak jak mleko, które nie kwaśnieje od razu. Lecz tląc się, zło podąża w ślad za głupcem niczym ogień przykryty popiołami. 71 Głupiec na swą własną zgubę zdobywa wiedzę, gdyż rozsadza ona jedynie jego głowę i niszczy jego wrodzoną dobroć. 72 Głupiec poszukuje niezasłużonego rozgłosu, pierwszeństwa wśród mnichów, zwierzchności nad klasztorami i zaszczytów od ludzi świeckich. 73 ,,Niech i mnisi, i ludzie świeccy myślą, iż ja tego dokonałem. Niech we wszystkich sprawach, i dużych, i drobnych podążają za mną'' - takie są ambicje głupca; tak wzbierają jego żądze i duma. 74 Czym innym jest poszukiwanie światowych zysków, a czymś zupełnie innym ścieżka ku Nibbanie. Niech mnich, uczeń Buddy, jasno to pojmując, nie da się zwieść świeckim honorom, lecz niech zamiast tego rozwija w sobie brak przywiązania do ziemskich spraw. 75 6. Mędrzec Gdy spotka się człowieka, który wskazuje błędy i gani, trzeba podążać za taką mądrą i rozumną osobą jak za drogowskazem ku ukrytemu skarbowi. Zawsze lepiej jest podtrzymywać taki związek, nigdy gorzej. 76 Niech upomina, poucza i ochrania innych przed złem; ludziom dobrym jest on prawdziwie drogi, a ludziom złym wstrętny. 77 Nie związuj się ze złymi towarzyszami; nie poszukuj towarzystwa ludzi podłych. Związuj się z dobrymi przyjaciółmi; staraj się o towarzystwo ludzi szlachetnych. 78 Kto głęboko pije Dhammę, żyje szczęśliwie, ze spokojnym umysłem. Mędrzec zawsze rozkoszuje się Dhammą ukazaną przez Szlachetnego (Buddę). 79 Budowniczowie kanałów regulują rzeki; wytwórcy strzał prostują je; cieśle nadają kształty drewnu; mędrcy panują nad sobą samymi. 80 Tak jak potężnej skały nie poruszy burza, tak też mędrca nie porusza ani pochwała, ani nagana. 81 Słysząc Naukę, mędrzec staje się doskonale oczyszczony niczym głębokie, przejrzyste i spokojne jezioro. 82 Ludzie dobrzy wyrzekają się (przywiązania do) wszystkiego; cnotliwi nie roztkliwiają się nad przyjemnościami życia. Mądrzy nie ukazują uniesień ani przygnębienia, gdy spotyka ich szczęście lub smutek. 83 Ten jest prawdziwie cnotliwy, mądry i prawy, kto ani dla własnej korzyści, ani dla innych (nie czyni niczego niewłaściwego), kto nie pożąda synów, bogactw czy królestwa, ani też nie pragnie sukcesu zdobytego niesprawiedliwymi metodami. 84 Niewielu spośród ludzi przekracza na drugi brzeg. Reszta, większość ludzi, jedynie ugania się tam i z powrotem po tym brzegu. 85 Lecz ci, którzy działają zgodnie z doskonale wyjaśnioną Dhammą, przekroczą poza władztwo Śmierci, tak trudne do przekroczenia. 86 Porzuciwszy ciemną drogę, niech mędrzec kroczy jasną ścieżką. Odszedłszy z domu w bezdomność, niech tęskni jedynie za rozkoszą braku przywiązań, której tak trudno jest doznać. Porzuciwszy przyjemności zmysłów, wolny od przywiązań, mędrzec winien oczyszczać się ze skalań umysłu. 87, 88 Ci, których umysły osiągnęły pełną doskonałość w tym, co prowadzi do oświecenia, którzy wyrzekłszy się zachłanności, radują się nieczepianiem się niczego - uwolnieni od niszczycielskich wpływów jaśnieją mądrością i osiągnęli Nibbanę w tym właśnie życiu. [Zwrotka ta opisuje Arahata, czym zajmuje się pełniej następny rozdział. ,,Niszczycielskie wpływy'' (asawa) to cztery podstawowe skalania: pożądań zmysłowych, pożądania kontynuacji istnienia, fałszywych poglądów i niewiedzy.] 89 7. Arahat: Doskonały Dla kogoś, kto dopełnił swej podróży, kto jest wolny od smutku, całkowicie wyzwolony i zerwał wszelkie krępujące więzy - nie istnieje już gorączka namiętności. 90 Ludzie rozumni ponaglają sami siebie. Nie przywiązani do żadnego domu pozostawiają za sobą jeden po drugim, niczym łabędzie porzucające jeziora. 91 Tych, co nie gromadzą rzeczy i są rozumni co do pożywienia, których celem jest Pustka, niczym nie uwarunkowana wolność - ich szlaków, tak jak śladów ptaków w powietrzu, nie da się wyśledzić. 92 Kto usunął niszczące skalania i kto nie jest przywiązany do pożywienia, kto ma za swój cel Pustkę, niczym nie uwarunkowaną wolność - tego ścieżki, tak jak śladów ptaków w powietrzu, nie da się wytropić. 93 Nawet bogowie cenią ludzi mądrych, których zmysły są opanowane niczym konie dobrze ujeżdżone przez woźnicę rydwanu, których duma została usunięta i którzy są uwolnieni od niszczycielskich skalań. 94 Nie ma już zwyczajnego ziemskiego życia dla mędrca, który niczym ziemia niczego nie ma za złe; który jest niewzruszony niczym wysoki słup i tak czysty, jak wolny od mułu głęboki staw. 95 Spokojne są myśli, spokojna jest mowa i spokojne są czyny tego, kto prawdziwie wiedząc, jest całkowicie wolny, doskonale spokojny i mądry. 96 Człowiek, który jest wolny od ślepej wiary, który zna to, co nie zostało stworzone, przeciął wszelkie krępujące więzy, usunął wszelkie przyczyny (powodujące kammę, dobre i złe) i który odrzucił wszelkie pożądanie - jest prawdziwie najwybitniejszym z ludzi. [W języku palijskim zwrotka ta składa się z szeregu gier słownych, i gdyby dosłownie przytoczyć ,,drugie dno'' każdego z użytych tu wyrażeń, wers ten brzmiałby następująco: ,,Człowiek, który jest bez wiary, niewdzięczny, nikczemny, kto niszczy sposobności i zjada wymiociny - ten jest prawdziwie najznakomitszym z ludzi''.] 97 Prawdziwie inspirujące jest miejsce, gdzie przebywają Arahatowie, czy to wioska czy las, czy dolina czy też wzgórze. 98 Inspirujące są te lasy, w których zwykli ludzie nie znajdują niczego przyjemnego. Tam będą doznawać radości ci, którzy są uwolnieni od namiętności, gdyż nie poszukują już oni przyjemności zmysłowych. 99 8. Tysiące Nad tysiąc zbędnych słów jest jedno trafne słowo, które słysząc, osiąga się spokój. 100 Nad tysiąc zbędnych wierszy jest jeden trafny wiersz, który słysząc, osiąga się spokój. 101 Nad powtarzanie stu zwrotek bez znaczenia jest wypowiedzenie jednej zwrotki Dhammy, którą słysząc, osiąga się spokój. 102 Choć ktoś może pokonać w bitwie tysiąc razy po tysiąc ludzi, to najszlachetniejszym zwycięzcą jest ten, kto zwycięża samego siebie. 103 Zwycięstwo nad samym sobą jest daleko lepsze niż zwycięstwo nad innymi. Nawet bóg, anioł, Mara czy Brahma nie zamieni w porażkę zwycięstwa osoby, która jest samoopanowana i zawsze powściągliwa w swych uczynkach. [Brahma: wysokie bóstwo w starożytnej religii indyjskiej.] 104, 105 Gdyby ktoś przez sto lat, miesiąc za miesiącem składał tysięczne ofiary, a inny tylko przez chwilę czcił tych, co rozwinęli swój umysł, to cześć oddana przez tego drugiego jest lepsza niż stulecie ofiar. 106 Gdyby ktoś przez cały wiek podtrzymywał w lesie ofiarny ogień, a inny tylko przez chwilę czcił tych, co rozwinęli swój umysł, to cześć oddana przez tego drugiego jest naprawdę lepsza niż stulecie ofiar. 107 Czego by nie ofiarował przez cały rok ktoś poszukujący zasług w tym świecie - nie byłoby to warte nawet czwartej części prawdziwie wspaniałej zasługi, zyskiwanej przez oddawanie czci Szlachetnym. 108 Kto, zawsze gorliwy, poważa starszych i służy im, tego spotykają cztery błogosławieństwa: długie życie i uroda, szczęście i moc. 109 Lepiej jest przeżyć jeden dzień w cnocie i medytacji, niż żyć sto lat niemoralnie i bez opanowania. 110 Lepiej jest przeżyć jeden dzień w mądrości i medytacji, niż żyć sto lat w głupocie i bez opanowania. 111 Lepiej jest przeżyć jeden dzień w zdecydowaniu i wysiłku, niż żyć sto lat w ociężałości i trwonieniu sił. 112 Lepiej jest przeżyć jeden dzień, dostrzegając powstawanie i rozpad rzeczy, niż żyć sto lat, nigdy nie dostrzegłszy powstawania i rozpadu rzeczy. 113 Lepiej jest przeżyć jeden dzień widząc to, co jest poza śmiercią, niż żyć sto lat, nigdy nie ujrzawszy tego, co jest poza śmiercią. 114 Lepiej jest przeżyć jeden dzień dostrzegając Najwyższą Prawdę, niż żyć sto lat, nigdy nie widząc Najwyższej Prawdy. 115 9. Zło Nie zwlekaj z czynieniem dobra i powstrzymuj swój umysł od zła. Kto ociąga się z czynieniem dobra, tego umysł upodoba sobie zło. 116 Gdy ktoś popełni zło, niech nie czyni tego ponownie. Niech nie czerpie z tego przyjemności, gdyż nagromadzenie zła przynosi ból. 117 Gdy ktoś uczyni dobro, niech czyni je wciąż na nowo. Niech czerpie z tego przyjemność, gdyż nagromadzenie dobra przynosi błogosławieństwa. 118 Czyniącemu zło wszystko może wydawać się właściwe, póki zło nie dojrzeje; lecz gdy już dojrzeje, wtedy widzi on (bolesne skutki) swych złych czynów. 119 Czyniącemu dobro wszystko może wydawać się nie takie, jakie być powinno, dopóki dobro nie dojrzeje; lecz gdy już dojrzeje, wtedy widzi on (przyjemne skutki) swych dobrych czynów. 120 Nie lekceważ zła, myśląc: ,,To mnie nie dotknie''. Kropla po kropli napełnia się dzban wodą, i podobnie głupiec, gromadząc zło po trochę, cały się nim wypełnia. 121 Nie lekceważ dobra, mówiąc: ,,To mi nic nie da''. Kropla po kropli napełnia się dzban wodą, i podobnie mądry człowiek, gromadząc dobro po trochę, cały się nim wypełnia. 122 Jak kupiec z niewielką eskortą i cennymi towarami unika niebezpiecznego szlaku albo jak ktoś, komu życie miłe, unika trucizny - tak powinno się unikać zła. 123 Jeśli dłoń jest wolna od ran, można w nią brać nawet truciznę. Trucizna nie dosięgnie kogoś wolnego od ran, a dla wolnego od zła nie ma rzeczy niewłaściwych. 124 Niczym pył rzucony pod wiatr, zło spada z powrotem na głupca, który skrzywdził człowieka łagodnego, czystego i niewinnego. 125 Niektórzy rodzą się z łona; źli rodzą się w piekle; pobożni idą do nieba; nieskazitelni przechodzą w Nibbanę. 126 Ani na niebie, ani w głębi oceanu, ani w rozpadlinach górskich, ani nigdzie na świecie nie ma miejsca, gdzie można by uciec przed skutkami złych czynów. 127 Ani na niebie, ani w głębi oceanu, ani w rozpadlinach górskich, ani nigdzie na świecie nie ma miejsca, gdzie uszłoby się śmierci. 128 10. Przemoc Wszyscy drżą przed przemocą, wszyscy boją się śmierci. Stawiając się w położeniu innych, nie powinno się ani zabijać, ani powodować do zabijania. 129 Wszyscy drżą przed przemocą, życie drogie jest wszystkim. Stawiając się w położeniu innych, nie powinno się ani zabijać, ani powodować do zabijania. 130 Kto poszukując szczęścia krzywdzi innych, którzy także pragną szczęścia, na koniec sam go nie osiągnie. 131 Kto poszukując szczęścia nigdy nie krzywdzi innych, którzy także pragną szczęścia, w końcu je osiąga. 132 Nie bądź dla nikogo szorstki w słowach; ci, do których tak byś przemawiał, mogliby się odwzajemnić. Gniewne słowa prawdziwie ranią, a odpowiedź może być jeszcze gwałtowniejsza. 133 Kiedy uciszyłeś siebie, i zamilkłeś niczym pęknięty gong, dotarłeś do Nibbany, gdyż nie ma już w tobie mściwości. 