manpages-tr-1.0.5.1/0000755000175000017500000000000011005056141014263 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/0000755000175000017500000000000011010412003015550 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/man5/0000755000175000017500000000000010316564476016446 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/man5/lilo.conf.5.xml0000644000175000017500000006361210554103047021211 0ustar demirtendemirten .\" @(#)lilo.conf.5 1.0 950728 aeb .\" This page is based on the lilo docs, which carry the following .\" COPYING condition: .\" .\" LILO program code, documentation and auxiliary programs are .\" Copyright 1992-1994 Werner Almesberger. .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms of parts of or the .\" whole original or derived work are permitted provided that the .\" original work is properly attributed to the author. The name of the .\" author may not be used to endorse or promote products derived from .\" this software without specific prior written permission. This work .\" is provided "as is" and without any express or implied warranties. .\" 5 lilo.conf 20 Mart 2000 lilo.conf lilo için yapılandırma dosyası AÇIKLAMA Bu dosya, varsayılan olarak /etc/lilo.conf, bir önyükleyici olan lilo tarafından okunur. Ayrıntılı bilgi ’da bulunabilir. Bu dosya aşağıdaki örneğe benzer: boot = /dev/hda delay = 40 compact vga = normal root = /dev/hda1 read-only image = /zImage-2.5.99 label = try image = /zImage-1.0.9 label = 1.0.9 image = /tamu/vmlinuz label = tamu root = /dev/hdb2 vga = ask other = /dev/hda3 label = dos table = /dev/hda Bu ayar dosyası, lilo’nun /dev/hda üzerindeki MBR’yi kullandığını belirtmektedir. (lilo kullanmanın çeşitli yolları ve diğer işletim sistemleri ile etkileşimi için lilo kılavuzlarından user.tex dosyasına bakınız.) Açılış esnasında, önyükleyici, sizin shift tuşuna basmanız için 4 saniye (40 desisaniye) kadar bekleyecektir. Şayet bunu yapmazsanız, ilk çekirdek yüklenecektir. Şayet shift tuşuna basarsanız, önyükleyici hangi çekirdeği yüklemek istediğinizi soracaktır. Şayet muhtemel seçenekleri unutmuşsanız, TAB tuşuna basarak (US klavye için “?” tuşuna) bir menü açabilirsiniz. Şimdi yeni bir çekirdek ile eskisi arasında veya başka bir kök dosya sistemindeki bir çekirdek (her zaman kullandığınız kök dosya sistemine salakça bir şeyler yapmış olabilirisiniz) arasında seçim yapma şansına sahipsiniz. Bu noktada başka bir işletim sistemini (tabii ki bilgisayarınızda yüklü olmak koşulu ile) açabilirsiniz. lilo.conf içinde tanımlı 16 çekirdek biteşlemi bulunabilir. Aşağıda görebileceğiniz gibi, bir ayar dosyası, bir miktar genel seçenek ile başlar (örneğimizdeki ilk altı satır gibi). Daha sonra çeşitli biteşlemler için seçenekler tanımlanır. Bir biteşlem için tanımlı bir seçenek varsa, genel tanımlı seçenek göz ardı edilir. GENEL SEÇENEKLER Pek çok anahtar sözcük mevcuttur. Aşağıdaki tanımlamalar tamamen user.tex dosyasından alınmıştır (sadece birazcık kısaltılmışlardır). backup=yedekleme_dosyası Orjinal önyükleme sektörünü yedekleme_dosyasına kopyalar. Bu dosya /boot/boot.NNNN gibi normal bir dosya olabileceği gibi /dev/null gibi bir aygıt da olabilir. boot=önyükleme_aygıtı Önyükleme sektörünün içinde bulunduğu aygıt (mesela bir sabit disk bölümü). Şayet bu anahtar sözcük atlanırsa, kök olarak bağlanmış olan aygıttaki önyükleme sektörü okunur (veya muhtemelen yazılır). change-rules Önyükleme zamanı değişikliklerini disk bölümü türü numaralarına (‘hiding’) tanımlar. Ayrıntılı bilgi için user.tex’in “Disk bölümü türü değişiklik kurallarını bölümünü okuyunuz. compact Okuma isteklerini tek bir okuma isteği haline getirebilmek için bitişik sektörleri okuma isteklerini birleştirmeye çalışır. Bu yükleme zamanını epeyce kısaltır ve biteşlemi mümkün mertebe küçük tutar. Bir disket sürücüden açılış yapılıyorsa, bu seçeneği kullanmanız şiddetle tavsiye edilir. default=isim isim ile belirtilen biteşlem dosyasını öntanımlı önyükleme biteşlemi olarak kabul eder. Şayet bu seçenek atlanmışsa, ayar dosyasında rastlanan ilk biteşlem kullanılır. delay=desisaniyeler Önyükleyicinin, biteşlemi yüklemeden önce beklemesi istenen süreyi tanımlar. İstenen sürenin saniye cinsinden değerinin on katı yazılır. Bu seçenek, klavye etkin hale geldikten hemen sonra doğrudan sabit diskten açılan sistemler için uygundur. Şayet delay seçeneğine sıfır atanmışsa veya bu seçenek kullanılmamışsa, önyükleyici açılış esnasında beklemez. disk=aygıt-ismi Belirtilen disk için standart dışı parametreleri tanımlar. Ayrıntıli bilgi için user.tex’in “Disk geometrisi” bölümüne bakınız. Genellikle bios= parametresi oldukça kullanışlıdır. BIOS, diskinizi 0x80, 0x81, 0x82 şeklinde numaralandırır ve hangi bölümün Linux bölümü olduğu bilinemez. Alışılmamış bir yüklemeniz varsa, BIOS bölümü ile Linux bölümünü eşleştirmeniz gerekebilir. Örneğin: disk=/dev/sda bios=0x80 disk=/dev/hda bios=0x81 Burada, SCSI diskin ilk BIOS diski olduğu ve birinci IDE girişine takılı master konumlu IDE diskin ikinci BIOS diski olduğu belirtilmiştir. disktab=disktab_dosyası Disk parametreleri tablosunun adını verir. Şayet bu seçenek atlanmışsa, ilk olarak /etc/disktab dosyasına bakılır. disktab’ların kullanımı oldukça cesaret kırıcı olabilir. fix-table Bu seçenek, lilo’nun, disk bölümleme tablolarındaki 3D adresleri ayarlamasını sağlar. Her disk bölümü girdisi bir 3D adrese (sektör/kafa/silindir) ve bölümün ilk ve son sektörlerinin adresinden oluşan düz bir adrese sahiptir. Eğer bir disk bölümü iz-hizalı değilse ve eğer aynı diski başka bir işletim sistemi ile birlikte kullanıyorsanız, bu işletim sistemleri 3D adresleri değiştirebilir. lilo, kendi önyükleme sektörünü sadece her iki adresin karşılığı olan yere yükleyebilir. Şayet fix-table belirtilmiş ise, lilo hatalı 3D adreslerini tekrar ayarlayabilir. UYARI Diğer işletim sistemlerinin, sonradan bu ayarları sıfırlamamasının bir garantisi yoktur. Bu değişikliğin beklenmedik etkileri olabilir. Doğru olan yöntem; diski iz-hizalı bölümleme yapabilen bir uygulama ile bölümlemektir. Ayrıca, bazı disklerde (mesela adres dönüşüm tablosu etkin olan bazı EIDE disklerde), bazı durumlarda, karmakarışık disk bölümleme tablosu girdilerine sahip olmak kaçınılmaz olabilir. force-backup=yedekleme_dosyası backup seçeneği ile aynıdır, fakat eski bir yedekleme dosyası varsa üzerine yazmaya zorlar. ignore-table lilo’ya bozuk bölüm tablosunu gözardı etmesini söyler. install=önyükleme_sektörü Belirtilen dosyayı, yeni önyükleme sektörü olarak yükler. Bu seçenek atlanırsa, /boot/boot.b öntanımlı olarak kullanılır. linear 3D adresleme yerine doğrusal adresler üretir. Doğrusal adresler çalışma zamanında kullanılır ve disk geometrisine dayanmaz. Unutmayın ki, açılış disketleri, bu seçenek kullanıldığı durumlarda taşınabilir olmayabilirler. Çünkü disk geometrisini belirleyen BIOS servisi disketler için güvenilir çalışmayabilir. Büyük diskler ile “doğrusal” adresleme kullanıldığı durumlarda, /sbin/lilo, disk alanına ulaşılamadığını söyleyebilir. Çünkü 3D adresleme açılış zamanından önce bilinemez. lba32 Sektör/kafa/silindir adreslemesi yerine 32 bitlik mantıksal blok adreslemesi (LBA) üretilir. Şayet BIOS paket adreslemeyi destekliyorsa, diske erişebilmek için paket çağrıları kullanılır. Böylece 8.4 GB’den daha büyük disklerde herhangi bir bölümden açılış yapabilirsiniz. 3D adreslemeden kaynaklanan sınır böylece aşılmış olur. Şayet BIOS paket adreslemeyi desteklemiyorsa, lba32 adresler tıpkı doğrusal adreslemede olduğu gibi 3D’ye çevrilir. Disketlerde, lba32 kullanımında, adresler 3D olarak saklanır. lock Daha sonraki açılışlar için, önyükleme komut satırının özdevinimli kaydedilmesini etkinleştirir. Bu yolla, elle müdahale edilmediği sürece, lilo belli bir tercih üzerinde “kilitli” kalır. map=map_dosyası map dosyasının yerini tanımlar. Şayet bu seçenek atlanmış ise, /boot/map dosyası kullanılır. message=ileti_dosyası Önyükleme ekranından önce gösterilmek üzere bir ileti içeren dosyanın adını belirtir. LILO yazdıktan sonra shift tuşuna basmak için beklenirken herhangi bir ileti görünmez. İletideki FF karakteri (Ctrl L) yerel ekranı temizler. İletinin boyu 65535 bayt ile sınırlıdır. İleti dosyası değiştirilirse veya taşınırsa map_dosyası yeniden düzenlenmek zorundadır. nowarn Muhtemel tehlikeler hakkındaki uyarıyı kapatır. optional İsteğe bağlı bir seçenek belirtmek için biteşlem tanımlarında kullanılır. Aşağıya bakınız. password=parola Parola belirtmek için biteşlem tanımlarında kullanılır. Aşağıya bakınız. prompt Herhangi bir tuşa basılmasını beklemeksizin, önyükleme ekranına girmeye zorlar. prompt belirtilmiş ve tiemout belirtilmemişse sistemin başıboş bir biçimde yeniden açılması imkansızdır. restricted Biteşlem tanımlarında kullanılır. Aşağıya bakınız. serial=parametreler Seri port üzerinden kontrolü olanaklı kılar. Tanımlanmış seri port üzerinden ilklendirilme yapılır ve önyükleyici buradan ve klavyeden girdi kabul eder. Seri hat üzerinden break göndermek konsoldan shift tuşuna basmak ile aynı şeydir. Şayet seri bağlantının güvenliğinden tam emin değilseniz, bütün önyükleme biteşlemleri parola korumalı olmalıdır. Parametreler dizgesi aşağıdaki söz dizimine sahiptir: port[,hız[eşlikbiti[genişlik]]] port Sıfırdan başlamak üzere, seri hatların numarası. 0 (sıfır) COM1 yani /dev/ttyS0'a karşılık gelir. Şayet varsa, dört portun tamamı da kullanılabilir. hız Seri portun saniyedeki bit sayısı cinsinden iletişim hızı. Şu hızlar desteklenmektedir: 110, 150, 300, 600, 1200, 2400, 4800 ve 9600 b/s. Öntanımlı değer 2400 b/s’dir. eşlikbiti Seri hat üzerinde kullanılan eşlik biti.Önyükleyici girdi olarak eşlik bitini yoksayar ve 8. biti ayırır. Eşlik bitini tanımlamakta şu karakterler kullanılır (büyük veya küçük harf olabilir): eşlik bitinin olmaması n (none), tek eşlik biti için o (odd), çift eşlik biti için e (even). genişlik Bir karakteri oluşturan bit sayısı. Sadece 7 ve 8 bit desteklenmektedir. Öntanımlı değeri eşlik bitinin olmdığı durumda 8, eşlik bitinin tek veya çift olması durumunda ise 7’dir. Şayet ‘serial’ tanımlı ise, ‘delay’ın değeri özdevinimli olarak 20’ye yükseltilir. ÖRNEK: serial=0,2400n8 COM1’i öntanımlı değerlerle ilklendirir. timeout=desisaniyeler Klavye girdisi bekleme zamanaşımı süresi tanımlar. İstenen süre, saniye cinsinin on katı şeklinde belirtilir. Belirtilen süre içinde bir tuşa basılmazsa, ilk biteşlem öntanımlı olarak yüklenir. Aynı şekilde, kullanıcı uzun süre hareketsiz kalırsa, parola girdisi başarısız sayılır. Öntanımlı değer sonsuzdur. verbose=seviye Çoğu işlemin raporlama yapmasını etkinleştirir. Yüksek numaralar daha fazla ayrıntı elde edilmesini sağlar. Şayet lilo komut satırında –v belirtilmişse, buna uygun olarak seviye yükseltilir. En yüksek değer 5 olabilir. Ayrıca, çekirdek ayar parametreleri olan append, ramdisk, read-only, read-write, root ve vga genel seçenekler içinde tanımlanabilir. Çekirdek biteşlemi yapılandırma bölümlerinde belirtilmemişse, bu değerler onlar için öntanımlı olarak kullanılırlar. <literal>image</literal> BÖLÜMLERİNDEKİ SEÇENEKLER image bölümleri ya Linux çekirdeğinin biteşleminin bulunduğu bir dosya ya da aygıtı belirten bir
image=dosyayolu
satırı ile ya da herhangi bir sistem açılışını belirten
other=dosyayolu
satırı ile başlar. Birinci durumda, image satırında önyükleme için bir aygıt belirtilmişse,
range=başlangıç-bitiş
satırı ile önyüklemenin yapılacağı bölümü gösteren sektör aralığı belirtilmelidir. İkinci durumda (başka bir sistemin yüklenmesi), üç seçenek sözkonusudur: loader=zincir-yükleyici Kullanılması istenen zincir yükleyiciyi tanımlar. Öntanımlı olarak /boot/chain.b kullanılır. Önyüklemenin ilk disk veya disket dışında bir yerden yapılması gerekiyorsa, zincir yükleyici mutlaka tanımlanmalıdır. table=aygıt Bölümleme tablosunu içeren aygıt belirtilir. Bu seçenek atlanmış ise, önyükleyici bölümleme bilgilerini yüklenen işletim sistemine bildirmeyecektir. (Bazı işletim sistemleri, nereden yüklendiklerini saptamak için değişik yöntemler kullanırlar. Örneğin; MS-DOS genellikle disk veya bölümünün açılış sektöründe geometri bilgisini saklar.) Önemli: ’table’ seçeneği ile gösterilen bir bölüm tablosunda bir değişiklik söz konusu ise /sbin/lilo yeniden çalıştırılmalıdır. unsafe Eşlem oluşturulması sırasında açılış sektörüne erişilmez. Bu seçenekle, bazı sağlık kontrolleri (mesela bölümleme tablosu kontrolü) yapılmaz. Şayet açılış sektörü sabit biçimli bir disket aygıtı üzerinde ise, unsafe seçeneği, eşlem yükleyicinin çalıştırılması esnasında, sürücüye okunabilir bir disk koyma ihtiyacını ortadan kaldırır. unsafe ve table seçenekleri birbirleriyle uyumsuzdur, her ikisi birden belirtilemez. Her iki durum için ortak olan seçenekler şunlardır: label=isim Önyükleyici, biteşlemi tanımlamak için her bir biteşlemin ana dosya adını (yol tanımlaması gerekmez) kullanır. Bu seçenekle değişik isimler tanımlamak da mümkündür. alias=isim Aynı girdi için ikinci bir isim kullanma imkanı verir. lock (Yukarıya bakınız.) optional Şayet eşlem oluşturma sırasında kullanılabilir durumda değilse, biteşlemi atlar. Test çekirdekleri tanımlamak için oldukça kullanışlı bir seçenektir. password=parola Biteşleme parola koruması sağlar. restricted Sadece, komut satırında bir parametre belirtildiğinde parola sorulmasını sağlar (örneğin, komut satırından tek kullanıcılı kipe geçilmek istendiğinde). ÇEKİRDEK SEÇENEKLERİ Şayet yüklenen çekirdek bir Linux çekirdeği ise, komut satırından çekirdeğe parametre aktarmak mümkündür. append=dizge Dizge içinde boşluklarla ayrılarak belirtilen seçenekleri çekirdeğe ilave eder. Genellikle, tespit edilmesi tehlikeli olabilecek ve özellikleri özdevinimli olarak saptanamayan donanım parçalarının parametrelerini tanımlamak için kullanılır. Örneğin: append="hdc=ide-scsi hdd=ide-scsi" literal=dizge append’e benzer ama diğer bütün seçenekleri iptal eder (mesela kök aygıt ayarları gibi). Çok önemli seçenekler farkına varılmaksızın kaldırılabileceği için, bu seçeneği genel seçenekler bölümünde kullanmamak daha mantıklı olacaktır. ramdisk=boyut İsteğe bağlı olan RAM diskin boyutunu tanımlar. Değer 0 ise, RAM disk oluşturulmaz. Bu seçenek atlanmış ise, RAM disk önyükleme biteşlemi içindeki ayarlara göre oluşturulur. read-only Bu seçenek kök dosya sisteminin salt okunur kipte bağlanmasını sağlar. Genel olarak, sistem açılış işlemleri, daha sonra, kök dosya sistemini oku-yaz kipinde tekrar bağlar (mesela fsck yapıldıktan sonra). read-write Kök dosya sisteminin oku-yaz kipinde bağlanmasını sağlar. root=kök_aygıtı Kök bölümü olarak bağlanacak aygıtı belirtir. Şayet özel bir isim belirtilmişse, kök aygıtı, kök dosya sisteminin o an bağlı olduğu aygıta göre düzenlenir. Şayet –r ile kök değiştirilmişse, belirtilen aygıt kullanılır. Şayet bu seçenek kullanılmamışsa, çekirdek biteşlemi içindeki kök ayarları kullanılır. (Derleme sırasında, çekirdek Makefile’ında ROOT_DEV değişkeni ile ayarlanabilir ve daha sonra rdev(8) ile değiştirilebilir.) vga=kip Önyükleme esnasındaki kullanılacak vga metin kipini tanımlar. Şu değerler geçerlidir (harf büyüklüğüne bakılmaz): normal: normal 80x25 metin kipi. extended (veya ext): 80x50 metin kipi. ask: dur ve kullanıcı girdisi için bekle (önyükleme esnasında). numara: bu sayıya karşılık gelen metin kipini kullan. Olası kiplerin bir listesi vga=ask kullanarak ve önyükleme sırasında [Enter] tuşuna basarak elde edilebilir. Şayet bu değişken kullanılmazsa, çekirdek biteşleminde bulunan VGA kip ayarları kullanılır. (Derleme sırasında, çekirdek Makefile’ında SVGA_MODE değişkeni ile ayarlanabilir ve daha sonra ile değiştirilebilir.) İLGİLİ BELGELER , . lilo dağıtımı, yukarıdaki bilgilerin elde edildiği oldukça geniş bir belgeleme içermektedir. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/crontab.5.xml0000644000175000017500000002721410553734744020771 0ustar demirtendemirten .\"/* Copyright 1988,1990,1993,1994 by Paul Vixie .\" * All rights reserved .\" * .\" * Distribute freely, except: don't remove my name from the source or .\" * documentation (don't take credit for my work), mark your changes (don't .\" * get me blamed for your possible bugs), don't alter or remove this .\" * notice. May be sold if buildable source is provided to buyer. No .\" * warrantee of any kind, express or implied, is included with this .\" * software; use at your own risk, responsibility for damages (if any) to .\" * anyone resulting from the use of this software rests entirely with the .\" * user. .\" * .\" * Send bug reports, bug fixes, enhancements, requests, flames, etc., and .\" * I'll try to keep a version up to date. I can be reached as follows: .\" * Paul Vixie <paul(at)vix.com> uunet!decwrl!vixie!paul .\" */ .\" 5 crontab 4. Berkeley Dağıtımı 24 Ocak 1994 crontab cron'u yöneten tablolar AÇIKLAMA Bir crontab dosyasında, sürecinin hangi zamanda hangi komutu çalıştıracağını belirten açıklamalar bulunur. Her kullanıcı kendi crontab dosyasına sahip olabilir. Bu kullanıcılara ait crontab dosyalarındaki zamanlanmış komutlar, crontab dosyasının sahibi hangi kullanıcı ise onun adı altında çalıştırılır. Uucp ve News genellikle kendi crontab dosyalarına sahiptirler, bu sayede bir cron komutunun parçası olarak komutunu çalıştırma ihtiyacı ortadan kalkmış olur. Boş satırlar, sekmeler ve ara boşluklar yok sayılırlar. `#' karakteri ile başlayan satırlar yorum satırlarıdır. Dosyanın işletilmesi sırasında sistem tarafından önemsenmezler. Unutmayın ki, cron komutları ve yorumlar aynı satırda olamazlar. Bir yorum satırının devamında, bir cron komutu yer alıyorsa, sistem burasını da yorum olarak kabul eder ve işleme sokmaz. Aynı şekilde; yorumlar da, ortam değişkeni ayarları biçiminde, aynı satırda yer alamazlar. Geçerli bir crontab satırı, ya ortam değişkenidir, ya da bir cron komutudur. Bir ortam değişkeni şu şekilde olur: isim = değer Eşit işaretinin yanındaki boşluklar seçime bağlıdır. Değer içindeki sonraki boşluklar, isme atanan değerin bir parçası olarak kabul edileceklerdir. Değer dizgesi, önde veya arkada yer alan boşlukları korumak için, çift ya da tek tırnak içinde olabilir. Buradaki temel nokta çift tırnak ile başlarsanız çift tırnak ile bitirmeniz gerektiğidir. Aynı şekilde tek tırnak ile başlarsanız tek tırnak ile bitirmelisiniz. Pek çok ortam değişkeni, cron(8) süreci tarafından düzenlenir. SHELL değişkeni, /bin/sh'ı işaret eder. LOGNAME ve HOME, crontab dosyasının sahibinin /etc/passwd dosyasındaki değerlerine göre ayarlanır. HOME ve SHELL ortam değişkenleri, crontab içindeki ayrıca belirtilerek önemsenmeyebilir ama LOGNAME önemsenir. UYARI: BSD sistemlerde, LOGNAME değişkeni bazen USER olarak adlandırılabilir. Bu tür sistemlerde, USER değişkeni de ayarlanmalıdır. LOGNAME, HOME ve SHELL'e ek olarak; , bu crontab dosyasındaki komutların çalışması sonucu e-posta göndermeyi gerektirecek bir durum ortaya çıkmışsa, MAILTO değişkenini de arar. Şayet MAILTO tanımlı ve içeriği boş değil ise, posta burada belirtilen kullanıcıya gönderilir. Şayet MAILTO belirtilmiş ama içeriği boş ise, (MAILTO="" gibi) e-posta gönderilmez. Diğer durumlarda, e-posta, crontab dosyasının sahibi olan kullanıcıya gönderilir. Bu seçenek, cron'u yüklerken postacı olarak /usr/lib/sendmail yerine /bin/mail kullanmaya karar verdiğiniz durumlarda oldukça faydalı olur -- /bin/mail sahte isme izin vermez ve UUCP genellikle onun e-postalarını okumaz. Bir cron komutunun yapısı V7 standartı ile oldukça uyumludur. Her satır, sonunda bir komut olan, beş adet zaman ve tarih alanına sahiptir. Şayet bu bir sistem crontab dosyası ise kullanıcı adı da belirtilir. Komutlar tarafından işletilir. Burada belirtilen bir komutun işletilmesi için: dakika, saat ve ay bölümünün gerçek zaman ile aynı olması ve haftanın günü ya da ayın günü bölümününden en az birisinin gerçek zaman ile aynı olması gerekir (açıklama için aşağıdaki NOT’a bakınız). Burada unutulmaması gereken bir nokta vardır: kayıp saatler diye adlandırabileceğimiz zaman (yaz saati, kış saati uygulamalarında geçişlerde yaşanan saat kaybı gibi) için ayarlanmış görevler asla çalışmayacaktır. Benzer şekilde, bir seferden daha fazla yaşanan saatler için ayarlanmış görevlerde iki kez çalıştırılacaktır (yaz saati kış saati değişimlerinde saatin geriye alınıp, iki kere aynı saat diliminin yaşanması). , her dakika başı cron girişlerini gözden geçirir. Zaman ve tarih alanları: Alan adı izin verilen değerler -------- --------------------- minute 0-59 (dakika) hour 0-23 (saat) day of month 1-31 (ayın günü) month 1-12 (veya ay isimleri) day of week 0-7 (Pazar günü için 0, 7; isim kullanılabilir.) Yıldız (*) ile işaretlenmiş bir alan baştan sona (=hepsi) anlamına gelir. Sayı aralıkları belirtilebilir. Aralıklar, ‘-’ işareti ile ayrılmış iki sayıdan oluşur. Belirtilen bir aralığa başlangıç ve bitiş sayıları da dahildir. Örneğin; 8-11 saat aralığı: 8,9,10 ve 11 saatlerini kapsar. Listeler kullanılabilir. Liste; virgül ile ayrılmış sayılar dizesidir. Örneğin: ‘‘1,2,5,9’’ ve ‘‘0-4,8-12’’. Adım değerleri aralıklarla birlikte kullanılabilir. Bir aralıktan sonra ‘/<sayı>’ şeklinde ifade edilir. Buradaki sayı adımlama değeridir. Örneğin; “0-23/2” saat ifadesi, V7 standartında “0,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20,22” değerlerini ifade etmektedir. Adımlama bir yıldızdan ‘*’sonra da yapılabilir. “*/2” nin anlamı; her iki saatte bir demektir. “month” ve “day of week” alan adları için isimler de kullanılabilir. Büyük/küçük harf ayrımı olmaksızın ingilizce ismin ilk üç harfini kullanabilirsiniz. İsim aralıkları ve isim listelerini kullanamazsınız. 6. alan (satırın geri kalanı kısmı) çalıştırılacak komutu belirtir. Satırsonu karakterine veya “%” işaretine kadar olan kısım, /bin/sh ya da crontab'ın SHELL ortam değişkenince tanımlanmış olan kabuk tarafından çalıştırılır. Yüzde işareti ‘%’, ‘\’ işareti ile öncelenmedikçe, satırsonu karakteri haline dönüşür ve ilk ‘%’ den sonraki tüm bilgi, standart girdiye komut olarak gönderilir. Not - komutun çalıştırılacağı gün iki alandan ayarlanabilir: ayın günü ve haftanın günü. Her iki alanda belirli bir gün ile sınırlıysa (yani ‘*’ değilse, yani belirtilmiş bir gün varsa), gerçek zaman bu iki değerden biri ile eşleşince, komut çalıştırılır. Örneğin; ‘‘30 4 1,15 * 5’’ dizgesi bir komutu her ayın 1. ve 15. günleri saat 4:30’da, artı her Cuma çalıştırılır. ÖRNEK CRON DOSYASI # komutları çalıştırmak için /bin/sh kullanılsın, # /etc/passwd'de belirtilen önemsizdir SHELL=/bin/sh # kimin crontab’ı olduğunu boşver, bütün çıktıları ‘paul’e postala MAILTO=paul # # hergün gece yarısından sonra beş dakika çalıştır 5 0 * * * $HOME/bin/daily.job >> $HOME/tmp/out 2>&1 # her ayın ilk günü saat 14:15 de çalıştır -- çıktılar paul’e postalansın 15 14 1 * * $HOME/bin/monthly # hafta içi (Pazartesi-Cuma) hergün saat 22:00’da çalıştır ve Joe’yu kızdır 0 22 * * 1-5 mail -s "Saat 22:00" joe%Joe,%%Çocukların nerede?% 23 0-23/2 * * * echo "her gün 00:23, 02:23, 04:23 de çalışır" 5 4 * * sun echo "her Pazar 4:05’de çalışır" İLGİLİ DOSYALAR /etc/crontab Sistem crontab dosyası İLGİLİ BELGELER , . İLAVELER Haftanın günlerini belirtirken; hem 0. gün, hem de 7. gün Pazar olarak kabul edilecektir. BSD ve ATT bu konuda anlaşamamışlar gibi görünüyor. Listeler ve aralıklar aynı alan içinde birlikte olamazlar. “1-3,7-9" dizgesi ATT veya BSD cron’u tarafından reddedilecektir. cron komutu, bu dizge yerine “1-3” veya “7,8,9” şeklinde tanımlamaları kabul edecektir. Aralıklar adımlama içerebilir. "1-9/2" , "1,3,5,7,9" ile aynı anlamdadır. Ay ve haftanın günleri isim olarak belirtilebilir. Ortam değişkenleri crontab içinden ayarlanabilir. BSD veya ATT’de alt süreçlere aktarılan ortam, /etc/rc içindekilerden birisidir. Komut çıktısı; crontab'ın sahibine postalanabilir (BSD bunu beceremez), crontab'ın sahibinden başkasına postalanabilir (SysV bunu beceremez) veya bu özellik kapatılabilir ve kimseye posta gönderilmez (SysV bunu da yapamaz). YAZAN Paul Vixie paul@vix.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/initscript.5.xml0000644000175000017500000000522310554100331021501 0ustar demirtendemirten 5 initscript Linux Sistem Yöneticisinin Kılavuzu 24 Aralık 1999 initscript inittab komutlarını çalıştıran betik /bin/sh /etc/initscript sıra-no çalışma-seviyesi eylem süreç AÇIKLAMA /etc/initscript kabuk betiği sistemde var ise, init, inittab içindeki komutları çalıştırmak için onu kullanacaktır. Bu betik, her bir süreç için ulimit ve umask gibi öntanımlı değerleri ayarlamak için de kullanılabilir. ÖRNEKLER Aşağıda sisteminize /etc/initscript.sample olarak yükleyebileceğiniz örnek bir initscript bulacaksınız: # # initscript alt süreç olması her bir uygulama için init(8) # tarafından bu şekilde çalıştırılır: # # /bin/sh /etc/initscript <no> <seviye> <eylem> <süreç> # # umask'ı güvenli seviyeye ayarla ve bellek dökümünü etkinleştir. umask 022 ulimit -c 2097151 PATH=/bin:/sbin:/usr/bin:/usr/sbin export PATH # Fiziksel dosya tanımlayıcı sınırını tüm süreçler için # 8192 yap. Mantıksal sınır 1024 olarak kalsın, ama herhangi bir # ayrıcalıksız süreç kendi sınırını "ulimit -Sn xxx" ile fiziksel # sınıra kadar yükseltebilsin (2.2.13 veya üstü Linux çekirdeği gerekir). ulimit -Hn 8192 # Uygulamayı çalıştır. eval exec "$4" İLGİLİ DOSYALAR /etc/inittab, /etc/initscript. YAZAN Miquel van Smoorenburg miquels@cistron.nl tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Şubat 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/fs.5.xml0000644000175000017500000002225610540274510017734 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1996 Daniel Quinlan (Daniel.Quinlan@linux.org) .\" .\" This is free documentation; you can redistribute it and/or .\" modify it under the terms of the GNU General Public License as .\" published by the Free Software Foundation; either version 2 of .\" the License, or (at your option) any later version. .\" .\" The GNU General Public License's references to "object code" .\" and "executables" are to be interpreted as the output of any .\" document formatting or typesetting system, including .\" intermediate and printed output. .\" .\" This manual is distributed in the hope that it will be useful, .\" but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of .\" MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the .\" GNU General Public License for more details. .\" .\" You should have received a copy of the GNU General Public .\" License along with this manual; if not, write to the Free .\" Software Foundation, Inc., 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111, .\" USA. .\" 5 fs Linux Yazılımcısının Kılavuzu 7 Aralık 2001 fs Linux dosyasistemi türleri:minix, ext, ext2, ext3, xia, msdos, umsdos, vfat, proc, nfs, iso9660, hpfs, sysv, smb, ncpfs AÇIKLAMA Çekideğinizin desteklediği dosya sistemlerini, proc dosya sistemi /proc'a bağlı ise, /proc/filesystem dosyasında bulabilirsiniz. Desteklenmeyen bir dosya sistemi gerekiyorsa, gereken modülü ekleyin ya da çekirdeğinizi tekrar derleyin. Herhangi bir dosya sistemini sisteme bağlamadan kullanamazsınız, mount komutu hakkında ayrıntılı bilgiyi 'da bulabilirsiniz. Kullanımı yaygın olan bazı dosya sistemlerinin kısa açıklamalarını aşağıda bulabilirsiniz. minix Minix işletim sisteminde kullanılan dosya sistemidir ve ayrıca Linux altında kullanılan ilk dosya sistemidir. Eksileri: 64MB bölümleme sınırı, kısa dosya isimleri, tek çeşit zaman damgası vb. Hala disketler ve RAM diskler üzerinde kullanılmaktadır. ext minix dosya sisteminin genişletilmiş bir uzantısıdır. Bu dosya sistemi ikinci uyarlamasıyla beraber (ext2) işlevselliğini yitirmiştir ve çekirdekten (2.1.21 sürümünde) çıkarılmıştır. ext2 Linux tarafından hem sabit disklerde hem de çıkarılabilir ortamlarda kullanılabilen yüksek başarımlı bir dosya sistemidir. Genişletilmiş dosya sisteminin (ext) uzatması olarak geliştirilmiştir. Hem işlemci kullanımı hem de hız açılarından Linux tarafından desteklenen dosyasistemleri arasında en yüksek başarımlısıdır. ext3 ext2 dosyasisteminin günlüklü uyarlamasıdır. Bu dosya sistemini ext2'ye ya da ext2'yi ext3'e dönüştürmek kolaydır. xiafs minix dosyasisteminin daha kararlı ve güvenli bir şekilde tasarlanmış ve gerçekleştirilmiş bir uzatmasıdır. Aranan temel özellikleri karmaşık olmayan yapısıyla kolayca karşılar. xia dosya sistemi artık etkin bir şekilde geliştirilmemektedir, çekirdekten (2.1.21 sürümünde) çıkarılmıştır. msdos DOS, Windows ve bazı OS/2 bilgisayarları tarafından kullanılan bir dosya sistemidir. msdos dosya isimleri isteğe bağlı nokta ve 3 karakterli uzantısı dışında 8 karakterden uzun olamaz. umsdos msdos dosya sisteminin Linux tarafından kullanılan genişletilmiş bir uyarlamasıdır. DOS uyumluluğu korunarak şu özellikler eklenmiştir: uzun dosya isimleri, UID/GID, POSIX izinleri, özel dosyalar (aygıtlar, isimli boruhatları, vs.). vfat Microsoft Windows95 ve Windows NT tarafından kullanılan msdos dosya sisteminin genişletilmiş bir uyarlamasıdır. Uzun dosya isimleri kullanılmasına olanak sağlamaktadır. proc Bir arabirim olarak çalışır. /dev/kmem'in doğrudan okunması ve yorumlanmasını önlemek için kullanılan bir sözde dosya sistemidir. Ayrıca onun dosyaları disk alanı kullanmaz. 'a bakınız. iso9660 ISO 9660 standardına uygun bir CD-ROM dosya sistemi türüdür. High Sierra Linux tarafından desteklenen High Sierra, ISO 9660 standardının öncüsüdür. iso9660 dosya sistemi desteği altında Linux tarafından özdevinimli olarak algılanır. Rock Ridge Linux, Rock Ridge Interchange Protocol (değişim protokolü) tarafından belirlenmiş System Use Sharing Protocol (Sistem kullanım paylaşımı protokolü) tutanaklarını destekler. Bu iletişim kuralları UNIX konağına iso9660 dosya sistemindeki dosyaları daha da ayrıntılı bir şekilde açıklamak için kullanılırlar (UID/GID, POSIX izinleri ve aygıtlar hakkında bilgi içerirler). iso9660 dosya sistemi desteği altında Linux tarafından özdevinimli olarak algılanırlar. hpfs OS/2'de kullanılan yüksek başarımlı dosya sistemidir (High Performance Filesystem). Bu dosya sistemi mevcut belgelemenin yetersizliği nedeniyle Linux altında salt-okunur olarak kullanılmaktadır. sysv SystemV/Coherent dosya sisteminin Linux için gerçekleştirilmiş uyarlamasıdır. Xenix FS, SystemV/386 FS ve Coherent FS'in tümü bu gerçekleştirmenin içindedir. nfs Uzak bilgisayarlardaki disklere ulaşmak için kullanılan ağ dosya sistemidir. smb SMB iletişim kurallarını destekleyen bir ağ dosya sistemidir. Windows for Workgroups, Windows NT ve Lan Manager tarafından kullanılmaktadır. smb dosya sistemi kullanmak için özel bir bağlama komutu kullanmanız gerekmektedir. Bu yazılımı ksmbfs paketinde bulabilirsiniz. Pakete şu adresten ulaşabilirsiniz: . ncpfs Novell NetWare tarafından kullanılan NCP iletişim kurallarını destekleyen bir ağ dosya sistemidir. ncpfs dosya sistemini kullanmak için gereken özel yazılımlar şu adresten alınabilir: . İLGİLİ BELGELER , , , . ÇEVİREN Can Kavaklıoğlu linuxcucan@yahoo.com, Şubat 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/fstab.5.xml0000644000175000017500000003036310540275121020420 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1980, 1989, 1991 The Regents of the University of California. .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. All advertising materials mentioning features or use of this software .\" must display the following acknowledgement: .\" This product includes software developed by the University of .\" California, Berkeley and its contributors. .\" 4. Neither the name of the University nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE REGENTS AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL THE REGENTS OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. .\" .\" @(#)fstab.5 6.5 (Berkeley) 5/10/91 .\" .\" Modified Sat Mar 6 20:45:03 1993, faith@cs.unc.edu, for Linux .\" Sat Oct 9 10:07:10 1993: converted to man format by faith@cs.unc.edu .\" Sat Nov 20 20:47:38 1993: hpfs documentation added .\" Sat Nov 27 20:23:32 1993: Updated authorship information .\" Wed Jul 26 00:00:00 1995: Updated some nfs stuff, joey@infodrom.north.de .\" Tue Apr 2 00:38:28 1996: added info about "noauto", "user", etc. .\" Tue Jun 15 20:02:18 1999: added LABEL and UUID .\" 5 fstab Linux Yazılımcısının Kılavuzu Linux 2.2 15 Haziran 1999 fstab dosya sistemleri hakkındaki bilgileri içerir #include <fstab.h> AÇIKLAMA fstab dosyası çeşitli dosya sistemleri hakkında açıklayıcı bilgiler içerir. fstab dosyasına uygulamalar tarafından yazılmaz, sadece okunur; bu dosyanın oluşturulması ve bakımı sistem yöneticisinin sorumluluğundadır. fstab'daki girdilerin sırası önemlidir; çünkü , ve , işlemleri sırasında fstab içeriğini sıralı bir şekilde işlerler. Her dosya sistemi ayrı bir satırda açıklanmıştır; her satırdaki alanlar boşluklar veya sekmelerle ayrılmıştır: ds_belirtimi ds_dizini ds_türü seçenekler dump_alanı fsck_alanı ds_belirtimi Blok aygıtını ya da bağlanacak uzak dosya sistemini belirtir. Bu alan, sıradan bağlama işlemlerinde bağlanacak aygıt için blok aygıtı dosyası ismini ( ile oluşturulmuş '/dev/cdrom' ya da '/dev/sdb7' gibi aygıt dosyaları) içerir. NFS bağlama işlemlerinde bu alanın sözdizimi şöyledir: <konak>:<dizin>. Örnek: ‘knuth.aeb.nl:/’. procfs için ise 'proc kullanılır. Aygıt isimlerini açıkça belirterek kullanmak yerine, LABEL=<etiket>, UUID=<uuid> sözdizimiyle, bağlanacak dosya sisteminin (ext2 ya da xfs) UUID'si ya da oylum etiketi (bkz. ya da ) kullanılabilir (örnek: ‘LABEL=Boot’ ya da `UUID=3e6be9de-8139-11d1-9106-a43f08d823a6’). Bu kullanım sistemin değişikliklere uyumunu da sağlayacaktır. Örneğin, bir SCSI disk eklemek ya da kaldırmak istediğinizde diskin aygıt dosyası adı değişse bile dosya sisteminin oylum etiketi değişmeyecektir. ds_dizini Dosya sisteminin bağlama noktasını tanımlar. Bu alan takas bölümleri için 'none' (yok) olarak tanımlanmalıdır. Eğer bağlama noktası ismi boşluklar içeriyorsa, bu boşluk karakterleri '\040' şeklinde öncelenmelidir. ds_türü Dosya sisteminin türünü tanımlar. Sistem şu anda aşağıdaki dosya sistemleri desteklemektedir (diğer desteklenen sistemler için /proc/filesystems dosyasına bakın). minix 14 veya 30 karakterlik dosya isimlerini destekleyen bir yerel dosya sistemidir. ext minix'e göre daha uzun dosya isimlerine ve daha geniş dosya düğümlerine destek veren bir yerel dosya sistemidir. Bu dosya sisteminin yerini ext2 almıştır, artık kullanılmamaktadır. ext2 Daha uzun dosya isimleri ve daha geniş dosya düğümleri ile daha pek çok özellik içeren bir yerel dosya sistemidir. ext3 ext2'nin günlüklü türüdür. xiafs Daha uzun dosya isimleri ve daha geniş dosya düğümleri ile daha pek çok özellik içeren bir yerel dosya sistemidir. xfs Jurnalleme, ölçeklenebilirlik ile daha pek çok özellik içeren bir yerel dosya sistemidir. msdos MS-DOS disk bölümleri için kullanılan bir yerel dosya sistemidir. hpfs HPFS disk bölümleri için kullanılan bir yerel dosya sistemidir. iso9660 CD-ROM aygıtları için kullanılan bir yerel dosya sistemidir. swap Takas bölümleri için kullanılan bir disk bölümüdür. Eğer ds_türü alanında dosya türü olarak ignore (yoksay) verilirse, girdi yoksayılır. Bu özellik kullanılmayan disk bölümlerini belirtmek için kullanışlıdır. seçenekler Bu alan, dosya sisteminin bağlama seçenekleri için ayrılmıştır. Bu alan virgülle ayrılmış liste biçimindedir. En azından bağlantı türünü ve ek olark da dosya sistemlerine özel seçenekleri içerir. nfs dışındaki dosya sistemlerinin seçenekleri hakkında ayrıntılı bilgileri 'da bulabilirsiniz. nfs dosya sistemi seçenekleri için de 'ye bakabilirsiniz. Bütün dosya sistemleri için ortak olan seçenekler şunlardır: noauto Sistem açılışı sırasında (mount -a) bu dosya sistemi bağlanmaz. ''user'' bir kullanıcının bağlamasına izin verir ve ''owner'' sadece aygıt sahibinin bağlamasına izin verir. Daha detaylı belgeleme için 'a bakın. user Dosya sistemini herhangi bir kullanıcı bağlayabilir. owner Dosya sistemini sadece sahibi bağlayabilir. Daha ayrıntılı bilgi için mount(8)'a bakınız. dump_alanı dump(8) komutu tarafından bu dosya sisteminin dökümlenmesinin gerekip gerekmediğini belirtmek için kullanılır. Eğer bu alan atlanmışsa veya sıfır değeri verilmişse, dosya sisteminin dökümlenmesinin gerekmediğini kabul edilir. fsck_alanı fsck(8) komutu tarafından, sistem yeniden başlatılırken yapılan denetimlerin hangi sırada yapılacağını belirlemek için kullanılır. Kök dosya sistemi için bu alanın değeri 1 olmalıdır. Diğer dosya sistemlerine ise 2 değeri verilmelidir. Aynı sürücü üstündeki dosya sistemleri sıra ile kontrol edilirken, farklı sürücüler üzerindeki dosya sistemleri, farklı sürücülerin aynı anda çalışabilme özelliklerini de sınamak için, aynı anda denetlenir. Eğer bu alan atlanmışsa ya da sıfırsa, fsck dosya sisteminin denetlenmesi gerekmediğini varsayar. fstab'daki girdileri okumanın en uygun yolu işlevini kullanmaktır. İLGİLİ DOSYALAR /etc/fstab - fstab dosyası /etc içindedir. HATALAR mount(8) belgeleri daha sık güncellenir. İLGİLİ BELGELER , , , , . GEÇMİŞ fstab dosya biçimi ilk kez 4.0 BSD'de kullanılmıştır. ÇEVİREN Can Kavaklıoğlu linuxcucan@yahoo.com, Şubat 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/group.5.xml0000644000175000017500000000656210540275271020467 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1993 Michael Haardt (michael@moria.de), Fri Apr 2 11:32:09 MET DST 1993 .\" .\" This is free documentation; you can redistribute it and/or .\" modify it under the terms of the GNU General Public License as .\" published by the Free Software Foundation; either version 2 of .\" the License, or (at your option) any later version. .\" .\" The GNU General Public License's references to "object code" .\" and "executables" are to be interpreted as the output of any .\" document formatting or typesetting system, including .\" intermediate and printed output. .\" .\" This manual is distributed in the hope that it will be useful, .\" but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of .\" MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the .\" GNU General Public License for more details. .\" .\" You should have received a copy of the GNU General Public .\" License along with this manual; if not, write to the Free .\" Software Foundation, Inc., 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111, .\" USA. .\" .\" Modified Sat Jul 24 17:06:03 1993 by Rik Faith (faith@cs.unc.edu) 5 group Linux Yazılımcısının Kılavuzu Linux 29 Aralık 1992 group kullanıcı grup dosyası AÇIKLAMA /etc/group ASCII karakter kodlamalı bir dosyadır. Kullanıcılara ait grupları tanımlar. Her satır için bir girdi vardır ve her satır şu şekildedir:
grup_ismi:parola:grupnum:kullanıcı_listesi
Alanların açıklamaları şöyledir: grup_ismi Grubun ismi. parola Şifreli grup parolası. Şayet bu alan boş ise, grup için parolaya ihtiyaç yok demektir. grupnum Grup kimliği (GID). kullanıcı_listesi Bütün grup üyelerini ismi, virgül ile ayrılmış şekilde yer alır. İLGİLİ DOSYALAR /etc/group İLGİLİ BELGELER , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/wvdial.conf.5.xml0000644000175000017500000003100410307341515021526 0ustar demirtendemirten 5 wvdial.conf WvDial Debian Projesi Aralık 1999 wvdial.conf wvdial ayar dosyası AÇIKLAMA wvdial başladığında, ilk olarak /etc/wvdial.conf ayar dosyasını yükler. Bu dosya temel ayarların tutulduğu yerdir. İçinde modem hızı ve portu, başlangıç dizisi, İSS telefon numaraları, kullanıcı ismi ve parolası gibi bilgiler yer alır. /etc/wvdial.conf ayar dosyası Windows’un ".ini" dosya biçimindedir: bölüm isimleri köşeli parantez ile ayrılmış, değişken değeri atamaları "=" işareti ile yapılmıştır. Aşağıda örnek bir yapılandırma dosyası verilmektedir: [Dialer Defaults] Modem = /dev/ttyS2 Baud = 57600 Init = ATZ Init2 = AT S11=50 Phone = 555-4242 Username = kalemsor Password = parolam [Dialer phone2] Phone = 555-4243 [Dialer shh] Init3 = ATM0 [Dialer pulse] Dial Command = ATDP Yukarıda belirtilmiş olan bu basit ayar dosyası, burada belirtilen iki basit komut satırı uygulamasını çalıştırmak için gereken bütün seçenekleri içermektedir. $ wvdial phone2 $ wvdial pulse Aşağıda wvdial tarafından tanınan bütün seçeneklerin bir listesini bulabilirsiniz: Modem wvdial uygulamasının modem olarak kullanacağı aygıtın yeri. Öntanımlı değer: /dev/modem. Baud wvdial uygulamasının, modem ile haberleşmek için kullanacağı hızı belirtir. Öntanımlı değer 57600’dür. Init1 ... Init9 wvdial modeminizi ayarlamak amacı ile 9 adede kadar başlangıç dizgesi kullanabilir. Telefon numarası aranmadan önce, bu dizgeler numara sıralarına göre modeme gönderilir. Bu, özellikle çoklu bölüm tanımlamada işe yarar. Yukarıda örnekte Init3 dizgesinin modem sesini kapamak için kullanıldığını görebilirsiniz. Öntanımlı değer Init1 için ATZ’dir. Phone Phone1 ... Phone4 wvdial uygulamasının çevirmesini istediğiniz telefon numaraları biri asıl dördü ek olmak üzere 5 numaraya kadar desteklenmektedir. Numaralar sıra ile aranır. Dial Prefix wvdial uygulaması, bu öneki arama komutunun ardından, aranacak numarasının önüne ekler. Örneğin kuzey Amerika’da arama esnasında beklemeyi önlemek için bu değeri "*70," olarak atayabilirsiniz. Dial Command wvdial uygulaması, bu dizgeyi modeme arama yapmasını söylemek için kullanır. Öntanımlı değer "ATDT"dir. Login İSS'nin size verdiği "kullanıcı ismi"ni burada belirtmelisiniz. Login Prompt Şayet İSS’niz, wvdial’in ayarlayamadığı garip bir bağlantı süreci kullanıyorsa, bu seçeneği bağlantı istemi tanımlamak için kullanabilirsiniz. Bu istem İSS’den alındıktan sonra, wvdial Login dizgesini gönderecektir. Password Bağlantı parolanızı belirteceğiniz alan. Ask Password Bu seçeneği ayarlarsanız, her İSS bağlantısı yaptığınızda kullanıcı parolanız sizden istenecektir. Bu seçeneği kullandığınızda, parolanızı dosya içine kaydetmeniz gerekmez. (bu seçenek SuSE tarafından eklenmiştir.) Password Prompt Şayet İSS’niz, wvdial’in ayarlayamadığı garip bir bağlantı süreci kullanıyorsa, bu seçeneği parola istemi tanımlamak için kullanabilirsiniz. Bu istem alındığında wvdial parolayı karşıya gönderir. PPPD Path Şayet sisteminizdeki pppd, /usr/sbin içinde değil ise bu seçeneği kullanmanız gerekecektir. Auto DNS DNS’yi otomatik olarak almanızı sağlar. Öntanımlı olarak bu değer "açık/on" olarak tanımlı gelir. (Bu seçenek SuSE tarafından eklenmiştir.) Check DNS Bağlantı sağlandıktan sonra DNS kontrolü yapmak için kullanılır. Öntanımlı olarak bu değer "açık/on" olarak tanımlı gelir. (Bu seçenek SuSE tarafından eklenmiştir.) DNS Test1 DNS sınaması için ilk DNS araması. (Bu seçenek SuSE tarafından eklenmiştir.) DNS Test2 DNS sınaması için ikincisi DNS araması. (Bu seçenek SuSE tarafından eklenmiştir.) Check Def Route Bağlantı ayarlandıktan sonra öntanımlı yolu sınar. Öntanımlı olarak bu değer "açık/on" olarak tanımlı gelir. (Bu seçenek SuSE tarafından eklenmiştir.) Force Address Bu seçenek sadece, sabit IP adresiniz olması durumunda uygulanır ve buna genelde ihtiyaç yoktur. Ancak, bazı İSS’ler PPP iletişimi sırasında IP adresini göndermezler. Bu seçenekle, pppd’yi belirttiğiniz IP adresini kullanmaya zorlayabilirsiniz. Remote Name Şayet İSS’niz PAP veya CHAP kimlik sınama sistemlerini kullanıyorsa, bu seçenekle İSS’nizin kimlik sınama sistemi ismini belirtmek durumunda kalabilirisiniz. Yine de, öntanımlı değer olan "*"’ı kullanmak genellikle güvenlidir. Carrier Check Bu seçenek, bağlantı esnasında modemin sınanmasını sağlar. Böylece hatta olup olmadığınızı anlayabilirisiniz. Şayet taşıyıcı hattınızın sürekli olarak kapalı olmasında ısrar eden garip bir modeminiz varsa, bu seçeneğe "no" atayıp taşıyıcı sınamasını kapatabilirsiniz. Stupid Mode wvdial aptal kipine ayarlanmışsa, uçbirim, sunucudan gelen hiçbir istemi yorumlamaya kalkmaz. Modem bağlantısı sonrası pppd’yi hemen başlatır. Görünüşe göre, size bağlantı istemi veren ama sadece siz PPP’yi çalıştırdıktan sonra bağlantıya izin veren İSS’ler var (ttnet genelde bu kipi kullanır). Bu kipin öntanımlı değeri, doğal olarak, kapalıdır. New PPPD Şayet pppd’nin 2.3.0 veya üzeri bir sürümünü kullanıyorsanız, wvdial uygulamasının /etc/ppp/peers/wvdial dosyasını oluşturabilmesi için bu seçeneğe ihtiyacınız var demektir. Öntanımlı olarak bu seçenek etkindir. Şayet eski bir pppd sürümü kullanıyorsanız ya bu seçeneği kapatın veya sürümünüzü yükseltin. Default Reply wvdial bir istem tespit ettiği ama tepki olarak ne yapacağını bilemediği durumlarda, öntanımlı olarak "ppp" göndermeye yarar. Bazen bu yetersiz kalabilir. Bu seçeneği wvdial’in öntanımlı istem yanıtını yok sayması için kullanabilirsiniz. Auto Reconnect Şayet etkinse, hattan düştüğünüz durumlara wvdial otomatik olarak yeniden bağlantı sağlayacaktır. Öntanımlı olarak bu değer etkindir. Idle Seconds Hat bağlı iken herhangi bir faaliyet olmadan geçmesine müsaade ettiğiniz süreyi belirtir. Bu seçeneğe atanan saniye cinsinden değerin aşılması durumunda bağlantı kopartılır. Şayet 0 (sıfır) değerini atamışsanız bu seçenek geçersiz olur. Abort on Busy Şayet bu seçenek aktif ise, hattın meşgul olması durumunda wvdial aramayı tekrarlamaz. Öntanımlı değer "off" tur ve bu nedenle hattan meşgul sinyali gelince wvdial aramayı tekrarlar. Abort on No Dialtone Şayet bu seçenek etkinse, hatta çevir sesi olmaması durumunda wvdial aramayı tekrarlamaz. Öntanımlı değer "on"dur. Dial Attempts Şayet bir değer belirtilmişse, bu arama denemesi sayısına ulaşılınca wvdial çıkar. Şayet bu değer 0 (sıfır) olarak atanmışsa, wvdial memnuniyetle sonsuz kere arama tekrarı yapacaktır. uygulaması modeminizin algılanması ve Modem, Baud, Init1/Init2 seçeneklerinin otomatik olarak doldurulması için kullanılabilir. İLGİLİ BELGELER , , . YAZANLAR Worldvisions Weaver Projesinin bir parçası olarak, Dave Coombs ve Avery Pennarun tarafından, Net Integration Technologies Inc. için yazılmıştır. SuSE ve Red Hat’teki çocukların büyük katkıları olmuştur. Teşekkürler çocuklar! ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Ocak 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/inittab.5.xml0000644000175000017500000002623110540275647020767 0ustar demirtendemirten 5 inittab Linux Sistem Yöneticisinin Kılavuzu 19 Mayıs 1998 inittab sysv uyumlu init süreci tarafından kullanılan inittab dosyasının biçimi AÇIKLAMA inittab dosyasında, sistem açılışında ve normal çalışma sırasında hangi süreçlerin başlatılacağı belirtilir (örneğin, /etc/init.d/boot, /etc/init.d/rc, getty, ...). init(8), her birinin başlatılacak kendi süreç kümesi olan çalışma seviyelerinden birini seçebilir. Geçerli çalışma seviyeleri 0 dan 6 ya kadar olan normal seviyeler ile A, B ve C isteğe bağlı seviyeleridir. inittab dosyası içindeki bir girdinin biçimi şöyledir: kimlik:çalışma_seviyeleri:eylem:süreç `#' karakteri ile başlayan satırlar yoksayılır. kimlik inittab içindeki bir girdiyi tanımlayan 1-4 karakterlik eşsiz bir dizilimdir (a.out kütüphaneleri ya da sürümü 5.2.18 den küçük kütüpanelerle derlenmiş sysvinit sürümleri için bu sınır 2 karakterdir.). Not: getty ve diğer login süreçleri için kimlik alanı ilgili tty'nin numarası (örn, tty1 için 1) olmalıdır. Aksi takdirde login hesapları düzgün çalışmayabilir. çalışma_seviyeleri Belirtilen eylemi gerçekleştirecek çalışma seviyelerinin listesidir. eylem Gerçekleştirilecek eylem belirtilir. süreç Çalıştırılacak süreç belirtilir. Süreç alanı bir '+' karakteri ile başlıyorsa, init, süreç için utmp ve wtmp hesabı oluşturmayacaktır. Bu, kendi utmp/wtmp yönetimini yapmakta ısrar eden getty için gereklidir. Bu ayrıca tarihsel bir hatadır. çalışma_seviyeleri alanı, farklı çalışma seviyelerini belirtmek için çok sayıda karakter içerebilir. Örneğin; 123, sürecin 1, 2 ve 3. çalışma seviyelerinde başlatılacağını belirtir. çalışma_seviyeleri alanı ondemand girdileri için A, B veya C içerebilir. sysinit, boot ve bootwait girdilerinin çalışma_seviyeleri alanı gözardı edilir. Sistem çalışma seviyesinin değiştirilmesi halinde, çalışmakta olan ancak yeni çalışma seviyesinde belirtilmeyen süreçler bir SIGTERM sinyalinin ardından bir SIGKILL sinyali gönderilerek öldürülür. eylem alanında belirtilebilecek eylemler şunlardır: respawn Süreç her sonlandırılışında yeniden başlatılacaktır (örn, getty) wait Süreç belirtilen çalışma seviyesine girildiğinde bir defalık çalıştırılacak ve init sonlanmasını bekleyecektir. once Süreç belirtilen çalışma seviyesine girildiğinde bir defalık çalıştırılacaktır. boot Süreç sistem açılışı sırasında çalıştırılacaktır. çalışma_seviyeleri alanı yoksayılır. bootwait Süreç sistem açılışı sırasında çalıştırılacak ve init sonlanmasını bekleyecektir (örn, /etc/rc) çalışma_seviyeleri alanı yoksayılır. off Hiçbir şey yapmaz. ondemand ondemand çalışma seviyesi ile işaretlenmiş bir süreç belirtilen ondemand çalışma seviyesinin her çağrılışında çalıştırılacaktır. Bu durumda, çalışma seviyesi değiştirilmez. (ondemand çalışma seviyeleri `a', `b', ve `c' dir.) initdefault Bir initdefault girdisi, sistem açılışından sonra girilecek çalışma seviyesini belirtmek için kullanılır. Eğer yoksa, init girilecek çalışma seviyesini konsolda soracaktır. süreç alanı gözardı edilir. sysinit süreç sistem açılışı sırasında bir boot veya bootwait girdisinden önce çalıştırılır. çalışma_seviyeleri alanı yoksayılır. powerwait süreç sistem kapanışı sırasında çalıştırılır. init, makinaya bağlı bir kesintisiz güç kaynağı ile haberleşen bir süreç tarafından bu durum hakkında bilgilendirilir. init kapanışı bitirmeden önce süreci bekleyecektir. powerfail init'in sürecin sonlanmasını beklememesi dışında powerwait gibidir. powerokwait Süreç, gücün tekrar geri gelmesi olasılığı gözönünde tutularak mümkün olduğunca çalıştırılır. powerfailnow KGK boşalmaya yaklaşıncaya kadar süreç çalıştırılır (bu bilgi KGK tarafından kendisi ile haberleşen sürece veriliyorsa) ctrlaltdel Süreç, init bir SIGINT sinyali alınca çalıştırılır. Bu durum konsoldan CTRL-ALT-DEL tuşlarına aynı anda basıldığında oluşur. Genellikle, kapanma sırasında tek kullanıcılı seviyeye geçmek ya da makinayı yeniden başlatmak için kullanılır. kbrequest Konsol klavyesinden özel olarak belirlenmiş bir tuş grubuna aynı anda basıldığında init bir sinyal alarak bu süreci başlatabilir. Bu işlev için belgelendirme henüz yeterli değildir. kbd-x.xx paketlerinde daha fazla bilgi bulunabilir (bu sayfa yazılırken son sürüm kbd-0.94 idi). Temel olarak, tuşlar "KeyboardSignal" eylemine eşlenir. Örneğin, Alt+Yukarı_ok için klavye dosyanıza aşağıdaki girdiyi yazabilirsiniz: alt keycode 103 = KeyboardSignal ÖRNEKLER Eski Linux inittab'ını andıran bir inittab örneği: # linux için inittab id:1:initdefault: rc::bootwait:/etc/rc 1:1:respawn:/etc/getty 9600 tty1 2:1:respawn:/etc/getty 9600 tty2 3:1:respawn:/etc/getty 9600 tty3 4:1:respawn:/etc/getty 9600 tty4 Bu inittab dosyası, açılış sırasında /etc/rc betiğini ve ardından tty1-tty4 üzerinde getty'leri çalıştırır. Biraz daha özenilmiş bir inittab (açıklamalar içindedir) # içinde çalışılacak seviye id:2:initdefault: # herşeyden önce sistemi ilkendirelim. si::sysinit:/etc/rc.d/bcheckrc # 0 kapanma, 6 yeniden başlatma, 1 onarım kipi. l0:0:wait:/etc/rc.d/rc.halt l1:1:wait:/etc/rc.d/rc.single l2:2345:wait:/etc/rc.d/rc.multi l6:6:wait:/etc/rc.d/rc.reboot # 3 parmak selamında yapılacak olan. ca::ctrlaltdel:/sbin/shutdown -t5 -rf now # 2 ve 3. çalışma seviyeleri: konsolda getty, # 3 ise ayrıca modem portunda getty 1:23:respawn:/sbin/getty tty1 VC linux 2:23:respawn:/sbin/getty tty2 VC linux 3:23:respawn:/sbin/getty tty3 VC linux 4:23:respawn:/sbin/getty tty4 VC linux S2:3:respawn:/sbin/uugetty ttyS2 M19200 İLGİLİ DOSYALAR /etc/inittab YAZAN init Miquel van Smoorenburg miquels@cistron.nl tarafından yazılmıştır. Bu kılavuz sayfası Sebastian Lederer lederer@francium.informatik.uni-bonn.de tarafından yazılmış ve Michael Haardt u31b3hs@pool.informatik.rwth-aachen.de tarafından geliştirilmiştir. İLGİLİ BELGELER , . ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/nologin.5.xml0000644000175000017500000000525010307343053020764 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1993 Michael Haardt (michael@moria.de), Fri Apr 2 11:32:09 MET DST 1993 .\" .\" This is free documentation; you can redistribute it and/or .\" modify it under the terms of the GNU General Public License as .\" published by the Free Software Foundation; either version 2 of .\" the License, or (at your option) any later version. .\" .\" The GNU General Public License's references to "object code" .\" and "executables" are to be interpreted as the output of any .\" document formatting or typesetting system, including .\" intermediate and printed output. .\" .\" This manual is distributed in the hope that it will be useful, .\" but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of .\" MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the .\" GNU General Public License for more details. .\" .\" You should have received a copy of the GNU General Public .\" License along with this manual; if not, write to the Free .\" Software Foundation, Inc., 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111, .\" USA. .\" .\" Modified Sun Jul 25 11:06:34 1993 by Rik Faith (faith@cs.unc.edu) .\" Corrected Mon Oct 21 17:47:19 EDT 1996 by Eric S. Raymond (esr@thyrsus.com) 5 nologin Linux Yazılımcısının Kılavuzu Linux 29 Aralık 1992 nologin sıradan kullanıcıların sisteme bağlanmasını önler AÇIKLAMA Şayet sistemde bir /etc/nologin dosyası varsa, sisteme sadece root kullanıcının bağlanmasına izin verir. Diğer kullanıcılar bağlanmaya çalışınca bu dosyanın içeriği görüntülenir ve bağlantı istekleri reddedilir. İLGİLİ DOSYALAR /etc/nologin İLGİLİ BELGELER , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Ağustos 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/rsyncd.conf.5.xml0000644000175000017500000011532610540301647021555 0ustar demirtendemirten 5 rsyncd.conf 28 Şubat 2005 rsyncd.conf rsync sunucusu için yapılandırma dosyası rsyncd.conf AÇIKLAMA rsyncd.conf dosyası rsync bir rsync sunucusu olarak çalışırken rsync için çalışma anı yapılandırma dosyasıdır. rsyncd.conf dosyası kimlik kanıtlama, erişim, günlük tutma işlemleri ile kullanılabilir modülleri denetler. DOSYA BİÇİMİ Dosya modüllerden ve parametrelerden oluşur. Bir modül köşeli ayraç içine alınmış modül ismi ile başlar ve sonraki modüle kadar devam eder. Modüller 'isim = değer' şeklinde parametreler içerir. Dosya satır satır işlenir. Satırsonu karakteri ile biten her satır ya bir açıklama ya bir modül ismi ya da parametredir. Bir parametrede sadece ilk eşit işareti anlamlıdır. Eşit işaretlerinin önündeki ve ardındaki boşluklar iptal edilir. Modül ve parametre isimlerinin önündeki, ardındaki ve içindeki boşluklar iptal edilmez. Parametre değerlerinin önündeki ve ardındaki boşluklar da iptal edilir, içindekiler ise iptal edilmez. Bir # işareti ile başlayan satırlarla tamamen boşluk karakterleri içeren satırlar yoksayılır. Bir \ işareti ile biten satırların bir altındaki satırda devam ettiği varsayılır. Parametrelerde eşit işaretinden sonra gelen değerler ya tamamen bir dizge (tırnak iaretleri gerekmez) ya da yes/no, 0/1 veya true/false olabilen birer mantıksal değer olabilir. Mantıksal değerlerde harf büyüklüğünün önemi yoktur, ama dizge değerlerde önemlidir. RSYNC SUNUCUSUNUN BAŞLATILMASI rsync sunucusu rsync'e --daemon seçeneği belirtilerek başlatılır. Sunucu eğer chroot kullanacaksa, 1024'den küçük bir portu dinleyecekse (öntanımlı olan 873. port gibi) ya da dosya iyeliklerini belileyecekse root yetkileriyle çalışmalıdır. Aksi takdirde, verileri okuma/yazma, günlükleri kaydetme ve dosya kilitleme yetkilerine sahip olmalıdır. Sunucuyu, inetd üzerinden veya bir kendi başına sunucu olarak ya da bir uzak kabuk üzerinden bir rsync istemciden başlatabilirsiniz. Eğer kendi başına çalışan bir sunucu olarak çalışacaksa, uygun bir başlatma betiğinden "rsync --daemon" komutu ile çalıştırılır. Eğer sunucuyu uzak kabuk üzerinden bir rsync istemci başlatacaksa (--rsh (-e) seçeneği ile "::" veya "rsync://" sunucu kipi kullanılarak), --daemon seçeneği uzak tarafa kendiliğinden aktarılacaktır. Sunucuya inetd üzerinden çalıştıracaksanız /etc/services dosyasına şöyle bir satır: rsync 873/tcp ve /etc/inetd.conf dosyasına da şöyle bir satır eklemelisiniz: rsync stream tcp nowait root /usr/bin/rsync rsyncd --daemon Buradaki "/usr/bin/rsync" değerini sisteminizde rsync'in kurulu olduğu yeri gösterecek şekilde değiştirin. Bundan sonra inetd'nin kendi yapılandırma dosyasını yeniden okumasını sağlamak için inetd'ye bir HUP sinyali yollamalısınız. Yalnız, rsync sunucusunun rsyncd.conf'a dosyasını yeniden okuması için rsync'e bir HUP sinyali göndermemelisiniz. Dosya zaten her istemci bağlantısında yeniden okunacaktır. GENEL SEÇENEKLER Dosyadaki ilk parametreler (ilk [modül] başlığından öncekiler) genel parametrelerdir. Ayrıca, modül parametrelerini yapılandırma dosyasının genel parametreleri arasında da belirtebilirsiniz, böyle bir parametrede belirtilen değer, modüllerde o parametrenin öntanımlı değeri olarak ele alınır ve modüllerde tekrar belirtilerek o modül için değiştirilebilir. motd file motd file seçeneği istemcilerin her bağlanışında onları karşılayan günün iletisini belirlemeye imkan verir. Bu ileti genellikle site bilgilerini ve yasal uyarıları içerir. Öntanımlı olarak bir motd dosyası yoktur. log file log file seçeneği rsync'e günlük iletileri için syslog'u kullanmamasını, burada belirtilen dosyaya kaydetmesini söyler. Bu, chroot'lu syslog() çalıştıramayan bazı sistemlerde (AIX gibi) yararlıdır. pid file pid file seçeneği rsync'e kendi süreç kimliğini bu dosyaya kaydetmesini söyler. syslog facility syslog facility seçeneği, rsync sunucusunun günlük iletileri için kullanılacak syslog oluşumunu belirtmek için kullanılır. Sisteminizde mevcut syslog uygulamalarından birini burada belirtebilirsiniz. Değer olarak belirtilebilecek isimlerden bazıları: auth, authpriv, cron, daemon, ftp, kern, lpr, mail, news, security, syslog, user, uucp, local0, local1, local2, local3, local4, local5, local6 ve local7. daemon öntanımlıdır. socket options Bu seçenek sistemlerini son derece iyi ayarlamak isteyenlere sonsuz olanaklar sağlar. Aktarımları daha hızlı (ya da daha yavaş) yapacak tüm soket seçeneklerini belirtebilirsiniz. Değer olarak hangi seçenekleri belirtebileceğinizi öğrenmek için setsockopt() sistem çağrısının kılavuz sayfasına bakınız. Öntanımlı olarak herhangi bir soket seçeneği belirtilmemiştir. MODÜL SEÇENEKLERİ Genel seçeneklerden sonra her biri belli bir isim altında belli bir dizin ağacını sunan çok sayıda modül belirtebilirsiniz. Modüller köşeli ayraç içine alınmış bir isim ile başlar ve bunun altında seçenekler bulunur. comment Modül isminden sonra modülü açıklayan bir dizge belirtmek için kullanılır. Öntanımlı bir değeri yoktur. path Modülün sunacağı ağacın dosya yoludur. Her modül için bu seçenek belirtilmiş olmalıdır. use chroot use chroot seçeneğinin değeri true ise, rsync sunucusu istemciye aktarıma başlamadan önce path ile belirtilen dizine chroot yapacaktır. Bu, gerçeklenimde bulunması olası güvenlik açıklarına karşı ek bir tedbir olarak kullanılabilir. Ancak, bir götürüsü vardır, ayrıcalıklı kullanıcı yetkileri gerektirir. Aktarım ağacının dışına yönlenmiş ya da mutlak dosya yolu belirtilmiş sembolik bağların izlenmemesi için ve kullanıcı/grupların korunmasının karmaşıklığı (aşağıya bakınız) sebebiyle bu gerekli olur. use chroot seçeneğinin değeri false ise, güvenlik sebepleriyle, sembolik bağların hedefleri sadece ağaç içinde kalan göreli dosya yolları olarak belirtilmesi ve mutlak dosya yolu belirten yolların sonundaki bölü çizgilerinin kaldırılması gerekir (--backup-dir, --compare-dest gibi seçeneklerle belirtilen argümanlar chroot belirtilmiş gibi modülün path dizininini kök dizin kabul eden dosya yolları olarak değerlendirilir). true öntanımlıdır. Kullanıcı ve grup isimlerinin korunması sırasında, rsync isimlere ve kimliklere bakmak için standart kütüphane işlevlerini kullanabilir olmalıdır (getpwuid(), getgrgid(), getpwname() ve getgrnam() gibi işlevler). Bu, chroot isimalanındaki bir sürecin bu kütüphane işlevleri tarafından kullanılan özkaynaklara (/etc/passwd ve /etc/group) erişiminin mümkün olmasına ihtiyacı olacağı anlamına gelir. Bu özkaynaklara erişim mümkün değilse, rsync, --numeric-ids seçeneği belirtilmiş gibi sadece kimlikleri kopyalamakla yetinecektir. chroot alanındaki kullanıcı/grup bilgilerini normal sisteminizden farklı olarak ayarlayabilirsiniz. Örneğin, mevcut kullanıcı ve grup listelerini kısaltabilirsiniz. Ayrıca, bu bilgilerin aktarılmasını rsync.conf dosyasına bir dışlama seçeneği ("exclude = /etc/**" gibi ) ekleyerek önleyebilirsiniz. Alıcı taraf olarak dışlamaların belirtilebilmesi rsync'te nispeten yeni bir özellik olduğundan, bu özelliğin etkili olmasını istiyorsanız en azından 2.6.3 sürümü bir rsync kullanmalısınız. Ayrıca, bir dizini ve içeriğini dışlamanın en güvenilir yolu "/bir/dizin/" kuralı ile "/bir/dizin/**" kuralını birlikte belirterek rsync'in dizin içinde daha derinlere inerek dışlanmış dosyaların aktarmasını önlemektir (rsync zaten öntanımlı olarak bunu böyle yapmayı deneyecektir ama emin olmak için bunu ayrıca belirtmek daha iyidir). port rsync sunucusunun öntanımlı olarak dinlediği 873. port yerine başka bir port belirtmek için bu seçeneği kullanabilirsiniz. Sunucu inetd tarafından çalıştırılıyorsa bu seçenek yoksayılacaktır, bu sorun --port komut satırı seçeneği ile aşılabilir. address Sunucunun öntanımlı olarak dinleyeceği IP adresini bu seçeneği kullanarak değiştirebilirsiniz. Sunucu inetd tarafından çalıştırılıyorsa bu seçenek yoksayılacaktır, bu sorun --address komut satırı seçeneği ile aşılabilir. max connections Aynı anda sunucuya yapılacak bağlantıların sayısını sınırlamakta kullanılır. Bir istemci bağlandığında bu sayıda bağlantı zaten mevcutsa istemci daha sonra tekrar denemesini belirten bir ileti alacaktır. Öntanımlı değer bir sınırın olmadığını belirten 0'dır. Ayrıca, lock file seçeneğinin açıklamasına da bakınız. max verbosity Sunucunun üreteceği bilgilerin ayrıntı seviyesini (bunlar günlük kaydı olacağından) ayarlama imkanı sağlar. İstemciye en fazla bir ayrıntı seviyesi sağlamak üzere öntanımlı değeri 1'dir. lock file max connections seçeneği tarafından kullanılacak dosyayı belirtmek için kullanılır. Bu dosyayı paylaşan modüller için izin verilen bağlantı sayısının aşılmamasını sağlamak için rsync sunucusu bu dosyayı kilit dosyası olarak kullanır. Öntanımlı kilit dosyası /var/run/rsyncd.lock'dur. read only İstemcilerin modül dizinlerine dosya yüklemesi yapıp yapamayacağını belirlemek için kullanılır. Eğer değer true ise istemcilerin dosya yükleme istekleri başarısız olacaktır, false ise dosya izinleri mümkün kılıyorsa dosya yüklemeleri mümkün olacaktır. Öntanımlı olarak bütün modüller salt-okunurdur. write only İstemcilerin modül dizinlerinden dosya indirme yapıp yapamayacağını belirlemek için kullanılır. Eğer değer true ise istemcilerin dosya indirme istekleri başarısız olacaktır, false ise dosya izinleri mümkün kılıyorsa dosya indirmek mümkün olacaktır. Öntanımlı bir değer atanmamıştır. list İstemci kullanılabilir modüllerin listesini istediğinde bu modülün listelenip listelenmeyeceğini belirtmek için kullanılır. false değeri modülün gizli kalmasını sağlar. Öntanımlı olarak modül listede görünür. uid Sunucu root olarak çalıştırılıyorsa, modüldeki dosya aktarımlarının hangi kullanıcı ismi ya da kimliği ile yapılacağını belirtmek için kullanılır. gid seçeneği ile birlikte dosya izinlerini belirlemekte yararlıdır. Öntanımlı kullanıcı kimliği, normalde "nobody" kullanıcısının kimliği olan -2'dir. gid Sunucu root olarak çalıştırılıyorsa, modüldeki dosya aktarımlarının hangi grup ismi ya da kimliği ile yapılacağını belirtmek için kullanılır. uid seçeneği ile birlikte dosya izinlerini belirlemekte yararlıdır. Öntanımlı grup kimliği, normalde "nobody" grubunun kimliği olan -2'dir. filter Sunucunun okunmasına ve yazılmasına izin vermeyeceği süzme kurallarını bu seçenekte aralarında boşluk bırakarak belirtebilirsiniz. Bu seçenek sadece, istemcinin --filter seçeneği ile kalıp belirtmesine yüzeysel olarak eşdeğerdir. Sadece bir filter seçeneği belirtilebilir, fakat değer olarak katıştırma dosyası kuralları dahil çok sayıda kural belirtilebilir. Diziniçi katıştırma dosyası kuralları genel kurallar olarak pek bir koruma sağlamaz, ama bir istemci sunucudaki dosyaları indirirken --delete seçeneklerinin daha iyi çalışması için kullanılabilir (eğer, diziniçi katıştırma dosyaları aktarıma dahil ediliyorsa). exclude exclude seçeneği sunucuda okunması ve yazılmasına izin verilmeyen dosyaları boşluk ayraçlı bir liste olarak belirtmekte kullanılabilir. Bu seçenek sadece, istemcinin --exclude seçeneği ile kalıp belirtmesine yüzeysel olarak eşdeğerdir. Sadece bir exclude seçeneği belirtilebilir, fakat içerme/dışlama belirten kalıplardan önce "+" ve "-" kullanabilirsiniz. Bu dışlama listesi istemciye aktarılmadığından sadece sunucu tarafında uygulanır: yani, bir istemcinin sunucudan alacağı dosyalardan belirtilenler dışlanırken, sunucuya gönderilenler sunucudan silinecektir. Ancak, bu işlem bir sunucuya göre alıcı taraf olan istemcide, sunucu tarafta dışlanan dosyaların silinmesine sebep olmaz. exclude from Her satırında bir dışlama kalıbı bulunan bir dosyayı sunucuya belirtmekte kullanılır. Bu seçenek sadece, istemcinin --exclude-from seçeneğiyle eşdeğer bir dosya belirtmesine yüzeysel olarak eşdeğerdir. Yukarıdaki exclude seçeneğine bakınız. include include seçeneği sunucuda dışlanmayacak dosyaları boşluk ayraçlı bir liste olarak belirtmekte kullanılabilir. Bu seçenek sadece, istemcinin --include seçeneği ile kalıp belirtmesine, sadece sunucu tarafında uygulanabildiğinden yüzeysel olarak eşdeğerdir. Karmaşık içerme/dışlama kuralları belirtilebilmesini mümkün kılması nedeniyle yaralıdır. Sadece bir include seçeneği belirtilebilir, fakat içerme/dışlama belirten kalıplardan önce "+" ve "-" kullanabilirsiniz. Yukarıdaki exclude seçeneğine bakınız. include from Her satırında bir içerme kalıbı bulunan bir dosyayı sunucuya belirtmekte kullanılır. Bu seçenek sadece, istemcinin --include-from seçeneğiyle eşdeğer bir dosya belirtmesine yüzeysel olarak eşdeğerdir. Yukarıdaki exclude seçeneğine bakınız. auth users Virgül ya da boşluk ayraçlı bir liste olarak, bu modüle bağlanmasına izin verilecek kullanıcıların isimlerini belirtmekte kullanılır. Kullanıcı isimlerinin sunucuda mevcut olması şart değildir. Ayrıca kullanıcı isimleri, dosyaismi kalıp karakterlerini içerebilir. Seçenek etkinse, modüle bağlanacak kullanıcı bir kullanıcı ismi ve parola belirtmek zorundadır. Kimlik kanıtlama protokolü bir nöbetçinin kimlik ve parola sorması gibi gerçekleşir. Salt