134 Tak jak pasterz przegania kijem bydło na pastwisko, tak starość i śmierć przeganiają siłę życiową z żywych istot (z jednego wcielenia w drugie). 135 Gdy głupiec dopuszcza się złych czynów, nie zdaje sobie sprawy (z ich złej natury). Bezmyślny człowiek jest dręczony przez swe uprzednie czyny, niczym ktoś przypalany ogniem. 136 Kto używa przemocy wobec tych, którzy są bezbronni, i krzywdzi tych, którzy są niewinni, wkrótce sprowadzi na siebie jedną z następujących przypadłości: 137 Ostry ból albo katastrofę, uszkodzenie ciała, poważną chorobę albo pomieszanie umysłu, kłopoty ze strony władzy albo ciężkie oskarżenia, utratę bliskich albo utratę dobytku, zniszczenie domostwa przez pożar. Gdy jego ciało się rozpada, ten pozbawiony wiedzy człowiek odradza się w piekle. 138, 139, 140 Ani chodzenie bez okrycia, ani zmierzwione włosy, ani znoszenie brudu, ani głodowanie, ani leżenie na ziemi, ani posypywanie się popiołem i kurzem, ani przesiadywanie na własnych piętach (w pokucie) nie może oczyścić śmiertelnika, który nie pokonał niestałości umysłu. 141 Ktoś może nosić bogate stroje, lecz jeśli jest zrównoważony, spokojny, opanowany i ugruntowany w świętym życiu, i jeśli odrzucił przemoc wobec wszelkich istot - to jest prawdziwym świętym, kimś, kto się wyrzekł, mnichem. 142 Rzadko zdarza się na tym świecie ktoś, kim kieruje skromność i kto unika nagany, tak jak koń pełnej krwi, co nie potrzebuje bata. 143 Niczym koń pełnej krwi trącony batem, natężaj się, niech wypełnia cię duchowa tęsknota. Przez wiarę i moralną czystość, wysiłek i medytację, dociekanie prawdy, bogactwo nauki i cnót oraz uważność - zniszcz to niezmierzone cierpienie. 144 Budowniczowie kanałów regulują bieg wód; wytwórcy strzał prostują je; cieśle nadają kształt drewnu; ludzie dobrzy panują nad sobą. 145 11. Starość Gdy ten świat nieustannie płonie, jakże się śmiać, jakże szukać uciech? Spowity przez ciemność, czemu nie poszukujesz światła? 146 Zważ na to ciało, malowaną figurę, nagromadzoną masę ran - niezdrowe, pełne pożądań, bez niczego stałego czy trwałego. 147 Zużyte ciało, kruche gniazdo chorób. Gnijąca masa rozpada się, gdyż śmierć jest kresem życia. 148 Te bielejące kości są niczym zeschłe tykwy porozrzucane jesienią; ujrzawszy je, jakże można poszukiwać rozkoszy? 149 To ciało jest miastem zbudowanym z kości, pokrytym ciałem i krwią, noszącym w sobie rozpad i śmierć, dumę i zazdrość. 150 Nawet wspaniałe królewskie rydwany zużywają się, i to ciało także się zużywa. Lecz Dhamma wyznawana przez ludzi dobrych nie starzeje się; ludzie dobrzy uczą jej dobrych ludzi. 151 Człowiek pozbawiony wiedzy wzrasta niczym wół: rozwija się tylko jego ciało, lecz mądrość nie rośnie. 152 Wiele razy rodziłem się w świecie sansary i wędrowałem na próżno, poszukując budowniczego tego domu (życia). Powracające narodziny są prawdziwym cierpieniem. 153 O budowniczy, teraz cię dostrzegam! Już nie wzniesiesz ponownie tego domu. Twe krokwie zostały połamane, kalenica strzaskana. Mój umysł osiągnął to, co Nieuwarunkowane: zniszczyłem pragnienia. [Zgodnie z komentarzami, wersety te są ,,Pieśnią Zwycięstwa'' Buddy - Jego pierwszą wypowiedzią po osiągnięciu Oświecenia. Dom to odosobnione istnienie w samsarze, budowniczy to pragnienia, krokwiami są namiętności a kalenicą niewiedza. ] 154 Ci, którzy w młodości nie wiedli świętego życia albo nie zdołali nagromadzić duchowych bogactw, marnieją niczym stare żurawie u stawu, w którym nie ma ryb. 155 Ci, którzy w młodości nie wiedli świętego życia albo nie zdołali nagromadzić duchowych bogactw, leżą niczym zużyte strzały (wystrzelone) z łuku, wzdychając nad przeszłością. 156 12. Jaźń Jeśli jest się drogim samemu sobie, należy siebie pilnować. Człowiek mądry niech nie przerywa czuwania podczas żadnego z trzech okresów nocnej straży. 157 Wpierw powinno się samemu ugruntować w tym, co jest właściwe; dopiero potem należy pouczać innych. W ten sposób mądry człowiek nigdy nie dozna nagany. 158 Winno się samemu czynić to, czego czynienia uczy się innych; gdy ktoś szkoli innych, to sam powinien być samoopanowany. Panowanie nad samym sobą jest prawdziwie trudne. 159 Każdy sam jest prawdziwym obrońcą samego siebie, któż inny mógłby być tym obrońcą? W pełni panując nad samym sobą, zyskuje się mistrzostwo trudne do osiągnięcia. 160 Zło, które nieroztropny człowiek czyni sam z siebie, zrodzone z niego samego i przez niego samego stworzone, niszczy go niczym diament kruszący inny twardy klejnot. 161 Tak jak pnącze w dżungli dławi drzewo, na którym rośnie, tak zdeprawowany człowiek szkodzi samemu sobie tak, jakby życzył mu tego jego nieprzyjaciel. 162 Łatwo robić rzeczy, które są dla nas złe i szkodliwe, lecz niezmiernie trudno czynić rzeczy, które są dobre i korzystne. 163 Kto z powodu zdeprawowanych poglądów szkaluje nauki Arahatów, Szlachetnych wiodących prawe życie - ten głupiec, niczym trzcina bambusowa, wydaje jedynie owoce swej własnej zguby. [Pewne gatunki trzcin z rodziny bambusowatych giną natychmiast po wydaniu owoców.] 164 Samemu czyni się zło, samemu sprowadza się na siebie skalania. Samemu można zło odwrócić, samemu można samego siebie oczyścić. Czystość i nieczystość zależą od nas samych - nikt nie może oczyścić drugiego. 165 Niech nikt nie zaniedbuje własnego dobra na rzecz czyjegoś dobra, jakkolwiek wielkiego. Jasno rozumiejąc swój własny dobrobyt, winno się być nastawionym na czynienie dobra. 166 13. Świat Nie podążaj wulgarną drogą; nie poddawaj się nieuważności; nie utrzymuj fałszywych poglądów; nie trwaj długo w świeckim życiu. 167 Powstań! Nie bądź niedbały! Prowadź swe życie dobrze. Ludzie prawi żyją szczęśliwie i w tym świecie, i w następnym. 168 Prowadź swe życie dobrze. Niech twe życie nie będzie nikczemne. Ludzie prawi żyją szczęśliwie i w tym świecie, i w następnym. 169 Kto spogląda na świat jak na mydlaną bańkę i miraż, tego nie wypatrzy Król Śmierci. 170 Bądź uważny! Ogarnij ten świat, który jest niczym zdobny królewski rydwan. Głupcy zaplątują się w nim, lecz mądrzy się go nie czepiają. 171 Ten, kto kiedyś był niedbały, lecz nie jest już dłużej nieuważny, rozjaśnia ten świat niczym księżyc uwolniony z chmur. 172 Kto dobrymi czynami przysypuje zło, które wcześniej uczynił, rozjaśnia ten świat niczym księżyc uwolniony z chmur. 173 Ten świat jest ślepy; tylko nieliczni posiadają wgląd. Tylko nieliczni, niczym ptaki oswobadzające się z sieci, udają się do krainy niebiańskiej wspaniałości. 174 Łabędzie fruną ścieżką słońca; ludzie pokonują przestworza siłami umysłu; mądrzy wychodzą z tego świata, pokonawszy Marę i jego orszak. 175 Dla tego, kto pogwałcił to prawo (prawdomówności), kto ma w pogardzie następne żywoty, dla takiego kłamcy nie ma zła, którego by się nie dopuścił. 176 Skąpcy nie trafiają do krainy niebieskiej, głupcy nie pochwalają szczodrości. Lecz człowiek mądry raduje się obdarowywaniem innych i już przez to tylko staje się szczęśliwym w przyszłym życiu. 177 Lepsze niż władztwo nad całą ziemią, lepsze niż pójście do nieba, lepsze nawet niż panowanie nad wszystkimi światami - jest spełnienie się wejścia w Strumień. [Wejście w Strumień (sotapatti): pierwszy stopień ponadzwyczajnych osiągnięć.] 178 14. Budda Na której ze ścieżek wytropiłbyś nie skrępowanego żadnymi utartymi szlakami Buddę o nieograniczonej wolności, którego zwycięstwa nic nie odwróci, którego nie dosięgnie żadne z przezwyciężonych skalań? 179 Na której ze ścieżek wytropiłbyś nie skrępowanego żadnymi utartymi szlakami Buddę o nieograniczonej wolności, w którym nie ma już więcej pożądań podtrzymujących odradzanie się, i pragnień, co wikłają i zaplątują? 180 Ludzi mądrych, którzy poświęcają się medytacji i rozkoszują się spokojem wyrzeczenia - takich uważnych, Najszlachetniejszych Buddów poważają nawet bogowie. 181 Trudno narodzić się jako człowiek, trudno jest żyć istocie śmiertelnej. Trudno jest mieć okazję usłyszenia Głębokiej Prawdy i prawdziwie trudno jest doświadczyć pojawienia się Buddów. 182 Unikaj zła, podtrzymuj dobro, oczyszczaj swój umysł - oto nauka Buddów. 183 Wytrwała cierpliwość to najlepszy rodzaj surowej prostoty. ,,Nibbana jest najwspanialsza'', mówi Budda. Nie jest prawdziwym mnichem ten, kto krzywdzi innych; nie wyrzekł się prawdziwie świata ktoś, kto gnębi innych. 184 Unikanie pogardy, unikanie krzywdzenia innych, powściągliwość zgodna z zasadami dyscypliny klasztornej, umiarkowanie w jedzeniu, życie w samotności, poświęcenie się medytacji - oto nauka Buddów. 185 Nawet deszczem złotych monet nie zaspokoi się pragnień zmysłowych, gdyż rozkosze zmysłów niosą niewiele zadowolenia, a wiele bólu. Pojąwszy to, mędrcy nie zachwycają się nawet niebiańskimi rozkoszami. Uczeń Najwyższego Buddy zachwyca się wykorzenieniem pożądań. 186, 187 Ludzie wiedzeni strachem, chronią się w wielu miejscach - na wzgórzach, w lasach, w gajach, na drzewach i w świątyniach. 188 Nie są to bezpieczne schronienia; nie są to najdoskonalsze schronienia. To nie w takich schronieniach można uwolnić się od całego cierpienia. 189 Kto poszukał schronienia w Buddzie, jego Nauce i jego Zakonie, ten swoją mądrością przenika Cztery Szlachetne Prawdy - cierpienie, przyczynę cierpienia, ustanie cierpienia i Szlachetną Ośmioaspektową Ścieżkę prowadzącą do ustania cierpienia. [Zakon: zarówno Zakon klasztorny (bhikkhu sangha) jak i Zakon Szlachetnych (arija sangha) - tych którzy osiągnęli ponadzwyczajne poziomy osiągnięć.] 190, 191 Oto prawdziwie bezpieczne schronienie, oto najlepsze schronienie. Wybrawszy takie schronienie, jest się wyzwolonym z wszelkiego cierpienia. 192 Trudno jest znaleźć całkowicie rozwiniętego, pełnego człowieka (Buddę). Nie wszędzie się on rodzi. Gdzie narodzi się taki mędrzec, tam naród szczęśliwie rozkwita. 193 Dobroczynne są narodziny Buddy; dobroczynne jest głoszenie świętej Nauki; dobroczynna jest Harmonia w Zakonie; dobroczynne i błogosławione jest duchowe dążenie zjednoczonych poszukiwaczy prawdy. 194 Kto czci godnych czczenia, Buddów i ich uczniów, którzy przekroczyli wszelkie przeszkody i przeszli poza zasięg smutku i rozpaczy - kto poważa tych pełnych pokoju i nieustraszonych ludzi, tego zasług nie da się zmierzyć żadną miarą. 195, 196 15. Szczęście Żyjemy prawdziwie szczęśliwi, przyjaźni pośród wrogich. Pośród wrogich ludzi trwamy wolni od nienawiści. 197 Żyjemy prawdziwie szczęśliwi, niczym nie trapieni pośród ludzi utrapionych (pożądaniami). Pośród utrapionych ludzi trwamy wolni od utrapień. 198 Żyjemy prawdziwie szczęśliwi, wolni od skąpstwa pośród skąpych. Pośród ludzi skąpych trwamy wolni od skąpstwa. 199 Żyjemy prawdziwie szczęśliwi, my, co nie mamy niczego. Będziemy żyć czystą radością, niczym Promienni Bogowie. 200 Zwycięstwo tworzy wrogość, pokonany trwa w bólu. Ludzie pełni pokoju żyją szczęśliwie, odrzucając i zwycięstwo, i porażkę. 201 Nie ma ognia większego niż żądza ani zbrodni większej niż nienawiść. Nie ma zła większego niż skupiska (istnienia) ani błogostanu większego niż pokój (Nibbany). [Skupiska (istnienia) (khandha): pięć grup czynników, na które Budda analitycznie rozkłada żywą istotę - forma materialna, odczucie, postrzeganie, formacje mentalne i świadomość.] 202 Głód jest najgorszą chorobą, uwarunkowane rzeczy są najgorszym cierpieniem. Poznając rzeczy takimi, jakimi są naprawdę, mędrcy urzeczywistniają Nibbanę, najwyższy błogostan. 203 Zdrowie jest najwyższą zdobyczą, a zadowolenie największym bogactwem. Osoba godna zaufania jest najlepszym krewnym, Nibbana najwyższym błogostanem. 204 Posmakowawszy samotności i spokoju, człowiek staje się wolny od bólu i skaz, delektuje się błogostanem Prawdy. 205 Dobrze jest ujrzeć Szlachetnych, żyć razem z nimi jest zawsze rzeczą błogą. Nie napotykając głupców, będzie się zawsze szczęśliwym. 206 Długo żałuje ten, kto podróżuje w towarzystwie głupców. Związanie się z głupcami jest zawsze bolesne, niczym stowarzyszenie się z wrogiem. Lecz związek z mądrymi jest szczęśliwy niczym spotkanie własnych krewnych. 207 Zatem podążaj za Szlachetnym Buddą, który jest niezachwiany, mądry, uczony, obowiązkowy i pełen oddania. Winno się podążać jedynie za takimi ludźmi, którzy są prawdziwie dobrzy i bystrzy, tak jak księżyc podąża ścieżką gwiazd. 208 16. Wzruszenia Poddając się rzeczom, które powinno się odrzucać, i nie wysilając się tam, gdzie wysiłek jest potrzebny, ten, kto jedynie szuka przyjemności, poświęca swoje prawdziwe dobro i będzie kiedyś zazdrościł tym, którzy o swoje prawdziwe dobro dbają. 209 Nie poszukuj intymnego związku z ukochanymi ani oddzielenia od niekochanych, gdyż zarówno oddzielenie od ukochanych, jak i przebywanie z niekochanymi jest bolesne. 210 Zatem niczego nie przedkładaj nad inne, gdyż oddzielenie od tego, co jest nam drogie, jest bolesne. Ci, dla których nie ma ani niczego ukochanego ani niczego niekochanego, są wolni od więzów. 211 Z upodobania sobie czegoś rodzi się żal, z upodobania sobie czegoś rodzi się lęk. Dla kogoś, kto jest całkowicie wolny od upodobań, nie istnieje żal, i skądże by wtedy lęk? 212 Ze wzruszenia wypływa żal, ze wzruszenia wypływa lęk. Dla kogoś, kto jest całkowicie wolny od wzruszeń, nie istnieje żal, i skądże by wtedy lęk? 213 Z przywiązania wypływa żal, z przywiązania wypływa lęk. Dla kogoś, kto jest całkowicie wolny od przywiązania, nie istnieje żal, i skądże by wtedy lęk? 214 Z żądzy wypływa żal, z żądzy wypływa lęk. Dla kogoś, kto jest całkowicie wolny od żądz, nie istnieje żal, i skądże by wtedy lęk? 215 Z pragnień wypływa żal, z pragnień wypływa lęk. Dla tego, który jest całkowicie wolny od pragnień, nie istnieje żal, i skądże by lęk? 216 Ludziom drogi jest ten, kto ucieleśnia cnotę i prawdziwy wgląd, kto przestrzega zasad, kto urzeczywistnił Prawdę i sam czyni to, co powinien czynić. 217 Kto jest nastawiony na to, co Niewysłowione (Nibbanę) i trwa z umysłem natchnionym (mądrością), ten - już nie krępowany przez przyjemności zmysłowe - zwany jest ,,Kroczącym w Górę Strumienia''. [Kroczący w Górę Strumienia: ktoś, kto już nie powraca do istnienia w sansarze (anagami).] 218 Kiedy po długiej nieobecności człowiek bezpiecznie powraca z daleka, jego krewni, przyjaciele i ludzie dobrze mu życzący witają go z powrotem w jego domu. 219 Tak jak krewni witają przybycie kogoś drogiego, tak kogoś, kto czyni dobro, powitają jego własne dobre uczynki, gdy odejdzie z tego świata do następnego. 220 17. Gniew Trzeba porzucić gniew, wyrzec się pychy i rozerwać wszelkie okowy. Cierpienie nie dotyka nigdy tego, kto nie czepia się umysłu i ciała i nie jest do nich przywiązany. 221 Kto niczym woźnica powstrzymujący rozpędzony rydwan powstrzymuje wzbierający gniew, tego nazwę prawdziwym woźnicą; inni jedynie trzymają w rękach lejce. 222 Zwyciężaj gniewnego nie-gniewem; zwyciężaj złego dobrocią; zwyciężaj skąpego szczodrością; zwyciężaj kłamcę prawdą. 223 Mów prawdę; nie ulegaj gniewowi; poproszony - dawaj, nawet jeśli masz niewiele. Dzięki tym trzem - można znaleźć się wśród bogów. 224 Ci mędrcy, którzy nikogo nie krzywdzą i zawsze panują nad swymi ciałami, idą do Krainy, która jest poza śmiercią, gdzie już nigdy nie doznają żalu. 225 Ci, którzy są zawsze czujni, którzy dniem i nocą przestrzegają dyscypliny i zawsze dążą do Nibbany - usuwają swe skalania. 226 O Atulo! Jest to naprawdę stara sprawa, nie tycząca się jedynie obecnych czasów: winią tych, którzy pozostają niemi, winią tych, którzy wiele mówią, winią tych, którzy mówią z umiarem. Nie ma na tym świecie nikogo, kto by nie był obwiniany. 227 Nie było nigdy, nie będzie ani nie ma osoby, która byłaby całkowicie obwiniana lub całkowicie wychwalana. 228 Lecz człowiek, którego mędrcy wychwalają, przyglądając mu się dzień za dniem, jest kimś nieskazitelnego charakteru, mądrym i obdarzonym wiedzą i cnotami. 229 Któż mógłby za coś winić kogoś takiego, cennego niczym moneta z czystego złota? Nawet bogowie go wychwalają; Brahma też go wychwala. 230 Niech człowiek strzeże się czynów zrodzonych z rozdrażnienia; niech w tym, co czyni, będzie opanowany. Porzuciwszy niewłaściwe zachowanie, niech przez to, co czyni, praktykuje dobre prowadzenie się. 231 Niech człowiek strzeże się mowy zrodzonej z rozdrażnienia; niech będzie opanowany w słowach. Porzuciwszy niewłaściwe słowa, niech przez to, co mówi, praktykuje dobre prowadzenie się. 232 Niech człowiek strzeże się myśli zrodzonych z rozdrażnienia; niech będzie opanowany w umyśle. Porzuciwszy niewłaściwe myślenie, niech przez to, co myśli, praktykuje dobre prowadzenie się. 233 Mędrcy są opanowani w czynach, opanowani w mowie i opanowani w myślach. Są oni prawdziwie dobrem-opanowani. 234 18. Nieczystość Jesteś teraz niczym zeschły liść; czekają na ciebie posłańcy śmierci. Jesteś u wrót swojego odejścia, a nie poczyniłeś na swą podróż zapasów! 235 Uczyń dla siebie wyspę! Wytężaj się mocno i zyskaj mądrość! Odrzuciwszy nieczystości i oczyściwszy się ze skalań, wejdziesz do niebiańskiej siedziby Szlachetnych. 236 Twe życie dobiegło teraz kresu; wybierasz się przed oblicze Jamy, Króla Śmierci. Nie ma dla ciebie na tej drodze miejsca na wytchnienie, a ty nie poczyniłeś na podróż zapasów! 237 Uczyń dla siebie wyspę! Wytężaj się mocno i zyskaj mądrość! Odrzuciwszy nieczystości i oczyściwszy się ze skalań, nie powrócisz już do narodzin i rozpadu. 238 Jedną po drugiej, kawałek po kawałku, chwila po chwili, człowiek mądry powinien usuwać swe skazy, tak jak złotnik usuwa nieczystości ze srebra. 239 Tak jak rdza powstająca na żelazie niszczy w końcu zupełnie swe podłoże, tak też własne czyny doprowadzają występnych ludzi do krain rozpaczy. 240 Niestudiowanie na nowo jest zgubą dla pism; zaniedbanie jest zgubą dla domostwa; niechlujstwo jest zgubą dla osobistego wyglądu, a niedbałość jest zgubą dla strażnika. 241 Rozwiązłość jest skazą u kobiety, a skąpstwo jest skazą u darczyńcy. Wszystkie złe rzeczy są skazami, i na tym świecie, i w następnym. 242 Gorszą skazą niż tamte jest niewiedza, najgorsza z wszystkich skaz. Usuńcie tą skazę, o mnisi, i stańcie się nieskazitelni! 243 Łatwe jest życie kogoś bezwstydnego, kto jest bezczelny jak wrona, zadziorny i agresywny, arogancki i zepsuty. 244 Trudne jest życie kogoś skromnego, kto zawsze szuka czystości, ustępuje innym i jest niepozorny, wiedzie czyste życie i jest uważny. 245 Kto niszczy życie, kłamie, bierze, co nie jest mu dane, odwiedza żony innych mężczyzn i używa oszałamiających trunków - taki ktoś podkopuje swe korzenie już na tym świecie. 246, 247 Wiedz to dobry człowieku: trudno się ustrzec złych rzeczy. Nie pozwól, by chciwość i złośliwość wciągnęły cię w długo ciągnące się tarapaty. 248 Ludzie dają ofiary zgodnie ze swą wiarą czy upodobaniami. Kto jest niezadowolony z jedzenia i napojów dawanych mu przez innych, ten nie osiąga nigdy stopienia się z medytacją dniem i nocą. 249 Lecz w kim to (niezadowolenie) jest w pełni usunięte, wykorzenione i zniszczone, tego dniem i nocą pochłania medytacja. 250 Nic tak nie pali jak żądza; nic tak nie wiąże jak nienawiść; nic tak nie sidła jak ułuda; nic tak wartko nie płynie jak rzeka pożądań. 251 Łatwo widzi się błędy innych, lecz trudno dostrzec własne. Błędy innych rozdmuchuje się niczym plewy z ziarna, lecz własne skrywa się tak, jak zręczny myśliwy maskuje się za ściętymi gałęziami. 252 Kto zawsze wyszukuje błędy u innych, kto jest zawsze krytyczny - ten tylko rozwija swe własne skazy. Jest daleki od ich usuwania. 253 Nie ma drogi gdzieś na niebie ani schronienia gdzieś na zewnątrz (poza naukami buddyjskimi). Zwykli ludzie lubują się w sprawach ziemskich, lecz Buddowie są od nich wolni. [Pustelnik (samana): tu użyte w specjalnym znaczeniu dla określenia tych, którzy osiągnęli cztery ponadzywczajne stopnie rozwoju. ] 254 Nie ma drogi gdzieś na niebie ani schronienia gdzieś na zewnątrz (poza naukami buddyjskimi). Nie ma takich uwarunkowanych rzeczy, które byłyby wieczne, ani nie ma przemijalności u Buddów. 255 19. Prawość Nie przez wydawanie arbitralnych osądów człowiek staje się prawym; człowiek mądry bada zarówno to, co złe, jak i to, co dobre. 256 Gdy ktoś nie ocenia innych w sposób arbitralny, lecz wydaje bezstronne osądy w oparciu o prawdę, to taki rozumny człowiek jest strażnikiem prawa i zwany jest prawym. 257 Nie jest się mądrym tylko z tego powodu, że się wiele mówi; kto jest przyjazny, nieustraszony i przyczynia się do pojednania, tego nazywa się mądrym. 258 Nie jest się biegłym w Dhammie tylko z tego powodu, że się wiele o niej mówi. Kto usłyszawszy nawet niewielką część Dhammy, nie zaniedbuje jej, lecz osobiście urzeczywistnia jej prawdę, ten jest prawdziwie biegłym w Dhammie. 259 Nie nazywamy mnicha Czcigodnym Starszym tylko z tego powodu, że jego włosy są siwe; jeśli dojrzały jest jedynie wiekiem, zwany jest kimś, kto zestarzał się na próżno. 260 W kim żyje prawdomówność, cnota, łagodność, powściągliwość i samoopanowanie, kto jest wolny od skalań i mądry - tego prawdziwie zwiemy Czcigodnym Starszym. 