metin kullanıcı isimleri ve parolaları, ismi secrets file seçeneği ile belirtilen dosyada saklanır. Öntanımlı olarak tüm kullanıcılar bir parola belirtmeksizin bağlanabilir (buna "anonim rsync" denir). Ayrıca, kılavuz sayfasının BİR RSYNC SUNUCUSUNA BİR UZAK KABUKTAN BAĞLANMAK bölümünde, bir rsync sunucusuna uzak kabuk üzerinden bağlanırken kullanılan kullanıcı isimleri ile rsyncd.conf seviyesi kullanıcı isimleri arasında kullanıcı isimlerinin elde edilmesi bakımından ne farklar olduğu açıklanmıştır. secrets file Bu modüle erişimde kimlik kanıtlamasında kullanılacak kullanıcıismi:parola çiftlerini içeren dosyanın ismini belirtmekte kullanılır. Bu dosyaya sadece auth users seçeneği belirtilmişse bakılır. Dosya satır satır işlenir ve her satırında bir kullanıcıismi:parola çifti bulunur. Bir # işareti ile başlayan her satır açıklama olarak ele alınır ve yoksayılır. Parolalarda her karakter kullanılabilir, fakat, bazı işletim sistemlerinde parola uzunluklarında sınırlamalar olabileceğinden parolaların 8 karakterden uzun olmaması daha iyidir. Öntanımlı bir secrets file değeri yoktur. Bu bakımdan bu seçenekle bir dosya ismi belirtmelisiniz (/etc/rsyncd.secrets gibi). Dosya "diğer"leri tarafından okunabilir olmamalıdır; strict modes seçeneğine bakınız. strict modes secrets file seçeneği ile belirtilen dosya üzerindeki izinlerin dikkate alınıp alınmayacağı bu seçenekle belirtilebilir. Seçeneğin değeri "true" ise, rsync sunucusunun altında çalıştığı kullanıcı kimliğine sahip kullanıcıdan başkasi için okunabilir olmamalıdır. Seçeneğin değeri "false" ise, kulanıcının kim olduğuna bakılmaz. Öntanımlı değer "true"dur. Bu seçenek, Windows işletim sisteminde çalışan rsync'in hatırına eklenmiştir. hosts allow Bu seçenekte bağlanmak isteyen istemcilerin makine adı ve IP adreslerinin kalıplarının bir listesi belirtilebilir. Belirtilen kalıplarla eşleşmeyen bağlantılar reddedilir. Her kalıp şu beş biçimden biri olarak belirtilebilir: a.b.c.d biçiminde bir IPv4 adres ya da a:b:c::d:e:f biçiminde bir IPv6 adres. IP adresi bu biçimde belirtilmişse bağlanmak isteyen makinenin IP adresi belirtilen adreslerden biriyle tam olarak eşleşmelidir. ipaddr bir IP adresi ve n ağ maskesindeki bir sayısı olmak üzere ipaddr/n biçiminde bir adres/maske çifti. Bağlanmak isteyenlerin IP adresleri belirtilen IP adres ailesi ile eşleşmelidir. ipaddr bir IP adresi ve maskaddr ağ maskesinin IPv4 veya IPv6 biçimindeki adresi olmak üzere ipaddr/maskaddr biçiminde bir adres/maskeadresi çifti. Bağlanmak isteyenlerin IP adresleri belirtilen IP adres ailesi ile eşleşmelidir. Bir makine adı. Kalıp üzerinde tersine bir arama ile saptanabilecek bir makine adı (harf büyüklüğüne duyarlı). Sadece bir eşleşmeye izin verilir. Dosya ismi kalıp karakterleri kullanılmış bir makine ismi. Eşleşme normal unix dosya ismi eşleşme kuralları uygulanarak gerçeklenir. Kalıpla eşleşen istemcilere izin verilir. IPv6 bağ-yerel adresleri şu adres belirtimlerinden biri olabilir: fe80::1%bag1 fe80::%link1/64 fe80::%link1/ffff:ffff:ffff:ffff:: hosts allow seçeneğini ayrı bir hosts deny seçeneği ile birarada kullanabilirsiniz. Eğer her iki seçenekte belirtilmişse, önce hosts allow seçenekleri sınanır ve eşleşen bir istemcinin bağlanmasına izin verilmeden önce hosts deny seçenekleri sınanır ve eşleşme varsa istemci reddedilir. Eğer istemci her iki seçeneğin kalıpları ile eşleşmiyorsa, istemcinin bağlanmasına izin verilir. Öntanımlı bir hosts allow seçeneği yoktur, dolayısıyla öntanımlı olarak tüm makinelerin bağlanmasına izin verilir. hosts deny Bu seçenekte bağlanmak isteyen istemcilerin makine adı ve IP adreslerinin kalıplarının bir listesi belirtilebilir. Belirtilen kalıplarla eşleşen bağlantılar reddedilir. Daha fazla bilgi için hosts allow seçeneğine bakınız. Öntanımlı bir hosts deny seçeneği yoktur, dolayısıyla öntanımlı olarak tüm makinelerin bağlanmasına izin verilir. ignore errors rsyncd'nin aktarımın silme fazında, G/Ç hatalarını yoksayıp saymayacağını bu seçenekle belirtebilirsiniz. Normalde, geçici bir özkaynak yetmezliği ya da başka bir G/Ç hatasından dolayı bir felakete yol açabilecek silme işlemlerini engellemek için bir G/Ç hatası oluştuğunda --delete adımını atlar. Bazı sınama durumlarında bu seçeneği kullanarak bu davranışı ortadan kaldırabilirsiniz. ignore nonreadable Kullanıcı tarafından okunamayan dosyaları sunucunun yoksaymasını sağlar. Bu seçenek, halka açık arşivlerde dizinlerde bazı okunamayan dosyalar olduğunda ya da sistem yöneticisinin başkalarının görmesini istemediği dosyalar olduğunda yararlıdır. transfer logging FTP sunucularında kullanılana benzer biçimde her dosya için yükleme ve indirme ile ilgili günlük kayıtları tutulmasını sağlar. Sunucu günlük kaydını daima aktarımın sonunda yaptığından, aktarım bir nedenle kesilirse, günlük dosyasında bu aktarıma ilişkin bir kayıt bulunmayacaktır. Günlük kayıtlarını özelleştirmek istiyorsanız log format seçeneğinin açıklamasına bakınız. log format Aktarımın günlüklenmesi etkinse atkarımın günlük kayıtlarının nasıl biçimleneceğini bu seçenek ile belirleyebilirsiniz. Biçim, bir yüzde (%) karakteri ile başlayan tek karakterlik belirteçler içeren bir dizgedir. Öntanımlı günlükleme biçimi "%o %h [%a] %m (%u) %f %l" olup log file seçeneği kullanılırken başına daima bir "%t [%p] " getirilir. (rsync kaynak paketinin support dizinindeki rsyncstats isimli bir perl betiği bu öntanımlı günlük biçimini içermektedir.) Kullanılabilecek tek karakterlik belirtimler şunlardır: %h uzak makine ismi %a uzak IP adresi %l bayt cinsinden dosya uzunluğu %p rsync oturumunun süreç kimliği (PID) %o "send", "recv" veya "del." olarak yapılan işlem (sonuncusu bir nokta ile biter) %f dosya ismi (gönderici için tam dosya yolu; sonuna "/" gelmez) %n dosya ismi (sadece dosya ismi; dizinle "/" ile biter) %L bir " -> SYMLINK" veya bir " => HARDLINK" ya da boş dizge (bağ bir dosya ismi ise) %P modülün yolu %m modülün ismi %t günlükleme tarih ve saati %u doğrulanmış kullanıcı ismi (ya da boş) %b gerçekte aktarılan bayt miktarı %c dosyalar gönderilirken bu dosya için alınan sağlama toplamı baytlarının sayısı %i liste halinde güncellenenler %i tarafından çıktılanan karakterlerin ne anlam geldiğini öğrenmek için rsync kılavuz sayfasındaki --itemize-changes seçeneğinin açıklamasına bakınız. Eski rsync sürümleri ile çalışırken bazı günlük çıktıları değişebilir. Örneğin, rsync 2.6.4 öncesinde silinen dosyalar sadece ayrıntı iletileri şekline günlükleniyordu. timeout İstemcinin G/Ç zamanaşımı seçimini bu modül için değiştirmek içindir. Bu seçeneği kullanarak sunucunun ölü bir istemciyi sürekli beklememesini sağlayabilirsiniz. Zamanaşımı süresi saniye cinsinden belirtilir. Sıfır değeri bir zamanaşımı sözkonusu olmadığını belirtir ve öntanımlıdır. Bir anonim rsync sunucusu için 600 saniye iyi bir seçim olur. refuse options Bu seçenekte, rsync sunucunuz tarafından reddedilecek rsync komut satırı seçeneklerini aralarına boşluk koyarak belirtebilirsiniz. Seçeneğin uzun veya kısa ismini ya da çok sayıda seçenekle eşleşecek şekilde bir joker dizge olarak belirtebilirsiniz. Örneğin, --checksum (-c) ve çeşitli silme seçeneklerini reddetmek için şöyle yazabilirsiniz: refuse options = c delete Yukarıda belirtilen sebeple, silme seçeneği, ister --delete şeklinde açıkça ister başka bir seçenek tarafından dolaylı olarak belirtilmiş olsun reddedilecektir. Ek bir güvenlik özelliği olarak, "delete"in reddedilmesi, sunucu gönderen tarafken, gönderilen dosyaların silinmesini de (--remove-sent-files seçeneğini) reddeder; bunun olmasını istemiyorsanız reddedilen seçenekler olarak "delete-*" belirtin. Bu durumda --delete- ile başlayan tüm silme seçenekleri reddedildiği halde --remove-sent-files seçeneği bundan etkilenmez. Bir seçenek reddedildiğinde, sunucu bir hata iletisi basar ve çıkar. Sıkıştırmayı engellemek için ve bir istemci sıkıştırma istediğinde bir hata dönmemesi için "refuse options = compress" yerine "dont compress = *" (aşağıya bakın) kullanabilirsiniz. dont compress Bu seçenekte dosyaismi kalıpları kullanarak belirttiğiniz dosyalara, aktarım sırasında sıkıştırma uygulanmamasını sağlayabilirsiniz. Sıkıştırma işlemci kullanımını arttırır, dolayısıyla zaten sıkıştırılmış olan dosyalar gibi sıkıştırılması gerekmeyen dosyaların sıkıştırılmaya çalışılmaması için yararlıdır. Değer olarak, dosyasismi kalıplarını aralarında boşluk bırakarak belirtebilirsiniz (değerler harf büyüklüğüne duyarlıdır). İsimleri kalıplarla eşleşen dosyalar aktarım sırasında sıkıştırılmazlar. *.gz *.tgz *.zip *.z *.rpm *.deb *.iso *.bz2 *.tbz öntanımlıdır. KİMLİK KANITLAMA DAYANIKLILIĞI rsync'de kullanılan kimlik kanıtlama protokolü 128 bitlik MD4 temelli bir sistemdir. Takdir edersiniz ki, bu bir askeri kimlik kanıtlama sistemi değildir ve çoğu amaç için yeterlidir, ama gerçekten çok iyi bir güvenlik istiyorsanız, rsync'i ssh üzerinden çalıştırabilirsiniz. Ayrıca, rsync sunucu protokolü, bağlantı üzerinden aktarılan veriye şimdilik herhangi bir şifreleme uygulamamaktadır. Bu sadece kimlik kanıtlama sırasında uygulanır. Aktarımın şifreli olmasını istiyorsanız ssh kullanın. rsync'in gelecekteki sürümlerinde daha iyi kimlik kanıtlama ve şifreleme için SSL desteği olabilir, ama şimdilik sadece incelenmektedir. RSYNC SUNUCUSUNUN UZAK KABUK ÜZERİNDEN ÇALIŞTIRILMASI Eğer rsync hem --daemon hem de --rsh (-e) seçenkleriyle çalıştırılıyorsa, bir uzak kabuk bağlantısını kullanarak bir artalan süreci çatallayacaktır. Uzak kullanıcı root (chroot, setuid/setgid, vs.) olmadıkça, bazı yapılandırma seçenekleri kullanılabilir olmayacaktır. rsync sunucusunu bu şekilde çalıştırıyorsanız, inetd'yi rsync için yapılandırmanız gerekmez. Bir rsync sunucusunu bir tek kullanımlık ssh anahtarı olmaksızın çalıştırmak için uzak kullanıcının authorized_keys girdisinde "command=KOMUT" sözdizimini kullanın. Burada "KOMUT" şöyle olabilir: rsync --server --daemon . rsync'in argüman çözümlemesi böyle bir komutun sonunda bir "." bekler, dolayısıyla onun olmasını sağlamalısınız. Yapılandırma dosyası olarak öntanımlı dosya yerine rsyncd.conf(5) tarzı bir yapılandırma dosyası kullanmak isterseniz, komuta bir --config seçeneği ekleyebilirsiniz: rsync --server --daemon --config=em(file) . Buradaki belirtilen --server seçeneği, yerel rsync'in iletişim kuracağı rsync'in uzaktaki sürümünü çalıştırmasını sağlamak içindir, bu nedenle normal şartlar altında --server seçeneğini kullanmamalısınız. ÖRNEKLER /home/ftp dizinindeki bir ftp'ye anonim rsync erişimi sağlayan basit bir rsyncd.conf dosyası şöyle olurdu: [ftp] path = /home/ftp comment = ftp export area Biraz daha ustaca bir örnek şöyle olurdu: uid = nobody gid = nobody use chroot = no max connections = 4 syslog facility = local5 pid file = /var/run/rsyncd.pid [ftp] path = /var/ftp/pub comment = ftp alanının tamamı (yaklaşık 6.1 GB) [sambaftp] path = /var/ftp/pub/samba comment = Samba ftp alanı (yaklaşık 300 MB) [rsyncftp] path = /var/ftp/pub/rsync comment = rsync ftp alanı (yaklaşık 6 MB) [sambawww] path = /public_html/samba comment = Samba WWW sayfaları (yaklaşık 240 MB) [cvs] path = /data/cvs comment = CVS deposu (kimlik kanıtlama gerekir) auth users = tridge, susan secrets file = /etc/rsyncd.secrets /etc/rsyncd.secrets dosyası ise şöyle olurdu: tridge:mypass susan:herpass İLGİLİ DOSYALAR /etc/rsyncd.conf veya rsyncd.conf İLGİLİ BELGELER . YAZILIM HATALARI ve TANI KOYMA rsync sunucusu hata iletilerinin bazılarını istemciye yollamaz. Yani, istemci bazan aktarımın neden başarısız olduğunu anlayamaz. Hatalar sunucu üzerinde syslog tarafından günlük kayıtlarına yazılır. Yazılım hatalarını lütfen adresindeki hata izleme sistemine raporlayınız. SÜRÜM Bu kılavuz sayfası rsync'in 2.x sürümleri içindir. RSYNC HAKKINDA rsync GNU kamu lisansı altında dağıtılmaktadır. Ayrıntılar için COPYING dosyasına bakınız. Sanalyöremize adresinden erişebilirsiniz. Bu kılavuz sayfasında yanıtlarını bulamadığınız sorular için sanalyöremizde bir FAQ-O-Matic bulunmaktadır. rsync'in ana ftp'si: . Bu uygulamayı istiyorsanız, sizden bunu duymak bizi mennun edecektir. Bu uygulamada, Jean-loup Gailly ve Mark Adler tarafından yazışmış zlib sıkıştırma kütüphanesi kullanılmaktadır. TEŞEKKÜR Özgün fikirleri ve rsync sunucusu için gönderdiği yamalar için Warren Stanley'e teşekkür ederiz. Önerileri ve belgelere desteği için Karsten Thygesen'e teşekkür ederiz. YAZAN rsync ilk olarak Andrew Tridgell ve Paul Mackerras tarafından yazıldı. Daha sonra bir çok kişi tarafından geliştirildi. Destek ve geliştirme için adresindeki eposta listelerine bakınız. ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/shadow.5.xml0000644000175000017500000001220410540302154020575 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1989 - 1990, Julianne Frances Haugh .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. Neither the name of Julianne F. Haugh nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY JULIE HAUGH AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL JULIE HAUGH OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. 5 shadow shadow şifreli parola dosyası AÇIKLAMA shadow kullanıcı hesaplarının şifreli parola bilgilerini ve isteğe bağlı parola dönemsellik bilgilerini içerir. Kullanıcı adı Şifreli parola 1 Ocak 1970’den parolanın en son değiştiği güne kadar geçen gün sayısı Parolanın değişmesi gerekecek güne kadar olan sürenin gün sayısı Parolanın değişmesi gereken günden sonraki sürenin gün sayısı Parolanın zaman aşımından önce kullanıcının uyarılacağı gün sayısı Parolanın zaman aşımından hesabın kapatılacağı güne kadar geçecek sürenin gün sayısı 1 ocak 1970’den hesabın kapatılacağı güne kadar geçen sürenin gün sayısı Bir yedek alan Parola alanı mutlaka dolu olmalıdır. Şifreli parola alanı 64 karakterlik bir alfabeden (a’dan z’ye, A’dan Z’ye, 0’dan 9’a, "." Ve "/" den oluşan bir alfabe) seçilen 13 ila 24 karakterden oluşur. Bu dizgenin nasıl yorumlandığını görmek için crypt(3)'e bakınız. Parolanın en son değiştiği günün tarihi, 1 Ocak 1970’den beri geçen gün sayısı olarak belirtilir. Geçerli gün sayısı geçmeden parolanın tekrar değiştirilmesi önlenebilir ve belirli bir gün sayısı geçtikten sonra parolanın değişmesi için kullanıcı zorlanabilir. Şayet gerekli en az gün sayısı en çok gün sayısından daha büyük ise, parola kullanıcı tarafından değiştirilemez. Şayet parola son kullanım tarihinden sonra belirtilen süre içinde değiştirilmez ise, kullanıcı hesabı kapatılır. Parola son kullanım tarihinden bağımsız olarak, bir kullanıcı hesabı belirtilen sürenin sonunda kapatılabilir. Bu bilgiler, /etc/passwd dosyasında da varsa, /etc/shadow dosyasındaki bilgiler geçerlidir. Parola güvenliği açısından bu dosya için normal kullanıcılara okuma izni kapalı olmalıdır. İLGİLİ DOSYALAR /etc/passwd - kullanıcı hesap bilgileri /etc/shadow - şifreli kullanıcı parolaları İLGİLİ BELGELER , , , , , , , . YAZAN Julianne Frances Haugh jockgrrl@ix.netcom.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man5/passwd.5.xml0000644000175000017500000001615010600247764020631 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1993 Michael Haardt (michael@moria.de), .\" Fri Apr 2 11:32:09 MET DST 1993 .\" .\" This is free documentation; you can redistribute it and/or .\" modify it under the terms of the GNU General Public License as .\" published by the Free Software Foundation; either version 2 of .\" the License, or (at your option) any later version. .\" .\" The GNU General Public License's references to "object code" .\" and "executables" are to be interpreted as the output of any .\" document formatting or typesetting system, including .\" intermediate and printed output. .\" .\" This manual is distributed in the hope that it will be useful, .\" but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of .\" MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the .\" GNU General Public License for more details. .\" .\" You should have received a copy of the GNU General Public .\" License along with this manual; if not, write to the Free .\" Software Foundation, Inc., 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111, .\" USA. .\" .\" Modified Sun Jul 25 10:46:28 1993 by Rik Faith (faith@cs.unc.edu) .\" Modified Sun Aug 21 18:12:27 1994 by Rik Faith (faith@cs.unc.edu) .\" Modified Sun Jun 18 01:53:57 1995 by Andries Brouwer (aeb@cwi.nl) .\" Modified Mon Jan 5 20:24:40 MET 1998 by Michael Haardt .\" (michael@cantor.informatik.rwth-aachen.de) 5 passwd Dosya biçimleri 5 Ocak 1998 passwd parola dosyası AÇIKLAMA passwd bir metin dosyasıdır. Sistem hesaplarının bir listesini tutar. Kullanıcı kimliği, grup kimliği, ev dizini, kabuk ve benzeri bilgileri ihtiva eder. Sıklıkla, her bir hesap için şifrelenmiş parolayı da içerir. Herkes tarafından okunma iznine sahiptir (pek çok uygulama bu dosyayı kullanır, mesela ls(1), kullanıcı ismi ile kullanıcı kimlğini birbirine eşlemek için kullanır) ama sadece süper kullanıcının yazma izni vardır. Eski güzel günlerde, bu okuma izni ile ilgili büyük bir sorun yoktu. Herkes bu şifreli parolaları okuyabiliyordu ama iyi seçilmiş bir parolayı kırmak için yeterli donanım gücü yoktu ve kullanıcı grubu oldukça iyi niyetliydi. Günümüzde ise, pek çok kullanıcı gölgeli parola sistemini kullanmakta, /etc/passwd içinde parolanın yerinde bir ‘*’ görünmekte ve şifreli parola /etc/shadow içinde saklanmaktadır. Bu dosya sadece süper kullanıcı tarafından okunabilir. Gölgeli parolanın kullanılıp kullanılmadığına bakılmaksızın, pek çok sistem yöneticisi, şifrelenmiş parola alanında bir yıldız kullanır. Böylece bu kullanıcının bir parola kullanarak yetki almasını önler. (Yine de aşağıdaki bölümüne bakınız. Şayet yeni bir kullanıcı hesabı oluşturuyorsanız, ilk olarak parola alanına bir yıldız koyunuz, daha sonra passwd(1)komutu ile parolayı belirleyin. Her satırda bir girdi yapılır ve her satır şu biçimdedir: hesap:parola:UID:GID:GECOS:dizin:kabuk Bu alanların açıklamaları şunlardır: hesap Kullanıcının sistemdeki adı. Büyük harf içermemelidir. parola Şifreli kullanıcı parolası veya bir yıldız işareti. UID Sayısal kullanıcı kimliği GID Bu kullanıcının sayısal birincil grup kimliği GECOS Bu alan seçime bağlıdır ve sadece bilgilendirme amacı ile kullanılır. Genellikle kullanıcının tam adı yazılır. GECOS’un anlamı General Electric Comprehensive Operating System’dir. General Electric’in büyük sistem bölümü Honeywell’e satıldığı zaman GCOS olarak yeniden adlandırılmıştır. Dennis Ritchie’nin bildirdiğine göre: "bazan yazıcı çıktılarını veya toplu işleri GCOS makineye gönderiyoruz. Parola dosyasındaki gcos alanı kimlik kartı bilgileri alanı olarak kullanılır. Zariflik olsun diye oraya konmamıştır." dizin Kullanıcının $HOME dizinidir. kabuk Sisteme girişte kullanılacak kabuk (belirtilmemişse /bin/sh kullanılır). Şayet olmayan bir uygulama belirtilirse, kullanıcı login(1) ile sisteme bağlanamaz. EK BİLGİ Şayet bir kullanıcı grubu oluşturmak istiyorsanız, Grup numaraları aynı olmak zorundadır ve /etc/group dosyasında bir girdisi olmalıdır. Aksi taktirde bir grup oluşturulmaz. Şayet şifreli parola bir yıldız ile betimlenmişse, kullanıcı 'i kullanarak bağlanamaz ama hala 'i kullanarak bağlanabilir, varolan bir süreci çalıştırabilir, , , veya posta süzgeçleri üzerinden yenilerini başlatabilir. Kabuk alanını değiştirerek bir hesabı kapatmaya çalışmak da aynı sonucu verir ve ek olarak komutunun kullanımına izin verir. İLGİLİ DOSYALAR /etc/passwd İLGİLİ BELGELER , , , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man6/0000755000175000017500000000000010316564502016435 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/man6/frozen-bubble.6.xml0000644000175000017500000001436510307345507022072 0ustar demirtendemirten 6 frozen-bubble Frozen-Bubble oyunu FB 2 Şubat 2003 frozen-bubble galeri türü, çabuk tepki vermeye dayalı bir oyun KULLANIM frozen-bubble [seçenek]... AÇIKLAMA Frozen-Bubble, sevilen, galeri türü, çabuk tepki vermeye dayalı bir oyunun özgür yazılıma uyarlanmış halidir. Oyun, temelde, rastgele seçilen balonları tahtaya doğru fırlatmaya dayanır. Atışın sonunda, aynı renkte en az üç adet balon kümelenirse, bunlar düşer. Düşen kümeye yapışmış durumdaki balonlar da düşerler. Tek oyunculu kipte, amaç tahta üzerindeki bütün balonları en kısa süre içinde düşürmektir. iki oyunculu kipte, rakibin sizden önce ölmesini beklemek/sağlamak zorundasınız. SEÇENEKLER -h --help Komut satırı seçeneklerini gösterir. -fs --fullscreen Oyunu tam ekran kipinde başlatır. -ns --nosound Müzik ve ses gösterilerini kapatır. -nm --nomusic Sadece müziği kapatır, ses gösterileri açık kalır. -nfx --nosfx Sadece ses gösterilerini kapatır, müzik açık kalır. --playlist dizin Belirtilen dizin içindeki bütün dosyaları müzik dosyası olarak kullanır ve bu dosyaları çalar. -sl --slow_machine Eğer frozen-bubble makinanızda oldukça yavaş çalışıyorsa, bu seçeneği kullanın. -vs --very_slow_machine Şayet üstteki seçenek yeterli gelmedi ise, bunu kullanın. -so --solo Rastgele seviyede, tek oyunculu kipte oyunu başlatır. -di --direct İki oyunculu kipte oyunu başlatır (menü görüntülenmez). -cr --chain_reaction Zincirleme reaksiyonu etkinleştirir. -l seviye --level seviye seviye ile belirtilen seviyeden oyunu başlatır. -cb --colourblind Renk körleri için, özel renkler kullanır. -pm sayı --playermalus sayı sayı ile belirtilen malusu sol oyuncuya ekler (negatif olabilir). YAZAN Guillaume Cottenceau guillaume.cottenceau@free.fr tarafından yazılmıştır. Bu kılavuz sayfasının orjinali Josselin Mouette josselin.mouette@ens-lyon.org tarafından yazılmıştır. Ayrıntılar için sanalyöremizi ziyaret edebilirsiniz: İLGİLİ BELGELER TELİF HAKKI Telif hakkı 2000, 2001, 2002, 2003 Guillaume Cottenceau. Bu bir serbest yazılımdır. FSF tarafından yayınlanmış olan GPL sürüm 2 ile lisanslanmıştır. Hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man2/0000755000175000017500000000000010575767334016450 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/man2/kill.2.xml0000644000175000017500000001572710532246253020262 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1992 Drew Eckhardt (drew@cs.colorado.edu), March 28, 1992 .\" .\" Permission is granted to make and distribute verbatim copies of this .\" manual provided the copyright notice and this permission notice are .\" preserved on all copies. .\" .\" Permission is granted to copy and distribute modified versions of this .\" manual under the conditions for verbatim copying, provided that the .\" entire resulting derived work is distributed under the terms of a .\" permission notice identical to this one .\" .\" Since the Linux kernel and libraries are constantly changing, this .\" manual page may be incorrect or out-of-date. The author(s) assume no .\" responsibility for errors or omissions, or for damages resulting from .\" the use of the information contained herein. The author(s) may not .\" have taken the same level of care in the production of this manual, .\" which is licensed free of charge, as they might when working .\" professionally. .\" .\" Formatted or processed versions of this manual, if unaccompanied by .\" the source, must acknowledge the copyright and authors of this work. .\" .\" Modified by Michael Haardt (michael@moria.de) .\" Modified by Thomas Koenig (ig25@rz.uni-karlsruhe.de) .\" Modified Fri Jul 23 21:51:36 1993 by Rik Faith (faith@cs.unc.edu) .\" Modified Sun Jul 25 10:53:24 1993 by Rik Faith (faith@cs.unc.edu) .\" Modified Wed Nov 01 18:56:43 1995 by Michael Haardt .\" (michael@cantor.informatik.rwth-aachen.de) .\" Modified Sun Apr 14 17:04:32 1996 by Andries Brouwer (aeb@cwi.nl) .\" [added some polishing contributed by Mike Battersby (mib@deakin.edu.au)] .\" Modified Sun Jul 21 21:25:26 1996 by Andries Brouwer (aeb@cwi.nl) .\" Modified Fri Jan 17 23:49:46 1997 by Andries Brouwer (aeb@cwi.nl) .\" Modified Tue Dec 18 10:53:02 2001 by Andries Brouwer (aeb@cwi.nl) .\" Modified, 24 Jul 2002, Michael Kerrisk <mtk16@ext.canterbury.ac.nz> .\" Added note on historical rules enforced when an unprivileged process .\" sends a signal. .\" 2 kill Linux Yazılımcılarının Kılavuzu Linux 2.5.0 18 Aralık 2001 kill bir sürece sinyal gönderir BİLDİRİM #include <sys/types.h> #include <signal.h> int kill (pid_t pid, int sig); AÇIKLAMA kill sistem çağrısı bir sürece veya bir süreç grubuna bir sinyal göndermekte kullanılabilir. pid pozitif olduğunda, pid sürecine sig sinyali gönderilir. pid sıfırsa, o anki sürecin süreç grubundaki her sürece sig sinyali gönderilir. pid -1 ise, 1 numaralı süreç (init) haricindeki her sürece sig sinyali gönderilir (Aşağıda bahsedilen durum dışında). pid -1'den küçükse, -pid süreç grubundaki her sürece sig sinyali gönderilir. sig sıfırsa, sinyal gönderilmez, bunun yerine hata denetimi yapılır. DÖNÜŞ DEĞERİ Başarı durumunda sıfır döner. Hata oluşursa -1 döner ve hata errno değişkenine atanır. HATALAR EINVAL Geçersiz bir sinyal belirtilmiş. ESRCH Süreç kimliği (pid) ya da süreç grubu mevcut değil. Burada bir süreç zombi olabilir, bir süreç sonlandırma almış ancak henüz wait()lenmiş olabilir. EPERM Süreç, alıcı süreçlere sinyal göndermek için yeterli izinlere sahip değil. Bir sürecin sinyal göndermek için yeterli izinlere sahip olması için ya onun root yetkilerine sahip olması ya da gönderici sürecin gerçek ya da etkin kullanıcı kimliğinin alıcı sürecin gerçek ya da kayıtlı kullanıcı kimliği ile aynı olması gerekir. SIGCONT durumunda, gönderici ve alıcı sürecin aynı oturumun üyesi olması yeterlidir. NOTLAR 1 numaralı görev olan init sürecine bir sinyal yakalayıcıya sahip olmadığı için bir sinyal göndermek mümkün değildir. Bu, kazaen sistemin çökertilmemesini garanti etmek için böyle yapılmıştır. POSIX 1003.1-2001, o anki sürecin sinyal gönderebildiği tüm süreçlere (bazı oluşum tanımlı sistem süreçleri hariç) sig sinyalinin kill(-1,sig) ile gönderilmesini gerektirir. Linux bir sürecin kendi kendini sinyalleyebilmesini mümkün kılar ancak, Linux üzerinde kill(-1,sig) çağrısı sürecin kendisini sinyallemez. LINUX TARİHÇESİ Farklı çekirdek sürümleriyle, Linux, başka bir sürece sinyal gönderecek yetkisiz bir sürece gereken izinler için farklı kurallar getirmiştir. 1.0 dan 1.2.2'ye kadar sürümlü çekirdeklerde, göndericinin etkin kullanıcı kimliği alıcınınkiyle ya da göndericinin gerçek kullanıcı kimliği alıcınınkiyle eşleşmeliydi. 1.2.3 den 1.3.77'ye kadar sürümlü çekirdeklerde, göndericinin etkin kullanıcı kimliği alıcının gerçek ya da etkin kullanıcı kimliği ile eşleşmeliydi. 1.3.78 sürümünden itibaren çekirdek sürümlerinde POSIX 1003.1-2001 uyumlu kurallar geçerlidir. UYUMLULUK SVr4, SVID, POSIX.1, X/OPEN, BSD 4.3, POSIX 1003.1-2001 İLGİLİ BELGELER , , , . ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/Makefile0000644000175000017500000000045011003303056017220 0ustar demirtendemirten#tr SUBDIRS = tr all: ./manderle.sh utf8: ./manderle.sh --utf8 clean: @for subdir in $(SUBDIRS); do \ (cd $$subdir && $(MAKE) $@) || exit 1; \ done deb: ./manderle.sh --debianize deb-build: deb @for subdir in $(SUBDIRS); do \ (cd $$subdir && $(MAKE) $@) || exit 1; \ done manpages-tr-1.0.5.1/source/xml2man-doc.xsl0000644000175000017500000000374511003110245020437 0ustar demirtendemirten .\" http://belgeler.org - manpages-tr-1.0.5.1/source/xml2man.sh0000755000175000017500000000013711005046564017511 0ustar demirtendemirten#./xml2man --debianize man$1/$2.$1.xml > tr/man$1/$2.$1 ./xml2man $3 man$1/$2.$1.xml #> $2.$1 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/0000755000175000017500000000000011003126514016426 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/man8/automount.8.xml0000644000175000017500000002100310553673325021365 0ustar demirtendemirten .\" Linux man page by B. James Phillippe, 1997 <bryan (at) Terran.ORG> .\" .\" This page was written to contribute to the Linux kernel autofs .\" implementation by H. Peter Anvin (1997). It is loosly based on .\" the documentation for mount(8) and amd(8) Linux manpages. .\" .\" This is free documentation. .\" 8 automount 19 Haziran 2000 automount autofs için bağlantı noktalarını düzenler KULLANIM automount [seçenekler] bağlantı_noktası eşlem_türü[,biçim] eşlem [eşlem_seçenekleri] AÇIKLAMA automount, autofs için, bir bağlantı noktasını düzenler. automount, bir temel bağlantı_noktası ve bir eşlem alarak çalışır ve bunları (diğer seçenekler ile birlikte) herhangi bir yerden erişildiğinde temel bağlantı noktasında özdevinimli bağlar. Daha sonra, belirli bir süre bu dosya sisteminde işlem yapılmaz veya herhangi bir faaliyette bulunulmaz ise, sistem özdevinimli olarak dosya sistemlerini ayırır. SEÇENEKLER -p --pid-file Artalan sürecinin süreç kimliğini belirtilen dosyaya yazar. -t --timeout Dosya sistemleri ayrılana kadar geçecek asgari zaman aşımı süresini saniye cinsinden ayarlar. Öntanımlı değer 5 dakikadır. Zaman aşımı süresini sıfıra ayarlayarak, dosya sistemlerinin ayrılmasını engelleyebilirsiniz. -v --version Sürüm numarasını görüntüler ve çıkar. ARGÜMANLAR automount en az üç argüman alır. Zorunlu argümanlar bağlantı_noktası, eşlem_türü ve eşlemdir. Zorunlu ve isteğe bağlı argümanlar aşağıda açıklanmıştır: bağlantı_noktası autofs tarafından bağlanan dosya istemleri için temel bağlantı noktası. Bu argüman, sistemde varolan bir dizin adı olmak zorundadır. eşlem_türü Bu automount çağrısı için kullanılan eşlem türü. Geçerli eşlem türleri şunlardır: file Eşlem normal bir metin dosyasıdır. program Eşlem komut satırına bir anahtar aktarılan bir çalıştırılabilir yazılımdır ve hatasız bir çıkış durumunda standart çıktıda bir girdi ile döner. yp Eşlem bir NIS (YP) veritabanıdır. nisplus Eşlem bir NIS+ veritabanıdır. hesiod Eşlem filsys girdilerinin eşlemler için kullanıldığı bir hesiod veritabanıdır. ldap Eşlem isimleri [sunucuadı:]temelDN şeklindedir. Buradaki isteğe bağlı sunucuadı sorgulanacak LDAP sunucusunun ismidir. temelDN ise altında altağaç araması yapılacak alan adıdır. Girdiler belirtilen altağaç içindeki automount nesneleridir ve burada, cn özniteliği anahtardır (arama anhtarı "/" dır), automounterInformation özniteliği ise özdevinimi dosya sistemi bağlayıcı yazılımın kullandığı bilgileri içerir. Bu modül tarafından kullanılan şema ile ilgili bilgileri adresinde bulabilirsiniz. biçim Eşlem verisinin biçimi; hali hazırda kabul edilen biçimler sadece Sun automounter eşlem biçiminin bir alt kümesi olan sun biçimi ile hesiod filesys girdileri için hesiod biçimidir. biçim belirtilmezse, hesiod dışındaki tüm eşlem türleri için sun öntanımlı biçimdir. eşlem Kullanılacak eşlem dosyasının yeri. file ve program türü eşlemler için bir tam UNIX dosyayolu ve yp, nisplus veya hesiod türü eşlemler için bir veritabanı ismidir. seçenekler Tire (-) ile başlayanlar hariç, kalan komut satırı seçeneklerinin tümü mount komutunun seçenekleri olarak alınır. Tire (-) ile başlayanların ise eşlem seçenekleri olduğu varsayılır. NOTLAR Şayet automount artalan süreci bir USR1 sinyali alırsa, hali hazırda autofs tarafından bağlanmış bütün kullanılmayan dosya sistemlerini ayırır ve çalışmaya devam eder. Şayet bir USR2 sinyali alırsa, autofs tarafından bağlanmış kullanılmayan bütün dosya sistemlerini ayırır ve tüm dosya sistemleri ayrılmışsa çıkar. Meşgul dosya sistemleri ayrılmaz. İLGİLİ BELGELER , . YETERSİZLİKLER Arzu edilen pek çok özellik eksiktir. TODO dosyasına göz atabilirsiniz. Belgeleme bakımından da arzu edilen olmamıştır. Lütfen, bulduğunuz diğer yazılım hatalarını, ayrıntılı tanımlamaları ile birlikte, autofs@linux.kernel.org adresine gönderiniz. Bu e-posta grubuna katılmak için, içinde "subscribe autofs" geçen bir e-postayı, majordomo@linux.kernel.org adresine gönderiniz. YAZAN H. Peter Anvin hpa@transmeta.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/ipcs.8.xml0000644000175000017500000000643010553674071020276 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1993 Rickard E. Faith (faith (at) cs.unc.edu) .\" May be distributed under the GNU General Public License 8 ipcs Linux Yazılımcısının Kılavuzu Linux 0.99 9 Ekim 1993 ipcs süreçlerarası iletişim oluşumları hakkında bilgi verir KULLANIM ipcs [ -asmq ] [ -tclup ] ipcs [ -smq ] -i kimlik ipcs -h AÇIKLAMA IPC, InterProcess Communications (süreçlerarası iletişim) kısaltmasıdır. -i seçeneği belirli bir kimlik belirtilebilmesini sağlar. Sadece bu süreç kimliği hakkındaki bilgi görüntülenir. Özkaynaklar şöyle belirtilebilir: -m Paylaşımlı bellek segmanları -q İleti kuyrukları -s Semafor dizileri -a Hepsi (öntanımlı davranış) Çıktı biçimi aşağıdakilerden biri olarak tanımlanabilir: -t zaman -p süreç kimliği (PID) -c oluşturucu -l sınırlar -u özet İLGİLİ BELGELER YAZAN Krishna Balasubramanian balasub@cis.ohio-state.edu tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/userdel.8.xml0000644000175000017500000001052210553710414020770 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1991 - 1994, Julianne Frances Haugh .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. Neither the name of Julianne F. Haugh nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY JULIE HAUGH AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL JULIE HAUGH OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. 8 userdel userdel Bir kullanıcı hesabını ve onunla ilgili dosyaları siler userdel [ -r ] kullanıcı AÇIKLAMA userdel, userdel komutu, kullanıcı ile belirtilen hesabı silerek, sistem hesap dosyalarını değiştirir. Silinmeye çalışan kullanıcı hesabı, sistemde var olan bir hesap olmalıdır. Var olmayan bir hesabı silemezsiniz. -r Kullanıcının ev dizinindeki dosyalar, ev dizininin kendisi ve kullanıcının posta havuzu silinir. Diğer dosya sistemlerinde bulunan dosyalar silinmez. Bu nedenle bu dosyaları bulmak ve onları silmek sistem yöneticisinin görevidir. İLGİLİ DOSYALAR /etc/passwd - kullanıcı hesap bilgileri /etc/shadow - güvenli kullanıcı hesap bilgileri /etc/group - grup bilgileri YETERSİZLİKLER Kullanıcı sisteme bağlı ise, userdel komutu ile bu hesabı kaldıramazsınız. Silmeye çalıştığınız hesaba ait çalışan bütün süreçleri öldürmek zorundasınız. Bir NIS istemcisindeki NIS özniteliklerini kaldıramayabilirsiniz. Bu işlem, NIS sunucu üzerinde gerçekleştirilmelidir. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , . YAZAN Julianne Frances Haugh jockgrrl@ix.netcom.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/runlevel.8.xml0000644000175000017500000000504610553711264021172 0ustar demirtendemirten 8 runlevel Linux Sistem Yöneticisinin Kılavuzu 27 Mayıs 1997 runlevel geçerli ve bir önceki sistem çalışma seviyelerini bulur KULLANIM runlevel [utmp] AÇIKLAMA runlevel çalışma seviyesi kayıtlarının tutulduğu, sistem utmp dosyasını okur (genellikle /var/run/utmp) ve standart çıktıya bir önceki çalışma seviyesini ve geçerli çalışma seviyesini yazar. Çalışma seviyeleri tek bir boşluk ile ayrılır. Şayet bir önceki çalışma seviyesi yok ise (çalışma seviyeleri hiç değişmemişse), bunun yerine N kullanılır. Eğer utmp dosyası yok ise veya herhangi bir kayıt bulunamazsa, runlevel komutu unknown kelimesini ekrana yazar ve hata verip sonlanır. runlevel, Sistem-V who –r komutu yerine rc betikleri içinde kullanılabilir. Bununla birlikte, 'in yeni sürümlerinde, bu bilgi RUNLEVEL ve PREVLEVEL ortam değişkenlerinde mevcuttur. SEÇENEKLER utmp Okunacak utmp dosyasının ismi. İLGİLİ BELGELER , . YAZAN Miquel van Smoorenburg, miquels@cistron.nl tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/rmmod.8.xml0000644000175000017500000001711710553711477020464 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1994, 1995, 1999 Bjorn Ekwall <bj0rn (at) blox.se> .\" Copyright (c) 1996 Free Software Foundation, Inc. (via rth) .\" This program is distributed according to the Gnu General Public License. .\" See the file COPYING in the distribution source directory 8 rmmod Linux Modül Desteği Linux 6 Şubat 2002 rmmod yüklenebilir modülleri devreden çıkarır KULLANIM rmmod [ -aehrsvV] modül ... AÇIKLAMA rmmod, yüklenebilir modülleri çalışan çekirdekten kaldırır. rmmod, çıkartılması istenen modüllerin, başka modüllerle ilintili olmama ve kullanımda olmama şartlarının yerine getirilmesi halinde bahsi geçen modülün çekirdekten çıkartılmasını sağlar. Eğer komut satırında birden fazla modül verildiyse, modüller verilen sıraya göre kaldırılır. Bu komut, yığında tutulan modüllerin çıkartılmasını da destekler. -r seçeneği ile birden fazla modül ardarda çıkartılmaya çalışılır. Bu şu manaya gelmektedir; eğer yığının en üstündeki modül komut satırından çağırıldıysa, bu modülü kullanan diğer modüller yığından mümkünse çıkartılır. SEÇENEKLER -a --all Özdevinimli temizleme yapar: Kullanılmayan modülleri işaretler, ayrıca önceden işaretlenmiş modülleri kaldırır. En son temizlemeden beri kullanılmayan modüller, işaretlenmiş olarak kalırlar. Bu iki geçişli yapı az sıklıkta kullanılan modüllerin kaldırılmasını önler. -e --persist Belirtilen modülleri devreden çıkarmadan, kalıcı verilerini kaydeder. Eğer hiçbir modül adı verilmezse, kalıcı veri kullanan bütün modüllerin verilerini kaydeder. Veri sadece, çekirdek ve modutils kalıcı veri kaydını destekliyorsa ve /proc/ksyms __insmod_modülismi_Pkalıcı_dosya_ismi gibi bir girdi içeriyorsa kaydedilir. -h --help Seçenekleri özetler ve çıkar. -r --stacks Modül yığınını kaldırır. -s --syslog Herşeyi uçbirim yerine 'a çıktılar. -v --verbose Çıktı daha ayrıntılı olur. -V --version modutils sürüm bilgisini görüntüler. KALICI VERİ Eğer bir modül kalıcı veri içeriyorsa (bkz. ve ) kaldırılan modül kalıcı verisini __insmod _P sembol girdisindeki dosya ismine yazar. Bundan başka rmmod -e ile istediğiniz zaman kalıcı veriyi modülü kaldırmaksızın kaydedebilirsiniz. Kalıcı veri dosyaya kaydedildiği zaman, başına o an oluşturulan şuna benzer bir yorum satırı eklenir: #% çekirdek_sürümü tarih_damgası Üretilen yorum satırları #% ile başlar, üretilmiş tüm yorum satırları mevcut dosyadan ayrılır, diğer yorum satırları korunur. Kayıtlı veri dosyaya yazılırken mevcut yorumların ve atamaların sırası korunur, yeni değerler ise dosyanın sonuna eklenir. Eğer dosya modülde mevcut olmayan verileri içeriyorsa bu değerler korunur ancak onların kullanılmadıklarını belirten bir uyarıyı içeren bir üretilmiş yorum değerlerin başlangıcına eklenir. Sonuncu işlem, bir kullanıcının kalıcı verileri kaybetmeden ve herhangi bir hata iletisi almadan çekirdek değiştirmesini mümkün kılar. ÖnemliYorumlar, ilk karakteri '#' sembolü olan satırlardır. '#' sembolü ile başlamayan ve boş olmayan satırlar, her satır bir seçenek olmak üzere modül seçeneği olarak algılanır. Seçenek satırlarının başındaki boşluklar kaldırılır ve kalanlar sonlarındaki boşluklar atılarak insmod'a seçenek olarak aktarılır. İLGİLİ BELGELER , , , . BÖRTÜ BÖCEK rmmod, [ -V | --version ] seçenekleri ile kullanıldığında başka bir seçenek verilmemiş gibi sadece sürüm bilgisini basar ve anında çıkar. GEÇMİŞ Modül desteği, ilk anonim Linux sürümüne ilk olarak Bas Laarhoven bas@vimec.nl tarafından verildi. 0.99.14 sürümü ile Jon Tombs jon@gtex02.us.es uğraştı. Daha sonra Bjorn Ekwall bj0rn@blox.se tarafından geliştirildi. 2.1.17 sürümü Richard Henderson rth@tamu.edu tarafından güncellendi. 2.2.2 sürümü Bjorn Ekwall bj0rn@blox.se tarafından güncellendi. 2.3.20 sürümü modutils Keith Owens kaos@ocs.com.au tarafından güncellendi. Kalıcı veri 2.3.22 sürümü modutils'e Keith Owens kaos@ocs.com.au tarafından eklendi. ÇEVİREN Mehmet Büyüközer mbuyukozer@gmx.co.uk ve Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/cron.8.xml0000644000175000017500000000742510553674035020306 0ustar demirtendemirten .\"/* Copyright 1988,1990,1993 by Paul Vixie .\" * All rights reserved .\" * .\" * Distribute freely, except: don't remove my name from the source or .\" * documentation (don't take credit for my work), mark your changes (don't .\" * get me blamed for your possible bugs), don't alter or remove this .\" * notice. May be sold if buildable source is provided to buyer. No .\" * warrantee of any kind, express or implied, is included with this .\" * software; use at your own risk, responsibility for damages (if any) to .\" * anyone resulting from the use of this software rests entirely with the .\" * user. .\" * .\" * Send bug reports, bug fixes, enhancements, requests, flames, etc., and .\" * I'll try to keep a version up to date. I can be reached as follows: .\" * Paul Vixie <paul (at) vix.com> uunet!decwrl!vixie!paul .\" */ 8 cron 4. Berkeley Dağıtımı 20 Aralık 1993 cron zamanlanmış komutları çalıştıran süreç (Vixie Cron) KULLANIM cron AÇIKLAMA cron, /etc/rc veya /etc/rc.local’den başlatılmalıdır. Derhal dönecektir, bu nedenle ’&’ ile başlatmak zorunda kalmazsınız. cron, /etc/passwd içindeki hesaplara göre isimlendirilmiş crontab dosyaları için, /var/spool/cron içinde arama yapar; bulunan crontab'lar belleğe yüklenir. cron, ayrıca, /etc/crontab için ve /etc/cron.d/ dizinin içindeki değişik biçimdeki dosyaları arar (’e bakınız). Bundan sonra, cron her dakika aktif hale geçer ve çalıştırılma zamanı gelen dosya olup olmadığını kontrol etmek için bellekte depolanmış bütün crontab'ları kontrol eder. Komutlar çalıştırıldığı zaman, her çıktı crontab’ın sahibine veya crontab’daki (eğer varsa) MAILTO ortam değişkeninde hangi kullanıcının ismi belirtilmişse ona e-posta gönderilir. Ek olarak; cron, spool dizininin (veya /etc/crontab’ın) değişiklik zamanınının değişip değişmediğini dakika başı kontrol eder. Şayet değişiklik varsa, bütün crontab’ların değişiklik zamanları araştırılır ve değişmiş olanlar tekrar belleğe yüklenir. Böylece, bir crontab dosyası değiştirildiğinde, cron’u tekrar başlatmaya gerek kalmaz. Unutmayın ki, komutu, bir crontab değiştiğinde, spool dizininin değişiklik zamanını günceller. İLGİLİ BELGELER , . YAZAN Paul Vixie paul@vix.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/useradd.8.xml0000644000175000017500000003322710553710507020766 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1991 - 1994, Julianne Frances Haugh .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. Neither the name of Julianne F. Haugh nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY JULIE HAUGH AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL JULIE HAUGH OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. 8 useradd useradd yeni bir kullanıcı oluşturur veya öntanımlı yeni kullanıcı bilgilerini günceller useradd [-c açıklama] [-d evdizini] [-e bitiş_tarihi] [-f askı_süresi] [-g birincil_grup] [-G grup[,...]] [-m [-k iskelet_dizin] | -M] [-p parola] [-s kabuk] [-u kull_kiml [ -o]] [-n] [-r] kullanıcı useradd -D [-g öntanımlı_grup] [-b öntanımlı_ev] [-f öntanımlı_askı_süresi] [-e öntanımlı_bitiş_tarihi] [-s öntanımlı_kabuk] AÇIKLAMA Yeni Kullanıcıların Oluşturulması -D seçeneği belitilmeden çağrıldığında, useradd komutu, komut satırında tanımlanan değerleri ve sistemdeki öntanımlı değerleri kullanarak yeni bir kullanıcı oluşturur. Komut satırında belirtilen seçeneklere bağlı olarak, gerekli sistem dosyalarına yeni kullanıcının bilgileri girilir; ev dizini oluşturulur; ilk dosyalar kopyalanır. Red Hat Linux’da kullanılan sürümünde, -n seçeneği belirtilmediği sürece, oluşturulan her kullanıcı için yeni bir grup oluşturulur. Kullanabileceğiniz seçenekler şunlardır: -c açıklama Yeni kullanıcının parola dosyasındaki açıklama alanı. -d evdizini Oluşturulan yeni kullanıcının sisteme girişte kullanacağı ev dizinini belirtir. Öntanımlı olarak, kullanıcı ismi öntanımlı_ev'e eklenecek ve sisteme giriş dizini ismi olarak kullanılacaktır. -e bitiş_tarihi Kullanıcı hesabının son kullanma tarihini belirtir. Tarih YYYY-AA-GG (Y: yıl, A: ay, G: gün) şeklinde belirtilir. -f askı_süresi Kullanıcı parolasının son kullanma tarihinden itibaren, bu hesabın tamamen kapatılacağı tarihe kadar geçecek olan sürenin gün cinsinden değeri belirtilir. Bu değer 0 olarak belirtilirse, parolanın son kullanma tarihinde hesap kapatılır. -1 değeri verilirse, bu özellik iptal edilmiş olur. -1 değeri öntanımlı değerdir. -g birincil_grup Kullanıcının üyesi olacağı birincil grubun adı veya numarası belirtilir. Belirtilen grup, sistemde önceden tanımlanmış olmalıdır. Şayet grup numarası belirtilmiş ise, bu numara sistemde var olan bir gruba ait olmalıdır. Olmayan gruba ait bir isim veya numara kullanamazsınız. Öntanımlı değer 1 dir. -g grup[,...] Kullanıcının üyesi olacağı ilave gruplar belirtilir. Her grup, diğerinden virgül ile ayrılır, arada boşluk bırakılmaz. Burada tanımlanan gruplar, -g ile tanımlanan grubun kısıtlamalarına tabidirler. Öntanımlı olarak, kullanıcının sadece birincil_grup üyesi olduğu kabul edilir. -m Şayet sistemde kullanıcının ev dizini yok ise, yeni bir dizin oluşturulur. Eğer –k seçeneği belirtilmişse iskelet_dizin içindeki dosyalar ev dizinine kopyalanır. Aksi taktirde /etc/skel içindeki dosyalar kullanılır. iskelet_dizin veya /etc/skel içindeki bütün dizinler, ev dizininde de oluşturulur. –k seçeneği, sadece –m seçeneği ile birlikte kullanıldığında etkilidir. Öntanımlı olarak, dizin oluşturulmaz ve dosyalar kopyalanmaz. -M /etc/login.defs içinde tanımlı bütün sistemi kapsayan ayarlarda ev dizininin yaratılması gerektiği belirtilmiş olsa bile, kullanıcı ev dizini oluşturulmaz. -n Öntanımlı olarak, oluşturulan yeni kullanıcı ile aynı adlı yeni bir grup oluşturulur. Bu seçenek belirtilir ise, bu Red Hat Linux’a özel davranış kapatılmış olur. -r Bu seçenek, yeni bir sistem hesabı açmak için kullanılır. Böylece, /etc/login.defs içinde belirtilen UID_MIN değerinden daha küçük kullanıcı kimlikli kullanıcı oluşturulabilir. /etc/login.defs içindeki öntanımlı değerler ne olursa olsun, useradd komutu böyle bir kullanıcı için ev dizini oluşturmayacaktır. Oluşturulacak sistem hesabı için bir ev dizini istiyorsanız, -m seçeneğini kullanmak zorundasınız. Bu, Red Hat tarafından eklenmiş bir seçenektir. -p parola crypt(3) tarafından döndürülen şifrelenmiş paroladır. Öntanımlı olarak hesap kapalıdır. -s kabuk Kullanıcının sisteme girişte kullanacağı kabuğun adıdır. Öntanımlı olarak bu değer boştur, böylece sistemin öntanımlı kabuğunun seçilmesi sağlanır. -u kull_kiml Kullanıcı kimliğinin sayısal değeridir. Bu değer, -o seçeneği kullanılmadığı sürece, eşsiz olmalıdır. Değer mutlaka pozitif bir sayı olmalıdır. Öntanımlı olarak, diğer kullanıcıların numaralarından ve 99’dan büyük, en küçük numara kullanılır. 0 ile 99 arasındaki değerler sistem hesapları için ayrılmıştır. Öntanımlı Değerlerin Değiştirilmesi -D seçeneği ile birlikte kullanıldığı zaman, useradd ya geçerli değerleri görüntüler, ya da öntanımlı değerleri, komut satırından belirtilenler ile günceller. Kullanabileceğiniz seçenekler şunlardır: -b öntanımlı_ev Yeni bir kullanıcının ev dizini için ilk dosyayolu önekini belirtir. Yeni bir hesap açarken –d seçeneği belirtilmemişse, yeni kullanıcının adı öntanımlı_ev'in sonuna eklenir ve yeni dizin oluşturulur. -e öntanımlı_bitiş_tarihi Kullanıcı hesabının kapatılacağı tarih. -f öntanımlı_askı_süresi Kullanıcı parolasının son kullanma tarihinden itibaren, bu hesabın tamamen kapatılacağı tarihe kadar geçecek olan sürenin gün cinsinden değeri. -g öntanımlı_grup Yeni bir kullanıcı için birincil grup adı veya grup kimliği. Belirtilen grup ismi sistemde mevcut olmalı ve sayısal grup kimliği için mevcut bir girdi bulunmalıdır. -s öntanımlı_kabuk Yeni bir kullanıcının sisteme girişte kullanacağı kabuğun adı. Belirtilen kabuk gelecekte açılacak bütün yeni hesaplarda kullanılır. Şayet herhangi bir seçenek belirtilmezse, useradd geçerli öntanımlı değerleri görüntüleyecektir. NOTLAR /etc/skel dizinindeki öntanımlı dosyaların yerleştirilmesi sistem yöneticilerinin sorumluluğundadır. useradd komutunun bu sürümü, Red Hat tarafından, Red Hat kullanıcı/grup uyumluluğunu sağlayamak için düzenlenmiştir. YETERSİZLİKLER NIS grubuna kullanıcı ekleyemezsiniz. Bu NIS sunucusu üzerinde yapılmalıdır. İLGİLİ DOSYALAR /etc/passwd - kullanıcı hesabı bilgileri /etc/shadow - güvenli kullanıcı hesabı bilgileri /etc/group - grup bilgileri /etc/gshadow - güvenli grup bilgileri /etc/default/useradd - öntanımlı bilgiler /etc/login.defs - sistem genelinde geçerli kurallar /etc/skel - öntanımlı dosyaları içeren dizin İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , . YAZAN Julianne Frances Haugh jockgrrl@ix.netcom.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/parted.8.xml0000644000175000017500000002231510553711730020611 0ustar demirtendemirten 8 parted GNU Parted Kılavuzu parted 18 Mart 2002 parted bir disk bölümleme uygulaması KULLANIM parted [ seçenekler ] [ aygıt [ komut [ seçenekler... ] ... ] ] AÇIKLAMA Bu kılavuz parted komutunu belgelendirmektedir. Tam belge uygulama paketi içinde GNU İnfo biçiminde bulunmaktadır. Ayrıntı için aşağıya bakınız. parted bir disk bölümleme ve varolan bölümleri yeniden boyutlandırma uygulamasıdır. Bu uygulama; ext2, ext3, linux-swap, FAT ve FAT32 bölümleri oluşturma, silme, yeniden boyutlandırma, tasıma ve kopyalamaya işlemleri yapmanızı sağlar. Bu uygulama bir işletim sistemi için boş alan oluşturmak, diskinizdeki bölümlerin boyutlarını yeniden düzenlemek ve yeni bir sabit diske bilgilerinizi kopyalamak için oldukça faydalıdır. SEÇENEKLER -h --help Bir yardım iletisi görüntüler. -i --interactive Gerekli durumlarda kullanıcının müdahale etmesini sağlar. -s --script Kullanıcının müdahale etmesi gerekmez, her şey özdevinimli ilerler. -v --version Sürüm bilgilerini görüntüler. KOMUTLAR [ aygıt ] Bölümlenecek blok aygıtı. [ komut [ seçenekler ] ] parted’a bir komut belirtilir. Eğer herhangi bir komut verilmemişse, parted bir komut istemi açar. Komutlar şunlardır: check bölüm Disk bölümü üzerinde basit bir denetim yapar. cp [kaynak-aygıt] kaynak hedef kaynak-aygıt üzerindeki (aygıt belirtilmemişse geçerli aygıt üzerindeki) kaynak bölümün dosya sistemini hedef bölüme kopyalar. help [komut] Genel yardım konularını veya bir komut verilmişse onunla ilgili yardım konularını görüntüler. mkfs bölüm ds-türü bölüm bölümü üzerinde ds-türü türünde bir dosya sistemi oluşturur. “ext2”, “FAT” veya “linux-swap” türlerinden biri ds-türü olarak belirtilebilir. mklabel etiket-türü Bölüm etiketi oluşturur. etiket-türü şunlardan biri olmalıdır: "bsd", "gpt", "loop", "mac","mips", "msdos", "pc98" veya "sun". mkpart bölüm-türü [ds-türü ]başlangıç bitiş MB cinsinden başlangıç ve bitiş noktaları belirtilmiş bölüm-türü türünde ve şayet belirtilmişse ds-türü dosya sistemli bir bölüm oluşturur. bölüm-türü şunlardan biri olmalıdır: "primary", "logical" veya "extended". mkpartfs bölüm-türü ds-türü başlangıç bitiş MB cinsinden başlangıç ve bitiş noktaları belirtilmiş bölüm-türü türünde ds-türü dosya sistemli bir bölüm oluşturur. move bölüm başlangıç bitiş Belirtilen bölümü başlangıç ve bitiş ile belirlenen alana taşır. Bu komut aygıtın alt aygıt numarasını değiştirmez. name bölüm isim bölümün adını isim olarak değiştirir. Bu seçenek sadece "Mac" ve "PC98" disk etiketleri için geçerlidir. Şayet gerekli ise isim tırnak işareti içinde yazılabilir. print Disk bölümleme tablosunu görüntüler. quit parted uygulamasını sonlandırır. resize bölüm başlangıç bitiş bölüm üzerindeki dosya sistemini başlangıç MB ile bitiş MB aralığında yeniden boyutlandırır. rm bölüm bölümü siler. select aygıt aygıt aygıtını düzenlenecek öntanımlı aygıt olarak ayarlar. Aygıt genellikle bir Linux sabit disk aygıtıdır, fakat gerekli ise bir disk bölümü, yazılımsal raid aygıtı veya bir LVM mantıksal oylumu olabilir. set bölüm im durum bölümün durumunu belirten imi düzenleme komutudur. Desteklenen imler şunlardır: "boot", "root", "swap", "hidden", "raid","lvm" ve "lba". durum ise “on” ya da “off” (açık ya da kapalı) olmalıdır. GERİBİLDİRİM Yazılım hatalarını lütfen bug-parted@gnu.org adresine bildiriniz. İLGİLİ BELGELER , . parted uygulaması hakkında daha ayrıntılı bilgiyi GNU info biçiminde (info parted) bulabilirsiniz. YAZAN Bu kılavuz sayfası Timshel Knoll timshel@debian.org tarafından Debian GNU/Linux sistemi için yazılmıştır (fakat diğerlerinde de kullanılabilir). ÇEVİREN Züber OMURTAK zuber@linux-sevenler.org, Şubat 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/groupmod.8.xml0000644000175000017500000001045610553674163021201 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1991, Julianne Frances Haugh .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. Neither the name of Julianne F. Haugh nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY JULIE HAUGH AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL JULIE HAUGH OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. 8 groupmod groupmod bir grubun niteliklerini düzenler KULLANIM groupmod [-g grup-kimliği [-o]] [-n grup-ismi] grup AÇIKLAMA groupmod komutu, komut satırından tanımlanan bir gruba ait bilgilerdeki değişiklikleri, sistem hesap dosyaları üzerinde değiştirmek için kullanılır. Bu komuta verilebilecek seçenekler şunlardır: -g grup-kimliği Grubu tanımlayan numara. –o seçeneği belirtilmediği sürece bu numara benzersiz olmalıdır. Negatif bir değer atanamaz. 0 ile 99 arasında değerler, geleneksel olarak, sistem grupları için ayrılmıştır. Dosya grup numarası, eski grup numarası olan bütün dosyaların dosya grup numaraları el ile değiştirilmelidir. -n grup-ismi grup ile belirtilen grubun alacağı yeni grup adını tanımlar. İLGİLİ DOSYALAR /etc/group - grupların hesap bilgileri /etc/gshadow - güvenli grup bilgileri İLGİLİ BELGELER , , , , , , , . YAZAN Julianne Frances Haugh jockgrrl@ix.netcom.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/groupadd.8.xml0000644000175000017500000001247010553674210021141 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1991, Julianne Frances Haugh .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. Neither the name of Julianne F. Haugh nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY JULIE HAUGH AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL JULIE HAUGH OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. 8 groupadd groupadd yeni bir grup oluşturur KULLANIM groupadd [-g grup-kimliği [-o]] [-r] [-f] grup AÇIKLAMA groupadd komutu, komut satırından tanımlanan bilgiler ve sistemdeki öntanımlı bilgiler eşliğinde yeni bir grup oluşturur. Yeni grup, gerekli sistem dosyalarına girilir. groupadd komutuna uygulanacak seçenekler şunlardır: -g grup-kimliği Grubu tanımlayan numara. –o seçeneği belirtilmediği sürece bu numara benzersiz olmalıdır. Negatif bir değer atanamaz. Öntanımlı olarak 500’den ve diğer bütün tanımlı grup numaralarından daha büyük olan en küçük sayı kullanılır. 0 ile 499 arasındaki değerler, geleneksel olarak, sistem hesapları için ayrılır. -r Bu seçenek groupadd komutuna bir sistem hesabı eklemesini söyler. -g seçeneği belirtilmediği sürece, 499’dan küçük olan olası bir grup numarası atanır. Bu seçenek Red Hat tarafından eklenmiştir. -f Zorlama seçeneği. Bu seçenek, groupadd komutunun eklemeye çalıştığı grup sistemde halihazırda var ise, bir hata vererek çıkmasını sağlar. Böyle bir durumda grup değişmeyecek veya tekrar eklenmeyecektir. Bu seçenek aynı zamanda, -g seçeneğinin çalışma şeklini düzenler. Benzersiz olmayan bir grup numarası istediğiniz ve –o seçeneğini vermediğiniz zaman, grup oluşturma işlemi, standart şekline (-g veya –o seçeneği tanımlanmadığı durumda bir grup ekler gibi) geri dönecektir. Bu seçenek Red Hat tarafından eklenmiştir. İLGİLİ DOSYALAR /etc/group - grupların hesap bilgileri /etc/gshadow - güvenli grup bilgileri İLGİLİ BELGELER , , , , , , , . YAZAN Julianne Frances Haugh jockgrrl@ix.netcom.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/route.8.xml0000644000175000017500000004135510553712343020476 0ustar demirtendemirten 8 route Linux Yazılımcısının Kılavuzu net-tools 2 Ocak 2000 route IP yönlendirme tablosunu yönetir/içeriğini gösterir KULLANIM route [-CFvnee] route [-v] [-A aile] add [-net|-host] target [netmask ağmaskesi] [gw ağgeçidi] [metric N] [mss M] [window P] [irtt I] [reject] [mod] [dyn] [reinstate] [[dev] If] route [-v] [-A aile] del [-net|-host] target [gw ağgeçidi] [netmask ağmaskesi] [metric N] [[dev] If] route [-V] [--version] [-h] [--help] AÇIKLAMA route, çekirdeğin IP yönlendirme tablosunu yönetir. Birincil kullanım şekli; uygulaması ile ayarlanmış bir arayüz üzerinden, belirtilmiş konaklara veya ağlara sabit yönlendirme yapmaktır. add veya del seçeneği kullanıldığı durumlarda, route uygulaması yönlendirme tablosunu tekrar düzenler. Şayet bu seçenekler kullanılmamışsa, o an geçerli olan yönlendirme tablosunu görüntülenir. SEÇENEKLER -A aile Tanımlanan adres ailesi kullanılir. (Örneğin: `inet') Tam listeyi elde etmek için route -–help komutunu kullanın. -F Çekirdeğin FIB (Forwarding Information Base) yönlendirme tablosu üzerinden işlem yapar. Öntanımlıdır. -C Çekirdeğin yönlendirme arabelleği üzerinden işlem yapar. -v Daha ayrıntılı bilgi verilir. -n Sembolik konak isimlerini saptamaya çalışmadan adreslerin sayısal değerlerini gösterir. DNS bağlantı yolunuzun ortadan kaybolduğu durumlarda oldukça kullanışlı bir seçenektir. -n Sembolik konak isimlerini saptamaya çalışmadan adreslerin sayısal değerlerini gösterir. DNS bağlantı yolunuzun ortadan kaybolduğu durumlarda oldukça kullanışlı bir seçenektir. -e Yönlendirme tablosunu görüntülemek için için biçimini kullanır. -ee Yönlendirme tablosundaki bütün parametreler ile oldukça uzun bir satır görüntülenmesine sebep olur. del Belirtilen yolu siler. add Belirtilen yolu ekler. target hedef ağ veya konak. Noktalar ile ayrılmış sayısal değerleri kullanabileceğiniz gibi ağ/konak ismini de yazabilirsiniz. -net Hedefin bir ağ olduğunu gösterir. -host Hedefin bir konak olduğunu gösterir. netmask ağmaskesi Yeni bir ağ yolu eklenirken kullanılacak ağ maskesini gösterir. gw ağgeçidi Paketler bu ağgeçidi üzerinden yollanır. Belirtilen ağgeçidi ilk ulaşılan olmalıdır. Bunun anlamı, öncelikle ağ geçidine sabit bir yol tanımlamış olmanız gerektiğidir. Şayet yerel arabirimlerden birinin adresini tanımlarsanız, paketlerin hangi arabirim üzerinden gönderileceğini belirtmiş olursunuz. Bu BSD tarzı uyumluluk içindir. metric N Yönlendirme tablosundaki metric alanını (yönlendirme süreçleri tarafından kullanılan), belirtilen N değerine ayarlar. window P Bu yol üzerinden yapılan işlemlerde TCP pencere boyutunu P değerine göre ayarlar. Bu genelde AX.25 ağlarda ve peşpeşe gelen pencereler ile uyumsuz sürücülerin olması durumunda kullanılır. irtt I Bu yol üzerinden yapılan bağlantılarda ilk tam dönüş süresi (irtt- initial round trip time) I milisaniye olarak ayarlanır. Bu değer 1-12000 arası olabilir. Bu seçenek genellikle AX.25 ağlarda kullanılır. Şayet belirtilmezse, RFC 1122 öntanımlısı olan 300 ms’lik süre kullanılır. reject Bir yol aramasının başarısız olmasını sağlamak için engelleyici bir yol oluşturur. Bu seçenek, öntanımlı yolun kullanılmasından önce, ağların gizlenmesini sağlamak amacı ile kullanılabilir. BU, GÜVENLİK DUVARI OLUŞTURMA ANLAMINDA ELE ALINMMALIDIR. mod dyn reinstate Düzeltilmiş veya dinamik bir yönlendirme yapar. Bu seçenekler teşhis amaçlıdır ve genelde sadece yönlendirme süreçleri tarafından kullanılırlar. dev If Yolun belirtilen aygıtla ilişkilendirilmesini güçlendirmek amacı ile kullanılır. Böylece çekirdeğin kendi içindeki aygıtı tespit etme denemesi yapmasına gerek kalmaz. Normal ağlar için bu seçeneğe ihtiyaç yoktur. Şayet dev If komut satırındaki son seçenek ise, dev kelimesi belitilmeyebilir (zaten öntanımlıdır). Aksi takdirde yol düzenleyici seçeneklerinin sırası zaten önemli değildir (metric - netmask - gw – dev). ÖRNEKLER route add -net 127.0.0.0 Normal geridönüş aygıtı (loopback) girdisini ekler, ağ maskesi olarak 255.0.0.0 kullanılır. (Ulaşılan adresten tespit edilen A Sınıfı ağ). “lo” aygıtı ile uyumludur (bu aygıtın daha önceden ile doğru bir şekilde ayarlandığı varsayılır). route add -net 192.56.76.0 netmask 255.255.255.0 dev eth0 “eth0” üzerinden 192.56.76.x ağına bir yönlendirme ekler. 192.* adresi zaten bir C sınıfı adres olduğu için, burada C Sınıfı ağ maskesi belirteci eklemeye gerek yoktur. Burada “dev” kelimesi kullanılmayabilir. Çünkü satırın en sonundaki seçenektir. route add default gw zigana-gecidi (Başka bir yolla eşleşme olmamışsa kullanmak için) Öntanımlı bir yol ekler. Bu yolu kullan bütün paketler “zigana-gecidi” ağ geçidinden geçer. Bu yol için kullanılacak aygıt, “zigana-gecidi” ağ geçidine nasıl erişildiğine bağlıdır. “zigana-gecidi”ne olan sabit yol daha önceden ayarlanmış olmalıdır. route add ipx4 sl0 “ipx4” konağına SLIP arabirimi üzerinden bir yol ekler. Burada “ipx4”ün bir SLIP konağı olduğu kabul edilmiştir. route add -net 192.57.66.0 netmask 255.255.255.0 gw ipx4 Bu komut, 192.57.66.x ağına, önceki SLIP arabiriminin ağ geçidi üzerinden bir yol ekler. route add -net 224.0.0.0 netmask 240.0.0.0 dev eth0 Bu karanlıkta kalmış bir bilgidir. Bütün D Sınıfı (multicast) IP yollarının “eth0” üzerinden geçmesini sağlar. Çok görevli bir çekirdekte doğru olan normal ayar budur. route add -net 10.0.0.0 netmask 255.0.0.0 reject Özel “10.x.x.x” ağının yolunun görünmemesini sağlar. ÇIKTI Çekirdek yönlendirme tablosundaki sütunların anlamları aşağıda açıklanmıştır: Destination Hedef ağ veya hedef konak. Gateway Ağ geçidi adresi; belirtilmemişse “*”. Genmask Hedef ağ için ağ maskesi; konak hedefler için `255.255.255.255’, öntanımlı (default) yol için `0.0.0.0’. Flags Kullanılabilecek seçenekler (flags) şunlardır: U (yönlendirme açık) H (hedef bir konak) G (kullanılan ağ geçidi) R (dinamik yönlendirme için eski yönlendirme geri alınmış) D (bir süreç veya yönlendirme tarafından dinamik yüklenmiş) M (bir süreç veya yönlendirme tarafından dinamik değiştirilmiş) A (addrconf tarafından yüklenmiş) C (arabellek girdisi) ! (girmek yasak; engellenmiş yol) Metric Hedefe olan uzaklık, genellikle atlama sayısı (hop) ile belirtilir. Güncel çekirdekler tarafından kullanılmaz ama yönlendirme süreçleri ihtiyaç duyabilir. Ref Bu yola yapılmış olan başvuru sayısı. Linux çekirdeğinde kullanılmamaktadır. Use Yol aramalarının sayısı. –F veya –C seçeneğinin kullanıma bağlı olarak yol arabelleği ıskalamalarının (-F) ya da vuruşlarının (-C) sayısıdır. Iface Bu yoldan gönderilecek paketler için arabirim. MSS Bu yol üzerindeki TCP bağlantıları için öntanımlı azami bölüt boyutu. Window Bu yol üzerindeki TCP bağlantıları için öntanımlı pencere boyutu. irtt İlk RTT (ilk tam dönüş süresi - Round Trip Time). Çekirdek bu değeri, herhangi bir beklemeye sebebiyet vermeyecek şekilde en uygun TCP protokolünü tespit etmekte kullanır. HH (cached only) Arabellekli yol için donanım başlık arabelleğini belirten ARP girdilerinin ve arabellekli yolların sayısını verir. Arabellekli yol arabirimi için bir donanım adresi gerekmiyor ise -1 döner. Örneğin “lo” için. Arp (cached only) Arabellekli yol için donanım adresinin güncellenip güncellenmeyeceği. DOSYALAR /proc/net/ipv6_route /proc/net/route /proc/net/rt_cache İLGİLi BELGELER , , , . TARİHÇE Linux için route Fred N. van Kepmen waltje@uwalt.nl.mugnet.org tarafından yazılmış ve p115 için Johannes Stille ve Linus Torvalds tarafından düzenlenmiştir. mss ve window seçenekleri Alan Cox tarafından Linux 1.1.22 için eklenmiştir. irtt desteği ve bunun netstat ile kaynaştırılması Bernd Eckenfels tarafından yapılmıştır. YAZAN Phil Blundell Philip.Blundell@pobox.com. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa, yalcin@belgeler.org, Ocak 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/badblocks.8.xml0000644000175000017500000002125110553673402021257 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1993, 1994, 1995 by Theodore Ts'o. All Rights Reserved. .\" This file may be copied under the terms of the GNU Public License. 8 badblocks Kasım 2002 E2fsprogs version 1.32 badblocksbir aygıtı bozuk blokları bulmak için tarar KULLANIM badblocks [ -svwnf ] [ -b blokboyu ] [ -c bloksayısı ] [ -i girdidosyası ] [ -o çıktıdosyası ] [ -p taramasayısı ] aygıt [ sonblok ] [ ilkblok ] AÇIKLAMA badblocks, bir aygıt (genellikle bir disk bölümü) üzerinde bulunan bozuk blokları aramak için kullanılır. aygıt, /dev/hdc1 gibi bir aygıtı gösteren özel bir dosyadır. sonblok ise sınanacak en son bloktur. Eğer belirtilmez ise öntanımlı olarak aygıt üserindeki son blok kullanılır. ilkblok sınamanın başlatılacağı ilk bloğu gösteren isteğe bağlı bir parametredir. Bu parametre sınamaya diskin ortasından başlayabilme esnekliği sağlar. Eğer belirtilmesse öntanımlı olarak disk üzerindeki ilk blok kullanılır. Önemli bilgiEğer badblocks komutunun çıktısı ya da 'e yönlendirilecekse blok büyüklüğü gerektiği biçimde belirtilmelidir çünkü hesaplanan blok sayısı blok büyüklüğüne göre değişmektedir.Bu sebepten kullanıcının badblocks komutu yerine ve 'i -c seçeneğiyle kullanması şiddetle önerilir. SEÇENEKLER -b blokboyu Blok uzunluğu bayt cinsinden belirtilir. -c bloksayısı Bir kerede sınanacak blok sayısı belirtilir. Öntanımlı değer 16 bloktur. Bu sayının artırılması badblocks'un verimliliğini artırır fakat aynı zamanda bellek kullanımını da artırır. badblocks, bir kerede sınayacağı blokların sayısıyla doğru orantılı bir belleğe gereksinim duyar. Bu miktar oku/yaz kipinde salt-okunur kipe oranla iki kat, yıkıcı olmayan oku/yaz kipinde üç kattır. Eğer bloksayısı argümanı çok yüksek tutulursa badblocks "tamponları ayırmada bellek yetersizliği" hatası verecek ve çıkacaktır. Yıkıcı olmayan oku/yaz sınamasında bloksayısı'nı çok küçük bir değer olarak verilmesi ise sabit diskin iz tamponunun etkilerinden dolayı bir güvenilmez sabit diskte bozuk blokların gizli kalmasına yol açabilir. -f Normalde, badblocks bağlanmış bir aygıt üzerinde oku/yaz sınaması ya da yıkıcı olmayan yazma sınaması yapmayı reddeder. Çünkü her ikisi de sistemin çökmesine hatta salt-okunur biçimde bağlanmış dahi olsa dosya sisteminin zarar görmesine neden olabilir. Eğer badblocks'tan daha akıllı olduğunuzu düşünüyorsanız ki neredeyse böyle bir şey imkansızdır, bu güçlük –f seçeneği kullanılarak aşılabilir, ancak bu seçeneği kullanmaktan mümkün olduğunca kaçınmak gerekir. Bu seçeneğin kullanılabileceği güvenli tek durum, /etc/mtab dosyasının yanlış olduğu ve aygıtın gerçekte bağlı olmadığı durumdur. -i girdidosyası Zaten varolan bozuk blokların listesini okur. badblocks komutu bu blokları sınamadan atlayacaktır. Çünkü bunlar zaten bozuk olduğu bilinen bloklardır. girdidosyası yerine "-" yazılırsa liste standart girdiden okunacaktır. Standart çıktıya ya da çıktı dosyasına yazılacak yeni bozuk bloklar listesinde bu listede belirtilen bloklar görünmeyecektir. Sınamaya başlamadan önce bozuk olduğu bilinen blokların listesini bu seçenekte kullanılabilecek biçimde komutunun –b seçeneği ile alabilirsiniz. -o çıktıdosyası Bozuk blokların listesini belirtilen dosyaya yazar. Bu seçenek verilmezse bozuk bloklar standart çıktıda listelenir. Bu dosyanın biçimi ya da komutunun –l seçeneğiyle kullanılmaya uygundur. -p taramasayısı Bozuk blok kalmayıncaya kadar diskin kaç kere taranacağı belirtilir. Öntanımlı değeri sıfırdır. Yani bu seçenek belirtilmezse disk sadece bir defa taranır. -n Yıkıcı olmayan oku-yaz kipi kullanılır. Öntanımlı olarak sadece yıkıcı olmayan okuma sınaması yapılır. Bu seçenek, yıkıcı yazma yapılan -w seçeneği ile birlikte kullanılmamalıdır. -s Sınanan blokların numaralarını çıktılamak suretiyle sınama sürecinin gelişimini gösterir. -v Ayrıntı kipi. -w Yıkıcı yazma kipi kullanılır. Bu seçenekle, badblocks bozuk blokları bulurken bloğa bir dizge (0xaa, 0x55, 0xff, 0x00) yazar ve sonra bu dizgeyi aynı bloktan okuyup sonucu karşılaştırır. Bu seçenek yıkıcı olmayan oku-yaz kipinin kullanılmasını sağlayan -n seçeneği ile birlikte asla kullanılmamalıdır. UYARI -w seçeneği, üzerinde bir dosya sistemi olan bir disk üzerinde asla kullanılmamalıdır. Bu seçenek verileri siler! Eğer bir dosya sistemi üzerinde yazma sınaması uygulamak istiyorsanız –n seçeneğini kullanmalısınız. Bu seçenek verildiğinde işlem daha yavaştır ama diskteki veri korunur. YAZAN badblocks, Remy Card Remy.Card@linux.org tarafından yazılmıştır. Şu andaki sorumlusu Theodore Ts’o tytso@mit.edu'dur. Yıkıcı olmayan okuma-yazma sınaması David Beattie dbeattie@softhome.net tarafından gerçeklenmiştir. YARARLANIM badblocks, e2fsprogs paketinin bir parçasıdır ve adresinden elde edilebilir. İLGİLİ BELGELER , , . ÇEVİREN Serpil Vuran serpilc@erkunt.com.tr, Haziran 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/fdformat.8.xml0000644000175000017500000000604710553676252021151 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1992, 1993 Rickard E. Faith (faith (at) cs.unc.edu) .