261 Nie poprzez elokwencję czy piękno ciała człowiek staje się doskonałym, gdy jest przy tym zazdrosny, samolubny i zwodniczy. 262 Lecz w kim tamte złe cechy zostały usunięte, wykorzenione i wygasły, kto odrzucił nienawiść - ten mądry człowiek jest prawdziwie doskonały. 263 Człowiek, który jest niezdyscyplinowany i fałszywy, nie staje się mnichem poprzez zgolenie głowy. Jakże mógłby być mnichem, będąc pełnym pożądań i chciwości? 264 Kto całkowicie opanował wszelkie przejawy zła, i wielkie, i drobne - tego możemy zwać mnichem, gdyż przezwyciężył całe zło. 265 Nie jest się mnichem tylko z tego powodu, że żyje się z ofiar innych. Nie poprzez przyjęcie zewnętrznej formy można stać się prawdziwym mnichem. 266 Kto prowadzi święte życie i przechodzi ze zrozumieniem przez ten świat, przekraczając zarówno zasługę, jak i przewinę - ten prawdziwie zwany jest mnichem. 267 Nie poprzez przestrzeganie milczenia ktoś staje się mędrcem, jeśli jest głupcem i ignorantem. Lecz człowiek roztropny, niczym ktoś trzymający w ręku wagę, przyjmuje jedynie dobro, a odrzuca zło - ten jest prawdziwie mędrcem. Ponieważ rozumie on oba światy (obecny i przyszły), zwany jest mędrcem. 268, 269 Nie jest Szlachetnym ktoś, kto rani żywe istoty. Szlachetnym zwany jest ktoś z tego powodu, że nie krzywdzi żadnej żywej istoty. 270 Nie powinniście zadowalać się jedynie przestrzeganiem zasad i wskazań ani nawet zdobyciem znacznej wiedzy; ani także osiągnięciem zatopienia w medytacji czy życiem w odosobnieniu. 271 Nie myślcie także: ,,Doznaję błogostanu wyrzeczenia się, którego nie doświadczają osoby świeckie''. O mnisi, nie powinno was zadowalać nic pomniejszego od osiągnięcia ostatecznego usunięcia skalań - od stanu Arahata. 272 20. Ścieżka Ze wszystkich ścieżek najlepsza jest Ośmioaspektowa Ścieżka; ze wszystkich prawd najlepsze są Cztery Szlachetne Prawdy; ze wszystkich rzeczy najlepsza jest wolność od żądz; ze wszystkich ludzi najlepszy jest Ten Który Dostrzega (Budda). 273 To jedyna droga: nie ma innej, by oczyścić swój wgląd. Idź tą ścieżką, a zmylisz Marę. 274 Idąc po tej ścieżce położysz kres cierpieniu. Odkrywszy, jak wyciągnąć cierń żądzy, objaśniam ścieżkę. 275 Sami musicie się wysilać; Buddowie jedynie wskazują drogę. Ludzie nawykli do medytacji, którzy idą ścieżką, uwalniają się z więzów Mary. 276 ,,Wszystkie uwarunkowane rzeczy są nietrwałe'' - gdy dzięki mądrości człowiek to dostrzega, odwraca się od cierpienia. To jest ścieżka wiodąca do oczyszczenia. 277 ,,Wszystkie uwarunkowane rzeczy są niezadowalające'' - gdy dzięki mądrości człowiek to dostrzega, odwraca się od cierpienia. To jest ścieżka wiodąca do oczyszczenia. 278 ,,Wszystkie rzeczy nie są jaźnią'' - gdy dzięki mądrości człowiek to dostrzega, odwraca się od cierpienia. To jest ścieżka wiodąca do oczyszczenia. 279 Próżniak, który nie wysila się wtedy, gdy powinien, który choć młody i silny, jest pełen lenistwa, którego umysł wypełniają próżne myśli - taki marny człowiek nie odnajduje ścieżki ku mądrości. 280 Niech człowiek uważny w mowie, z opanowanym umysłem, nie dopuszcza się swoim ciałem zła. Niech oczyszcza te trzy rodzaje czynów i osiąga ścieżkę, którą głosił Wielki Mędrzec. 281 Mądrość wypływa z medytacji, bez medytacji mądrość zanika. Niech człowiek - wiedząc o tych dwóch ścieżkach, rozwoju i upadku - tak kieruje sobą, by jego mądrość mogła wzrastać. 282 Zetnij las (żądz), a nie jedno drzewo. Z lasu (żądz) wypływa strach. Wytrzebiwszy las i jego poszycie (pragnień), o mnisi, bądźcie wolni od namiętności! [Znaczenie tego zalecenia to: ,,Zetnij las żądz, lecz nie umartwiaj ciała''.] 283 Tak długo, jak mężczyzna pożąda kobiety, jakkolwiek byłoby to subtelne, jego umysł jest przywiązany, niczym ssące cielę do swej matki. 284 Odetnij swe namiętności, jak ktoś wyrywający własnymi rękami jesienny lotos. Kultywuj jedynie ścieżkę prowadzącą ku pokojowi, ku Nibbanie, którą oznajmił Czcigodny. 285 ,,Tu będę mieszkał w porze deszczowej, a tam zimą i latem'' - tak rozmyśla głupiec. Nie uświadamia sobie niebezpieczeństwa (nadejścia śmierci). 286 Jak wielka powódź porywa uśpioną wioskę, tak śmierć chwyta i zabiera człowieka, którego umysł czepia się poczucia zadowolenia ze swego potomstwa i trzód. 287 W kogo uderza śmierć, tego nie ochronią bliscy. Nikt go nie może uratować - ani synowie, ani ojciec, ani krewni. 288 Zrozumiawszy to, niech człowiek, który jest mądry, powściągliwy i moralny, śpieszy utorować sobie ścieżkę wiodącą ku Nibbanie. 289 21. Przytomność Jeśli przez wyrzeczenie się mniejszego szczęścia można osiągnąć większe szczęście, niech człowiek mądry wyrzeka się spraw pomniejszych, a ma wzgląd na to, co większe. 290 Kto poszukuje własnego szczęścia, sprowadzając ból na innych, nigdy nie uwolni się od nienawiści, zaplątany w więzy. 291 U ludzi, którzy są aroganccy i niedbali, którzy nie czynią tego, co powinno być zrobione, a czynią to, czego nie powinni - skalania będą tylko wzrastały. 292 U ludzi, którzy zawsze usilnie praktykują przytomność ciała i umysłu, którzy nie ulegają temu, co nie powinno być czynione, a wytrwale czynią to, co winno być uczynione, uważni i jasno pojmujący - skalania znikną. 293 Zabiwszy matkę (pragnienie), ojca (próżność ego), dwóch zbrojnych królów (wiarę w wieczność i nihilizm) i zniszczywszy cały kraj (organy zmysłów i przedmioty zmysłów) wraz ze strażnikiem jego skarbu (przywiązaniem i żądzą), święty człowiek podąża naprzód bez żalu. 294 Zabiwszy matkę, ojca, dwóch bramińskich królów (dwa skrajne poglądy) i jako piątego, tygrysa (pięć umysłowych przeszkód), święty człowiek podąża naprzód bez żalu. 295 Ci z uczniów Gotamy, którzy dniem i nocą bez ustanku pamiętają o Buddzie, zawsze budzą się szczęśliwie. 296 Ci z uczniów Gotamy, którzy dniem i nocą bez ustanku pamiętają o Dhammie, zawsze budzą się szczęśliwie. 297 Ci z uczniów Gotamy, którzy dniem i nocą bez ustanku pamiętają o Sandze, zawsze budzą się szczęśliwie. 298 Ci z uczniów Gotamy, którzy dniem i nocą bez ustanku praktykują przytomność ciała i umysłu, zawsze budzą się szczęśliwie. 299 Ci z uczniów Gotamy, którzy dniem i nocą bez ustanku rozkoszują się niewyrządzaniem krzywdy żadnej istocie, zawsze budzą się szczęśliwie. 300 Ci z uczniów Gotamy, którzy dniem i nocą bez ustanku rozkoszują się praktykowaniem medytacji, zawsze budzą się szczęśliwie. 301 Trudno jest żyć jako mnich, trudno rozkoszować się mnisim życiem. Lecz życie rodzinne jest także trudne i pełne zmartwień. Cierpienie bierze się ze związków się z nierównymi sobie, cierpienie bierze się z wędrowania wśród samsary. Zatem nie bądź kimś błąkającym się bez celu, nie podążaj za cierpieniem. 302 Kto jest pełen wiary i cnót, posiada dobre imię i bogactwa - jest wszędzie szanowany, do jakiegokolwiek kraju by się nie udał. 303 Ludzie dobrzy jaśnieją z daleka, niczym szczyty Himalajów. A ludzie źli są niewidoczni, niczym strzały wystrzelone z łuku nocą. 304 Kto samotnie siaduje, samotnie sypia i samotnie chadza, kto się wytęża i samotnie zwycięża samego siebie, ten rozkoszuje się samotnością lasu. 305 22. Kraina rozpaczy Kłamca idzie do krainy rozpaczy; także ten, kto uczyniwszy (źle), mówi: ,,Nie zrobiłem tego''. Ludzie dopuszczający się podłych czynów, odchodząc z tego świata, doznają takiego samego losu w innym świecie. 306 Jest wielu złych ludzi i wiele pozbawionych samokontroli osób noszących żółte szaty. Ci występni ludzie z powodu swych złych czynów odrodzą się w krainie rozpaczy. 307 Lepiej byłoby połknąć rozpaloną do czerwoności kulę żelazną, palącą niczym ogień, niż będąc niemoralnym i nieopanowanym, jako mnich spożywać jedzenie ofiarowane przez ludzi. 308 Cztery nieszczęścia spadają na nierozważnego mężczyznę, który współżyje z cudzą żoną: przewina, niespokojny sen, niesława i (odrodzenie) w krainie rozpaczy. 309 Takiego mężczyznę czeka niesława i nieszczęśliwe odrodzenie w przyszłości. Gorączkowa jest rozkosz niespokojnego mężczyzny i kobiety, a król nakłada ciężkie kary za cudzołóstwo. Zatem niech mężczyzna nie współżyje z cudzą żoną. 310 Tak jak trawa kusa, gdy ją źle chwycić, przecina dłoń, tak też życie mnisie, gdy je źle prowadzić, wiedzie do krainy rozpaczy. 311 Nieuważne składanie ofiar, niewłaściwy ceremoniał, życie w wątpliwym celibacie - żaden z tych czynów nie wyda dobrych owoców. 312 Jeśli coś jest do zrobienia, winno się to zrobić z zapałem i energią. Niedbałe życie mnisie jedynie mocniej wzbija kurz pożądań. 313 Lepiej nie dopuszczać się złych czynów, gdyż potem dręczą one człowieka. Lepiej wypełniać dobre czyny, gdyż później się ich nie żałuje. 314 Strzeż siebie dobrze niczym granicznego miasta, i z zewnątrz, i od wewnątrz. Nie zaniedbuj sposobności (rozwoju duchowego). Ci, którzy przepuszczają takie sposobności, lamentują, gdy są skazani na krainę rozpaczy. 315 Ci, którzy są zawstydzeni tym, czego nie powinni się wstydzić, a nie wstydzą się tego, co powinno ich zawstydzać - mają niewłaściwe poglądy i trafiają do krainy rozpaczy. 316 Ci, którzy dostrzegają powód do lęku tam, gdzie nie ma czego się bać, a nie widzą powodu do lęku w tym, czego należy się obawiać - mają niewłaściwe poglądy i trafiają do krainy rozpaczy. 317 Ci, którzy wyobrażają sobie zło tam, gdzie nie ma żadnego, a nie widzą zła tam, gdzie ono jest - mają niewłaściwe poglądy i trafiają do krainy rozpaczy. 318 Ci, którzy postrzegają zło jako zło, a dobro jako dobro - mają właściwe poglądy i trafiają do krainy zachwytu. 319 23. Słoń Niczym słoń, co w bitwie znosi strzały wypuszczane z łuków ze wszystkich stron, tak ja będę znosił zniewagi. Naprawdę wielu ludziom brak moralności. 320 Wytresowanego słonia można wprowadzić w środek tłumu ludzi, a okiełznanego słonia dosiada nawet król. Podobnie najlepszym z ludzi jest ktoś, kto poskromił swój temperament i znosi zniewagi. 321 Znakomite są dobrze wyćwiczone muły, pełnej krwi konie Sindhu i szlachetne słonie z wielkimi kłami. Lecz jeszcze lepszy jest taki człowiek, który opanował samego siebie. 322 Nie na zwierzętach wierzchowych można dotrzeć do Nieprzebytej Krainy (Nibbany), ktoś samoopanowany dociera tam poprzez własny okiełznany i dobrze kierowany umysł. 323 Gdy przychodzi okres rui, nie sposób opanować słonia o imieniu Dhanapalaka. Trzymany w niewoli, nie tknie on nawet kęsa pożywienia, lecz z utęsknieniem przywołuje w umyśle las, w którym żyją inne słonie. 