\" May be distributed under the GNU General Public License 8 fdformat Linux Yazılımcısının Lılavuzu 1 Şubat 1993 Linux 0.99 fdformat bir diskete düşük seviyeli biçimleme uygular KULLANIM fdformat [ -n ] aygıt AÇIKLAMA fdformat, bir diskete düşük seviyeli biçemleme uygular. Aygıt, genellikle aşağıdakilerden birisidir (disketler için, asıl aygıt numarası 2 [major=2] dir ve alt aygıt numaraları [minor] bilgilendirme amacı ile gösterilmektedir): /dev/fd0d360 (minor = 4) /dev/fd0h1200 (minor = 8) /dev/fd0D360 (minor = 12) /dev/fd0H360 (minor = 12) /dev/fd0D720 (minor = 16) /dev/fd0H720 (minor = 16) /dev/fd0h360 (minor = 20) /dev/fd0h720 (minor = 24) /dev/fd0H1440 (minor = 28) /dev/fd1d360 (minor = 5) /dev/fd1h1200 (minor = 9) /dev/fd1D360 (minor = 13) /dev/fd1H360 (minor = 13) /dev/fd1D720 (minor = 17) /dev/fd1H720 (minor = 17) /dev/fd1h360 (minor = 21) /dev/fd1h720 (minor = 25) /dev/fd1H1440 (minor = 29) Genel disket aygıtları, /dev/fd0 ve /dev/fd1 dir. Standart dışı bir biçim kullanıldığı veya biçim daha önceden özdevinimli olarak saptanamadığı zaman, fdformat hata verecektir. Bu durumda, disk parametrelerini yüklemek için kullanın. SEÇENEKLER -n Doğrulama yapılmaz. Bu seçenek ile, biçimleme bittikten sonra yapılan doğrulama işlemi iptal edilmiş olur. İLGİLİ BELGELER , , , . YAZAN Werner Almesberger almesber@nessie.cs.id.ethz.ch tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/usermod.8.xml0000644000175000017500000002316410553710345021014 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1991 - 1994, Julianne Frances Haugh .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. Neither the name of Julianne F. Haugh nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY JULIE HAUGH AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL JULIE HAUGH OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. 8 usermod usermod bir kullanıcı hesabını düzenler KULLANIM usermod [-c açıklama] [-d evdizini [-m]] [-e bitiş_tarihi] [-f askı_süresi] [-g birincil_grup] [-G grup[,...]] [-l kullanıcı-adı] [-p parola] [-s kabuk] [-u kull_kiml [-o]] [-L|-U] kullanıcı AÇIKLAMA usermod komutu, sistem hesap dosyalarını düzenlemeye, üzerlerinde değişiklik yapmaya yarar. Bu komuta uygulanabilecek seçenekler şunlardır: -c açıklama Kullanıcı parola dosyasındaki açıklama alanına girilecek yeni değeri belirtir. Normalde komutu ile düzenlenir. -d evdizini Kullanıcının sisteme girişte kullanacağı ev dizinini belirtir. Şayet –m seçeneği belirtilmiş ise, kullanıcının hali hazırda kullanmakta olduğu ev dizininin içeriği yeni oluşturulan ev dizinine aktarılır. -e bitiş_tarihi Kullanıcı hesabının son kullanma tarihini belirtir. Tarih YYYY-AA-GG (Y: yıl, A: ay, G: gün) şeklinde belirtilir. -f askı_süresi Kullanıcı parolasının son kullanma tarihinden itibaren, bu hesabın tamamen kapatılacağı tarihe kadar geçecek olan sürenin gün cinsinden değeri belirtilir. Bu değer 0 olarak belirtilirse, parolanın son kullanma tarihinde hesap kapatılır. -1 değeri verilirse, bu özellik iptal edilmiş olur. -1 değeri öntanımlı değerdir. -g birincil_grup Kullanıcının üyesi olacağı birincil grubun adı veya numarası belirtilir. Belirtilen grup, sistemde önceden tanımlanmış olmalıdır. Öntanımlı değer 1 dir. -g grup[,...] Kullanıcının üyesi olacağı ilave gruplar belirtilir. Her grup, diğerinden virgül ile ayrılır, arada boşluk bırakılmaz. Burada tanımlanan gruplar, -g ile tanımlanan grubun kısıtlamalarına tabidirler. Şayet kullanıcı listelenen gruplar haricinde bir grubun da üyesi ise, kullanıcı bu gruptan çıkarılır. -l kullanıcı-adı Sisteme girişte kullanıcının kullanacağı yeni isim. Sadece isim değişir, başka hiçbir şey değişmez. Kullanıcının ev dizininin ismi, yeni kullanıcı ismi ile bağlantı yapılmasını sağlamak için kullanıcı-adı ile tanımlanan yeni isme dönüşür. -p parola tarafından döndürülen şifrelenmiş paroladır. -s kabuk Kullanıcının sisteme girişte kullanacağı kabuğun adıdır. Bu alan boş bırakılırsa, sistemin öntanımlı kabuğunun seçilmesi sağlanır. -u kull_kiml Kullanıcı kimliğinin sayısal değeridir. Bu değer, -o seçeneği kullanılmadığı sürece, eşsiz olmalıdır. Değer mutlaka pozitif bir sayı olmalıdır. 0 ile 99 arsındaki değerler sistem hesapları için ayrılmıştır. Bu değer değiştirildiği zaman; kullanıcının sahip olduğu bütün dosyaların ve kullanıcı ev dizinini kök dizin olarak kabul ederek, kullanıcı ev dizininin altındaki hiyeraşik yapı içindeki bütün dosyaların kullanıcı numarası otomatik olarak değişir. Kullanıcı ev dizininin dışındaki dosyaların kullanıcı iyelik numarası kullanıcı tarafından değiştirilmelidir. -L Kullanıcı parolasını kilitler. Parolayı devre dışı bırakmak için, şifreli parolanın önüne '!' işareti koyar. Bu seçeneği –p veya –U seçenekleri ile birlikte kullanamazsınız. -U Devre dışı bırakılmış bir kullanıcı parolasını tekrar açar. Yaptığı iş şifreli parolanın önündeki '!' işaretini kaldırmaktır. Bu seçeneği –p veya –L seçenekleri ile birlikte kullanamazsınız. YETERSİZLİKLER usermod komutu ile, sisteme bağlı bir kullanıcının adını değiştiremezsiniz. Kullanıcının tanımlayıcı numarasını değiştirmeye kalktığınız zaman, kullanıcının herhangi bir süreç çalıştırmadığından emin olun. Herhangi bir crontab dosyasının sahibini kendiniz değiştirmelisiniz. Çalışan herhangi bir işin sahibini de kendiniz değiştirmelisiniz. NIS sunuculardaki NIS ile alakalı bütün değişiklikleri kendiniz yapmalısınız İLGİLİ DOSYALAR /etc/passwd - kullanıcı hesabı bilgileri /etc/shadow - güvenli kullanıcı hesabı bilgileri /etc/group - grup bilgileri İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , . YAZAN Julianne Frances Haugh jockgrrl@ix.netcom.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/mkbootdisk.8.xml0000644000175000017500000000744710553703605021513 0ustar demirtendemirten 8 mkbootdisk 4. Berkeley Dağıtımı 31 Mart 1998 mkbootdisk bir sistemi çalıştırabilmek için, bağımsız bir disket oluşturur KULLANIM mkbootdisk [--version] [--noprompt] [--verbose] [--mkinitrdargs argümanlar] [--device aygıt-dosyası] [--compact] çekirdek AÇIKLAMA mkbootdisk, sistem açılış disketi oluşturur. Bu disket; sistem için gerekli olabilecek SCSI modüllerini yükleyecek bir başlangıç RAM disk biteşlemi içerir. Bu disket /etc/fstab’ın işaret ettiği kök dosya sistemini arar. Gerekli tek argüman, açılış disketine konacak çekirdeğin sürüm numarasıdır. SEÇENEKLER --device aygıt-dosyası Önyükleme biteşleminin yükleneceği aygıt-dosyası belirtilir. Şayet --device seçeneği kullanılmamışsa öntanımlı olarak /dev/fd0 kullanılır. --mkinitrdargs seçenekler mkinitrd'ye (açılış disketi için başlangıç RAM disk biteşlemini oluşturmakta kullanılır) aktarılacak seçenekleri belirtmek için kullanılır. Herhangi bir mkinitrd seçeneği belirtilebilir. --noprompt Normal olarak, mkbootdisk, kullanıcının disketi yerleştirmesini ister ve devam etmeden önce onay için bekler. Şayet --noprompt belirtilmişse, herhangi bir uyarı çıkmayacaktır. --verbose Yapılan işlemler hakkında ayrıntılı çıktı verir. Normal olarak mkbootdisk herhangi bir çıktı vermez. --version mkbootdisk sürümünü gösterir ve çıkar. --compact "compact" LILO seçeneğini kullanır. İLGİLİ BELGELER . YAZAN Erik Troan ewt@redhat.com ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/init.8.xml0000644000175000017500000004722310553663070020305 0ustar demirtendemirten 8 init Linux Sistem Yöneticisinin Kılavuzu 23 Ağustos 2001 init süreç kontrol başlangıcı telinit çalışma seviyesini değiştirir KULLANIM /sbin/init [ -a ] [ -s ] [ -b ] [ -z xxx] [ 0123456Ss ] /sbin/telinit [ -t saniye ] [ 0123456sSQqabcUu ] AÇIKLAMA init, bütün süreçlerin atasıdır. init’in birincil görevi /etc/inittab içinde saklı betikten süreçler oluşturmaktır (ayrıntılar için ’a bakınız). Bu dosyada, init’in çeşitli hatlar üzerinden kullanıcıların bağlanmasını sağlamak üzere süreçleri oluşturmasını sağlayan girdiler vardır. Ayrıca belirli sistemler tarafından ihtiyaç duyulan özerk süreçleri de kontrol eder. ÇALIŞMA SEVİYELERİ Çalışma seviyesi, sistemde varolan süreçlerden belirtilmiş olanların çalışmasını sağlayan yazılım yapılandırmasına verilen addır. Her bir çalışma seviyesi için, init tarafından başlatılan süreçler /etc/inittab dosyası içinde tanımlıdır. init sekiz değişik çalışma seviyesinden birinde olabilir: 0-6, S veya s. Çalışma seviyesi telinit kullanılarak yetkili bir kullanıcı tarafından, init'e uygun bir sinyal gönderilerek değiştirilir. Çalışma seviyeleri 0, 1 ve 6 ayrılmış seviyelerdir. 0 sistemi durdurmak için, 6 tekrar başlatmak için ve 1 ise tek kullanıcılı kipe döndürmek için kullanılır. S seviyesi doğrudan kullanıcı ile alakalı değildir, daha çok çalışma seviyesi 1’e girerken çalıştırılan betikleri ifade eder. Bu konuda daha fazla bilgi için ve 'a bakınız. 7-9 arası çalışma seviyeleri de geçerlidir ama bu seviyeler hakkında belgelendirme yapılmamıştır. Çünkü “geleneksel” Unix türevleri bu seviyeleri kullanmazlar. Sırf merakınız gidermek için belirteyim ki S ve s aynıdır ve aynı çalışma seviyesini belirtirler. SİSTEM AÇILIŞI Çekirdek açılış töreninin son halkası olarak init çalıştırıldığı zaman, içinde öntanımlı çalışma seviyesi girdisi olup olmadığını kontrol etmek için /etc/inittab dosyasına bakılır (bakınız ). Bu öntanımlı çalışma seviyesi, sistem açılışı sonrası düşülecek çalışma seviyesini belirtir. Bu tür bir girdi yok ise veya /etc/inittab dosyası yok ise, konsoldan bir çalışma seviyesi girilmesi gerekir. Çalışma seviyeleri S veya s, sistemi tek kullanıcı kipe sokar ve /etc/initab dosyasına ihtiyaç duymazlar. Tek kullanıcılı kipte, /dev/console üzerinde bir root kullanıcı kabuğu açılır. Tek kullanıcılı kipine girilince, init konsolun durumunu /etc/ioctl.save dosyasında okur. Şayet bu dosya yok ise, init hattı 9600 baud ve CLOCAL ile ilklendirir. init tek kullanıcılı kipi terk ederken konsolun ioctl ayarlarını bu dosyaya kaydeder. Böylece tekrar tek kullanıcılı kipe geçildiği zaman bu ayarları kullanabilir. Çok kullanıcılı kipe ilk sefer girişte, kullanıcılar bağlanmadan önce dosya sisteminin bağlanmasını sağlayabilmek için boot ve bootwait girdileri init tarafından çalıştırılır. Daha sonra çalışma seviyesi ile eşleşen bütün girdiler çalıştırılır. Yeni bir süreç başlatılırken, init ilk olarak /etc/initscript dosyasının var olup olmadığını kontrol eder. Şayet var ise, bu dosyada bulunan betikler süreci başlatmak için kullanılır. Bir alt süreç her sonlandığında, bunun sebebi init tarafından /var/run/utmp ve /var/log/wtmp içine yazılır (bu dosyaların mevcut olup olmadığı önce kontrol edilir). ÇALIŞMA SEVİYELERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ Belirtilen bütün süreçler çalıştırıldıktan sonra init; kendi oluşturduğu bir sürecin sonlandırılmasını, bir enerji kesme sinyalinin veya telinit tarafından gönderilen bir çalışma seviyesi değiştirme sinyalinin gelmesini bekler. Bu üç durumdan biri gerçekleşirse, /etc/inittab dosyasını tekrar kontrol eder. Bu dosyaya yeni girdiler eklenmiş olabilir. Bununla birlikte, init bunlardan birinin gerçekleşmesini bekler. Durumlara anında tepki verebilmek için, telinit'in Q veya q komutu ile init’in /etc/inittab dosyasını tekrar kontrol etmesi sağlanabilir. Şayet init tek kullanıcılı kipte değilse ve bir enerji kesme sinyali alırsa (SIGPWR), gidip /etc/powerstatus dosyasını okur. Daha sonra bu dosyanın içeriğine bağlı olarak şu komutlardan birini uygular: F(AIL) Enerji KGK tarafından sağlanıyordur ve bir süre sonra enerji kesilecektir. powerwait ve powerfail girdileri çalıştırılır. O(K) Enerji tekrar gelmiştir. powerokwait girdisi çalıştırılır. L(OW) KGK'nın akülerindeki enerji azalmaktadır ve enerji kesilecektir. Powerfailnow girdisi çalıştırılır. Şayet /etc/powerstatus yok ise veya F, O veya L harflerinden farklı bir şey ihtiva ediyorsa, init, F harfini okuduğunu kabul eder ve ona göre davranır. SIGPWR ve /etc/powerstatus kullanımı tavsiye edilmez. init ile etkileşimli kipe geçmek isteyen birisinin /dev/initctl’yi kullanması daha uygun olur. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi için sysvinit paketinin kaynak kodundaki belgelere bakınız. Çalışma seviyesi değiştirme isteği init’e iletilince; init yeni seviyede tanımlanmamış olan bütün süreçlere SIGTERM sinyali gönderir. Daha sonra bu süreçleri sonlandırmadan önce 5 saniye bekler. 5 saniye sonra SIGKILL sinyali gönderir. NOT: init bütün süreçlerin ve onların alt süreçlerinin aynı süreç grubu içinde kaldığını varsayar. Şayet herhangi bir süreç, süreç grubunu üyeliğini değiştirmiş ise, o süreç bu sonlandırma sinyalini almaz. Bu tür süreçlerin ayrıca sonlandırılması gerekir. TELINIT /sbin/telinit, /sbin/init’e bir bağdır. Tek karakterlik argümanlar ve sinyalleri kabul eder. Aşağıdaki argümanlar telinit’e talimat olarak verilebilir: 0,1,2,3,4,5 veya 6 init'in, belirtilen çalışma seviyesine geçmesi istenir. a,b veya c init'in, sadece a,b veya c çalışma seviyesi için verilmiş olan /etc/inittab dosyası girdilerini çalıştırması istenir. Q veya q init'in, /etc/inittab dosyasını tekrar kontrol etmesi istenir. S veya s init'in tek kullanıcılı kipe geçmesi istenir. U veya u init'in, durumunu koruyarak, kendini tekrar başlatması istenir. /etc/inittab dosyası tekrar okunmaz. Çalışma seviyeleri Ss12345’den birisi olmalıdır. Aksi taktirde istek sessizce yok sayılır. Herhangi bir hata dönmez. Ayrıca telinit, init’e SIGTERM ve SIGKILL sinyalleri arasında ne kadar beklemesi gerektiğini de söyleyebilir. Öntanımlı değer 5 saniyedir fakat –t seçeneği kullanılarak bu değer değiştirilebilir. telinit, sadece uygun yetkiye sahip kullanıcılar tarafından kullanılabilir. init çalıştırılabiliri, kendinin init mi yoksa telinit mi olduğunu anlamak için süreç numarasını kontrol eder, gerçek init’in süreç numarası daima 1’dir. Buradan, telinit kullanmak yerine, init’in kısa yol olarak kullanılabileceği de ortaya çıkar. ORTAM DEĞİŞKENLERİ init, çalıştırdığı alt süreçler için aşağıdaki ortam değişkenlerini ayarlar: PATH /usr/local/sbin:/sbin:/bin:/usr/sbin:/usr/bin INIT_VERSION init sürüm numarası. Bir betiğin doğrudan init tarafından çalıştırıp çalıştırmadığını anlamak açısından faydalıdır. RUNLEVEL Geçerli sistem çalışma seviyesi. PREVLEVEL Bir önceki sistem çalışma seviyesi. Çalışma seviyesinin değiştirilmesi durumunda, öncekini tespit etme açısından faydalıdır. CONSOLE Sistem konsolu. Gerçekte çekirdekten miras alınır. Şayet bu seçenek ayarlanmaz ise, init tarafından öntanımlı olarak /dev/console kullanılır. AÇILIŞ SEÇENEKLERİ Açılış esnasında init'e seçenekler girilebilir (LILO içinden). init şu seçenekleri kabul eder: -s, S, single Tek kullanıcı kipinde açılış. Bu kipte /etc/inittab dosyası incelenir ve açılış rc betikleri, tek kullanıcılı kip kabuğu başlatılmadan önce çalıştırılır. 1-5 Açılış sonrası girilecek çalışma seviyesini belirtir. -b, emergency Herhangi bir açılış betiğini çalıştırmadan doğrudan tek kullanıcılı kip kabuğuna düşer. -a, auto Çekirdek, kullanıcının müdahalesine gerek kalmadan öntanımlı komut satırı ile yüklenmişse, LILO önyükleyicisi komut satırına "auto" sözcüğünü ekler. Şayet bu bulunursa, init AUTOBOOT ortam değişkenine "yes" değerini atar. Bunu bir güvenlik ölçüsü olarak kullanamayacağınızı unutmayın, çünkü kullanıcı komut satırını kendi de tanımlayabilir. -z xxx -z’ye verilen argüman yok sayılır. Bu seçeneği komut satırını biraz daha genişletmek için kullanabilirsiniz, böylece yığıt içinde daha fazla yer kaplaması sağlanmış olur. init komut satırını büyük bir ustalıkla yönetir, böylece geçerli çalışma seviyesini gösterebilir. ARAYÜZ init iletiler için; /dev içindeki /dev/initctl fifosunu dinler. Arayüz tam olarak bitmemiş ve belgeleme işlemleri de bitirilmemiştir. İlgilenenler /src dizinindeki init kaynak kodlarının tar arşivindeki initreq.h dosyasına bakabilirler. SİNYALLER init çeşitli sinyallere tepki verir: SIGHUP init /etc/initrunlvl ve /var/log/initrunlvl dosyalarını arar. Şayet bu dosyalardan birisi var ise ve bir ASCII çalışma seviyesi içeriyorsa, init bu çalışma seviyesine geçer. Bu sadece geçmişe uyum için konulmuştur. Normal durumlarda (dosyanın olmadığı durumlarda) init, telinit’in -q seçeneği ile çalıştırıldığını kabul eder ve buna göre davranır. SIGUSR1 Bu sinyali alınca, init kendi denetim fifosu olan /dev/initctl'u kapatır ve tekrar açar. /dev dizinin tekrar bağlandığı zamanlarda, açılış betikleri için oldukça faydalıdır. SIGINT CTRL-ALT-DEL üçlemesine basıldığı durumlarda, çekirdek init'e bu sinyali gönderir. O da ctrlaltdel eylemini etkinleştirir. SIGWINCH KeyboardSignal tuşuna basıldığı durumlarda, çekirdek init'e bu sinyali gönderir. O da kbrequest eylemini etkinleştirir. UYUM init, System V init ile uyumludur. /etc/init.d ve /etc/rc{çalışmaseviyesi}.d dizinleri içindeki betikler ile birlikte uyum içinde çalışır. Eğer sisteminiz geleneksel yapıya uyuyorsa, /etc/init.d içinde bu betiklerin nasıl çalıştığını açıklayan bir README dosyası bulacaksınız. İLGİLİ DOSYALAR /etc/inittab /etc/initscript /dev/console /etc/ioctl.save /var/run/utmp /var/log/wtmp /dev/initctl UYARILAR init, süreçlerin ve bu süreçlerin soyundan gelen diğer süreçlerin orijinal süreç grupları içinde kaldıklarını varsayar. Şayet bir süreç, süreç grubunu değiştirirse, init bu süreci öldüremez ve aynı uçbirim hattında iki süreç ile karşılaşabilirsiniz. TANI KOYMA Şayet bir girdi 2 dakika içinde 10 kereden fazla çoğaltılıyorsa, init, bu girdi satırında bir hata olduğunu düşünecek, sistem konsolundan bir hata iletisi verecek ve 5 dakika geçmeden veya bir sinyal almadan bu girdinin tekrar çoğalmasına izin vermeyecektir. Buradaki amaç, /etc/inittab içinde hatalı bir girdinin sistem kaynaklarını yok etmesini önlemektir. YAZAN Miquel van Smoorenburg miquels@cistron.nl tarafından yazılmıştır, ilk kılavuz sayfası Michael Haardt u31b3hs@pool.informatik.rwthaachen.de tarafından yazılmıştır. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Şubat 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/ntsysv.8.xml0000644000175000017500000000470710310244677020707 0ustar demirtendemirten 8 ntsysv 13 Ekim 1997 ntsysv çalışma seviyelerini yapılandırmak için basit bir arayüz KULLANIM ntsysv [ --back ] [ --level seviyeler ] AÇIKLAMA ntsysv, chkconfig ile de yapılandırılabilen, çalışma seviyesi servislerin yapılandırılması için basit bir arayüzdür. Öntanımlı olarak, üzerinde çalışılan çalışma seviyesini düzenler. Şayet diğer çalışma seviyeleri de ayarlanmak isteniyorsa, komut satırında –-levels argümanından aralarında boşluk bırakılmadan, bu çalışma seviyelerinin numaraları listelenmelidir. Örneğin: --levels 016; 0, 1 ve 6. çalışma seviyelerini düzenler. Şayet bir servis, belirtilen çalışma seviyelerinden birinde çalıştırılmış ise; bu servis belirtilen diğer çalışma seviyelerinde de çalıştırılır. ntsysv penceresi, normalde, bir Cancel düğmesine sahiptir. Şayet -–back seçeneği belirtilmişse, bu düğme yerine bir Back düğmesi belirir. ÇIKIŞ DURUMU ntsysv, işlem başarılı ise 0, hata durumunda 2 ve kullanıcının yazılımı iptal etmesi durumunda 1 döndürür. İLGİLİ BELGELER , . YAZAN Erik Troan ewt@redhat.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/dmesg.8.xml0000644000175000017500000000712410553673744020446 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1993 Rickard E. Faith (faith (at) cs.unc.edu) .\" May be distributed under the GNU General Public License 8 dmesg dmesg çekirdek halka tamponlarını görüntüler veya denetler KULLANIM dmesg [ -c ] [ -n seviye ] [ -s tampon-boyu ] AÇIKLAMA dmesg, çekirdek halka tamponunu incelemek ve denetlemek için kullanılır. Kullanıcıya açılış iletilerini görüntüleme imkanı verir. Açılış iletilerini kullanıcının kendisinin kopyalaması yerine, tek bir komut ile çıktı almasını sağlar:
dmesg > önyükleme.iletileri
Daha sonra önyükleme.iletileri dosyasını istediğiniz bir kişiye postalayabilirsiniz. SEÇENEKLER -c Görüntüledikten sonra sonra halka tamponun içeriğini temizler. -n seviye Konsola gönderilecek iletilerin seviyesini ayarlar. Örneğin; -n 1 bütün iletilerin, panik iletileri hariç, konsola basılması önler. Bütün seviyelerdeki iletiler /proc/kmsg’ye yazılmaya devam eder, böylece syslogd(8) bütün çekirdek iletilerinin nerede görüntüleneceğini belirlemek için kullanılabilir. –n seçeneği kullanılmış ise, dmesg, çekirdek halka tamponunu basmaz veya temizlemez. -s tampon-boyu Çekirdek halka tamponu sorgulamak için tampon-boyu ile belirtilen boyutta bir tampon kullanır. Öntanımlı olarak bu değer 16392 dir. (Çekirdek syslog tampon boyutu en başta 4096 idi, 1.3.54 den sonra 8192 oldu, 2.1.113 çekirdek sürümünden sonra 16384). Şayet çekirdek tamponunu öntanımlı değerden daha büyük ayarlamak isterseniz, bu seçenek bütün tamponu görmek için kullanılabilir. -n ve -s seçenekleri birlikte kullanıldığında, komut satırındaki son seçenek geçerli olur. İLGİLİ BELGELER YAZAN Theodore Ts’o tytso@athena.mit.edu tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/shutdown.8.xml0000644000175000017500000002526710553711073021216 0ustar demirtendemirten 8 shutdown Linux Sistem Yöneticisinin Kılavuzu 31 Temmuz 2001 shutdown sistemi kapatır /sbin/shutdown [-t saniye] [-arkhncfF] zaman [uyarı-iletisi] AÇIKLAMA shutdown, sistemi güvenli bir şekilde kapatır. O an sisteme bağlı bütün kullanıcılar, sistemin kapatılmakta olduğu hakkında uyarılır ve login(1) baskılanır. Sistemi hemen kapatmak veya belirli bir süre sonra kapatmak tercihe bağlıdır. SIGTERM sinyali ile, bütün süreçler sistemin kapatılacağı konusunda uyarılır. Böylece, yazılımlara, yapmakta oldukları işi kaydetmeleri için süre tanınmış olur. Örneğin vi(1) üzerinde çalıştığı belgeyi kaydeder, posta ve haber programlarına düzgün bir şekilde kapanma şansı verilmiş olur, vs... shutdown, sürecine sinyal göndererek, çalışma seviyesini değiştirmesini söyler. Çalışma seviyesi 0 sistemi durdurmak, 6 sistemi yeniden başlatmak ve 1 tek kullanıcılı kipe geçmek için kullanılır. –h veya –r seçeneklerinden hiçbiri belirtilmemişse bu öntanımlıdır. Sistemi kapatma (halt) ve yeniden bağlatma (reboot) işlemleri esnasında neler olup bittiğini görmek için, /etc/inittab dosyası içindeki ilgili girdilere bakınız. SEÇENEKLER –a /etc/shutdown.allow kullanılır. –t saniye init(8)’e, çalışma seviyesini değiştirmeden önce, uyarı ve kill sinyali süreçleri arasında saniye saniye beklemesini söyler. –k Gerçekte kapatma işlemi yapılmaz, sadece sisteme bağlı bulunan kullanıcılara uyarı gönderilir. –r Sistemi kapattıktan sonra yeniden başlatır. –r Sistemi durdurduktan sonra kapatır. –n [ÖNERİLMEZ] kapatma işlemi için ’i çağırmaz, bu işlemi kendi başına yapar. Bu seçeneği kullanmak tavsiye edilmez ve bu işlemin sonuçları, her zaman beklenildiği gibi olmaz. –f Sistemi yeniden başlattığında fsck yapılmaz. –F Sistemi yeniden başlattığında fsck mutlaka yapılır. –c Çalışmakta olan shutdown sürecini iptal eder. Elbette, bu seçenek ile zaman argümanını belirtmek mümkün değildir, fakat bütün kullanıcılara göndermek üzere açıklayıcı bir uyarı girilebilir. zaman kapatma zamanı. uyarı-iletisi Tüm kullanıcılara gönderilecek uyarı iletisi. zaman argümanı değişik biçimlerde kullanılabilir. Birincisi, ss:dd biçiminde olabilir (ss, saat, dd ise dakikadır). Saat bölümü bir ya da iki basamak olabilir, dakika ise iki basamaklı olmalıdır. İkinci biçim olarak; +d biçimi kullanılabilir. Burada d beklenecek dakikayı gösterir. now kelimesi +0 ile aynı anlama gelir. Yani sistemi kapatmak için hiç beklenmez. Şayet shutdown komutu, bir gecikme belirtilerek çağrılırsa, gibi yazılımların sisteme yeni kullanıcı girişlerini önlemek amacı ile /etc/nologin adında bir uyarı dosyası oluşturur. shutdown komutu ’e gerekli sinyali göndermeden önce durdurulur ya da bir hata meydana gelirse shutdown bu dosyayı siler. Çalışma seviyesini değiştirmesi için init'i çağırmadan önce shutdown dosyayı siler. -f seçeneğinin anlamı ‘sistemi çabucak yeniden başlat’tır. Bu seçenekle sadece, tekrar açılışta sistem tarafından varlığı aranan /fastboot adında bir dosya oluşturulur. Şayet bu dosya mevcut ise, açılışta çalışan rc betiği bu dosyanın varlığına bakarak sistemin düzgün kapandığına karar verip 'yı çalıştırmaz. Bundan sonra, açılış süreci /fastboot dosyasını sistemden siler. -F seçeneğinin anlamı ‘fsck için zorla’dır. Bu seçenekle sadece, tekrar açılışta sistem tarafından varlığı aranan /forcefsck adında bir dosya oluşturulur. Şayet bu dosya mevcut ise, açılışta çalışan rc betiği bu dosyanın varlığına bakarak sistem düzgün kapanmış bile olsa, fsck(1)'yı özel bir 'force' argümanı ile çalışmaya zorlar. Daha sonra, açılış süreci /forcefsck dosyasını sistemden siler. -n seçeneği, shutdown’a init'i çağırmamasını, bunun yerine çalışan bütün süreçlerin shutdown tarafından öldürülmesini söyler. Bundan sonra, shutdown, bütün kotaları, hesapları ve takaslamayı kapatıp dosya sistemlerini ayırır. ERİŞİM DENETİMİ shutdown, CTRL-ALT-DEL tuşlarına aynı anda basılmak sureti ile üzerinden de çağrılabilir. Bunun için /etc/inittab dosyası içinde bu tanımlamanın yapılmış olması gerekir. Şayet bu tanımlama yapılmış ise, konsol klavyesine fiziksel erişime sahip bütün kullanıcılar sistemi kapatabilir. Bunu önlemek için, shutdown, sanal konsollardan birine yetkili bir kullanıcının bağlanmış olup olmadığını kontrol edebilir. Şayet shutdown komut –a seçeneği ile çağrılmış ise (bunu /etc/inittab içindeki shutdown çağrısına ekleyin), shutdown /etc/shutdown.allow dosyasının var olup olmadığını kontrol edecektir. Daha sonra burada liste içindeki yetkili isimler ile sanal konsoldan bağlanmış kullanıcıların listesini (/var/run/utmp'den) karşılaştırır. Şayet, burada belirtilen yetkili kişilerden birisi veya root kullanıcı sisteme bağlanmış ise, bu kapatma işlemini gerçekleştirilir. Aksi taktirde şöyle bir hata mesajı ekrana basılır: shutdown: no authorized users logged in (sistemde yetkili kullanıcı yok) /etc/shutdown.allow dosyasının biçimi, her satırda tek bir kullanıcı ismi şeklindedir. Bu dosyada yorum satırları (# ile başlayan) veya boş satırlar bulunabilir. Bu dosya 32 kullanıcı ismi ile sınırlıdır. İLGİLİ DOSYALAR /fastboot /etc/inittab /etc/init.d/halt /etc/init.d/reboot /etc/shutdown.allow NOTLAR Kullanıcıların çoğu zaman argümanını vermeyi unutur ve shutdown tarafından üretilen hata iletisi karşısında şaşırırlar. zaman argümanı zorunludur. Hemen hemen bütün durumların yüzde doksanında bu argümanın değeri now sözcüğü olacaktır. Inıt sadece CTRL-ALT-DEL'i yakalayabilir ve shutdown'ı konsol kipinde başlatır. Sistemde X pencere sistemi çalışıyorsa, X sunucusu tüm tuş vuruşlarını işleyebilir. Bazı X11 ortamlarında CTRL-ALT-DEL'in yakalanması mümkündür ancak tam olarak nasıl bir eylemle sonuçlanacağı ortama bağlıdır. shutdown setuid olarak çalışmak üzere tasarlanmamıştır. /etc/shutdown.allow dosyası shutdown'ı kimin kullandığını bulmak için kullanılmaz, SADECE o an konsollarda kimlerin olduğuna bakar. İLGİLİ BELGELER , , , . YAZAN Miquel van Smoorenburg, miquels@cistron.nl tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/modinfo.8.xml0000644000175000017500000001234410553704743020774 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1996 Free Software Foundation, Inc. .\" This program is distributed according to the Gnu General Public License. .\" See the file COPYING in the kernel source directory .\" 8 modinfo Linux Modül Desteği Linux 19 Mart 2002 modinfo bir çekirdek modülü ile ilgili bilgileri görüntüler KULLANIM modinfo [seçenekler] modül-dosyası AÇIKLAMA modinfo komutu, modül_dosyası olarak belirtilen dosyayı çekirdek modülleri içinde arar ve zor bela topladığı bilgileri görüntüler. SEÇENEKLER -a --author Modül yazarının adını gösterir. -d --description Modülün açıklamasını gösterir. -fbiçim-dizgesi --format biçim-dizgesi Kullanıcının, modül bilgilerini içeren modül_dosyasındaki ELF bölümünden değerleri çekecek keyfi bir biçim dizgesi tanımlamasını izin verir. Değişiklikler, önünde yüzde işareti olan kaşlı ayraç içindeki etiket isimleri ile belirtilir. %{filename} etiket ismi, modül bir modinfo bölümüne sahip olmasa bile geçerlidir ve mdülün dosya ismini gösterir. %{kernel_version}, modülün birlikte derlendiği çekirdeğin sürümünü gösterir. %{using_checksums}, modül sürümlü sembollere sahipse 1, değilse 0 ya da <none> değerini alır. Etiket ismi %{parm} özeldir:biçim dizgesi satırı bilinen her modül parametresi için tekrarlanır (sıfır kere de olabilir) ve %{parm}, modül parametresinin açıklaması ile değiştirilir (tekrarlanan her satırda bir parametre). %{author} yerine %a, %{description} yerine %d, %{license} yerine %l, %{filename} yerine %n ve %{parm} yerine %p kullanılabilir. -h --help Seçenekleri özetler ve çıkar. -l --license Modülün lisansını görüntüler. -n --filename Modülün dosya adını görüntüler. -p --parameters Modülün destekleyebileceği parametreleri gösterir. -V --version modinfo yazılımının sürüm bilgisini görüntüler. Şayet herhangi bir seçenek belirtilmemişse, öntanımlı olarak dosya adı, açıklaması, yazarı, lisansı ve parametreler görüntülenir. İLGİLİ BELGELER , , , , , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/mkfs.8.xml0000644000175000017500000001324110553703255020273 0ustar demirtendemirten 8 mkfs sürüm 1.9 8 Haziran 1995 mkfs bir Linux dosya sistemi oluşturur KULLANIM mkfs [ -V ] [ -t dstürü ] [ ds-seçenekleri ] dosyasistemi [ blok-sayısı ] AÇIKLAMA mkfs, genellikle sabit disklerde, Linux dosya sistemi oluşturmak için kullanılır. dosyasistemi, dosya sistemi için, ya aygıtın adıdır (örneğin: /dev/hda1, /dev/sdb2) ya da bağlantı noktasının adıdır (örneğin: /, /usr, /home). blok-sayısı olarak belirtilen seçenek ise dosya sisteminde kullanılacak blok sayısını belirtmek için kullanılır. Dosya sisteminin başarıyla oluşturulması durumunda dönen değer 0; hata oluşması durumunda ise 1’dir. Aslında, mkfs, Linux içinde bulunan çeşitli dosya sistemi yapıcıları için bir önyüzdür (mkfs.dstürü). Dosya sistemine özgü oluşturma araçları çeşitli dizinler altında aranır. Örneğin: /sbin, /sbin/fs, /sbin/fs.d, /etc/fs, vs. (tam liste derleme işlemi esnasında tanımlanır ama en azından /sbin ve /sbin/fs bu listede mevcuttur) ve son olarak PATH çevre değişkeninde listelenen dizinlere bakılır. Ayrıntılı bilgi için dosya sistemlerine özgü oluşturma araçlarının kılavuz sayfalarına bakınız. SEÇENEKLER -V Ayrıntılı bir çıktı verir. Bu çıktıda, çalıştırılmış olan bütün dosya sistemine özgü komutları belirtir. Bu seçeneğin bir kereden fazla belirtilmesi, dosya sistemine özgü komutların yürütülmesini engeller. Bu durum sadece sınama amaçlı olarak kullanıma uygundur. Bunun dışında bir faydası yoktur. -t dstürü Oluşturulacak dosya sisteminin türü belirtilir. Şayet bu seçenek belirtilmemişse, öntanımlı dosya sistemi oluşturulur (güncel olarak: ext2). ds-seçenekleri Gerçek dosya sistemi oluşturucusuna gönderilen dosya sistemine özgü seçenekler belirtilir. Herhangi bir garantisi olmamakla birlikte aşağıdaki seçenekler pek çok dosya sistemi tarafından desteklenir: -c Dosya sistemini oluşturmadan önce, aygıtı bozuk bloklar bakımından kontrol eder. -l dosyaismi dosyaismi ile belirtilen dosyadan bozuk blokların listesini okur. -v Ayrıntılı bir çıktı verir. YAZILIM HATALARI Bütün genel seçenekler önceden belirtilmeli ve dosya sistemine özgü seçenekler ile harmanlanmaMAlıdır. Bazı dosya sistemlerine özgü yazılımlar -v (ayrıntılı çıktı) seçeneğini desteklemez ve geçerli çıkış kodları üretmezler. Ayrıca bazıları da aygıt boyutunu kendiliklerinden tanıyamazlar ve blok parametrelerinin belirtilmesi gerektiriler. YAZANLAR David Engel david@ods.com Fred N. van Kempen waltje@uwalt.nl.mugnet.org Ron Sommeling sommel@sci.kun.nl Bu kılavuz sayfası, utanmadan, Remy Card’ın ext2 dosya sistemi için olan sürümünden uyarlanmıştır. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/losetup.8.xml0000644000175000017500000001165411003126514021020 0ustar demirtendemirten 8 losetup Bakım Komutları Linux 24 Kasım 1993 losetup dönüş aygıtlarını ayarlar ve denetler KULLANIM losetup [ -e şifreleme ] [ -o konum ] aygıt dosya losetup [ -d ] aygıt AÇIKLAMA losetup, dönüş aygıtlarını sistemden ayırmak ve dönüş aygıtlarının durumunu sorgulamak için, dönüş aygıtlarını normal dosyalar veya blok aygıtları ile ilişkilendirmek için kullanılır. Eğer sadece aygıt argümanı verilmişse, bu dönüş aygıtının durumu görüntülenir. SEÇENEKLER -d Belirtilen dönüş aygıtı ile ilişkili dosya veya aygıtı sistemden ayırır. -e şifreleme Veri şifrelemesini etkinleştirir. şifreleme için aşağıdaki kelimeler kullanılabilir: NONE Şifreleme yapılmaz (öntanımlı). XOR Basit bir XOR şifrelemesi kullanılır. DES DES şifrelemesi kullanılır. Bu şifreleme yöntemi sadece DES paketinin çekirdeğe eklenmesi durumunda kullanılabilir. DES şifreleme yöntemi sözlük saldırılarına karşı ilave bir başlangıç değeri kullanır. -o konum Veri başlangıcı belirtilen aygıt veya dosya içinde konum bayta taşınır. ÇIKIŞ DURUMU losetup başarılı olması durumunda 0 döndürür, hata durumunda sıfırdan farklı bir değer döner. losetup, dönüş aygıtının durumunu görüntülediği durumlarda, şayet aygıt yapılandırılmamışsa 1, losetup’ı aygıt durumunu saptamaktan alıkoyan bir hata olması durumunda 2 döner. İLGİLİ DOSYALAR /dev/loop0, /dev/loop1,... dönüş aygıtları (7 asıl numaralı aygıt) ÖRNEK Şayet yüklenebilir modül kullanıyorsanız, öncelikle aşağıdaki komutu kullanarak modülü yüklemelisiniz: # insmod loop.o Aşağıdaki komutlar, dönüş aygıtının kullanımına bir örnek teşkil edebilir. dd if=/dev/zero of=/file bs=1k count=100 losetup -e des /dev/loop0 /file Password: Init (up to 16 hex digits): mkfs -t ext2 /dev/loop0 100 mount -t ext2 /dev/loop0 /mnt ... umount /dev/loop0 losetup -d /dev/loop0 Şayet yüklenebilir bir modül kullanıyorsanız, bu komutla modülü kaldırabilirsiniz: # rmmod loop.o KISITLAMALAR DES şifrelemesi oldukça yavaştır. Diğer yandan XOR ise oldukça zayıftır. YAZANLAR Özgün sürüm:Theodore Ts’o tytso@athena.mit.edu Özgün DES: Eric Young eay@psych.psy.uq.oz.au ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/autofs.8.xml0000644000175000017500000000706110310261250020620 0ustar demirtendemirten 8 autofs 9 Eylül 1997 /etc/init.d/autofs Özdevinimli dosya sistemi bağlama betiği KULLANIM /etc/init.d/autofs start | stop | reload | status AÇIKLAMA autofs, Linux sisteminde çalışan artalan sürecinin işleyişini kontrol eder. autofs, genellikle, start parametresi ile, sistem açılışı esnasında işletilir ve sistem kapanışı sırasında stop parametresi ile durdurulur. autofs betiği, sistem yöneticisi tarafından komut satırından da yönetilebilir. Sistem yöneticisi, betiği başlatabilir, durdurabilir veya yeniden yükleyebilir. İŞLEYİŞİ autofs, sistemdeki bağlantı noktalarını bulabilmek için /etc/auto.master ayar dosyasına başvurur (bakınız: ). Buradaki her bir bağlantı noktası için, kendilerine tahsis edilmiş parametreler ile birlikte, bir süreci başlatılır. automount tarafından başlatılmış aktif bağlantı noktalarını, /etc/init.d/autofs status komutu ile kontrol edebilirsiniz. Bir auto.master ayar dosyası işletildikten sonra, autofs betiği, aynı isimli bir NIS eşlemi arayacaktır. Şayet böyle bir eşlem var ise, bu eşlem auto.master eşleminin kullandığı yöntemle işletilecektir. NIS eşlemi en son işletilecektir. /etc/init.d/autofs reload, o anki auto.master eşlemini çalışan artalan süreçlerine göre kontrol edecektir. Girişleri değişen artalan süreçlerini öldürecek ve yeni veya değişmiş girdiler için artalan süreçlerini tekrar başlatacaktır. Şayet bir eşlem değiştirilmişse, değişiklik derhal uygulanır. Şayet auto.master eşlemi değiştirilmişse, autofs betiği değişiklikleri etkinleştirmek için tekrar çalıştırılmalıdır. /etc/init.d/autofs status, geçerli ayarları ve çalışan automount artalan süreçlerinin bir listesini görüntüleyecektir. İLGİLİ BELGELER , , . YAZAN Bu kılavuz, Christoph Lameter chris@waterf.org tarafından Debian GNU/Linux sistemi için yazılmıştır. H. Peter Anvin hpa@transmeta.com tarafından düzenlenmiştir. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/setpci.8.xml0000644000175000017500000002564110553711241020623 0ustar demirtendemirten 8 setpci Linux PCI Araçları pciutils-2.1.10 30 Mart 2002 setpci PCI aygıtlarını yapılandırır setpci [seçenekler] aygıtlar işlemler ... AÇIKLAMA setpci, PCI aygıtlarının durumlarını öğrenmek ve ayarlarını yapmak için kullanılan bir araçtır. Bu komutu bütün özellikleri ile birlikte kullanabilmek için 2.1.82 sürümü veya üstü bir çekirdeğe ihtiyacınız var (/proc/bus/pci arayüzünü desteklemeli). Eski çekirdeklerdeki PCI araçları, donanımlara doğrudan erişime sahip ve sadece root kullanıcıya mahsus araçlardı. Bu tür eski araçlar donanım farklılıkları ve marka çeşitliliğinden dolayı oldukça fazla problem yaşatmaktaydılar. Bütün sayılar onaltılık tabanda olarak girilir. SEÇENEKLER -v setpci aracının sonuçlarının daha ayrıntılı olmasını ve mümkün olan tüm bilgileri göstermesini sağlar. -f Şayet yapılacak bir işlem yoksa (mesela bir pci kart belirtilememişse) setpci aracının bir çıktı vermemesini sağlar. Bu seçenek genellikle dağıtımların yapılandırma betikleri tarafından, sorgudaki pci kartın makinede olup olmadığının ya da düzgün çalışıp çalışmadığının tespiti için kullanılır. -D 'Gösteri kipi' -- Yaptığınız ayarları gerçekte uygulanmaz ama sanki uygulanmış gibi sonuçları çıktılar. Komutu setpci -vD şeklinde kukkanarak oldukça karmaşık olan komut diziminin sonucunu gerçekte komutu uygulamadan görebilirsiniz ve bu da yapacağınız bir hatalı sözdiziminin engellenmesine yardımcı olur. --version setpci aracının sürüm bilgilerini gösterir. Bu seçenek tek başına kullanılmalıdır. AYGIT SEÇİMİ Her komut diziminden önce uygulayacağınız komutun etki edeceği PCI aygıtını seçmelisiniz. -s [[taşıt]:][yuva][.[işlev]] Belirtilmiş taşıt, yuva ve işlev'e uygun aygıtları seçer. Aygıt adreslerinin her bir bileşeni ihmal edilebilir ya da "herhangi bir değer" anlamına gelen "*" şeklinde yazılabilir. Bütün sayılar onaltılık tabanda verilir. Mesela, "0:" 0 numaralı taşıt üzerindeki bütün aygıtlar anlamına gelir, “0" herhangi bir taşıt üzerindeki 0 numaralı aygıtının bütün işlevlerini kapsar, "0.3" bütün taşıtlar üzerindeki 0 numaralı aygıtın üçüncü işlevini gösterir, ".4" her aygıtın sadece dördüncü işlevini gösterir. -d [üretici]:[aygıt] Belirtilmiş üretici ve aygıt kimliğine sahip aygıtları seçer. İki değer de verilecekse onaltılık tabanda veya "herhangi bir değer" anlamında "*" şeklinde verilebilir. İŞLEMLER Bir yapılandırma yazmacının değerini sorgulamak için, sadece ismini belirtmek yeterlidir. Bunu ismini yazarak yapabileceğiniz gibi yazmaç adresi ile hatta isteğe bağlı olarak adresin sonuna yazmacın genişliğini belirtmek üzere bayt, word (2 bayt), longword (4 bayt) sözcüklerini ifade eden .B, .W, .L soneklerini ekleyerek yapabilirsiniz. Bir yazmaca değer atamak için, yazmaç sorguda kullandığınız isim ya da adres olmak üzere yazmaç=değer yazmalısınız. Burada değer yazmaca yazılacak değerlerin virgüllü listesi olabilir. YAZMAÇ İSİMLERİ setpci aşağıdaki yapılandırma yazmaçlarının isimlerini tanır. Bunların kesin anlamları için PCI bus belirtimine veya bir kaç yorum bulabileceğiniz /usr/include/linux/pci.h dosyasına bakın. VENDOR_ID DEVICE_ID COMMAND STATUS REVISION CLASS_PROG CLASS_DEVICE CACHE_LINE_SIZE LATENCY_TIMER HEADER_TYPE BIST BASE_ADDRESS_0 BASE_ADDRESS_1 BASE_ADDRESS_2 BASE_ADDRESS_3 BASE_ADDRESS_4 BASE_ADDRESS_5 CARDBUS_CIS SUBSYSTEM_VENDOR_ID SUBSYSTEM_ID ROM_ADDRESS INTERRUPT_LINE INTERRUPT_PIN MIN_GNT MAX_LAT PRIMARY_BUS SECONDARY_BUS SUBORDINATE_BUS SEC_LATENCY_TIMER IO_BASE IO_LIMIT SEC_STATUS MEMORY_BASE MEMORY_LIMIT PREF_MEMORY_BASE PREF_MEMORY_LIMIT PREF_BASE_UPPER32 PREF_LIMIT_UPPER32 IO_BASE_UPPER16 IO_LIMIT_UPPER16 BRIDGE_ROM_ADDRESS BRIDGE_CONTROL CB_CARDBUS_BASE CB_CAPABILITIES CB_SEC_STATUS CB_BUS_NUMBER CB_CARDBUS_NUMBER CB_SUBORDINATE_BUS CB_CARDBUS_LATENCY CB_MEMORY_BASE_0 CB_MEMORY_LIMIT_0 CB_MEMORY_BASE_1 CB_MEMORY_LIMIT_1 CB_IO_BASE_0 CB_IO_BASE_0_HI CB_IO_LIMIT_0 CB_IO_LIMIT_0_HI CB_IO_BASE_1 CB_IO_BASE_1_HI CB_IO_LIMIT_1 CB_IO_LIMIT_1_HI CB_SUBSYSTEM_VENDOR_ID CB_SUBSYSTEM_ID CB_LEGACY_MODE_BASE PCILIB SEÇENEKLERİ PCI araçları, PCI kartları ile haberleşmek için PCILIB (PCI yapılandırma alanları için, platform bağımsız işlevler sağlayan taşınabilir bir kütüphane) kullanırlar. Aşağıdaki seçenekler kütüphanenin parametrelerini kontrol eder, özellikle kullanılan erişim yöntemini. Öntanımlı olarak, PCILIB eldeki ilk erişim yöntemini kullanır ve hata ayıklama iletisi görüntülemez. Her bir seçeneğe desteklenen donanım/yazılım ayarlarını içeren bir liste eşlik eder. -P dizin dizin dizinine erişim için /proc/bus/pci yerine Linux 2.1 tarzı yapılandırma erişimi kullanılır (sadece Linux 2.1 veya daha yeni sürümlerde). -H1 Intel yapılandırma mekanizması 1 üzerinden doğrudan donanım erişimi kullanılır (sadece i386 ve uyumluları için). -H2 Intel yapılandırma mekanizması 2 üzerinden doğrudan donanım erişimi kullanılır. Uyarı: Bu yöntemde sadece herhangi bir taşıt üzerindeki ilk onaltı aygıtı adresleyebilirsiniz. Pek çok durum için güvenilmez bir yöntemdir (sadece i386 ve uyumluları için). -S PCI erişim sistem çağrılarını kullanır. (sadece Alpha ve UltraSparc üzerindeki Linux'lar içindir). -F dosya Bütün bilgileri setpci –x çıktısını içeren dosyadan elde eder. Kullanıcılardan gelen yazılım hataları raporları için oldukça faydalı bir yöntemdir. Bütün donanım yapılandırmasını, kullanıcıya daha fazla ayrıntı için soru sormaya gerek kalmadan, görülmesini sağlar (bütün sistemlerde). -G Kütüphanenin hata ayıklama seviyesini artırır (bütün sistemlerde). ÖRNEKLER setpci -d *:* latency_timer=40 latency_timer 64’e ayarlanır (onaltılık tabanda 40). setpci -s 0 aygıt_no üretici_no bütün taşıtların 0. yuvasında bulunan aygıtların kimliklerini listeler. setpci -s 12:3.4 3c.l=1,2,3’ 4 bayt genişlikteki (longword) 1 değerini 3c yazmacına, 2 değerini 3d yazmacına ve 3 değerini 12 numaralı taşıtın 3 numaralı yuvasının 4 numaralı işlevinin 3e yazmacına yazar. İLGİLİ DOSYALAR /usr/share/hwdata/pci.ids Bilinen bütün PCI kimliklerinin listesi (satıcılar, aygıtlar, sınıflar ve altsınıflar). /proc/bus/pci 2.1.82 sonrası Linux çekirdeği ile sağlanmış olan PCI taşıtı yapılandırma alanı ile iletişimi sağlamak için bir arayüz. Her taşıt için bir altdizin altında her kart için bir yapılandırma alanı dosyası ve bütün PCI aygıtların listesini içeren bir aygıt dosyası içerir. İLGİLİ BELGELER . YAZAN Linux PCI Araçlarının bakımı Martin Mares mj@ucw.cz tarafından yürütülmektedir. ÇEVİREN Ekin Yurdakurban ekin@capanlar.com, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/mkinitrd.8.xml0000644000175000017500000002275110553704205021156 0ustar demirtendemirten 8 mkinitrd 4. Berkeley Dağıtımı 27 Mart 1999 mkinitrd öncelikli yüklenen modüller için ilk ramdisk biteşlemini oluşturur KULLANIM mkinitrd [--version] [-v ] [-f] [--preload=modül] [--omit-scsi-modules] [--omit-raid-modules] [--omit-lvm-modules] [--with=modül] [--image-version] [--fstab=fstab] [--nocompress] [--builtin=modül] [--nopivot] biteşlem çekirdek-sürümü AÇIKLAMA mkinitrd, Linux ilk ramdisk (initrd) biteşlemleri olarak kullanılabilecek dosya sistemi biteşlemlerini oluşturur. Bu tür biteşlem dosyaları genellikle, root dosya sistemine erişim için gerekli olan blok aygıt modüllerinin (örneğin: IDE, SCSI veya RAID) önyüklemesi için gereklidir. mkinitrd özdevinimli olarak, dosya sistemi modüllerini (ext2, jbd gibi), bütün IDE modüllerini, /etc/modules.conf içindeki bütün scsi_hostadapter girdilerini ve sistemin kök bölümü bir raid aygıt üzerinde ise raid modüllerini yükler. Böylece çekirdeğe modüler aygıt sürücüleri desteği vererek derlemek ve kullanmak mümkün olur. İlk ramdisk tarafından modüller yüklenirken, /etc/modules.conf içinde tanımlanmış bütün modül seçenekleri bu modüllere uygulanır. Şayet kök aygıt bir dönüş aygıt üzerinde ise (örneğin /dev/loop0 gibi), mkinitrd aygıt dosyasını uygun bir şekilde ayarlayan bir initrd oluşturur. Bunu yapmak için, fstab aşağıdaki gibi bir açıklama satırı içermelidir: # LOOP0: /dev/hda1 vfat /linux/rootfs LOOP0 ayarlanması gereken dönüş aygıtının adı olmalıdır ve tamamen büyük harfler ile yazılmalıdır. İki nokta üstüste işaretinden sonraki parametreler; geridönüş biteşlemli dosya sisteminin bulunduğu aygıt, aygıtın dosya sistemi türü ve geridönüş biteşleminin tam yoludur. Şayet dosya sistemi modüler yapıda ise, mkinitrd özdevinimli olarak, dosya sisteminin modüllerini initrd biteşlemine ekleyecektir. Çekirdek tarafından kullanılan kök dosya sistemi daima önyükleyici yapılandırma dosyasında belirtilir. Geleneksel root=/dev/hda1 tarzı aygıt belirtimi mümkündür. Kök dosya sistemi, root=LABEL=kok gibi bir etiket ile belirtilirse, initrd bu etikete sahip bir ext2 ya da ext3 dosya sistemini bulmak için kullanımdaki tüm aygıtları tarar ve bu aygıtı kök dosya sistemi olarak bağlar. SEÇENEKLER --builtin=modül modül, çekirdek içinde derlenmiş gibi ele alınır. mkinitrd bu modül için arama yapmayacak ve bulamazsa bir hata vermeyecektir. Bu seçenek defalarca kullanılabilir. -f mkinitrd, varolan bir biteşlem dosyasının üzerine yazabilecektir. --fstab=fstab Kök aygıttaki dosya sisteminin türünü özdevinimli saptamak için fstab kullanılır. Normalde /etc/fstab kullanılır. --image-version Biteşlem oluşturulmadan önce initrd biteşlemine çekirdeğin sürüm numarası eklenir. --nocompress Normalde oluşturulan initrd biteşlemi gzip ile sıkıştırılır. Bu seçenek belirtilmişse sıkıştırma yapılmaz. --nocompress Normalde oluşturulan initrd biteşlemi gzip ile sıkıştırılır. Bu seçenek belirtilmişse sıkıştırma yapılmaz. --nopivot initrd'nin parçası olarak pivot_root sistem çağrısı kullanılmaz. Bazı özellikler pahasına Linux 2.2 çekirdekler için münasip bir biteşlem oluşturmak için kullanılır. Özellikle, bazı dosya sistemleri (ext3 gibi) olması gerektiği gibi çalışmayacak ve kökü bağlamada kullanılan dosya sistemi seçenekleri kullanılmayacaktır. Bu seçeneğin kullanılması önerilmez, zaten ileri sürümlerde kaldırılacaktır. --omit-lvm-modules /etc/fstab içerse bile hiç bir lvm modülü yüklenmez. --omit-raid-modules /etc/fstab ve /etc/raidtab içerse bile hiç bir raid modülü yüklenmez. --omit-scsi-modules ’scsi_mod’ and ’sd_mod’ modülleri dahil mevcut olsa bile hiç bir scsi modülü yüklenmez. --preload=modül modül modülünü initrd biteşlemine yükler. Modül, /etc/modules.conf içinde belirtilmiş olan SCSI modüllerinden önce yüklenmek üzere ele alınır. Gerekliyse bu seçenek defalarca kullanılabilir. -v initrd biteşlemi oluşturulurken daha ayrıntılı bilgi verilir (normalde hiçbir bilgi verilmez). --version mkinitrd sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. --with=modül modül modülünü initrd biteşlemine yükler. Modül, /etc/modules.conf içinde belirtilmiş olan SCSI modüllerinden sonra yüklenmek üzere ele alınır. Gerekliyse bu seçenek defalarca kullanılabilir. İLGİLİ DOSYALAR /dev/loop* Geridönüş blok aygıtı desteği olmadığı için bu betiğin kullanışsız olduğu sistemlerde biteşlemi oluşturmak için kullanılan geridönüş blok aygıtı. /etc/modules.conf Yüklenecek SCSI modülleri ve kullanılacak modül seçeneklerinin tanımlandığı dosya. İLGİLİ BELGELER , , , . YAZAN Erik Troan ewt@redhat.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/sulogin.8.xml0000644000175000017500000001050110553711023020777 0ustar demirtendemirten 8 sulogin Linux Sistem Yöneticisinin Kılavuzu 20 Kasım 1998 sulogin tek kullanıcılı kipte sisteme giriş sulogin [ -t zamanaşımı ] [ -p ] [ tty-aygıtı ] AÇIKLAMA sulogin, sistem tek kullanıcılı kipe geçerken, tarafından çağrılır (bu içindeki bir girdi üzerinden yapılır). Önyükleyicide (örneğin; LILO) –b seçeneği belirtildiği durumlarda da, init, sulogin’i çalıştırmayı dener. Kullanıcı şöyle bir uyarı alır: Give root password for system maintenance (or type Control-D for normal startup): Türkçesi: Sistemi onarmak için root parolasını giriniz (normal açılış için ise Ctrl-D tuşlayınız): Şayet –p seçeneği belirtilmişse, tek kullanıcılı kabuk, argv[0]'daki ilk karakter olarak tire ile çağrılır. Bu, pek çok kabuğun, bir giriş kabuğu gibi davranmasına sebep olur. Öntanımlı olarak bu böyle olmaz; kabuk başlangıçta, /etc/profile ve $HOME/.profile dosyalarını okumayacaktır. Kullanıcı tek kullanıcılı kipten çıktıktan sonra veya başta Ctrl-D tuşlarına basılmış ise, sistem öntanımlı açılış seviyesinde açılışı yapar (açılış yapmaya devam eder). ORTAM DEĞİŞKENLERİ sulogin, hangi kabuğu başlatacağına karar vermek için, SUSHELL veya sushell değişkenlerine bakar. Şayet bu değişkenler tanımlı değilse, /etc/passwd içinde root kullanıcı için belirtilen kabuğu çalıştırmayı dener. Bunda da başarılı olamazsa, /bin/sh’a düşer. Bu, –b seçeneği ile birlikte, init için çok önemlidir. Sistemi (kök dosya sistemi oku/yaz kipinde bağlanmış olarak) tek kullanıcılı kipte açmak için (durağan olarak bağlanmış özel bir "başarısız olmayan" (failsafe) kabuk kullanarak) LILO açılış ekranında şunu yazın: boot: linux -b rw sushell=/sbin/sash İLGİLİ DOSYALAR /etc/mtab - bağlı dosya sistemleri tablosunu tutan dosya İLGİLİ DOSYALAR Sulogin, root parolasını bulmak için aşağıdaki dosyaları inceler. Şayet bu dosyalar yoksa veya bozulmuş ise /bin/sh’a düşer. Şayet bu dosyalar onarılamaz bir biçimde bozulmuş ise, size root parolasını sormaksızın, kabuğa düşer. /etc/passwd, /etc/shadow (şayet varsa) İLGİLİ BELGELER , . YAZAN Miquel van Smoorenburg miquels@cistron.nl tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/swapon.8.xml0000644000175000017500000001704210553710730020641 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1980, 1991 Regents of the University of California. .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. All advertising materials mentioning features or use of this software .\" must display the following acknowledgement: .\" This product includes software developed by the University of .\" California, Berkeley and its contributors. .\" 4. Neither the name of the University nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE REGENTS AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL THE REGENTS OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. .\" .\" @(#)swapon.8 6.3 (Berkeley) 3/16/91 .\" .\" Sun Dec 27 12:31:30 1992: Modified by faith (at) cs.unc.edu .\" Sat Mar 6 20:46:02 1993: Modified by faith (at) cs.unc.edu .\" Sat Oct 9 09:35:30 1993: Converted to man format by faith (at) cs.unc.edu .\" Sat Nov 27 20:22:42 1993: Updated authorship information, faith(at)cs.unc.edu .\" Mon Sep 25 14:12:38 1995: Added -v and -p information .\" Tue Apr 30 03:32:07 1996: Added some text from A. Koppenhoefer .\" 8 swapon Linux Yazılımcısının Kılavuzu Linux 1.x 25 Eylül 1995 swapon aygıt ve dosyalar için sayfalama ve takaslama işlemlerini etkinleştirir swapoff aygıt ve dosyalar için sayfalama ve takaslama işlemlerini kapatır swapon [-h -V] swapon -a [-v] swapon [-v] [-p öncelik] özeldosya ... swapon [-s] swapoff [-h -V] swapoff -a swapoff özeldosya ... AÇIKLAMA swapon, sayfalama ve takaslama işlemlerinin gerçekleşeceği aygıtları belirtmek için kullanılır. swapon çağrıları, normalde, bütün takas aygıtlarını kullanılabilir hale getiren çok kullanıcılı kip başlangıç dosyası /etc/rc içinden yapılır. Böylece, sayfalama ve takaslama işlemleri çeşitli aygıt ve dosyalar arasında dönüşümlü olarak yapılabilir. Normalde ilk kullanım şekli kullanılır: -h Yardım iletisi gösterir. -V Sürüm bilgilerini gösterir. -s Her aygıtın takas kullanımını gösterir. Bu seçenek, sadece /proc/swaps dosyasının varolduğu durumlarda kullanılabilir (Muhtemelen Linux 2.1.25 sürümünden önceki çekirdeklerle kullanılamaz). -a /etc/fstab içinde “sw” olarak işaretlenmiş bütün takas aygıtları erişilebilir hale getirilir. -p öncelik swapon için öncelik belirtilir. Bu seçenek, swapon komutunun Linux 1.3.2 veya daha sonraki bir çekirdek sürümü altında derlendiği ve kullanılmakta olduğu durumlarda geçerlidir. Öncelik 0 ve 32767 arasında bir değerdir. Takas önceliklerinin ayrıntılı bir tanımlaması için ’a bakınız. swapon -a ile birlikte kullanmak için /etc/fstab dosyasının seçenek alanına “pri=değer” seçeneğini ekleyin. swapoff, belirtilen aygıt veya dosyalar için takaslama işlemini sonlandırır. Şayet -a seçeneği ile birlikte kullanılırsa, /etc/fstab içinde tanımlı bütün aygıt veya dosyalar için takaslama işlemini kapatır. ÖNEMLİ swapon komutunu, disk üzerinde parçalanmış olarak kayıtlı dosyalar ile birlikte kullanmayınız (Bir disk bölümünün takas alanı olarak kullanılması durumunda disk bölümünde bozuk sektörler varsa bu disk bölümünü takas alanı olarak kullanmayın). NFS üzerinde takaslama çalışmayabilir. İLGİLİ BELGELER , , , , , , . İLGİLİ DOSYALAR /dev/hd?? - standart sayfalama aygıtı /dev/sd?? - standart sayfalama aygıtı (SCSI) /etc/fstab - ascii dosya sistemi tanımlama tablosu TARİHÇE swapon komutu BSD 4.0’da kullanılmaya başladı. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/chkconfig.8.xml0000644000175000017500000001717410553660361021277 0ustar demirtendemirten 8 chkconfig 4. Berkeley Dağıtımı 8 Ekim 1997 chkconfig sistem servisleri için çalışma seviyesi bilgilerini sorgular ve günceller. KULLANIM chkconfig --list [isim] chkconfig --add isim chkconfig --del isim chkconfig [--level seviyeler] isim <on|off|reset> chkconfig [--level seviyeler] isim AÇIKLAMA chkconfig, basit bir komut satırı aracı sunarak, sistem yöneticilerinin /etc/rc[0-6].d dizinindeki çeşitli sembolik bağların bakımını yapma yükünü azaltmayı amaçlar. Bu komut, IRIX işletim sistemindeki chkconfig komutundan esinlenerek oluşturulmuştur. /etc/rc[0-6].d hiyerarşisinin dışındaki ayar bilgilerinin bakımını yapmaktan ziyade, bu sürüm doğrudan /etc/rc[0-6].d dizinindeki sembolik bağları yönetir. init'in tek bir alanda başlattığı servisler ile bağlantılı olarak, ayar bilgileri ile uğraşmaz. chkconfig beş ayrı işleve sahiptir: yönetim için yeni servisler eklemek, servisleri kaldırmak, kullanımdaki servislerin başlatma bilgilerini listelemek, servislerin başlatma bilgilerini değiştirmek ve tek tek servislerin başlatılma durumlarını kontrol etmek. chkconfig herhangi bir seçenek belirtilmeden kullanılmış ise, kullanım bilgileri görüntülenir. Eğer sadece bir servis ismi belirtilmişse, servisin geçerli çalışma seviyesinde başlaması için ayarlı olup olmadığını kontrol eder. Şayet ayarlı ise, chkconfig doğru ile döner; aksi durumlarda yanlış döndürür. --level seçeneği ile geçerli çalışma seviyesi yerine, istenen bir çalışma seviyesi için sorgu yaptırılabilir. Şayet servis isminde sonra on, off veya reset'den birisi belirtilmişse, chkconfig belirtilen servisin başlangıç bilgilerini değiştirir. on ve off, sırası ile, düzenlenen çalışma seviyesinde servisin başlamasına veya durmasına sebep olurlar. reset ile servis yeniden başlatılır. Öntanımlı olarak, on ve off sadece 3, 4 ve 5. çalışma seviyelerinde etkili olur. reset ise bütün seviyelerde geçerlidir. --level seçeneği etkilenmesini istediğiniz çalışma seviyesini belirtmek için kullanılabilir. Unutmayın ki her bir servis için, her çalışma seviyesi ya bir başlatma ya da bir durdurma betiğine sahiptir. Çalışma seviyeleri arasında geçiş yaparken, init, halihazırda çalışan bir servisi tekrar çalıştırmaz ve çalışmayan bir servisi tekrar durdurmaz. SEÇENEKLER --level seviyeler Bir işlemin yapılması istenen çalışma seviyesini tanımlar. Sözdizimi olarak veya sayı (0-7) olarak belirtilebilir. Örneğin; --level 35, 3. ve 5. çalışma seviyelerini belirtir. --add isim Bu seçenek chkconfig tarafından yönetilmek üzere yeni bir servis ekler. Yeni bir servis eklendiği zaman, chkconfig, bu servisin her çalışma seviyesi için başlangıç veya öldürme girdilerinden birisine sahip olduğunu kontrol eder. Şayet herhangi bir çalışma seviyesinde bu tür bir girdi eksik ise, chkconfig, başlatma betiğindeki öntanımlı değerlere göre uygun bir girdi oluşturur. Not: 'INIT INFO' bölümlerindeki öntanımlı girdiler, başlatma betiğindeki öntanımlı çalışma seviyelerine göre önceliklidir. --del isim isim ile belirtilen servis chkconfig yönetiminden çıkarılır ve /etc/rc[0-6].d içindeki bu servise ait sembolik bağ silinir. --list isim Bu seçenek chkconfig’in bildiği bütün servislerin bütün çalışma seviyelerindeki durumlarını açık ya da kapalı olarak belirterek listeler. Şayet bir isim belirtilmişse, sadece belirtilen servis hakkında bilgiler görüntülenir. ÇALIŞMA SEVİYESİ DOSYALARI chkconfig tarafından yönetilecek bütün servisler, kendi init.d betikleri içinde iki ya da daha fazla yorum satırına ihtiyaç duyarlar. İlk satır, servisin başlatılacağı öntanımlı çalışma seviyelerini belirtir. Ayrıca başlatma ve durdurma öncelik seviyelerini de belirtir. Şayet servis, öntanımlı olarak, herhangi bir çalışma seviyesinde başlatılmamalı ise, çalışma seviyesi listesinde bu seviye için bir “-“ işareti kullanılır. İkinci satır servis için bir tanımlama içerir. Ters bölü işareti kullanılarak birden fazla satıra yayılabilir. Örneğin, random.init üç satıra sahiptir: # chkconfig: 2345 20 80 # description: Saves and restores system entropy pool for \ # higher quality random number generation. Buna göre random betiği 2, 3, 4 ve 5. çalışma seviyelerinde başlatılmalıdır, başlatma önceliği 20 ve durdurulma önceliği 80’dir. Açıklama satırlarını kendiniz düzenleyebilirsiniz. Satır sonlarına konacak \ işareti satırın devam ettiğini belirtir. Satır başındaki fazlalık boşluklar göz ardı edilir. İLGİLİ BELGELER , , . YAZAN Erik Troan ewt@redhat.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/mke2fs.8.xml0000644000175000017500000004171210553703556020532 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1993, 1994, 1995 by Theodore Ts'o. All Rights Reserved. .\" This file may be copied under the terms of the GNU Public License. 8 mke2fs E2fsprogs sürüm 1.32 Kasım 2002 mke2fs bir ext2/3 dosya sistemi oluşturur KULLANIM mke2fs [ -c | -l dosyaismi ] [ -b blok-boyu ] [ -f adım-boyu ] [ -i düğüm-boyu ] [ -j ] [ -J günlük-seçenekleri ] [ -N düğüm-sayısı ] [ -n ] [ -m yedek-blok-yüzdesi ] [ -o işletim-sistemi ] [ -O özellik[,...] ] [ -q ] [ -r ds-sürümü ] [ -R raid-seçenekleri ] [ -v ] [ -F ] [ -L etiket ] [ -M son-bağlanan-dizin ] [ -S ] [ -T ds-türü ] [ -V ] aygıt [ blok-sayısı ] mke2fs -O günlük-aygıtı [ -b blok-boyu ] [ -L etiket ] [ -n ] [ -q ] [ -v ] harici-günlük [ blok-sayısı ] AÇIKLAMA mke2fs, genellikle bir disk bölümü üzerinde ext2/ext3 dosya sistemi oluşturmak için kullanılır. aygıt, aygıta karşılık gelen özel dosyadır (örneğin: /dev/hdXX). blok-sayısı, aygıttaki blok sayısıdır. Şayet belirtilmemişse, mke2fs dosya sistemi boyutunu kendisi tespit eder. Şayet mkfs.ext3 şeklinde kullanılmışsa, sanki –j seçeneği kullanılmış gibi günlük dosyası oluşturur. SEÇENEKLER -b blok-boyu Blok boyutlarını bayt cinsinden tanımlar. Geçerli değerler blok başına 1024, 2048, 4096 bayttır. Şayet bu seçenek belirtilmemişse, mke2fs blok boyutu dosya sisteminin kullanımına uygun olarak dosya sistemi boyutuna göre kararlaştırılır (-T seçeneğine bakınız). -c Dosya sistemi oluşturulmadan önce aygıt bozuk bloklar aranır. Eğer bu seçenek iki kere belirtilmişse, hızlı bir salt okunur sınama yerine daha yavaş ve yıkıcı bir oku/yaz sınaması yapılır. -f adım-boyu Bayt cinsinden adımlama boyu. Bu sürümde adım-boyu blok boyuna eşittir. -F Aygıt blok özellikli olmasa bile, hatta sisteme bağlı olsa bile dosya sistemini oluşturulur. -i düğüm-boyu Boş bir dizinin disk üzerinde kaplayabileceği en küçük alan, bayt cinsinden verilir. mke2fs, diskteki boşluğunun her düğüm-boyu baytlık alanı için bir dosya düğümü oluşturur. düğüm-boyu büyüdükçe, daha az düğüm oluşturulur. Bu değer, dosya sisteminin blok boyutundan daha küçük olmamalıdır, yoksa çok fazla düğüm oluşturulmak durumunda kalınabilir. Unutmayın ki bir dosya sistemi oluşturulduktan sonra içindeki düğüm sayısını artırmak mümkün değildir. Bu nedenle bu parametre için değer atarken oldukça dikkatli olmanız ve kararınızı ona göre vermeniz gerekmektedir. -j ext3 günlüklü dosya sistemini oluşturur. Şayet –J seçeneği kullanılmamışsa, günlük dosyası öntanımlı özelliklerle oluşturulur. Günlük destekli bir dosya sistemi oluşturabilmek için ext3 destekli bir çekirdek kullanmak zorundasınız. -J günlük-seçenekleri Belirtilen günlük-seçenekleri kullanılarak ext3 günlük dosyası oluşturulur. Günlük seçenekleri virgül ile ayrılarak ve herbirinin değeri “=” işareti kullanılarak belirtilirler. Desteklenen günlük seçenekleri: size=günlük-boyu Dosya sisteminin içinde boyu MB cinsinden belirtilen günlük dosyasını oluşturur. Bu dosyanın boyutu 1024 dosya sistemi bloğundan daha küçük olamaz (örnek: şayet 1k’lık bloklar kullanmışsanız en azından 1 MB’lik; 4k’lık bloklar kullanmışsanız en azından 4MB’lik günlük dosyası oluşturmalısınız). Ayrıca bu dosya 102400 dosya sistemi bloğundan büyük olamaz. device=dış-günlük-aygıtı Başka bir aygıt üzerindeki jurnal dosyasının kullanılması sağlanır. Bu aygıt üzerindeki günlük dosyası daha önce aşağıdaki gibi oluşturulmuş olmalıdır: mke2fs -O günlük-aygıtı dış-günlük-dosyası dış-günlük-dosyası, oluşturulacak yeni dosya sistemi ile aynı blok boyunda olmalıdır. dış-günlük-aygıtı olarak doğrudan bir aygıt ismi belirtmek yerine, LABEL=etiket veya UUID=uuid de tanımlanabilir. Bu yöntemle, günlük dosyasının başlangıçındaki ext2 süperbloğunda saklanan etiket veya uuid’ye göre konumlanan dış aygıt atanmış olur. Bir günlük aygıtının etiket veya uuid’sini görebilmek için ’i kullanabilirsiniz. Ayrıca, 'in -L seçeneğine de bakınız. Bir dosya sistemi için boyut ve aygıt seçeneklerinin ikisi birden belirtilmez. Sadece birisi belirtilebilir. -l dosyaismi İsmi dosyaismi ile belirtilen bozuk blokarın listesini içeren dosyayı okur. Bu listede bulunan bozuk blokların boyu, mke2fs ile kullandığınız blok boyu ile aynı olmak zorundadır. Bir dosya sistemini biçimlemeden önce bozuk blok sınaması için mke2fs’nin –c seçeneğini kullanmak daha kolay ve daha az baş ağrıtıcı olabilir. Böylece mke2fs, badblocks uygulamasına daima doğru parametreleri geçebilir. -L etiket Dosya sistemine bir etiket atar. -m yedek-blok-yüzdesi Süper kullanıcı için ayrılacak blokların yüzdesini ayarlar. Öntanımlı değer %5’dir. -n Dosya sistemi oluşturulmaz, sadece işlemleri gösterir, Yapsaydık ne olurdu sorusuna cevap bulmak için en uygun yoldur. Bu seçenek, belirli bir dosya sistemi için, yedek süper blokların yerini tespit etmek için kullanılır, bunun için dosya sisteminin ilk oluşturulması esnasında kullanılan mke2fs parametreleri kullanılır (tabii ki -n seçeneği eklenerek). -N düğüm-sayısı Düğüm boyuna göre hesaplanmış düğüm sayısı yerine bu seçenekle toplam dosya düğümü sayısı belirtilebilir. Bu seçenek, kullanıcının istediği değeri doğrudan atamasını sağlar. -o işletim-sistemi Dosya sisteminin "creator os" alanının öntanımlı değeri yerine yazılacak değer.Normalde bu değer öntanımlı olarak mke2fs uygulamasının üzerinde çalıştığı işletim sistemine ayarlıdır. -O özellik[,...] Dosya sistemini verilen özellikler (dosya sistemi seçenekleri) ile oluşturur. Öntanımlı olarak açık olan özelikler ‘^’ sembolü önek olarak kullanmak sureti ile kapatılabilir. Gerçekte, mke2fs Linux 2.2 veya daha yeni bir sistem üzerinde çalışıyorsa, dosya sistemi özeliklerinde sparse_super ve filetype özellikleri öntanımlı olarak etkin duruma getirilir (işletim-sistemi olarak Hurd belirtilmemişse). Linux 2.2 öncesi çekirdekli bir yere bağlanmış dosya sistemleri veya diğer çekirdekler –O none seçeneği ile oluşturulmalıdır. Böylece, mke2fs’nin üzerinde çalıştığı sistem bu özelliği desteklese bile, bu özellik devre dışı bırakılmış olur. Desteklenen dosya sistemi özellikleri şunlardır: sparse_super Büyük dosya sistemlerinde yer tasarrufu sağlayabilmek için daha az yedek süperblok oluşturulmasını sağlar. filetype Dizin girdilerinde dosya türü bilgilerinin saklanmasını sağlar. has_journal -j seçeneğinin yaptığı gibi bir ext3 günlük dosyası oluşturur. journal_dev Bir ext2 dosya sistemi yerine, verilen aygıt üzerinde bir dış ext3 günlük dosyası oluşturur. Bu dosyanın blok boyu günlükleyeceği dosya sisteminin blok boyu ile aynı olmalıdır. -q Sessiz çalışma. mke2fs’nin bir betik içinden çalıştırıldığı durumlar için oldukça uygundur. -r ds-sürümü Yeni dosya sistemi için dosya sistemi sürümünü düzenler. Sadece 1.2 çekirdekleri 0 sürümü dosya sistemlerini desteklemektedir. Öntanımlı olarak 1 sürümü dosya sistemleri oluşturulur. -R raid-seçenekleri Dosya sistemi için RAID seçeneklerini düzenler. Bu seçenekler virgül ile ayrılarak ve herbirinin değeri “=” işareti kullanılarak belirtilirler. Desteklenen seçenekler şunlardır: stride=ayırma-boyu Her bir elemanı ayırma-boyu blokluk bir RAID dizisi olarak dosya sistemini yapılandırır. -S Kurtarma amacıyla sadece süperblok ve grup tanımlayıcılar yeniden yazılır. Bütün süperbloklar ve yedek süperblokların zarar gördüğü durumlar için faydalıdır ve last-ditch kurtarma yöntemi tercih edilir. Bu seçenek ile mke2fs süperblokları ve grup tanımlayıcılarını tekrar ilklendirir, düğüm tablosuna, blok ve düğüm biteşlemine dokunmaz. Bu seçeneğin kullanılmasında sonra e2fsck derhal çalıştırılmalıdır. Herhangi bir verinin kurtarılma garantisi olmadığını unutmayınız. Bu seçeneği kullanırken doğru blok boyu kullanmak kritik derecede önemlidir. Aksi taktirde kurtarma işleminin hiç şansı olmaz. -T ds-türü Dosya sisteminin ne amaçla kullanılacağını belirtir, böylece mke2fs’nin en uygun dosya sistemi parametrelerini seçmesi sağlanır. Desteklenen dosya sistemi türleri şunlardır: news Her 4kB'lık blok için bir düğüm. largefile Her 1MB'lık blok için bir düğüm. largefile4 Her 4MB'lık blok için bir düğüm. -v Ayrıntılı bir çıktı verir. -V mke2fs’nin sürüm numarasını görüntüler ve çıkar. YAZAN mke2fs’nin bu sürümü Theodore Ts’o tytso@mit.edu tarafından yazılmıştır. BÖRTÜ BÖCEK mke2fs, -f seçeneğini kabul eder ama ext2 dosya sistemi henüz adımlamayı desteklemediği için bu seçeneği yok sayar. Başka sorunlar da olabilir. Lütfen bunları yazara bildiriniz. TEMİNİ mke2fs, e2fsprogs paketinin bir parçasıdır ve şu adresten temin edilebilir: . İLGİLİ BELGELER , , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/e2label.8.xml0000644000175000017500000000506210553674243020647 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1993, 1994, 1995 by Theodore Ts'o. All Rights Reserved. .