324 Gdy człowiek jest ociężały, żarłoczny i leniwy, wyleguje się w łożu niczym tłusty wieprz - to taki próżniak odradza się wciąż na nowo. 325 Przedtem ten umysł wędrował do woli, gdzie chciał, zgodnie ze swymi upodobaniami - lecz teraz poprzez mądrość opanuję go zupełnie, tak jak powożący panuje nad słoniem, nawet będącym w okresie rui. 326 Rozkoszuj się uwagą! Dobrze pilnuj swoich myśli! Wydobądź siebie z tego grzęzawiska zła, tak jak słoń wydobywa się z błota. 327 Gdy znajdziesz towarzystwo mądrego i roztropnego przyjaciela, kogoś, kto wiedzie dobre życie, powinieneś przezwyciężyć wszystkie przeciwności, by radośnie i uważnie podtrzymywać jego towarzystwo. 328 Kiedy zaś nie znajdziesz towarzystwa mądrego i roztropnego przyjaciela, kogoś, kto wiedzie dobre życie - wtedy tak jak król, który pozostawia za sobą pokonane królestwo, albo samotny słoń w puszczy, powinieneś samotnie podążać swoją drogą. 329 Lepsze jest życie w samotności niż towarzystwo głupca. Żyj samotnie i nie czyń zła - bądź wolny od trosk niczym słoń w głębokiej puszczy. 330 Dobrze mieć prawdziwych przyjaciół w potrzebie; dobrze być zadowolonym z tego, co się posiada; dobrze jest mieć zasługi, gdy życie się kończy; i dobrze jest porzucić wszelkie cierpienie (poprzez stan Arahata). 331 Dobrze jest służyć swojej matce; dobrze jest służyć swojemu ojcu; dobrze jest służyć mnichom; i dobrze jest służyć ludziom świętym.13 332 Dobra jest cnota, która trwa aż do kresu życia; dobra jest niewzruszona wiara; dobre jest rozwinięcie mądrości; i dobre jest uniknięcie zła. 333 24. Pragnienia Pragnienia kogoś, kto jest w mocy nieuważnego życia, rozrastają się jak dziki powój. Niczym małpa szukająca w lesie owoców, przeskakuje on z żywota na żywot (smakując owoców swej kammy). 334 Kim zawładnie godne pożałowania, lepkie pragnienie, tego smutki wzrastają niczym trawa po deszczu. 335 Lecz od tego, kto przezwycięży to godne pożałowania pragnienie, tak trudne do przezwyciężenia, smutki odpadają niczym woda od liści lotosu. 336 Pomyślność wszystkim tu zgromadzonym! Powiadam wam: Wykopcie korzeń pragnień tak, jakbyście poszukiwali aromatycznych korzeni trawy birana. Nie dopuśćcie, by Mara niszczył was wciąż na nowo, niczym powódź zalewająca trzcinę. 337 Tak jak drzewo, choć ścięte, wypuszcza na nowo pędy, jeśli korzenie pozostaną nietknięte i silne, tak też dopóki uśpione pragnienia nie zostaną wykorzenione, cierpienie będzie wyrastać wciąż na nowo. 338 Zagubionego człowieka, w którym trzydzieści sześć strumieni pragnień wartko płynie w kierunku przedmiotów rozkoszy, porywa powódź jego namiętnych myśli. [Trzydzieści sześć strumieni pragnień: trzy pragnienia - przyjemności zmysłowych, kontynuującego się istnienia i zaniku - w relacji do każdej z dwunastu podstaw, tj. sześciu organów zmysłów łącznie z umysłem i odpowiadających im przedmiotów.] 339 Te strumienie płyną wszędzie, a dziki powój (pragnień) kiełkuje i rozrasta się. Widząc, że powój ów wystrzelił w górę, odetnij jego korzeń mądrością. 340 Napływające od wszystkich przedmiotów i podsycane pragnieniami, powstaje w ludziach doznanie przyjemności. Nastawieni na przyjemności i poszukujący zadowolenia, ludzie padają ofiarą narodzin i rozkładu. 341 Osaczeni przez pragnienia, ludzie biegają w koło niczym złapane w sidła zające. Mocno uwięzieni w myślowych okowach, przez długi czas wciąż na nowo doznają cierpień. 342 Osaczeni przez pragnienia, ludzie biegają w koło niczym złapane w sidła zające. Kto tęskni za wolnością od wzburzonych namiętności, powinien usunąć swe pragnienia. 343 Są tacy, którzy odwracając się od gęstwiny pragnień (życia domowego), podejmują życie w gęstwinach lasów (jako mnisi). Lecz uwolniwszy się już od domostw, przybiegają do nich z powrotem. Zważcie na tych ludzi! Choć wyswobodzeni, pędzą z powrotem w sam środek swych więzów! [W oryginale ten werset wykorzystuje grę znaczeń palijskiego słowa wana, które może określać zarówno ''pożądanie'' jak i ''las''.] 344 Mędrcy mówią: nie te więzy są mocne, które są zrobione z żelaza, drewna czy konopnych powrozów. Zauroczenie i tęsknota za klejnotami i ozdobami, dziećmi i żonami - te są dużo mocniejszymi więzami, które ściągają człowieka w dół, i choć na pozór luźne, są trudne do zrzucenia. Mędrcy odcinają również te więzy. Porzuciwszy przyjemności zmysłowe i wyzbywszy się pragnień, wyrzekają się świata. 345, 346 Zauroczeni żądzą ludzie wpadają z powrotem w wirujący strumień (sansary), niczym pająk w sieć, którą sam uprządł. Mędrcy odcinają to również. Nie mając żadnych pragnień, porzucają wszelkie cierpienie i wyrzekają się świata. 347 Puść przeszłość, puść przyszłość, puść teraźniejszość i przekrocz na drugi brzeg istnienia. Z umysłem całkowicie wyzwolonym, nie dotrzesz już więcej do narodzin i śmierci. 348 Człowiek dręczony złymi myślami, opanowany przez namiętności i oddany pogoni za przyjemnościami, doznaje coraz to mocniejszych pragnień. Czyni to więzy naprawdę mocnymi. 349 Kto raduje się przezwyciężaniem złych myśli, kto medytuje nad nieczystościami i jest zawsze przytomny - ten położy kres pragnieniom i zerwie okowy Mary. 350 Kto osiągnął cel, jest nieustraszony, wolny od pragnień, wolny od namiętności, pousuwał ciernie istnienia - dla tego człowieka obecne śmiertelne ciało jest już ostatnim. 351 Kto jest wolny od pragnień i przywiązań, doskonale biegły w odsłanianiu prawdziwego znaczenia Nauki i zna prawidłową kolejność świętych tekstów - dla tego człowieka obecne śmiertelne ciało jest już ostatnim. Prawdziwie zwany jest na wskroś mądrym, wielkim. 352 Zwycięzcą jestem nad wszystkim, wszystko poznałem, lecz nie przywiązałem się do niczego, co poznane i pokonane. Porzucając wszystko, staję się wolny poprzez niszczenie pragnień. Wszystko sam zrozumiałem, kogóż więc powinienem zwać swoim nauczycielem ? [Była to odpowiedź udzielona wędrownemu ascecie, który zapytał Buddę o jego nauczyciela. Odpowiedź Buddy ukazuje, że Najwyższe Oświecenie stanowiło jego własne niepowtarzalne osiągnięcie, którego nie nauczył się od nikogo innego.] 353 Dar Dhammy przewyższa wszystkie dary; smak Dhammy przewyższa wszelkie smaki; rozkosz Dhammy przekracza wszelkie rozkosze; ktoś uwolniony od pragnień przezwycięża wszelkie cierpienie. 354 Bogactwo rujnuje jedynie głupców, a nie - poszukujących tego, co poza. Pożądając bogactw, niemądry człowiek rujnuje sam siebie i innych. 355 Chwasty są zatratą pól, żądza jest zatratą ludzi. Zatem dary ofiarowane tym, którzy są wolni od żądzy, przynoszą obfite owoce. 356 Chwasty są zatratą pól, nienawiść jest zatratą ludzi. Zatem dary ofiarowane tym, którzy są wolni od nienawiści, przynoszą obfite owoce. 357 Chwasty są zatratą pól, ułuda jest zatratą ludzi. Zatem dary ofiarowane tym, którzy są wolni od ułudy, przynoszą obfite owoce. 358 Chwasty są zatratą pól, pożądanie jest zatratą ludzi. Zatem dary ofiarowane tym, którzy są wolni od pożądania, przynoszą obfite owoce. 359 25. Mnich Dobra jest powściągliwość oka; dobra jest powściągliwość ucha; dobra jest powściągliwość nosa; dobra jest powściągliwość języka. 360 Dobra jest powściągliwość w uczynkach cielesnych; dobra jest powściągliwość w mowie; dobra jest powściągliwość w myśleniu. Powściągliwość we wszystkim jest dobra. Powściągliwy we wszystkim mnich uwalnia się od całego cierpienia. 361 Kto panuje nad swymi rękami, stopami i językiem, kto jest w pełni opanowany, rozkoszuje się medytacją, jest wewnętrznie zatopiony w skupieniu i zadowolony - tego ludzie zwą mnichem. 362 Mnich, który panuje nad swym językiem, jest umiarkowany w mowie, skromny i objaśnia literę i ducha Nauki - sprawia przyjemność wszystkimi swymi słowami. 363 Mnich, który trwa w Dhammie, rozkoszuje się Dhammą, medytuje nad Dhammą i niewzruszenie utrzymuje Dhammę w umyśle - nie oddziela się od subtelnej Dhammy. 364 Nie powinno się pogardzać tym, co się otrzymało w ofierze, ani zazdrościć tego, co zyskują inni. Mnich, który zazdrości innym tego, co otrzymali, nie osiąga pełnego pogrążenia się w medytacji. 365 Mnicha, który nie pogardza niczym, co otrzymał w ofierze, choćby było tego niewiele, który żyje w czystości i nie ustaje w wysiłku - takiego chwalą nawet bogowie. 366 Kto nie ma żadnych przywiązań, ani cielesnych, ani umysłowych, kto nie smuci się brakiem czegokolwiek - ten prawdziwie zwany jest mnichem. 367 Mnich, który trwa w uniwersalnej miłości i jest głęboko oddany Nauce Buddy, osiąga spokój Nibbany, rozkosz ustania wszystkiego, co uwarunkowane. 368 Opróżnij tę łódź, mnichu! Opróżniona, popłynie lekko. Pozbywszy się żądzy i nienawiści, osiągniesz Nibbanę. 369 Odetnij wszystkie pięć, porzuć wszystkie pięć i kultywuj wszystkie pięć. Mnich, który przezwyciężył wszystkie pięć rodzajów więzów, zwany jest tym, który przekroczył powódź. [Te pięć, które należy odciąć, to pięć ,,niższych okowów'': samoułuda, wątpienie, wiara w obrzędy i rytuały, żądza i zła wola. Pięć, które należy porzucić to pięć ,,wyższych okowów'': pragnienie krain niebiańskich gdzie istnieje forma, pragnienie krain pozbawionych formy, zarozumiałość, niespokojność i niewiedza. Ci, którzy wchodzą w strumień i ci, którzy powracają tylko jesze jeden raz do istnienia w świecie samsary odcinają pierwsze trzy więzy. Ci, którzy już nie powracają ani raz odcinają następne dwa a Arahatowie ostatnie pięć. Tymi pięcioma, które trzeba kultywować jest pięć właściwości duchowych: wiara, energia, przytomność, koncentracja i mądrość. Pięcioma więzami są: chciwość, nienawiść, ułuda, fałszywe poglądy i zarozumiałość.] 370 Medytuj, mnichu! Nie bądź nieuważny. Niech twój umysł nie krąży wokół zmysłowych przyjemności. Nie połknij przez nieuwagę rozżarzonej do czerwoności żelaznej kuli, byś potem, gdy zacznie cię palić, nie krzyczał: ,,To bolesne!'' 371 Nie ma medytacyjnego skupienia dla kogoś, komu brak wglądu, i nie ma wglądu dla kogoś, komu brak medytacyjnego skupienia. Kto przejawia zarówno wgląd, jak i medytacyjne skupienie, ten jest prawdziwie blisko Nibbany. 372 W mnichu, który usunął się do samotnej siedziby i uspokoił swój umysł, który dzięki wglądowi pojmuje Dhammę, rodzi się zachwyt przekraczający wszelkie ludzkie zachwyty. 373 Gdy poprzez wgląd ktoś dostrzega powstawanie i upadek składników istnienia, jest pełen radości i szczęścia. Dla kogoś uważnego jest to odbicie tego, co Bezśmiertelne. [Patrz objaśnienie do w. 202.] 374 Opanowanie zmysłów, zadowolenie, powściągliwość - płynące z zasad dyscypliny klasztornej - stanowią dla mądrego mnicha podstawę świętego życia na tym świecie. 375 Niech obcuje z przyjaciółmi, którzy są szlachetni, energiczni i żyją w czystości; niech będzie serdeczny i ma wyszukane maniery. Poprzez to radośnie położy kres cierpieniu. 