\" This file may be copied under the terms of the GNU Public License. 8 e2label Kasım 2002 E2fsprogs version 1.32 e2label bir ext2 dosya sisteminin etiketini değiştirir e2label aygıt [yeni-etiket] AÇIKLAMA e2label, bir aygıt üzerinde bulunan bir ext2 dosya sisteminin etiketini görüntüler veya değiştirir. Şayet isteğe bağlı yeni_etiket argümanı belirtilmemişse, e2label, sadece dosya sisteminin etiketini görüntüler. Şayet isteğe bağlı yeni_etiket argümanı belirtilmişse, e2label, dosya sistemi etiketini yeni_etiket olarak değiştirecektir. Ext2 dosya sistemi etiket isimleri en fazla 16 karakter uzunluğunda olabilir. Şayet 16 karakterden daha uzun bir etiket atanmışsa, e2label bu etiketi kısaltacak ve bir uyarı verecektir. Dosya sistemi etiketini, ’nin –L seçeneği ile ayarlamak da mümkündür. YAZAN e2label, Theodore Ts’o tytso@mit.edu tarafından yazılmıştır. YARARLANIM e2label, e2fsprogs paketinin bir parçasıdır ve adresinden elde edilebilir. İLGİLİ BELGELER , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/umount.8.xml0000644000175000017500000001556510553710561020673 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1996 Andries Brouwer .\" This page is somewhat derived from a page that was .\" (c) 1980, 1989, 1991 The Regents of the University of California .\" and had been heavily modified by Rik Faith and myself. .\" .\" This is free documentation; you can redistribute it and/or .\" modify it under the terms of the GNU General Public License as .\" published by the Free Software Foundation; either version 2 of .\" the License, or (at your option) any later version. .\" .\" The GNU General Public License's references to "object code" .\" and "executables" are to be interpreted as the output of any .\" document formatting or typesetting system, including .\" intermediate and printed output. .\" .\" This manual is distributed in the hope that it will be useful, .\" but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of .\" MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the .\" GNU General Public License for more details. .\" .\" You should have received a copy of the GNU General Public .\" License along with this manual; if not, write to the Free .\" Software Foundation, Inc., 675 Mass Ave, Cambridge, MA 02139, .\" USA. 8 umount Linux Yazılımcısının Kılavuzu Linux 2.0 26 Temmuz 1997 umount dosya sistemlerini ayırır umount [-hV] umount -a [-dflnrv] [-t sdstürü] umount [-dflnrv] dizin | aygıt [...] AÇIKLAMA umount, dosya sistem(ler)ini, bağlı olduğu dosya hiyeraşisinden ayırır. Bir dosya sistemi, bağlandığı dizin adı verilerek belirtilir. Dosya sisteminin üzerinde olduğu özel aygıt isimlerinin belirtilmesi de işe yarayabilir ama bu yöntem oldukça eskidir. Ayrıca, bu aygıtın birden fazla dizine bağlandığı durumlarda hata oluşacaktır. Unutmayın ki, bir dosya sistemi "meşgul" iken onu ayıramazsınız. Örneğin; açık dosyalar var ise veya bir süreç oradaki bir dizin içinde çalışıyorsa ya da o dizindeki bir takas dosyası kullanımda ise ... Örneğin bir süreç libc'yi başlatır ve libc oradaki yerel dosyaları açar böyle bir durumda, süreç umount'u çalıştırabilse bile işlem başarılı olmaz. Bir delice ayırma işlemi bu sorunların üstesinden gelir. umount komutunun seçenekleri: -V Sürüm bilgisini basar ve çıkar. -h Bu yardım iletisini basar ve çıkar. -v Çıktı daha ayrıntılı olur. -n Dosya sistemini /etc/mtab dosyasına yazmadan ayırır. -r Ayırma işleminin hata vermesi durumunda, salt okunur olarak tekrar bağlar. -d Ayrılan aygıtın dönüş (loop) aygıtı olduğu durumda, bu dönüş aygıtını ayrıca serbest bırakır. -a /etc/mtab içinde tanımlı bütün dosya sistemlerini ayrılır. (umount 2.7 ve üzeri sürümlerde /proc dosya sistemi ayrılmaz. -t sdstürü Olay, sadece belirtilen türteki dosya sistemleri üzerinde gerçekleşir. Virgül ile ayırarak, birden fazla sanal dosya sistemi türü belirtilebilir. Listedeki dosya sistemi isimlerinin önüne no eki getirerek, üzerinde işlem yapılmasını istemediğiniz dosya sistemlerini belirtebilirsiniz. -f Dosya sistemini mutlaka ayırmaya çalışır (erişilemeyen bir NFS sistemi olması durumunda). Linux 2.1.116 veya sonraki çekirdek sürümleriyle geçerlidir. -l Ayırmak ne kelime, koparır (l, lazy'den gelir). Dosya sistemini dosya sistemi hiyerarşisinden koparır, meşgul olduğunu belirten herşeyi temizler. (Linux 2.4.11 veya daha üst sürümde çekirdek gerekir.) DÖNÜŞ (LOOP) AYGITI Şayet bağlı bir dönüş aygıtı varsa (/etc/mtab içinde loop=... seçeneği varsa) veya -d seçeneği kullanılmışsa, umount komutu bu aygıtı serbest bırakır. Askıda kalmış dönüş aygıtları losetup -d ile serbestleştirilebilir. Ayrıntılı bilgi için 'a bakınız. İLGİLİ DOSYALAR /etc/mtab - bağlı dosya sistemleri tablosunu tutan dosya İLGİLİ BELGELER , , . GELİŞİM umount ilk olarak AT&T UNIX sürüm 6'da kullanılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/groupdel.8.xml0000644000175000017500000000732710553674176021175 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1991 - 1993, Julianne Frances Haugh .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. Neither the name of Julianne F. Haugh nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY JULIE HAUGH AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL JULIE HAUGH OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. 8 groupdel groupdel bir grubu siler groupdel grup AÇIKLAMA groupdel komutu, sistem hesap dosyalarını düzenler ve grup olarak belirtilen gruba ait bütün girdileri siler. Silinmek istenen grup, sistemde varolmalıdır. Silme işleminden sonra, silinen grup numarasına ait herhangi bir dosya kalmadığından emin olmak için bütün dosya sistemlerini kontrol etmelisiniz. YETERSİZLİKLER Varolan herhangi bir kullanıcının birincil grubunu silemeyebilirsiniz. Grubu silmeden önce bu kullanıcıyı sistemden kaldırmak zorundasınız. İLGİLİ DOSYALAR /etc/group - grupların hesap bilgileri /etc/gshadow - güvenli grup bilgileri İLGİLİ BELGELER , , , , , , , . YAZAN Julianne Frances Haugh jockgrrl@ix.netcom.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/e2fsck.8.xml0000644000175000017500000003710110553675323020515 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1993, 1994, 1995 by Theodore Ts'o. All Rights Reserved. .\" This file may be copied under the terms of the GNU Public License. 8 e2fsck E2fsprogs sürüm 1.32 Kasım 2002 e2fsck Linux ext2 dosya sistemini denetler fsck Linux ext2 dosya sistemini denetler fsck.ext2 Linux ext2 dosya sistemini denetler fsck.ext3 Linux ext3 dosya sistemini denetler KULLANIM e2fsck [ -pacnyrdfvstDFSV ] [ -b süperblok ] [ -B blokboyu ] [ -l|-L bozuk_blok_dosyası ] [ -C dt ] [ -j harici_günlük ] [ -E ek_seçenekler ] aygıt AÇIKLAMA journalgünlük superblocksüperblok inodedosya indisi inodedosya düğümü e2fsck, bir Linux dosya sisteminin ikinci geliştirmesini (ext2fs) denetlemek için kullanılır. e2fsck, ayrıca günlük destekli ext2 dosya sistemini (ext3 dosya sistemi) de destekler. Normal e2fsck işlemine başlamadan önce günlük dosyasını dosya sistemine uygular. Jurnal uygulandıktan sonra, dosya sistemi “temiz/clean” olarak işaretlenir. Ext3 sistemleri için, süperblokta ayrıntılı bir tarama isteği yok ise, e2fsck günlüğü çalıştırır ve çıkar. aygıt, dosya sisteminin bulunduğu fiziksel aygıtın adıdır (örneğin: /dev/hdc1). SEÇENEKLER -a -p seçeneği ile aynıdır. Geriye uyumluluk içine vardır; mümkünse –p seçeneğini kullanmanız önerilir. -b süperblok Birincil süperbloğu kullanmak yerine, süperblok ile belirtilen başka bir süperbloğu kullanır. Bu seçenek, birincil süperblok bozulduğu durumlarda kullanılır. Yedek süperbloğun yeri, dosya sisteminin blok boyutu ile alakalıdır. 1k’lık blok boyutları olan dosya sistemleri için, yedek süperblok 8193. blokta bulunur; 2k’lık blok boyutlu bir dosya sisteminde yedek süperblok 16384. bloktadır; 4k’lık blok boyutlu dosya sistemleri için ise 32768. blokta bulunur. komutunu –n seçeneği ile birlikte kullanarak, yedek süperblokların nerelerde bulunduğunu öğrenebilirsiniz. Dosya sisteminin blok boyutlarını tanımlamaya yarayan ’nin –b seçeneği, süperblokların yerleşim sırasına tam riayet edilerek tanımlanmalıdır. Şayet bir süperblok tanımlanmış ve dosya sistemi salt okunur açılmamışsa, e2fsck, birincil süperbloğu dosya sisteminin bütünlüğü adına güncelleyecektir. -B blokboyu Normalde, e2fsck uygun blok boyutunu bulabilmek için değişik blok boyutlarına uyan bir süperblok arar. Bazı durumlarda bu arama iyi sonuç vermez. Bu seçeneği kullanarak, e2fsck’nın sadece belirtilen boyutta arama yapması sağlanır. Şayet süperblok bulunamazsa, e2fsck bir ölümcül hata vererek sonlanır. -c Bu seçenekle, e2fsck’nın uygulamasını çalıştırması sağlanır. uygulaması dosya sistemindeki bozuk blokları arar ve onları “bozuk/bad” olarak işaretleyip bozuk blok düğümüne ekler. Şayet bu seçenek iki kez kullanılırsa, bozuk blok araması verileri bozmayan bir oku/yaz sınaması kullanılarak yapılır. -C dt Bu seçenek ile, e2fsck sürecinin tamamı, dosya tanımlayıcısı belirtilen bir dosyaya yazılır ve böylece işlemlerin bitmesini müteakip, bütün süreci tekrar gözden geçirebilirsiniz. Bu seçenek, e2fsck’yi kullanan yazılımlar tarafından sıklıkla kullanılır. Şayet dosya olarak 0 tanımlı ise, e2fsck bir süreç ilerleme çubuğu görüntüleyecek ve işin ne kadarlık kısmının bittiğini bu çubuktan izlemek mümkün olacaktır. Bunun için, e2fsck’nin bir video konsol veya bir uçbirimde çalışıyor olması gerekmektedir. -d Hata ayıklama iletilerini görüntüler (e2fsck içinde hata ayıklaması yapmıyorsanız, kullanışlı değildir). -D Dosya sistemindeki dizinlerde eniyileme yapar. Bu seçenek, e2fsck’nin bütün dizinleri olabilecek en iyi duruma getirmesini sağlar: ya dizini yeniden indisler (dosya sistemi destekliyor ise) ya da yeniden sıralar ve daha küçük bir dizinler halinde ya da geleneksel dosya sistemleri için düz dizin yapısında sıkıştırır. -E ek_seçenekler e2fsck’nin desteklediği ek seçenekleri belirtmek için kullanılır. Bu seçenekler virgül ile ayrılımış ve “=” işaretini kullanan isim değer çiftlerinden oluşur. Aşağıdaki seçenekler desteklenmektedir: ea_ver=ek_özellik_sürümü Bu seçenekle, dosya sistemindeki ek özellik bloklarının sürüm numarasının belirtildiği varsayılır. Sürüm numarası 1 veya 2 olabilir. Öntanımlı değer 2'dir. -f Dosya sistemi temiz olsa bile, denetim yapılır. -F buffertampon cacheönbellek Denetime başlamadan önce, dosya sistemi aygıtının tampon önelleğini boşaltır. Aslında sadece, e2fsck’nin zamanlama denemeleri için kullanışlıdır. -j harici_günlük Bu dosya sistemi için kayıtların tutulacağı harici günlük dosyasının yeri belirtilir. -l bozuk_blok_dosyası bozuk_blok_dosyası ile belirtilen dosyada bulunan bozuk blok numaraları listesini, bozuk blokların listesine ekler. Bu dosyanın biçimi, ile oluşturulan ile aynıdır. Bu blok numaraları, sadece içinde bulundukları dosya sistemleri için geçerlidir. Çünkü ’a, kesin ve doğru bir sonuç alabilmek için, dosya sisteminin blok boyunu vermek gerekmektedir. Sonuç olarak, e2fsck ile –c seçeneğini kullanmak çok daha basit ve akıllıca olacaktır. Çünkü böylece yazılımına doğru parametrelerin geçildiğinden emin olabiliriz. -L bozuk_blok_dosyası Bozuk blok listesi olarak bozuk_blok_dosyası ile belirtilen dosyayı kullanır. Bu seçenek aslında, –l seçeneği ile aynıdır fakat burada bozuk blok listesine yeni bloklar eklenmeden önce eskileri silinir. -n Dosya sistemini salt okunur açar ve bütün sorulara “no/hayır” cevabının verildiğini kabul eder. Böylece e2fsck’yi etkileşimsiz kipte çalıştırmış olursunuz. (EK BİLGİ: -n seçeneğine ek olarak –c, -l veya –L seçeneği de belirtilirse; dosya sistemi oku-yaz kipinde açılacak ve bozuk blok listesinin güncellenmesi de mümkün olacaktır.) -p Onay beklemeden dosya sistemini düzeltir. -r Aslında bu seçenek hiçbir şey yapmaz, sadece geçmişe uyumluluk adına bulunmaktadır. -s Dosya sistemini normalleştirmek, standart bayt sıralamasına çevirmek için bayt-takaslaması yapar (i386 veya en kıymetsiz bayt sonda). Şayet dosya sistemi zaten standart bayt sıralamasına sahipse, bu seçenek hiçbir işlem gerçekleştirmez. -S Dosya sisteminin o anki durumu ne olursa olsun, bayt takaslaması yapılır. -t e2fsck için zaman istatiklerini görüntüler. Şayet bu seçenek iki kere kullanılırsa, ek zaman değerleri her geçiş için ayrıca görüntülenir. -v Ayrıntı kipi. -V Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. -y Bütün sorulara “yes/evet” cevabı verilmiş gibi davranarak e2fsck’nin etkileşimsiz kipte çalışmasını sağlar. ÇIKIŞ KODLARI e2fsck’nin çıkış kodu aşağıdakilerin toplamıdır: 0 - Hata yok 1 - Dosya sistemi hataları düzeltildi 2 - Dosya sistemi hataları düzeltildi, sistem yeniden başlatılmalı 4 - Dosya sistemi hataları düzeltilmeden bırakıldı 8 - İşlemsel hata 16 - Kullanım veya sözdizimi hatası 32 - E2fsck kullanıcı tarafından iptal edildi 128 - Paylaşımlı kütüphane hatası SİNYALLER e2fsck'ya gönderildiğinde hangi sinyallerin ne etkilere sebep olduğu aşağıda açıklanmıştır: SIGUSR1 Bir süreç ilerleme çubuğu görüntülenir (-C seçeneğine bakınız). SIGUSR2 Süreç ilerleme çubuğunun görüntülenmesine son verilir. HATALARIN BİLDİRİLMESİ Her yazılımda hatalar olabilir. Şayet e2fsck’nin çökmesine sebep olan bir dosya sistemi veya e2fsck’nin tamir edemediği bir dosya sistemi bulursanız, lütfen yazara bunu bildirin. Hata raporunuza, mümkün olduğunca fazla bilgi ekleyin. En iyisi, e2fsck’nin hata iletisinin tamamını e-postanıza iliştirin. Şayet kopyaların saklanabildiği yazılabilir bir dosya sisteminiz varsa, script(1) komutu e2fsck’nin çıktılarının bir dosyaya yazılabilmesi için en kullanışlı yoldur. Ayrıca ’nin çıktılarını göndermek de faydalı olabilir. Şayet özel bir düğüm veya düğümler e2fsck’ye sorun çıkarıyorsa, 'i kullanmak ve ilgili düğümler hakkındaki raporu da göndermek iyi bir fikir olacaktır. Şayet bu düğüm bir dizin ise, debugfs dump komutu bu dizin düğümünün içeriğini almanıza yardımcı olur. Daha sonra uuencode(1) komutunu bu çıktı üzerinde çalıştırdıktan sonra bana gönderin. e2fsck -V çıktısını da eklemeyi unutmayın. YAZANLAR e2fsck’nın bu sürümü Theodore Ts’o tytso@mit.edu tarafından yazılmıştır. İLGİLİ BELGELER , , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Şubat 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/ksyms.8.xml0000644000175000017500000000727510553672400020510 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1996-2002 Free Software Foundation, Inc. .\" This program is distributed according to the Gnu General Public License. .\" See the file COPYING in the kernel source directory 8 ksyms Linux Modül Desteği Linux 31 Ocak 2002 ksyms çekirdek ve modüller tarafından tanımlanmış sembolleri gösterir KULLANIM ksyms [ -a ] [ -h ] [ -m ] AÇIKLAMA ksyms, çekirdek ve modüller tarafından tanımlanmış sembollerle ilgili bilgileri gösterir. Çıktı biçimi: adres, sembol ismi, tanımlayan modül. SEÇENEKLER -a -all Öntanımlı olarak, sadece modüller tarafından tanımlanmış semboller listelenir. Bu seçenekler çekirdekte tanımlanmış semboller de listelenir. -h --noheader Sütun başlıklarını göstermez. -m --info Modül bilgilerini görüntüler. Her bir modülün listedeki çekirdek yükleme adreslerini ve boyutlarını içerir. -m --info Modül bilgilerini görüntüler. Her bir modülün listedeki çekirdek yükleme adreslerini ve boyutlarını içerir. -H --help Yardım konularını gösterir. -V --version Sürüm bilgilerini de gösterir. İLGİLİ BELGELER , , , , . GEÇMİŞ ksyms komutu ilk olarak Bjorn Ekwall bj0rn@blox.se tarafından tasarlandı. -m seçeneği David Hinds dhinds@allegro.stanford.edu tarafından eklendi. 2.1.17 için Richard Henderson rth@tamu.edu tarafından güncellendi. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/mkswap.8.xml0000644000175000017500000002054710553703135020641 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1998 Andries E. Brouwer (aeb (at) cwi.nl) .\" .\" May be distributed under the GNU General Public License .\" Rewritten for 2.1.117, aeb, 981010. .\" 8 mkswap Linux Yazılımcısının Kılavuzu Linux 2.2.4 25 Mart 1999 mkswap Linux takas alanını ayarlar KULLANIM mkswap [-c] [-vN] [-f] [-p sayfa_boyu] aygıt [boyut] AÇIKLAMA mkswap, bir aygıt ya da dosya üzerinde Linux takas alanını oluşturur. (Takas alanını oluşturduktan sonra swapon komutuyla etkinleştirmeniz gerekir. Takas alanları çoğunlukla /etc/fstab içinde listelenirler ve sistemin açılışı sırasında swapon -a komutunu çalıştıran betiklerle kullanıma hazır hale getirilirler.) aygıt argümanı çoğunlukla bir disk bölümü (/dev/hda4, /dev/sdb7 gibi) olmakla birlikte bir dosya da olabilir. Linux çekirdeği disk bölümlerinin kimliklerine bakmaz ama çoğu kurulum betiği, onaltılık tabanda türü 82 (LINUX_SWAP) olan disk bölümünü Linux takas alanı olarak kabul eder. (Uyarı: Solaris de bu türü kullanır. Solaris disk bölümünüzü öldürürken dikkatli olun.) boyut argümanı gereksiz olmakla birlikte geriye uyumluluk amacıyla korunmuştur. (İstenen takas alanı miktarını 1024 baytlık bloklar halinde belirtmek için kullanılır. Şayet bu argüman belirtilmemişse, mkswap bütün disk bölümünü veya dosyanın tamamını takas alanı olarak kabul eder. - olarak belirtmek pek akıllıca olmaz, diskinizin bozulmasına sebep olabilir.) sayfa_boyu parametresi kullanılacak sayfa boyunu belirtmek içindir. Bu parametreyi belirtmek genellikle gereksizdir (hatta akılsızcadır) ama bazı libc sürümleri sayfa boyu hakkında yanlış bilgi verirler, bu nedenle mkswap'ın bu boyutu yanlış algılaması mümkündür. Sonradan ortaya çıkan, takas imzası bulunamadı şeklindeki, swapon hataları bunun belirtisi sayılabilir. Takas bölümüne özgü sayfa_boyu değerleri 4096 ve 8192 dir. Linux iki tür takas alanı tanır: eski tür ve yeni tür. Takas alanının ilk sayfasının son 10 baytı bu ayrımı yapmak için kullanılır. Eski türün imzası ‘SWAP_SPACE’ iken yeni türün imzası ‘SWAPSPACE2’dir. Eski türde, ilk sayfanın kalanı, takas alanının kullanılabilir her sayfası için 1 bit olmak üzere bir bit eşlemdi. İlk sayfa bu biteşlemi tuttuğundan ilk bit 0 idi. Ayrıca son 10 bayt imza için ayrılmıştır. Bu durumda, şayet sayfa boyu B ise, eski türte bir takas alanı en fazla 8*(B-10)-1 sayfalık takas alanı kullanabilir. i386’da olduğu gibi B=4096 ise, kullanılabilecek alan en fazla 133890048 bayt olabilir (takriben 128MiB). Bir Alpha veya Sparc64'de ise, B=8192 ve kullanılabilecek alan en fazla 535560992 bayt (takriben 512 MiB) olabilir Eski türler, bu biteşlem sayfasının çoğunu boşa harcar. Çünkü sıfır bitleri bozuk blok alanları veya takas alanından sonraki bloklar olarak kabul edilir. Basit bir tamsayı, -şayet varsa- bozuk blokların listelenebilmesi için yeterli olmaktadır. Hiçkimse yüzlerce bozuk blok bulunan bir takas alanını kullanmak istemez (hatta ben içinde 1 tane bile bozuk blok bulunan bir takas alanı kullanmak istemem). Yeni türdeki takas alanlarında, bu olması gerektiği gibi yapılmıştır. Şimdi takas alanının kullanılabilecek azami boyutu mimariye bağlıdır. Kabaca: bir i386, PPC, m68k, ARM için 2GiB; mips’lerde 512 MiB; alpha’da 128GiB ve bir sparc64’de 3TiB’tır. Not: Linux 2.1.117’den önce, çekirdek belleğinde her sayfa için bir bayt ayrılırdı, şimdi ise iki bayt ayrılmaktadır. Bu yüzden, 2GiB'lık bir takas alanı kullanımı, 2MiB'lık bir çekirdek belleği gerektirebilir. Şu an, Linux 8 adet takas alanına izin vermektedir. Kullanımdaki takas alanlarını /proc/swaps dosyası içinde görebilirsiniz (Linux-2.1.25’den beri). mkswap 10 sayfadan daha küçük alanları kabul etmez. Şayet makinanızın kullandığı sayfa boyutunu bilmiyorsanız, cat /proc/cpuinfo komutu ile bunu öğrenebilirsiniz (veya öğrenemezsiniz. Bu dosyanın içeriği kullandığınız çekirdek sürümüne ve mimariye göre değişiklik gösterebilir). Bir takas dosyası oluşturmak için, mkswap ile başlatmadan önce aşağıdakine benzer bir komutla önce bir dosya oluşturmalısınız: # dd if=/dev/zero of=swapfile bs=1024 count=65536 Not: Bir takas dosyası kesintisiz, tek parça olmalıdır. Bu nedenle cp(1) komutu ile oluşturulmuş bir takas dosyası kabul edilmez. SEÇENEKLER -c Takas alanı oluşturmadan önce aygıtı bozuk bloklar için (bir blok aygıtı ise) tarar ve bozuk blok varsa sayısını gösterir. -f Baskıcı kiptir. Verilen komut salakça olsa bile, yapılmasını sağlar. İçinde bulunacağı dosya ya da bölümden daha büyük bir takas alanı oluşturulmasını sağlar. SPARC’larda, takas alanının oluşturulmasını zorlar. Bu seçenek olmadan, mkswap geçerli bir SPARC süperbloklu aygıtta bir v0 takasını oluşturmayı reddecektir (bu komut bölüm tablosunu silmek gibi algılanacağı için). -p sayfa_boyu Kullanılacak sayfa boyu belirtilir. -v0 Eski tarz takas alanı oluşturur. -v1 Yeni tarz takas alanı oluşturur. Şayet -v seçeneği belirtilmemişse mkswap, yeni türde bir takas alanı oluşturur, ancak kullanılan çekirdek 2.1.117 sürümünden daha eski ise (ayrıca, PAGE_SIZE < 2048 ise) eski tarz takas alanı oluşturur. Yeni tarz başlıklar ilk bloğu kullanmazlar, bu nedenle önyükleyici veya disk etiketi için burası kullanılacaksa tercih edilebilirler. Eğer hem 2.0 hem de 2.2 çekirdek kullanmak zorunda iseniz, takas alanını oluştururken -v0 seçeneğini kullanın. İLGİLİ BELGELER , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/ifconfig.8.xml0000644000175000017500000002726110553662764021137 0ustar demirtendemirten 8 ifconfig Linux Sistem Yöneticisinin Kılavuzu net-tools 14 Ağustos 2000 ifconfig bir ağ arayüzünü yapılandırır KULLANIM ifconfig [arayüz] ifconfig arayüz [adres_ailesi] seçenekler | adres AÇIKLAMA ifconfig, çekirdek içinde bulunan ağ arayüzlerini ayarlamak için kullanılır. Gerekli olan arayüzleri açılış esnasında ayarlamak için kullanılır. Bu işlem sonrasında sadece sistemi yeniden yapılandırmak gerekirse ya da hata ayıklamak için kullanılabilir. Şayet herhangi bir argüman belirtilmemişse, ifconfig o an için geçerli olan arayüzlerin durumu hakkında bilgi verir. Şayet tek bir arayüz belirtilirse, sadece bu arayüz hakkında bilgiler alınabilir. Şayet sadece –a seçeneği belirtilmiş ise, sistemde bulunan bütün arayüzler hakkında bilgi görüntülenir. Bu arayüzlerin etkin olup olmaması önemli değildir. Diğer durumlarda arayüzleri ayarlamak için kullanılır. Adres Aileleri Şayet arayüzden sonraki ilk argüman desteklenen adres ailelerinden biri ise, bütün protokol adreslerinin çözümlenmesi ve görüntülenmesi için bu adres ailesi kullanılır. Desteklenen adres aileleri: inet (TCP/IP, öntanımlıdır), inet6 (IPv6), ax25 (AMPR paket radyo), ddp (Appletalk Phase 2), ipx (Novell IPX) ve netrom (AMPR paket radyo). SEÇENEKLER arayüz Arayüzün adı. Bu genellikle bir sayı ile biten bir sürücü adı olur. Örneğin; ilk Ethernet arayüzü için eth0 kullanılır. up Bu seçenek arayüzün etkinleştirilmesini sağlar. Şayet arayüze bir adres atanmış ise, bu seçenek dolaylı olarak tanımlanmış olur. down Bu seçenek belirtilen arayüz sürücüsünün kapanmasını sağlar. [-]arp Belirtilen arayüzde ARP protokolünün kullanılması/kullanılmamasını sağlar. [-]promisc Belirtilen arayüzün ayrım gözetmeme (promiscuous) kipi etkin kılınır/iptal edilir. Şayet bu seçenek etkin duruma getirilirse, belirtilen arayüz, ağ üzerindeki bütün paketleri toplar. [-]allmulti Çoğa gönderim (all-multicast) kipi etkin kılınır/iptal edilir. Şayet bu seçenek etkin duruma getirilirse, belirtilen arayüz, ağ üzerindeki bütün çoğa gönderilmiş paketleri toplar. metric N Bu parametre arayüzün Metric alanını ayarlar. dstaddr adres İki nokta arası bağlantı için (mesela PPP bağlantısı) uzak bilgisayar IP adresini ayarlar. Bu seçenek günümüzde pek kullanılmamaktadır. Onun yerine pointtopoint seçeneğini kullanın. netmask adres Arayüz için IP ağ maskesini ayarlar. Öntanımlı olarak bu değer, A, B veya C sınıfı ağ maskelerinden biridir (Arayüz IP adresinden elde edilen), fakat herhangi bir değer de kullanılabilir. add adres/önek_uzunluğu Arayüze bir IPv6 adresi ekler. del adres/önek_uzunluğu Arayüzden bir IPv6 adresini kaldırır. tunnel aa.bb.cc.dd Belirtilen hedefi tünelleyerek yeni bir SIT (IPv4 içinde IPv6) aygıtı oluşturur. irq adres Aygıt tarafından kullanılan donanım kesmesini ayarlar. Bütün aygıtlar kendi IRQ ayarlarını özdevinimli değiştiremez. io_adres adres Aygıtın I/O uzayındaki başlangıç adresini ayarlar. mem_start adres Aygıt tarafından kullanılan paylaşmlı belleğin başlangıç adresini ayarlar. Çok az aygıt için bu ayara ihtiyaç vardır. media tür Aygıt tarafından kullanılan ortam türünü ya da fiziksel portu ayarlar. Bütün aygıtlar bu ayarları değiştiremez ve bunu yapabilen aygıtlar da destekledikleri değerler açısından çeşitlilik gösterirler. Genel tür değerleri şunlardır: 10base2 (ince Ethernet), 10baseT (ikili-bükülü 10Mbps Ethernet), AUI (harici verici) ve benzerleri. tür olarak auto değeri belirtilerek aygıtın ortamı kendinin tespit etmesi sağlanabilir. Bunu bütün aygıtların yapamayacağını unutmayın. [-]broadcast [adres] Şayet adres belirtilmişse, bu arayüz için protokol yayın adresini ayarlar, belirtilmezse bu arayüz için IFF_BROADCAST seçeneği etkinleştirilir ya da iptal edilir. [-]pointopoint [adres] Bu seçenekle noktadan noktaya kipini etkin duruma getirebilirsiniz. Bu sayede kimsenin dinleyemeyeceği, iki nokta arası doğrudan bir bağ kurulmuş olur. Şayet adres argümanı da verilmiş ise, tıpkı dstaddr seçeneği ile yapıldığı gibi bağlantının diğer ucu için protokol adresini ayarlar, verilmezse bu arayüz için IFF_POINTOPOINT seçeneği etkinleştirilir ya da iptal edilir. hw sınıf adres Şayet aygıt sürücüsü destekliyorsa, bu arayüzün donanım adresini ayarlar. Bu seçenekte donanımın sınıf ismi ve adresin basılabilir ASCII eşdeğeri belirtilmek zorundadır. Desteklenen donanım sınıfları şunlardır: ether (Ethernet), ax25 (AMPR AX.25), ARCnet ve netrom (AMPR NET/ROM). multicast Arayüz için MULTICAST seçeneğini etkin duruma getirir. Normalde, bu seçeneği aygıtlar kendi başlarına doğru bir şekilde ayarlayabildiğinden gerekli değildir. adres Arayüze atanacak IP adresi. txqueuelen uzunluk Aygıtın iletim kuyruğunun uzunluğunu ayarlar. Yüksek iletim zamanlı (modem hatları, ISDN) yavaş aygıtlar için bu değeri küçük tutmak, telnet gibi çok fazla etkileşimli ağ trafiği yaratan protokollerin hızlı ve hacimli aktarımlarından kaçınmak için faydalı olur. EK BİLGİLER 2.2 çekideğinden beri takma isimli arayüzler için ayrıntılı arayüz istatistikleri bulunmamaktadır. Orijinal adres için basılan istatistikler, aynı aygıttaki bütün takma isimli adresler ile paylaşılır. Şayet her bir adres için ayrı bir istatistik elde etmek istiyorsanız, kullanarak her bir adres için ayrı hesap kuralları belirlemek zorundasınız. Donanım kesmesi sorunu olan Ethernet aygıtı sürücüleri EAGAIN ile başarısız olur. Bu konuda daha ayrıntılı bilgiyi adresinde bulabilirsiniz. İLGİLİ DOSYALAR /proc/net/socket /proc/net/dev /proc/net/if_inet6 YAZILIM HATALARI Appletalk DDP ve IPX adresleri görüntüleneceği zaman, bu komut ile değişiklik yapılamamaktadır. İLGİLİ BELGELER , , , , . YAZANLAR Fred N. van Kempen waltje@uwalt.nl.mugnet.orgAlan Cox, Alan.Cox@linux.orgPhil Blundell, Philip.Blundell@pobox.comAndi Kleen ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Ağustos 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/mount.8.xml0000644000175000017500000026153310553705715020511 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1996 Andries Brouwer .\" .\" This page is somewhat derived from a page that was .\" (c) 1980, 1989, 1991 The Regents of the University of California .\" and had been heavily modified by Rik Faith and myself. .\" (Probably no BSD text remains.) .\" Fragments of text were written by Werner Almesberger, Remy Card, .\" Stephen Tweedie and Eric Youngdale. .\" .\" This is free documentation; you can redistribute it and/or .\" modify it under the terms of the GNU General Public License as .\" published by the Free Software Foundation; either version 2 of .\" the License, or (at your option) any later version. .\" .\" The GNU General Public License's references to "object code" .\" and "executables" are to be interpreted as the output of any .\" document formatting or typesetting system, including .\" intermediate and printed output. .\" .\" This manual is distributed in the hope that it will be useful, .\" but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of .\" MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the .\" GNU General Public License for more details. .\" .\" You should have received a copy of the GNU General Public .\" License along with this manual; if not, write to the Free .\" Software Foundation, Inc., 675 Mass Ave, Cambridge, MA 02139, .\" USA. .\" .\" 960705, aeb: version for mount-2.7g .\" 970114, aeb: xiafs and ext are dead; romfs is new .\" 970623, aeb: -F option .\" 970914, reg: -s option .\" 981111, K.Garloff: /etc/filesystems .\" 990111, aeb: documented /sbin/mount.smbfs .\" 990730, Yann Droneaud <lch@multimania.com>: updated page .\" 991214, Elrond <Elrond (at) Wunder-Nett.org>: added some docs on devpts .\" 010725, Nikita Danilov <NikitaDanilov (at) Yahoo.COM>: reiserfs options .\" 8 mount Linux Yazılımcısının Kılavuzu Linux 2.0 14 Eylül 1997 mount bir dosya sistemini bağlar mount [-lhV] mount -a [-fFnrsvw] [-t sdstürü] mount [-fnrsvw] [-o seçenekler[,...]] aygıt | dizin mount [-fnrsvw] [-t sdstürü] [-o seçenekler] aygıt dizin AÇIKLAMA Bir Unix sisteminde erişilebilen bütün dosyalar büyük bir ağaç yapısı, / dizinini kök kabul eden bir hiyerarşik bir yapı içerisinde düzenlenir. Bu dosyalar, çeşitli aygıtları da kapsayarak uzayıp gidebilir. mount komutu, çeşitli aygıtlarda bulunan dosya sistemlerini, bu ağaç yapısına ekler. Bunun tam karşıtı olan ise bağlanmış bir dosya sistemini bu yapıdan ayırır. mount komutunun standart şekli: mount -t tür aygıt dizin Bu komut, çekirdeğe, aygıt üzerinde bulunan, tür türündeki dosya sistemini dizin dizinine bağlamasını söyler. Şayet varsa, bu dizindeki içerik, sahiplik ve kipler görünmez olur. Dosya sistemi bu dizine bağlı olduğu sürece bu eski içeriğe ulaşmak mümkün olmaz. dizin, bağlanan aygıttaki dosya sisteminin kökünü içerir. Aşağıdaki kullanım biçimleri herhangi bir bağlama işlemi yapmazlar: mount -h Yardım iletisi gösterir. mount -V Sürüm bilgilerini gösterir. mount [-l] [-t tür] (tür türündeki) bağlanmış bütün dosya sistemlerini listeler. –l seçeneği bu listeye etiketleri (ext2, ext3 ve XFS) ekler. Ayrıntılar için aşağıya bakınız. Linux 2.4.0’den beri dosya hiyerarşisinin bir kısmı başka bir yere tekrar bağlamak mümkündür. Çağrı şu şekildedir: mount --bind eski_dizin yeni_dizin proc dosya sistemi özel bir aygıt ile eşleştirilmemiştir. Onu bağlarken isteğe bağlı bir anahtar kelime, sözgelimi proc, aygıt tanımlaması için kullanılabilir. (Alışılagelmiş tercih olan none daha az uğurludur: umount'dan alınacak bir 'none busy' (hiçbir şey meşgul değil) hata iletisi kafa karıştırıcı olabilir. Pek çok aygıt /dev/sda1 gibi bir dosya ismi ile belirtilir (özel bir blok aygıtın ismi ile), fakat diğer olasılıklar da mevcuttur. Mesela, NFS’nin bağlanması durumunda, aygıt knuth.cwi.nl:/dir şeklinde görünebilir. Özel bir blok aygıtı, onun etiket ismi ya da UUID’si (aşağıda, -L ve –U seçeneklerine bakınız) ile belirtilebilir. /etc/fstab dosyası (bakınız ), hangi aygıtların, hangi seçenekler ile nereye bağlanacağını belirten satırlar içerebilir. Bu dosya üç değişik şekilde kullanılır: mount -a [-t tür] komutu, (genellikle bir açılış betiği içinde verilir) fstab içinde belirtilen bütün dosya sistemlerinin (gerçek türleri ile) belirtilen şekilde bağlanmasını sağlar. Sadece noauto anahtar kelimesini içeren satırlarda belirtilen dosya sistemleri bağlanmaz. –F seçeneği ile mount komutu kendini bir alt süreç olarak çok sayıda çalıştıracak, bu sayede bütün dosya sistemleri aynı anda bağlanabilecektir. fstab içinde belirtilen bir dosya sistemini bağlarken, sadece aygıt ya da sadece bağlantı noktasını belirtmek yeterlidir. Normalde, sadece süper kullanıcı dosya sistemlerini bağlayabilir. Bunun yanında, fstab bir satırda user seçeneğini de içeriyorsa, bu satırda belirtilen dosya sistemi herhangi bir kullanıcı tarafından bağlanabilir. Böylece, fstab dosyasında /dev/cdrom /cd iso9660 ro,user,noauto,unhide olarak belirtilmiş bir satır ile herhangi bir kullanıcı CDROM’unun iso9660 dosya sistemini mount /dev/cdrom veya mount /cd komutuyla bağlayabilir. Ayrıntılı bilgi için 'e bakınız. Bir dosya sistemini sadece onu bağlayan kullanıcı ayırabilir. Şayet herhangi bir kullanıcın dosya sistemlerini ayırabilmesini istiyorsanız, fstab içindeki satırda user yerine users kelimesini kullanın. owner seçeneği user seçeneğine benzer. Kullanıcının, bu özel dosyanın sahibi olması zorunluluğunu getirir. Bu, mesela /dev/fd için, bir sisteme giriş betiğinin konsol kullanıcısını bu aygıtın sahibi yaptığı durumlarda yararlı olabilir. mount ve umount, bağlı olan dosya sistemlerinin listesini /etc/mtab dosyası içine kaydederler. Şayet mount komutuna herhangi bir argüman verilmemiş ise, bu liste ekrana basılır. proc dosya sistemi bağlandığı zaman (varsayalım ki /proc’da), /etc/mtab ve /proc/mounts dosyaları oldukça benzer içeriklere sahip olurlar. İlkinde daha fazla bilgi mevcuttur; örneğin kullanılan mount seçenekleri gibi, fakat olması gerektiği gibi güncel değildir (aşağıdaki -n seçeneğine bakınız). /etc/mtab’ı bir sembolik bağ ile /proc/mounts'a bağlamak mümkündür fakat bu yöntemde bazı bilgilerin kaybolması ve bazı dönüş (loop) aygıtlarının erişilebilirliğinin kısıtlanması sorunu ortaya çıkabilir. SEÇENEKLER Bir mount çağrısında kullanılabilen bütün seçenekler, önce fstab tablosundaki dosya sistemi seçeneklerinden elde edilir ve daha sonra "–o seçenekler" ile belirtilen seçenekler uygulanır, en sonunda da –r veya (hazır olduğunda) –w seçenekleri uygulanır. mount komutunda kullanabilecek seçenekler: -V Sürüm bilgilerini gösterir. -h Bir yardım iletisi gösterir. -v Yapılan işlem hakkında daha ayrıntılı bilgi verir. -a fstab içinde kayıtlı bütün dosya sistemlerini (belirtilen türdekileri) bağlar. -F (-a ile birlikte kullanılır.) Her bir aygıt için mount komutunun yeni bir kopyasını çalıştırır. Bu sayede değişik aygıtlar veya NFS sunucular aynı anda bağlanabilir. Bu yöntem hızlı olmasının yanında, NFS zamanaşımlarının da aynı anda kullanılmasını sağlar. Olumsuz tarafı ise, bağlama işlemlerinin bilinmeyen bir sırada yapılacak olmasıdır. Bu nedenle, hem /usr hem de /usr/spool sistemlerini bağlamak istiyorsanız, bu seçeneği kullanamazsınız. -f Gerçek sistem çağrısı hariç yapılması gereken herşeyi yapar. Tabir yerindeyse, dosya sisteminin bağlanmasını taklit eder. mount komutunun ne yapmaya çalıştığını izleyebilmek açısından -v seçeneğiyle birlikte kullanıldığında daha yararlıdır. Bu ayrıca, -n seçeneği ile daha önceden bağlanmış aygıtlara yeni girdiler eklemek için de kullanılabilir. -l mount çıktısına ext2, ext3 ve XFS etiketlerini ekler. Bunun için, mount komutunun disk aygıtlarını okuma iznine sahip olması gerekir (suid root olmak gibi). Dosya sistemlerine, ext2 veya ext3 için ) komutunu kullanarak, XFS için ise ile böyle bir etiket atanabilir. -n /etc/mtab dosyasına kaydedilmeden dosya sisteminin bağlanmasını sağlar. Bu seçenek /etc gibi salt okunur dosya sistemlerinin bağlanmasında faydalı olabilir. -s Uyduruk mount seçeneklerinde hata verilip işlemin yarıda kalmasını önler. Bu seçenek sayesinde, dosya sisteminde desteklenmeyen seçenekler gözardı edilir. Bütün dosya sistemleri bu seçeneği desteklemez. Bu seçenek, Linux autofs tabanlı özdevinimli bağlayıcılara destek için vardır. -r Dosya sistemini salt okunur bağlar. -o ro ile eşanlamlıdır. -w Dosya sistemini oku-yaz bağlar. -o rw ile eşanlamlıdır. -L etiket Belirtilen etiket'e sahip dosya sistemini bağlar. -U uuid uuid ile evrensel tek kimliği belirtilen dosya sistemini bağlar. Bu son iki seçeneğin çalışabilmesi için /proc/partitions dosyasının mevcut olması gerekir (Linux 2.1.116 sürümünden beri vardır). -t sdstürü sdstürü ile bağlanacak dosya sisteminin türü belirtilir. Desteklenen dosya sistemi türleri şunlardır: adfs, affs, autofs, coda, coherent, cramfs, devpts, efs, ext, ext2, ext3, hfs, hpfs, iso9660, jfs, minix, msdos, ncpfs, nfs, ntfs, proc, qnx4, reiserfs, romfs, smbfs, sysv, udf, ufs, umsdos, vfat, xenix, xfs, xiafs. coherent, sysv ve xenix benzerdirler ve xenix ile coherent gelecekte kullanımdan kalkacaktır. Bu nedenle sysv kullanın. Linux 2.1.21 sürümünden itibaren ext ve xiafs desteği kalkmıştır. Bu türlerin pek çoğu için, mount'un yaptığı sıradan bir sistem çağrısıdır ve dosya sistemi türü hakkında ayrıntılı bilgiye ihtiyaç duyulmaz. nfs, smbfs, ncpfs gibi birkaç tür içinse, sırf bu türlere özgü kod gereklidir. nfs türüne özgü kod yerleşiktir ama smbfs ve ncpfs ayrı birer mount yazılımına sahiptirler. Bütün türleri tek bir yöntemle bağlayabilmek için, mount komutu sdstürü belirtilmişse /sbin/mount.sdstürü (tabii varsa) yazılımını çalıştırır. smbmount yazılımının pek çok değişik sürümü olduğu için çeşitli çağrı teamülleri vardır, istenen çağrıyı gerçekleştirbilmek için /sbin/mount.smb isminde bir kabuk betiği gerekebilir. iso9660 türü öntanımlıdır. Şayet –t seçeneği belirtilmemişse veya auto türü tanımlı ise, dosya sistemi türü için, süperblok algılanmaya çalışılacaktır. (minix, ext, ext2, ext3, xiafs, iso9660, jfs, reiserfs, romfs, ufs, ntfs, qnx4, bfs, xfs, cramfs, hfs, hpfs, adfs ve vxfs desteklenmektedir). Şayet bu algılamadan bir sonuç elde edilemezse; mount, /etc/filesystems dosyasını okumaya çalışır. Şayet bu dosya da yoksa /proc/filesystems dosyasını arar. “nodev” etiketli olanlar (örn, devpts, proc ve nfs) hariç, burada listelenen bütün dosya sistemleri denenecektir. Kullanıcılar tarafından bağlanan disketler için auto türü faydalı olabilir. Algılama sırasını değiştirmek için, bir /etc/filesystems dosyası oluşturmak (bu sayede vfat’i msdos’tan önce denemek mümkün olur) veya çekirdek modülü olarak bir özdevinimli yükleyici kullanmak faydalı olacaktır. UYARI: Algılama için buluşsal bir yöntem kullanılır ve bu dosya sisteminin yanlış tanınmasına sebep olabilir. Birden fazla dosya sistemi türü, virgül ayraçlı bir liste olarak belirtilebilir. Bağlanması istenmeyen dosya sistemi türlerinin isimlerinden önce no öneki konulabilir. (Bu, –a seçeneği ile, bu daha anlamlı olabilir). Örneğin, mount -a -t nomsdos,ext komutuyla msdos ve ext türleri hariç bütün dosya sistemleri bağlanacaktır. -o seçenekler seçenekler, virgül ayraçlı bir seçenek dizgesi olarak verilebilir. Bu seçeneklerden bazıları, sadece /etc/fstab dosyası içinde mevcut iseler işe yararlar. Aşağıdaki seçenekler, bağlanmak istenen herhangi bir dosya sistemine uygulanabilirler (fakat bütün dosya sistemleri bu seçenekleri kabul etmez, örneğin sync seçeneği bugün için sadece ext2, ext3 ve ufs’yi etkiler): async Dosya sistemine bütün G/Çlar eşzamansız yapılır. atime Her erişim için, dosya indisi erişim zamanı güncellenir. Bu öntanımlıdır. auto -a seçeneği ile bağlanabilir. defaults Öntanımlı seçenekler kullanır: rw, suid, dev, exec, auto, nouser, async dev Dosya sistemi üzerindeki karakter ve özel blok aygıtları yorumlanır. exec Çalıştırılabilir dosyaların çalıştırılmasına izin verilir. noatime Dosya sistemi üzerinde, dosya indisi erişim zamanı güncellenmez (Örneğin, haber kuyruğuna erişim çabuklaştırılarak haber sunucuları hızlandırılabilir). noauto Dosya sistemi -a seçeneği ile bağlanmaz, bu dosya sistemi açıkça belirtilerek bağlanabilir. nodev Dosya sistemi üzerindeki karakter ve özel blok aygıtları yorumlanmaz. noexec Çalıştırılabilir dosyaların çalıştırılmasına izin verilmez. Bu seçenek farklı bir mimariye ait çalıştırılabilir dosyaların bulunduğu bir dosya sistemi için yararlıdır. nosuid set-user-identifier or set-group-identifier bitlerinin (kullanıcı ve grup belirtme bitleri) etkili olmasına izin verilmez (bu güvenli görünebilir, ama gerçekte, suidperl(1) betiğinin kurulu olduğu durumlarda daha güvensiz bir ortam oluşturur). nouser Sıradan (root olmayan) kullanıcıların dosya sistemini bağlamasına izin verilmez. Bu seçenek öntanımlıdır. remount Bağlı olan bir dosya sistemini tekrar bağlamaya çalışır. Buna genellikle, bağlama özelliklerinin değiştirilmesi gereken durumlarda başvurulur. Mesela, salt okunur kipte bağlanmış bir dosya sistemine yazma izni vermek için kullanılabilir. Aygıt ya da bağlantı noktasını değiştirmez. ro Dosya sistemini salt okunur kipte bağlar. rw Dosya sistemini oku-yaz kipinde bağlar. suid set-user-identifier or set-group-identifier bitlerinin (kullanıcı ve grup belirtme bitleri) etkili olmasına izin verilir. sync Dosya sistemine bütün G/Çlar eşzamanlı yapılır. user Sıradan (root olmayan) kullanıcıların dosya sistemini bağlamasına izin verilir. Sistemi bağlayan kullanıcının adı mtab’a yazılır, böylece bu kullanıcı dosya sistemini daha sonra ayırabilir. Bu seçenek, noexec, nosuid ve nodev seçeneklerini de kapsar (seçenek satırındaki user, exec, dev, suid gibi sonraki seçenekler tarafından gözardı edilmedikleri müddetçe). users Bütün kullanıcılara mount ve umount komutunu kullanma yetkisi verir. Bu seçenek, noexec, nosuid ve nodev seçeneklerini de kapsar (seçenek satırındaki user, exec, dev, suid gibi sonraki seçenekler tarafından gözardı edilmedikleri müddetçe). DOSYA SİSTEMİNE ÖZGÜ SEÇENEKLER Aşağıdaki seçenekler, sadece belirli dosya sistemlerinde geçerlidir. Bunları dosya sistemi çeşitlerine göre sıraladık. Hepsi –o seçeneğine argüman olarak kullanılırlar. <literal>adfs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri uid=değer ve gid=değer Dosya sistemindeki dosyaların kullanıcı ve grup kimliklerini ayarlar. Öntanımlı olarak uid=gid=0 dır. ownmask=değer ve othmask=değer Sırası ile adfs için “sahibinin” izinlerini ve “diğerlerinin” izinlerini ayarlar. (öntanımlı olarak: sırası ile 0700 ve 0077 dir). Ayrıca /usr/src/linux/Documentation/filesystems/adfs.txt dosyasına bakmanız faydalı olacaktır. <literal>affs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri uid=değer ve gid=değer Dosya sistemi kökünün kullanıcı ve grup kimliklerini ayarlar. Öntanımlı olarak uid=gid=0 dır. Fakat uid ve gid seçeneklerine değer belirtilmediği durumlarda, o anki sürecin değerleri atanır. setuid=değer ve setgid=değer Bütün dosya sisteminin kullanıcı ve grup kimliklerini ayarlar. mode=değer Asıl değerleri yok sayarak, bütün dosyaların erişim izinlerini değer & 0777 olarak değiştirir. Okuma iznine sahip dizinlere arama izni ekler. değer sekizlik tabanda belirtilir. protect Dosya sistemindeki koruma bitlerinde herhangi bir değişiklik yapılmasına izin vermez. usemp Dosya sistemi kökünün kullanıcı ve grup kimliklerini, ilk sync veya umount sonrası bağlama noktasının kullanıcı ve grup kimliklerine ayarlar ve sonra da bu seçenek temizlenir. Tuhaf... verbose Her başarılı bağlama için, ekrana bilgilendirici bir ileti basar. prefix=dizge Bir bağı izlerken oylum isminden önce kullanılan önek. volume=dizge Bir sembolik bağı izlerken / den önce kullanılan önek (en fazla 30 karakterlik). reserved=değer Aygıtın başlangıcındaki kullanılmamış blok sayısı (öntanımlı: 2). root=değer Kök bloğunun kesin yeri belirtilir. bs=değer Blok boyu belirtilir. Kullanılabilecek değerler: 512, 1024, 2048, 4096. grpquota noquota quota usrquota Bu seçenekler geçerlidir ama yoksayılır (bununla birlikte, bu seçenekler /etc/fstab içinde kullanılırsa kota araçları tepki verebilirler). <literal>coherent</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Yoktur. <literal>devpts</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri devpts dosya sistemi bir sahte dosya sistemidir, geleneksel olarak /dev/pts üzerine bağlanır. Bir sahte uçbirimi elde edebilmek için, bir süreç /dev/ptmx’i açar; daha sonra bu uçbirimin numarası bu sürece bildirilir ve yardımcı sahte uçbirime /dev/pts/<numara> şeklinde erişilebilir. uid=değer ve gid=değer Yeni oluşturulan PTY'lerin kullanıcı ve grup kimliklerini ayarlar. Hiçbir şey belirtilmemişse, bu değerlere, uçbirimi oluşturan sürecin değerleri atanır. Örneğin: GID 5 ile bir tty grubu varsa, gid=5 ile yeni açılan PTY bu gruba dahil edilir. mode=değer Yeni oluşturulan PTY'lerin kipini ayarlar. Öntanımlı değer 0600 dür. Hiçbir şey belirtilmemişse, bu değerlere, uçbirimi oluşturan sürecin değerleri atanır. mode=620 ve gid=5 değerleri ile yeni açılan PTYler için “mesg y” öntanımlı olur. <literal>ext</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Yoktur. 'ext' dosya sistemi askıya alınmıştır. Bu dosya sistemini kullanmayın. Linux-2.1.21 sürümünden beri extfs çekirdek kodunun bir parçası değildir. <literal>ext2</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri ext2 dosya sistemi Linux’un standart dosya sistemidir. Bir çekirdek hatasından dolayı, rasgele mount seçenekleri ile sisteme bağlanabilir (Linux 2.0.4 de bu sorun düzeltilmiştir). bsddf minixdf statfs sistem çağrısı için davranışı ayarlar. bsddf davranışı (öntanımlıdır), ext2 dosya sistemi tarafından veri saklamak için kullanılmayan (overhead) blokları çıkarmaktayken, minixdf davranışı, dosya sisteminin toplam blok sayısını f_blocks alanında döndürür. Örnek: $ mount /k -o minixdf; df /k; umount /k Dosya sistemi 1K-blok Dolu Boş Kull% Bağl. yeri /dev/sda6 2630655 86954 2412169 3% /k $ mount /k -o bsddf; df /k; umount /k Dosya sistemi 1K-blok Dolu Boş Kull% Bağl. yeri /dev/sda6 2543714 13 2412169 0% /k (Not: Bu örnek, /etc/fstab içinde verilen seçeneklere, komut satırı seçeneklerinin eklenebileceğini gösterir.) check check=normal check=strict Denetim seviyesi belirtilir. Bu seçeneklerden en az biri belirtildiği zaman (check=normal öntanımlıdır), dosya indisleri ve blokların biteşlemleri bağlama sırasında denetlenir (bu yarım dakikaya veya büyük disklerde daha fazla zamana mal olabilir ve oldukça kullanışsızdır). check=strict seçeneği ile bloğu serbest bırakacak blok serbestleştirme denetimleri veri alanında yapılır. check=none nocheck Denetim yapılmaz. Bu hızlıdır. Yeni çekirdeklerde artık bir denetim seçeneği yoktur. Denetimin ile yapılması daha mantıklıdır. debug Her (yeniden) bağlama sırasında hata ayıklama bilgileri basılır. errors=continue errors=remount-ro errors=panic Bir hata saptandığında ne yapılacağı belirtilir (ya hata yoksayılır ve sadece dosya sistemi hatasını gösterip devam eder veya dosya sistemini salt okunur olarak yeniden bağlar ya da panikleyip sistemi durdurur). Öntanımlı seçenek, dosya sisteminin süper bloğunda belirtilmiştir ve kullanılarak değiştirilebilir. grpid veya bsdgroups nogrpid veya sysvgroups Bu seçeneklerle yeni oluşturulacak bir dosyanın hangi grup kimliğini alacağını belirtilir. grpid belirtildiğinde, dosya, oluşturulduğu dizinin grup kimliğini alır. Aksi takdirde, dizinde setgid biti yoksa, o anki sürecin fsgid’ini alır (öntanımlıdır). Dizinde setgid bitinin bulunduğu durumda,dosya, grup kimliğini üst dizinden alır ve kendisi bir dizin ise ise setgid bitini de alır. resgid=n resuid=n ext2 dosya sistemi var olan disk alanının bir kısmını ayırır (öntanımlı olarak %5, bakınız ve ). Bu seçenek ile ayrılmış disk alanının kimin tarafından kullanılacağına karar verilir (kabaca: belirtilen kullanıcı kimliğe sahip kullanıcı veya belirtilen gruba ait kullanıcı). sb=n Süper blok olarak 1. blok yerine n. bloğun kullanılmasını sağlar. Bu seçenek dosya sistemi hasar gördüğü zamanlarda faydalı olabilir (eskiden, süper blokların kopyaları her 8192 blokta bir yaratılırdı: 1.blokta, 8193. blokta, 16385.blokta, ... ve büyük dosya sistemlerinde yüzlerce veya binlerce kopya bulunurdu). Sürüm 1.08’den beri, mke2fs(8), yedek süper blokların sayısını kısıtlamak için bir seçeneğe sahiptir: -s (seyrek süper bloklar) ve Sürüm 1.15’den beri bu seçenek öntanımlı olarak kullanılmaktadır. Bu aynı zamanda; son sürüm tarafından oluşturulmuş bir ext2 dosya sisteminin Linux 2.0.* altında oku-yaz kipinde bağlanamayacağı anlamına da gelmektedir. Blok numaralamada genellikle 1k’lık birimler kullanır. Bir dosya sisteminde 4k'lık bloklar halinde 32768 mantıksal blok kullanmak isterseniz, “sb=131072” kullanmanız gerekir. grpquota noquota quota usrquota Bu seçenekler geçerlidir ama yoksayılır. nouid32 32 bitlik kullanıcı ve grup kimliklerini kapatır. Bu seçenek, sadece 16 bitlik değerleri kabul eden eski çekirdekler ile uyumu sağlamak içindir. <literal>ext3</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri ext3 dosya sistemi, jurnalleme yeteneğine sahip bir ext2 dosya sistemidir. ext2 ile aynı seçenekleri destekler. Bunlara ek olarak aşağıdaki seçenekleri de desteklemektedir: journal=update ext3 dosya sisteminin jurnal dosyasını o anki biçime göre günceller. journal=inum Şayet bir jurnal dosyası mevcut ise, bu seçenek göz ardı edilir. Diğer durumlarda, ext3 dosya sisteminin jurnal dosyasını temsil edecek dosya indisini tanımlamak için kullanılır; belirtilen dosya indisinde bir dosya varsa, ext3 yeni jurnal dosyasını bu dosyanın üzerine yazarak oluşturur. noload Bağlama esnasında ext3 dosya sisteminin jurnal dosyasını yüklemez. data=journal data=ordered data=writeback Dosya verileri için jurnalleme kipi belirtilir. Meta veri, daima kaydedilir. journal Tüm veri, ana dosya sistemine yazılmadan önce jurnal dosyasına gönderilir. ordered Tüm veri, meta verisi jurnal dosyasına kaydedilmeden önce mutlaka ana dosya sistemine yazılır. Bu öntanımlı kiptir. writeback Veri sırasına bakılmaz. Asıl veri, meta veri jurnal dosyasına gönderildikten sonra da ana dosya sistemine yazılabilir. Bir rivayete göre bu, en yüksek erişim hızına sahip seçenektir. Dosya sisteminin iç bütünlüğünün korunmasını garanti eder, bununla birlikte, bir istemdışı kapanma sonrasında yapılan kurtarma işlemi sırasında dosyalarda son girilen veriler bulunmayabilir. <literal>fat</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri (Not: fat bağımsız bir dosya sistemi değildir ama msdos, umsdos ve vfat dosya sistemlerinin ana parçasıdır.) blocksize=512 blocksize=1024 blocksize=2048 Blok boyu belirtilir (öntanımlı: 512). uid=değer ve gid=değer Tüm dosyaların kullanıcı ve grup kimliklerini ayarlar. Öntanımlı olarak o anki sürecin kullanıcı ve grup kimlikleri kullanılır. umask=değer umask’ı ayarlar (verilmeyecek izinlerin bit maskesi). Öntanımlı olarak, o anki sürecin umask'ı kullanılır. Değer sekizlik tabanda verilir. check=değer Üç farklı salamuralık seviye seçilebilir: r[elaxed] Büyük ve küçük harfler aynı kabul edilir ve uzun isimler kısaltılır (örneğin; epeyuzunisim.filanca, epeyuzun.fil olur), isim ve uzantıda ön ve iç boşluklar korunur. n[ormal] "relaxed" seçeneğine çok benzer ama pek çok özel karakter kabul edilmez (*, ?, <, boşluk, vs.). Bu seçenek öntanımlıdır. s[trict] "normal" seçeneğine çok benzer ama Linux’ta bazen kullanılan fakat MS-DOS tarafından kabul edilmeyen özel karakterler ve uzun isimler reddedilir (+, =, boşluk, vs.). codepage=değer FAT ve VFAT dosya sistemlerinde, kısa isim karakterlerine dönüşüm için kullanılacak kod sayfası belirtilir. Öntanımlı: 437. conv=b[inary] conv=t[ext] conv=a[uto] fat dosya sistemi, çekirdek içinden, CRLF<-->LF dönüşümünü (MS-DOS metin biçiminden UNIX metin biçimine ya da tersi) yapabilir. Şu dönüşüm kipleri kullanılabilir: b[inary] Dönüşüm yapılmaz. Bu öntanımlı değerdir. t[ext] CRLF<-->LF dönüşümü bütün dosyalarda yapılır. a[uto] CRLF<-->LF dönüşümü metin dosyası olmadıkları bilinen uzantılara sahip dosyalara uygulanmaz. Bu uzantıların adları fs/fat/misc.c dosyasının başlarında bulunabilir (2.0 da bulunan liste şudur: exe, com, bin, app, sys, drv, ovl, ovr, obj, lib, dll, pif, arc, zip, lha, lzh, zoo, tar, z, arj, tz, taz, tzp, tpz, gz, tgz, deb, gif, bmp, tif, gl, jpg, pcx, tfm, vf, gf, pk, pxl, dvi). Hesaplanan lseeks işlemlerini gerçekleştiren yazılımlar çekirdek-içi metin dönüşümünden hoşlanmazlar. Pek çok kişi, bu dönüşüm işlemi sonucu oluşmuş veri çöplüklerine sahiptir. Bizden uyarması: DİKKATLİ OLUN! İkilik kipte bağlanmış dosya sistemleri için, bu dönüşümü sağlayacak bir araç (fromdos/todos) mevcuttur. cvf_format=modül Sürücü olarak kullanılacak CVF (Compressed Volume File - Sıkıştırılmış Oylum Dosyası) modülü olarak özdevinimli saptanan modül yerine modül modülünü kullanmaya zorlar. Şayet çekirdek kmod destekli ise, cvf_format=xxx seçeneği istek üzerine CVF modülü yüklemesini de kontrol eder. debug Hata ayıklama etkinleştirilir. Bir sürüm dizgesi ve bir dosya sistemi parametreleri listesi basılır (parametrelerin tutarsız göründüğü durumlarda, bu bilgi ayrıca basılır). fat=12 fat=16 fat=32 12, 16 veya 32 bitlik fat sistemi belirtilir. Bu seçeneğin belirtildiği durumlarda özdevinimli FAT türü saptaması yoksayılır. Kullanırken DİKKATLİ OLUN! iocharset=modül 8 bitlik karakterlerle, 16 bitlik Unicode karakterler arasında dönüşüm işlemi için kullanılacak karakter kümesi belirtilir. Öntanımlı değer iso-8859-1 dır. Uzun dosya isimleri disk üzerinde Unicode biçiminde saklanır. quiet Sessiz kip etkinleştirilir. Dosyalara chown ve chmod uygulandığında başarısızlık halinde hata döndürülmez. Kullanırken DİKKATLİ OLUN! sys_immutable showexec dots nodots dotsOK=[yes|no] Bir FAT dosya sistemi üzerinde, Unix veya DOS teamüllerini zorlayan çeşitli yanlış girişimler. <literal>hpfs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri uid=değer ve gid=değer Dosya sistemindeki dosyaların kullanıcı ve grup kimliklerini ayarlar. Öntanımlı olarak o anki sürecin kullanıcı ve grup kimlikleri kullanılır. umask=değer umask’ı ayarlar (verilmeyecek izinlerin bit maskesi). Öntanımlı olarak, o anki sürecin umask'ı kullanılır. Değer sekizlik tabanda verilir. case=lower case=asis Bütün dosya isimlerini ya küçük harfe dönüştürür veya oldukları gibi bırakır. Öntanımlı: case=lower (küçük harfe dönüştür). conv=binary conv=text conv=auto Bir dosyayı okurken, conv=text için, bazı rasgele CR'leri siler (kısmen, satırsonu karakteri ile bitenlerin tümü); conv=binary için dosya olduğu gibi okunur; conv=auto için, conv=binary ve conv=text arasında daha fazla veya daha az rasgelelik seçilir. Öntanımlı: conv=binary. nocheck Tutarlılık denetimleri yapılırken hata verirse, bağlama işlemini yarıda kesmez. <literal>iso9660</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Normal bir iso9660 dosyası 8.3 şeklinde (tıpkı DOS’daki dosya ismi kısıtlamasında olduğu gibi) ve bütün karakterler büyük harf şeklinde görünür. Dosya sahibi, koruma, bağ sayısı, blok/karakter aygıtları için hazırlık ve benzer şeyler için ayrıca alanlar bulunmaz. Rock Ridge, iso9660’a bu unixvari özellikleri eklemeye yarayan bir uzantıdır. Basitçe, ek bilgilerin tamamının kaydı için her bir dizin kaydında genişletmeler vardır. Rock Ridge kullanıldığı durumlarda, dosya sistemi normal bir Unix dosya sisteminde farksızdır. Elbette, arada bir fark vardır: CDROM salt okunurdur. norock Rock Ridge genişletmesinin, kullanmak mümkün olsa bile, kullanılmasını önler. Aşağıda, map seçeneğine bakınız. nojoliet Microsoft Joliet genişletmesinin, kullanmak mümkün olsa bile, kullanılmasını önler. Aşağıda, map seçeneğine bakınız. check=r[elaxed] check=s[trict] check=r[elaxed] seçeneği ile, dosyalar listelenmeden önce dosya ismi küçük harfe dönüştürülür. Bu işlem, sadece norock ve map=normal seçenekleri ile birlikte kullanılırsa, bir anlam ifade etmektedir. Öntanımlı olarak check=s[trict] kullanılmaktadır. uid=değer ve gid=değer Muhtemelen, Rock Ridge genişletmesinde belirtilen bilgileri önemsenmeden dosya sistemindeki bütün dosyaların sahiplik veya grup iyeliklerini belirtilen değerlere çevirir.Öntanımlı olarak uid=0 ve gid=0 kullanılmaktadır. map=n[ormal] map=o[ff] map=a[corn] Rock Ridge olmayan bölümler için, normal isim dönüşümü ile büyük harflar küçük harflere çevrilir, isimlerin sonundaki ‘;1’ler düşer ve ‘;’ler ‘.’ya çevirir. map=o[ff] seçeneği ile isim dönüşümü yapılmaz. Öntanımlı olarak map=n[ormal] kullanılır. map=a[corn] seçeneği, map=n[ormal] ile aynıdır ama fazladan Acorn genişletmesini de ekler (tabii varsa). mode=değer Rock Ridge olmayan bölümler için, bütün dosyalara belirtilen kipi verir. Öntanımlı olarak herkes için okuma izni verilmiş olarak kullanılır. Linux 2.1.37’den beri, kipi ondalık olarak belirtmek gerekmemektedir. Sekizlik taban 0 ile başlatılarak gösterilir. unhide Gizli ve kısıtlı haklara sahip dosyaları da gösterir. block=[512|1024|2048] Blok boyutlarını belirtilen değere göre ayarlar. Öntanımlı değer 1024’dür. conv=a[uto] conv=b[inary] conv=m[text] conv=t[ext] (Öntanımlı: conv=binary.) Linux 1.3.54’den beri bu seçeneğin bir etkisi kalmamıştır. (ayrıca ikilik (binary) olmayan ayarları kullanmak oldukça tehlikelidir. İstenmeyen veri bozulmalarına sebep verebilir.) cruft Şayet dosya uzunluğunun en kıymetli baytı bozuksa, dosya uzunluğunun en kıymetli bitlerini yok saymak için bu seçeneği ayarlayabilirsiniz. Bu seçenek ile dosya boyutları 16 MB ile sınırlandırılır. Şayet bütün CD-ROM garip bir boyuta sahipse (negatif ya da 800MB’dan büyük), cruft seçeneği kendiliğinden devreye sokulur. Ayrıca oylum belirten ardışık numaralar 0 veya 1’den farklı görünüyorsa, bu seçenek yine devreye girer. session=x Çoklu oturuma sahip disklerde oturum seçer. Linux 2.3.4’den beri kullanılmaktadır. sbsector=xxx xxx. sektörden başlayan oturumu seçer. Linux 2.3.4’den beri kullanılmaktadır. <literal>minix</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Yoktur. <literal>msdos</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri fat dosya sistemi seçeneklerine bakınız. Şayet msdos dosya sisteminde bir tutarsızlık tespit edilirse, hata raporu verir ve dosya sistemini salt okunur bağlar. Dosya sistemini yazılabilir hale dönüştürmek için tekrar bağlamak gerekir. <literal>ncp</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Tıpkı nfs gibi, ncp gerçeklemesi de, mount sistem çağrısı için bir ikilik argüman ister (struct ncp_mount_data). Bu argüman tarafından oluşturulur ve mount komutunun şu anki geçerli sürümü (2.6h) ncp hakkında hiçbir şey bilmez. <literal>nfs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Çekirdek tarafından çözümlenen metin biçimli seçenek sözdizimleri yerine nfs dosya sistemi struct nfs_mount_data türünde ikilik argümanlar bekler. mount aşağıdaki seçenekleri 'isim=değer' çiftleri olarak alır ve bunları bahsi geçen yapı içine yerleştirir: rsize=n, wsize=n, timeo=n, retrans=n, acregmin=n, acregmax=n, acdirmin=n, acdirmax=n, actimeo=n, retry=n, port=n, mountport=n, mounthost=isim, mountprog=n, mountvers=n, nfsprog=n, nfsvers=n, namlen=n. addr=n seçeneği geçerli bir seçenek olmakla birlikte, gözardı edilir. Ayrıca şu mantıksal seçenekler, no öneki ile de tanınır: bg, fg, soft, hard, intr, posix, cto, ac, tcp, udp, lock. Ayrıntılı bilgi için 'e bakınız. Özellikle yararlı seçenekler şunlardır: rsize=8192 wsize=8192 Bu seçenek nfs bağlantınızı, öntanımlı boyut olan 1024’e göre çok daha hızlı bir hale getirecektir. (NFSv2, rsize ve wsize seçeneklerinde bu değerlerden daha büyük değerler ile çalışmaz.) hard NFS tipte bağlı bir dosya sistemine erişen bir uygulama, sunucu çöktüğü zaman askıda kalacaktır. Ayrıca intr belirtilmeden süreç kesintiye uğratılamaz veya öldürülemez. NFS sunucu tekrar hayata dönünce, uygulama kaldığı yerden devam eder. Sanırım herkesin istediği de bu olsa gerek. soft Bu seçenek sayesinde, nfs sunucunun bir süre cevap vermemesi durumunda, belli bir süre sonra çekirdeğin zamanaşımı yapmasına izin verilmiş olur. Bu süre timeo=zaman biçiminde tanımlanabilir. Bu seçenek, nfs sunucunun cevap vermediği durumlarda veya bazı süreçlerin sunucudan bir dosya almaya çalışırken sunucunun tekrar başlatılması gerekebileceği durumlarda faydalı olabilir. Genellikle, sadece bol miktarda baş ağrısına sebep olur. nolock Kilitleme kullanılmaz, lockd başlatılmaz. <literal>ntfs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri iocharset=isim Dosya isimleri alınırken kullanılacak karakter kümesidir. VFAT’den farklı olarak, NTFS dönüştürülemeyen karakterleri içeren isimleri gizler. utf8 Dosya isimlerini dönüştürmek için UTF-8 kullanılır. uni_xlate=[0|1|2] 0 (veya ‘no’ ya da ‘false’) için, bilinmeyen Unicode karakterler için önceleme dizgesi kullanılmaz. 1 (veya ‘yes’ ya da ‘true’) veya 2 için, “:” ile başlayan vfat türünde 4 baytlık önceleme dizgesi kullanılır. Burada karakter kodlamasının bayt sırası olarak, 2 için küçük sonlu (little-endian) kodlama, 1 için ise bayt yer değiştirmeli büyük sonlu (byteswapped big-endian) kodlama kullanılır. posix=[0|1] Şayet etkin ise (posix=1), dosya sistemi büyük küçük harf ayrımı yapar. Dosyaların 8.3'lük diğer isimleri ise gizlenmek yerine sabit bağlar ile temsil edilirler. uid=değer, gid=değer ve umask=değer Dosya sistemindeki dosya izinlerini düzenler. Öntanımlı olarak, dosyalar root kullanıcıya aittir ve başkaları tarafından okunamaz. <literal>proc</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri uid=değer ve gid=değer Bu seçenekler geçerli olmakla birlikte, gördüğüm kadarı ile hiçbir etkiye sahip değillerdir. <literal>reiserfs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri reiserfs için mount seçenekleri bu adreste ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır: conv 3.6 sürümü reiserfs yazılımının, 3.5 sürümü bir reiserfs dosya sistemini bağlamasını ve yeni oluşturulan nesneler için 3.6 biçiminin kullanılmasını sağlar. Bu dosya sistemi artık reiserfs 3.5 sürümü araçlarla uyumlu olmayacaktır. hash=rupasov hash=tea hash=r5 hash=detect reiserfs’nin dizinler içindeki dosyaları bulması için kullanılacak hash işlevini seçmek için kullanılır. rupasov Yury Yu. Rupasov tarafından bulunmuş bir hash yöntemi. Oldukça hızlı ve yerel ayarları koruyan bir yöntemdir, sözlüğe bağlı kalarak yakın dosya isimlerini yakın değerlere eşler. Bu seçenek kullanılmamalıdır, oldukça yüksek bir ihtimalle isim değer eşlemesinde karmaşaya yol açabilir. tea Jeremy Fitzhardinge tarafından gerçeklenen bir Davis-Meyer işlevi. İsimlerde, hash permütasyon bitlerini kullanır. Yüksek rastlantısallığa ve düşük olasılıkla, bir miktar işlemci gücüne mal olacak, hash uyumsuzluklarına sebep olabilir. R5 hash ile EHASHCOLLISION hatalarında uzmanlaşılmışsa bu seçenek kullanılabilir. r5 rupasov hash'ının geliştirilmiş bir sürümü. Çok büyük dizinler yoksa ve garip dosya ismi şablonları mevcut değilse kullanılacak en iyi seçenektir. Öntanımlıdır. detect Bağlanmış dosya sisteminde kullanılan hash işlevini tespit etmeye ve bu bilgiyi reiserfs süper bloğuna yazmayı sağlar. Bu seçenek sadece, eski türdeki dosya sistemlerinde ve ilk bağlama esnasında faydalı olabilir. hashed_relocation Blok ayırıcıları ayarlar. Bazı durumlarda başarım artışı sağlayabilir. no_unhashed_relocation Blok ayırıcıları ayarlar. Bazı durumlarda başarım artışı sağlayabilir. noborder Yury Yu. Rupasov’un icadı olan kenar ayırıcı algoritmasını iptal eder. Bazı durumlarda başarım artışı sağlayabilir. nolog Günlüklemeyi (journalling) kapatır. Herhangi bir çökme durumunda hızlı kurtarma seçeneğinden vazgeçme pahasına, bir miktar başarım artışı sağlayabilir. Aslında, bu seçeneğin kullanılması durumunda bile reiserfs günlükleme işlemlerine devam edecektir ve geçerli verileri günlükleme alanına yazacaktır. nolog genişletmesi halen geliştirilmektedir. notail Öntanımlı olarak, reiserfs, küçük dosyaları ve dosya artıklarını doğrudan ağaç yapısına kaydeder. Bu LILO(8) gibi bazı uygulamaların kafasının karışmasına sebep olur. Bu seçenek, dosyaların ağacın içine paketlenmesini iptal eder. (Burada dosya artıkları, bir dosyanın tam bir bloktan artan ancak artan kısmın bir bloğu dolduramayacak kısmıdır.) replayonly Günlüklemedeki işlemleri tekrarlar fakat gerçekte dosya sistemini bağlamaz. Temelde reiserfsck tarafından kullanılır. resize=sayı reiserfs bölümünün çevrimiçi genişlemesine izin veren bir tekrar bağlama seçeneğidir. reiserfs’ye, aygıtın sayı bloka sahip olduğu talimatını verir. Bu seçenek, Mantıksal oylum yönetim sistemi (LVM) kullanan aygıtlar için tasarlanmıştır. adresinden elde edebileceğiniz özel bir yeniden boyutlandırıcı araç vardır. <literal>romfs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Yoktur. <literal>smbfs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Tıpkı nfs gibi, smbfs gerçeklemesi de, mount sistem çağrısı için bir ikilik argüman ister (struct ncp_mount_data). Bu argüman smbmount(8) tarafından oluşturulur ve mount komutunun şu anki geçerli sürümü (2.6h) smbfs hakkında hiçbir şey bilmez. <literal>sysv</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Yoktur. <literal>udf</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri gid= Öntanımlı grup belirtilir. umask= Öntanımlı umask belirtilir. uid= Öntanımlı kullanıcı belirtilir. unhide Gizli dosyaları gösterir. undelete Silinmiş dosyaları listeler. strict Kesin uyumluluk sağlar (kullanılmamaktadır). utf8 (Kullanılmamaktadır). iocharset (Kullanılmamaktadır). bs= Blok boyutunu ayarlar. (2048’den farklı bir ayarda çalışmayabilir.) novrs Oylum sıralaması tanımayı atlar. session= 0 dan sayarak oturum numarası belirtilir. Öntanımlı: son oturum. anchor= Standart çapa konumunu değiştirir. Öntanımlı: 256. volume= VolumeDesc konumunu değiştirir (kullanılmamaktadır). partition= PartitionDesc konumunu değiştirir (kullanılmamaktadır). lastblock= Dosya sisteminin son bloğu belirtilir. fileset= Dosya kümesi blok konumunu değiştirir (kullanılmamaktadır). rootdir= Kök dizinin konumunu değiştirir (kullanılmamaktadır). <literal>ufs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri ufstype=değer UFS değişik işletim sistemlerinde geniş çapta kullanılan bir dosya sistemidir. Sorun, uygulamalar arası farklılıklardadır. Bazı uygulama özellikleri belgelenmemiştir, bu nedenle ufs’nin türünü özdevinimli olarak tanımak çok zordur. Bu yüzden, kullanıcılar bağlama işlemi esnasında ufs türünü belirtmek zorundadır. Muhtemel değerler şunlardır: old ufs’nin eski biçimi, salt okunurdur ve öntanımlıdır. 44bsd BSD benzeri sistemler(NetBSD, FreeBSD, OpenBSD) tarafından oluşturulmuş dosya sistemleri içindir. sun Sparc üzerinde sunOS veya Solaris tarafından oluşturulmuş dosya sistemleri içindir. sunx86 x86 üzerinde Solaris tarafından oluşturulmuş dosya sistemleri içindir. nextstep NeXTStep tarafından (NeXT istasyonları üzerinde) oluşturulmuş dosya sistemleri içindir (şu an salt okunurdur). nextstep-cd NextStep CDROMlar (block_size == 2048) içindir, salt okunurdur. nextstep OpenStep tarafından oluşturulmuş dosya sistemleri içindir (şu an salt okunurdur). onerror=değer hata durumundaki davranışları ayarlar: panic Bir hata durumunda çekirdek paniğine sebep olur. [lock|umount|repair] Bugün için, bu seçenekler bir işe yaramaz; bir hata durumunda sadece bir konsol iletisi basılır. <literal>umsdos</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri msdos için mount seçeneklerine bakınız. dotsOK seçeneği kabul edilmez. <literal>vfat</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Her şeyden önce, fat için olan mount seçenekleri, vfat içinde geçerlidir. dotsOK seçeneği vfat tarafından kabul edilmez. Bunların yanında şu seçenekler de mevcuttur: uni_xlate Elde edilemeyen Unicode karakterlerini önceleme dizgesine çevirir. Böylece, içinde Unicode karakterler olan dosya isimleriyle yedekleme ve tekrar yükleme şansına sahip olursunuz. Bu seçenek olmaksızın, çevirinin mümkün olmadığı hallerde, bir ‘?’ işareti kullanılır. Önceleme dizgesi ‘:’ dir, çünkü aksi durumda vfat sistemlerde geçersiz olur. Kullanılan önceleme dizgesi, u Unicode karakteri temsil etmek üzere: ’:’, (u & 0x3f), ((u>>6) & 0x3f), (u>>12). posix Harf büyüklükleri farklı iki aynı isme izin verir. nonumtail isim~num.uzt ismini denemeden önce sıra numarasız kısa bir isim oluşturmayı dener. utf8 UTF-8, konsol tarafından kullanılan dosya sistemleri için güvenli 8 bitlik bir Unicode kodlamasıdır. Bu seçenekle etkinleştirilir. Şayet uni_xlate kullanılmışsa, utf8 iptal edilir. <literal>xenix</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Yoktur. <literal>xfs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri biosize=boyut Tercih edilen tamponlu G/Ç boyutunu ayarlar (öntanımlı değer: 64K’dır). boyut, istenen G/Ç boyutunun 2 tabanındaki logaritması olarak ifade edilebilmelidir. Bu seçenek için geçerli değerler 14 ile 16 arasıdır (her ikisi de dahil)ve bu değerler 16, 32 ve 64kB'a karşılıktır. 4K sayfa boyutuna sahip bir makinede, 13 (8kB) geçerli bir değerdir. Tercih edilen tamponlu G/Ç boyutu, tek tek her dosya için ioctl(2) sistem çağrısı ile de değiştirilebilir. dmapi xdsm DMAPI (veri yönetim uygulaması geliştirme arayüzü) olay çağrılarını etkinleştirir. logbufs=değer Bellek içi günlük tamponlarının sayısını ayarlar. Geçerli değerler, her ikisi de dahil olmak üzere, 2 ila 8 arasıdır. Öntanımlı değer, 64K lık blok boyutlu bir dosya sistemi için 8 tampon, 32K blok boyutlu bir dosya sistemi için 4 tampon, 16K blok boyutlu bir dosya sistemi için 3 tampon ve diğerleri için 2 tampondur. Tampon sayısını artırmak, fazladan bellek kullanımına sebep olmakla birlikte, bazı iş yüklerinde başarım artırımı sağlayabilir. logbsize=değer Bellek içi günlük tamponlarının boyunu ayarlar. Geçerli değerler 16384 (16K) ve 32768 (32K) dır. 32MB’den büyük bellekli makinelerde, öntanımlı değer 32768, daha az belleğe sahip makinelerde 16384 dür. logdev=aygıt rtdev=aygıt Bir dış günlük (meta veri jurnali) ve/veya gerçek zamanlı aygıt kullanılır. Bir XFS dosya sistemi en fazla üç bölüme sahip olabilir: bir veri bölümü, bir günlük bölümü ve bir gerçek zamanlı bölüm. Gerçek zamanlı bölüm isteğe bağlıdır. Günlük bölümü, veri bölümünün içinde veya dışında olabilir. Ayrıntılar için 'e bakınız. noalign Verilerin disklere paylaştırılmasında hizalama yapılmayacaktır. noatime Bir dosya okunduğu zaman erişim zamanı değiştirilmez. norecovery Dosya sistemi, günlük kurtarma çalıştırılmadan bağlanmış olacaktır. Şayet dosya sistemi düzgün olarak ayrılmamılsa, norecovery kipinde bağlandığında kararsız hale gelebilir. Bundan dolayı bazı dosya ve dizinlere erişilemeyebilir. norecovery seçeneği ile bağlanan dosya sistemleri, salt okunur kipte bağlanmalıdır, yoksa bağlama işlemi başarısız olur. osyncisdsync Dosyalara yazma işlemleri, O_SYNC yerine D_DSYNC kullanılıyormuşçasına yapılır. Böylece, veri güvenliğinden ödün vermeksizin daha iyi başarım elde edilebilir. Bununla birlikte, bu seçenek etkin iken, O_SYNC tarafından yazılan zaman damgası güncellemeleri, sistem çökmesi durumunda, kaybolabilirler. quota usrquota gqnoenforce Kullanıcı disk alanı kotaları etkinleştirilir ve sınırlara uyma zorlanır (isteğe bağlıdır - uqnoenforce ile iptal edilir). grpquota gqnoenforce Grup disk alanı kotaları etkinleştirilir ve sınırlara uyma zorlanır (isteğe bağlıdır - gqnoenforce ile iptal edilir). sunit=değer swidth=değer Veriler çok sayıda diske paylaştırıldığında veya bir RAID aygıtı kullanıldığında paylaştırma birimi ve genişliği belirtilir. değer 512 bayt uzunluktaki blok birimleri ile verilmelidir. Bu seçenek kullanılmamış ama dosya sistemi çok diskli olarak oluşturulmuş ya da RAID aygıtı mkfs ile oluşturulurken birim ve genişlik belirtilmişse, mount sistem çağrısı değeri süper bloktan alacaktır. Doğrudan RAID aygıtları üzerinde oluşturulan dosya sistemlerinde, dosya sistemi oluşturulduktan sonra, dosya sisteminin oluşturulduğu diskin yerleşimi değişirse, bu seçenek süper bloktaki bilgileri değiştirmek için kullanılabilir. sunit değeri belirtilmişse swidth değerinin de belirtilmesi gereklidir. Ayrıca, çok sayıda sunit değeri belirtilebilir. <literal>xiafs</literal> için <literal>mount</literal> seçenekleri Yoktur. Buna rağmen, xiafs ile ilgili yanlış bir şey yoktur, çok fazla kullanılmaz ve geliştirilmez. Linux 2.1.21 sürümünde beri, xiafs çekirdek kodunun bir parçası değildir. Muhtemelen bu dosya sistemini kullanmamalısınız. DÖNÜŞ (LOOP) AYGITI İleride muhtemel mount türlerinden birisi de dönüş/loop aygıtları üzerinden yapılacak olandır. Örnek komutumuz; mount /tmp/fdimage /mnt -t msdos -o loop=/dev/loop3,blocksize=1024 /dev/loop3 aygıtını karşılık gelen /tmp/fdimage dosyasına ayarlayacak ve daha sonra bu aygıtı /mnt üzerine bağlayacaktır. Bu tür bağlama loop, offset ve encryption isimleriyle belirtilen üç seçenekle yapılır (sırasıyla aygıt, konum ve şifreleme). Aslında bunlar losetup(8)’a gönderilen seçeneklerdir. Şayet aygıt açık seçik belirtilmemişse (fakat -o loop seçeneği verilmişse), mount komutu kullanılmayan bir dönüş aygıtı arar ve onu kullanır. Şayet /etc/mtab’ı /proc/mounts’a sembolik bağ yapmayacak kadar akıllı iseniz, mount tarafından bağlanan herhangi bir döngü aygıtı, umount tarafından ayrılacaktır. Ayrıca bir dönüş aygıtını elle de ayırabilirsiniz: losetup –d. Ayrıntılar için losetup(8)'e bakınız. İLGİLİ DOSYALAR /etc/fstab dosya sistemi tablosu /etc/mtab bağlı dosya sistemlerinin tablosu /etc/mtab~ kilit dosyası /etc/mtab.tmp geçici dosya İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , , , , , , . YAZILIM HATALARI Bozulmuş bir dosya sisteminde hata vermesi muhtemeldir. Bazı Linux dosya sistemleri -o sync desteklemez (ext2 ve ext3 dosya sistemleri sync seçeneği ile bağlandıklarında eşzamanlı güncellemeleri desteklerler (BSD tarzı)). -o remount seçeneği mount parametrelerini değiştiremeyebilir (örneğin, sb hariç bütün ext2fs özellikli parametreler tekrar bağlama durumunda değiştirilebilir, fakat fat için gid ve umask değiştirilemez.) TARİHÇE AT&T UNIX'in 5. sürümünde bir mount komutu vardı. ÇEVİRENLER Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com ve Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/rdev.8.xml0000644000175000017500000001620310553711660020273 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1992, 1993 Rickard E. Faith (faith (at) cs.unc.edu) .\" May be distributed under the GNU General Public License .\" Changes from sct@dcs.ed.ac.uk added Sat Oct 9 09:54:00 1993. 8 rdev Linux Yazılımcısının Kılavuzu Linux 0.99 20 Kasım 1993 rdev kök aygıt biteşlemini, RAM disk boyutunu veya video kipini ayarlar/sorgular ramsize RAM disk boyutunu ayarlar vidmode video kipini ayarlar rootflags kök aygıt seçeneklerini ayarlar KULLANIM rdev [ -rhV ] [ -o konum ] [ biteşlem [ değer [konum ]]] rdev [ -o konum ] [ biteşlem [ kök_aygıt [konum ]]] ramsize [ -o konum ] [ biteşlem [ boyut [konum ]]] vidmode [ -o konum ] [ biteşlem [ kip [konum ]]] rootflags [ -o konum ] [ biteşlem [ seçenekler [konum ]]] AÇIKLAMA Herhangi bir argüman verilmemişse, rdev, geçerli kök dosya sistemi için bir /etc/mtab satırı görüntüler. ramsize, vidmode ve rootflags komutları argümansız kullanıldığında kullanım bilgileri görüntülenir. Bir i386 üzerindeki Linux çekirdeğinin önyükleme biteşlemi, kök aygıtını, video kipini ve RAM disk boyutunu tanımlayan pek çok bayt çifti içerir. Bu bayt çiftleri, çekirdek biteşlemi içinde öntanımlı olarak, 504. (onluk tabanda) bayttan başlar: 498 kök seçenekleri (500 ve 502 yedek) 504 RAM Disk boyutu 506 VGA kipi 508 kök aygıt (510 önyükleme imzası) rdev işte bu değerleri değiştirir. biteşlem parametresinin değeri, Linux çekirdeğinin önyükleme biteşlemidir ve şunlar veya benzerleri olabilir: /vmlinux /vmunix /boot/bzImage-2.4.0 /dev/fd0 /dev/fd1 rdev komutunu kullanırken, kök_aygıt parametresinin değeri şunlar veya benzerleri olabilir: /dev/hda1 /dev/hdf13 /dev/sda2 /dev/sdc4 /dev/ida/c0d0p1 Kök aygıtı tanımlamak için virgülle ayrılmış ana ve alt aygıt numaraları da ana,alt biçiminde kullanılabilir. ramsize komutu için, boyut parametresinde RAM disk boyu kB cinsinden belirtilmelidir. rootflags komutu için, seçenekler parametresi kök bağlanırken kullanılan ek bilgileri içermelidir. seçenekler parametresinin şu an için tek etkisi, sıfırdan farklı bir değer ise; çekirdeği, kök dosya sistemini salt okunur kipte bağlanmaya zorlamaktır. vidmode komutu için, kip parametresi video kipini tanımlar: -3 = Prompt -2 = yayılmış VGA -1 = Normal VGA 0 = istemde sanki 0 basılmış gibi 1 = istemde sanki 1 basılmış gibi 2 = istemde sanki 2 basılmış gibi n = istemde sanki n basılmış gibi Şayet bir değer belirtilmemişse, geçerli ayarları bulabilmek için biteşleme bakılır. SEÇENEKLER -r rdev’in ramsize gibi davranmasını sağlar. -R rdev’in rootflags gibi davranmasını sağlar. -v rdev’in vidmode gibi davranmasını sağlar. -h Kullanım bilgilerini gösterir. YAZILIM HATALARI rdev aracı, geçerli kök aygıt için isim bulmaktan başka bir şey için kullanıldığında, çekirdek biteşlemini, sihirli bir konumunda sihirli sayılar ile yamayan antik bir kotarımdır. i386 dışındaki platformlarda çalışmaz. Kullanımı gerçekten göz korkutucudur. Bunun yerine syslinux, grub veya lilo gibi bir önyükleyici kullanın. GEÇMİŞ 502. bayt konumu takas aygıtının (Linux 0.12) aygıt numarası olarak kullanıldı ve rdev -s veya swapdev bunu ayarlardı. Bununla birlikte, Linux 0.95’ten beri, bu sabit kullanılmıyor ve takas aygıtı, swapon() sistem çağrısı kullanılarak tanımlanıyor. YAZANLAR ilk defa Werner Almesberger almesber@nessie.cs.id.ethz.ch tarafından yazılmıştır. Peter MacDonald pmacdona@sanjuan.UVic.CA tarafından değiştirildi. rootflags desteği Stephen Tweedie sct@dcs.ed.ac.uk tarafından eklendi. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Şubat 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/modprobe.8.xml0000644000175000017500000004405010553702677021153 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1994, 1995 Jacques Gelinas (jacques (at) solucorp.qc.ca) .\" Copyright (c) 1995, 1999 Bjorn Ekwall (bj0rn (at) blox.se) .\" This program is distributed according to the Gnu General Public License. .\" See the file COPYING in the base distribution directory 8 modprobe Linux Modül Desteği Linux 4 Şubat 2002 modprobe yüklenebilir modüller için yüksek seviyeli işlemci KULLANIM modprobe [-adnqv] [-C dosya] modül [sembol=değer ...] modprobe [-adnqv] [-C dosya] [-t tür] şablon modprobe -l [-C dosya] [-t tür] şablon modprobe -c [-C dosya] modprobe -r [-dnv] [-C dosya] [modül ...] modprobe -Vh SEÇENEKLER -a --all İlk başarılı yüklemeden sonra durmak yerine, bütün eşleşen modülleri yükler. -c --showconfig Kullanımdaki yapılandırmayı gösterir. -C --config dosya Yapılandırmayı belirtmek için (isteğe bağlı olarak kullanılan) /etc/modules.conf yerine dosya kullanır. /etc/modules.conf (ya da eski adıyla /etc/conf.modules) yerine farklı bir yapılandırma seçmek için MODULECONF ortam değişkeni de kullanılabilir. UNAME_MACHINE ortam değişkeni tanımlı olduğunda modutils, uname() sistem çağrısının makina alanı yerine bu değişkene atanmış değeri kullanacaktır. Bu esas olarak, 64 bitlik modüllerin 32 bitlik kullanıcı alanında derlendiği ya da tamamen tersi durumlarda kullanım alanı bulur. Mevcut modutils modüllerin tam çapraz derleme kipini desteklemez, destek, makina mimarisinin 32 ve 64 bitlik sürümlerini seçmekle sınırlıdır. -d --debug Modül yığıtının dahili gösterimi hakkında bilgi verir. -h --help Seçeneklerin listesini gösterir ve çıkar. -k --autoclean Yüklü modüllere `autoclean' uygular. Modül olarak sağlanmış ama mevcut olmayan bir özelliği gidermek için çekirdek tarafından modprobe çağrılarak kullanılır. Bu seçenek -q seçeneğini de uygular. Bu seçenekler özdevinimli olarak insmod'a gönderilir. -l --list Eşleşen modülleri listeler. -n --show İşlemi gerçekleştirmeden, sadece işlemin sonuçlarını gösterir. -q --quiet insmod'un bir modülü yüklemede başarısız olması durumunda bilgi verilmez. İşlemlere sessiz bir şekilde, diğer olası modprobe sınamaları ile devam edilecektir. Bu seçenek özdevinimli olarak insmod'a yollanır. -r --remove Komut satırında belirtilmiş modüllerin varlığına bağlı olarak, modülleri (yığıtlarını) kaldırır ya da özdevinimli temizleme başlatır. -s --syslog Raporlamayı standart hata yerine syslog üzerinden yapar. Bu seçenek özdevinimli olarak insmod'a yollanır. -t modültürü --type modültürü Modüllerin sadece bu türde olduğu varsayılır. modprobe sadece tam olarak "/modültürü/" dizinini içeren dosya yollarında bulunan modülleri işleme sokacaktır. modültürü birden fazla dizin ismi içerebilir, örneğin "-t drivers/net" şeklinde bir kullanım ile xxx/drivers/net/ ve alt dizinlerindeki modüller işleme sokulacaktır. -v --verbose Çalıştırılan tüm komutları gösterir. -V --version modprobe'un sürüm bilgilerini gösterir. ÖnemliModül isimleri ne dosya yolu ('/' içermemeli) ne de '.o' soneki içermelidir. Örneğin slip, modprobe için geçerli bir modül ismidir, ama /lib/modules/2.2.19/net/slip ve slip.o geçersizdir. Bu kural hem komut satırında hem de yapılandırma dosyasında geçerlidir. AÇIKLAMA modprobe ve depmod araçları Linux modüler çekirdeğinin kullanımını, sistem yöneticileri, dağıtımcılar ve bütün kullanıcılar için kolaylaştırmak amacıyla tasarlanmıştır. modprobe öntanımlı dizin ağaçlarında bulunan modüllerden gerekli olanları özdevinimli olarak yüklemek için depmod tarafından oluşturulan "Makefile" benzeri bir bağımlılık dosyası kullanır. modprobe tek bir modülü, bir modül grubunu, bağımlı modül yığınlarını ya da bir etiket ile işaretlenmiş bütün modülleri yüklemek için kullanılabilir. modprobe özdevinimli olarak, modules.dep bağımlılık dosyasında belirtilen, modül yığınındaki bütün taban modülleri yükleyecektir. Eğer bu modüllerden birisinin yüklemesi başarısız olursa, modülün parçası olduğu yığının bütün modülleri özdevimli olarak yüklenmemiş duruma getirilecektir. modprobe modülleri yüklemek için iki yol kullanır. Bir tanesi (algılama kipi) şablon ile tanımlanmış liste dışı bir modülü yükler. modprobe yüklemeyi bir modülün yüklenmesi bittiğinde durduracaktır. Örnek olarak bu yol özdevinimli olarak bir listeden bir Ethernet sürücüsünü yüklemek için kullanılabilir. Diğer yol ise bir listedeki bütün modülleri yüklemektir. Aşağıdaki bölümüne bakınız. -r seçeneği kullanıldığında modprobe özdevinimli olarak bir modül yığınını boşaltacaktır (rmmod -r gibi). Altını çizmek gerekir ki, modprobe -r komutu, özdevinimli olarak yüklenmiş ama kullanılmayan modülleri boşaltır, bunun yanında /etc/modules.conf'da belirtilmiş boşaltma öncesi ve sonrası komutlarını da uygular. -l ve -t seçeneği ile beraber kullanıldığında belirtilen türdeki bütün modüller listelenecektir. -c seçeneği o anda kullanılan yapılanmayı gösterir (öntanımlı + yapılandırma dosyası). YAPILANDIRMA modprobe'un (ve depmod'un) işleyişi istenirse /etc/modules.conf dosyasından değiştirilebilir. Bu dosyanın nasıl değiştirilebileceği ve öntanımlı yapılanma hakkında daha ayrıntılı bilgi için modules.conf(5)'a bakınız. Dikkat edilmesi gereken bir nokta, eğer bir modül kerneld tarafından özdevinimli olarak temizlenmişse, boşaltma öncesi ve sonrası komutlar çalıştırılmaz. Eğer kurma öncesi ve sonrası özelliklerini kullanmak istiyorsanız, kerneld'nin özdevinimli temizlemesini kapatmanız ve onun yerine 2 dakikada bir özdevinimli temizleme yapmak için, aşağıdaki satıra benzer bir komutu crontab'ınıza (kmod sistemleri içinde bu geçerlidir) eklemeniz gereklidir: */2 * * * * test -f /proc/modules && /sbin/modprobe -r STRATEJİ Ana fikir olarak, modprobe ilk önce geçerli çekirdek sürümü için derlenmiş modüllerin bulunduğu dizine (örn, /lib/modules) bakacaktır. Eğer modül bu dizinde bulunamazsa, modprobe çekirdeğin sürümüne göre isimlendirilmiş dizine (örn, /lib/modules/2.4.21) bakacaktır. Eğer modül hala bulunamazsa, modprobe bu sefer bir öntanımlı dağıtımın dizinine bakacaktır ve bu işlem bu şekilde devam edecektir. Yeni bir linux kurduğunuzda, olağan koşullarda modüller yüklediğiniz çekirdeğin sürümüne göre isimlendirilmiş bir dizine taşınır. Bu aşamadan sonra bu dizinden öntanımlı dizine bir sembolik bağ oluşturmanız gerekir. Çekirdeği her derlediğinizde, make modules_install komutu yeni bir dizin oluşturacaktır, ancak öntanımlı bağı değiştirmeyecektir. Çekirdek dağıtımınızla ilgisi olmayan bir modül elinize geçtiğinde, bu modülü /lib/modules'ün altındaki sürümden bağımsız dizinlerden birisine yerleştirmeniz gereklidir. Bu anlatılan öntanımlı stratejidir. İstenirse /etc/modules.conf dosyasından değiştirilebilir. ÖRNEKLER modprobe -t net "net" isimli dizindeki modüllerden birisini yükler. Modüllerden birisi başarılı bir şekilde yüklenene kadar listedeki bütün modüller denenir. modprobe -a -t boot "boot" isimli dizindeki modüllerden hepsini yükler. modprobe slip slip modülü, slhc modülünün de işlevsel olmasını gerektirdği için; eğer slhc.o modülü henüz yüklenmemişse, bu komut slhc.o'yu yüklemeye çalışacaktır. Bu gereklilik, depmod tarafından özdevinimli olarak oluşturulmuş modules.dep dosyasında belirtilir. modprobe -r slip slip modülünü sistemden kaldıracaktır. Eğer slhc modülü başka bir modül tarafından (ör. ppp) kullanılmıyorsa, bu komut slhc modülünü de sistemden kaldırır. İLGİLİ DOSYALAR /etc/modules.conf, (artık kullanılmıyor olsa bile: /etc/conf.modules) /lib/modules/*/modules.dep, /lib/modules/* İLGİLİ BELGELER , , , , . GÜVENLİ KİP Eğer etkin kullanıcı kimliği gerçek kullanıcı kimliği ile aynı değilse modprobe girdilerine şüpheyle yaklaşacaktır. Son parametre "-" (tire) ile başlasa bile her zaman bir modül adı olduğu varsayılacaktır. Sadece bir modül adı kullanılabilecektir ve "değişken=değer" şeklindeki seçenekler yasaklanacaktır. Güvenli kipte modül isimlerinin her zaman bir dizge olduğu varsayılır, hiç bir ara değer çözümlemesi gerçekleştirilmez. Bu duruma bir istisna yapılandırma dosyalarıdır. Yapılandırma dosyalarından okunan verilere ara değer çözümlemesi uygulanmaya devam edilir. modprobe çekirdek tarafından çağrıldığında etkin kullanıcı kimliği gerçek kullanıcı kimliği ile aynı olabilir (bu durum çekirdek >= 2.4.0-test11'ler için doğrudur). Mükemmel bir senaryoda modprobe, çekirdekten sadece geçerli parametreler alacağına güvenebilirdi. Ancak üst düzey çekirdek kodu, kullanıcıdan gelen kontrol edilmemiş parametreleri doğrudan modprobe'a gönderdiği için, en az bir kere yerel kök bozulması oluşmuştur. Bu yüzden modprobe çekirdeğe artık güvenmemektedir. Ortam aşağıdaki değerlerden birini içerdiğinde, modprobe özdevinimli olarak güvenli kipe geçecektir. HOME=/ TERM=linux PATH=/sbin:/usr/sbin:/bin:/usr/bin Bu değerler etkin kullanıcı kimliği gerçek kullanıcı kimliği ile aynı olsa bile, modprobe'u çağıran 2.2 ile 2.4.0-test11 arasındaki çekirdek sürümlerinde algılanır (önceki sürümlerde bu durum oluşmaktadır). GÜNLÜKLEME KOMUTLARI Eğer /var/log/ksymoops dizini varsa ve modprobe bir modülü silebilecek ya da yükleyebilecek bir seçenekle çalıştırılmışsa, modprobe komutunu ve dönüş durumunu /var/log/ksymoops/‘date+%Y%m%d.log' konumuna kaydedecektir. Bu özdevinimli günlüklemeyi kapatacak bir komut yoktur, eğer günlük kaydı istemiyorsanız, /var/log/ksymoops dizinini oluşturmayın. Eğer bu dizin varsa, sahibi root olmalıdır, 644 yada 600 kipinde olmalıdır ve aşağı yukarı her gün insmod_ksymoops_clean komutu çalıştırılmalıdır. GEREKLİ ARAÇLAR , . NOTLAR modprobe'a yollanan şablonlar, düzgün olarak değerlendirildiğinden emin olmak için öncelenmelidir. YETERSİZLİKLER modprobe, [ -V | --version ] seçenekleri ile kullanıldığında başka bir seçenek verilmiş bile olsa sadece sürüm bilgisini basar ve anında çıkar. YAZAN Jacques Gelinas jack@solucorp.qc.ca ve Bjorn Ekwall bj0rn@blox.se tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Can Kavaklıoğlu linuxcucan@yahoo.com, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/lsmod.8.xml0000644000175000017500000000607010553700147020450 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1996 Free Software Foundation, Inc. .\" This program is distributed according to the Gnu General Public License. .\" See the file COPYING in the kernel source directory .\" 8 lsmod Linux Modül Desteği Linux 4 Şubat 2002 lsmod yüklü modülleri listeler KULLANIM lsmod [-hV] AÇIKLAMA lsmod komutu, yüklenmiş bütün modüller hakkında bilgi verir. Biçim: isim, boyut, kullanım sayısı, ilgili modüller. Çıktı, /proc/modules içeriği ile aynıdır. Şayet modül kendini sistemden kaldırılma işlemini can_unload işlevi üzerinden kontrol ediyorsa, lsmod tarafından görüntülenen kullanım sayısı -1 dir, gerçek kullanım sayısına bakılmaz. SEÇENEKLER -h --help Seçenekleri özetler ve çıkar. -V --version lsmod yazılımının sürüm bilgisini görüntüler ve çıkar. İLGİLİ BELGELER , , , , . GEÇMİŞ Modül desteği verilmesi İlk Anonim Linux sürümü ile Bas Laarhoven bas@vimec.nl tarafından uygulandı. Sürüm 0.99.14 için Jon Tombs jon@gtex02.us.es ile devam etti. Bjorn Ekwall bj0rn@blox.se tarafından geliştirildi. 2.1.17 sürümü için Richard Henderson rth@tamu.edu tarafından güncellendi. Son olarak Bjorn Ekwall bj0rn@blox.se tarafından Mart 1999’da güncellendi. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/lspci.8.xml0000644000175000017500000002612210553700530020440 0ustar demirtendemirten 8 lspci Linux PCI Araçları pciutils-2.1.10 30 Mart 2002 lspci bütün PCI aygıtlarını listeler KULLANIM lspci [seçenekler] AÇIKLAMA lspci komutu, sistemdeki bütün PCI taşıtları ve onlara bağlı aygıtlar hakkında bilgi elde etmeye yarayan bir araçtır. Bu komutu bütün özellikleri ile birlikte kullanabilmek için 2.1.82 sürümü veya üstü bir çekirdeğe ihtiyacınız var (/proc/bus/pci arayüzünü desteklemeli). Eski çekirdeklerdeki PCI araçları, donanımlara doğrudan erişime sahip ve sadece root kullanıcıya mahsus araçlardı. Bu tür eski araçlar donanım farklılıkları ve marka çeşitliliğinden dolayı oldukça fazla problem yaşatmaktaydılar. Şayet PCI aygıt sürücüleri veya bizzat lspci hakkında bir yazılım hatası rapor etmek isterseniz, lütfen lspci –vvx çıktısını raporunuza ekleyiniz. SEÇENEKLER -v Bütün aygıtlar hakkında oldukça ayrıntılı bilgi verilmesini sağlar. -vv Abartılı ayrıntı seçeneği. lspci, PCI aygıtlar hakkında verebileceği bütün bilgileri ayrıntılı görüntüler. Bu verinin gerçek anlamı bu kılavuz içinde açıklanmamıştır. Daha fazla bilgi için /usr/include/linux/pci.h veya PCI belirtimlerine bakınız. -n PCI kimlikleri veri tabanına bakmadan, PCI aygıt satıcısı ve aygıt kodlarını numara biçiminde gösterir. -x PCI ayar alanının ilk 64 baytlık kısmını (standart başlık) onaltılık biçimde gösterir. Sürücü hataları ve lspci uygulamasının kendi hatalarını ayıklamak için oldukça yararlıdır. -xxx PCI yapılandırma alanının tamamını onaltılık düzende görüntüler. Yapılandırma alanının tanımlanmamış kısımları okumaya kalkışıldığında aygıt çöktüğü için, bu seçenek sadece root kullanıcıya tahsis edilmiştir. Bu durum PCI standardıyla çelişmemekle birlikte, en azından; oldukça aptal bir durum olarak kabul etmek gerekir. -b Taşıt merkezli görünüm kipi. Çekirdek tarafından algılanan IRQ numaraları ve adresleri yerine PCI taşıtlarında bulunan kartlar tarafından algılanan IRQ numara ve adreslerini görüntüler. -t Bütün taşıtlar, köprüler, aygıtlar ve bunlar arasındaki bağlantıları gösteren ağaç yapılı bir şema görüntüler. -s [[taşıt]:][yuva][.[işlev]] Sadece belirtilen taşıt, yuva ve işlev'e sahip aygıt görüntülenir. Aygıt adresinin her bir bölümü atlanabilir veya “*” şeklinde, “herhangi bir değer” anlamına gelecek şekilde, düzenlenebilir. Bütün numaralar onaltılık düzendedir. Örneğin; 0: 0 numaralı taşıtta bulunan bütün aygıtlar, 0 herhangi bir taşıtta bulunan 0 aygıtının bütün işlevleri, 0.3 herhangi bir taşıtta bulunan 0 aygıtının üçüncü işlevi, .4 her bir aygıtın sadece dördüncü işlevi -d [satıcı]:[aygıt] Sadece belirtilen satıcı ve aygıt_numarasına sahip aygıtları görüntüler. Her iki kimlik numarası onaltılık olabileceği gibi “*” şeklinde de belirtilebilir(“*”: herhangi bir değer). -i dosya PCI kimlikleri veritabanı olarak, /usr/share/hwdata/pci.ids yerine dosya kullanılır. -p dizin PCI taşıtı verileri için /proc/bus/pci yerine belirtilen dizin kullanılır. -m PCI aygıt verilerini makinenin okuyabileceği biçimde (hem normal hem de ayrıntılı kipte) basar, böylece betiklerin çözümleme yapması kolaylaşır. -M Hatalı ayarlanmış köprüler, vs.nin arkasındaki aygıtlar dahil, bütün aygıtların bulunmasını sağlayan geniş arama kipini çağırır. Bu seçenek sadece hata ayıklama amacı ile kullanılmaktadır ve makinenizin çökmesine sebep olabilir (sadece bozuk aygıtlar olması durumunda). AKLINIZDA BULUNSUN. Sadece root kullanıcıya tahsis edilmiş bir seçenektir. Doğrudan donanım ile konuşmayan PCI erişim yöntemleri üzerinde -M seçeneğini kullanmanın bir anlamı yoktur. Zaten sonuçlar, normal listeleme kipindeki sonuçlar ile aynı olacaktır. --version lspci sürüm bilgilerini görüntüler. Bu seçenek tek başına kullanılmalıdır. PCILIB SEÇENEKLERİ PCI araçları, PCI kartları ile haberleşmek için PCILIB (PCI yapılandırma alanları için, platform bağımsız işlevler sağlayan taşınabilir bir kütüphane) kullanırlar. Aşağıdaki seçenekler kütüphanenin parametrelerini kontrol eder, özellikle kullanılan erişim yöntemini. Öntanımlı olarak, PCILIB eldeki ilk erişim yöntemini kullanır ve hata ayıklama iletisi görüntülemez. Her bir seçeneğe desteklenen donanım/yazılım ayarlarını içeren bir liste eşlik eder. -P dizin dizin dizinine erişim için /proc/bus/pci yerine Linux 2.1 tarzı yapılandırma erişimi kullanılır (sadece Linux 2.1 veya daha yeni sürümlerde). -H1 Intel yapılandırma mekanizması 1 üzerinden doğrudan donanım erişimi kullanılır (sadece i386 ve uyumluları için). -H2 Intel yapılandırma mekanizması 2 üzerinden doğrudan donanım erişimi kullanılır. Uyarı: Bu yöntemde sadece herhangi bir taşıt üzerindeki ilk onaltı aygıtı adresleyebilirsiniz. Pek çok durum için güvenilmez bir yöntemdir (sadece i386 ve uyumluları için). -S PCI erişim sistem çağrılarını kullanır. (sadece Alpha ve UltraSparc üzerindeki Linux'lar içindir). -F dosya Bütün bilgileri lspci –x çıktısını içeren dosyadan elde eder. Kullanıcılardan gelen yazılım hataları raporları için oldukça faydalı bir yöntemdir. Bütün donanım yapılandırmasını, kullanıcıya daha fazla ayrıntı için soru sormaya gerek kalmadan, görülmesini sağlar (bütün sistemlerde). -G Kütüphanenin hata ayıklama seviyesini artırır (bütün sistemlerde). İLGİLİ DOSYALAR /usr/share/hwdata/pci.ids Bilinen bütün PCI kimliklerinin listesi (satıcılar, aygıtlar, sınıflar ve altsınıflar). /proc/bus/pci 2.1.82 sonrası Linux çekirdeği ile sağlanmış olan PCI taşıtı yapılandırma alanı ile iletişimi sağlamak için bir arayüz. Her taşıt için bir altdizin altında her kart için bir yapılandırma alanı dosyası ve bütün PCI aygıtların listesini içeren bir aygıt dosyası içerir. İLGİLİ BELGELER . YAZAN Linux PCI Araçlarının bakımı Martin Mares mj@ucw.cz tarafından yürütülmektedir. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/dumpe2fs.8.xml0000644000175000017500000001134610553674271021071 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1993, 1994, 1995 by Theodore Ts'o. All Rights Reserved. .\" This file may be copied under the terms of the GNU Public License. 8 dumpe2fs E2fsprogs sürüm 1.36 Şubat 2005 dumpe2fs ext2/ext3 dosya sistemi bilgilerini görüntüler KULLANIM dumpe2fs [ -bfhixV ] [ -ob süperblok ] [ -oB blokboyu ] aygıt AÇIKLAMA dumpe2fs, istenen aygıt üzerinde bulunan dosya sisteminin süperblokları ve blok gruplarıyla ilgili bilgileri görüntüler. dumpe2fs, BSD Hızlı Dosya Sistemindeki (BSD Fast File System) Berkeley dumpfs'ine oldukça benzemektedir. SEÇENEKLER -b Dosya sistemindeki bozuk alanlar için ayrılmış blokları gösterir. -ob süperblok Birincil süperbloğu kullanmak yerine, süperblok ile belirtilen başka bir süperbloğu kullanır. Bu seçenek, çok bozuk bir dosya sistemini tarayan "sihirbazlar" haricinde pek kullanılmaz. -oB blokboyu Dosya sistemi incelenirken blokboyu baytlık bloklar kullanılır. Bu seçenek, çok bozuk bir dosya sistemini tarayan "sihirbazlar" haricinde pek kullanılmaz. -f Dosya sistemi dumpe2fs'in tanımadığı özelliklere sahip olsa bile dosya sistemi bilgileri görüntülenir. Sonuçlar tahmini olabilir. -h Sadece süperblok bilgilerini görüntüler. Blok gruplarını tanıtıcı bilgiler çıktıda yer almaz. -i tarafından oluşturulmuş bir diskeşlem dosyasındaki bir dosya sisteminin bilgilerini görüntüler. Verilen aygıt ismi diskeşlem dosyasına giden yol olarak kullanır. -x Ayrıntılı grup bilgilerini blok numaralarını onaltılık biçimde göstererek basar. -V Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. YAZILIM HATALARI Çıktıyı anlayabilmek için fiziksel dosya sistemi yapısını bilmeniz gerekmektedir. YAZANLAR dumpe2fs Remy Card Remy.Card@linux.org tarafından yazılmıştır. Şu anda bakımı Theodore Ts’o tytso@alum.mit.edu tarafından yapılmaktadır. YARARLANIM dumpe2fs, e2fsprogs paketinin bir parçasıdır ve adresinden elde edilebilir. İLGİLİ BELGELER , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Mayıs 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/halt.8.xml0000644000175000017500000001433010310251240020242 0ustar demirtendemirten 8 halt Linux Sistem Yöneticisinin Kılavuzu 6 Kasım 2001 halt sistemi durdurur poweroff sistemi kapatır reboot sistemi yeniden başlatır KULLANIM /sbin/halt [-n] [-w] [-d] [-f] [-i] [-h] [-p] /sbin/poweroff [-n] [-w] [-d] [-f] [-i] [-h] /sbin/reboot [-n] [-w] [-d] [-f] [-i] AÇIKLAMA halt, /var/log/wtmp dosyasına sistemin kapatılacağını yazar ve çekirdeğe sistemi durdurmasını, kapatmasını veya yeniden başlatmasını söyler. Sistemin, 0 veya 6. çalışma seviyelerinde olmadığı durumlarda, yani sistem normal çalışırken halt veya reboot kullanılırsa, -h veya –r seçenekleri ile birlikte shutdown komutu devreye girecektir. Daha fazla bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. Bu kılavuzun devamında 0 veya 6. çalışma seviyelerinde sistem kapatma betiklerinin çalıştırılması durumundaki davranış açıklanmıştır. SEÇENEKLER -n Sistemi indirmeden ya da yeniden başlatmadan önce eşzamanlama yapmaz. -w Sistemi indirmez ya da yeniden başlatmaz, sadece /var/log/wtmp dosyasına kayıt düşer. -d wtmp kaydını yazmaz. -n seçeneği, -d’yi de içerir. -f Mutlaka halt ya da reboot çalıştırılır, shutdown(8) çağrılmaz. -i Sistemi indirmeden ya da yeniden başlatmadan hemen önce ağ arabirimlerini kapatır. -h Sistemi indirmeden ya da kapatmadan hemen önce sistemdeki bütün sabit diskleri bekleme (standby) kipine sokar. -p Sistemi indirirken, enerjiyi de kapatır. poweroff için bu seçenek öntanımlıdır. TANI İLETİLERİ Şayet süper kullanıcı değilseniz, komutu kullandığınızda “süper kullanıcı olmalısınız” şeklinde bir uyarı alırsınız. EK BİLGİLER Eski sysvinit dağıtımlarında, reboot ve halt komutları doğrudan çağrılmamalıdırlar. Sürüm 2.74’den beri, şayet sistem 0. veya 6. çalışma seviyelerinden birinde değilse, halt ve reboot komutları shutdown(8)’i çağırırlar. Yani, halt ya da reboot sistemin çalışma seviyesini tespit edemezse (örneğin, /var/run/utmp düzgün ilklendirilmemiş olabilir) siz istemeseniz bile shutdown komutu devreye girer. Şayet mutlaka halt ya da reboot istiyorsanız, -f seçeneğini kullanın. -h seçeneği, sistemi indirmeden ya da kapatmadan hemen önce sistemdeki bütün sabit diskleri bekleme (standby) kipine sokar. Şimdilik bu sadece IDE sürücüler içindir. Bir sürücüyü bekleme kipine sokmanın yan etkisi disk üzerindeki yazma önbelleğinin diske yazılmasıdır. Bu, IDE sürücüleri için önemlidir, çünkü çekirdek sistemin kapanmasından önce diskin yazma önbelleğinin diske yazılmasını sağlamaz. halt bütün IDE sürücülerini bulmak için /proc/ide/hd* kullanır. Bu nedenle, halt veya poweroff çağrılırken /proc sistemde bağlı olmalıdır, aksi takdirde -h seçeneği hiçbir şey yapmaz. YAZAN Miquel van Smoorenburg miquels@cistron.nl tarafından yazılmıştır. İLGİLİ BELGELER , ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/mountd.8.xml0000644000175000017500000002074510553701264020646 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (C) 1999 Olaf Kirch <okir (at) monad.swb.de> 8 rpc.mountd 25 Ağustos 2000 rpc.mountd NFS bağlama süreci /usr/sbin/rpc.mountd [seçenekler] AÇIKLAMA rpc.mountd, NFS dosya sistemi bağlama protokolünü yürütür. Bir NFS alıcısına bir MOUNT isteği geldiğinde, isteği ağ kullanımına tahsis edilmiş dosya sistemlerinin listesinden kontrol eder. Şayet istemci dosya sistemine bağlanmak için gerekli yetkiye sahipse, rpc.mountd istenen dizin için bir dosya tanımlayıcı oluşturur ve bunu istemciye döndürür. rpc.mountd sunucusu, NFS istemcileri tarafından yapılan dosya sistemi bağlama isteklerini gerçekleştirmek için ihtiyaç duyulan bir servistir. NFS Dosya Sistemlerinin İhracı Dosya sistemlerini NFS istemcileri için kullanılabilir hale getirmeye dosya sisteminin ihracı (exporting) denir. Dosya sistemleri ve istemci konakları, /etc/exports dosyası içinde listelenmeli ve her sistem açılışında exportfs –a ile kullanıma açılmalıdır. exportfs(8) komutu, ihraç bilgilerini hem çekirdeğin NFS sunucu modülü hem de rpc.mountd süreci için kullanılabilir hale getirir. Ayrıca, dizinleri exportfs’nin konak:/dizin sözdizimini kullanarak da tek tek ihraç edebilirsiniz. <filename>rmtab</filename> Dosyası NFS servisinin kullanıcı seviyesi bölümü. Bir NFS sunucu tarafından alınan her bir bağlama isteği için rpc.mountd, /var/lib/nfs/rmtab dosyasına bir girdi ekler. Bir ayırma isteği geldiğinde ise bu girdi silinir. Bununla birlikte, bu dosya çoğunlukla süs olarak durur. Birincisi, istemci rpc.mountd’nin UMOUNT yordamını çağırdıktan sonra bile dosya tanımlayıcısı kullanabilir olmaya devam edecektir. İkinci olarak, şayet bir istemci makina rpc.mountd’ye haber vermeksizin kapatılıp açılırsa, rmtab dosyasındaki eski girdi olduğu gibi kalacaktır. SEÇENEKLER -d şey --debug şey şey için hata ayıklamayı açar. -F --foreground Önalanda çalışır (artalan süreci haline gelmez). -f dosya --exports-file=dosya Her bir bağlantı için uygulanacak parametreleri ve bu sunucunun hizmet vereceği istemcilerin listelendiği exports dosyasını tanımlar (ayrıntılı bilgi için bkz. ). Öntanımlı olarak, ihraç bilgileri /etc/export dosyasından alınır. -h --help Kullanım iletisi gösterir. -o num --descriptors num Açık dosya tanımlayıcılarının sayısını sınırlar. Öntanımlı değer 256’dır. -N sürüm --no-nfs-version sürüm Bu seçenek kullanılarak, tercih edilmeyen NFS sürümü belirtilebilir. rpc.mountd'nin geçerli sürümü, NFS sürüm 2 ve sürüm 3’ü desteklemektedir. Şayet çekirdek modülü NFSv3 desteği olmadan derlenmiş ise, rpm.mountd -–no-nfs-version 3 komutu kullanılmalıdır. -n --no-tcp Bağlama işlemi için TCP kullanılmaz. -P Yoksayılır (unfsd ile uyumluluk??). -p num --port num rpc.mountd’yi portmapper tarafından atana rasgele bir port yerine, num ile belirtilen port üzerinden bağlanmaya zorlar. -V sürüm --nfs-version sürüm Bu seçenek kullanılarak, tercih edilen NFS sürümü belirtilebilir. rpc.mountd'nin geçerli sürümü, NFS sürüm 2 ve sürüm 3’ü desteklemektedir. -v --version Bağlama işlemi için TCP kullanılmaz. rpc.mountd sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. TCP_WRAPPERS DESTEĞİ rpc.mountd’nin bu sürümü tcp_wrapper kütüphanesi tarafından korunmaktadır. Kullanılmasını mümkün kılmak istiyorsanız, rpc.mountd’ye istemci erişimi vermek zorundasınız. Örneğin, .bar.com alan adındaki istemcilerden erişimlere izin vermek için /etc/hosts.allow dosyasına şu satırı eklemelisiniz: mountd: .bar.com Süreç ismi olarak mountd kullanmalısınız (komutun ismi farklı olsa bile). Daha ayrıntılı bilgi için ve kılavuz sayfalarına bakınız. İLGİLİ BELGELER , ), , . İLGİLİ DOSYALAR /etc/exports, /var/lib/nfs/xtab. YAZAN Olaf Kirch, Bill Hawes, H. J. Lu, G. Allan Morris III ve diğerleri. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/nfsd.8.xml0000644000175000017500000000552510553712062020267 0ustar demirtendemirten .\" nfsd(8) .\" .\" Copyright (C) 1999 Olaf Kirch <okir (at) monad.swb.de> 8 rpc.nfsd 31 Mayıs 1999 rpc.nfsd NFS sunucu süreci KULLANIM /usr/sbin/rpc.nfsd [-p port] evre-sayısı AÇIKLAMA rpc.nfsd, uygulaması NFS servislerinin kullanıcı seviyeli bölümünü yerine getirir. Temel görev, nfsd.o çekirdek modülü tarafından yapılır; kullanıcının işi sadece belirli sayıda çekirdek evresini başlatmaktır. rpc.mountd sunucusu, NFS istemcileri tarafından yapılan dosya sistemi bağlama isteklerini gerçekleştirmek için ihtiyaç duyulan bir servistir. SEÇENEKLER -p port NFS isteklerinin dinleneceği başka bir port belirtmek içindir. Öntanımlı olarak, rpc.nfsd 2049 numaralı portu dinler. evre-sayısı NFS sunucu evrelerinin sayısını belirtir. Öntanımlı olarak, sadece tek bir evre başlatılır. Bununla birlikte, en iyi başarımı elde etmek için, çok sayıda evre kullanılmalıdır. Gerçek sayı, NFS istemcileri tarafından yaratılan iş yüküne ve istemci sayısına dayanır. Yine de, 8 evre iyi bir başlangıç sayısıdır. uygulamasını kullanarak, bu sayıyı değiştirmenin sonuçlarını kontrol edilebilirsiniz. İLGİLİ BELGELER , , , . YAZAN Olaf Kirch, Bill Hawes, H. J. Lu, G. Allan Morris III ve diğerleri. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man8/lsusb.8.xml0000644000175000017500000001102410553700251020451 0ustar demirtendemirten 8 lsusb Linux USB Araçları usbutils-0.2 14 Eylül 1999 lsusb sistemdeki bütün USB aygıtlarını listeler KULLANIM lsusb [seçenekler] AÇIKLAMA lsusb komutu, sistemdeki bütün USB taşıtları ve onlara bağlı aygıtlar hakkında bilgi elde etmeye yarayan bir araçtır. Bu komutu bütün özellikleri ile birlikte kullanabilmek için 2.3.15 sürümü veya üstü bir çekirdeğe ihtiyacınız var (/proc/bus/usb arayüzünü desteklemeli). SEÇENEKLER -v Bütün aygıtlar hakkında oldukça ayrıntılı bilgi verilmesini sağlar. -vv Abartılı ayrıntı seçeneği. lsusb, USB aygıtlar hakkında verebileceği bütün bilgileri ayrıntılı görüntüler. -s [[taşıt]:][aygıtnum] Sadece belirtilen taşıt ve aygıtnum'a sahip aygıt görüntülenir. -d [satıcı]:[ürün] Sadece belirtilen satıcı ve ürün kimliğine sahip aygıtları görüntüler. Her iki kimlik numarası onaltılık olabileceği gibi “*” şeklinde de belirtilebilir (“*”: herhangi bir değer). -p dizin USB taşıtı verileri için /proc/bus/usb yerine belirtilen dizin kullanılır. -D aygıt /proc/bus/usb dizinini taramaz, bunun yerine belirtilen aygıt dosyası varsa, bu aygıta ait bilgileri görüntüler. -t Fiziksel USB aygıt hiyeraşisini ağaç biçiminde görüntüler. İLGİLİ DOSYALAR /usr/share/hwdata/usb.ids Bilinen bütün USB kimliklerinin listesi (satıcılar, ürünler, sınıflar, altsınıflar ve protokoller). /proc/bus/usb 2.3.15 sonrası Linux çekirdeği ile sağlanmış olan USB aygıtları arayüzü. Her taşıt için bir altdizin altında her kart için bir yapılandırma alanı dosyası ve bütün USB aygıtlarının listesini içeren bir aygıt dosyası içerir. İLGİLİ BELGELER . YAZAN Thomas Sailer sailer@ife.ee.ethz.ch tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/tr/0000755000175000017500000000000011005056152016212 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/tr/Makefile0000644000175000017500000000022210576200141017647 0ustar demirtendemirtenmandirs := 1 2 3 4 5 6 7 8 clean: @for i in $(mandirs); do \ if [ -d man$$i ]; then rm -fR man$$i; fi; \ done deb-build: ./linkata.sh manpages-tr-1.0.5.1/source/tr/linkata.sh0000755000175000017500000000045611003322616020200 0ustar demirtendemirten#!/bin/bash # sembolik bağları yapalım cd source/tr ls mandirs=(1 2 3 4 5 6 7 8) for i in ${mandirs[@]}; do if [ -d man$i ] then for j in man$i/*; do #echo "linklemeye girdi" k=`cat $j`; [ -f $j ] && ln -s $k ../../tr/${j}.gz; rm -f $j done rmdir man$i >& /dev/null fi donemanpages-tr-1.0.5.1/source/man4/0000755000175000017500000000000010316564470016437 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/man4/initrd.4.xml0000644000175000017500000004325610554105005020613 0ustar demirtendemirten .\" This man-page is Copyright (C) 1997 John S. Kallal .\" .\" Permission is granted to make and distribute verbatim copies of this .\" manual provided the copyright notice and this permission notice are .\" preserved on all copies. .\" .\" Permission is granted to copy and distribute modified versions of this .\" manual under the conditions for verbatim copying, provided that the .\" entire resulting derived work is distributed under the terms of a .\" permission notice identical to this one .\" .\" Since the Linux kernel and libraries are constantly changing, this .\" manual page may be incorrect or out-of-date. The author(s) assume no .\" responsibility for errors or omissions, or for damages resulting from .\" the use of the information contained herein. The author(s) may not .\" have taken the same level of care in the production of this manual, .\" which is licensed free of charge, as they might when working .\" professionally. .\" .\" Formatted or processed versions of this manual, if unaccompanied by .\" the source, must acknowledge the copyright and author(s) of this work. .\" .\" If the you wish to distribute versions of this work under other .\" conditions than the above, please contact the author(s) at the following .\" for permission: .\" .\" John S. Kallal - .\" email: <kallal@voicenet.com> .\" mail: 518 Kerfoot Farm RD, Wilmington, DE 19803-2444, USA .\" phone: (302)654-5478 .\" 4 initrd Linux Yazılımcılarının Kılavuzu Linux 2.0 6 Kasım 1997 initrd önyükleyici ilklendirmeli RAM disk AÇIKLAMA /dev/initrd özel dosyası bir salt-okunur blok aygıtıdır. /dev/initrd aygıtı çekirdek başlatılmadan önce ön yükleyici tarafından ilklendirilen (yüklenen) bir RAM disktir. Çekirdek iki dönemden oluşan açılış süreci için /dev/initrd blok aygıtının içeriğini kullanabilir. Açılış işleminin ilk döneminde çekirdek çalışır ve /dev/initrd (önyükleyici tarafından ilklendirilmiş RAM disk) içeriğinden başlangıç kök dosya sistemini bağlar. İkinci dönemde ise bu başlangıç kök dosya sisteminin içeriğinden ek sürücüler veya diğer modüller yüklenir. Ek modüller yüklendikten sonra yeni bir kök dosya sistemi (yani, normal kök dosya sistemi) farklı bir aygıttan bağlanır. AÇILIŞ İŞLEMİ initrd ile açılış sırasında açılış süreci şöyle gelişir: Önyükleyici çekirdeği ve /dev/initrd'nin içeriğini belleğe yükler. Çekirdek çalışmaya başlayınca, çekirdek kendinin sıkıştırmasını çözüp /dev/initrd aygıtının içeriğini /dev/ram0 aygıtına kopyaladıktan sonra /dev/initrd tarafından kullanılan belleği serbest bırakır. Çekirdek, başlangıç kök dosya sistemi olarak /dev/ram0'ı okunabilir-yazılabilir bağlar. İstenen normal kök dosya sistemi zaten başlangıç kök dosya sistemi ise (yani /dev/ram0) çekirdek son açılış adımına atlar. Başlangıç kök dosya sisteminde /linuxrc çalıştırılabilir dosyası varsa, /linuxrc 0 kullanıcı kimliği ile çalıştırılır. (/linuxrc dosyası çalıştırılabilirlik iznine sahip olmalıdır. /linuxrc dosyası bir betik ya da geçerli çalıştırılabilir bir dosya olabilir.) /linuxrc çalıştırılmazsa ya da /linuxrc sonlandığı zaman normal kök dosya sistemi bağlanır. (Başlangıç kök dosya sistemine bağlanmış dosya sistemleriyle /linuxrc çıkış yaparsa çekirdeğin davranışı BELİRSİZDİR. (Çekirdeğin mevcut davranışı için bölümüne bakınız.) Normal kök dosya sisteminde /initrd dizini varsa, /dev/ram0, / den /initrd'ye taşınır. Aksi takdirde, /initrd dizini yoksa, /dev/ram0 sistemden ayrılır. (/dev/ram0, / den /initrd'ye taşındığı zaman sistemden ayrılmaz ve böylece /dev/ram0 üzerinde çalışmakta olan süreçler çalışmaya devam edebilir.) Normal kök dosya sisteminde /initrd dizini yoksa ve /dev/ram0 üzerinde hala çalışan süreçler varsa çekirdeğin davranışı BELİRSİZDİR. (Çekirdeğin mevcut davranışı için bölümüne bakınız.) Normal kök dosya sistemi üzerinde olağan açılış işlemi (yani /sbin/init çağrısı) uygulanır. SEÇENEKLER Aşağıdaki önyükleyici seçenekleri initrd ile kullanıldığı zaman çekirdeğin açılış işlemi etkilenir: initrd=dosya-ismi /dev/initrd'nin içeriği olarak yüklenecek dosyayı belirtmek içindir. LOADLIN için bu bir komut satırı seçeneğidir. LILO için bunu /etc/lilo.conf dosyasında kullanabilirsiniz. Bu seçenekle belirtilen dosya ismi genellikle gzip'li dosya sistemi eşlemi olacaktır. noinitrd Bu önyükleme seçeneği açılış işleminin iki dönemini iptal eder. Çekirdek, /dev/initrd ilklendirilmemiş gibi olağan açılışı gerçekleştirir. Bu seçenekle, önyükleyici tarafından belleğe yüklenen /dev/initrd'nin içeriği korunur. Bu seçenek /dev/initrd'nin içeriğinin herhangi bir veri olmasına izin verir, dosya sistemi eşlemi olması gerekmez. Bu durumda /dev/initrd aygıtı salt okunurdur ve sistem açıldıktan sonra da salt okunur olarak kalabilir. root=aygıt-ismi Normal kök dosya sistemi olarak kullanılacak aygıt ismi belirtilir. LOADLIN için bu bir komut satırı seçeneğidir. LILO için bunu /etc/lilo.conf dosyasında kullanabilirsiniz. Bu seçenekle belirtilecek aygıt, kök dosya sistemi olarak elverişli ve bağlanabilir bir aygıt olmalıdır. NORMAL KÖK DOSYA SİSTEMİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ Öntanımlı olarak, normal kök dosya sistemi için, çekirdeğin ayarları (rdev ile çekirdek dosyasında yapılan ayarlar ya da çekirdek dosyası içinde derlenmiş ayarlar) ya da önyükleyici seçenekleri ile yapılan ayarlar kullanılır. Bir NFS üzerinden bağlı normal kök dosya sistemi için, nfs_root_name ve nfs_root_addrs önyükleyici seçenekleri NFS ayarları olarak kullanılır. Bir NFS üzerinden bağlı normal kök dosya sistemi ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için çekirdek belgeleri arasında bulunan nfs-root.txt dosyasına bakınız. Kök dosya sistemi ayarları ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için ise LILO ve LOADLIN belgelerine bakınız. Ayrıca normal kök dosya sisteminin değiştirilmesi /linuxrc çalıştırılabiliri ile de mümkündür. Bunun için /proc bağlanmış olmalıdır. /proc bağlandıktan sonra /linuxrc, /proc/sys/kernel/real-root-dev, /proc/sys/kernel/nfs-root-name ve /proc/sys/kernel/nfs-root-addrs proc dosyalarına yazarak normal kök aygıtını değiştirir. Bir fiziksel kök aygıtı, /linuxrc tarafından yeni kök dosya sisteminin aygıt numarası /proc/sys/kernel/real-root-dev içine yazılarak değiştirilir. Bir NFS kök dosya sistemi ise, /linuxrc tarafından yeni kök dosya sisteminin NFS ayarları /proc/sys/kernel/nfs-root-name ve /proc/sys/kernel/nfs-root-addrs dosyalarına yazıldıktan sonra /proc/sys/kernel/real-root-dev dosyasına 0xff (sanal NFS aygıt numarası) yazılarak değiştirilir. Örneğin aşağıdaki kabuk komutu normal kök aygıtını /dev/hdb1 olarak değiştirecektir: echo 0x365 >/proc/sys/kernel/real-root-dev Bir NFS örneği olarak, IP numarası 193.8.232.7 ve ismi `idefix’ olan bir sistem için 193.8.232.7 IP numarasıyla bir yerel ağlı NFS sunucusu üzerindeki /var/nfsroot NFS dizinini normal kök dosya sistemi olarak değiştirecek kabuk komutu: echo /var/nfsroot >/proc/sys/kernel/nfs-root-name echo 193.8.232.2:193.8.232.7::255.255.255.0:idefix \ >/proc/sys/kernel/nfs-root-addrs echo 255 >/proc/sys/kernel/real-root-dev KULLANIM initrd'nin esas oluşturulma sebebi sistem kurulumunda modüler çekirdek yapılandırmasını mümkün kılmaktı. Olası bir sistem kurulum senaryosu şöyle olabilir: Önyükleyici uygulaması disketten ya da başka bir ortamdan mümkün en küçük çekirdekle (yani sadece /dev/ram, /dev/initrd ve ext2 dosya sistemi desteğiyle) başlar ve başlangıç dosya sisteminin gzipli sürümü ile /dev/initrd'yi yükler. /linuxrc çalıştırılabiliri normal kök dosya sistemini (1) ve dağıtım ortamını (2) (CD-ROM, ağ, teyp, vs.) bağlamak için gerekenleri (aygıt türü, aygıt sürücüsü, dosya sistemi gibi) saptar. /linuxrc çalıştırılabiliri başlangıç dosya sisteminden gerekli çekirdek modüllerini yükler. /linuxrc çalıştırılabiliri kök dosya sistemini oluşturur ve kullanıma sokar (Bu adımda normal kök dosya sistemi henüz eksiksiz bir sistem değildir). /linuxrc çalıştırılabiliri /proc/sys/kernel/real-root-dev dosyasına gerekli değeri yazar ve /proc sistemden ayrılır, normal kök dosya sistemi ve diğer dosya sistemleri bağlı kalır ve /linuxrc çalışmasını sonlandırır. Bundan sonra çekirdek normal kök dosya sistemini bağlar. Artık normal kök dosya sistemi kullanıma hazırdır, yani önyükleyici kurulabilir. Sistemi açmak için kullanılacak modüllerle birlikte bir dosya sistemini /dev/initrd'ye yükleyecek önyükleyici yapılandırılır (Yani, /dev/ram0 aygıtı değiştirilebilir, sonra sistemden ayrılıp son olarak /dev/ram0 içindeki eşlem bir dosyaya yazılabilir). Sistem artık açılabilir hale gelmiştir ve ek kurulum işlemlerine devam edilebilir. Yukarıdaki senaryoda /dev/initrd'ye düşen anahtar rol, çekirdeği yeniden derlemeden, büyük bir çekirdek kullanmak zorunda kalmadan hatta bir başlangıç çekirdeği seçilmesi bile gerekmeden normal sistem işlemleri sırasında kullanılan yapılandırma verilerinin yeniden kullanılabilirliğini sağlamaktır. Bir ikinci senaryo da tek bir yönetim ağında farklı donanım yapılandırmalı sistemler üzerinde çalışan Linux kurulumları içindir. Böyle durumlarda, küçük bir çekirdek ailesi (ideal olarak bir çekirdek) kullanılması ve yapılandırmaya ilişkin sisteme özel yapılandırmaların mümkün olduğu kadar küçük tutulması istenebilir. Bu durumda, ihtiyaç duyulan tüm modülleri içeren bir dosya oluşturulur. Bundan sonra sadece /linuxrc dosyası veya /linuxrc tarafından çalıştırılan bir dosya farklı olabilirdi. Bir üçüncü senaryo kurtarma diskleri için daha elverişlidir. Kök dosya sisteminin disk bölümünün yeri gibi bilgiler önyükleme sırasında gerekli olmadığından bunun için, /dev/initrd'de yüklü sistem bir olası sağlamlık sınamasından sonra özdevimli algılama ya da bir diyalog kullanabilir. Son ama en az kullanılanlardan biri olmayan bir senaryo da CD-ROM'dan kolay kurulum için initrd kullanan CD-ROM'lu Linux dağıtımlarının kullandığı senaryodur. Dağıtım, herhangi bir disket kullanmadan /dev/initrd'yi doğrudan yüklemek için LOADLIN'i kullanabilir. Dağıtım ayrıca, bir açılış disketinden LILO kullanıp, /dev/initrd üzerinden CD-ROM'daki daha büyük bir ram disk'i yükleyebilir. YAPILANDIRMA /dev/initrd ana numarası 1, alt numarası 250 olan bir salt okunur blok aygıtıdır. /dev/initrd genellikle 0400 izinleriyle (sadece root için okuma izni) root.disk sahipliğindeki bir dosyadır. Linux sisteminde oluşturulmuş bir /dev/initrd yoksa, aşağıdaki komutlarla oluşturulabilir: mknod -m 400 /dev/initrd b 1 250 chown root:disk /dev/initrd Ayrıca, "RAM disk" ve "başlangıç RAM diski" desteği için destek, /dev/initrd kullanacak çekirdeğe gömülü olarak (CONFIG_BLK_DEV_RAM=y ve CONFIG_BLK_DEV_INITRD=y) derlenmiş olmalıdır. /dev/initrd kullanılırken RAM disk bir modül olarak yüklenemez. İLGİLİ DOSYALAR /dev/initrd /dev/ram0 /linuxrc /initrd İLGİLİ BELGELER , , , , , çekirdek paketindeki initrd.txt dosyası, LILO belgeleri, LOADLIN belgeleri, SYSLINUX belgeleri. NOTLAR /dev/ram0, / dan /initrd ye taşınırken bağlı kalan dosya sistemleri kullanılmakta olan çekirdekle erişilebilir olmaya devam eder. Buna rağmen /proc/mounts girdileri güncellenmez. /initrd dizini yoksa, kullanılmakta olan çekirdekle, /dev/ram0 hala bir süreç tarafından kullanılıyorsa ya da üzerinde bağlı bir dosya sistemi varsa, /dev/ram0 sistemden tamamen ayrılmaz. /dev/ram0 sistemden tamamen ayrılamamışsa bellekte kalacaktır. /dev/initrd kullanıcıları yukarıdaki notlarda belirtilen davranışa bağımlı olmamalıdır. Bu davranış çekirdeğin gelecekteki sürümlerinde değişebilir. YAZAN initrd aygıtının çekirdek kodu Werner Almesberger almesber@lrc.epfl.ch ve Hans Lermen lermen@elserv.ffm.fgan.de tarafından yazılmıştır. initrd kodu Linux çekirdeğinin geliştirme sürümlerinden 1.3.73 sürümünde çekirdek kaynak koduna dahil edilmiştir. ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/0000755000175000017500000000000011003126625016422 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/man1/killall.1.xml0000644000175000017500000001713510540070714020740 0ustar demirtendemirten 1 killall Kullanıcı komutları Linux 25 Mart 2001 killall ismi belirtilen süreçleri sonlandırır KULLANIM killall [-e, --exact] [-i, --process-group] [-g, --interactive] [-q, --quiet] [-v, --verbose] [-w, --wait] [-V, --version] [-S, --sid] [-c, --context] [-s, --signal signal] [--] name ... killall -l killall -V, --version AÇIKLAMA killall, belirtilen komutların çalıştığı her sürece sinyal gönderir. Şayet sinyal adı belirtilmemişse SIGTERM gönderilir. Sinyaller, isimleri veya numaraları belirtilerek kullanılabilir (örneğin; -HUP veya -1 olarak). Şayet komut ismi bir bölü (/) işareti içeriyorsa, isimlerinden bağımsız olarak bu dosyayı kullanan bütün süreçler sonlandırılır. Eğer listede bulunan sonlandırılmak istenen süreçlerden en azından biri sonlandırılmış ise, killall sıfır ile döner. Hiçbiri sonlandırılamazsa sıfırdan farklı bir değer ile döner. Bir killall süreci kendi kendini sonlandıramaz ama diğer killall süreçlerini sonlandırabilir. SEÇENEKLER -e --exact Çok uzun isimler için kesin bir eşleşme aranır. Şayet bir komut ismi 15 karakterden uzun ise, tam isim erişilmez olabilir (mesela değiştirilmiş olabilir). Bu durumda killall, isimlerindeki ilk 15 karakteri uyuşan bütün süreçleri öldürür. -e seçeneği ile, bu tür girdiler atlanır. Şayet -e ye ek olarak -v seçenegi de tanımlanmışsa, killall, atladığı her bir girdi için bir ileti görüntüler. -g --process-group Sürecin ait olduğu süreç grubunu öldürür. Aynı süreç grubuna dahil çoklu süreçler olsa bile, öldürme sinyali grup başına sadece bir kez gönderilir. -i --interactive Etkileşimli kip; sonlandırma işleminden önce kullanıcıdan onay ister. -l --list Bilinen bütün sinyal isimlerini listeler. -q --quiet Süreçlerden hiçbirinin sonlandırılamaması durumunda, bilgi vermez. -v --verbose Şayet sinyal başarılı bir şekilde gönderilmişse, bunu kullanıcıya rapor eder. -w --wait Sonlandırılmak istenen bütün süreçlerin ölmesini bekler. killall, her bir saniyede, sonlandırılmak istenen süreçlerin ölüp ölmediğini kontrol eder ve sadece hepsi ölmüş ise geri döner. Bununla birlikte, gönderilen sinyal süreç tarafından önemsenmemişse, sürece bir etkide bulunmamışsa veya süreç zombi durumunda kalmış ise, killall sonsuza kadar bekler. -S --sid (Sadece Flask) SID belirtilir: sadece SID'i verilen süreç öldürülür. -c seçeneğinin tersidir ve birlikte kullanılamazlar. Komut satırında belirtilebilen tüm seçenekler bu seçenekten önce belirtilmelidir. -c --context (Sadece Flask) Güvenlik bağlamı belirtilir: sadece verilen güvenlik bağlamındaki süreçler öldürülür. -S seçeneğinin tersidir ve birlikte kullanılamazlar. Komut satırında belirtilebilen tüm seçenekler bu seçenekten önce belirtilmelidir. İLGİLİ DOSYALAR /proc proc dosya sisteminin yeri YAZILIM HATALARI Dosyaları öldürme işlemi, sadece işlem sırasında açık duran çalıştırılabilir dosyalar için geçerlidir. Örneğin; salt çalıştırılabilir olmayanlar bu yöntemle sonlandırılamaz. Linux harici sistemlerde killall istenen sonuca ulaşamayabilir, özellikle ayrıcalıklı bir kullanıcı olarak kullanıldığı zamanlarda. Şayet bir süreç görünmüyorsa ve iki tarama arasında geçen sürede aynı süreç kimliğine sahip başka bir süreç onun yerine geçmiş ise, killall -w bu durumu tespit edemez. YAZANLAR Psmisc'nin orijinal sürümü Werner Almesberger Werner.Almesberger@epfl.ch tarafından yazılmıştır. Sürüm 20'den beri bu işten Craig Small csmall@small.dropbear.id.au sorumludur. İLGİLİ BELGELER , , , , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/sleep.1.xml0000644000175000017500000000617510532245473020435 0ustar demirtendemirten 1 sleep Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 sleep belli bir süre geciktirir KULLANIM sleep sayı [sonek] ... sleep seçenek AÇIKLAMA sayı saniye kadar bekletir. sonek saniye için `s' (öntanımlı), dakika için `m', saat için `h' ve gün için `d' olabilir. Birçok benzerinde sayı için bir tamsayı değer gerekirken, burada sayı bir gerçel sayı olabilir. İki veya daha fazla argüman verilirse bunların toplamı kadar süre bekletir. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN Jim Meyering ve Paul Eggert tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER sleep komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve sleep yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils sleep ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/dir.1.xml0000644000175000017500000004573610535321421020100 0ustar demirtendemirten 1 dir Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 dir dizinlerin içindekileri listeler KULLANIM dir [seçenek]... [dosya]... AÇIKLAMA (Öntanımlı olarak içinde bulunulan dizindeki) dosyalarla ilgili bilgileri görüntüler. Ne -cftuvSUX seçeneklerinden biri ne de --sort verilmişse, alfabetik sıraya göre listeleme yapar. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -a --all . (nokta) ile başlayan dosyaları gizlemez. -A --almost-all İsimlerinde . ve .. bulunan dosyaları listelemez. --author Her dosyanın yazarını basar. -b --escape Basılamayan karakterler için sekizlik tabandaki değerlerini basar. --block-size=boyut boyut baytlık bloklar kullanılır. -B --ignore-backups ~ ile sona eren dosya isimlerini listelemez. -c -lt ile birlikte dosya durum bilgilerinin son düzenlendiği zamana göre sıralar ve ve bu zamanı gösterir. -l ile birlikte kullanıldığında ise isme göre sıralar ve dosya durum bilgilerinin son düzenlendiği zamanı gösterir. Aksi takdirde, dosya durum bilgilerinin son düzenlendiği zamana göre sıralar. -C Sütunlar halinde listeleme yapar. --color[=koşul] Dosya türlerini ayırdetmek için renklendirme yapılıp yapılmayacağı belirtilir. koşul olarak, `never' (asla), `always' (daima) veya `auto' verilebilir. -d --directory -l seçeneği ile birlikte sadece dizine ilişkin bilgileri gösterir. -D --dired Emacs'ın `dired' kipi için tasarlanmış çıktı üretir. -f Sıralama yapmaz, -aU etkinleştirilir, -lst edilginleştirilir. -F --classify Liste girdilerine */=@| göstergelerinden birini ekler. --file-type Liste girdilerine /=@| göstergelerinden birini ekler. --format=sözcük sözcük olarak verilebilecek değerler ve karşılığı olan seçenekler: across -x, commas -m, horizontal -x, long -l, single-column -1, verbose -l, vertical -C --full-time -l --time-style=full-iso seçeneklerine eşdeğerdir. -g Dosya sahibini göstermemesi dışında -l gibidir. -G --no-group Grup sütununu göstermez. -h --human-readable Boyutları kullanıcı tarafından kolay okunabilecek biçimde (1K 234M 2G gibi) gösterir. -si Yukarıdaki seçeneğe benzer ama 1024 yerine 1000'lik katlar kullanılır (1 MB=1000KB kabul edilir, 1024 değil). -H --dereference-command-line Komut satırındaki sembolik bağlar takip edilir. --hide=şablon Komut şablonu ile eşleşen girdiler gösterilmez (-a veya -A ile iptal edilir) --indicator-style=sözcük Listedeki girdilere sözcük ile belirtilen tarzda gösterge ekler: none (öntanımlı değer), classify (-F), file-type (--file-type), slash (-p) -i --inode Her dosyanın indis numarasını basar. -I --ignore=şablon şablon ile eşleşen girdileri listelemez. -k --block-size=1K ile aynıdır. -l Uzun liste biçimi kullanılır. -L --dereference Bir sembolik bağın bilgileri gösterilirken, bağın kendisinin değil gösterdiği dosyanın bilgileri gösterilir. -m Listeyi virgül ile ayrılmış girdiler halinde gösterir. -n --numeric-uid-gid Kullanıcı ve grup isimleri yerine numaralarını göstermesi dışında -l gibidir. -N --literal Ham dosya isimlerini basar (kontrol karakterleri özel olarak değerlendirilmez). -o Grup sütununu göstermemesi dışında -l gibidir. -p --indicator-style=slash Dizinleree / göstergesini ekler. -q --hide-control-chars Basılamayan kontrol karakterlerini ? ile gösterir. --show-control-chars Basılamayan konrol karakterlerini oldukları gibi gösterir (uygulama dir ve çıktılama birimi uçbirim olmadıkça öntanımlıdır). -Q --quote-name Girdi isimlerini tırnak içine alır. --quoting-style=sözcük Girdi isimleri tırnak içine alınırken sözcük ile belirtilen tarz kullanılır: literal, locale, shell, shell-always, c, escape -r --reverse Ters sıralama yapar. -R --recursive Altdizinleri ardışık olarak listeler. -s --size Dosya boyutlarını blok cinsinden gösterir. -S Dosya boyutuna göre sıralama yapar. --sort=sözcük sözcük ile belirtilen türde sıralama yapılır: extension (uzantısına göre -X), none (yok -U), size (boyuta göre -S), time (zamana göre -t), version (sürüme göre -v). --time=sözcük Zaman bilgisi gösterilirken değişiklik zamanı yerine sözcük ile belirtilen zaman kullanılır. Erişim zamanı için: atime, access, use. Oluşturulma zamanı için: ctime. Duruma göre: status. Sıralama türü --sort=time olarak belirtildiğinde sıralama burada belirtilen zamana göre yapılır. --time-style=tarz seçeneği ile çıktılanann listede zaman belirtilen tarzda gösterilir: full-iso, long-iso, iso, +biçim. biçim date komutundaki gibi yorumlanır. Eğer biçim, biçim1<satırsonu>biçim2 biçiminde verilirse, en yeni dosyalara biçim2, daha eski olanlara da biçim1 uygulanır. Eğer biçim `posix-' ile başlıyorsa biçim sadece POSIX yereli dışında etkin olur. -t Değişiklik zamanına göre sıralama yapılır. -T --tabsize=sayı Sekme durakları için 8 yerine, sayı kullanılır. -u -lt ile birlikte erişim zamanına göre ile sıralar ve bu zamanı gösterir. -l ile birlikte kullanıldığında ise isme göre sıralar ve erişim zamanını gösterir. Aksi takdirde, erişim zamanına göre sıralar. -U Sıralama yapılmaz; girdiler dizindeki sırasına göre listelenir. -v Sıralama sürüme göre yapılır. -w --width=sayı Ekran genişliği sayı karakterlik kabul edilir. -x Listeleme sütunlar halinde değil satıra dizilerek yapılır. -X Alfabetik sıralama dosya uzantısına göre yapılır. -1 Listeleme her satıra bir dosya yazılarak yapılır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. boyut şu dizge ya da eşdeğeri olan tamsayılardan biri ile belirtilebilir: kB 1000, K 1024, MB 1000*1000, M 1024*1024 ve benzer şekilde G, T, P, E, Z, Y. Öntanımlı olarak, dosyaların türlerini ayırdetmek için renkler kullanılmaz. Bu, --color=none kullanımına eşdeğerdir. --color seçeneğinin argümansız kullanımı --color=always anlamına gelir. Renkli kodlama sadece --color=auto ile ve standart çıktı bir uçbirime (tty) bağlı ise yapılır. Renkler LS_COLORS ortam değişkeninden alınırlar; dircolors komutu tarafından kolayca LS_COLORS ortam değişkenine atanabilirler. YAZAN Richard Stallman ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER dir komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve dir yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils dir ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/pr.1.xml0000644000175000017500000003310410532245473017736 0ustar demirtendemirten 1 pr Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 pr metin dosyalarını yazıcıda basılacak biçime dönüştürür KULLANIM pr [ seçenekler ] [ dosya ] ... AÇIKLAMA pr, yazıcıda çıktılanmak üzere dosyayı sütunlara ve sayfalara ayırır. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar, kısa seçenekler için de zorunludur. +ilk_sayfa[:son_sayfa] --pages=ilk_sayfa[:son_sayfa] Basım işlemi ilk_sayfa'dan başlar, son_sayfa'da biter. -sütun_sayısı --columns=sütun_sayısı sütun_sayısı ile belirtilen sayıda sütun çıktılar ve -a seçeneği belirtilmemişse, sütunları aşağıya doğru basar. Her sayfadaki sütun içi satır sayısını eşitler. -a --across Sütunları aşağıya doğru değil, bir uçtan diğerine doğru basar, -sütun_sayısı ile birlikte kullanılır. -c --show-control-chars Şapkalı (^G) ve sekizlik tersbölülü gösterim kullanılır. -d --double-space Çıktıda çift boşluk bırakır. -D --date-format=biçim Başlıkta tarih biçimi olarak biçim kullanılır. -e[karakter[genişlik]] --expand-tabs[=karakter[genişlik]] karakter'leri (sekmeler) genişlik (8) karakterlik boşluklara genişletir. -f -F --form-feed Sayfaları ayırmak için satırsonu karakteri yerine sayfa ilerletme karakteri kullanılır (-F seçeneği kullanıldığında 3 satırlık sayfa başı, kullanılmadığında ise 5 satırlık sayfa başı ve sonu ayrılır). -h başlık --header=başlık Sayfa başlığında ortalanmış olarak dosya ismi yerine başlık kullanılır. -h "" ile boş bir satır basılır, -h"" olarak kullanmayın. -i[karakter[genişlik]] --output-tabs[=karakter[genişlik]] genişlik (8) karakterlik boşlukları karakter'le (sekme) değiştirir -J --join-lines Uzun satırların -W seçeneği ile kırpılmasını engelleyerek aşağıda devem etmesini sağlar. Sütun hizalaması yapılmaz, ayraçlar --sep-string[=dizge] ile belirtilir. -l sayfa_uzunluğu --length=sayfa_uzunluğu Sayfa uzunluğunu sayfa_uzunluğu satıra (66) ayarlar (öntanımlı satır sayısı, metinler için 56'dır, -F kullanılmışsa 63'dür). -m --merge Bütün dosyaları her sütunda bir olmak üzere -J seçeneği belirtilmemişse satırları kırparak paralel çıktılar. -n[ayraç[genişlik]] --number-lines[=ayraç[genişlik]] Satırları genişlik haneli sayılarla (verilmezse 5) numaralandırır. Numaradan sonra ayraç karakteri (verilmezse sekme) kullanılır. Öntanımlı olarak, numaralama girdi dosyasının 1. satırından başlar. -N sayı --first-line-number=sayı İlk sayfanın 1. satırı sayı ile numaralanarak sayılır (bkz. +ilk_sayfa). -o girinti --indent=girinti Her satırı girinti boşluk içerden basar. -w ya da -W etkilenmez. girinti, sayfa_genişliği'ne eklenir. -r --no-file-warnings Dosya açılmadığı durumlarda uyarı vermez. -s[karakter] --separator[=karakter] Sütunlar tek bir karakter ile ayrılır, -w belirtilmedikçe öntanımlı karakter sekme karakteridir, -w belirtilirse karakter kullanılmaz. -w belirtilmedikçe 3 sütunlu seçeneklerin (-sütun_sayısı|-a -sütun_sayısı|-m) tümünde -s[karakter] satırların kırpılmamasını sağlar. -Sdizge --sep-string[=dizge] Sütunlar dizge ile ayrılır. -S olmadan: -J ile öntanımlı ayraç sekme karakteridir, -J kullanılmazsa boşluk kullanılır (-S" ") ile aynı). Sütun seçenekleri üzerinde bir etkisi yoktur. -t --omit-header Sayfa başındaki ve sonundaki alanlar kaldırılır. -T --omit-pagination Sayfa başındaki ve sonundaki alanlar kaldırılır, sayfa ilerletme karakteri ile sayfalama uygulanmaz. -v --show-nonprinting Sekizlik tersbölülü gösterim kullanılır. -w sayfa_genişliği --width=sayfa_genişliği Sadece çok sütunlu çıktılama için sayfa genişliği sayfa_genişliği (72) karaktere ayarlanır. -S[karakter] ile kapatılır (72). -W sayfa_genişliği --page-width=sayfa_genişliği Sayfa genişliği daima sayfa_genişliği (72) karaktere ayarlanır. -J seçeneği verilmezse satırlar kırpılır. -S veya -s ile etkileşime grmez. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. nn <=10 veya -F ile nn <=3 olduğu zaman -T ile -l nn uygulanır. dosya verilmezse ya da - verilirse standart girdi okunur. YAZANLAR Pete TerMaat ve Roland Huebner tarafından yazılmıştır. GERİ BİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildiriniz. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER pr komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve pr yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info pr ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Aralık 2003Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/base64.1.xml0000644000175000017500000000753210537271406020407 0ustar demirtendemirten 1 base64 FSF GNU coreutils 6.5 Kasım 2006 base64 veriyi base64 kodlar veya kodunu çözer ve standart çıktıya basar base64 seçenekler dosya AÇIKLAMA base64, dosya veya standart girdiyi base64 kodlar veya kodunu çözer ve standart çıktıya basar. -w --wrap=sütun Kodlanan satırları sütun karakterle sınırlar (öntanımlı 76). Satır genişliğini sınırlamayı iptal etmek için 0 kullanınız. -d --decode Verinin kodunu çözer. -i --ignore-garbage Kodu çözerken alfabetik olmayan karakterleri yoksayar. --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. dosya belirtilmezse veya dosya olarak - verilirse standart girdi okunur. Veri RFC 3584'te açıklandığı gibi base64 alfabesine göre kodlanır. Kod çözme öntanımlı olarak uyumlu girdi gerektirir. Kodlanmış akımı içindeki alfabetik olmayan karakterlerden (örneğin satırsonu karakterleri) kurtarmak için --ignore-garbage seçeneğini kullanınız. YAZAN Simon Josefsson tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER base64 komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve base64 yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils base64 ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/chage.1.xml0000644000175000017500000001600410307100623020347 0ustar demirtendemirten chage .\" Copyright 1990 - 1994 Julianne Frances Haugh .\" All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. Neither the name of Julianne F. Haugh nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY JULIE HAUGH AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL JULIE HAUGH OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. 1 chage chage kullanıcı parolasının son kullanma tarihini değiştirir chage [-m asgari-gün-sayısı] [-M azami-gün-sayısı] [-d son-gün] [-I pasif] [-E son-tarih] [-W uyarı-gün-sayısı] kullanıcı chage -l kullanıcı AÇIKLAMA chage, parolanın son değiştirilme tarihinden, değiştirilmesi gerekecek olan güne kadar geçen sürenin gün cinsinde miktarını değiştirir. Bu bilgi, sistem tarafından, kullanıcının ne zaman parolasını değiştirmesi gerektiğini bulmakta kullanılır. Bu komut root kullanıcıya tahsis edilmiştir. Sadece -l seçeneği, normal kullanıcılar tarafından, parola ve hesaplarının son kullanma tarihini görmek amacı ile kullanılabilir. -m seçeneği ile belirtilen asgari-gün-sayısı'nın değeri, parola değişiklikleri arasında geçecek asgari gün sayısıdır. Buraya sıfır değeri verilirse, kullanıcı istediği bir zaman parolasını değiştirebilir. -M seçeneği ile belirtilen azami-gün-sayısı'nın değeri, parolanın geçerliliğinin biteceği güne kadar geçecek zamanın gün cinsinden miktarıdır. azami-gün-sayısı artı son-gün, içinde bulunulan günden az ise, kullanıcı hesabını kullanmadan önce parolasını değiştirmek zorunda kalacaktır. Bu olay, -W seçeneğini kullanılarak da ayarlanabilir. Bu seçenek sayesinde kullanıcıya bu olay hakkında uyarı mesajı verebilirsiniz. -d seçeneği ile, son-gün'ün değeri 1 Ocak 1970'den parolanın son değişeceği güne kadar olan gün sayısıdır. YYYY-AA-GG biçiminde bir tarih olarak da belirtilebilir (veya yaşadığınız bölgede kabul edilen tarih biçimi ile). -E seçeneği, kullanıcı hesabının hangi tarihten sonra erişilemez olduğunu ayarlamak için kullanılır. son-tarih'in değeri; 1 Ocak 1970'den hesabın kilitleneceği güne kadar olan sürenin gün cinsinden miktarıdır. YYYY-AA-GG biçiminde bir tarih olarak da belirtilebilir (veya yaşadığınız bölgede kabul edilen tarih biçimi ile). Hesabı kilitlenen bir kullanıcının hesabını tekrar kullanabilmesi için, mutlaka sistem yöneticisine baş vurması gerekmektedir. -I seçeneği, bir parolanın pasif hale geçmesi ile hesabın kilitlenmesi arasında geçecek olan gün miktarını ayarlamak için kullanılır. pasif seçeneği, pasif geçecek gün sayısıdır. 0 (sıfır) değeri bu özelliği etkisizleştirir. Hesabı kilitlenen bir kullanıcının hesabını tekrar kullanabilmesi için, mutlaka sistem yöneticisine baş vurması gerekmektedir. -W seçeneği, bir parola değişikliğinin gerekeceği günden kaç gün önce uyarı verileceğini ayarlamak için kullanılır. uyarı-gün-sayısı seçeneği, kullanıcının parolasının geçersiz kalmasından önce kullanıcının uyarılacağı gün sayısıdır. Şayet hiçbir seçenek belirtilmezse, chage etkileşimli kipe geçer. O an için geçerli olan bütün değerleri ekrana yazar. Bu alanlardaki değerleri değiştirmek için yeni değerler girilir. Şayet geçerli değerleri kullanmak istiyorsanız bu satırları boş bırakın. Geçerli değerler [ ] işaretleri arasında gösterilir. SINIRLAMALAR chage uygulamasının /etc/shadow dosyasına ihtiyacı vardır. Şayet parolalar /etc/passwd dosyası içinde saklanıyorsa, chage uygulamasının işlevselliği ortadan kalkar. İLGİLİ DOSYALAR /etc/passwd - kullanıcı hesabı bilgileri /etc/shadow - gölge parolalı kullanıcı hesabı bilgileri İLGİLİ BELGELER , . YAZAN Julianne Frances Haugh jockgrrl@ix.netcom.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/sha1sum.1.xml0000644000175000017500000001077010532245473020702 0ustar demirtendemirten 1 sha1sum Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 sha1sum SHA1 ileti özetini hesaplar ve sınar KULLANIM sha1sum [seçenek] [dosya] ... AÇIKLAMA SHA1 (160 bitlik) sağlama toplamını çıktı olarak verir veya sınar. dosya verilmezse ya da '-' olarak tanımlanırsa, standart girdiyi okur. -b --binary Dosyaları ikilik kipte okur. -c --check SHA1 toplamlarını dosyadan okur ve bunları sınar. -t --text Dosyaları metin kipinde okur (öntanımlıdır). Aşağıdaki iki seçenek sadece sağlama toplamlarını sınarken yararlıdırlar: --status Herhangi bir çıktı vermez, durum kodu başarılı olarak görünür. -w --warn Olması gerektiği gibi biçimlenmemiş sağlama toplamı satırlarıyla ilgili uyarı verir. --help Bu yardımı gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgisini gösterir ve çıkar. Toplamlar FIPS-180-1'de açıklandığı gibi hesaplanır. Sınama esnasında, girdi dosyası bu komutun daha önceki çıktısı olmalıdır. Öntanımlı kipte bir sağlama toplamlı satır, türü gösteren karakter (ikilik için *, metin için ' ') ve her dosyanın adı çıktı olarak verilir. YAZAN Ulrich Drepper, Scott Miller ve David Madore tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER sha1sum komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve sha1sum yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils sha1sum ÇEVİREN Emin İslam Tatlı eminislam@web·de, Nisan 2004Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/vdir.1.xml0000644000175000017500000004701610535044171020263 0ustar demirtendemirten 1 vdir Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 vdir dizinlerin içindekileri listeler KULLANIM vdir [seçenek]... [dosya]... AÇIKLAMA (Öntanımlı olarak içinde bulunulan dizindeki) dosyalarla ilgili bilgileri görüntüler. Ne -cftuvSUX seçeneklerinden biri ne de --sort verilmişse, alfabetik sıraya göre listeleme yapar. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -a --all . (nokta) ile başlayan dosyaları gizlemez. -A --almost-all İsimlerinde . ve .. bulunan dosyaları listelemez. Her dosyanın yazarını basar. -b --escape Basılamayan karakterler için sekizlik tabandaki değerlerini basar. --block-size=boyut boyut baytlık bloklar kullanılır. -B --ignore-backups ~ ile sona eren dosya isimlerini listelemez. -c -lt ile birlikte dosya durum bilgilerinin son düzenlendiği zamana göre sıralar ve ve bu zamanı gösterir. -l ile birlikte kullanıldığında ise isme göre sıralar ve dosya durum bilgilerinin son düzenlendiği zamanı gösterir. Aksi takdirde, dosya durum bilgilerinin son düzenlendiği zamana göre sıralar. -C Sütunlar halinde listeleme yapar. --color[=koşul] Dosya türlerini ayırdetmek için renklendirme yapılıp yapılmayacağı belirtilir. koşul olarak, `never' (asla), `always' (daima) veya `auto' verilebilir. -d --directory -l seçeneği ile birlikte sadece dizine ilişkin bilgileri gösterir. -D --dired Emacs'ın `dired' kipi için tasarlanmış çıktı üretir. -f Sıralama yapmaz, -aU etkinleştirilir, -lst edilginleştirilir. -F --classify Liste girdilerine */=@| göstergelerinden birini ekler. --file-type Liste girdilerine /=@| göstergelerinden birini ekler. --format=sözcük sözcük olarak verilebilecek değerler ve karşılığı olan seçenekler: across -x, commas -m, horizontal -x, long -l, single-column -1, verbose -l, vertical -C --full-time -l --time-style=full-iso seçeneklerine eşdeğerdir. -g Dosya sahibini göstermemesi dışında -l gibidir. -G --no-group Grup sütununu göstermez. --group-directories-first Dizinleri dosyalardan önce gruplar. -h --human-readable Boyutları kullanıcı tarafından kolay okunabilecek biçimde (1K 234M 2G gibi) gösterir. -si Yukarıdaki seçeneğe benzer ama 1024 yerine 1000'lik katlar kullanılır (1 MB=1000KB kabul edilir, 1024 değil). -H --dereference-command-line Komut satırındaki sembolik bağlar takip edilir. --dereference-command-line-symlink-to-dir Hedefi bir dizin olan her komut satırı sembolik bağı izlenir. --hide=şablon Komut şablonu ile eşleşen girdiler gösterilmez (-a veya -A ile iptal edilir) --indicator-style=sözcük Listedeki girdilere sözcük ile belirtilen tarzda gösterge ekler: none (öntanımlı değer), classify (-F), file-type (--file-type), slash (-p) -i --inode Her dosyanın indis numarasını basar. -I --ignore=şablon şablon ile eşleşen girdileri listelemez. -k --block-size=1K ile aynıdır. -l Uzun liste biçimi kullanılır. -L --dereference Bir sembolik bağın bilgileri gösterilirken, bağın kendisinin değil gösterdiği dosyanın bilgileri gösterilir. -m Listeyi virgül ile ayrılmış girdiler halinde gösterir. -n --numeric-uid-gid Kullanıcı ve grup isimleri yerine numaralarını göstermesi dışında -l gibidir. -N --literal Ham dosya isimlerini basar (kontrol karakterleri özel olarak değerlendirilmez). -o Grup sütununu göstermemesi dışında -l gibidir. -p --indicator-style=slash Dizinleree / göstergesini ekler. -q --hide-control-chars Basılamayan kontrol karakterlerini ? ile gösterir. --show-control-chars Basılamayan konrol karakterlerini oldukları gibi gösterir (uygulama vdir ve çıktılama birimi uçbirim olmadıkça öntanımlıdır). -Q --quote-name Girdi isimlerini tırnak içine alır. --quoting-style=sözcük Girdi isimleri tırnak içine alınırken sözcük ile belirtilen tarz kullanılır: literal, locale, shell, shell-always, c, escape -r --reverse Ters sıralama yapar. -R --recursive Altdizinleri ardışık olarak listeler. -s --size Dosya boyutlarını blok cinsinden gösterir. -S Dosya boyutuna göre sıralama yapar. --sort=sözcük sözcük ile belirtilen türde sıralama yapılır: extension (uzantısına göre -X), none (yok -U), size (boyuta göre -S), time (zamana göre -t), version (sürüme göre -v). --time=sözcük Zaman bilgisi gösterilirken değişiklik zamanı yerine sözcük ile belirtilen zaman kullanılır. Erişim zamanı için: atime, access, use. Oluşturulma zamanı için: ctime. Duruma göre: status. Sıralama türü --sort=time olarak belirtildiğinde sıralama burada belirtilen zamana göre yapılır. --time-style=tarz -l seçeneği ile çıktılanann listede zaman belirtilen tarzda gösterilir: full-iso, long-iso, iso, +biçim. biçim date komutundaki gibi yorumlanır. Eğer biçim, biçim1<satırsonu>biçim2 biçiminde verilirse, en yeni dosyalara biçim2, daha eski olanlara da biçim1 uygulanır. Eğer biçim `posix-' ile başlıyorsa biçim sadece POSIX yereli dışında etkin olur. -t Değişiklik zamanına göre sıralama yapılır. -T --tabsize=sayı Sekme durakları için 8 yerine, sayı kullanılır. -u -lt ile birlikte erişim zamanına göre ile sıralar ve bu zamanı gösterir. -l ile birlikte kullanıldığında ise isme göre sıralar ve erişim zamanını gösterir. Aksi takdirde, erişim zamanına göre sıralar. -U Sıralama yapılmaz; girdiler dizindeki sırasına göre listelenir. -v Sıralama sürüme göre yapılır. -w --width=sayı Ekran genişliği sayı karakterlik kabul edilir. -x Listeleme sütunlar halinde değil satıra dizilerek yapılır. -X Alfabetik sıralama dosya uzantısına göre yapılır. -1 Listeleme her satıra bir dosya yazılarak yapılır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. boyut şu dizge ya da eşdeğeri olan tamsayılardan biri ile belirtilebilir: kB 1000, K 1024, MB 1000*1000, M 1024*1024 ve benzer şekilde G, T, P, E, Z, Y. Öntanımlı olarak, dosyaların türlerini ayırdetmek için renkler kullanılmaz. Bu, --color=none kullanımına eşdeğerdir. --color seçeneğinin argümansız kullanımı --color=always anlamına gelir. Renkli kodlama sadece --color=auto ile ve standart çıktı bir uçbirime (tty) bağlı ise yapılır. Renkler LS_COLORS ortam değişkeninden alınırlar; dircolors komutu tarafından kolayca LS_COLORS ortam değişkenine atanabilirler. Çıkış durumu, küçük bir sorun varsa 1, büyük bir sorun varsa 2, sorun yoksa 0'dır. YAZAN Richard Stallman ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER vdir komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve vdir yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils vdir ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/mv.1.xml0000644000175000017500000001652410532245473017746 0ustar demirtendemirten 1 mv Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 mv dosyaları taşır (ismini değiştirir) KULLANIM mv [seçenek]... [-T] kaynak hedef mv [seçenek]... kaynak... dizin mv [seçenek]... -t dizin kaynak... AÇIKLAMA Belirtilen kaynak dosyasının ismini hedef olarak değiştirir veya birden fazla kaynak dosyasını dizin'e taşır. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. --backup[=yöntem] Varolan hedef dosyalarının herbirini yedekler. -b --backup gibidir fakat herhangi bir argüman kabul etmez. -f --force Varolan bir hedefin üzerine yazmak için sormaz. -i --interactive Varolan bir hedefin üzerine yazmadan önce sorar. --strip-trailing-slashes kaynak argümanlarının her birinin sonundaki bölü işaretini kaldırır. -S --suffix=sonek Belirtilen yedekleme soneki kullanılır. -t --target-directory=dizin Bütün kaynak argümanlarını dizin içine taşır. -T --no-target-directory hedef normal dosya olarak ele alınır. -u --update Sadece hedef dosya kaynak dosyadan daha eski ise veya hedef dosya yoksa taşır. Böylece dosya güncellemesi yapılmış olur. -v --verbose Yapılan işlem hakkında daha ayrıntılı bilgi verir. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. --suffix seçeneği ile veya SIMPLE_BACKUP_SUFFIX ile belirtilmediği sürece, yedekleme soneki '~' dir. Sürüm kontrol yöntemi VERSION_CONTROL ortam değişkeni ile veya --backup seçeneği ile seçilebilir. Değerler şunlardır: none off Asla yedekleme yapmaz (--backup belirtilmiş olsa bile) numbered t Numaralı yedekleme yapılır. existing nil Numaralandırılmış yedekler varsa, numaralı, aksi durumda basit yedekleme yapar. simple never Daima basit yedekleme yapar. YAZAN Mike Parker, David MacKenzie ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER mv komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve mv yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils mv ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ekim 2003Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/sum.1.xml0000644000175000017500000000656010540256142020121 0ustar demirtendemirten 1 sum Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 sum bir dosyadaki blok sayısını ve sağlama toplamını basar KULLANIM sum [seçenek]... [dosya]... AÇIKLAMA Her dosyanın sağlama toplamını ve blok sayısını yazar. -r -s seçeneğini iptal eder, BSD toplama algoritmasını kullanır, blok genişliğini 1K alır. -s --sysv System V toplama algoritmasını kullanır, blok genişliğini 512 bayt alır --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. dosya verilmemişse veya - verilmişse, standart girdi okunur. YAZAN Kayvan Aghaiepour ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER sum komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve sum yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils sum ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/chmod.1.xml0000644000175000017500000002364310532245473020416 0ustar demirtendemirten 1 chmod Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 chmod dosya kip bitlerini değiştirir chmod [seçenek]... kip[,kip]... dosya... chmod [seçenek]... sekizlik-kip dosya... chmod [seçenek]... --reference=örnek-dosya dosya... AÇIKLAMA Bu kılavuz, chmod komutunun GNU sürümünü anlatmaktadır. chmod, belirtilen her dosyanın kip bitlerini belirtilen kipe göre değiştirir. Kip belirtimi yapılacak değişiklilerin sembolik gösterimlerinden oluşabileceği gibi yeni kip bitlerinin belirtildiği bit kalıbını içeren sekizlik sayılardan da oluşabilir. Sembolik kip sözdizimi [ugoa...][[+-=][rwxXstugo...]...][,...] biçimindedir. rwxXst harfleri birden fazla belirtilebilirken, ugo harflerinden yalnız biri belirtilebilir. Virgüller ile ayrılarak, çeşitli sembolik kipler belirtilebilir. ugoa harfleri, değiştirilecek dosyaya hangi kullanıcının erişeceğini kontrol eder: sahibi olan kullanıcı u (yoU), dosyanın grubunda bulunan kullanıcılar g (Group), dosya grubunun dışındaki diğer kullanıcılar o (Others) veya bütün kullanıcılar a (All). Şayet bunlardan birisi belirtilmemişse, a seçeneği belirtilmiş gibi işlem yapılır, fakat umask içinde ayarlanmış bitler etkilenmez. + işleci, seçilen kiplerin her dosyadaki mevcut kip bitlerine eklenmesini sağlar; - işleci bunları mevcut kiplerden kaldırmaya yarar;= ise dosyada bulunan izinler üzerine atama yapmaya yarar (= işleci kullanıldıktan sonra eski dosya izinleri geçersiz olur ve yeni atanan izinler kullanılır; dizinlerin kullanıcı ve grup kimliği bitleri bu özellikten etkilenmezler.). rwxXst harfleri, etkiledikleri kullanıcılar için, yeni bit kiplerini seçerler: oku r (Read), yaz w (Write), çalıştır (dizinler için erişim) x (eXecute), dosyanın bir dizin olduğu durumlarda veya bazı kullanıcılar için çalıştırma izninin olduğu durumlarda çalıştır X, çalıştırma için kullanıcı veya grup kimliklerini ayarla s, sınırlı silme bayrağı veya yapışkan bit t (sTicky). Bu harflerin bir veya birkaçı yerine ugo harflerinden yalnızca birini belirtebilirsiniz: izinler dosyanın sahibi olan kullanıcılara aittir u (yoU), izinler dosyanın sahibi olan gruptaki diğer kullanıcılara aittir g (Group) ve izinler önceki iki sınıfta belirtilenlerin dışındaki kullanıcılara tahsis edilmiştir o (Others). Bir sayısal kip, en az bir en çok dört sekizlik (0 ile 7 arasında) rakamdan oluşur ve her rakam 4, 2 ve 1 değerli bitler birbirine eklenerek elde edilir. Atlanmış her bir basamak sıfır kabul edilir. İlk rakam kullanıcı kimliği (4), grup kimliği (2) ve yapışkan bit (1) özniteliklerinden oluşur. İkinci rakam dosyanın sahibi olan kullanıcı için izinleri seçer: okuma (4), yazma (2) ve çalıştırma (1) izinleri. Üçüncüsü aynı değerleri gruptaki kullanıcılara, sonuncusu da grup dışındaki kullanıcılara uygular. chmod asla, sembolik bağların izinlerini değiştirmez, onların izinlerini chmod sistem çağrıları da değiştiremez. Sembolik bağların izinleri asla kullanılmadığı için, bu temelde bir sorun yaratmaz. Bununla beraber, komut satırında listelenen her bir sembolik bağ için, chmod sembolik bağın hedefi olan dosyanın izinlerini değiştirir. Bunun tersi olarak, chmod, ardışık dizin geçişleri sırasında saptadığı sembolik bağları görmezden gelir. SINIRLI SİLME BAYRAĞI veya YAPIŞKAN BİT Sınırlı silme bayrağı ve yapışkan bit tek bir bit olup, bit dosyanın türüne bağlı olarak yorumlanır. Dizinler için bu bit sıradan kullanıcıların kendilerine ait olmayan dizinleri dosyaları dizinden silmelerini veya isimlerini değiştirmelerini engeller; bu durumda bit, dizin için sınırlı silme bayrağı adını alır ve genelde /tmp gibi herkesin yazabildiği dizinlerde kullanılır. Bazı eski sistemlerdeki normal dosyalarda bu bit programların metin imgesinin takas alanında saklanmasına ve böylece çalıştırılırken daha hızlı yüklenmesini sağlardı; bu durumda bit yapışkan bit adını alırdı. (Linux çekirdeği bu yapışkan bitleri yoksayar.) SEÇENEKLER Her bir dosya'nın kipini belirtilen kip ile değiştirir. -c --changes Sadece değişiklik olduğu zaman rapor vermesi dışında --verbose gibidir. --no-preserve-root `/' özel olarak ele alınmaz (öntanımlı) --preserve-root `/' üzerinde ardışık işlem yapılamaz. -f --silent --quiet Pekçok hatayı görmezden gelir. -v --verbose İşlem yapılan her bir dosya için bir tanı bilgisi çıktılar. --reference=örnek-dosya kip yerine örnek-dosya'nın kipini kullanır. -R --recursive Dosya ve dizinleri ardışık olarak değiştirir. --help Bu yardım metnini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Her bir kip ugoa harflerinin sıfır ya da bir kaçından, +-= sembollerinden birinden ve rwxXst harflerinden sıfır veya bir kaçından ugo harflerinin birinden oluşur. (veya kısaca `[ugoa]*([-+=]([rwxXst]*|[ugo]))+') YAZAN David MacKenzie ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER chmod komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve chmod yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils chmod ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Kasım 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/seq.1.xml0000644000175000017500000001126210532245473020106 0ustar demirtendemirten 1 seq Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 seq bir sayı dizisi basar KULLANIM seq [seçenek]... son seq [seçenek]... ilk son seq [seçenek]... ilk artış son AÇIKLAMA ilkten başlayıp sona kadar artışar atlayarak bir sayı dizisi basar. -f --format=biçim printf tarzı gerçel sayı biçimi kullanılır (öntanımlı: %g). -s --separator=dizge Sayıları ayırmak için dizgei kullanılır (öntanımlı: \n). -w --equal-width Sayıların soluna sıfır ekleyerek genişliği eşitler. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. Eğer ilk ve artış belirtilmezse, 1 oldukları varsayılır. son ilkten küçük bile olsa verilmeyen artışın 1 olduğu varsayılır. ilk, artış ve son gerçel sayı değerler olarak yorumlanır. Genellikle son ilkten büyük olduğunda artış pozitif, küçük olduğunda ise negatif olur. biçim `double' türünde tek argüman basmaya elverişli olmalıdır. ilk, artış ve son azami duyarlılığı duy olan ondalık sayılarsa biçimin %.duyf olduğu aksi takdirde %g olduğu varsayılır. YAZAN Ulrich Drepper tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER seq komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve seq yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils seq ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/groups.1.xml0000644000175000017500000000604110532245473020634 0ustar demirtendemirten 1 groups Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 groups kullanıcının üyesi olduğu grupları basar KULLANIM groups [seçenek] ... [kullanıcı] ... AÇIKLAMA Her dosyanın içindeki satırları (öntanımlı olarak standart girdiyi) katlar ve standart çıktıya basar. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. id -Gn ile aynı. kullanıcı belirtilmezse o anki süreç kullanılır. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER groups komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve groups yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils groups ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/hostid.1.xml0000644000175000017500000000535410532245473020615 0ustar demirtendemirten 1 hostid Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 hostid konağın sayısal betimleyicisini basar KULLANIM hostid hostid [seçenek] AÇIKLAMA Çalıştırıldığı makinanın kimliğini onaltılık tabanda gösterir. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER hostid komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve hostid yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils hostid ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/env.1.xml0000644000175000017500000000703710532245473020113 0ustar demirtendemirten 1 env Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 env değiştirilmiş ortamda komut çalıştırır KULLANIM env [seçenek] ... [-] [isim=değer] ... [komut [argüman] ...] AÇIKLAMA Ortamda, her isime değeri atanıp komut çalıştırılır. -i --ignore-environment Boş bir ortam ile işe başlar. -u --unset=isim Belirtilen isimdeki ortam değişkeni ortamdan kaldırılır. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Tek başına - kullanımı -i seçeneğinin uygulanmasına yol açar. YAZAN Richard Mlynarik ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER env komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve env yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils env ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/sha384sum.1.xml0000644000175000017500000001076110532245473021060 0ustar demirtendemirten 1 sha384sum Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 sha384sum SHA384 ileti özetini hesaplar ve sınar KULLANIM sha384sum [seçenek] [dosya] ... AÇIKLAMA SHA384 (384 bitlik) sağlama toplamını çıktı olarak verir veya sınar. dosya verilmezse ya da '-' olarak tanımlanırsa, standart girdiyi okur. -b --binary Dosyaları ikilik kipte okur. -c --check SHA384 toplamlarını dosyadan okur ve bunları sınar. -t --text Dosyaları metin kipinde okur (öntanımlıdır). Aşağıdaki iki seçenek sadece sağlama toplamlarını sınarken yararlıdırlar: --status Herhangi bir çıktı vermez, durum kodu başarılı olarak görünür. -w --warn Olması gerektiği gibi biçimlenmemiş sağlama toplamı satırlarıyla ilgili uyarı verir. --help Bu yardımı gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgisini gösterir ve çıkar. Toplamlar FIPS-180-2'de açıklandığı gibi hesaplanır. Sınama esnasında, girdi dosyası bu komutun daha önceki çıktısı olmalıdır. Öntanımlı kipte bir sağlama toplamlı satır, türü gösteren karakter (ikilik için *, metin için ' ') ve her dosyanın adı çıktı olarak verilir. YAZAN Ulrich Drepper, Scott Miller ve David Madore tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER sha384sum komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve sha384sum yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils sha384sum ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/printf.1.xml0000644000175000017500000001411110532245473020614 0ustar demirtendemirten 1 printf Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 printf veriyi biçimler ve basar printf biçim [argüman] ... printf seçenek AÇIKLAMA biçime göre argümanları basar. --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. biçim çıktıyı C printf'teki gibi denetler. Yorumlanan dizilimler şunlardır: \" çift tırnak imi \NNN sekizlik değeri NNN olar karakter (1 veya 3 rakamlı) \\ tersbölü imi \a alarm (BEL) \b gerisilme \c hiçbir şey çıktılamaz \f sayfa ileri \n satırsonu \r satırbaşı \t yatay sekme \v düşey sekme \xHH onaltılık değeri HH olan karakter (1 veya 2 rakamlı) \uHHHH Onaltılık değeri HHHH (4 rakamlı) olan Unicode (ISO/IEC 10646) karakter \UHHHHHHHH Onaltılık değeri HHHHHHHH (8 rakamlı) olan Unicode karakter %% tek bir % karakteri %b \0 veya \0NNN biçimindeki sekizlikler hariç, argüman \ öncelemeli bir dizge olarak yorumlanır diouxXfeEgGcs karakterlerinden biri ile biten C biçim belirtimleri önce argümanlarla doğru veri türüne dönüştürülür. Değişken genişlikleri elde edilir. Kullandığınız kabuk burada açıklanandan farklı bir printf komutu içeriyor olabilir. Desteklenen seçenekler için kullanmakta olduğunuz kabuğun belgelerine göz atmanız faydalı olabilir. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Bir yazılım hatası bulursanız, lütfen bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER printf komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve printf yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils printf ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/logname.1.xml0000644000175000017500000000522610532245473020743 0ustar demirtendemirten 1 logname Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 logname kullanıcının ismini basar KULLANIM logname [seçenek] AÇIKLAMA Çalıştıran kullanıcının ismini gösterir. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN Bilinmiyor. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER logname komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve logname yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils logname ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/factor.1.xml0000644000175000017500000000563510540066341020575 0ustar demirtendemirten 1 factor Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 factor sayıları asal çarpanlarına ayırır KULLANIM factor [sayı] ... factor seçenek AÇIKLAMA Her sayıyı asal çarpanlarına ayırır. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Belirtilen sayıların her birini asal çarpanlarına ayırıp basar. Komut satırında argüman belirtilmemişse standart girdiyi okur. YAZAN Paul Rubin tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER factor komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve factor yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils factor ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/bzgrep.1.xml0000644000175000017500000000653510307100007020575 0ustar demirtendemirten 1 bzgrep bzgrep bir düzenli ifade için belirtilen bzip2 sıkıştırılmış dosyalarında grep ile arama yapar bzegrep bir düzenli ifade için belirtilen bzip2 sıkıştırılmış dosyalarında egrep ile arama yapar bzfgrep bir düzenli ifade için belirtilen bzip2 sıkıştırılmış dosyalarında fgrep ile arama yapar bzgrep [ grep_seçenekleri ] [ -e ] ifade dosya ... bzegrep [ egrep_seçenekleri ] [ -e ] ifade dosya ... bzfgrep [ fgrep_seçenekleri ] [ -e ] ifade dosya ... AÇIKLAMA bzgrep, bzip2 ile sıkıştırılmış dosyalar üzerinde grep çalıştırmak için kullanılır. grep için geçerli olan bütün seçenekler burada da geçerlidir. Şayet dosya ismi belirtilmemişse, standart girdi, gerekli ise açıldıktan sonra grep'e gönderilir. Eğer dosya ismi verilmişse, bu dosyalar gerekli ise açılır ve grep'e gönderilir. Şayet bzgrep, bzegrep veya bzfgrep şeklinde çağrılır ise, grep yerine egrep veya fgrep kullanılır. Eğer GREP ortam değişkeni ayarlanmışsa, bzgrep bu değişkeni grep çağrısı olarak kullanır. Örneğin: sh için: GREP=fgrep bzgrep ifade dosyalar csh için: (setenv GREP fgrep; bzgrep ifade dosyalar) YAZAN Charles Levert charles@comm.polymtl.ca tarafından yazılmıştır.Debian GNU/Linux için bzip2'ye Philippe Troin phil@fifi.org tarafından uyarlanmıştır. İLGİLİ BELGELER , , , , , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/df.1.xml0000644000175000017500000001762010532245473017713 0ustar demirtendemirten 1 df Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 df dosya sisteminin disk alanı kullanımını gösterir df [seçenek]... [dosya]... AÇIKLAMA Bu kılavuz sayfası, df komutunun GNU sürümünü belgelendirmektedir. df, dosya ile belirtilen her dosya sistemindeki kullanılabilir disk alanı miktarını görüntüler. Şayet dosya ismi belirtilmemişse, o an bağlı olan bütün dosya sistemlerindeki kullanılabilir alan görüntülenir. 512 baytlık blokların kullanıldığı POSIXLY_CORRECT çevre değişkeni tanımlanmadığı müddetçe, öntanımlı olarak disk alanı 1 kB'lık bloklar halinde gösterilir, aksi takdirde 512 baytlık bloklar halinde gösterilir. Şayet bir argüman, bağlanmış bir dosya sistemini ihtiva eden bir disk aygıt düğümünün tam dosya adı ise df, bu aygıt düğümünü içeren dosya sistemi yerine (ki bu daima kök dosya sistemidir), bu dosya sistemindeki kullanılabilir alanı görüntüler. df'nin bu sürümü bağlanmamış dosya sistemlerindeki boş alanları gösterme yeteneğine sahip değildir, çünkü bunu yapabilen sistemlerin pek çoğu, dosya sistemi yapısının taşınabilir olmayan bilgilerine ihtiyaç duyar. SEÇENEKLER dosya ile belirtilen dosya sistemi hakkındaki bilgileri gösterir. Öntanımlı olarak bütün dosya sistemlerini görüntüler. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar, kısa seçenekler için de zorunludur. -a --all Sözde dosya sistemleri de dahil edilir. -B --block-size=birim birim baytlık bloklar kullanır. -h --human-readable Boyutları, okunması kolay biçimde gösterir (1K 234M 2G gibi). -H --si Aynı şekilde fakat burada 1024 yerine 1000'lik katlar kullanılır. -i --inodes Blok kullanımı yerine dosya düğümü bilgileri görüntülenir. -k --block-size=1K ile aynıdır. -l --local Listelemeyi yerel dosya sistemleri ile sınırlandırır. --no-sync Kullanım bilgisini almadan önce sync çağrısı yapmaz (öntanımlıdır). -P --portability POSIX çıktılama biçimini kullanır. --sync Kullanım bilgisini almadan önce sync çağrısı yapar. -t --type=ds-türü Sadece belirtilen türdeki dosya sistemlerini listeler. -T --print-type Dosya sistemi türünü gösterir. -x --exclude-type=ds-türü Belirtilen türde olmayan dosya sistemlerini listeler. -v yoksayılır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. birim şunlardan biri olabilir: kB (1000), K (1024), MB (1000*1000), M (1024*1024) ve G, T, P, E, Z, Y diye devam eder (istenirse birim tamsayı karşılığı ile de belirtilebilir). YAZAN Torbjorn Granlund, David MacKenzie, Larry McVoy ve Paul Eggert tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER df komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve df yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils df ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Kasım 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/ls.1.xml0000644000175000017500000004600710554133357017742 0ustar demirtendemirten 1 ls Kullanıcı komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 ls dizinlerin içindekileri listeler KULLANIM ls [seçenek]... [dosya]... AÇIKLAMA (Öntanımlı olarak içinde bulunulan dizindeki) dosyalarla ilgili bilgileri görüntüler. Ne -cftuvSUX seçeneklerinden biri ne de --sort verilmişse, alfabetik sıraya göre listeleme yapar. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -a --all . (nokta) ile başlayan dosyaları gizlemez. -A --almost-all İsimlerinde . ve .. bulunan dosyaları listelemez. --author Her dosyanın yazarını basar. -b --escape Basılamayan karakterler için sekizlik tabandaki değerlerini basar. --block-size=boyut boyut baytlık bloklar kullanılır. -B --ignore-backups ~ ile sona eren dosya isimlerini listelemez. -c -lt ile birlikte dosya durum bilgilerinin son düzenlendiği zamana göre sıralar ve ve bu zamanı gösterir. -l ile birlikte kullanıldığında ise isme göre sıralar ve dosya durum bilgilerinin son düzenlendiği zamanı gösterir. Aksi takdirde, dosya durum bilgilerinin son düzenlendiği zamana göre sıralar. -C Sütunlar halinde listeleme yapar. --color[=koşul] Dosya türlerini ayırdetmek için renklendirme yapılıp yapılmayacağı belirtilir. koşul olarak, `never' (asla), `always' (daima) veya `auto' verilebilir. -d --directory -l seçeneği ile birlikte sadece dizine ilişkin bilgileri gösterir. -D --dired Emacs'ın `dired' kipi için tasarlanmış çıktı üretir. -f Sıralama yapmaz, -aU etkinleştirilir, -lst edilginleştirilir. -F --classify Liste girdilerine */=@| göstergelerinden birini ekler. --file-type Liste girdilerine /=@| göstergelerinden birini ekler. --format=sözcük sözcük olarak verilebilecek değerler ve karşılığı olan seçenekler: across -x, commas -m, horizontal -x, long -l, single-column -1, verbose -l, vertical -C --full-time -l --time-style=full-iso seçeneklerine eşdeğerdir. -g Dosya sahibini göstermemesi dışında -l gibidir. -G --no-group Grup sütununu göstermez. -h --human-readable Boyutları kullanıcı tarafından kolay okunabilecek biçimde (1K 234M 2G gibi) gösterir. -si Yukarıdaki seçeneğe benzer ama 1024 yerine 1000'lik katlar kullanılır (1 MB=1000KB kabul edilir, 1024 değil). -H --dereference-command-line Komut satırındaki sembolik bağlar takip edilir. --hide=şablon Komut şablonu ile eşleşen girdiler gösterilmez (-a veya -A ile iptal edilir) --indicator-style=sözcük Listedeki girdilere sözcük ile belirtilen tarzda gösterge ekler: none (öntanımlı değer), classify (-F), file-type (--file-type), slash (-p) -i --inode Her dosyanın indis numarasını basar. -I --ignore=şablon şablon ile eşleşen girdileri listelemez. -k --block-size=1K ile aynıdır. -l Uzun liste biçimi kullanılır. -L --dereference Bir sembolik bağın bilgileri gösterilirken, bağın kendisinin değil gösterdiği dosyanın bilgileri gösterilir. -m Listeyi virgül ile ayrılmış girdiler halinde gösterir. -n --numeric-uid-gid Kullanıcı ve grup isimleri yerine numaralarını göstermesi dışında -l gibidir. -N --literal Ham dosya isimlerini basar (kontrol karakterleri özel olarak değerlendirilmez). -o Grup sütununu göstermemesi dışında -l gibidir. -p --indicator-style=slash Dizinleree / göstergesini ekler. -q --hide-control-chars Basılamayan kontrol karakterlerini ? ile gösterir. --show-control-chars Basılamayan konrol karakterlerini oldukları gibi gösterir (uygulama ls ve çıktılama birimi uçbirim olmadıkça öntanımlıdır). -Q --quote-name Girdi isimlerini tırnak içine alır. --quoting-style=sözcük Girdi isimleri tırnak içine alınırken sözcük ile belirtilen tarz kullanılır: literal, locale, shell, shell-always, c, escape -r --reverse Ters sıralama yapar. -R --recursive Altdizinleri ardışık olarak listeler. -s --size Dosya boyutlarını blok cinsinden gösterir. -S Dosya boyutuna göre sıralama yapar. --sort=sözcük sözcük ile belirtilen türde sıralama yapılır: extension (uzantısına göre -X), none (yok -U), size (boyuta göre -S), time (zamana göre -t), version (sürüme göre -v). --time=sözcük Zaman bilgisi gösterilirken değişiklik zamanı yerine sözcük ile belirtilen zaman kullanılır. Erişim zamanı için: atime, access, use. Oluşturulma zamanı için: ctime. Duruma göre: status. Sıralama türü --sort=time olarak belirtildiğinde sıralama burada belirtilen zamana göre yapılır. --time-style=tarz -l seçeneği ile çıktılanann listede zaman belirtilen tarzda gösterilir: full-iso, long-iso, iso, +biçim. biçim date komutundaki gibi yorumlanır. Eğer biçim, biçim1<satırsonu>biçim2 biçiminde verilirse, en yeni dosyalara biçim2, daha eski olanlara da biçim1 uygulanır. Eğer biçim `posix-' ile başlıyorsa biçim sadece POSIX yereli dışında etkin olur. -t Değişiklik zamanına göre sıralama yapılır. -T --tabsize=sayı Sekme durakları için 8 yerine, sayı kullanılır. -u -lt ile birlikte erişim zamanına göre ile sıralar ve bu zamanı gösterir. -l ile birlikte kullanıldığında ise isme göre sıralar ve erişim zamanını gösterir. Aksi takdirde, erişim zamanına göre sıralar. -U Sıralama yapılmaz; girdiler dizindeki sırasına göre listelenir. -v Sıralama sürüme göre yapılır. -w --width=sayı Ekran genişliği sayı karakterlik kabul edilir. -x Listeleme sütunlar halinde değil satıra dizilerek yapılır. -X Alfabetik sıralama dosya uzantısına göre yapılır. -1 Listeleme her satıra bir dosya yazılarak yapılır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. boyut şu dizge ya da eşdeğeri olan tamsayılardan biri ile belirtilebilir: kB 1000, K 1024, MB 1000*1000, M 1024*1024 ve benzer şekilde G, T, P, E, Z, Y. Öntanımlı olarak, dosyaların türlerini ayırdetmek için renkler kullanılmaz. Bu, --color=none kullanımına eşdeğerdir. --color seçeneğinin argümansız kullanımı --color=always anlamına gelir. Renkli kodlama sadece --color=auto ile ve standart çıktı bir uçbirime (tty) bağlı ise yapılır. Renkler LS_COLORS ortam değişkeninden alınırlar; dircolors komutu tarafından kolayca LS_COLORS ortam değişkenine atanabilirler. YAZAN Richard Stallman ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER ls komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve ls yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils ls ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ekim 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/uname.1.xml0000644000175000017500000001207410532245473020425 0ustar demirtendemirten 1 uname Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 uname sistem bilgilerini gösterir KULLANIM uname [seçenek]... AÇIKLAMA O anki sistem bilgilerini görüntüler. seçenek belirtilmemişse, -s ile aynıdır. -a --all bütün bilgileri aşağıdaki seçenek sırasıyla gösterir; -p ve -i bilinmiyorsa atlanır. -s --kernel-name çekirdek ismini gösterir. -n --nodename ağ düğümü konak ismini gösterir. -r --kernel-release çekirdeğin derleniş sürümünü gösterir. -v --kernel-version çekirdeğin sürümünü gösterir. -m --machine makine donanım ismini gösterir. -p --processor işlemci türünü veya "unknown" gösterir. -i --hardware-platform donanım platformunu veya "unknown" gösterir. -o --operating-system işletim sistemini gösterir. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-sh-utils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER uname komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve uname yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils uname ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Kasım 2003Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/cal.1.xml0000644000175000017500000001401310307100416020035 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1989, 1990, 1993 .\" The Regents of the University of California. All rights reserved. .\" .\" This code is derived from software contributed to Berkeley by .\" Kim Letkeman. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. All advertising materials mentioning features or use of this software .\" must display the following acknowledgement: .\" This product includes software developed by the University of .\" California, Berkeley and its contributors. .\" 4. Neither the name of the University nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE REGENTS AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL THE REGENTS OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. .\" .\" @(#)cal.1 8.1 (Berkeley) 6/6/93 1 cal BSD Genel Komut Kılavuzu BSD 6 Haziran 1993 cal bir takvim görüntüler cal [-smjy13] [[ay] yıl]] AÇIKLAMA cal basit bir takvim görüntülemek için kullanılır. Şayet herhangi bir argüman belirtilmemişse, geçerli ay görüntülenir. Seçenekler şunlardır: -1 Dizinlerin özniteliklerini ve içeriklerini ardışık olarak değiştirir. Dizin geçişleri esnasında karşılaşılan sembolik bağlar yoksayılır. -V Sadece ayı görüntüler. Öntanımlı davranıştır. -3 Önceki/içinde bulunulan/sonraki ayı gösterir. -s Pazar'ı haftanın ilk günü kabul ederek görüntüler. Öntanımlı davranıştır. -m Pazartesi'yi haftanın ilk günü kabul ederek görüntüler. -j Julyen takvimini görüntüler (1 Ocak'tan başlayarak birer artırmalı gün). -y O yılın takvimini gösterir. Tek bir parametre vererek, görüntülenecek yılı tanımlamak (1-9999) mümkündür ama burada istenen yılı tam olarak belirtmek gerekir. Kısaltma kullanılmaz. "cal 89" 1989 yılını değil, 89 yılını belirtir. İki parametre var ise ayı (1-12) ve yılı tanımlar. Şayet herhangi bir parametre belirtilmemişse geçerli ayın takvimi görüntülenir. Her yıl 1 Ocak'tan itibaren başlar. Gregoryan Düzeltiminin 3 Eylül 1752'de gerçekleştiği kabul edilir. Bu tarihte pek çok ülke düzeltmeyi yapmıştır (bazıları 1900'ların başına kadar bunu gerçekleştirmediler). Bu günü takip eden 10 gün yok sayıldı. Bu nedenle, o Eylül ayındaki takvim biraz gariptir. TARİHÇE cal komutu ilk olarak AT&T UNIX Sürüm 6'da görünmüştür. DİĞER SÜRÜMLER Bu uygulamanın pek çok ayrıntılı sürümü mevcuttur. Bunlar değişik renklerde, tatil günlerini hatırlatan, doğum günlerini belirtebileceğiniz, uyarıcı/hatırlatıcı kullanan ve randevularınız kaydeden araçlardır. Örneğin, GNU gcal'ı ya da adresindeki cal takvimini kullanabilirsiniz. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/autorun.1.xml0000644000175000017500000001643410307074637021023 0ustar demirtendemirten 1 autorun autorun CDROM sürücülerini özdevinimli dosya sistemine bağlar/ayırır ve bağladıktan sonra /cdrom_dizini/autorun komutunu çalıştırır autorun [-lmqv?V] [-a uygulama] [-c cdçalar] [-e dizge] [-i milisaniye] [-n dizge] [-t dizge] [--autorun=uygulama] [--cdplayer=cdçalar] [--interval=milisaniye] [--lock] [--mountonly] [--notify=dizge] [--notify-insert=dizge] [--notify-eject=dizge] [--quiet] [--verbose] [--help] [--usage] [--version] [cdromaygıtları...] AÇIKLAMA autorun mucizevÎ olarak sistemde mevcut bütün CDROM sürücüleri otomatik olarak tanır, sürücüye yerleştirildiğinde dosya sistemine bağlar ve CDdeki uygun 'autorun' komutunu çalıştırır. Sıradan bir kullanıcının bunu yapmasını sağlamak için /etc/fstab dosyasında izin vermek istediğiniz CDROMların seçeneklerine user,exec eklemeniz gerekir. Ayrıca KDE için Autorun.desktop'u da kullanabilirsiniz. Yapmanız gereken tek şey dosyayı Autostart dizinine eklemektir. Komut dizgileri çözümlenir ve %P%, bağlama noktasının yolu ile, %D% ise aygıt yolu ile değiştirilir. Bunlardan sonra, komut dizgesi kabukta /bin/sh -c "komut dizgesi" ile çalıştılır. SEÇENEKLER -a --autorun=uygulama CD değiştirilirse, uygulama'yı çalıştırır. Bu çalıştırılabilirin CD'de bulunması gerekir. Örn."--autorun=uygulamam" şeklinde belirtirseniz ve CD /mnt/cdrom/ altına bağlanmışsa, CD değiştirildikten sonra autorun "/mnt/cdrom/uygulamam" dosyasını çalıstırmayı deneyecektir. (öntanımlı dizge: "/autorun") -c --cdplayer=cdçalar Eğer müzik CD'si takılırsa cdçalar uygulamasını çalıştır (öntanımlı: "/usr/bin/kscd"). -i --interval=milisaniye Sınamalar arasındaki milisaniye'lik bekleme süresi (öntanımlı: 1000). -l --lock Bağlanan ortamı kilitler (bu durumda dosya sisteminden kendiniz ayırmalısınız). -m --mountonly Sadece bağlar/ayırır (herhangi komut çalıştırılmaz). -n --notify=dizge CD değiştirildiği zaman çalıştırılcak komut dizgesi (öntanımlı: "/usr/bin/kfmclient configureDesktop"). -t --notify-insert=dizge CD takıldığı zaman çalıştırılması istenen autorun dosyası veya --autorun ile belirtilmiş komut çalıştırılamadığı zaman çalıştırılacak komut dizgesi (öntanımlı: "/usr/bin/kfmclient openURL %P%"). -e --notify-eject=dizge CD çıkartıldığı zaman çalıştırılcak komut dizgesi (öntanımlı: ""). -q --quiet Hiçbir çıktı üretilmez. -v --verbose Daha ayrıntılı çıktı üretilir. -? --help Bu yardım iletisini basar ve çıkar. --usage Kısa kullanım bilgisi iletisi basar. -V --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. Uzun seçenekler için zorunlu veya isteğe bağlı olan argümanlar kısa seçenekler içinde zorunlu veya isteğe bağlıdır. YAZAN Harald Hoyer Harald.Hoyer@redhat.de Proje sayfası: . ÇEVİREN Mehmet Büyüközer mbuyukozer@gmx.co.uk, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/pwd.1.xml0000644000175000017500000000571010532245473020111 0ustar demirtendemirten 1 pwd Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 pwd içinde bulunulan dizinin ismini basar KULLANIM pwd [seçenek] AÇIKLAMA İçinde bulunulan dizinin tam dosya yolunu basar. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Kullandığınız kabuk burada açıklanandan farklı bir pwd komutu içeriyor olabilir. Desteklenen seçenekler için kullanmakta olduğunuz kabuğun belgelerine göz atmanız faydalı olabilir. YAZAN Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER pwd komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve pwd yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils pwd ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/comm.1.xml0000644000175000017500000000740110532245473020251 0ustar demirtendemirten 1 comm Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 comm sıralanmış iki dosyayı satır satır karşılaştırır comm [seçenek] dosya1 dosya2 AÇIKLAMA Sıralanmış dosya1 ve dosya2 dosyalarını satır satır karşılaştırır. Seçenek verilmeksizin, üç sütunlu çıktı üretir. Birinci sütun dosya1 içindeki eşsiz satırları, ikinci sütun dosya2 içindeki eşsiz satırları, son sütun ise her iki dosyada ortak olan satırları içerir. -1 dosya1'deki benzersiz satırları yoksayar. -2 dosya2'deki benzersiz satırları yoksayar. -3 Her iki dosyada ortak olan satırları yoksayar. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. YAZAN Richard Stallman ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER comm komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve comm yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils comm ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Kasım 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/su.1.xml0000644000175000017500000001062710307336132017742 0ustar demirtendemirten 1 su FSF GNU sh-utils 2.0.11 Eylül 2001 su başka bir kullanıcı ve grup kimliği ile bir kabuk çalıştırır KULLANIM su [seçenek]... [-] [kullanıcı [argümanlar]...] AÇIKLAMA Etkin kullanıcı ve grup kimliğini kullanıcı'nınkilerle değiştirir. - -l --login Kabuğu, giriş kabuğu haline dönüştürür. -c --commmand=komut Kabuğa -c ile tek bir komut aktarır. -f --fast Kabuğa -f aktarır (csh veya tcsh için). -m --preserve-environment Ortam değişkenlerini sıfırlamaz. -p -m ile aynıdır. -s --shell=kabuk /etc/shells izin verdiği taktirde kabuk kabuğunu çalıştırır. --help Bu yardım metnini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Tek başına - verilirse -l verilmiş gibi işlem yapılır. kullanıcı belirtilmezse, kullanıcı root kabul edilir. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, yazılım hatalarını bug-sh-utils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2000 Free Software Foundation, Inc.Bu bir serbest yazılımdır; kopyalama koşulları için kaynak koduna bakınız. Hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER su komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve su yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info su ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/apropos.1.xml0000644000175000017500000000315710316226547021006 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1990, 1991, John W. Eaton. .\" .\" You may distribute under the terms of the GNU General Public .\" License as specified in the README file that comes with the man 1.0 .\" distribution. .\" .\" John W. Eaton .\" jwe@che.utexas.edu .\" Department of Chemical Engineering .\" The University of Texas at Austin .\" Austin, Texas 78712 1 apropos 15 Ocak 1991 apropos whatis veritabanında anahtar sözcüğü arar apropos anahtar_kelime... AÇIKLAMA apropos, verilmiş anahtar_kelimeler ışığında, sistem komutlarının kısa açıklamalarını içeren veri tabanlarında arama yapar ve sonuçları standart çıktıya yazar. İLGİLİ BELGELER , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/unexpand.1.xml0000644000175000017500000001026310532245473021140 0ustar demirtendemirten 1 unexpand Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 unexpand boşlukları sekmelerle değiştirir KULLANIM unexpand [seçenek] ... [dosya] ... AÇIKLAMA Her dosyanın içindeki boşlukları sekmelerle değiştirip standart çıktıya basar. dosya verilmezse ya da - olarak verilirse standart girdi okunur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -a --all Tüm boşlukları dikkate alır, yalnızca baştaki boşlukları değil --first-only yalnızca baştaki boşlukları değiştirir (-a seçeneğini iptal ederek). -t --tabs=sayı Sekmeler 8 değil sayı karakter olarak ele alınır (-a seçeneğini de uygular). -t --tabs=liste Sekme durakları için virgül ayraçlı liste kullanılır (-a seçeneğini de uygular). --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER unexpand komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve unexpand yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils unexpand ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/link.1.xml0000644000175000017500000000563110532245473020256 0ustar demirtendemirten 1 link Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 link bir dosyaya bağ oluşturmak için link işlevini çağırır KULLANIM link dosya1 dosya2 link seçenek AÇIKLAMA Mevcut dosya1e dosya2 bağını oluşturmak için link işlevini çağırır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. YAZAN Michael Stone tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , link komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve link yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils link ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/unlink.1.xml0000644000175000017500000000562210532245473020621 0ustar demirtendemirten 1 unlink Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 unlink bir dosya bağını silmek için unlink işlevini çağırır KULLANIM unlink dosya unlink seçenek AÇIKLAMA Belirtilen dosyayı silmek için unlink işlevini çağırır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. YAZAN Michael Stone tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , unlink komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve unlink yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils unlink ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/expr.1.xml0000644000175000017500000002173110532245473020276 0ustar demirtendemirten 1 expr Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 expr ifadeleri değerlendirir KULLANIM expr ifade expr seçenek AÇIKLAMA --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. ifadenin değerini standart çıktıya basar. Aşağıda ifadeler öncelikleri artan sırada gruplanmıştır: arg1 | arg2 eğer arg1 boş veya 0 ise arg2, değil ise arg1 arg1 & arg2 eğer iki argüman da 0 veya boş ise arg2, değil ise arg1 arg1 < arg2 arg1 küçüktür arg2 arg1 <= arg2 arg1 küçük ya da eşittir arg2 arg1 = arg2 arg1 eşittir arg2 arg1 != arg2 arg1 farklıdır arg2 arg1 >= arg2 arg1 büyük ya da eşittir arg2 arg1 > arg2 arg1 büyüktür arg2 arg1 + arg2 aritmetik toplama işlemi arg1 - arg2 aritmetik çıkarma işlemi arg1 * arg2 aritmetik çarpma işlemi arg1 / arg2 aritmetik bölme işleminde bölümü verir arg1 % arg2 aritmetik bölme işleminde kalanı verir dizge : düzenli_ifade ilk karakterinden itibaren dizge içindeki düzenli_ifade ile eşleşen kısım match dizge düzenli_ifade dizge : düzenli_ifade ile aynı. substr dizge konum uzunluk dizgenin konumdan (1'den başlayarak sayılır) başlayan uzunluktaki alt dizgesi. index dizge karakterler dizge içinde karakterlere ilk rastlandığı konum, yoksa 0. length dizge dizgenin uzunluğu. + andaç andaç `match' gibi bir anahtar sözcük ya da `/' gibi bir işleç bile olsa bir dizge olarak yorumlanır. ( ifade ) ifadenin değeri Kabukta yorumlanması için öncelenmesi ya da yorumlanmaması için tırnak içine alınması gereken işleçlerden sakının. Karşılaştırmalar her ikisi de sayısal ise sayısal, değilse sözlük sırasına göredir. Örgüsel eşleşmeler \( ve \) arasındaki eşleşen dizge ile ya da null ile sonuçlanır; eğer \( ve \) kullanılmamışsa eşleşen karakter sayısıyla ya da 0 ile sonuçlanır. expr çıkış durumu, ifade ne null ne de 0 ise 0, ifade null veya 0 ise 1, ifade sözdizimsel olarak geçersizse 2, bir hata oluşmuşsa 3'tür. YAZAN Mike Parker tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER expr komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve expr yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils expr ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/xmllint.1.xml0000644000175000017500000003736510554107244021016 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (C) 2001-2002 Daniel Veillard. All Rights Reserved. .\" .\" Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy .\" of this software and associated documentation files (the "Software"), to deal .\" in the Software without restriction, including without limitation the rights .\" to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or sell .\" copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is fur- .\" nished to do so, subject to the following conditions: .\" .\" The above copyright notice and this permission notice shall be included in .\" all copies or substantial portions of the Software. .\" .\" THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR .\" IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, FIT- .\" NESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NONINFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE .\" DANIEL VEILLARD BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER LIABILITY, WHETHER .\" IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING FROM, OUT OF OR IN CON- .\" NECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS IN THE SOFTWARE. .\" .\" Except as contained in this notice, the name of Daniel Veillard shall not .\" be used in advertising or otherwise to promote the sale, use or other deal- .\" ings in this Software without prior written authorization from him. 1 xmllint xmllint kılavuzu xmllint komut satırı XML aracı KULLANIM xmllint [--version | --debug | --shell | --debugent | --copy | --recover | --noent | --noout | --htmlout | --nowrap | --valid | --postvalid | --dtdvalid url | --timing | --repeat | --insert | --compress | --sgml | --html | --push | --memory | --nowarning | --noblanks | --format | --testIO | --encode kodlama | --catalogs | --nocatalogs | --auto | --xinclude | --loaddtd | --dtdattr | --dropdtd | --stream | --chkregister] [xmldosyası] GİRİŞ xmllint, komut satırında xmldosyası olarak belirtilen bir veya daha fazla XML dosyasını denetler. Belirtilen seçeneklere göre çeşitli türde çıktılar üretir. Hem XML kodlarındaki, hem de XML çözümleyicideki hataları tespit etmek için oldukça faydalı bir araçtır. libxml2 ile birlikte gelmektedir. SEÇENEKLER --version libxml2'nin sürüm bilgilerini gösterir. --debug Bir dosyayı çözümler ve belgenin bellekteki sürümünün açıklamalı ağacını çıktılar. --shell Etkileşimli kabuk kipini başlatır. Kabuk kipinde kullanılan komutların listesi bölümünde açıklanmıştır. --debugent Belgede tanımlı öğelerde hata ayıklar. --copy Gerçeklemenin dahili kopyasını sınar. --recover Geçersiz bir belgenin çözümlenebilir parçalarını çıktılar. --noent Öğe başvurularını değerleriyle değiştirir. Öntanımlı olarak, xmllint, öğe başvurularına dokunmaz. --noout Sonuçlar çıktılanmaz. Öntanımlı olarak, xmllint sonuç ağacını çıktılar. --htmlout Sonuçları HTML dosyası olarak çıktılar. Bu seçenekle xmllint sonuç ağacının çıktısını HTML etiketleri ile sarmalayarak, çıktının bir sanaldoku istemcisinde görüntülenebilmesini mümkün kılar. --nowrap HTML etiketleri ile sarmalama yapılmaz. --valid Belgenin kullanılan DTD'ye uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığına bakar (DTD: Document Type Definition - Belge Tür Tanımlaması). DTD geçerlilik sınaması komut satırından -–dtdvalid seçeneği ile bir DTD belirtilerek de yapılabilir. --postvalid DTD geçerlilik sınaması belge çözümlendikten sonra yapılır. --dtdvalid url DTD geçerlilik sınaması için kullanılacak DTD url'den okunur. --timing xmllint’in çeşitli adımları gerçekleştirmek için harcadığı sürenin görüntülenmesini sağlar. --repeat Zamanlama ve eniyileme için işlemi 100 kere tekrarlar. --insert Geçerli yerleştirmeleri sınar. --compress Çıktıyı sıkıştırmak için gzip uygulamasını çalıştırır. --sgml DocBook SGML çözümleyicisi kullanılır. Bu sayede SGML Docbook olarak yazılmış bir belge, bir bellek içi ağaca çevrilebilir ve üzerinde XML biçiminde yazılmış gibi işlem yapılabilir. --html HTML çözümleyicisi kullanılır. --push Çözümleyicinin itme kipini kullanır. --memory Çözümleme bellekten yapılır. --nowarning Çözümleme sırasında ve geçerlilik sınamasında uyarılar engellenir. --noblanks Yoksayılabilir boş alanları kaldırır. --format Çıktıyı yeniden biçimler ve girintiler. --testIO Kullanıcı girdi/çıktı desteğini sınar. --encode kodlama Belirtilen karakter kodlamasında çıktı üretilir. --catalogs $SGML_CATALOG_FILES’daki katalogları kullanır. Aksi taktirde, öntanımlı olarak /etc/xml/catalog kullanılır. --nocatalogs Herhangi bir katalog kullanılmaz. --auto Sınama amaçlı küçük bir belge üretir. --xinclude XInclude çözümlemesi uygulanır. --loaddtd Harici DTD okunur. --dtdattr Harici DTD okunur ve ağaç, miras alınan öznitelikler ile oluşturulur. --dropdtd Çıktıdan DTD kaldırılır. --stream Akımlı uygulama arayüzü kullanılır - bellekte tutulamayacak kadar büyük dosyaların sınanmasında faydalıdır. --chkregister Düğüm kaydını açar. Geliştiriciler tarafından libxml2 düğüm izleme kodlarını sınamak için faydalıdır. KABUK KİPİ xmllint, --shell seçeneği ile çalıştırıldığında etkileşimli bir kabuk açar. Bu kabukta kullanılabilecek komutlar şunlardır: base Düğümün XML kökünü gösterir. bye Kabuktan çıkar. cat düğüm Verilen veya geçerli olan düğümü görüntüler. cd yol Şayet belirtilmiş ve eşsiz ise geçerli düğümden yol'a geçer, şayet yol belirtilmemişse köke geçer. dir yol Düğüm bilgilerini (isim alanı, öznitelikler, içeriği) dökümler. du yol yol veya geçerli düğüm altındaki alt ağacın yapısını görüntüler. exit Kabuğu bırakır. help Bu yardım iletilerini görüntüler. free Bellek kullanımını görüntüler. load isim isim ile belirtilen yeni bir belgeyi yükler. ls yol yol'un (şayet belirtilmişse) veya geçerli dizinin içeriğini listeler. pwd Geçerli düğümün yolunu görüntüler. quit Kabuğu bırakır. save isim Belgeyi verilen isim ile veya isim belirtilmemişse kendi adı ile kaydeder. validate Belgenin hatalara karşı geçerliliğini sınar. write isim Geçerli düğümü isim dosyasına yazar. KATALOGLARDA HATA AYIKLAMA Ortam değişkeni XML_DEBUG_CATALOG’u "export XML_DEBUG_CATALOG=" komutunu kullanarak ayarlarsanız, katalog işlemleri ile ilgili hata ayıklama bilgileri çıktılanır. YAZANLAR John Fleck jfleck@inkstain.net, Ziying Sherwin sherwin@nlm.nih.gov ve Heiko Rupp hwr@pilhuhn.de tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/ldd.1.xml0000644000175000017500000000673110307325377020070 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1995-2000 David Engel (david@ods.com) .\" Copyright 1995 Rickard E. Faith (faith@cs.unc.edu) .\" Copyright 2000 Ben Collins (bcollins@debian.org) .\" Redone for GLibc 2.2 .\" Copyright 2000 Jakub Jelinek (jakub@redhat.com) .\" Corrected. .\" Most of this was copied from the README file. Do not restrict distribution. .