376 Niczym jaśminowy powój zrzucający swe zwiędnięte kwiaty, powinniście mnisi całkowicie porzucić żądzę i nienawiść! 377 Mnich, który jest spokojny w czynach, spokojny w mowie, spokojny w myślach, który jest dobrze opanowany i odrzucił wszystko to, co ziemskie - jest prawdziwie zwany pogodnym. 378 Samemu trzeba siebie osądzać i dokładnie sprawdzać. Mnich, który sam siebie pilnuje i jest uważny, będzie zawsze żył w szczęściu. 379 Samemu jest się swoim obrońcą, swoim własnym schronieniem. Zatem powinno się panować nad samym sobą, tak jak handlarz koni panuje nad szlachetnym wierzchowcem. 380 Mnich, który jest pełen radości, pełen wiary w Naukę Buddy osiąga Stan Spokoju, rozkosz ustania wszystkiego, co uwarunkowane. 381 Mnich, który za młodu poświęca się Nauce Buddy, rozświetla ten świat niczym księżyc uwolniony z chmur. 382 26. Święty Wysilaj się, święty człowieku! Odetnij strumień (pragnień) i porzuć zmysłowe pożądanie. Wiedząc o rozpadzie wszystkich uwarunkowanych rzeczy, stań się o święty człowieku tym, kto poznaje to, co nie zostało stworzone (Nibbanę)! [Określenie ,,Święty'' jest tu rozmyślnie użyte jako prowizoryczny odpowiednik słowa brahmana, dla oddania dwuznaczności tego indyjskiego terminu. Pierwotnie będąc osobami o wysokim poziomie duchowości, bramini zmienili się do czasów Buddy w uprzywilejowany kler, który swój status nabywał z urodzenia i pochodzenia, a nie z prawdziwej wewnętrznej świętości. Budda usiłował przywrócić słowu brahmana jego pierwotną konotację, utożsamiając prawdziwego ,,świętego'' z Arahatem, który zasługuje na ten tytuł poprzez swą wewnętrzną czystość i świątobliwość, bez względu na linię rodzinną. Kontrast pomiędzy tymi dwoma znaczeniami jest uwypuklony w wersetach 393 i 396. Również tych, którzy wiedli kontemplacyjny żywot poświęcony osiągnięciu stanu Arahata można nazywać braminami, tak jak w wersetach 383, 389 i 390.] 383 Gdy święty człowiek osiągnął szczyt dwóch ścieżek (medytacyjnego skupienia i wglądu), poznaje Prawdę i wszystkie jego okowy pękają. 384 Dla kogo nie ma ani tego brzegu, ani drugiego brzegu, ani też obu, kto jest wolny od trosk i więzów - tego zwę świętym człowiekiem. [Ten brzeg: sześć organów zmysłów; drugi brzeg: odpowiadające im przedmioty; oba: jaźń i poczucie ,,mojego''.] 385 Kto oddaje się medytacji i jest bez skazy, kto jest stały i czyni, co powinien czynić, kto jest wolny od jątrzących skalań i kto osiągnął najwyższy cel - tego zwę świętym człowiekiem. 386 Słońce jaśnieje za dnia, księżyc jaśnieje nocą. Wojownik jaśnieje w swej zbroi, święty człowiek jaśnieje w medytacji. Zaś Budda jaśnieje bez ustanku, lśniąc dniem i nocą. 387 Zwany jest świętym człowiekiem, ponieważ porzucił zło. Zwany jest pustelnikiem, ponieważ z jego postępowania promienieje pogoda. A ponieważ wyrzekł się swych skalań, zwany jest ascetą. 388 Nie wolno uderzyć świętego człowieka ani też święty człowiek, gdyby go ktoś ugodził, nie powinien wpadać w gniew. Hańba temu, kto by uderzył świętego człowieka, i jeszcze większa hańba temu, kto wpada w gniew. 389 Dla świętego człowieka nie ma lepszej rzeczy, niż gdy powstrzymuje swój umysł od rzeczy, które są drogie ziemskiemu sercu. Na ile wykrusza się sama myśl uczynienia komuś krzywdy, na tyle ustępuje cierpienie. 390 Kto nie dopuszcza się zła w czynie, słowie ani w myśli, kto jest powściągliwy na te trzy sposoby - tego zwę świętym człowiekiem. 391 Tak jak bramiński duchowny czci swój ofiarny ogień, tak należy z oddaniem poważać kogoś, od kogo poznało się Dhammę, której nauczał Budda. 392 Nie poprzez zaplecione włosy, nie przez pochodzenie czy urodzenie ktoś staje się świętym człowiekiem. W kim są żywe prawda i prawość - ten jest czysty, ten jest świętym człowiekiem. 393 Jakiż pożytek z twych zaplecionych włosów, niemądry człowieku? Jakiż pożytek z twego stroju ze skóry antylopy? Nadal kłębią się w tobie (namiętności), tylko zewnętrznie się oczyszczasz. [W czasach Buddy takie praktyki ascetyczne jak noszenie zmierzwionych włosów i odzienia ze skór uznawane były za oznaki świętości.] 394 Kto nosi szatę zszytą ze szmat, kto jest chudy, na czyim ciele widać wszędzie żyły i kto samotnie medytuje w lasach - tego zwę świętym człowiekiem. 395 Nie nazwę człowieka świętym z powodu linii, z której się wywodzi, czy dla wysokiego urodzenia jego matki. Jeśli pozostaje pod wpływem krępujących przywiązań, jest on jedynie wyniosłym świeckim człowiekiem. Kogoś, kto jest wolny od przeszkód i przywiązań - tego zwę świętym człowiekiem. 396 Kto odciąwszy wszystkie więzy nie drży już z lęku, kto przezwyciężył wszelkie przywiązania i jest wyzwolony - tego zwę świętym człowiekiem. 397 Kto przeciął rzemień (nienawiści), wstęgę (pragnienia) i powróz (fałszywych poglądów) wraz z uprzężą (utajone złe skłonności), kto usunął zaporę (niewiedzy) i jest oświecony - tego zwę świętym człowiekiem. 398 Kto bez urazy znosi zniewagi, ciosy i kary, kogo prawdziwą mocą i siłą jest cierpliwość - tego zwę świętym człowiekiem. 399 Kto jest wolny od gniewu, oddany, cnotliwy, pozbawiony pragnień, samoopanowany, kto przybrał swe ostatnie już fizyczne ciało - tego zwę świętym człowiekiem. 400 Kto nie czepia się przyjemności zmysłowych niczym woda liścia lotosu czy ziarno gorczycy ostrza igły - tego zwę świętym człowiekiem. 401 Kto w tym właśnie życiu urzeczywistnia kres swego cierpienia, kto odłożył brzemię i wyzwolił się - tego zwę świętym człowiekiem. 402 Ktoś o dogłębnej wiedzy, mądry, zręczny w rozróżnianiu pomiędzy złymi i właściwymi ścieżkami, kto osiągnął najwyższy cel - tego zwę świętym człowiekiem. 403 Kto trzyma się na uboczu zarówno od tych, co mają własne domostwa, jak i od ascetów, kto podróżuje bez stałego miejsca pobytu i ma jedynie nieliczne potrzeby - tego zwę świętym człowiekiem. 404 Kto wyrzekł się gwałtu wobec wszystkich żywych istot, i słabych, i silnych, kto ani nie zabija, ani nie powoduje innych do zabijania - tego zwę świętym człowiekiem. 405 Kto jest przyjazny pośród wrogich, spokojny pośród gwałtownych i wolny od przywiązań pośród ludzi skrępowanych przywiązaniami - tego zwę świętym człowiekiem. 406 Od kogo żądza i nienawiść, duma i hipokryzja odpadły niczym ziarna gorczycy od ostrza igły - tego zwę świętym człowiekiem. 407 Kto wypowiada słowa delikatne, pouczające i prawdziwe, kto nikogo nie gani - tego zwę świętym człowiekiem. 408 Kto w tym świecie nie bierze niczego, co nie zostało mu dane, czy by to było długie czy krótkie, małe czy wielkie, dobre czy złe - tego zwę świętym człowiekiem. 409 Kto nie chce niczego ani z tego świata, ani z następnego, kto jest wolny od pragnień i wyswobodzony - tego zwę świętym człowiekiem. 410 Kto nie ma przywiązań, kto poprzez doskonałą mądrość jest wolny od wątpliwości i zanurzył się w Bezśmiertelność - tego zwę świętym człowiekiem. 411 Kto w tym świecie wyszedł poza więzy zasług i skalań, kto jest wolny od żalu, nieskazitelny i czysty - tego zwę świętym człowiekiem. 412 Kto niczym księżyc jest bez skazy, czysty, pogodny i jasny, kto wyszedł poza rozkoszowanie się istnieniem - tego zwę świętym człowiekiem. 413 Kto przekroczywszy to grząskie, niebezpieczne i złudne koło istnienia, przeszedł i dotarł na drugi brzeg, skupiony w medytacji, cichy i wolny od wątpliwości, do niczego nie przywiązany osiągnął Nibbanę - tego zwę świętym człowiekiem. 414 Kto porzuciwszy rozkosze zmysłowe, wyrzekł się życia rodzinnego i wybrał bezdomność, zniszczył zarówno pragnienia zmysłowe, jak i podtrzymujące się istnienie - tego zwę świętym człowiekiem. 415 Kto porzuciwszy pożądanie, wyrzekł się życia rodzinnego i wybrał bezdomność, kto pokonał zarówno pragnienia zmysłowe, jak i podtrzymujące się istnienie - tego zwę świętym człowiekiem. 416 Kto odrzuciwszy ludzkie związki i przekroczywszy poza niebiańskie więzy, jest zupełnie wyzwolony od wszelkich ograniczeń - tego zwę świętym człowiekiem. 417 Kto odrzuciwszy wszystkie upodobania i niechęci, stał się spokojny, odrzucił głębsze pokłady istnienia i niczym bohater pokonał wszelkie światy - tego zwę świętym człowiekiem. 418 Kto pod każdym względem zna śmierć i odradzanie się wszystkich istot, kto jest całkowicie nieprzywiązany, błogosławiony i oświecony - tego zwę świętym człowiekiem. 419 Kogo śladów nie wytropią ani bogowie, ani aniołowie, ani ludzie - Arahata, który zniszczył wszelkie palące skalania - tego zwę świętym człowiekiem. 420 Kto nie lgnie do niczego co przeszłe, obecne czy przyszłe, kto nie ma przywiązań i niczego się nie trzyma - tego zwę świętym człowiekiem. 421 On, Szlachetny, Wspaniały, Bohaterski, Wielki Mędrzec, Zwycięzca, Wolny od Namiętności, Czysty, Oświecony - jego zwę świętym człowiekiem. 422 Kto zna swe poprzednie narodziny, dostrzega niebo i piekło, kto dotarł do kresu narodzin i osiągnął doskonały wgląd, kto jest mędrcem, który dotarł do szczytu duchowej wspaniałości - tego zwę świętym człowiekiem. 423 ----------------------------------------------------------------------- end of file display-dhammapada-1.0/man/0000775000175300017530000000000012001432013015511 5ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada-1.0/man/.xdhamma.1.swp0000644000175300017530000003000012001432013020067 0ustar makerpmmakerpmb0VIM 7.3gP'makerpmFedora~makerpm/new/display-dhammapada-1.0.current/man/xdhamma.1utf-8 U3210#"! UtpXadrXk^[P=-*Y)& i M G - c ] D   ` N D A l ] J A >   | y n k A > ~{.rSee also http://mahajana.net/dhammapada/.brhttp://creativecommons.org/licenses/publicdomainPolish translation (by Zbigniew Becker): Public Domain, as explained at.PProject Gutenberg.Muller's translation of the Dhammapada: Public Domain, used here courtesy of.PSee http://eawc.evansville.edu/anthology/dhammapada.htmRichards, Pembrokeshire (UK), permission granted for use here.Richards' English translation of the Dhammapada: Copyright (C) 1993 John.Phttp://bodhizazen.net/display-dhammapada/.IHome Page:.P.B Copyright GPL v3Program:.P .B bodhi.zazen Author:.P.SH AUTHORShttps://bugs.launchpad.net/display-dhammapada.IPlease report bugs on Launchpad :.P.SH BUGS.BR notify\(hysend.SH "SEE ALSO".I /usr/share/display\(hydhammapada/dhammapada\(hypolish\(hytransl.txt.P.I /usr/share/display\(hydhammapada/dhammapada\(hyalternate.txt.P.I /usr/share/display\(hydhammapada/dhammapada\(hyenglish\(hytransl.txt.P.SH FILES.IR ~/.xsession .in your DE session start\(hyup or.B xdhammasession, runTo display a verse each time you log in on a graphical (X Window).P.SH EXAMPLES.PPrint the given number verse..B [num].TP 8Use the lotus icon with notify\)hysend..B \(hyl | \(hy\(hylotus.TP 8Use the enso icon with notify\)hysend..B \(hye | \(hy\(hyenso.TP 8Use the grunge Buddha icon with notify-send..B \(hyg | \(hy\(hygrunge.TP 8Use the Polish translation (default for Polish locale)..B \(hyp | \(hy\(hypolish.TP 8Use the Muller translation..B \(hym | \(hy\(hymuller.TP 8Use the Richards translation..B \(hyr | \(hy\(hyrichards (Default).TP 8.P.SH OPTIONS.B notify\(hysendprints a graphical notification using.B xdhamma .Pother is an older translation by F. Max Muller.spiritual precepts. One of the translations is by John Richards; the part of the Theravada Pali Canon. It contains Buddhist ethical and The Dhammapada is an anthology of 423 verses from the Kuddaka Nikaya.P.SH DESCRIPTION.I [OPTIONS] [num].B xdhamma.P.SH SYNOPSISxdhamma \- graphical displayed verse from the Dhammapada..P.SH NAME.TH XDHAMMA 1 "April 2003" "1.0" "xdhamma man page".\" -*- coding: UTF-8 -*-display-dhammapada-1.0/man/display-dhammapada.10000664000175300017530000000650312001432013021317 0ustar makerpmmakerpm.\" \(hy*- coding: UTF-8 -*- .TH DISPLAY\(hyDHAMMAPADA 1 "April 2003" "1.0" "display-dhammapada man page" .SH NAME display\(hydhammapada \- display a verse from the Dhammapada .SH SYNOPSIS .B display\(hydhammapada .I [OPTIONS] [num] .br .B dhamma .I [OPTIONS] .br .SH DESCRIPTION .P The Dhammapada is an anthology of 423 verses from the Kuddaka Nikaya part of the Theravada Pali Canon. It contains Buddhist ethical and spiritual precepts. One of the translations is by John Richards; the other is an older translation by F. Max Muller. .P .B display\(hydhammapada and .B dhamma both print to the standard output. .P .B xdhamma prints using .B notify\(hysend .P See .B man xdhamma for details .SH OPTIONS .P .TP 8 .B \(hyr Use the Richards translation (default). .TP 8 .B \(hym Use the Muller translation. .TP 8 .B \(hyb Display corresponding verses from both translations. .TP 8 .B \(hypl Use the Polish translation (default for Polish locale). .TP 8 .B [num] Print the given number verse. .TP 8 .B all Print all the verses. .P With no arguments a random verse is printed. .SH EXAMPLES .P To display a verse each time you log in on a console or open a terminal, put .B display\(hydhammapada in your .IR ~/.profile , .I ~/.bash_profile or .IR ~/.login , as appropriate for your shell. .P To display a verse each time you log in on a graphical (X Window) session, run .B xdhamma in your DE session start\(hyup or .IR ~/.xsession . .P To use display\(hydhammapada with cowsay .P .B display\(hydhammapada | cowsay \(hyW 120 \(hyt .P To use display\(hydhammapada with zenity .P .B display\(hydhammapada | zenity \(hy\(hytext\(hyinfo \(hy\(hytitle="Dhammapada Verse" \(hy\(hywidth=600 \(hy\(hyheight=200 .nf .P KDE has "amor" toy that can display various tips. To use the dhammapada for that enter these commands at shell prompt: .LP .B mkdir ~/.kde/share/apps/amor .B display\(hydhammapada \(hyr all |perl \(hy0777 \(hype 's/\en\es*\en\es*\en/\en%\en/g' >~/.kde/share/apps/amor/tips .fi .P Then start amor K\(hy>Toys\(hy>Amor, right click on amor animation, select "Options" and check "Show random tips". .P One can automatically attach Dhammapada verse in e-mail footer. To do this with .B mutt add .B set signature=display-dhammapada| in your .IR ~/.muttrc file. .SH FILES .P .I /usr/share/display\(hydhammapada/dhammapada\(hyenglish\(hytransl.txt .P .I /usr/share/display\(hydhammapada/dhammapada\(hyalternate.txt .P .I /usr/share/display\(hydhammapada/dhammapada\(hypolish\(hytransl.txt .SH "SEE ALSO" .BR notify\(hysend .SH BUGS Please report bugs on Launchpad : .I https://bugs.launchpad.net/display-dhammapada .SH AUTHORS .P Authors: Program: display-dhammapada was originally written by Richard Cepas and later updated by .B bodhi.zazen and .B paultag .P .B Copyright GPL v3 .P Home Page: .I http://bodhizazen.net/display-dhammapada/ .P Richards' English translation of the Dhammapada: Copyright (C) 1993 John Richards, Pembrokeshire (UK), permission granted for use here. See http://eawc.evansville.edu/anthology/dhammapada.htm .P Muller's translation of the Dhammapada: Public Domain, used here courtesy of Project Gutenberg. .P Polish translation (by Zbigniew Becker): Public Domain, as explained at http://creativecommons.org/licenses/publicdomain .br See also http://mahajana.net/dhammapada/ display-dhammapada-1.0/man/xdhamma.10000664000175300017530000000443712001432013017222 0ustar makerpmmakerpm.\" -*- coding: UTF-8 -*- .TH XDHAMMA 1 "April 2003" "1.0" "xdhamma man page" .SH NAME .P xdhamma \- graphical displayed verse from the Dhammapada. .SH SYNOPSIS .P .B xdhamma .I [OPTIONS] [num] .SH DESCRIPTION .P The Dhammapada is an anthology of 423 verses from the Kuddaka Nikaya part of the Theravada Pali Canon. It contains Buddhist ethical and spiritual precepts. One of the translations is by John Richards; the other is an older translation by F. Max Muller. .P .B xdhamma prints a graphical notification using .B notify\(hysend .SH OPTIONS .P .TP 8 .B \(hyr | \(hy\(hyrichards (Default) Use the Richards translation. .TP 8 .B \(hym | \(hy\(hymuller Use the Muller translation. .TP 8 .B \(hyp | \(hy\(hypolish Use the Polish translation (default for Polish locale). .TP 8 .B \(hyg | \(hy\(hygrunge Use the grunge Buddha icon with notify\(hysend. .TP 8 .B \(hye | \(hy\(hyenso Use the enso icon with notify\(hysend. .TP 8 .B \(hyl | \(hy\(hylotus Use the lotus icon with notify\(hysend. .TP 8 .B \(hyk | \(hy\(hykdialog Display Dhammapada verse with kdialog. .TP 8 .B \(hyz | \(hy\(hyzenity Display Dhammapada verse with zenity. .TP 8 .B [num] Print the given number verse. .P .SH EXAMPLES .P To display a verse each time you log in on a graphical (X Window) session, run .B xdhamma in your DE session start\(hyup or .IR ~/.xsession . .SH FILES .P .I /usr/share/display\(hydhammapada/dhammapada\(hyenglish\(hytransl.txt .P .I /usr/share/display\(hydhammapada/dhammapada\(hyalternate.txt .P .I /usr/share/display\(hydhammapada/dhammapada\(hypolish\(hytransl.txt .SH "SEE ALSO" .BR notify\(hysend .SH BUGS .P Please report bugs on Launchpad : .I https://bugs.launchpad.net/display-dhammapada .SH AUTHORS .P Author: .B bodhi.zazen .P Program: .B Copyright GPL v3 .P Home Page: .I http://bodhizazen.net/display-dhammapada/ .P Richards' English translation of the Dhammapada: Copyright (C) 1993 John Richards, Pembrokeshire (UK), permission granted for use here. See http://eawc.evansville.edu/anthology/dhammapada.htm .P Muller's translation of the Dhammapada: Public Domain, used here courtesy of Project Gutenberg. .P Polish translation (by Zbigniew Becker): Public Domain, as explained at http://creativecommons.org/licenses/publicdomain .br See also http://mahajana.net/dhammapada/ display-dhammapada-1.0/bin/0000775000175300017530000000000012001432013015506 5ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada-1.0/bin/xdhamma0000775000175300017530000000624312001432013017060 0ustar makerpmmakerpm#!/bin/bash ### xdhamma by bodhi.zazen ## This program displays verses of the Dhammapada in either a graphical environment or console ## Variables IPATH='/usr/share/icons/display-dhammapada/' NS=$(which notify-send 2>/dev/null) KDIALOG=$(which kdialog 2>/dev/null) || KDIALOG='' ZENITY=$(which zenity 2>/dev/null) || ZENITY='' ## Functions ## #Function usage: displays help message in terminal or X usage () { MSG='This script prints verse of the Dhammapada to notify-send if running X. Options: -g | grunge icon -e | enso icon -l | lotus icon -r | Richards translation (default) -m | Muller translation -p | Polish translation -k | use kdialog -z | use zenity' if [ -z "$DISPLAY" ]; then echo -e '\e[0;31m'"\n${MSG}";echo -e '\e[0m' "" exit 0 elif [ -x "$ZENITY" ]; then $ZENITY --info --text "$MSG" &>/dev/null exit 0 elif [ -x "$KDIALOG" ]; then $KDIALOG --msgbox "$MSG" &>/dev/null exit 0 else "$NS" -t 12000 "xdp options" "${MSG}" -i /usr/share/icons/display-dhammapada/buddha1.png exit 0 fi } # Function opts - get command line options opts () { case $OPT in g | -g | --grunge) # Buddha grunge icon ICON='buddha2.png' ;; e | -e | --enso) # enso icon ICON='enso.png' ;; l | -l | --lotus) # lotus icon ICON='lotus.png' ;; r | -r | --richards) #Richards translation (default) OPTION='r' ;; m | -m | --muller) #Muller translation OPTION='m' ;; p | -p | --polish) # Polish translation OPTION='p' ;; k | -k | --kdialog) DIALOG=kdialog ;; z | -z | --zenity) DIALOG=zenity ;; *) usage exit 1 ;; esac } ## Main program ## # Set default icon here ICON='buddha1.png' # Default is to call display-dhammapada with out options, thus OPTION='' OPTION='' # By default we use notify-send DIALOG='' # Get options while [ "$#" -gt "0" ] do if [[ "$1" =~ ^[0-9]+$ ]] ; then VERSE="$1" fi if [ "${1:0:2}" = "--" ] ; then OPT="$1" opts else while getopts "gelmprkzh" OPT; do opts done fi shift done # Get Dhammapada verse to be displayed case $OPTION in r) DHAMMAPADA="`display-dhammapada -r $VERSE`" ;; m) DHAMMAPADA="`display-dhammapada -m $VERSE`" ;; p) DHAMMAPADA="`display-dhammapada -pl $VERSE`" ;; *) DHAMMAPADA="`display-dhammapada $VERSE`" ;; esac # Check if we are running X # If not, display a terminal # If so, use notify-send if [ -z "$DISPLAY" ]; then echo -e '\e[0;32m'"$DHAMMAPADA";echo -e '\e[0m' "" elif [ -z "$DIALOG" ]; then if [ -x "$NS" ]; then "$NS" -t 16000 "Dhammapada" "$DHAMMAPADA" -i "${IPATH}""${ICON}" &>/dev/null || echo -e '\e[0;31m' "notify-send failed";echo -e '\e[0m' "" else echo -e '\e[0;31m' "Please install libnotify";echo -e '\e[0m' "" exit 0 fi else case $DIALOG in kdialog) if [ ! -z "$KDIALOG" ]; then $KDIALOG --title "Dhammapada" --msgbox "$DHAMMAPADA" &>/dev/null else "$NS" -t 16000 "Dhammapada" "$DHAMMAPADA" -i "${IPATH}""${ICON}" &>/dev/null fi exit 0 ;; zenity) if [ ! -z "$ZENITY" ]; then $ZENITY --forms --title="Dhammapada" --text="${DHAMMAPADA}" &>/dev/null else "$NS" -t 16000 "Dhammapada" "$DHAMMAPADA" -i "${IPATH}""${ICON}" &>/dev/null fi exit 0 ;; esac fi exit 0 display-dhammapada-1.0/icons/0000775000175300017530000000000012001432013016051 5ustar makerpmmakerpmdisplay-dhammapada-1.0/icons/enso.png0000644000175300017530000001430212001432013017521 0ustar makerpmmakerpmPNG  IHDR@@iqbKGD))i* pHYs  tIME miTXtCommentCreated with GIMPd.e&IDATxkfu9sd؉I\7ĐT1)*C[j $_!Q$ RNT ia'%Nlόrf̜wŇ粟}ftt{^ocfC?""}g ~1.<$t4z8CDk ? Nc;o0,?o `JxN0@P=C"zŸ>vWϝApb9`?/WFPR汥^R E%d[s#Id'>y򣈋BNC+^r,)XX3 ^-3AsaA9:熇>RBy_yԻ8ceＰB"<$(/ӽz)kzm8A-xsxψ 2^4> }332hhXܹgD0H áhj YAbH0>y21>5JVj^y/0wh?D^`X=SBTHyl僖1e9 ̍h!A&WX5I38p|@ǎ} .<Ż[Ņ(pٯds^WSxWx-IaH=RXJ؍!M ,QJ(N,+|!ʣ@w@,|=sfM ɛ|2,-&'sq7kL W:VL<Ѐ3L&@gc˻I@p񘤒{kV@D;MJ <,N1{ϧ^w^|oWEY2t zV'opC2=oe Lq*88 D&-@M.$2ˈJ&ss]G0UjΉ ؀P, *Nj\YRp7CwP2?Ϡ Jz\=DDAI 0~zeaz8fGMdnO,8q+.7׮2zMgO!Eݷ;. ]9L- L@)? r`QzO}~+W`} Vwhާd2KjzD"0w?K X5Fa<U|k>d 6ZG9YDMq7u:f0yׇ88_Ń|ҳϐvYfpȬ ;(E&5K-zH,Z#.&We' 9uWRNt+&/0~ĸ|WP~? >iu[ȑc؟s{OQKHL֡ߐԆx%Q< fv1? :{@#uMbu͙|{s˚bR V`t1Z=No.Xiܽcȝ [,]3/ >wnPkE&F~1YߧX|v`OWӋ0aD%ZK]z ˌ_Θn[Ǫw/0ӆ rdV@K@b ~-?FD+z_ c R7ؙnN|M V]=fwϲzaꡳi 6ץQZ# K|5 HJS ݅f>Pؤ!^EAYl%.?X]fxptZ_QŅ.eمnX}'{(W 6`j&H`M{x&k1Y34)XsQO\WiR #gĒ̐n""h]#ECb-0߫kDҐTKtVJx:NjfQ6&W Fe`W,-ݐ {2>or03\1Q̽#9 h8w;iM]z;)܉tzjph?)G ݦ{dG,QDG!6]* &>Az F]GYHh6\ZB2vAZetb񠷾;/9+Aof[J 4𻡴lGՀl=w~3](` vŊQR@s7)fkX`ф(]Ab Ls|T.a'>ɥe| R5`.2Oq N~yd]KGRslН*Ѿf^U\$U3bTbZf9'_RyDu,n (f (L5sЙEhtwG[@7@Ǹa/W|!fX %@`ě$kd,"ռx}45iҢs3 SN}V[J,Mu ?23xQȄ}Kh=:6&.;Zrk25! ב=`[jrR%n0وUDzu2"Pm\A 1ê1n0CRvj}a7DO-lPZ'"bawRN%#n z:K'.TR8lgU wU]Hrs"x _ۑM>Z)Clo;ulc4S#4M 爂+7M_J6qwa7n2V*t})&~U,G /Wrw]'Ç= L1ndeM@RXs`O]CkA͡{@k4SDgnҹ m[~w,,VlMc3Xgr%, 5Mk.UY5Qu]Ko=tF;(z'=L,Ռ׭ \<~MT-]'mZH|6>X=?+tgf̅רuAHG4Ac84Q nK93G1NDg XvA,Qet3~$W1Ukܾ[Qh:պy>Y_jBm,?T q"ZPЭUF+WtM\#|ք˳4,` :97525O0- ^-+F)*bR9m+mS! f͎ukY?Ҕ.e;g#f#Aê 7_74NB'S?02X'ofw{b4Z>0tr4Ťjʹ[ּ(N×8tқ>ߙ~/ E-!Mh5-kf[_aQ!CƊ[a~%fסSkbߍ>#6OHL92W>k+PݐDi ȦDagTA8YVB;Sll4"#Ѫ¤{~({faTbjTyw|Mqv\fSHa?dвQp}! f6$ zUlp[ j;t;O~ 7O35+9K 1u{.ovwlD=16x'1y{lۯD'HGhiy:6_:IU2x(4ᨥ]VMNDps(kl~KgX_gD}i= +ؤ &k/0Z_13p'l |;aMՋ>7cerU 2?O5wu45t\aۃ +э5#G-,5sj͵v%'~¸:j9'aM U`TkĄu(oP\J槨3h%a.ISU+u۔5E}pz}QUXﱍfGbYi Pd&[lY0^DͻzTa(=򪙦d0j/"doFc6HdMYXs#MR7峰(Ze&ʁ-;EZ+,+`YĎq*)lHqw ywu :{,c"O^:F>{5+g}/Baoh[$,buXU ]܀" [ոc wn0w([oX0hva kgt8-UMldT\uPLH?wh })\I'9>!95uȚDm^ e;]|T]$wL9y4fhgX: syI{DLst_nv0̱6{L{۠H+|L<>v#dd$椁V7F#Yגd .$Z5xE5\etQjk-_/Nz!8%FXfvZ7UCť! 9+(B3CԎ W v) ?̡Z?cmNF%6ZZb .Xh6O+inZ6!;6lA|pd'Edg} _H9zd'K烲eݹamH5a>;:\ǹzXUV_|DHsl6Ϩ-lk4HlkpsD;~闾3Ov|LIENDB`display-dhammapada-1.0/icons/buddha1.png0000644000175300017530000000703112001432013020066 0ustar makerpmmakerpmPNG  IHDR00W IDATh٪nU߯_^ڕJ1Ęh *x ހ 聂AQ>JUvf?x ^xS^unhժ)AnQ٪Z1x~Vd,4`I)XV!{tp_@/4soE9}iɰ\טHm: H8`[v7{h$  4֑hI%ò2/:eSO2Ʋ{;Z$ʃVP{4@?oj4-JF_=. w~enlt:dWph<(=x1-:NKk ?HWXpo?f'+_=B_B3(ye9Oz8: 4'sMe;*-xakr2 cM8 HՏӿ|BeA:gVZ];[=K{pnb@YE:quUcP)A:^)g$$jEWq񂍾fw#R <;*n=C?JQTumX͑&QI<?dt QIeV&(tγ[-8XqppJ?uV(̓%&OjX~? Q4hN*4b]Vb\-C%+v!Tj /yvd⋜ c^nmeI; H$VX(k?>;W@b4I<9KFqB`խFZ./2{;}@zGmZ?=iI|sJKso#4xai X/(d!z)cJ (yAUw< G^:P$b@}yR2 aRU&Ah{>$B ,Byي$7ܙl4?9'4+ @K-詀DZw[AMZ~tŷ Vaj6Rɪu!w&/%4Np2vC&oji@'Xs|YtW G+nh!xRLEXƉg̦w S5l b" 46<>ZQj nU8տ?4'iŚ{=~4$ÔmIO<Y:g֍y9xkngkRq(Pt=I]{^uFGN ቦN b,1XKk晣xxR8PeC!X`LiurF/dj!pg蘍Đ%@2CJBg-~HԼi/d(:Zk0V%E᪺~$I2!ye3+=PJa%Mΐhaձ7M 穲z!c"I?w6 &:vz  ܲn!o Z+PZUWFs똥{ÀNu4V̳ ǧbyÔuVX3yak˺Z2}E^"#3C3Rro7tچoN<Ѭ R-yƱ9X7P #0m'B?R[^#CY9|S\\,wOY%')+8m[Lz͡[8!cyk(B)i8о3$^0=[Ðiʝ|b@9.2 wukB`'-EOM;k~^UB%i/1R `@6 bIU["Ţ4H¾BJ o^ wnm5Mt`c60<3ڙCI*@ j u8 }V4?/=%2#c`ۚyq2 Q@â2TV!T$Nv~)[ǏZ0I{Fɞ7IENDB`display-dhammapada-1.0/icons/buddha2.png0000644000175300017530000005564512001432013020105 0ustar makerpmmakerpmPNG  IHDR^^ңnsBIT|d pHYs+ IDATxTduj1$@ЀFn)J$P+Ն$RrZB4I$!J;}*#*"f9ysXs]Q1M0e4BXYe e3NHBe$aae1^࣪*r<EQ⺒$!IBHhFqLl1!2QR*9l<M(* 4MB0eM(dYeNz=4Yf)j$IrLƄaHTb0 Vp2F„$IEѨ7!Rk6't{=t@AmH)eTUEQYIOD$dYFe\@4("24MCQ2 8O_1*A>nby%!y޻x>sǽ:~2 (FuT#F)i~+* $'S"N@Պ)h&2Ya$9N8b&BS9<<\q%IHӔ4MtC3P rg$9jN?}HRq*u]q,#(IB(UaHDA@ . aif 0 б4 s<";9A"/`EM$Y"ɄqIB* Q A)HR&Ȳ$ 0Pt, 2$r4]E!ˋ-0ZAUZF, BLS?4-^+IQ 9Bpld$IBUJ%92(2/@ddIJ%E^KSO8D!@d{l=}JEHR$rN 걱la:u9::FtΜdzI`<:,-s! A F1vrLQ"AQg0077Go#FE $]Qu\8Vt:& .IHEQT*TU*JY茳qHMSCfܷH~Y۶4 Pt뺌cOOihfIHTD8C٤V"˰}Z$("IbZOs/Ϸ:,Gȁ K&1Bd0}_|ׯR0 dH3ڬ26JQq&I,?KbRП-~DDHrNXUR\䀂K\ Y$H2X"Z H OxG&(|Zt96"mr9| C#3"w`Vd3q!rÓ>$YN&)z۱+-S0#$\)10LMQB)m$+ K;!I2DqaJZUDaU@,N DѳJV;17EqlBGQ Z$ #DFR\!Afna7 ):ssuK+~p8ċ\. =L'?aiq-eNƼs3kMw#IG' RV!T2pȤ0 ASq0llS׫J6aZz">ey^r\!"XmlxSDg nx!cژ&dI"Kc8$Knߺp#'=(RXI5L5LB5t1{{{21J,jJ(yO{P6?xu6g;?`z$i:z]Yg2an#>j,h6j4Mb-%)Qr%TUpC.qn޹͛8.^bgsw*÷>evkﳱu\ץwg4vTIqL8%}d@0dEm\%Bsl&˓S82(:LD4*%aHeT*L,訐&1k &e`躎<#r^G# !HzAC'!S&@&K9vw {ܽhc0O}sr;;lw<լ1?>sa/q ,t:UlV)q%\' }vw,E>~e 7P5 /YÁYKOΝfΧ~L\ͳ\r7>q);(r%;h!di`6-j2g7 ON,"dě;wղ N6ExMDSIE~!H31MSTU-ݞwQ! gj㬢ld4ySl[ҥ=:dYx:B 8N$J5^8IʙL',#D٤^21 `2jt…WVx1Zť%Ν?a*!Qx19a_`UT9<<\\E2mz>⍗6Zifi$Iɓy&iԈ$If)(e+xMNm(EyXNdc9!BߩYh<t]S0DW *:I i"}@''=YEV- 24[evwyʟ}YXfeyEVWӈ>YNNv9<8V $v@lm=E|WmۘiirŵZ 6NQT4g)`<#8(*0'1eaXƬ%PT15Uydy*mtݠ^cia,T?" 3yTٜc~~s=_X@m45q'StUn~tťe#s.^^{]{6ãN4TJe8fogdWKHgccW_BVo~WEP.dp]YN#v8ƫB{nNmXV%}gZez! @~Ѻ ,*FmdYihA&8v?.ۇܺu*QX^ZÇ7vKFQڍ*s'kUHtu8n?_gK'CΝ_7?Wk2>/Z_4Mq?>U03K޳B)tMBUQig槱LM-Sa''=8!YnW 8ô<\y 'cZ9l?Lwwӌwq[M6{h4fuuE!+H*3"BKQSp)N$$lB-w'?^豱Alo!(9/;-6E7yAgaJw~_{f˗yWTm<ҋcRsnsm>sm?]c8ΡY@u Çܻϼ )bc]Q 4M($IxQ SL&.˲SBQXHtZ f{ 1$#$4|&U8?e8w~@E"0-JS0$"MRvvv, ! *ry677 I8OP*;;;Wӱg,.,d2fkkwѨUA\ޜzxx0btZm]aLIG\pTB e+6iτ  0i5ZTUh~Hg>KO~x4Us ~s=2~%Zga~xҋgUY[[#ܕܺ}xț|ߝ"O~J<7Çxd EQX^љәG^G^ 4 ,KrxU>vu8$iG[߹JTAU-ΏsuTEl") 4Z-vY]]\b~~<ө[Q)kh4ߡըk+kL +¤p<{~|G|D O&Q6݀'H‹/e9h"*7E}JN/E$e:YY.[Vo1O߽jVw&)jT²M4!#/lʥi\kłg"IPӲY* 5ðǩqppӧ La}6l­Hh<}O6[5>29Iw;sYCݽ6;{{,2:#;|[??x/WTF sK~9ݹt챴FdBf(ܸ~zIӪ9bi]u]oDC5w̅K|?!ބ{w!{| /=_@7 ,Ӝ.("R!Kf 0- ELW8<<"rJ]lw}+kl=K\Ƈ?Mvw9g66k8:ڧY1 xᅗx酗Xhxt|-fIǨn9k5}FwO|ɟ%Ke<|чԪ5nݺͻ͏hE[]G -?wd IDAT'W_}y&?}=j:j(N,`6_kON&gU<+gתe8*䅛XMz}$Ie^L$Q.ч7u瑅'^+TjUdPG'1.AQǘ>o{BY촸΅4 z>gΝGMTݤRyƃuE(W.i _g"PVPě'!xw98b})hre~wH Nj/!6'SFHg̽cl['N@^uJF:_/ۿ[G‹mxޘiES8OVxay.{27^ddК&"I2?Z. s&% 脍բ`TJzqJG_@&I3{ s o83L4BF4e޿L&p]{#d$!]@ DBh/^ R>"KgzN~QLŌr!d͵uEP8Aή)1Wj qvӲsQNE(7q gmm< tOzXA%%\9ǔ+Nx$nj:$3nS<û5 o<ߣ37khR4!Rd $vPH4IH! sCUT?ɣǬ-/G?׏ܘv ++ϱFFܻwrLwBccmmS4Ǭ-W_ άqt<<Ǵ-$UUH(N&tOH!zΞYgL|ot:4-q=}d 6W9<7돘/D,˩V|G,.,S6W'^%}ZY.QkiuQK`2^Çi5qtpyqe "N8N1s-,CQ D,_=w,e\a*_xc/3񀃽"Y\\\.FQ1B8)\2RGISo|53X5[m$q*(x좪]"I Wrk, 8Cizҥlo?^'Cƣ1Bh6[5wYYY>0w{._!B,.,GȒ$Ia(BF]Z$?Y\^7S- S-z /g gάHɱӔ1G'{e˜4㐷E,׮lY^Ya8=,* UՀ`(*өeY8CKxؖI+jC'8Vo{57`w?|7nFpeOztwO'~@^ThL$qYdI.1cR,v?ڧ78aoodDi[ b mfnnC2 V7&NDqJQᗾN IAvINsH-$-$yp>iՓ)vf O.UGQFG1û[;O +(nUgn~)zp=:p 6r8EъEIY\'L?c^e+KdlZmZ-af:K Tw:&J#OSj2Q!Bve쒅!4F wX\>Ï)w'4ݦT=Ii7)(Lfl Yax\ *+JU%cHiLD4J&U@mZyO&g =4C4RI&|vna6j]Qs!K2q^30 =44ɑsP -tm,>?!?\tSRI[J%ɘv_R*qt쑧iMH9$猦j!bhk}y<ӄfcxQsXɔxL d$l ,n w(nr: K$QCdȄiF?TbiD1'"3LNͱrϥi*(*YH}0`Y_BiԪB63?b2 rdsc9O>뫫Eٓd}}ɓRo]M`0`3 AI(,9|BF7[q(l%"0{Wuw핕{w]t*2N}}#3\]aϧXV!55Lg4gb '8s]/{!2L)8Vh:~t@ȸv[[[DQx<&ҽh I~*q0 |!)b@Q6CIɹ8]jnP=MY(dDNBFsgO"KgCB&m$fuuQVPEUIBn w0bS6uiZj2X*I(H2HC25ˠ1KhԫDYfϬN٪zL# f8B.IBdF|}xrhnY &c(e}cQ7;'C9wA ۙy)9s"|gݠj/_0]),mh5*4u0d}e,5mj{{ITӘ$IEIb1Rg *L9YFa>_?#}#K#$FW$E&Պ$8%z],qt'`0,cr9Ri48HSBg8ݽm4|Zz z>yS.Wp]F4ff mPטLku߻z?E$*EH(QHCSQTuj dEHv6kP\ƲJ&,dyx4$CD aZqBBD?{uit12G'gmAńZLyDad2a>4 B=8f0kkR,0fxQ^.%$]3x=^>T*_r,O8sj[xf3f ulFQ|.OIC ?CbLMo~+4MdYv<#R**f$i:$JO*sEr, !OW sL&#:LFC8b<ԏJR`H TP0@U,BR#K!p]¤`$Yh ݸnsptc VϢdfh4>|L٤Z.ggDQB׋0h4ZF%t U.җ y|9~H:%[4[rI?pѻ$殇fmZ<\BrHcdBJJNl1LhHWe!P%Ipfs ,+Q99?vJkDa=$o19 H.IeC y)UU*:~_O^.jP8x$qFbgzN{4KG(ȅ^TD@tRPeMVIf"| MA i IU RflQ*[],(9,FEҡg9҇㮝DY"xSp 4 EIIxg&IMq]jaY"* u|ӲLЌVj2QT ? v(6퐦jnwfEDt $$0LƓ1cS. dUbL{hH\WdIDU!]("@ay\z8OB3t8!# H^q=W"N*sy2./2y#H% i4 C O1/,K r4P\gR5|GddQARTRRJ c0%$n+5*Vr vl6d4M88^3rTYYYE~<Ϲ[v9xoyݲgܻ}'pmz$r3cmkdaUs8?8##F YC lNӺ/2YB P)HhDj$x)R*Mmj&I2ͩTkT5 AL:e^rw q:rK IJ`X$Iƶ爋bT"M!" UB,&1a"/T$MPuqep\IT04 Y 4Ɉ˜8Is=/IDATtsa@QHDAX^YG \?D,W٥n1qVdiDbqq4Kt:euu4-9+++sp|V)Y:1N<MDNAżyW *jKtJs_?ȳ]U_]:("Y)Hs UdHȊVQ b>!X4!OR27b0 ba ˔*UN//y9A%D@g3M4Qd㣗T5F]Qu`!!vflnm:QFJ <0`z 8^藿hC Qb^FQ Y]\ЌS%H( |HR IaLAe0ddiJF_$E AeI^ߋE+ AV8|u̫+t7!aGIbE{׮D1v맔+e!y,j(Miɓt+> UӨV+#QVԩtZMZ& Q8>zɵ}tCg6u6;qm;lo!IW`,gg!'z?IC#24CVd~0M30BW 0"BUTTe $EO3U)BƾQJDY=<ϧlY[_g)WXYY!"Ea{g(Y[[#R$fFMx9_~[{'#&)fm,eYlG1%CG^s Jf WOHLů''E(20(YQXNfi28KD]-v~Ptk(U +br@)%%\ЩE$A. -r|#y.(i.~@2;ɍm8a0\a%׸{6-*%D(N999T*Or`0o'Y^\]\0Nh6wv(s8 t <)Wo{4M MVG<ܦh0|oh6A^<*?ح(QT9Y,-TpNM)8yF>I *HpS3Mr4EQfQ.rֿbίņ47CS]pȝ1NN_^8Zn 8⣏>lUۣT*qth?o^s$Ղ!gGTK&@99_?bw6jʫS#粹C%ܾsϞ2Mh/u0M~OZG +V."Q ojQ,oH{a腅Qu=EC Q3] J0y~ I=M7Gx<.YhWUD_{CvǓgx9;cۥlQVtF VDGLcdYDDYj%)&b:"zDIJ0REd<sc`@V%ˋ. $3E8 CUU|Mfsr3:B`rÐ؏)Uk_\2v6ǧh2f2l֋/Bp9i VV@ħ}`0A*HQn4I*hjƶmzɄF.suuHbq/z> *R7{ L&3 Y${YQys1 _f(\%,'N2E"cl&bKMڵkfj+Ld8"5>y*xQçϘp<~0/İs9<~Nj].^s(/g})틋 ~/4t]AQϲ|s6Ui)/_ j]89;#]VV&Cr /Cf $G DˠbPC@^\Ðu M!dUWIbsPDRa*AJ'HJ"*e d\^M M73l_gǔ,ܰ~|:;X[79=>ê?x߶_pʽ}%9C@ׯ_C1|frr1t@Tz7orտ,d817{2~] ٌ~5 k4Mɲd$I49j<0Pe,pk]8@$Vu?lllleDF s&:Q` OS*?5../ f""UFL%p&%,Z RQI4&Mbs0bFV!#%IB,!|0@R$A$J2txn]7ۘI榦"ՠσ'O鮮!(e*jjb2>Qvy9<<ݕ6/xytīg"1 aʉs@lpv,OPDtDݧk<{ (R|',!qƽ8‹/@&TTK$y1Mfz,R?|3whL'S^Rr ")FIذW+DaH3QAQ81vԒk;-o!VpwMn>1X]Zޛw_^%OR~ƶ'cݢdlQhv;Un^ߦ٬rNYd$1Ved2g$I;oߣծ{Ʊ'llTY^j@ gL9F*e9i^$qjCH.?}g~tc)-4]{SMdhJ2DY!Csۥ\^"E Hl>e: fulZZ :IrzrB9Zmsww{DE RoTIzFRu:t;rjYs**Bo ~pzڣ4X^^uO~ZK Mb*eMH񝜜 ,t8::7rP|a8?;훨FXf 齛ǧr1P!YQe*)F M7`M{,z ^:;}U.t+{>B#$Ee K݂( T~c H( @Q=`@F3K%fg P5Cpl(q~vA9M:K+t:I Un~$?~?'svqd6a>QV^;$Q$ ^8W,1讬CVڼۜ_=Cn^E,Kj$y>q||1q0IQX,amKY 2++|5a>yYBT1F1aőB@"f@qZv8Z% Sojt:umVWWEE1*'ضgY9a ;{7#Ώ_n1M/kӴNe\`лɓH;_gώH^+3~1 Øo9?[-] Nn5gNO_Sƃ(\d: 9EVW6(Z6KF#8A NsX M%G($'$iN HDd(+ J Y.0ӓ~K*/zHRRX&sv~." L&G\f8ǟu"z 삣#:j7Eקqί~7n.{78.zQ)q2T+^!ku?N$J8G.ɘiZHrxӳ3sEU ˜4ň"FyAIJFiȚx24ڝ⨹1 M瘦EGdRL=~6 LCbeyy>UFJ<8.to!2K%"F0VI'O9??4g}{y˲#)&OyzBgiY[vilu4 f|:CVUxV$> )a!!~h(S0$Nbg8$|f9>~,]eˢR(bi<=d< ˋ5*1M($I*Lf3R,Y[]GQdǟR`sk ۙSVXhLqJeLCuIENDB`display-dhammapada-1.0/icons/lotus.png0000644000175300017530000001221212001432013017721 0ustar makerpmmakerpmPNG  IHDR@@iqbKGD pHYs  tIME ?iTXtCommentLotus#IDATx[Rɖ2K*IEjlp^ qwĝgpw#zӋ=}AYXBTʜU pT[9yw$hs|9?Hyr;;GZA@9!c'8^s o9q֐oXh]]]P[F ⷷwfib'OgDз8:F#p2xdD. \ ` 1Iny[p9A:ڝ;ILOO@gm~#V"V\ pc+Q;)9ltOLR߷%)rN p4[ΥC⺐͹y88p !&̈́pBb伉O|csh4Pf%ঈJw$fxS.9..< RD"K"F1[ xC@eVN$Z㦍R 4I qݲe tNQ@vSB83оL `^|7&h K1Ð>I`>b@K~[l9,8 1<_jB'r&GNg w 02)$:;<@7h^HsVy!)pvL`.?&snir逵wA DrΡ*FFFǡit] t]š:]~+K!f/^ܜ j6 y0 4MR*3 F"L"J[,S"V̙3PV +++X^^(X]]E&1I)!|22={*6 t==88p-@Bww7_D"uPHa9==IÇr@4i]K7(w串۷ `b|| :(V`!aqqgϞEtI< Àap&fffpMttt0 J%PJjŷ~)BBbn߾3g 1e{0 ]ؐ2 `qqݦ8 f\T*0\0f:&&&pehZ a~~ޥbvvV fW^ pIui\f1ɜx<7o"2 kz^#^@kZ( ʕ+RG8F45y뽌H&177.R)@r)D"appG|4E$3I7ӃF(?~(. gg)\ J)Jˬo]ס(/«VEBT{zzsʔ欷Rɞu>,-.Bu0C8ēxj>*LiD">KA?]z9(h4ϻwnRɉ Rez Jᇰ̌6gH&޶K&"!a^G!ԙpQT9t>G2/+Rͭ- [:ʕ R$ +(>#mG~gi:::$c5UU]NpJSDFE?NWV%ct]ǽ<2K88(b,xz+@UUOD^CQ?Vu0 UjZJfgb%+)(.UUuv wo>=9z2f3Os龶4-fp85u@?;y5;)"X,^CG%~J%)x᫛_ c(̜90259VX,J9E[*D2`v6!_\Ε13P h<F ىNh-}=1/^  R UUQ|V$IQ}AV ׯ_lj';="JA4`ssccc ,$88FQTd2D"]h4I9nP@PӧeR5|*snIp7kI hƍ$t'O011iEuܺuKFTB6ŗ_~R;~z{{sssx1RɤT- /ׯ} xPc tZ Ϟ=Ãctt ]ޗfqE9^|)`Grƍx41\z_b1ܽ{0]j`g8!A mi? V!evvVf}*qUaPW a8<2 N>-0==]Ybm$Ds:Ν;'\FV2ӌ.5M.kW-Ov5N_0 ̝c Pځ#=N7ÓNy rf|aF5!OavVGcC(N H^ jqa(Z֜%aEc Ϟ=3 "j\%3᳋$n멨FD砈X{zzEQ19ąqv'͉hw5yzz( ޞ߱1,--ٳ.⃜aZMByiɓ'888@:F?:;;1::UY8aZdc.-8(ܹF!WZi1~'iiU*[nI$wՅJ7oހ1h4d2Yp묗 f&>~DT4`i/xm0h4Dw7\"vW8m_gSoR+IENDB`