\" May be distributed under the GNU General Public License 1 ldd 30 Ekim 2000 ldd paylaşımlı kütüphane bağımlılıklarını görüntüler ldd [seçenek] ... dosya ... AÇIKLAMA Komut satırında belirtilen her bir uygulama veya paylaşımlı kütüphanenin ihtiyaç duyduğu paylaşımlı kütüphaneleri görüntüler. --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. -d --data-relocs Yeniden konumlama yapar ve eksik nesneleri raporlar (sadece ELF için). -r --function-relocs Hem veri nesneleri hem de işlevler için yeniden konumlama yapar ve eksik nesne ve işlevleri raporlar (sadece ELF için). -v --verbose Sembol sürüm bilgileri dahil bütün bilgiyi basar. YAZILIM HATALARI ldd, a.out paylaşımlı kütüphaneleri üzerinde çalışmaz. ldd, derleyici sürümlerine ldd desteği eklenmeden önceki dönemde yapılan bazı eski a.out programları ile çalışamaz. Şayet ldd'yi bu tür bir yazılım üzerinde kullanıyorsanız, yazılım argc = 0 ile çalıştırılmaya kalkılacak ve sonuç önceden kestirilemez olacaktır. YAZAN Roland McGrath ve Ulrich Drepper tarafından yazılmıştır. İLGİLİ BELGELER , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/sha512sum.1.xml0000644000175000017500000001076110532245473021051 0ustar demirtendemirten 1 sha512sum Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 sha512sum SHA512 ileti özetini hesaplar ve sınar KULLANIM sha512sum [seçenek] [dosya] ... AÇIKLAMA SHA512 (512 bitlik) sağlama toplamını çıktı olarak verir veya sınar. dosya verilmezse ya da '-' olarak tanımlanırsa, standart girdiyi okur. -b --binary Dosyaları ikilik kipte okur. -c --check SHA512 toplamlarını dosyadan okur ve bunları sınar. -t --text Dosyaları metin kipinde okur (öntanımlıdır). Aşağıdaki iki seçenek sadece sağlama toplamlarını sınarken yararlıdırlar: --status Herhangi bir çıktı vermez, durum kodu başarılı olarak görünür. -w --warn Olması gerektiği gibi biçimlenmemiş sağlama toplamı satırlarıyla ilgili uyarı verir. --help Bu yardımı gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgisini gösterir ve çıkar. Toplamlar FIPS-180-2'de açıklandığı gibi hesaplanır. Sınama esnasında, girdi dosyası bu komutun daha önceki çıktısı olmalıdır. Öntanımlı kipte bir sağlama toplamlı satır, türü gösteren karakter (ikilik için *, metin için ' ') ve her dosyanın adı çıktı olarak verilir. YAZAN Ulrich Drepper, Scott Miller ve David Madore tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER sha512sum komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve sha512sum yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils sha512sum ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/cp.1.xml0000644000175000017500000002774710532245473017737 0ustar demirtendemirten 1 cp Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 cp dosya ve dizinleri kopyalar cp [seçenek]... [-T] kaynak hedef cp [seçenek]... kaynak... dizin cp [seçenek]... -t dizin kaynak... AÇIKLAMA Belirtilen kaynak dosyasını hedef dosyaya veya birden fazla kaynak dosyasını dizin'e kopyalar. Uzun seçeneklerde zorunlu olan argümanlar kısa seçeneklerde de zorunludur. -a --archive -dpR ile aynı. --backup[=yöntem] Varolan hedef dosyalarının herbirini yedekler. -b --backup gibidir fakat herhangi bir argüman kabul etmez. --copy-contents Ardışık işlem yaparken özel dosyaların içeriğini kopyalar. -d --no-dereference --preserve=link ile aynıdır. -f --force Varolan bir hedef dosya açılamazsa, onu siler ve tekrar dener. -i --interactive Üzerine yazmadan önce kullanıcıya sorar. -H Komut satırı sembolik bağlarını izler. -l --link Kopyalamak yerine bağ oluşturur. -L --dereference Sembolik bağlar daima izlenir. -P --no-dereference Sembolik bağlar asla izlenmez. -p --preserve=mode,ownership,timestamps ile aynı. --preserve[=öznitelikler] Belirtilen öznitelikler korunur (öntanımlı olanlar: mode,ownership,timestamps - kip, sahiplik, zaman damgası), eğer mümkünse bunlar da: links, all (bağlar, tümü). --no-preserve=öznitelikler Belirtilen öznitelikler korunmaz. --parents Kaynak dosya yolunu dizin'e ekler. -R -r --recursive Dizinleri alt dizinleriyle ardışık olarak kopyalar. --remove-destination Hedefte dosya varsa, açmaya çalışmaz ve kopyalamaya başlamadan önce onu siler (--force seçeneğinin tersine). -s --symbolic-link Kopyalamak yerine sembolik bağ oluşturur. --sparse=koşul Seyrek dosyaların oluşturulmasını kontrol eder. --strip-trailing-slashes kaynak argümanlarının her birinin sonundaki bölü işaretini kaldırır. -S --suffix=sonek Belirtilen yedekleme soneki kullanılır. -t --target-directory=dizin Bütün kaynak argümanlarını dizin içine taşır. -T --no-target-directory hedef, normal dosya olarak ele alınır. -u --update Sadece hedef dosya kaynak dosyadan daha eski ise veya hedef dosya yoksa kopyalar. Böylece dosya güncellemesi yapılmış olur. -v --verbose Yapılan işlem hakkında daha ayrıntılı bilgi verir. -x --one-file-system Aynı dosya sistemi içinde kalınır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. Öntanımlı olarak, seyrek kaynak dosyalarının seyrekliği bir kurallar kümesine göre kabaca tespit edilir ve karşılık gelen hedef dosya da buna göre seyrek yapılır. Bu davranış --sparse=auto ile seçilir. kaynak dosyanın içerdiği sıfır bayt dizilimlerine bağlı olarak hedef dosyanın oluşturulması için ise --sparse=always belirtilir. Seyrek dosyaların oluşturulmaması için --sparse=never kullanılır. --suffix seçeneği ile veya SIMPLE_BACKUP_SUFFIX ile belirtilmediği sürece, yedekleme soneki '~' dir. Sürüm kontrol yöntemi VERSION_CONTROL ortam değişkeni ile veya --backup seçeneği ile seçilebilir. Değerler şunlardır: none off Asla yedekleme yapmaz (--backup belirtilmiş olsa bile) numbered t Numaralı yedekleme yapılır. existing nil Numaralandırılmış yedekler varsa, numaralı, aksi durumda basit yedekleme yapar. simple never Daima basit yedekleme yapar. Özel bir durum olarak; --force ve --backup seçenekleri verilmişse ve kaynak ve hedef dosyalar mevcut ve aynı isimde normal dosyalarsa, cp komutu kaynak dosyaların bir yedeğini yapar. YAZAN Torbjorn Granlund, David MacKenzie ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER cp komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve cp yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils cp ÇEVİREN Yalçın KOLUKISA yalcink01@yahoo .com, Ekim 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/uucp.1.xml0000644000175000017500000002620110554110466020266 0ustar demirtendemirten 1 uucp Taylor UUCP 1.06 uucp Unix’den Unix’e kopyalama uucp [ seçenekler ] kaynak-dosya hedef-dosya uucp [ seçenekler ] kaynak-dosya... hedef-dizin AÇIKLAMA uucp komutu dosyaları sistemler arasında kopyalar. Her bir dosya argümanı ya yerel makinedeki ya da sistem!dosyayolu şeklinde belirtilen uzak bir makinedeki bir dosyayoludur. Birinci kullanım şeklinde, birinci dosya içeriği ikinci dosyaya yazılır. İkinci şekilde ise her kaynak dosya, hedef dizine kopyalanır. Aşağıdaki komut kullanılarak bir dosya sistem1 üzerinden sistem2’ye veya sistem2’den aktarılabilir. sistem1!sistem2!dosyayolu / veya ~ ile başlamayan dosya yolları geçerli dizin içinde kabul edilir (-W veya --noexpand seçenekleri belirtilmediği sürece). Ortaya çıkan yeni yolun uzak sistem içinde bulunması bir zorunluluk değildir. Sadece bir ~ ile başlayan yol ismi genel UUCP dizininde, ~kullanıcı_adı şeklinde belirtilen bir yol ismi ise kullanıcı_adı olarak belirtilen kullanıcının ev dizininde başlar. Bazı kabuklarda ~ işareti yerel ev dizini olarak kabul edilir ve uucp bunu atlayabilir, bu nedenle ~ işaretini tırnak içinde kullanmak daha iyi bir yöntemdir. ? * [ ] karakterleri kabuk metakarakterleri olarak yorumlanabilirler. Bu sistemlerde, bu işaretleri tırnak içine alarak uucp’den önce kabuğun devreye girerek bunları yorumlaması önlenir. Kopyalama hemen yapılmaz, uucico(8) artalan süreci için kuyruğa alınır. Eğer –r ya da --nouucico seçenekleri kullanılmazsa süreci hemen devreye girer. Her durumda uzaktaki sistem kopyalanacak dosyaları çağırır. SEÇENEKLER Aşağıdaki seçenekler kullanılabilir. -c --nocopy Yerel kaynak dosyalarını spool dizinine kopyalamaz. Eğer bu dosyalar uucico(8) artalan süreci tarafından işleme sokulmadan kaldırmışsa, kopyalama başarısız olur. Dosyalar uucico(8) artalan süreci ve komutu kullanan kullanıcı tarafından okunabilir olmalıdır. -C --copy Yerel kaynak dosyalarını spool dizinine kopyalar. Öntanımlıdır. -d --directories Kopyalama sırasında gerekli dizinlerin hepsi oluşturulur. Öntanımlıdır. -f --nodirectories Eğer hedef yolda gerekli dizinler eksik ise kopyalama yapılmaz. -R --recursive Eğer herhangi bir kaynak dosya adı bir dizin ise, bunların içerikleri de hedefe kopyalanır (hedefin kendisi de dizin olmalıdır). -g derece --grade derece Aktarılacak dosyanın önceliğini belirler. Yüksek dereceli işlemler ilk önce yapılır. Dereceler 0 ... 9 A ... Z ve a ... z olarak yüksek dereceliden küçüğe doğru sıralanır. -m --mail Dosya aktarım işleminin tamamlanıp tamamlanmadığını uygulamasını kullanarak bildirir. -n kullanıcı --notify kullanıcı Uzak sistemde belirtilen kullanıcıya dosya transferinin tamamlanıp tamamlanmadığını mail(1) uygulamasını kullanarak bildirir. -r --nouucico artalan sürecini hemen başlatmaz, transfer işlemini daha sonra yapmak üzere dosyayı kuyruğa koyar. -j --jobid İş kimliğini standart çıktıya basar. Bu iş daha sonra iş kimliği -k seçeneğine belirtilerek uustat(1) ile iptal edilebilir. Bazı karmaşık işlemlerde ayrı satırlarda birden fazla iş kimliği üretilebilir. Örneğin; uucp sist1!~kull1/dosya1 sist2!~kull2/dosya2 ~kull3 Bu işlem değişik biri sist1 diğeri sist2 için olmak üzere iki adet iş üretir. -W --noexpand Uzaktaki yol isimlerine geçerli dizin ismini eklemez. -t --uuto Bu seçenek uuto kabuk betiği tarafından kullanılır. Bu uucp’nin en son argümanının sistem!kullanıcı olarak kabul edilmesini sağlar. Dosyalar uzaktaki sistemin ~/receive/kullanıcı/yerel dizinine gönderilir. Burada kullanıcı en son argümandan alınır, yerel ise yerel uucp sisteminin adıdır. Ayrıca --notify kullanıcı seçeneği kullanılmış gibi bu seçenekle ilgili işlemi gerçekleştirir. -x tür --debug tür Belirtilen hata ayıklama türlerini etkinleştirir. Tanınan hata ayıklama türleri şunlardır: abnormal, chat, handshake, uucp-proto, proto, port, config, spooldir, execute, incoming, outgoing. uucp için sadece abnormal, config, spooldir ve execute türleri anlamlıdır. Virgül ile ayrılmış birden fazla tür verilebileceği gibi birden fazla --debug seçeneği de kullanılabilir. Ayrıca sayı verilerek de yukarıdaki listede belirtilen türlerin seçimi sağlanabilir. Liste sıralamasına uymak zorundasınız. Örneğin, --debug 2 ile --debug abnormal,chat aynıdır. -I dosya --config dosya Kullanılacak yapılandırma dosyasını belirtir. Bu seçenek uucp’nin derlenme şekline bağlı olarak geçerli olmayabilir. --help Seçeneklerin bir özetini gösterir ve çıkar. -v --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. İLGİLİ DOSYALAR Dosya isimleri derleme sırasında veya yapılandırma dosyası tarafından değiştirilebilir. Bu nedenle aşağıdaki isimler tahminidir. /etc/uucp/config – yapılandırma dosyası /etc/uucp/oldconfig/ - Diğer yapılandırma dosyası (HDB ya da V2 biçimi) /var/spool/uucp - UUCP spool dizini. /var/log/uucp/Log - UUCP günlük dosyası. /var/spool/uucppublic - Öntanımlı UUCP genel dizini. İLGİLİ BELGELER , , , . YAZILIM HATALARI Bazı seçenekler uzak sistem üzerindeki uucico(8) artalan sürecinin yeteneklerine bağlıdır. -n ve -m seçenekleri iki uzak sistem arasında kopyalamada çalışmamaktadır. Dosya kipleri, çalıştırma biti haricinde korunmaz. Sonuç dosya uucp kullanıcısı tarafından sahiplenilir. YAZAN Ian Lance Taylor ian@airs.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Erdal Yazıcıoğlu erdal.yazicioglu@gbhl.org.tr, Şubat 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/chfn.1.xml0000644000175000017500000001057110307266530020233 0ustar demirtendemirten .\" chfn.1 -- change your finger information .\" (c) 1994 by salvatore valente <svalente@athena.mit.edu> .\" .\" this program is free software. you can redistribute it and .\" modify it under the terms of the gnu general public license. .\" there is no warranty. 1 chfn Kullanıcı komutları chfn 13 Ekim 1994 chfn kişisel bilgilerinizi değiştirir KULLANIM chfn [ -f Adı-Soyadı ] [ -o İşyeri ] [ -p İş-telefonu ] [ -h Ev-telefonu ] [ -u ] [ -v ] [ kullanıcı ] AÇIKLAMA chfn, kişisel bilgilerinizi değiştirmek için kullanılır. Bu bilgiler /etc/passwd dosyası içinde saklanır ve finger komutu aracılığı ile ekrana gönderilir. Linux finger komutu; chfn tarafından değiştirilebilen dört bilgi alanı görüntüler: adınız ve soyadınız, işyeriniz, iş telefon numaranız ve ev telefon numaranız. KOMUT SATIRI Dört parçadan oluşan bu bilgilerin herhangi biri komut satırından belirtilebilir. Şayet komut satırından bilgi girilmemiş ise, chfn etkileşimli kipe geçecektir. ETKİLEŞİMLİ KİP Etkileşimli kipte, chfn, her bir alan için kullanıcıdan veri girmesini isteyecektir. Bu alanlara yeni bilgi girebilir ya da eski bilgiyi korumak için enter tuşuna basıp devam edebilirsiniz. Alanları boş bırakmak için none kelimesini giriniz. SEÇENEKLER -f --full-name Ad ve soyadı belirtilir. -o --office İşyeri ya da işyerindeki bölümünüz. -p --office-phone İş telefonunuz. -h --home-phone Ev telefonunuz. -u --help Bu kullanım bilgisi görüntüler ve çıkar. -v --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. İLGİLİ BELGELER , . YAZAN Salvatore Valente svalente@mit.edu tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/clear.1.xml0000644000175000017500000000636010307261145020401 0ustar demirtendemirten .\"*************************************************************************** .\" Copyright (c) 1998,2000 Free Software Foundation, Inc. * .\" * .\" Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a * .\" copy of this software and associated documentation files (the * .\" "Software"), to deal in the Software without restriction, including * .\" without limitation the rights to use, copy, modify, merge, publish, * .\" distribute, distribute with modifications, sublicense, and/or sell * .\" copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is * .\" furnished to do so, subject to the following conditions: * .\" * .\" The above copyright notice and this permission notice shall be included * .\" in all copies or substantial portions of the Software. * .\" * .\" THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS * .\" OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF * .\" MERCHANTABILITY, FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NONINFRINGEMENT. * .\" IN NO EVENT SHALL THE ABOVE COPYRIGHT HOLDERS BE LIABLE FOR ANY CLAIM, * .\" DAMAGES OR OTHER LIABILITY, WHETHER IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR * .\" OTHERWISE, ARISING FROM, OUT OF OR IN CONNECTION WITH THE SOFTWARE OR * .\" THE USE OR OTHER DEALINGS IN THE SOFTWARE. * .\" * .\" Except as contained in this notice, the name(s) of the above copyright * .\" holders shall not be used in advertising or otherwise to promote the * .\" sale, use or other dealings in this Software without prior written * .\" authorization. * .\"*************************************************************************** 1 clear clear uçbirim ekranını temizler clear AÇIKLAMA clear, mümkün ise ekranınızı temizler. Ekranı nasıl temizleyeceğini bulmak için önce ortama bakıp uçbirimin türünü saptar, daha sonra terminfo veritabanına bakar. İLGİLİ BELGELER , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/stty.1.xml0000644000175000017500000003531710532245473020330 0ustar demirtendemirten 1 stty Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 stty uçbirim hat ayarlarını basar ve değiştirir KULLANIM stty [-F aygıt] [--file=aygıt] [ayarlar] stty [-F aygıt] [--file=aygıt] [-a|--all] stty [-F aygıt] [--file=aygıt] [-g|--save] AÇIKLAMA Uçbirim karakteristiklerin basar ve değiştirir. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -a --all Tüm ayarları okunabilir biçimde gösterir. -g --save Tüm ayarları stty-okuyabilir biçimde gösterir -F --file=aygıt Standart girdi yerine belirtilen aygıtı açar ve kullanır. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. ayarlardan önceki seçimlik `-' anlamı ters çevirir. * karakteri POSIX olmayan ayarları gösterir. Hangi ayarların kullanılabileceği sisteme göre değişir. Özel karakterler: * dsusp krkt krkt okuma sırasında dur (SIGSTOP) sinyali gönderecektir. eof krkt krkt dosya sonu karakteri olacak (girdiyi sonlandırır) eol krkt krkt satır sonu karakteri olacak * eol2 krkt satır sonu için diğer bir krkt olacaktır erase krkt krkt yazılan son karakteri silecektir intr krkt krkt bir kesme (SIGINT) sinyali gönderecektir kill krkt krkt bulunulan satırı silecektir * lnext krkt krkt izleyen özel karakterin yorumlanmasını engelleyecektir quit krkt krkt bir çıkış (SIGQUIT) sinyali gönderecektir * rprnt krkt krkt bulunulan satırı yeniden yazacaktır start krkt krkt durdurulduktan sonra çıktıyı yeniden başlatacaktır stop krkt krkt çıktıyı durduracaktır susp krkt krkt bir uçbirim dur (SIGSTOP) sinyali gönderecektir * swtch krkt krkt başka bir kabuk katmanına geçecektir * werase krkt krkt son sözcüğü silecektir Özel ayarlar: N girdi/çıktı hızlarını N bit/s olarak ayarlar * cols N çekirdeğe uçbirimi N sütunluk olarak bildirir * columns N cols N ile aynı ispeed N girdi hızını N olarak ayarlar * line N hat disiplinini N yapar min N -icanon ile okumanın tamamlanması için gereken en az karakter sayısını N yapar ospeed N çıktı hızını N olarak ayarlar * rows N çekirdeğe uçbirimi N satırlık olarak bildirir * size çekirdeğe uygun satır ve sütun sayısını gösterir speed hat hızını gösterir time N -icanon ile okuma zaman aşımını N/10 saniyeye ayarlar Denetim ayarları: [-]clocal modem denetim sinyallerini geçersiz kılar [-]cread girdi alımına izin verir * [-]crtscts RTS/CTS uzlaşmasını etkinleştirir csN karakter bit sayısını N olarak ayarlar, [N, 5..8 bit arasında] [-]cstopb her karakter için iki durma biti kullanılır (`-' ile bir) [-]hup son işlem tty'yi kapatırken kapatma (SIGHUP) sinyali gönderilir [-]hupcl [-]hup ile aynı [-]parenb çıktı için eşlik biti üretilir, girdi için eşlik biti beklenir [-]parodd tek eşlik biti kullanılır (`-' ile çift) Girdi ayarları: [-]brkint kırma karakterleri kesme sinyali üretir [-]icrnl satırbaşı karakterini alt satıra geçme karakteri olarak yorumlar [-]ignbrk kırma karakterlerini yoksayar [-]igncr satırbaşı karakterlerini yoksayar [-]ignpar eşlik hataları olan karakterleri yoksayar * [-]imaxbel girdi tamponu taştığında uyarı sesi üretir [-]inlcr alt satıra geçme karakterini satırbaşı karakteri olarak yorumlar [-]inpck girdi eşlik denetimini etkinleştirir [-]istrip girdi karakterlerinin yüksek (8.) bitini temizler * [-]iuclc büyük harfleri küçük harf olarak yorumlar * [-]ixany sadece başla karakteri değil herhangi bir karakter girdiyi başlatır [-]ixoff başla/dur karakterlerinin gönderimini etkinleştirir [-]ixon XON/XOFF akış denetimini etkinleştirir [-]parmrk eşlik hatalarını imler (255-0-karakter sıralamasıyla) [-]tandem [-]ixoff ile aynı Çıktı ayarları: * bsN geri silme tarzı gecikme, N [0..1] arasında * crN satır başı tarzı gecikme, N [0..3] arasında * ffN sayfa başı tarzı gecikme, N [0..1] arasında * nlN alt satıra geçiş tarzı gecikme, N [0..1] arasında * [-]ocrnl satır başını alt satıra geçiş olarak yorumlar * [-]ofdel 0 karakteri yerine dolgu için silme karakterini kullanır * [-]ofill gecikmeler için zamanlama yapmak yerine dolgu karakterlerini kullanır * [-]olcuc küçük harfleri büyük harf olarak yorumlar * [-]onlcr alt satıra geçişi satır başı olarak yorumlar * [-]onlret alt satıra geçiş karakteri satır başı yapar * [-]onocr satır başı karakterini ilk karakter olarak basmaz [-]opost işlem sonrası çıktı * tabN yatay sekme tarzı gecikme, N [0..3] arasında * tabs tab0 ile aynı * -tabs tab3 ile aynı * vtN düşey sekme tarzı gecikme, N [0..1] arasında Yerel ayarlar: [-]crterase silme karakterlerini gerisilme-boşluk-gerisilme olarak yansılar * crtkill satırları echoprt ve echoe ayarlarına uygun olarak siler * -crtkill satırları echoctl ve echok ayarlarına uygun olarak siler * [-]ctlecho denetim karakterlerini şapkalı gösterim (`^c') ile yansılar [-]echo girdi karakterlerini yansılar * [-]echoctl [-]ctlecho ile aynı [-]echoe [-]crterase ile aynı [-]echok karakteri sildikten sonra bir alt satıra geçiş yansılar * [-]echoke [-]crtkill ile [-]echonl diğer karakterler yansılanmamış olsa bile alt satıra geçişi yansılar * [-]echoprt geriye doğru silinmiş karakterleri `\' ve '/' arasında yansılar [-]icanon karakter, satır, sözcük silmeleri ve satır yenileme özel karakterlerini etkinleştirir [-]iexten POSIX olmayan özel karakterleri etkinleştirir [-]isig kesme, çıkış ve dondurma özel karakterlerini etkinleştirir [-]noflsh kesme ve çıkış özel karakterlerinden sonra güncellemeyi geçersiz kılar * [-]prterase [-]echoprt ile aynı * [-]tostop terminale yazmaya çalışan artalandaki işleri durdurur * [-]xcase icanon ile, büyük harfleri `\' ile önceleyerek gösterir Birleşik ayarlar: * [-]LCASE [-]lcase ile aynı cbreak -icanon ile aynı -cbreak icanon ile aynı cooked brkint ignpar istrip icrnl ixon opost isig icanon eof ve eol karakterlerinin öntanımlı değerleri ile aynı -cooked raw ile aynı crt echoe echoctl echoke ile aynı dec echoe echoctl echoke -ixany intr ^c erase 0177 kill ^u ile aynı * [-]decctlq [-]ixany ile aynı ek karakter ve satır silme karakterlerinin öntanımlı değerleriyle aynı evenp parenb -parodd cs7 ile aynı -evenp -parenb cs8 ile aynı * [-]lcase xcase iuclc olcuc ile aynı litout -parenb -istrip -opost cs8 ile aynı -litout parenb istrip opost cs7 ile aynı nl -icrnl -onlcr ile aynı -nl icrnl -inlcr -igncr onlcr -ocrnl -onlret ile aynı oddp parenb parodd cs7 ile aynı -oddp -parenb cs8 ile aynı [-]parity [-]evenp ile aynı pass8 -parenb -istrip cs8 ile aynı -pass8 parenb istrip cs7 ile aynı raw -ignbrk -brkint -ignpar -parmrk -inpck -istrip -inlcr -igncr -icrnl -ixon -ixoff -iuclc -ixany -imaxbel -opost -isig -icanon -xcase min 1 time 0 ile aynı -raw cooked ile aynı sane cread -ignbrk brkint -inlcr -igncr icrnl -ixoff -iuclc -ixany imaxbel opost -olcuc -ocrnl onlcr -onocr -onlret -ofill -ofdel nl0 cr0 tab0 bs0 vt0 ff0 isig icanon iexten echo echoe echok -echonl -noflsh -xcase -tostop -echoprt echoctl echoke, tüm özel karakterlerin öntanımlı değerleriyle aynı. Standart girdiye bağlı olan tty hattını yönetir. Argümansız çalıştırıldığında iletişim hızını, hat disiplinini, stty sane ayarından farklı ayarları gösterir. Ayarlarda krkt yazıldığı gibi ya da ^c, 0x37, 0177 ya da 127 olarak gösterilmiş bir karakter olabilir. ^- veya undef değerleri bu özel karakteri geçersiz kılar YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER stty komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve stty yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils stty ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/false.1.xml0000644000175000017500000000577710540066601020417 0ustar demirtendemirten 1 false Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 false hiçbir şey yapmaz, başarısız olur KULLANIM false [yoksayılan komut satırı argümanları] false seçenek AÇIKLAMA Başarısızlık belirten bir çıkış durumu ile çıkar. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Kullandığınız kabuk burada açıklanandan farklı bir false komutu içeriyor olabilir. Desteklenen seçenekler için kullanmakta olduğunuz kabuğun belgelerine göz atmanız faydalı olabilir. YAZAN Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER false komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve false yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils false ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/dirname.1.xml0000644000175000017500000000673210532245473020743 0ustar demirtendemirten 1 dirname Kullanıcı komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 dirname dosya isminin sonundan dizin olmayan kısmı ayırır dirname isim dirname seçenek AÇIKLAMA isim, sonundaki /dosyaismi parçası silinerek çıktılanır. Eğer isim hiç / içermiyorsa içinde bulunulan dizin anlamında . (nokta) çıktılanır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. ÖRNEKLER dirname /usr/bin/sort "/usr/bin" çıktılanır. dirname stdio.h "." çıktılanır. YAZAN David MacKenzie ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , dirname komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve dirname yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils dirname ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/bzdiff.1.xml0000644000175000017500000000461210307077767020574 0ustar demirtendemirten 1 bzdiff bzdiff bzip2 ile sıkıştırılmış dosyaları karşılaştırır bzcmp bzip2 ile sıkıştırılmış dosyaları karşılaştırır bzcmp [ cmp_seçenekleri ] dosya1 [ dosya2 ] bzdiff [ diff_seçenekleri ] dosya1 [ dosya2 ] AÇIKLAMA bzcmp ve bzdiff, bzip2 ile sıkıştırılmış dosyalar üzerinde cmp ve diff komutlarını çalıştırmak için kullanılır. cmp ve diff için geçerli olan bütün seçenekler burada da geçerlidir. Şayet tek bir dosya adı belirtilmişse, dosya1 ve sıkıştırılmış dosya1.bz2 dosyalarını karşılaştırılır. Şayet iki dosya belirtilmişse, gerekli ise açılırlar ve cmp ya da diff komutlarına gönderilirler. cmp veya diff'ten dönen çıkış durumu korunur. İLGİLİ BELGELER , , , , , . YETERSİZLİKLER cmp veya diff komutlarından gelen iletiler belirtilen dosyalarla değil geçici dosyalarla ilgilidir. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/autoreconf.1.xml0000644000175000017500000001761610316266256021476 0ustar demirtendemirten 1 autoreconf Kullanıcı Komutları autoreconf 2.59 Kasım 2003 autoreconf Üretilmiş yapılandırma dosyalarını günceller autoreconf [seçenek] [CONFIGURE-AC veya dizin] ... AÇIKLAMA autoconf'u (ve autoheader, aclocal, automake, autopoint (öncesinde gettextize), ve ilgiliyse libtoolize) tekrar tekrar çalıştırarak dizinlerdeki ya da CONFIGURE-AC tarafından yürütülen dizin ağaçlarındaki GNU Derleme Sistemi dosyalarını bir seferde yeniden oluşturur. Öntanımlı olarak, mevcut dosyalardan daha eski olanları yeniden oluşturur. Eğer GNU Derleme Sisteminin yeni bir sürümünü versiyonunu yüklüyorsanız, autoreconf'u --force seçeneği ile çalıştırarak bütün dosyaları yeniden oluşturursunuz. İşlem kipleri: -h --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. -V --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. -v --verbose İşlemi ayrıntılı raporlar. -d --debug Geçici dosyalar kaldırılmaz. -f --force Tüm dosyalar eski sürüm kabul edilir. -i --install Kayıp yardımcı dosyaları kopyalar. -s --symlink -i ile birlikte, dosyalar yerine sembolik bağları kopyalar. -m --make Uygulanabiliyorsa, ./configure && make yapar. -W --warnings=sınıf sınıf [sözdizimi] girdisi ile belirtilen sınıfa ait uyarıları gösterir. Uyarı sınıfları şunlardır: 'cross' çapraz derleme sorunları 'obsolete' atıl duruma gelmiş yapılar 'syntax' Sözdizimsel olarak belirsiz yapılar 'all' bütün uyarılar 'no-SINIF' SINIFa ilişkin tüm uyarıları kapatır 'none' bütün uyarıları kapatır 'error' uyarılar hata sayılır Ortam değişkeni 'WARNINGS' önemsenir. Diğer yan araçlar başka uyarı türlerini destekliyor olabilir, bu bakımdan 'all' kullanılması önerilir. Kütüphane dizinleri: -B --prepend-include=dizin dizin olarak verilen dizini arama yolunun önüne ekler. -I --include=dizin dizin olarak verilen dizini arama yolunun sonuna ekler. Ortam değişkenleri AUTOCONF, AUTOHEADER, AUTOMAKE, ACLOCAL, AUTOPOINT, LIBTOOLIZE önemsenir. YAZAN David J. MacKenzie ve Akim Demaille tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-autoconf@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2003 Free Software Foundation, Inc.Bu bir serbest yazılımdır; kopyalama koşulları için kaynak koduna bakınız. Hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , . autoconf komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve autoreconf yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info autoreconf ÇEVİREN Mehmet Büyüközer mbuyukozer@gmx.co.uk, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/free.1.xml0000644000175000017500000001264410532245473020244 0ustar demirtendemirten 1 free Kullanıcı Komutları procps 3.2.7 18 Kasım 2002 free sistemdeki kullanılmış ve serbest belleklerle ilgili bilgi verir KULLANIM free [-b | -k | -m | -g] [-l] [-o] [-t] [-s gecikme] [-c sayı] AÇIKLAMA free, sistemdeki takas dosyası ve fiziksel bellekte bulunan boş ve kullanılmış alanların toplam miktarları hakkında bilgi verir. Ayrıca çekirdek tarafından kullanılan ara ve tampon bellekler hakkında da bilgi görüntüler. SEÇENEKLER Normalde free komutu kullanılırken seçenek belirtmek gerekmez. Bununla birlikte aşağıdaki seçenekleri kullanarak isteğinize uygun çıktı elde etmeniz mümkündür: -b Çıktı bayt cinsinden görüntülenir. -k Çıktı kilobayt (kB) cinsinden görüntülenir. Öntanımlıdır. -m Çıktı megabayt (MB) cinsinden görüntülenir. -g Çıktı gigabayt (GB) cinsinden görüntülenir. -l Düşük ve yüksek bellek kullanımı hakkında ayrıntılı bilgi verir. -o Eski çıktı biçimi kullanır. Özellikle, -/+ buffers/cache: satırı gösterilmez. -t Toplam, kullanılmış ve serbest belleklerin ve takas alanlarının toplamları ayrıca bir toplam satırında gösterilir. -c sayı İstatistikleri sayı kere gösterir ve çıkar. -s seçeneğine bağlı olarak kullanılır. -s seçeneği belirtilmediği takdirde, çıktı öntanımlı olarak sadece bir kez görüntülenir, -s ile birlikte kullanılırsa sayı kere çıktılama yapılır. -s gecikme İstatistikler sürekli olarak gecikme saniyelik gecikmelerle tekrarlanır. -c seçeneği ile kullanılırsa tekrar sayısı kadar çıktılama yapılır, belirtilmezse kullanıcı tarafından durdurulana kadar (ctrl-C) çıktılama tekrarlanır. -V Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. İLGİLİ DOSYALAR /proc/meminfo -- bellek bilgileri İLGİLİ BELGELER , , , . YAZANLAR Brian Edmonds tarafından yazılmıştır. Yazılım hatalarını lütfen albert@users.sf.net adresine bildiriniz. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ağustos 2004Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/paste.1.xml0000644000175000017500000000676510532245473020446 0ustar demirtendemirten 1 paste Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 paste dosyaların satırlarını birleştirir paste [seçenek] ... [dosya] ... AÇIKLAMA Her dosyanın aynı sıradaki satırlarını aralarına sekme karakteri yerleştirerek satır satır birleştirip standart çıktıya yazar. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -d --delimiters=liste Ayraç olarak sekme yerine listedeki karakterler kullanılır. -s --serial Dosyaları koşut olarak değil, bir seferde bir dosya olarak yapıştırır. --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. YAZAN David M. Ihnat ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Bir yazılım hatası bulursanız, lütfen bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER paste komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve paste yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils paste ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/pathchk.1.xml0000644000175000017500000000675310532245473020751 0ustar demirtendemirten 1 pathchk Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 pathchk dosya isimlerinin geçerliliğini ve taşınabilirliğini sınar pathchk [seçenek] ... [isim] ... AÇIKLAMA isim içinde taşınabilir olmayan oluşumları teşhis eder. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -p Çoğu POSIX sistemi için sınar. -P Sınamayı boş isimler ve "-" ile başlayanlar için yapar. --portability Sınamayı tüm POSIX sistemleri için yapar (-p -P ile aynı). --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. YAZAN Paul Eggert, David MacKenzie ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Bir yazılım hatası bulursanız, lütfen bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER pathchk komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve pathchk yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils pathchk ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/diff3.1.xml0000644000175000017500000002104510307265112020301 0ustar demirtendemirten 1 diff3 Kullanıcı Komutları GNU Araçları 22 Eylül 1993 diff3 üç dosya arasındaki farkları bulur KULLANIM diff3 [seçenekler] benimki eskisi seninki AÇIKLAMA diff3 komutu üç dosyayı karşılaştırır ve aralarındaki farklılıkları çıktı olarak verir. Karşılıştırılacak dosyalar benimki, eskisi, seninki olarak verilir. Bu üç dosya isminden, en fazla bir tanesinin adı, - olabilir. Bu - işareti, diff3'e, bu dosya için standart girdiden okuma yapmasını söyler. Seçenekler Aşağıda, GNU diff3'ün kabul ettiği bütün seçeneklerin bir özetini bulacaksınız. Tek harfli seçenekler aynı komut satırında (bu seçeneklerin yanında argüman olmadıkça) yan yana bulunabilirler. -a --text Bütün dosyaları metin dosyası olmasalar bile metin dosyası olarak kabul eder ve satır satır karşılaştırır. -A seninki dosyasının eskisi dosyasına göre bütün farklılıklarını benimki dosyasına ekler. Değişiklikleri köşeli ayraç içine alır. -B -A seçeneğinin eski davranışı. Değişiklik olmayanları gösterir. -e -ed eskisi ile seninki arasındaki bütün farklılıkları benimkine ekleyen bir ed betiği oluşturur. -E -e seçeneğine benzer. Sadece birinci ve üçüncü dosya arasındaki diğerini ezen değişikliklerdeki köşeli ayraçlarlı satırlar yoktur. -e seçeneği ile, diğerini ezen değişiklikler şöyle görünür: <<<<<<< benimki benimkinden satırlar ======= seninkinden satırlar >>>>>>> seninki -i Sistem V uyumu için, ed betiğinin sonunda w ve q komutlarını üretir. Bu seçenek -AeExX3 seçeneklerinden birisi ile birleştirilmeli, ancak -m seçeneği ile birleştirilmemelidir. -L etiket --label=etiket -A, -E ve -X seçenekleri ile çıktılanan köşeli ayraçlar için etiket etiketi kullanılır. Bu seçenek, her bir girdi dosyası için bir kez olmak üzere, toplam üç kere kullanılabilir. Öntanımlı etiketler, girdi dosyalarının adıdır. Bu sayede diff3 -L X -L Y -L Z -m A B C komutu, diff3 -m A B C gibi sonuç verir. Sadece çıktı A, B ,C dosyaları yerine X, Y, Z dosyalarından geliyormuş gibi görünür. -m --merge Düzenleme betiğini, birinci dosyaya uygular ve sonuçları standart çıktıya gönderir. Çıktıyı diff3'den ed'e borulamaktan farklı olarak bu seçenek boş satırlar ve ikili dosyalar için bile çalışır. Şayet düzenleme betiği seçeneği belirtilmemişse, -A seçeneği verilmiş kabul edilir. --show-all Bir diğerini ezen değişiklileri köşeli ayraç içine alarak eskisinden seninkine katıştırılmamış bütün değişiklikleri benimki ile birleştirir. --show-overlap Birinci ve üçüncü dosyadaki bir diğerini ezen değişiklikleri içeren köşeli ayraçlı satırlar hariç -e seçeneğine benzer. -T --initial-tab Normal biçimli bir satırdan önce iki boşluk terine bir sekme çıktılar. Böylece, satır içindeki sekme hizalamasının normal görünmesini sağlanır. -v --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. -x --overlap-only Sadece bir diğerini ezen değişiklikleri çıktılaması dışında -e seçeneğine benzer. -X Sadece bir diğerini ezen değişiklikleri çıktılaması dışında -E seçeneğine benzer. Diğer bir deyişle, -x gibidir, ama tek fark köşeli ayraçların -E deki gibi değişik olmasıdır. -3 --easy-only Bir diğerini ezmeyen değişiklikleri çıktılaması dışında -e seçeneğine benzer. İLGİLİ BELGELER , , , , , . ÇIKIŞ DURUMU Çıkış durumu olarak 0, diff3'ün başarılı olduğu anlamına gelir. 1 bazı uyuşmazlıklar var demektir. 2 ise gerçekten bir sorun olduğu anlamına gelir. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/head.1.xml0000644000175000017500000001070610532245473020221 0ustar demirtendemirten 1 head Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 head dosyaların ilk 10 satırını basar KULLANIM head [seçenek] ... [dosya] ... AÇIKLAMA Her dosyanın ilk on satırını standart çıktıya yazar. Birden fazla dosya verildiğinde, her dosyadan önce dosya adını yazar. dosya adı verilmediğinde veya - olduğunda standart girdiden okur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -c --bytes=[-]n her dosyanın ilk n baytını yazdırır; başında `-' verilirse her dosyanın son n baytı haricindeki bütün içeriğini yazdırır. -n --lines=[-]n ilk 10 yerine ilk n satırı yazdırır; başında `-' verilirse her dosyanın son n satırı haricindeki bütün içeriğini yazdırır. -q --quiet --silent başa dosya isimlerini basmaz -v --verbose başa dosya isimlerini daima basar --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. n bir katsayı soneki içerebilir: 512 için b, 1024 için k, 1024*1024 için m. YAZAN David MacKenzie ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER head komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve head yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils head ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/cat.1.xml0000644000175000017500000001330710532245473020067 0ustar demirtendemirten 1 cat Kullanıcı komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 cat dosyaları birleştirir ve standart çıktıya yazar cat [seçenek] dosya... AÇIKLAMA Standart girdiyi veya belirtilen dosyaları belirtildikleri sıraya göre ardarda ekleyerek ve standart çıktıya gönderir. -A --show-all -vET ile aynı. -b --number-nonblank Boş olmayan çıktı satırlarını numaralar. -e -vE ile aynı. -E --show-ends Her satırın sonuna $ ekler. -n --number Bütün çıktı satırlarını numaralandırır -s --squeeze-blank Asla tek bir boş satırdan fazlası olmaz. -t -vT ile aynı. -T --show-tabs Sekme karakterlerini ^I ile gösterir. -u (yoksayılır) -v --show-nonprinting LFD ve TAB hariç, ^ ve M- işaretleme sistemini kullanır --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. dosya verilmezse ya da dosya olarak - verilirse standart girdi okunur. ÖRNEKLER cat f - g Sırayla, f dosyasının içeriğini, standart girdiyi ve g dosyasının içeriğini basar. cat Standart girdiyi standart çıktıya kopyalar. YAZAN Torbjorn Granlund ve Richard M. Stallman tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER cat komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve cat yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils cat ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ekim 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/pico.1.xml0000644000175000017500000002735711003111165020244 0ustar demirtendemirten 1 pico 4.0 sürümü pico Pine eposta istemcisi tarzında basit bir metin düzenleyici KULLANIM pico [seçenekler] [dosya] AÇIKLAMA Pico, Pine eposta istemcisinin düzenleyicisi üzerine kurulu, ekran yönlenimli, basit bir metin düzenleyicidir. Pine'da olduğu gibi, komutlar ekranın altında görüntülenir ve bağlama duyarlı bir yardım sistemi vardır. Karakterler girilir girilmez, metin içine yerleştirilirler. Düzenleme komutları, Ctrl tuşu ile birlikte kullanılan tuşlarla girilir. İletişim uygulamalarının bazı karakterleri yutması problemini, iki kere ESCAPE tuşuna basarak Ctrl tuşunun taklit edilmesini sağlayarak aşabilirsiniz. Örneğin; "ESC ESC c" Ctrl+c ile aynı anlamdadır. Düzenleyici beş temel özelliğe sahiptir: paragraf hizalama, arama, blok kesme ve yapıştırma, sözdizimi denetimi ve bir dosya arayıcı. Paragraf hizalama (veya doldurma) imlecin içinde bulunduğu paragrafta gerçekleşir. Şayet imleç satırlar arasında ise, alttaki paragrafta gerçekleşir. Paragraflar, boş satırlar ile veya boşluk ya da tab ile başlayan satırlar ile ayrımlanır. Hizalamanın kaldırması, hizalama yapıldıktan hemen sonra ctrl+U tuşları ile yapılabilir. Dizge aramaları büyük/küçük harf ayrımına duyarlı değildir. Arama, imlecin bulunduğu konumdan başlar ve metnin sonuna kadar devam eder. Son kullanılan arama dizgeleri, sonraki aramalarda öntanımlı olarak önerilirler. Yani, arama kutusu açıldığında bu dizgelerin orada yazılı olduğunu görürsünüz. Metin blokları mark/işaretleme (ctrl-^), delete/silme (ctrl-k) ve undelete/geri alma (ctrl-u) komutlarının yaratıcı biçimde kullanılması ile taşınabilir, kopyalanabilir veya silinebilir. Delete/Silme komutu, "mark/işaretlenen konum" ile imlecin bulunduğu konum arasındaki bütün metni silecektir. Daha sonra bu metin parçası "kesme" tamponuna yerleştirilir. "undelete/gerialma" komutu, imlecin o an bulunduğu noktaya "yapıştırma" yapacaktır. Sözdizimi denetleyicisi (spell checker), metnin içindeki bütün kelimeleri araştırır. Daha sonra hatalı gördüğü kelimeler için doğru karşılıkları önerir. Bunları sıra ile aydınlatarak gösterir. Sözdizimi denetimi istenilen an iptal edilebilir. Öte yandan, pico, SPELL ortam değişkeni içinde tanımlı bir sözdizimi denetim yordamını öntanımlı olarak kullanabilir. Bu yordam standart bir girdiyi okur ve standart çıktıya yazar. Dosya arayıcısı (file browser), "Read File/dosya oku" ve "Write Out/dışarı yaz" komutları için seçenek olarak önerilir. Dizin ağacı içinde gezinmek ve belirli dosyaları aramak ve tasarlanmıştır. Çalışma dizini içindeki dizinler isimleriyle, dosyalar isimleri ve boyutları ile seçilebilir olarak gösterilir. Komut isimleri alttan ikinci sırada gösterilirken, içinde bulunulan dizin ekranın en üst satırında gösterilir. Temel dosya işleme işlevlerinden desteklenenler şunlardır: dosyaların tekrar isimlendirilmesi, kopyalama ve silme. Daha ayrıntılı yardım bilgileri Pico'nun çevrimiçi yardımında bulunabilir. SEÇENEKLER +n Pico; imleç dosya içinde n. satırda yerleştirilmiş olarak başlayacaktır (artı işareti ve sayı arasında boşluk olmamalıdır). -a Nokta (.) ile başlayanlar da dahil olmak üzere bütün dosyaları listeler. -b Değiştirilecek (Replace) metnin "Where is" komutu kullanılarak bulunan metinle değiştirilmesi seçeneğini etkinleştirir. -d Delete/Silme tuşunun imlecin solundaki karakter yerine imlecin altındaki karakteri silmesini sağlar. -e Dosya ismi tamamlamayı etkinleştirir. -f Komutlar için işlev tuşları kullanılır. Bu seçenek, UW Enhanced NCSA telnet ile uyum adına desteklenmiştir. -h Geçerli komut satırı seçeneklerini listeler. -j Dosya arayıcıdaki "Goto/Git" komutunu etkinleştirir. Bu seçenek, gidilecek dizinin komuta açıkça belirtilmesini sağlar. -g Dosya arayıcısında "Show Cursor/İmleci Göster" kipini etkinleştirir. İmlecin ekranın sol altı yerine seçili bölgenin öncesine yerleştirilmesini sağlar. -k "Cut Text/metni kes" komutunun, bütün satırı silmesi yerine, sadece imlecin bulunduğu yerden satır sonuna kadar silinmesini sağlar. -m Fare işlevselliğini etkinleştirir. Bu seçenek sadece, Pico'nun, X oturumunda bir "xterm" penceresi içinde çalıştığı durumlarda geçerlidir. -nn Yeni posta uyarısını etkinleştirir. n argümanı isteğe bağlıdır ve posta kutusunun saniye cinsinden hangi sıklıkla kontrol edileceğini belirtir. Örneğin; -n60 yazarsanız, pico her dakika, yeni posta olup olmadığını kontrol edecektir. Öntanımlı olarak bu süre 180 saniyedir. Mümkün en küçük değer 30 saniyedir. "n" ile sayı arasında boşluk olmamalıdır. -o dizin Çalışılacak dizini ayarlar. Sadece bu dizin içindeki dosyalar ulaşılabilir olur. Benzer şekilde, dosya arayıcısı bu dizin ve alt dizinleriyle sınırlandırılmış olur. -rn "Justify/Hizala" komutunun sağ kenar boşluğunun kaç karakter olacağı belirtilir. -s sözdizimi-denetleyici Sözdizimi denetimi için kullanılmak üzere başka bir sözdizimi denetimi uygulamasının belirtilmesini sağlar. -t "Tool/araç" kipini etkinleştirir. Pico'nun, diğer araçların içinde (Elm, Pnews gibi) metin düzenleyi olarak kullanıldığı durumlar için tasarlanmıştır. Çıkışta kayıt için uyarı verilmez ve "Write Out/Dışarıya Yaz" komutu esnasında tampon yeniden adlandırılmaz. -v Dosyayı sadece görüntüler, düzenlemeye izin verilmez. -w Satır sarmalamayı iptal eder, böylece uzun satırların düzenlenebilmesi mümkün olur. -x Ekranın altındaki tuş menüsünü kapatır. -z Pico'nun ^Z ertelemesini etkinleştirir. -q Bu seçenek, Piconun TERMCAP_WINS tanımlaması ile birlikte derlendiği durumlarda geçerlidir. Girdi önceleme dizilimleri için termcap veya terminfo tanımlamaları, öntanımlı olarak tanımlanmış dizilimleri öncelemek için kullanılır. Son olarak, çalışan bir pico sonlanırsa (örneğin; bir SIGHUP sinyali alırsa), pico çıkmadan önce üzerinde çalışılan dosyayı -gerekli ise- kaydedecektir. Bu dosya aynı dosya ismi ve .save uzantısı ile kaydedilir. Şayet dosya o an için henüz isimlendirilmemişse, pico.save adı ile kaydedilecektir. YAZILIM HATALARI Ekran genişliğini aşan satırların durumu net değildir. Ekran kenarını aşmış satırların sonunda bir $ karakteri bulunur. Şayet imleci bu satır üzerinde hareket ettirirseniz, satır yatay olarak kaydırılır. İLGİLİ DOSYALAR pico.save Henüz bir isim verilmemiş ama çalışması yarıda kalmış dosyalar bu isimle kaydedilir. *.save İsmi olan ve çalışması yarıda kesilen dosyalar bu şekilde kaydedilir. YAZANLAR Michael Seibel mikes@cac.washington.edu Laurence Lundblade lgl@cac.washington.edu Pico, Dave G. Conroy tarafından, MicroEmacs 3.6 dan uyarlanmıştır. Pico, Washington Üniversitesine ait ticari bir markadır. Telif Hakkı © 1989-2001 Washington Üniversitesi. İLGİLİ BELGELER . Kaynak Koduna erişim için (Pine eposta istemcisinin bir parçası olarak):      2001/01/02 21:59:52 ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/dircolors.1.xml0000644000175000017500000001004110532245473021310 0ustar demirtendemirten 1 dircolors Kullanıcı komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 dircolors ls için renkleri ayarlar dircolors [seçenek]... dosya... AÇIKLAMA LS_COLORS ortam değişkenine atanacak komutları çıktılar. Çıktı biçimi şöyle belirtilir: -b --sh --bourne-shell LS_COLORS ortam değişkenine atanacak Bourne kabuğu kodu çıktılanır. -c --csh --c-shell LS_COLORS ortam değişkenine atanacak C kabuğu kodu çıktılanır. -p --print-database Öntanımlı değerler çıktılanır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. dosya belirtilmişse, hangi renklerin hangi dosya türü ve uzantısı için kullanılacağı bilgisi belirtilen dosyadan alınır. Aksi takdirde önceden derlenmiş veritabanı kullanılır. Bu dosyaların ayrıntılarını görmek için `dircolors --print-database' komutunu veriniz. YAZAN H. Peter Anvin tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER dircolors komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve dircolors yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils dircolors ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/chown.1.xml0000644000175000017500000002253710536522625020444 0ustar demirtendemirten 1 chown Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 chown dosyanın sahibini ve grubunu değiştirir chown [seçenek]... sahip[:[grup]... dosya... chown [seçenek]... --reference=örnek-dosya dosya... AÇIKLAMA Bu kılavuz, chown komutunun GNU sürümünü anlatmaktadır. chown, belirtilen her bir dosya için kullanıcı ve/veya grup sahipliğini, seçenek olmayan ilk argümana göre, değiştirir. Şöyleki: Şayet, sadece bir kullanıcı adı veya sayısal kullanıcı kimliği belirtilmişse, kullanıcı belirtilen dosyaların sahibi olur ve dosya grubu değişmez. Şayet kullanıcı isminden sonra iki nokta üstüste veya bir nokta ile ayrılmış grup ismi (veya sayısal grup kimliği) varsa, grubun sahipliği de değişir. Buradaki önemli nokta, kullanıcı ismi ve grup ismi arasında boşluk olmaması gerektiğidir. Kullanıcı isminden sonra iki nokta üstüste veya nokta var fakat grup ismi yok ise; kullancı dosyanın sahibi olur ve dosya grubu, kullanıcının birincil grubu olarak değiştirilir. Nokta veya iki nokta üstüste ve grup adı belirtilmiş ama kullanıcı adı belirtilmemişse, sadece dosya grubu değiştirilir. Bu durumda; chown, chgrp'un yaptığını yapar. Sadece ikinokta imi varsa ya da sahip:grup terimi hiç verilmemişse, dosya sahipliğinde bir değişiklik yapılmaz. SEÇENEKLER Her bir dosya'nın sahip ve/veya grubunu sahip ve/veya grup olarak değiştirir. --reference seçeneği ile dosya'nın sahip ve grubu örnek-dosya'nınkilerle aynı yapılır. -c --changes Sadece değişiklik olduğu zaman rapor vermesi dışında --verbose gibidir. --dereference Sembolik bağların kendilerini etkilemez, sadece bağın hedefini etkiler. -h --no-dereference Sembolik bağları etkiler, sembolik bağların hedefi olan dosyaları etkilemez (sembolik bağların sahiplerinin değiştirilebildiği sistemlerde etkilidir). --from=şimdiki_sahip:şimdiki_grup Sadece şimdiki kullanıcı ve/veya grup isimlerinin burada tanımlananlar ile eşleştiği durumlarda; belirtilen dosyanın sahibi ve/veya grubunu değiştirir. Bir sahip ya da grupla eşleşmenin gerekli olmadığı durumlarda gerekli olmayan özellik belirtilmeyebilir. --no-preserve-root `/' özel olarak ele alınmaz (öntanımlı) --preserve-root `/' üzerinde ardışık işlem yapılamaz. -f --silent --quiet Pekçok hatayı görmezden gelir. --reference=örnek-dosya sahip:grup yerine örnek-dosya'nın sahibi ve grubu kullanılır. -R --recursive Dosya ve dizinleri ardışık olarak değiştirir. -v --verbose İşlem yapılan her bir dosya için bir tanı bilgisi çıktılar. Aşağıdaki seçenekler seçeneği ayrıca belirtildiği zaman bir dosya hiyerarşisinden diğerine nasıl geçileceğini belirlerler. Birden fazlası belirtilmişse sonuncusu etkili olur. -H Eğer bir komut satırı argümanı bir dizine sembolik bağ ise işlem bağa değil bağın hedefine uygulanır. -L bir dizine sembolik bağ olan bağlar saptandığında işlem bağa değil hedefine uygulanır. -P İşlem mümkünse sembolik bağın kendisine uygulanır, hedefine değil (öntanımlı) --help Bu yardım metnini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Sahip belirtilmemişse, sahiplik değiştirilmez. Grup belirtilmemişse dosya grubu değiştirilmez ama grup isminden sonra bir ':' varsa, dosyanın grubu kullanıcının birincil grubu olarak değiştirilir. sahip ve grup birer isim olabileceği gibi birer sayısal değer de olabilir. ÖRNEKLER chown root /u /u dizininin sahibini root olarak değiştirir. chown root:staff /u Benzer şekilde, fakat bu sefer grup da staff olarak değiştirilir. chown -hR root /u /u dizini ve altındaki dosyaların sahibi root yapılır. YAZAN David MacKenzie ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER chown komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve chown yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils chown ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Kasım 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/install.1.xml0000644000175000017500000002077410532245473020774 0ustar demirtendemirten 1 install Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 install dosyaları kopyalar, özniteliklerini ayarlar install [seçenek]... [-T] kaynak hedef install [seçenek]... kaynak... dizin install [seçenek]... -t dizin kaynak... install [seçenek]... -d dizin... AÇIKLAMA İlk üç biçimde kaynakı hedefe veya birden fazla kaynakı mevcut dizine kopyalar, aynı zamanda izin kiplerini ve sahip/grup bilgilerini atar. Üçüncü biçimde, ilgili dizin(ler)in bütün bileşenlerini oluşturur. Uzun seçeneklerde zorunlu olan argümanlar kısa seçeneklerde de zorunludur. --backup[=yöntem] Varolan hedef dosyalarının herbirini yedekler. -b --backup gibidir fakat herhangi bir argüman kabul etmez. -c Yoksayılır. -d --directory bütün argümanları dizin adı olarak alır; belirtilen dizinlerin tüm bileşenlerini oluşturur -D hedefin en sondaki hariç tüm bileşenlerini oluşturur, sonra kaynakı hedefe kopyalar. -g --group=grup Sürecin grubunu şimdiki grup yerine grup olarak atar. -m --mode=kip İzin kipini rwxr-xr-x yerine kip olarak atar (chmod'un yaptığı gibi). -o --owner=sahip Sahibi atar (yalnızca süper-kullanıcı). -p --preserve-timestamps kaynak dosyalarının erişim/değişim zaman damgalarını ilgili hedef dosyalarına uygular. -s --strip Simge tablolarını soyar. -s --suffix=sonek Öntanımlı yedek soneki yerine sonek kullanır. -t --target-directory=dizin Tüm kaynak argümanlarını dizine kopyalar. -T --no-target-directory hedef bir normal dosya olarak ele alınır. -v --verbose Oluşturuldukça her dizinin adını gösterir --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. --suffix seçeneği ile veya SIMPLE_BACKUP_SUFFIX ile belirtilmediği sürece, yedekleme soneki '~' dir. Sürüm kontrol yöntemi VERSION_CONTROL ortam değişkeni ile veya --backup seçeneği ile seçilebilir. Değerler şunlardır: none off Asla yedekleme yapmaz (--backup belirtilmiş olsa bile) numbered t Numaralı yedekleme yapılır. existing nil Numaralandırılmış yedekler varsa, numaralı, aksi durumda basit yedekleme yapar. simple never Daima basit yedekleme yapar. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER install komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve install yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils install ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/uptime.1.xml0000644000175000017500000000630610554111236020615 0ustar demirtendemirten 1 uptime Kullanıcı Komutları procps 3.2.7 26 Ocak 1993 uptime sistemin ne kadar zamandır çalıştığını söyler KULLANIM uptime uptime [-V] AÇIKLAMA uptime tek bir satır halinde şu bilgiyi verir: o anki saat, sistemin ne kadar süredir çalışmakta olduğu, sistemde oturum açmış kaç kullanıcı bulunduğu ve 1, 5 ve 15 dakika önceki sistem yükleri. Bu, tarafından gösterilen başlık satırındaki bilgi ile aynıdır. Sistem yük ortalamaları çalışmakta olan veya durdurulmaması gereken süreçlerle ilgilidir. Çalışmakta olan bir süreç ya işlemciyi kullanıyordur ya da işlemciyi kullanmayı bekliyordur. Durdurulmaması gereken bir süreç ise örneğin bir disk gibi bir aygıtı G/Ç erişimi için beklemekte olan bir süreçtir. Ortalamalar üç zaman aralığında alınır. Yük ortalamaları bir sistemdeki işlemci sayısına göre normalleştirilmez, yani, birim yük ortalaması tek işlemcili bir sistemin birim zamandaki yükü olup, 4 işlemcili bir sistemde bu zamanın %75'i boşta geçer. İLGİLİ DOSYALAR /var/run/utmp o an oturum açmış olanlarla ilgili bilgiler /proc süreçlerin bilgileri YAZAN Larry Greenfield greenfie@gauss.rutgers.edu ve Michael K. Johnson johnsonm@sunsite.unc.edu tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları albert@users.sf.net adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , , . ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/shred.1.xml0000644000175000017500000001673510532256415020433 0ustar demirtendemirten 1 shred Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 shred içeriğini gizlemek bazan da silmek için dosyanın üzerine yazar KULLANIM shred [seçenekler] dosya [...] AÇIKLAMA Belirtilen dosya(ların) üzerine bir kaç defa yazarak pahalı donanım çözümleri ile bile dosya içeriğinin kurtarılabilmesini zorlaştırır. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -f --force Eğer gerekli olursa yazma izni vermek için izinleri değiştirir. -n --iterations=sayı Öntanımlı 25 defa üzerine yazma yerine sayı defa üzerine yazar. --random-source=dosya Rasgele baytları dosyadan okur (öntanımlı: /dev/urandom). -s --size=sayı sayı baytı bu işlemden geçirir (k, M, G gibi sonekler kabul edilir). -u --remove Üzerine yazdıktan sonra dosyayı sıfırlar ve siler. -v --verbose İlerlemeyi gösterir. -x --exact Dosya boyutunu sonraki tam bloğa yuvarlamaz. Bu işlem, normal olmayan dosyalar için öntanımlıdır. -z --zero İşlemi gizlemek için en son olarak üzerine sıfırlarla yazar --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. Eğer dosya - ise işlem standart çıktıya uygulanır. Eğer --remove (-u) belirtilmişse dosya(ları) siler. Öntanımlı değer dosyaları silmez çünkü bu komut genelde /dev/hda gibi aygıt dosyaları üzerinde çalıştırılır ve o dosyalar genelde silinmemelidir. Normal dosyalar üzerinde çalıştırıldığı zaman genelde --remove seçeneği kullanılır. shred komutu dosya sisteminin veriyi yerinde üzerine yazdığı varsayımına dayanır. Bu genelde yapılan işlemdir, fakat pek çok modern dosya sistemi bu varsayıma uymaz. Aşağıda shred komutunun işe yaramadığı dosya sistemleri örneklenmiştir: AIX ve Solaris ile gelen (ve JFS, ReiserFS, XFS vs.) gibi kayıt düzenli veya jurnalli dosya sistemleri RAID gibi çoklu veri yazan ve bazı yazma işlemleri başarısız olsa bile devam edebilen dosya sistemleri Network Appliance'ın NFS sunucusu gibi dosya sisteminin bir görüntüsünü kaydeden dosya sistemleri geçici yerlerde arabellek oluşturan dosya sistemleri (NFS sürüm 3 istemcileri gibi) sıkıştırılmış dosya sistemleri ext3 dosya sistemlerinde de, sadece data=journal kipinde yukarıdaki feragatname uygulanır (shred'in sınırlı etkililiğinden dolayı). data=ordered (öntanımlı) ve data=writeback kiplerinde shred beklendiği gibi çalışır. mount kılavuz sayfasında (man mount) açıklandığı gibi /etc/fstab dosyasında ilgili dosya sisteminin seçeneklerine data=birşey seçeneği eklenerek ext3 günlükleme kipini değiştirmek mümkündür. Buna ek olarak, dosyasistem yedekleri ve uzak yansılar dosyanın silinemeyen kopyalarını taşıyabilir ve bu shred işleminden geçirilmiş bir dosyanın tekrar oluşturulabilmesini sağlayabilir. YAZAN Colin Plumb tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER shred komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve shred yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils shred ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/ptx.1.xml0000644000175000017500000002000310532245473020122 0ustar demirtendemirten 1 ptx Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 ptx dosya içeriğini karılmış olarak basar KULLANIM ptx [seçenek] ... [girdi] ... (-G olmaksızın) ptx -G [seçenek] ... [girdi [çıktı]} ... AÇIKLAMA girdi dosyalarındaki sözcüklerin söz gelişlerini de içererek karılmış halde basar. Uzun seçeneklerde zorunlu olan argümanlar kısa seçeneklerde de zorunludur. -A --auto-reference Satırbaşlarına özdevinimli üretilmiş başvurular koyar. -G --traditional System V'deki ptx gibi davranır. -F --flag-truncation=dizge Satırları kesmesi gerektiğinde satırı kestiği yeri dizge ile belirtir. -M --macro-name=dizge TeX formatında çıktı oluştururken `xx' yerine dizge makrosunu kullanır. -O --format=roff Çıktıyı roff yönergeleri olarak oluşturur. -R --right-side-refs -A seçeneğinde oluşturulan başvuruları satırbaşına değil, satırsonuna koyar, -w seçeneğinde sayılmazlar. (-A ile beraber kullanımı anlamlı bir seçenek) -S --sentence-regexp=düzifd Satır sonları veya cümle sonları için düzenli ifade. -T --format=tex Çıktıyı TeX yönergeleri olarak oluşturur. -W --word-regexp=düzifd Anahtar sözcükleri belirlemek için düzifd kullanılır. -b --break-file=dosya Sözcük sonlarını dosyadaki karakterlere bakarak belirler. -f --ignore-case Büyük/küçük harf ayrımı yapmaz. -g --gap-size=sayı Çıktının sütunları arasındaki boşluk genişliği sayı olur. -i --ignore-file=dosya Girdi üzerinde çalışırken yoksayılacak sözcükleri dosyadan okur. -o --only-file=dosya Girdi üzerinde çalışırken dikkate alınacak sözcükleri dosyadan okur. -r --references Her satırın ilk alanını başvuru olarak kullanır. -t --typeset-mode - gerçeklenmedi - -w --width=sayı Çıktıdaki sütun sayısı (başvuru hariç). --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. dosya belirtilmediğinde veya - olduğunda standart girdi okunur. `-F /' öntanımlıdır. YAZAN F. Pinard tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER ptx komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve ptx yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils ptx ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/autoupdate.1.xml0000644000175000017500000001126610554151105021465 0ustar demirtendemirten 1 autoupdate Kullanıcı Komutları autoupdate 2.59 Kasım 2003 autoupdate bir configure.in'i daha yeni bir Autoconf'a günceller autoupdate [seçenek] şablon-dosya ... AÇIKLAMA Verilmişse, şablon-dosyaları, varsa configure.ac, yoksa configure.in dosyasını Autoconf'un güncel sürümünün sözdizimine günceller. Dosyaların orijinalleri yedeklenir. İşlem kipleri: -h --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. -V --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. -v --verbose İşlemi ayrıntılı raporlar -d --debug Geçici dosyalar kaldırılmaz. -f --force Tüm dosyalar eski sürüm kabul edilir. Kütüphane dizinleri: -B --prepend-include=dizin dizin olarak verilen dizini arama yolunun önüne ekler. -I --include=dizin dizin olarak verilen dizini arama yolunun sonuna ekler. YAZAN David J. MacKenzie ve Akim Demaille tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-autoconf@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2002 Free Software Foundation, Inc.Bu bir serbest yazılımdır; kopyalama koşulları için kaynak koduna bakınız. Hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , . autoupdate komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve autoupdate yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info autoupdate ÇEVİREN Mehmet Büyüközer mbuyukozer@gmx.co.uk, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/rm.1.xml0000644000175000017500000001653310532245473017742 0ustar demirtendemirten 1 rm Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 rm dosya ve dizinleri siler KULLANIM rm [seçenek]... dosya... AÇIKLAMA Bu kılavuz sayfası rm komutunun GNU sürümünü belgelemektedir. rm belirtilen dosyayı siler. Öntanımlı olarak, dizinleri silmez. Eğer -I veya --interactive=once seçeneği verilmiş ve üçten fazla dosya varsa veya -r, -R veya --recursive verilmişse, rm kullanıcıya işlemin tamamı için devam edilip edilmeyeceğini sorar. Eğer yanıt, olumlu değilse işlemi yapmaz ve çıkar. Aksi takdirde, eğer bir dosya yazılamaz durumdaysa, standart girdi bir uçbirim olup -f veya --force seçeneği verilmemişse ya da -i veya --interactive=always seçeneği verilmişse rm kullanıcıya "dosya silinsin mi?" diye sorar. Yanıt olumlu değilse dosya atlanır. SEÇENEKLER dosyaları siler (bağları kaldırır). -f --force Silerken sormaz, varolmayan bir dosya için bilgi vermez. -i Silmeden önce sorar. -I Ardışık silerken veya üçten fazla dosyayı silerken silmeden önce sorar. Çoğu yanlışlığı önlemek bakımından hala koruyucu olmakla beraber -i seçeneğinden daha teklifsizdir. --interactive[=nezaman] nezaman istemde bulunması gerektiği belirtilir: never [asla], once (-I) [bir kere], always (-i) [daima]. Bir değer belirtilmezse always belirtildiği varsayılır. --one-file-system Bir dizin içindeki dizinleri ve dosyaları ardışık silerken, başka bir dosya sistemine ait bir dizini silmez. --no-preserve-root `/' özel olarak ele alınmaz --preserve-root `/' silinmez (öntanımlı) -r -R --recursive Dizinlerin ve alt dizinlerin içeriklerini ardarda siler. -v --verbose Yapılan işlem hakkında daha ayrıntılı bilgi verir. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. Öntanımlı olarak rm dizinleri silmez. Listedeki dizinleri de içindekilerle birlikte silmek için --recursive (-r veya -R) seçeneğini kullanın. '-' ile başlayan bir dosyayı silebilmek için aşağıdaki yöntemlerden birisini kullanın (örnek dosya: '-foo'): rm -- -foo rm ./-foo rm komutu ile bir dosyayı sildikten sonra, bu dosyanın içeriğini geri getirmenin mümkün olduğunu unutmayın. Şayet dosya içeriğinin geri getirilmesini önlemek istiyorsanız, shred kullanmayı ciddi ciddi düşünmelisiniz. YAZAN Paul Rubin, David MacKenzie, Richard Stallman, and Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , , , . rm komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve rm yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils rm ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ekim 2003Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/mknod.1.xml0000644000175000017500000001066010532245473020427 0ustar demirtendemirten 1 mknod Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 mknod blok veya karakter özel dosyalarını oluşturur KULLANIM mknod [seçenek] isim tür [ana alt] AÇIKLAMA isim özel dosyasını belirtilen türde oluşturur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar, kısa seçenekler için de zorunludur. -m --mode=kip İzin kiplerini ayarlar (tıpkı chmod gibi) ama a=rw gibi ya da izin maskesi olarak değil. --help Bu yardım metnini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. ana ve alt aygıt numaraları tür b,c,u iken belirtilmelidir, p türü ile kullanılmaz. ana ve alt aygıt numaraları 0x veya 0X ile başlıyorsa onaltılık tabanda, 0 ile başlıyorsa sekizlik tabanda, aksi takdirde onluk tabanda belirtildiği varsayılır. tür şunlardan biri olabilir: b bir blok (tamponlu) özel dosyası oluşturur. c u bir karakter (tamponsuz) özel dosyası oluşturur. p bir FIFO oluşturur. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER mknod komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve mknod yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils mknod ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ağustos 2004Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/scp.1.xml0000644000175000017500000002061410554122564020103 0ustar demirtendemirten .\" Author: Tatu Ylonen <ylo (at) cs.hut.fi> .\" .\" Copyright (c) 1995 Tatu Ylonen <ylo (at) cs.hut.fi>, Espoo, Finland .\" All rights reserved .\" .\" Created: Sun May 7 00:14:37 1995 ylo .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE AUTHOR ``AS IS'' AND ANY EXPRESS OR .\" IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE IMPLIED WARRANTIES .\" OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE ARE DISCLAIMED. .\" IN NO EVENT SHALL THE AUTHOR BE LIABLE FOR ANY DIRECT, INDIRECT, .\" INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL DAMAGES (INCLUDING, BUT .\" NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS OR SERVICES; LOSS OF USE, .\" DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) HOWEVER CAUSED AND ON ANY .\" THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT LIABILITY, OR TORT .\" (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY OUT OF THE USE OF .\" THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE. 1 scp Kullanıcı Komutları BSD 25 Eylül 1999 scp güvenli kopyalama (uzaktan erişimle dosya kopyalama komutu) KULLANIM scp [-pqrvBC46 ] [-F ssh_config] [-S uygulama] [-P port] [-c şifre] [-i identity_dosyası] [-o ssh_seçeneği] [kullanıcı@]konak1:]dosya1 [...] [[kullanıcı@]konak2:]dosya2 AÇIKLAMA scp, ağ üzerindeki konaklar arasında dosya kopyalar. Veri aktarımı için ssh(1) kullanır, ile aynı kimlik kanıtlama yöntemini kullanır ve aynı güvenliği sağlar. 'den farklı olarak, şayet kimlik kanıtlaması için gerekli ise, scp kullanıcı parolalarını veya anahtar parolalarını soracaktır. Herhangi bir dosya ismi, hangi konaktan hangi konağa kopyalanacağını göstermek için, bir kullanıcı ve konak belirtimi içerebilir. İki uzak konak arasında kopyalama yapılabilir. Seçenekler şunlardır: Betik kipine geçilir (kullanıcı ve anahtar parolalarının sorulmasını engeller). şifre Veri aktarımını şifrelemek üzere şifre belirtilir. Bu seçenek doğrudan ssh(1)'e gönderilir. Sıkıştırma etkinleştirilir. Sıkıştırmayı etkinleştirmek için -C seçeneği ssh(1)'e gönderilir. ssh_config ssh'a kullanıcıya özel yapılandırma dosyasını belirtmek için kullanılır. Bu seçenek doğrudan ssh(1)'e gönderilir. identity_dosyası RSA kimlik kanıtlaması için kullanılacak identity dosyası belirtilir. Bu seçenek doğrudan ssh(1)'e gönderilir. Özgün dosyadaki değişiklik ve erişim zamanları ile kipler korunur. -o ssh_seçeneği ssh'a seçenekleri 'deki biçimde aktarmak için kullanılabilir. Bu seçenek ssh komut satırı seçeneklerini bitişik olarak belirtmek için faydalıdır. Örneğin protokol sürümü 1'in kullanımının zorlanması scp -oProtocol=1 şeklinde kullanılarak belirtilir. port Uzak konaktaki bağlantı portu belirtilir. Dizinlerin tamamı ardarda kopyalanır. uygulama Şifreli bağlantı için kullanılacak uygulamanın adı belirtilir. Bu uygulama ssh(1) seçeneklerini algılayabilmelidir. Ayrıntılı bilgi verilir. scp'nin ve 'in kendi işlemleri hakkında hata ayıklama iletileri basmasını sağlar. Bu seçenek bağlantı, kimlik kanıtlama ve yapılandırma sorunlarının çözümlenmesinde yararlıdır. scp'yi sadece Ipv4 adresleri kullanmaya zorlar. scp'yi sadece Ipv6 adresleri kullanmaya zorlar. ÇIKIŞ DURUMU scp başarılı olursa sıfır değerini döndürerek çıkar, bir hata oluşmuşsa sıfırdan büyük bir değerle çıkar. YAZAN Timo Rinne tri@iki.fi ve Tatu Ylonen ylo@cs.hut.fi tarafından yazılmıştır. TARİHÇE scp, Regents of the University of California'nın BSD kaynak kodlarındaki uygulamasına dayanarak geliştirilmiştir. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ekim 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/cksum.1.xml0000644000175000017500000000560210532245473020441 0ustar demirtendemirten 1 cksum Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 cksum dosya içindeki baytları sayar ve sağlamasını yapar cksum [dosya]... cksum [seçenek] AÇIKLAMA Her bir dosya için bayt sayısını ve CRC sağlamasını gösterir. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. YAZAN Q. Frank Xia tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER cksum komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve cksum yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils cksum ÇEVİREN Yalçın KOLUKISA yalcink01@yahoo .com, Kasım 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/nice.1.xml0000644000175000017500000000714010532245473020234 0ustar demirtendemirten 1 nice Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 nice işlem önceliğini değiştirerek bir dosyayı çalıştırır nice [seçenek] [komut [argüman] ...] AÇIKLAMA komutu ayarlanan işlem önceliğinde çalıştırır. komut verilmezse, mevcut işlem önceliğini gösterir. ayar öntanımlı olarak 10 dur. Öncelik sıralaması -20..19 arasında ve en yüksekten en düşük önceliğe doğrudur. -n --adjustment=ayar İşlem önceliği ayar yapılır (öntanımlı: 10). --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. Kullandığınız kabuk burada açıklanandan farklı bir nice komutu içeriyor olabilir. Desteklenen seçenekler için kullanmakta olduğunuz kabuğun belgelerine göz atmanız faydalı olabilir. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Bir yazılım hatası bulursanız, lütfen bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER nice komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve nice yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils nice ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Mart 2004 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/tail.1.xml0000644000175000017500000001641210532245473020251 0ustar demirtendemirten 1 tail Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 tail dosyaların son kısmını basar KULLANIM tail [seçenek]... [dosya]... AÇIKLAMA Belirtilen her dosyanın son 10 satırını standart çıktıya yazar. dosya belirtilmediğinde veya - olduğunda standart girdiden okur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. --retry Belirtilen dosya ulaşılamaz hale geldiğinde dosya tekrar okunabilir olana kadar bekler. -c --bytes=sayı Son sayı baytı gösterir. -f --follow[={name|descriptor}] Dosyayı sürekli izler, yeni satırlar eklendikçe onları da çıktıya yazar. --follow=name ile dosya ismini kullanarak izler, --follow=descriptor ile dosya açıldığında sistemin döndürdüğü dosya tanıtıcısını kullanarak izler. -F --follow=name --retry ile aynı. -n --lines=sayı Son 10 satır yerine son sayı satırı gösterir. --max-unchanged-stats=sayı --follow=name seçeneği kullanıldığında sayı denemeden sonra dosyada bir değişiklik gözlemlememişse silinip silinmediğinden veya isminin değiştirilmediğinden emin olmak için dosyayı tekrar açar (bu seçenek kullanılmadığında 5 defa bu işi yapar) --pid=pid -f ile kullanılır. Süreç numarası pid olan süreç öldükten sonra çıkar. -q --quiet --silent Dosya isimlerini gösteren başlıkları yazmaz. -s --sleep-interval=süre -f ile kullanıldığı zaman dosyaya birşey yazılıp yazılmadığına süre saniyede bir (öntanımlı 1.0) bakar. -v --verbose Dosya isimlerini gösteren başlıkları daima yazar. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. sayının (bayt veya satır sayısı) ilk karakteri `+' ise, sayıncı satır veya bayttan itibaren dosyanın içeriğini yazar, aksi halde dosyadaki son sayı girdiyi yazar. sayı, çarpım soneki alabilir: b = 512, k = 1024, m = 1024*1024. --follow (-f) seçeneğinde =name belirtilmedikçe, tail dosya tanıtıcısını kullanarak dosyayı izler. Böylelikle dosyanın ismi değişse bile dosyayı izlemeye devam eder. Bazı durumlarda belli bir dosya adını izlemek istiyor olabilirsiniz, o zaman --follow=name seçeneğini kullanın (örneğin `tail --follow=name deneme' dediğinizde, deneme dosyası arada silinse, sonra yerine başka bir deneme dosyası oluşsa bile bütün bunlardan sonra tail `deneme' dosyasının içinde olanları göstermeye devam eder). YAZAN Paul Rubin, David MacKenzie, Ian Lance Taylor ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER tail komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve tail yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils tail ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/md5sum.1.xml0000644000175000017500000001076110532245473020533 0ustar demirtendemirten 1 md5sum Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 md5sum MD5 ileti özetini hesaplar ve sınar KULLANIM md5sum [seçenek] [dosya] ... AÇIKLAMA MD5 (128 bitlik) sağlama toplamını çıktı olarak verir veya sınar. dosya verilmezse ya da '-' olarak tanımlanırsa, standart girdiyi okur. -b --binary Dosyaları ikilik kipte okur. -c --check MD5 toplamlarını dosyalardan okur ve onları sınar. -t --text Dosyaları metin kipinde okur (öntanımlıdır). Aşağıdaki iki seçenek sadece sağlama toplamlarını sınarken yararlıdırlar: --status Herhangi bir çıktı vermez, durum kodu başarılı olarak görünür. -w --warn Olması gerektiği gibi biçimlenmemiş sağlama toplamı satırlarıyla ilgili uyarı verir. --help Bu yardımı gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgisini gösterir ve çıkar. Toplamlar RFC 1321'de tanımlandığı gibi hesaplanır. Sınama esnasında, girdi dosyası bu komutun daha önceki bir çıktısı olmalıdır. Öntanımlı kipte bir sağlama toplamlı satır, türü gösteren karakter (ikilik için *, metin için ' ') ve her dosyanın adı çıktı olarak verilir. YAZAN Ulrich Drepper, Scott Miller ve David Madore tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER md5sum komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve md5sum yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils md5sum ÇEVİREN Emin İslam Tatlı eminislam@web·de, Nisan 2004Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/patch.1.xml0000644000175000017500000014515610532242502020415 0ustar demirtendemirten 1 patch GNU 21 Mart 1998 patchbir yama dosyasını orjinaline uygular patch [seçenekler] [orjinal [yama]] genellikle şöyle kullanılır: patch -psayı <yama AÇIKLAMA patch, ile üretilmiş bir fark listesi içeren bir yama dosyası alır ve bu yama dosyasındaki farkları bir veya daha fazla orjinal dosyaya uygulayarak orjinallerin yamalı sürümlerini üretir. Normalde yamalı sürümler orjinal dosyalara yazılarak oluşturulur. Yedekler oluşturulabilir; -b ve --backup seçeneklerine bakınız. Yamanacak dosyaların isimleri normalde yama dosyasından alınır, ancak eğer sadece bir yamanacak dosya varsa ismi komut satırında orjinal olarak belirtilebilir. patch çalıştırıldığında fark listesinin türü -c (--context), -e (--ed), -n (--normal) veya -u (--unified) seçenekleri ile belirtilmemişse önce fark listesinin türünü saptamaya çalışır. ed fark dosyaları bir boruhattı ile metin düzenleyicisi üzerinden uygulanırken, bağlamsal fark dosyaları (eski, yeni ve birleşik) ve normal fark dosyaları doğrudan patch tarafından uygulanır. patch yama dosyasındaki olası bozuk alanları atlayarak yamayı uygulamaya çalışır. Bu özelliğinden yararlanarak yama dosyası içine bir açıklama yerleştirebilirsiniz ve buna rağmen yama uygulanır. Eğer diff dosyasının içeriği sürekli aynı biçimde girintilenmişse veya bir bağlamsal fark dpsyasında satırlar CRLF ile bitiyorsa ya da Internet RFC 934'de "-" için belirtildiği gibi "-" ile başlayan satırlar varsa bunlar hesaba katılır. Bağlamsal fark dosyaları ile ve bir daha az genişletme yapan normal fark dosyaları ile patch, yama içindeki satır numaraları yanlış olduğunda bunu saptayabilir ve yama listesinin her elemanının uygulanacağı doğru yeri bulmaya çalışır. Önce listedeki her eleman ile ilgili satır numaralarını alır ve yamanın uygulanmasında kullanılan artı ve eksi ile belirlenmiş satırlara bakar. Eğer satır numaraları doğru yeri belirtmiyorsa, eksi ile belirtilmiş satırları bulmak üzere metni ileri ve geri her iki yönde tarar. patch ilk taramada değiştirilecek satırların tamamı için bir eşleşme arar. Böyle bir eşleşme bulamazsa, yama dosyası bir bağlamsal yama dosyası ise ve belirsizlik faktörü de 1 ise değiştirilecek satırların ilkini ve sonuncusunu yok sayarak bir arama daha yapar. Bulamazsa ve belirsizlik faktörü 2 veya 2 den büyükse bu kez ilk ve son iki satırı yok sayarak bir arama daha yapar. (Öntanımlı belirsizlik faktörü 2'dir.) patch yamanın uygulanacağı yeri bulamazsa, uygulayamadığı bölümü bir red dosyasına yazar. Bu dosyanın ismi normalde yama dosyasının ismine .rej eklenerek elde edilir. Eğer .rej eki çok uzun bir dosya ismi oluşturacaksa dosya isminin sonuna # eklenir, bu karakter de fazla geliyorsa dosya isminin son karakteri # ile değiştirilir. (Rededdilen kısım yamanın biçiminden bağımsız olarak sıradan bağlamsal fark biçiminde çıktılanır. Eğer girdi bir normal fark dosyası ise bağlamın çoğu basitçe boş olur.) Red dosyasındaki reddedilen kısımlarla ilgili satır numaraları yama dosyasındaki satır numaralarından farklı olabilir: yeni satır numaraları yamanın eski dosyada değil de yeni (yamanmış) dosyada bulunabileceği yaklaşık yeri belirtecek şekilde oluşturulur. Her yama parçası tamamlandığında, eğer parçanın uygulanması başarısız olmuşsa (yeni dosyadaki) hangi satırdan itibaren devam edeceğini size bildirilir. Eğer yama parçası fark dosyasında belirtilen satırdan farklı numaralı bir satıra uygulanmışsa size yeni konumu bildirir. Yeni konumun çok farklı olması parçanın yanlış yeri yamamakta kullanıldığını belirtebilir. Bir eşleşme bulunurken belirsizlik faktörü kullanmak gerekmişse, biraz kuşku duyasınız diye bu da ayrıca bildirilir. --verbose seçeneğini belirtmişseniz başarıyla uygulanan yama parçaları hakkında da bilgi verilir. Komut satırında orjinal dosya belirtilmemişse patch, yama dosyasındaki yama olarak uygulanabilecek alanların dışındaki alanları değerlendirerek aşağıdaki kurallara bağlı olarak yamanın uygulanacağı dosyanın ismini tespit etmeye çalışır. Önce, aday dosya isimlerinin listesini elde etmeye çalışır. Bunu şöyle yapar: Başlık bir bağlamsal fark dosyası başlığı ise, patch eski ve yeni dosya isimlerini başlıktan alır. Eğer isimdeki bölü çizgilerinin sayısı -psayı veya --strip=sayı seçenekleri ile belirtilen kadar değilse bu isim yoksayılır. /dev/null ismi de ayrıca yoksayılır. Yama olarak uygulanacak alanların dışında Index: ile başlayan satırlar varsa ve hem yeni hem de eski dosya isimleri belirtilmemişse veya patch POSIX uyumlu ise, patch dosya isimlerini Index: ile başlayan satırlardan alır. Bundan sonraki kurallara uygun olmak üzere, aday dosya isimlerinin, başlıkta göründükleri sıraya bakılmaksızın, (eski, yeni, Index) düzeninde olacakları varsayılır. patch bir dosya ismini aday dosya listesinden şu kurallara göre seçer: Bazı isimli dosyalar mevcutsa, patch POSIX uyumluysa ilk dosya ismi değilse eniyi isim seçilir. Eğer patch RCS, ClearCase ve SCCS'yi yoksaymıyorsa (-g sayı veya --get=sayı seçeneklerine bakınız) ve isimli bir dosya mevcut değilse ama bir RCS, ClearCase veya SCCS ana dosyası varsa patch ilk isimli dosyayı RCS, ClearCase veya SCCS ana dosyası ile seçer. İsimli dosya mevcut değilse, bir RCS, ClearCase veya SCCS ana dosyası da yoksa ama bazı dosya isimleri verilmişse, patch POSIX uyumlu değilse ve yamanın bir dosya oluşturması gerekiyorsa, patch en az dizin oluşturulacak şekilde en iyi dosya ismini seçer. Şimdiye dek bahsedilen kurallarla hal bir dosya ismi seçilememişse, yamanacak dosyanın ismi size sorulur ve patch dosya ismini buna göre seçer. İsimli dosyalar listesinden "eniyi" dosya ismi şöyle seçilir: önce en az sayıda dizini dosya yolu olarak alır, bundan sonra, uzantısız en kısa dosya isimleri, bundlardan sonra en kısa isimlerin tümü ve son olarak da kalan ilk isim alınır. Ek olarak, Yama olarak uygulanacak alanların dışında Prereq: ile başlayan bir satır varsa, patch bu öngereklilikler satırındaki ilk sözcüğü (normalde bir sürüm numaraasıdır) alır ve orjinal dosyaya bu sözcük var mı diye bakar. Yoksa patch işine devam etmeden önce bir doğrulama isteği yapar. Tüm bunların nihayetinde, şöyle bir bildirim de yapabilirsiniz: | patch -d /usr/src/local/blurfl ve, blurfl dizinindeki bir dosya yama dosyasıyla yamanır. Eğer yama dosyası bir yamadan fazlasını içeriyorsa patch onların herbirini farklı birer yama dosyasından geliyormuşçasına uygular. Yama olarak uygulanabilecek her satır grubundan önce gelen satırlarda bulunan dosya isimleri ve sürüm numaralarından yukarıda bahsedildiği gibi yamanacak dosyanın ismi saptanarak bu işlem gerçekleştirilir. SEÇENEKLER -b --backup Dosyaların yedeğini oluşturur. Bir dosya yamanırken orjinal dosya silinmez, ya başka bir yere kopyalanır ya da ismi değiştirilir. Mevcut olmayan bir dosyanın yedeği yapılırken, olmayan dosyayı belirtmek için sadece ismi olan cismi olmayan (boş) bir dosya oluşturulur. Yedek dosya isimlerinin nasıl oluşturulduğu -V veya --version-control seçeneklerinin açıklamalarında bulunabilir. --backup-if-mismatch Yama bir dosya ile tam uyuşmazsa ve yedekleme istenmese de dosya yedeklenir. patch POSIX uyumlu değilse bu seçenek öntanımlı olarak uygulanır. --no-backup-if-mismatch Yama bir dosya ile tam uyuşmazsa ve yedekleme istense de dosya yedeklenmez. patch POSIX uyumlu değilse bu seçenek öntanımlı olarak uygulanır. -B önek --prefix=önek Basit yedek dosya ismi oluşturulurken dosya isminin önüne önek getirilir. Örneğin, -B /junk/ ile dosya ismi src/patch/util.c olan bir dosyanın basit yedeği yapılırken dosya ismi /junk/src/patch/util.c yapılır. --binary Standart çıktı veya /dev/tty dışında tüm dosyalar için okuma ve yazma işlemleri iklik kipte yapılır. Bu seçenek POSIX uyumlu sistemlerde etkisizdir. DOS benzeri sistemlerde ise bu seçeneğin bir fark oluşturması için yama diff -a --binary ile üretilmiş olmalıdır. -c --context Yama dosyası sıradan bir bağlamsal fark dosyası olarak yorumlanır. -d dizin --directory=dizin Hiçbir şey yapmadan, hemen dizin dizinine geçilir. -D tanım --ifdef=tanım Değişiklikleri işaretlemede #ifdef ... #endif yapısı tanım farklılaştırma sembolü ile kullanılır. --dry-run Hiçbir dosyada değişiklik yapmaksızın uygulanan yamaların sonuçları basılır. -e --ed Yama dosyası bir ed betiği olarak yorumlanır. -E --remove-empty-files Yama uygulandıktan sonra boşalan dosyalar silinir. Aslında, bu seçenek gereksizdir, çünkü patch yamadıktan sonra dosyanın varolup olmayacağını saptamak için başlıktaki tarih damgasını inceler. Buna rağmen, girdi bir bağlamsal fark dosyası değilse ya da patch POSIX uyumlu ise, patch bu seçenek verilmedikçe yamandıktan sonra boşalan dosyaları silmez. patch böyle bir dosyayı sildikten sonra boşalmışsa dosyanın bulunduğu dizini de silmeye çalışır. -f --force Kullanıcının ne yaptığını tam olarak bildiği varsayılır ve kullanıcıya herhangi bir soru yöneltilmez. Hangi dosyaların yamanacağını belirtmeyen başlıklar içeren yamalar atlanır; Prereq: ile başlayan satırlarda yanlış sürüm bilgisi olsa bile dosya yamanır; eski ve yeni dosyaların yer değiştirilmesi gerekse bile yamaların bu işlem yapılmadan uygulanacağı varsayılır. Bu seçenek açıklamaları engellemez, bunun için -s seçeneğine bakınız. -F sayı --fuzz=sayı En büyük belirsizlik faktörünü belirtmekte kullanılır. Bu seçenek sadece bağlamsal fark dosyalarına uygulanır ve patch yamanacak yeri bulurken yama olarak kullanılacak satırların baştan ve sondan bu kadarını yoksayar. Çok büyük belirsizlik faktörlerinin yamanın başarısızlığını arttıracağını unutmayın. Öntanımlı belirsizlik faktörü 2'dir ve bağlamsal fark dosyalarında bağlamsal satır sayısından daha yüksek bir değer (genelde 3'tür) atanmamalıdır. -g sayı --get=sayı Bir dosya RCS veya SCCS denetimindeyken, böyle bir dosya yoksa veya salt-okunursa ya da öntanımlı sürümüyle eşleşiyorsa; veya ClearCase denetimindeyken, böyle bir dosya yoksa, bu seçenek, patch'in eylemlerini denetlemekte kullanılır. sayı pozitifse, patch dosyayı sürüm denetim sisteminden alır; sıfırsa, RCS, SCCS veya ClearCase yoksayılır ve dosya alınmaz; negatifse dosyanın alınıp alınmayacağı kullanıcıya sorulur. Bu seçeneğin öntanımlı değeri eğer atanmışsa, PATCH_GET ortam değişkeninden alınır; atanmamışsa ve patch POSIX uyumluysa öntanımlı değer sıfır, aksi takdirde negatiftir. --help Seçeneklerin bir özetini basar ve çıkar. -i yamadosyası --input=yamadosyası Yama yamadosyası dosyasından okunur. yamadosyası olarak - verilmişse öntanımlı olarak standart girdi okunur. -l --ignore-whitespace Yamanacak dosyaların içindeki sekmeler ve boşluklar için yama içindeki boşluklarla birebir eşleşme aranmaz, ancak herhangi bir uzunlukta boşluğun her iki dosyada da karşılıklı varlığı şarttır, satır sonlarındaki boşluklar eşleşme açısından yoksayılır. Normal karakterler tam olarak eşleştirilir. Bağlamsal her satır yamanacak dosyadaki satırlarla daima eşleştirilir. -n --normal Yama dosyası normal bir yama dosyası olarak yorumlanır. -N --forward Eski ve yeni dosyaların yer değiştirileceği görünen veya zaten uygulanmış yamalar yoksayılır. -R seçeneğine de bakınız. -o çıktıdosyası --output=çıktıdosyası Dosyaların yerinde yamanması yerine çıktı, çıktıdosyası dosyasına gönderilir. -p sayı --strip=sayı Yama dosyasında bulunan her dosya isminin başından sayı ile belirtilen sayıda bölü çizgisi içeren dizge yoksayılır. Birden fazla yanyana bölü çizgisi varsa bunlar tek bir bölü çizgisi sayılır. Yama dosyasının yamanacak dosyalardan farklı bir dizinde tutulması durumunda yamanacak dosyaların nasıl bulunacağını belirtmek amacıyla kullanılır. Örneğin, yama dosyasında yamanacak dosya isminin şöyle verildiğini varsayalım: /u/howard/src/blurfl/blurfl.c Seçenek -p0 olarak verilirse bu dizge olduğu gibi ele alınır, -p1 verilirse, u/howard/src/blurfl/blurfl.c baştaki bölü çizgisi atılır, -p4 verilirse, blurfl/blurfl.c olur. -p hiç belirtilmezse sonuç blurfl.c olacaktır. Bu durumda dosya yamanın bulunduğu dizinde aranacağından dosya daha farklı bir yerdeyse bu da -d seçeneği ile belirtilebilir. --posix POSIX standardına kesinlikle uyulur: Fark dosyası başlıklarından dosya isimleri öğrenilirken, listedeki (eski, yeni, birleşik) ilk mevcut dosya alınır. Yamandıktan sonra boşalan dosyalar silinmez. RCS, ClearCase veya SCCS'deki dosyalar için alınacak mı diye sormaz. Komut satırında seçeneklerin dosyalardan önce verilmesi gerekir. Eşleşmeyen dosyaların yedeklemesi yapılmaz. --quoting-style=sözcük Çıktılanan isimler sarmalanırken sözcük ile belirtilen tarz kullanılır. sözcük şunlardan biri olabilir: literal İsimler olduğu gibi çıktılanır. shell İsimler kabuk metakarakterleri içeriyorsa kabuk için sarmalanır yoksa anlamı belirsiz çıktılama yapılır. shell-always Normalde sarmalanmaları gerekmese bile isimler daima kabuk için sarmalanır. c İsimler C dilinde dizgelere uygulandığı gibi sarmalanır. escape İsimler çevreleyen çifttırnakların ihmal edilmesi dışında c tarzındaki gibi sarmalanır. --quoting-style seçeneği için öntanımlı değeri QUOTING_STYLE ortam değişkeninde belirtebilirsiniz. Bu ortam değikeni atanmamışsa öntanımlı değer shell'dir. -r reddosyası --reject-file=reddosyası Bu yamanın eski ve yeni dosyalar yer değiştirilerek uygulanacağı varsayılır. Yama olarak kullanılacak her bölümdeki eski ve yeni satırlar yer değiştirilerek uygulanmaya çalışılır. Yer değiştirildiğinde anlamsız olan kısımlar reddedilir. -R seçeneği ed fark betikleri ile çalışmaz, çünkü yer değiştirme işlemini gerçekleştirmek için çok az bilgi içerirler. Yama içindeki kısımlardan ilkinin uygulanması başarısız olursa, patch bu kısmın eski ve yeni satırlarını yer değiştirerek böyle uygulanabiliyor mu diye bakar. Böyle uygulanabiliyorsa kullanıcıya -R seçeneğinin uygulanmasını isteyip istemediğini sorar. Uygulanamıyorsa, patch normal olarak uygulamaya devam eder. (Bilgi: Eğer yama bir normal yama ise ve boş bir içerik bile daima eşleşeceğinden ilk komut yamanın bir ek uygulanacağını belirtiyorsa bu yöntem yer değiştirmeli yamayı saptayamaz. Tesadüfen, çoğu yama bir satırın tamamen silinmesini değil ya bir ek ya da bir değişiklik yapılmasını gerektirir, bu durumda yer değiştirmeli normal fark dosyalarından silme işlemi ile başlayanlar başarıyı arttıran kuralların uygulanmasına bağlı olarak başarısız olur.) -s --silent --quiet Bir hata oluşmadıkça bilgilendirici hiçbir şey çıktılanmaz. -t --batch -f seçeneğinde olduğu gibi sorular engellenir ama bu biraz farklı kabulllerle yapılır: başlıklarında dosya isimlerini içermeyen yamalar atlanır (-f ile aynı); yamanın Prereq: satırında yanlış sürüm belirtilen dosyalar için yamalar atlanır; ve yer değiştirme uygulanması gerekliliği saptanan yamaların yer değiştirme ile uygulanacağı varsayılır. -T --set-time Yamanmış dosyaların erişim ve değiştirme zamanları, bağlamsal fark dosyalarının başlıklarındaki zaman bilgisinin yerel zamanı gösterdiği varsayımıyla bu zamana ayarlanır. Bu seçeneğin kullanılması önerilmez, çünkü yerel zaman kullanılarak uygulanan yamaları diğer zaman dilimlerindeki kulanıcılar kolayca kullanamazlar, ayrıca yaz saati uygulamasından dolayı yerel zaman damgaları yamanın geçmişte uygulanması gibi tuhaflıklara sebep olabilir. Bu seçenek yerine -Z veya --set-utc seçeneklerini kullanarak zamanı UTC'ye göre belirtmeyi tercih edin. -u --unified Yama dosyası birleşik bağlamsal fark dosyası olarak yorumlanır. -v --version patch'in sürüm başlığını ve ama seviyesini basar ve çıkar. -V yöntem --version-control=yöntem Yedek dosya isimleri saptanırken yöntem kullanılır. Bu yöntem ayrıca bu seçenek ile gerektiğinde değiştirilmek üzere PATCH_VERSION_CONTROL (veya bu atanmamışsa VERSION_CONTROL) ortam değişkeni ile atanabilir. Burada bir yöntemin atanması yedekleme yapılacağı anlamına gelmez, sadece yedekleme yapılacaksa yedek dosyalarının ismi bu yöntem kullanılarak saptanır. yöntem değeri GNU Emacs'ın `version-control' değişkeni gibidir; farklı olarak patch daha açıklayıcı olan eşanlamlılarını da tanır. Geçerli yöntem değerleri şunlardır (eşsiz kısaltmalar da kabul edilir): existing nil Zaten varolan dosyaların numaralı yedekleri yapılır, aksi takdirde basit yedekleme yapılır. Bu öntanımlıdır. numbered t Numaralı yedekleme yapılır. F dosyasının yedek dosyası N sürüm numarasını belirtmek üzere F.~N~ biçiminde isimlendirilir. simple never Basit yedekleme yapılır. -B (--prefix), -Y (--basename-prefix) ve -z (--suffix) seçenekleri ile basit yedek dosyası ismi belirtilebilir. Bu seçeneklerin hiçbiri belirtilmemişse, basit yedekleme soneki kullanılır; sonek değeri SIMPLE_BACKUP_SUFFIX ortam değişkeni ile belirtilmemişse öntanımlı olarak .orig soneki kullanılır. Numaralı ve basit yedeklemede dosya ismi çok uzun olursa bunlar yerine sonek olarak ~ kullanılır, bu işlem de dosya isminin çok uzun olmasına sebep oluyorsa dosya ismindeki son karakter ~ karakteri ile değiştirilir. --verbose Yapılan işlem hakkında daha ayrıntılı bilgi verilir. -x sayı --debug=sayı Sadece patch yamacılarını ilgilendiren hata ayıklama seçeneklerini belirtmek için kullanılır. -Y önek --basename-prefix=önek Basit yedek dosyası ismi oluşturulurken dizinlerden arındırılmış dosya isminin önüne önek getirilir. Örneğin basit yedek dosya ismi -Y .del/ ile belirtilmişse src/patch/util.c dosyasının ismi src/patch/.del/util.c yapılır. -z sonek --suffix=sonek Basit yedek dosyası ismi oluşturulurken dosya isminin sonuna sonek getirilir. Örneğin basit yedek dosya ismi -z - ile belirtilmişse src/patch/util.c dosyasının ismi src/patch/util.c- yapılır. Yedekleme soneki gerektiğinde bu seçenek ile değiştirilmek üzere SIMPLE_BACKUP_SUFFIX ortam değişkeni ile de atanabilir. -Z --set-utc Yamanmış dosyaların erişim ve değiştirme zamanları, bağlamsal fark dosyalarının başlıklarındaki zaman bilgisinin koordinatlı evrensel zamanı (UTC; GMT olarak da bilinir) gösterdiği varsayımıyla bu zamana ayarlanır. Ayrıca -T veya --set-time seçeneklerinin açıklamasına da bakınız. Dosyanın orjinal zamanı yama başlığında belirtilen zamanla eşleşmezse ya da onun içeriği yama ile tam olarak eşleşmezse, -Z (--set-utc) ve -T (--set-time) seçenekleri bir dosyanın zamanını ayarlamaktan kaçınır. Buna rağmen -f (--force) seçeneği belirtilmişse dosyanın zamanı ne olursa olsun ayarlanır. diff çıktı biçiminin sınırlamalarından dolayı, dosyaları içeriği değiştirilmeyecekse, bu seçeneklerle bu dosyaların zamanı güncellenemez. Ayrıca, bu seçenekleri kullandığınız takdirde, zamanları güncellenmiş dosyalara bağımlı dosyaları kaldırmalısınız (make clean gibi). Böylece sonraki make çağrılarında yamanmış dosyaların zamanlarından dolayı hatalarla/uyarılarla karşılaşmazsınız. ORTAM DEĞİŞKENLERİ PATCH_GET Eksik ya da salt-okunur dosyaların RCS, ClearCase veya SCCS'den öntanımlı olarak alınıp alınmayacağını belirtmek için kullanılır. -g (--get) seçeneğinin açıklamasına bakınız. POSIXLY_CORRECT Bu değişken atanmışsa patch öntanımlı olarak POSIX standardına uyumlu davranır. --posix seçeneğinin açıklamasına bakınız. QUOTING_STYLE --quoting-style seçeneğinin öntanımlı değeridir. SIMPLE_BACKUP_SUFFIX Bu ortam değişkeninin değeri basit yedekleme dosyalarında .orig soneki yerine kullanılacak sonektir. TMPDIR, TMP, TEMP Geçici dosyaları konulacağı dizindir. patch bu listeden atanmış değerlerden ilkinin değeri kullanır. Hiçbiri atanmamışsa sisteme bağlı öntanımlı değer kullanılır. Unix makinalar için bu değer normalde /tmp dizinidir. VERSION_CONTROL, PATCH_VERSION_CONTROL Sürüm denetim tarzını belirtir. -v (--version-control) seçeneğinin açıklamasına bakınız. İLGİLİ DOSYALAR /dev/tty denetim uçbirimi; kullanıcıya sorulan soruların yanıtlarını almak için kullanılır. $TMPDIR/p* geçici dosyalar İLGİLİ BELGELER , . Marshall T. Rose ve Einar A. Stefferud, Proposed Standard for Message Encapsulation,Internet RFC 934 <URL: > (1985-01). YAMA GÖNDERENLER İÇİN Yama göndermeye hazırlanıyorsanız, hatırlamanız gereken bir sürü şey olacaktır. Yamanızı sistemli olarak oluşturmalısınız. İyi bir yöntemdiff -Naur eski yeni komutunu kullanmaktır. Burada eski ve yeni ile eski ve yeni dizin isimleri belirtilir. Bu isimler herhangi bir bölü çizgisi içermemelidir. diff komutunun başlıkları yama uygulayıcıların yamayı -Z (--set-utc) seçeneği ile uygulayabilecekleri şekilde Evrensel Zamanda geleneksel Unix tarih ve zaman biçiminde içermelidir. Bu örnekte, komut Bourne kabuğu (bash) sözdizimiyle yazılmıştır: LC_ALL=C TZ=UTC0 diff -Naur gcc-2.7 gcc-2.8 Yamanızı uygulayacak olanlara hangi dizine geçip hangi patch seçeneğini kullanacağını söyleyin. Seçenek dizgesi olarak -Np1 önerilir. Yaptığınız yamayı kendinizi yamayı alacakların yerine koyarak deneyin, yani orjinal dosyaların bir kopyasına bu yamayı uygulayın. İlk diff'e göre yama seviyesini arttırmak için yamanmış bir patchlevel.h dosyası tutmaktan dolayı çok üzgün kişileri gönderdiğiniz yama sayesinde kazanabilirsiniz. Yama içine bir Prereq: satırı koyarsanız onların sıradışı yamaları uygularken bazı uyarılar almamasını sağlamış olursunuz. Bir dosyanın yama uygulanırken oluşturulmasını isterseniz, oluşturulacak dosyayı /dev/null ile ya da zaman damgası Unix çağ başlangıcına (Epoch: 1970-01-01 00:00:00 UTC) ayarlanmış boş bir dosya ile karşılaştırılarak yapılmış bir fark dosyası ile bunu sağlayabilirsiniz. Bu sadece, oluşturulacak dosya hedef dizinde yoksa çalışır. Tersine, yama uygulanıren mevcut bir dosyanın silinmesini isterseniz, silinecek dosyayı yine zaman damgası Unix çağ başlangıcına ayarlanmış boş bir dosya ile karşılaştırılarak yapılmış bir fark dosyası ile bunu sağlayabilirsiniz. Silinmesini istediğiniz dosya, patch POSIX uyumlu değilse ve -E (--remove-empty-files) seçeneği verilmişse, silinecektir. Dosyaları oluşturan ya da silen yamalar üretmenin kolay bir yolu GNU diff'in -N (--new-file) seçeneğini kullanmaktır. Alıcıların -pN seçeneğini kullanacağını varsayıyorsanız, bunun gibi bir çıktıya sahip yama göndermeyin: diff -Naur v2.0.29/prog/README prog/README --- v2.0.29/prog/README Mon Mar 10 15:13:12 1997 +++ prog/README Mon Mar 17 14:58:22 1997 Çünkü burada eski ve yeni dosya isimleri farklı sayıda bölü çizgisi içermektedir ve patch'in farklı sürümleri dosya isimlerini farklı yorumlarlar. Karışıklığı önlemek için böyle bir çıktı üreten yamalar gönderin: diff -Naur v2.0.29/prog/README v2.0.30/prog/README --- v2.0.29/prog/README Mon Mar 10 15:13:12 1997 +++ v2.0.30/prog/README Mon Mar 17 14:58:22 1997 README.orig gibi yedek dosya ismi olarak kullanılabilecek bir dosya ismi ile karşılaştırılarak üretilmiş yamalar göndermekten kaçının. Böyle bir yama patch'in gerçek dosyayı değil yedekleme dosyasını yamamasına yol açabilir. Bunun yerine old/README ve new/README gibi farklı dizinlerde bulunan aynı isimli iki dosyayı karşılaştırın. Yer değiştirmeli yamalar göndermemeye çalışın. Böyle bir yama zaten uygulanmış bir yama gibi görüneceğinden insanları şaşırtır. Yamanızın türetilerek elde edilen dosyaları yamamasına dikkat edin (makefile'ınızın içinde configure: configure.in diye bir satır var diye configure dosyasını yamamak gibi.). Alıcılar bu tür türetilerek elde edilen dosyaları zaten kendileri türetebilmelidir. Türetilen dosyalar için fark dosyaları göndermek zorundaysanız, fark dosyalarını UTC kullanarak üretin. Böylece alıcılar yamayı -Z (--set-utc) seçeneği ile uygulayıp yamanmış dosyalara bağımlı yamanmamış dosyaları kaldırmak zorunda kalırlar (make clean yapmak gibi). Beşyüzbilmemkaç farklık bir listeyi tek bir dosyaya koymaktan kaçınmak iyi olurdu. Birbiriyle ilgileri nedeniyle gruplanabilen dosyalarla ilgili yamaları farklı dosyalara koymak akıllıca olur. TANI İLETİLERİ Tanı iletilerinin varlığı genellikle patch'in yama dosyanızı çözümleyemediğini belirtir. --verbose seçeneği verilmişse bir Hmm... iletisi, yama dosyasında işlenemeyen bir metinin varlığını ve patch'in bu metin içinde bir yama var mı acaba, varsa bu ne tür bir yamadır acaba diye bir saptama yapmaya çalıştığını gösterir. patch'in çıkış durumu 0 ise, listedeki yamaların hepsi başarıyla uygulanmış demektir. 1 ise bazıları uygulanamamıştır. 2 ise biraz daha fazla sorun vardır. Bir döngü içinde çok sayıda yama uyguluyorsanız her seferinde bu çıkış durumuna bakmanız icabeder, böylece kısmen yamanmış dosyalara sonraki yamayı uygulamamış olursunuz. YETERSİZLİKLER Bağlamsal fark dosyaları boş dosyaların ve boş dizinlerin ya da sembolik bağ gibi özel dosyaların oluşturulması ve silinmesi için güvenilir bir içerik sunamazlar. Sahiplik, dosya izinleri gibi dosyaların temel verilerinde bir değişiklik bilgisi sunamadıkları gibi bir dosyanın başka bir dosyaya sabit bağ mı olacağı gibi bilgileri de içeremezler. Bu tür değişiklikler gerekliyse, bunları gerçekleştirecek bir betik yamaya eşlik etmelidir. patch, bir ed betiğinde olmayan satır numaraları hakkında birşey söyleyemediği gibi, bir normal fark dosyasında da sadece bir değişiklik ya da silme işlemi bulursa hatalı satır numaralarını saptayabilir. Belirsizlik faktörü olarak 3 verildiğinde bağlamsal fark dosyaları da sorun yaratabilir. Elverişli bir etkileşimli arayüz eklenene kadar, bir bağlamsal fark dosyasının böyle bir durumda sorun çıkarıp çıkarmayacağını kendiniz saptamalısınız. Şüphesiz, hatasız gerçekleşen bir derleme işlemi yamanın hatasız uygulandığını gösteriyor gibi görünse de bu daima böyle olmaz. patch, bazan biraz fazla tahmin yapması gerekse bile genellikle doğru sonuçlar üretir. Yine de, yamanın üretildiği dosya ile yamanın uygulandığı dosya aynı sürüme ait olduğu zaman sonuçların doğru olacağı garanti edilmiştir. UYUMLULUK BİLGİLERİ POSIX standardı, patch'in geleneksel davranışından farklı davranışlar belirtir. patch'in POSIX uyumluluğu olmayan 2.1 ve daha önceki sürümleri ile çalışmak zorundaysanız bu farklardan haberdar olmanız gerekir. Geleneksel patch'de -p seçeneğinin terimi isteğe bağlıdır. Yalnız başına -p seçeneği -p0'a eşdeğerdir. Şimdiki durumda ise -p seçeneğinin bir terime sahip olması zorunludur ve -p 0 seçeneği -p0 seçeneğine eşdeğerdir. En yüksek derecede uyumluluk adına seçeneği -p0 ve -p1 gibi kullanın. Ayrıca, geleneksel patch dosya yolunu saptarken bölü çizgilerinin sayısına bakarken yeni sürümleri dosya yolunu oluşturan elemanların sayısına bakmaktadır. Bundan dolayı, birden fazla yanyana bölü çizgisi tek bir bölü çizgisi olarak ele alınmaktadır. En yüksek derecede uyumluluk adına gönderilen yamaların içindeki dosya isimlerinde // olmamasına dikkat edin. Geleneksel patch'de yedekleme öntanımlı olarak etkindir. Bu davranış şimdi sadece -b (--backup) seçeneği ile etkin kılınabilmektedir. Bunun tersine, POSIX patch'de bir eşleşmeme olsa bile yedekleme asla yapılmaz. GNU patch'de bu davranış --posix seçeneği kullanılarak yahut POSIXLY_CORRECT ortam değişkeninin varlığı sayesinde POSIX uyumluluğu sağlanarak aksi takdirde --no-backup-if-mismatch seçeneği ile etkinleştirilir. Geleneksel patch'in -b sonek seçeneği ile GNU patch'in -b -z sonek seçenekleri eşdeğerdir. Geleneksel patch yama başlığından yamanacak dosyanın ismini öğrenmek için karmaşık (ve iyi belgelenmemiş) bir yöntem kullanır. Bu yöntem POSIX ile uyumlu olmadığı gibi, birkaç yanlış gibi görünmeyen yanlış içerir. Şimdi patch aynı karmaşıklıkta (ama daha iyi belgelenmiş) ve isteğe bağlı olarak POSIX uyumlu olabilen bir yöntem kullanmaktadır; onun artık daha az yanlış gibi görünmeyen yanlış içerdiğini düşünüyoruz. Bağlamsal fark dosyasının başlığında ve Index: satırında dosya isimlerinden önek ayırması yapıldıktan sonra kalan dosya isimleri aynı ise bu iki yöntem birbiriyle uyumludur. Yamanız, her başlıktaki dosya isimleri eşit sayıda bölü çizgisi içeriyorsa, normal olarak uyumludur. Geleneksel patch kullanıcıya bir soru yönelteceği zaman soruyu standart hataya gönderir ve yanıtı bir uçbirim olarak sırayla şu dosyalarda arar: standart hata, standart çıktı, /dev/tty ve standard girdi. Şimdi ise patch soruyu standart çıtıya gönderip yanıtı /dev/tty'den okur. Bazı soruların öntanımlı yanıtları değiştirilmiştir, böyle öntanımlı yanıtları olan sorularda patch artık sonsuz bir döngüye girip yanıt beklememektedir. Geleneksel patch gerçek bir hata durumunda 1 ile dönerken, uygulanamayan yamalar olduğunda bunların sayısını belirten bir çıkış değeri ile döner. Şimdi ise patch uygulanamayan yamalar olduğunda 1 ile, gerçek bir sorun olması durumunda 2 çıkış değeri ile döner. GNU patch, geleneksel patch ve POSIX uyumlu patch için ortak olan seçeneklerle kendinizi sınırlarsanız iyi olur. Bu seçenekler aşağıda listelenmiştir. Terimli seçeneklerde terimler zorunludur ve terim ile seçenek arasındaki boşluğun olup olmaması önemlidir. -c -d dizin -D tanım -e -l -n -N -o çıktıdosyası -psayı -R -r reddosyası YAZILIM HATALARI Yazılım hatalarını lütfen eposta ile bug-gnu-utils@gnu.org adresine bildiriniz. patch kısmî eşleşmelerde, aşırı kaymış başlangıç konumlarında ve yer değiştirmelerde daha çevik olmalıydı ama bu işlemler ek bir geçiş gerektiriyor. Kod eğer yinelenmişse (örneğin, #ifdef ESKİKOD ... #else ... #endif ile) patch her iki sürümüde yamayamayacatır ve bu her ikisi için de uygulanabiliyorsa, yanlış sürüm yamanabilecek ve size işlemin başarılı olduğunu söylececektir. Evvelce uygulanmış bir yamayı uygularsanız, patch yamanın yer değiştirmeli yama olarak uygulanacağını varsayabilir ve size bu yamayı uygulamamayı teklif eder. Bu bir özellik olarak yorumlanabilirdi. KOPYALAMA Telif Hakkı © 1984, 1985, 1986, 1988 Larry Wall. Telif Hakkı © 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998 Free Software Foundation, Inc. Bu kılavuzun harfi harfine kopyalanmasına ve dağıtılmasına telif hakkı uyarısının ve bu izin uyarısının tüm kopyalarında bulunması şartıyla izin verilmiştir. Bu kılavuzun değiştirilmiş kopyalarının kopyalanması ve dağıtılması, türetilmiş çalışmanın sonuçlarının tamamı, harfi harfine kopyalamanın koşullarını içererek ve buna eşdeğer bir izin uyarısı da sağlandığı takdirde izin verilmiştir. Bu kılavuzun diğer dillere çevirilerinin kopyalanması ve dağıtılmasına, bu izin uyarısının bulunduğu orjinal ingilizce sürümdeki telif hakkı sahipleri tarafından onaylanmış bir çeviri değilse, yukarıda açıklanan değiştirilmiş sürümlerinin koşulları sağlandığı takdirde izin verilmiştir. COPYING Copyright 1984, 1985, 1986, 1988 Larry Wall. Copyright 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998 Free Software Foundation, Inc. Permission is granted to make and distribute verbatim copies of this manual provided the copyright notice and this permission notice are preserved on all copies. Permission is granted to copy and distribute modified versions of this manual under the conditions for verbatim copying, provided that the entire resulting derived work is distributed under the terms of a permission notice identical to this one. Permission is granted to copy and distribute translations of this manual into another language, under the above conditions for modified versions, except that this permission notice may be included in translations approved by the copyright holders instead of in the original English. YAZARLAR patch'in orjinal sürümü Larry Wall tarafından yazılmıştır. Paul Eggert patch'in keyfî sınırlarını kaldırdı; ikilik dosyaların desteklenmesi, dosya zamanlarının ayarlanması, dosyaları silinmesi özelliklerini ekledi; ve daha iyi POSIX uyumluluğu sağladı. Diğer destekleyicilerden Wayne Davison unidiff desteğini, David MacKenzie yapılandırma ve yedekleme desteklerini sağladı. ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Ağustos 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/ln.1.xml0000644000175000017500000002007610532245473017732 0ustar demirtendemirten 1 ln Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 ln dosyalar arasında bağlar oluşturur KULLANIM ln [seçenek]... [-T] hedef [bağ-ismi] ln [seçenek]... hedef... ln [seçenek]... hedef... dizin ln [seçenek]... -t dizin hedef... AÇIKLAMA 1. biçimde bağ-ismi ile belirtilen hedef'e bir bağ oluşturur. 2. biçimde, içinde bulunduğunuz dizin içinde hedef'in ismi ile aynı isimde bir bağ oluşturulur. Üçüncü ve dördüncü biçimlerde, her hedef'in bağı dizin içinde oluşturulur. Öntanımlı olarak sabit bağlar oluşturulur, sembolik bağ yapmak için --symbolic seçeneğini kullanmak gerekir. Sabit bağlar oluşturukurken, hedef'ler sistemde bulunmak zorundadır. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. --backup=[koşul] Her mevcut hedef dosyanın bir yedeği oluşturulur. -b --backup seçeneği ile aynıdır fakat herhangi bir argüman almaz. -d -F --directory Süper kullanıcının dizinlere sabit bağ oluşturmasını sağlar. (Bilgi: sistem sınırlamalarından dolayı süper kullanıcı için bile muhtemelen işlem başarısız olacaktır.) -f --force Hedefte dosya varsa siler. -i --interactive Hedeflerin silinip silinmeyeceğini sorar. -n --no-dereference Bir dizine sembolik bağ olan hedefi sanki normal bir dosyaymış gibi ele alır. -s --symbolic Sabit bağlar değil, sembolik bağlar oluşturur. -S --suffix=sonek Belirtilen yedekleme sonek'i kullanılır. -t --target-directory=dizin Bağların oluşturulacağı dizin belirtilir. -T --no-target-directory bağ-ismi normal bir dosya gibi ele alınır. -v --verbose Bağı oluşturmadan önce dosyanın ismini basar. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. --suffix seçeneği ile veya SIMPLE_BACKUP_SUFFIX ile belirtilmediği sürece, yedekleme soneki '~' dir. Sürüm kontrol yöntemi VERSION_CONTROL ortam değişkeni ile veya --backup seçeneği ile seçilebilir. Değerler şunlardır: none off Asla yedekleme yapmaz (--backup belirtilmiş olsa bile) numbered t Numaralı yedekleme yapılır. existing nil Numaralandırılmış yedekler varsa, numaralı, aksi durumda basit yedekleme yapar. simple never Daima basit yedekleme yapar. YAZAN Mike Parker ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER ln komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve ln yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info ln ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ekim 2003Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/cmp.1.xml0000644000175000017500000001326410307261314020071 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1987, 1990, 1993 .\" The Regents of the University of California. All rights reserved. .\" .\" This code is derived from software contributed to Berkeley by .\" the Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. All advertising materials mentioning features or use of this software .\" must display the following acknowledgement: .\" This product includes software developed by the University of .\" California, Berkeley and its contributors. .\" 4. Neither the name of the University nor the names of its contributors .\" may be used to endorse or promote products derived from this software .\" without specific prior written permission. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE REGENTS AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND .\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE .\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE .\" ARE DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL THE REGENTS OR CONTRIBUTORS BE LIABLE .\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL .\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS .\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT .\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY .\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF .\" SUCH DAMAGE. .\" .\" @(#)cmp.1 8.1 (Berkeley) 6/6/93 .\" 1 cmp BSD Genel Komutları Kılavuzu BSD 6 Temmuz 1993 cmp iki dosyayı karşılaştırır cmp [-l | -s] dosya1 dosya2 [atla1 [atla2]] AÇIKLAMA cmp herhangi türdeki iki dosyayı karşılaştırır ve sonuçları standart çıktıya gönderir. Öntanımlı olarak, şayet dosyalar aynı ise, cmp sessiz kalır; şayet farklı ise, ilk farklılığın meydana geldiği satır ve bayt numaraları rapor edilir. Baytlar ve satırlar birden başlayarak numaralandırılır. Kullanılabilecek seçenekler şunlardır: -l Her bir farklılık için bayt numaralarını (ondalık olarak) ve farklı bayt değerlerini (sekizlik olarak) basar. -s Değişik dosyalar için hiçbir şey basmaz, sadece çıkış durumunu döndürür. Seçime bağlı atla1 ve atla2 argümanları; dosya1 ve dosya2'nin başlangıcından itibaren, anılan sıraya göre karşılaştırmanın başlayacağı, bayt konumlarıdır. Bayt konumu, öntanımlı olarak ondalık tabandadır, fakat "0x" eklenerek onaltılık veya "0" eklenerek sekizlik tabanda da belirtilebilir. cmp, aşağıdaki durum değerlerinden biri ile çıkar: 0 dosyalar aynıdır. 1 Dosyalar farklıdır; bu durum, bir dosyanın diğerinin ilk parçası ile aynı olduğu durumu da içerir. İkinci durumda, şayet -s seçeneği belirtilmemişse, standart çıktıya kısa dosya içinde dosya sonuna ulaşıldığı bilgisi yazdırılır (herhangi bir farklılık bulunmadan önce). >1 Bir hata meydana gelmiştir. İLGİLİ BELGELER , . STANDARTLAR cmp aracının IEEE Std 1003.2 ("POSIX.2") ile uyumluluğu sağlanmaya çalışılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/id.1.xml0000644000175000017500000001035510532245473017714 0ustar demirtendemirten 1 id Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 id kullanıcı kimliğini basar KULLANIM id [seçenek] ... [kullanıcı] AÇIKLAMA kullanıcı ya da çalıştıran kullanıcı hakkındaki bilgileri gösterir. -a Eski sürümlere uyumluluk için var. Yoksayılır. -g --group Sadece etkin grup kimliğini gösterir. -G --groups Tüm grup kimliklerini gösterir. -n --name -ugG için bir sayı yerine bir isim gösterir -r --real -ugG için etkin kimlik yerine gerçek kimliği gösterir -u --user Sadece etkin kullanıcı kimliğini gösterir --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. seçenek belirtilmese bazı yararlı kullanıcı bilgileri gösterir. YAZAN Arnold Robbins ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER id komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve id yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils id ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/printenv.1.xml0000644000175000017500000000610010532245473021156 0ustar demirtendemirten 1 printenv Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 printenv ortamı tamamen veya kısmen basar KULLANIM printenv [değişken] ... printenv seçenek AÇIKLAMA Hiç değişken belirtilmezse bütün ortam değişkenlerini basar. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Kullandığınız kabuk burada açıklanandan farklı bir printenv komutu içeriyor olabilir. Desteklenen seçenekler için kullanmakta olduğunuz kabuğun belgelerine göz atmanız faydalı olabilir. YAZAN David MacKenzie ve Richard Mlynarik tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER printenv komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve printenv yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils printenv ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/date.1.xml0000644000175000017500000003517010532251531020227 0ustar demirtendemirten 1 date coreutils 6.5 Kasım 2006 date sistem tarih ve saatini görüntüler veya ayarlar KULLANIM date [seçenek]... [+biçim] date [-u|--utc|--universal] [MMDDhhmm[[CC]YY][.ss]] AÇIKLAMA date geçerli zamanı belirtilen biçim'de görüntüler veya sistem zamanını ayarlar. -d --date=dizge dizge ile belirtilen zamanı gösterir, "şu anı" değil. -f --file=tarihdosyası tarihdosyasının her satırına --date uygulamak gibidir. -r reference=dosya dosyanın son düzenlenme zamanını gösterir. -R --rfc-2822 Tarih dizgesi RFC 2822 uyumlu çıktılanır. --rfc-3339=hassasiyet Tarih dizgesi RFC 3339'a uyumlu çıktılanır. hassasiyet belirtimi `date' (tarih), `seconds' (saniye) veya `ns' (nanosaniye) ile belirtilebilir. -s --set=dizge Saati belirtilen dizge'ye göre ayarlar. -u --utc --universal Zaman, Koordinatlı Evrensel Zamana (UTC) uygun olarak gösterilir/ayarlanır. --help Bu yardım iletisini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. biçim, çıktı biçimini kontrol etmek içindir. İkinci kullanımdaki tek geçerli biçim Koordinatlı Evrensel Zamandır (UTC). biçimlerin yorumlanışları şu şekildedir: %% Sadece % işaretini basar. %a Yerele özgü kısaltılmış gün ismi (Paz, Pzt). %A Yerele özgü tam gün ismi; isim uzunlukları değişkendir (Pazar, Pazartesi). %b Yerele özgü kısaltılmış ay ismi (Ara, Oca). %B Yerele özgü tam gün ismi; isim uzunlukları değişkendir (Aralık, Ocak). %c Yerele özgü tarih ve saat (Pzt 23 May 2005 17:46:01 UTC). %C Yüzyıl (Yıl yüze bölünür, tamsayı kısım gösterilir) [00-99]. %d Ayın günü (01..31). %D tarih (aa/gg/yy) %e Boşlukla yastıklanmış ayın günü ( 1..31) %F %Y-%m-%d ile aynı. %g %V hafta sayısıyla eşleşen 2 basamaklı yıl. %G %V hafta sayısıyla eşleşen 4 basamaklı yıl %h %b ile aynı. %H Saat (00..23). %I Saat (01..12). %j yılın günü (001..366) %k saat ( 0..23) %l Saat ( 1..12). %m Ay (01..12). %M Dakika (00..59). %n Satırsonu karakteri. %N nanosaniye (000000000..999999999) %p Büyük harfli yerel ÖÖ/öS belirteci (çoğu yerelde boştur). %P Küçük harfli yerel öö/ös belirteci (çoğu yerelde boştur). %r 12 saatlik zaman (ss:dd:SS [ÖÖ]S]). %R 24 saatlik zaman (ss:dd). %s `00:00:00 1970-01-01 UTC'den beri geçen saniye sayısı (bir GNU eklentisidir). %S Saniye (00..60); 60, artık saniyeyi belirtebilmek için gereklidir. %t Yatay sekme. %T 24 saatlik zaman (ss:dd:SS). %u Haftanın günü (1..7); 1, Pazartesi'ye karşılıktır. %U Yılın haftası, Pazar günü haftanın ilk günü kabul edilir (00..53). %V Yılın haftası, Pazartesi günü haftanın ilk günü kabul edilir (01..53). %w Haftanın günü (0..6); 0, Pazar gününe karşılıktır. %W Yılın haftası, Pazartesi günü haftanın ilk günü kabul edilir (00..53). %x Yerelin tarih betimlemesi (gg/aa/yy). %X Yerelin zaman betimlemesi (%H:%M:%S). %y Yılın son iki basamağı (00..99). %Y Yıl (1970...). %z +ssdd sayısal zaman dilimi (-0400 gibi). %:z +ss:dd sayısal zaman dilimi (-04:00 gibi). %::z +ss:dd:SS sayısal zaman dilimi (-04:00:00 gibi). %:::z gerekli hassasiyet için : ile sayısal zaman dilimi (-04, +05:30 gibi). %Z alfabetik zaman dilimi kısaltması(EET gibi). Öntanımlı olarak, date sayısal alanları sıfırlarla ayırır. GNU date ise % ve bir sayısal yönerge arasında kullanıldığında aşağıdaki niteleyicileri tanır: `-' (tire) alanları ayırmaz. `_' (altçizgi) alanları boşluk kullanarak ayırır. `0' alanları sıfır kullanarak ayırır. `^' mümkünse büyük harf kullanılır. `#' mümkünse büyük harf için küçük harf veya tersi kullanılır. Bu niteleyicilerden sonra isteğe bağlı olarak alan genişliği bir ondalık sayı olarak belirtilir, bunu isteğe bağlı bir değiştirici izleyebilir: E ile mümkünse yerelin diğer gösterimi, O lie eğer elverişli isi yerelin diğer sayısal simgeleri ifade edilir. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Yazılım hatalarını bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER date komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve date yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils date ÇEVİREN Yalçın KOLUKISA yalcink01@yahoo .com, Mayıs 2005 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/true.1.xml0000644000175000017500000000575410540256546020310 0ustar demirtendemirten 1 true Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 true hiçbir şey yapmaz, başarılı olur KULLANIM true [yoksayılan komut satırı argümanları] true seçenek AÇIKLAMA Başarı belirten bir çıkış durumu ile çıkar. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Kullandığınız kabuk burada açıklanandan farklı bir true komutu içeriyor olabilir. Desteklenen seçenekler için kullanmakta olduğunuz kabuğun belgelerine göz atmanız faydalı olabilir. YAZAN Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER true komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve true yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils true ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/nl.1.xml0000644000175000017500000001752010532245473017732 0ustar demirtendemirten 1 nl Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 nl dosya satırlarını numaralar KULLANIM nl [seçenek]... [dosya]... AÇIKLAMA Satır başlarına satır numarası koyarak her dosyayı standart çıktıya yazdırır. dosya adı verilmemişse veya - olarak verilmişse, standart girdiden okur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -b --body-numbering=tarz Satırları tarz tarzında numaralandırır. -d --section-delimiter=kk Mantıksal sayfaları ayırırken kkyı kullanır. -f --footer-numbering=tarz Dipnot satırlarını tarz tarzında numaralandırır. -h --header-numbering=tarz Başlık satırlarını tarz tarzında numaralandırır. -i --page-increment=sayı Satır numarası artış miktarı. -l --join-blank-lines=sayı sayı boş satırlık grup bir satır sayılır. -n --number-format=biçim Satır numaralarını biçim biçiminde yazar. -p --no-renumber Mantıksal sayfalarda satır numaralarını baştan başlatmaz. -s --number-separator=dizge Satır numarasının ardına dizge ekler (mümkünse). -v --first-page=sayı Her mantıksal sayfanın ilk satır numarası. -w --number-width=sayı Satır numarası genişliğini sayı yapar. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Aksi belirtilmedikçe öntanımlı olarak kullanılan seçenekler: -v1 -i1 -l1 -sTAB -w6 -nrn -hn -bt -fn kk, mantıksal sayfaları ayırmak için kullanılan iki ayraç karakteridir. İkinci karakter verilmemişse : kabul edilir. \. elde etmek için \\ yazılır. tarz, aşağıdaki değerlerden biri olarak belirtilmelidir: a bütün satırları numaralandırır t sadece boş olmayan satırları numaralandırır pdüzifd sadece düzifd düzenli ifadesi ile eşleşen satırları numaralandırır biçim bunlardan biridir: ln sola dayalı yazdırır, numaraların başlarına sıfır koymaz rn sağa dayalı yazdırır, numaraların başlarına sıfır koymaz rz sağa dayalı yazdırır, numaraların başlarına sıfır koyar YAZAN Scott Bartram ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER nl komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve nl yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils nl ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/fold.1.xml0000644000175000017500000000731310532245473020244 0ustar demirtendemirten 1 fold Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 fold her satırı belirtilen genişlikten katlar KULLANIM fold [seçenek] ... [dosya] ... AÇIKLAMA Her dosyanın içindeki satırları (öntanımlı olarak standart girdiyi) katlar ve standart çıktıya basar. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -b --bytes sütunlar yerine baytları sayar -s --spaces satırı boşluklarda katlar -w --width=genişlik 80 yerine genişlik sütun kullanır --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. dosya belirtilmezse ya da - olarak verilirse standart girdi okunur. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER fold komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve fold yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils fold ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/kill.1.xml0000644000175000017500000001101610532245473020246 0ustar demirtendemirten 1 kill Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 kill süreçlere sinyal gönderir veya sinyalleri listeler KULLANIM kill [ -s sinyal | -sinyal ] pid ... kill -l [ sinyal ] ... kill -t [ sinyal ] ... AÇIKLAMA kill komutu belirtilen sinyali, belirtilen süreç veya süreç grubuna gönderir. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. SEÇENEKLER -s --signal=sinyal -sinyal Gönderilecek sinyal belirtilir. Sinyal, adı ile veya numarası ile belirtilebilir. -l Sinyal isimlerinin bir listesini basar veya sinyal isimleri ile sinyal numaraları arasında dönüşüm yapar. -t --table Bir sinyal bilgileri tablosu basar. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. sinyal `HUP' gibi bir sinyal ismi, `1' gibi bir sinyal numarası veya bir sinyal tarafından sonlandırılmış bir sürecin çıkış durumu olabilir. pid bir tamsayıdır; eğer negatifse bir süreç grubunu ifade eder. Kullandığınız kabuk burada açıklanandan farklı bir kill komutu içeriyor olabilir. Desteklenen seçenekler için kullanmakta olduğunuz kabuğun belgelerine göz atmanız faydalı olabilir. YAZAN Paul Eggert tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER kill komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve kill yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils kill ÇEVİREN Yalçın KOLUKISA yalcink01@yahoo .com, Ekim 2003Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/tsort.1.xml0000644000175000017500000000554410532245473020477 0ustar demirtendemirten 1 tsort Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 tsort düzgün doğrusal sıralama yapar KULLANIM tsort [seçenek] [dosya] AÇIKLAMA dosyadaki kısmi sıralamayı göz önüne alarak dosyanın tamamen sıralanmış halini basar. dosya belirtilmemişse veya - verilmişse standart girdi okunur. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN Mark Kettenis tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER tsort komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve tsort yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils tsort ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/chattr.1.xml0000644000175000017500000002445310536521551020607 0ustar demirtendemirten 1 chattr E2fsprogs sürüm-1.32 Kasım 2002 chattr Bir Linux genişletilmiş ikinci sürüm dosya sisteminin üzerinde dosya özniteliklerini değiştirir chattr [-RV] [-v sürüm] [kip] dosyalar... AÇIKLAMA chattr bir Linux genişletilmiş ikinci sürüm dosya sisteminin üzerinde dosya özniteliklerini değiştirir. Sembolik kip sözdizimi: +-=[ASacDdIijsTtu] '+' işleci belirtilen özniteliklerin varolanlara eklenmesini sağlar; '-' işleci belirtilen öznitelikleri dosya özniteliklerinden çıkartır; '=' işleci ise belirtilen özniteliklerin dosya öznitelikleri ile değiştirilmesini sağlar. Bu işlecin kullanılmasından sonra dosyanın var olan öznitelikleri tamamen yok olur. Belirtilen öznitelikler eskilerinin yerini alır. 'uASacDdijsu' harfleri dosyalar için yeni öznitelikleri seçer: A ile erişim zamanı güncellenmez, S ile güncellemeler eşzamanlı olur, D ile dizin güncellemelerini eşzamanlı olur, a ile sadece dosya sonuna ekleme yapılabilir, c ile dosyalar sıkıştırılmış tutulur, d ile dosya dump uygulamasından etkilenmez, i ile dosya değiştirilemez, j ile jurnalleme yapılır, s ile silme güvenliği sağlanır, T ile dizin tepe dizin varsayılır, t ile dosya eklemesi ayrı bir blok ile olmaz, u ile silinememezlik sağlanır. SEÇENEKLER -R Dizinlerin özniteliklerini ve içeriklerini ardışık olarak değiştirir. Dizin geçişleri esnasında karşılaşılan sembolik bağlar yoksayılır. -V Yapılan işlem hakkında daha ayrıntılı çıktı verir ve sürüm bilgilerini gösterir. -v sürüm Dosyanın sürümünü/nesil numarasını ayarlar. ÖZNİTELİKLER A Dosyanın erişim zamanı güncellenmez. Bu, dizüstü sistemlerde disk G/Ç sırasında bir miktar tasarruf sağlar. a Sadece dosyanın sonuna ekleme yapılabilir. Sadece root ya da CAP_LINUX_IMMUTABLE özelliğine sahip bir süreç bunu ayarlayıp, değiştirebilir. c Sıkıştırılmış; dosyanın okuma-yazma sırasındaki açılması/sıkıştırılması çekirdeğin denetimindedir. Bu dosyadan okuma yapılmak istendiğinde sıkıştırılmamış veri döner. Yazılmak istendiğinde ise diske yazılmadan önce sıkıştırma yapılır. D Bir dizine uygulanır ve dizindeki değişiklikler diske eşzamanlı yazılır; bu dosya alt sisteminin 'dirsync' seçeneği ile bağlanmasına eşdeğerdir. d çalıştırıldığında dosya yedekleme adayı olmaz. E Deneysel sıkıştırma yamaları tarafından, sıkıştırılmış dosyanın sıkıştırma hatasına sahip olduğunu göstermek için kullanılır. chattr kullanarak düzenlenemez veya sıfırlanamaz; bununla birlikte ile görüntülenebilir. I Htree kodu tarafından isim-değer çifti tabloları kullanarak indislenmesinin geciktiğini belirtmek için kullanılır. chattr kullanarak düzenlenemez veya sıfırlanamaz; bununla birlikte ile görüntülenebilir. i Değişmez; dosya içeriği silinemez, yazılamaz, dosyaya bağ oluşturulamaz ve ismi değiştirilemez. Sadece root ya da CAP_LINUX_IMMUTABLE özelliğine sahip bir süreç bunu ayarlayıp, değiştirebilir. j Jurnal; dosya içindeki bütün bilgiler, dosyanın kendisine yazılmadan önce, etx3 günlükleme sistemine yazdırılır. Fakat burada dosya sisteminin "data=ordered" veya "data=writeback" seçeneklerinden biri ile bağlanmış olması gerekir. Dosya sistemi "data=journalled" seçeneği ile bağlanmışsa, zaten bütün veriler günlüklenmiş durumdadır ve bu niteliğin bir anlamı kalmaz. Sadece root ya da CAP_LINUX_IMMUTABLE özelliğine sahip bir süreç bu niteliği ayarlayıp, silebilir. s Silinme güvenliği; bu özellik verilen bir dosya silindiğinde veri alanı sıfırlarla doldurulur. S Eşzamanlı güncellemeler; bu özelliği içeren bir dosya değiştirildiği zaman tüm değişiklikler diske anında yazılır, dosya alt sisteminin 'sync' seçeneği ile bağlanmasına eşdeğer özellik sağlar. T Bu özniteliğe sahip olan dizin, dizin yapısının tepesi olarak kabul edilecektir. Buradaki amaç, Linux 2.5.46 ve daha sonrasında kullanılan Orlov blok ayırıcıya uyum sağlamaktır. t Bu özniteliğe sahip olan dosyada, diğer dosyalar ile birleştirmeden dolayı bir blok parçalanması meydana gelmez (uç birleştirmeyi destekleyen dosya sistemleri için). LILO gibi dosya sistemini doğrudan okuyan ve uç birleştirmeli dosyaları anlamayan uygulamalar için bu gereklidir. u Silinememezlik; bu dosya silindiğinde içeriği saklanır. Bu, kullanıcıya, silinmiş dosyanın geri getirilmesini (undelete) isteme olanağı sağlar. X Deneysel sıkıştırma yamaları tarafından, sıkıştırılmış dosyanın ham içeriğine doğrudan erişilebileceğini göstermek için kullanılır. chattr kullanarak düzenlenemez veya sıfırlanamaz; bununla birlikte ile görüntülenebilir. Z Deneysel sıkıştırma yamaları tarafından, sıkıştırılmış dosyanın kirlenmiş olduğunu göstermek için kullanılır. chattr kullanarak düzenlenemez veya sıfırlanamaz; bununla birlikte ile görüntülenebilir. YAZAN chattr Remy Card Remy.Card@linux.org tarafından yazılmıştır. YAZILIM HATALARI ve SINIRLAMALAR Linux 2.2'de, 'c', 's' ve 'u' öznitelikleri çekirdek dosya sistemi tarafından desteklenmemekteydi. Yakın bir gelecekte, bu öznitelikler, ext2 dosya sistemine eklenecektir. 'j' seçeneği, sadece ext3 olarak bağlanmış dosya sistemlerinde kullanışlıdır. 'D' seçeneği sadece Linux çekirdeğinin 2.5.19 ve daha yüksek sürümlerinde geçerlidir. TEMİNİ chattr, e2fsprogs paketinin bir parçasıdır ve adresinden temin edilebilir. İLGİLİ BELGELER . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/uniq.1.xml0000644000175000017500000001560410532245473020276 0ustar demirtendemirten 1 uniq Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 uniq yinelenen satırları atlar ve raporlar KULLANIM uniq [seçenek]... [girdi [çıktı]] AÇIKLAMA girdideki (veya standart girdideki) arka arkaya gelen aynı satırlardan sadece ilkini ve eşsiz satırları çıktıya (veya standart çıktıya) yazar. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -c --count Her satırın başına tekrar sayısını yazar. -d --repeated Sadece aynısından iki tane olan satırları gösterir. -D --all-repeated[=sınırlama-yöntemi] İkinci ve sonraki yinelenen girdi satırlarını iptal etmez, ama yinelenmeyenleri iptal eder. Bu seçenek, örneğin, harf büyüklüğünü yok sayan veya sadece seçilmiş alanları karşılaştıran seçeneklerle birlikte kullanıldığında yararlıdır. İsteğe bağlı olan sınırlama-yöntemi ile yinelenen satırların nasıl gruplanacağı belirtilir ve şu değerlerden biri olmalıdır: none Yinelenen satırlar gruplara ayrılmaz. Bu, bir sınırlama-yöntemi belirtmemekle aynıdır. prepend Her yinelenen satır grubundan önce bir satırsonu çıktılar. separate Yinelenen satır gruplarını tek bir satırsonu ile ayırır. Bu, ilk gruptan önce satırsonunun olmayışı dışında prepend kullanımı ile aynıdır. Böyle bir çıktı kullanıcılar için daha elverişlidir. Gruplar ayrılırken girdi akımı ardarda iki veya daha çok boş satır içeriyorsa çıktı tuhaf görünebilir. Bunun olmaması için peşpeşe gelen satırsonu karakterlerini teke indiren `tr -s '\n'' üzerinden girdiyi filtreleyebilirsiniz. Bu seçenek bir GNU oluşumudur. -f --skip-fields=sayı Eşsizlik bakımından sınamadan önce bir satırın sayı alanını atlar. Bir alan, en azından bir boşluk veya sekme ile diğerlerinden ayrılmış karakterlerden oluşur. -i --ignore-case Karşılaştırırken harf büyüklüklerini farklılık olarak ele almaz. -s --skip-chars=sayı Eşsizlik bakımından sınamadan önce bir satırın sayı karakterini atlar. Hem alan hem karakter atlanmasını istemişseniz önce alanlar atlanır. -u --unique Sadece eşsiz satırları basar. -w --check-chars=sayı Sadece sayı karakterlik satırlar karşılaştırılır. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER uniq komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve uniq yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils uniq ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/tac.1.xml0000644000175000017500000000730710532245473020072 0ustar demirtendemirten 1 tac Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 tac dosyaları ardarda sondan başa doğru basar KULLANIM tac [seçenek]... [dosya]... AÇIKLAMA dosyaları son satırı ilk olmak üzere standart çıktıya yazar. dosya belirtilmediğinde veya - olduğunda standart girdiden okur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -b --before Ayracı satırdan sonra değil, satırdan önce koyar -r --regex Ayracı düzenli ifade olarak kabul eder. -s --separator=ayraç Satırları satırsonu karakteri yerine ayraç ile ayırır. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN Jay Lepreau ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER tac komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve tac yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils tac ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/autoconf.1.xml0000644000175000017500000001650710316265732021143 0ustar demirtendemirten 1 autoconf Kullanıcı Komutları autoconf 2.59 Kasım 2003 autoconf yapılandırma betiklerini oluşturur autoconf [seçenek] şablon-dosya ... AÇIKLAMA Verilmişse, şablon-dosyadan, varsa configure.ac'den, yoksa configure.in'den bir yapılandırma betiği oluşturur. Eğer şablon-dosya verilmişse, çıktı standart çıktıya yollanır, verilmemişse çıktı configure dosyasına yollanır. İşlem kipleri: -h --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. -V --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. -v --verbose İşlemi ayrıntılı raporlar. -d --debug Geçici dosyalar kaldırılmaz. -f --force Tüm dosyalar eski sürüm kabul edilir. -o --output=dosya Çıktıyı dosya'ya kaydeder (Öntanımlı olarak standart çıktıya yazılır). -W --warnings=sınıf sınıf [sözdizimi] girdisi ile belirtilen sınıfa ait uyarıları gösterir. Uyarı sınıfları şunlardır: 'cross' çapraz derleme sorunları 'obsolete' atıl duruma gelmiş yapılar 'syntax' Sözdizimsel olarak belirsiz yapılar 'all' bütün uyarılar 'no-SINIF' SINIFa ilişkin tüm uyarıları kapatır 'none' bütün uyarıları kapatır 'error' uyarılar hata sayılır Ortam değişkeni 'WARNINGS' etkin olur. Kütüphane dizinleri: -B --prepend-include=dizin dizin olarak verilen dizini arama yolunun önüne ekler. -I --include=dizin dizin olarak verilen dizini arama yolunun sonuna ekler. İzleme: -t --trace=makro makro çağrılarının listesini gösterir. -i --initialization Autoconf'un ilklendirme süreci de izlenir. İzleme kipinde hiçbir yapılandırma betiği oluşturulmaz. YAZAN David J. MacKenzie ve Akim Demaille tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-autoconf@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2003 Free Software Foundation, Inc.Bu bir serbest yazılımdır; kopyalama koşulları için kaynak koduna bakınız. Hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , . autoconf komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve autoconf yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info autoconf ÇEVİREN Can Kavaklıoğlu linuxcucan@yahoo.com, Nisan 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/touch.1.xml0000644000175000017500000001215710532245473020444 0ustar demirtendemirten 1 touch Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 touch dosyanın zaman damgalarını değiştirir KULLANIM touch [seçenek]... dosya... AÇIKLAMA Her dosyanın erişim ve değişim zamanlarını şimdiki zamana günceller. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -a Yalnız erişim zamanını günceller. -c --no-create Dosya oluşturmaz. -d --date=dizge dizgeyi çözümler ve şimdiki zaman yerine kullanır. -f (yoksayılır) -m Yalnız değişim tarihini günceller. -r --reference=dosya şimdiki zaman yerine bu dosyanın zaman damgalarını kullanır -t damga şimdiki zaman yerine [[YY]YY]AAGGssdd[.SS] değerini kullanır --time=sözcük sözcük ile belirtilen zaman damgasını değiştirir: access (erişim) atime (erişim) use (kullanım, -a ile aynı) modify (değişim) mtime (değişim, -m ile aynı). --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Dikkat: -d ve -t seçenekleri farklı zaman/tarih biçimleri kabul ederler. dosya olarak - verilirse işlemi standart çıktıya uygular. YAZAN Paul Rubin, Arnold Robbins, Jim Kingdon, David MacKenzie ve Randy Smith tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER touch komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve touch yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils touch ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/readlink.1.xml0000644000175000017500000001135610554123440021104 0ustar demirtendemirten 1 readlink Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 readlink bir sembolik bağın değerini gösterir KULLANIM readlink [seçenek] ... dosya AÇIKLAMA Bir sembolik bağın değerini standart çıktıda gösterir. -f --canonicalize Verilen yolun bileşenlerinde yer alan her sembolik bağı ardışık olarak takip eder; tümünü fakat son bileşen mevcut olmalıdır -e --canonicalize-existing Verilen yolun bileşenlerinde yer alan her sembolik bağı ardışık olarak takip eder; tüm bileşenler mevcut olmalıdır. -m --canonicalize-missing Verilen yolun bileşenlerinde yer alan her sembolik bağı ardışık olarak takip eder; bileşenlerin mevcudiyeti gerekmeksizin. -n --no-newline Çıktının sonuna satırsonu eklemez. -q --quiet -s --silent Pek çok hata iletisini göstermez. -v --verbose Hata iletilerini gösterir. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. dosya belirtilmediğinde veya - olduğunda standart girdi okunur. `-F /' öntanımlıdır. YAZAN Dmitry V. Levin tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER readlink komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve readlink yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils readlink ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/cut.1.xml0000644000175000017500000001431310532245473020111 0ustar demirtendemirten 1 cut Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 cut dosyaların her satırından belli bölümleri siler KULLANIM cut [seçenek] ... [dosya] ... AÇIKLAMA Her dosyadaki belirtilen satır parçalarını standart çıktıya basar. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar, kısa seçenekler için de zorunludur. -b --bytes=liste Sadece bu listedeki baytlar seçilir. -c --character=liste Sadece bu listedeki karakterler seçilir. -d --delimiter=ayraç Alanları sınırlamak için sekme karakteri yerine ayraç kullanılır. -f --fields=liste Sadece bu listedeki alanlar seçilir; ayrıca -s seçeneği belirtilmedikçe, ayraç karakterini içermeyen her satır basılır. -n Yoksayılır. --complement Seçilen baytlar, karakterler ve alanlar birbirlerini tamamlar. -s --only-delimited Ayraç içermeyen satırları basmaz. --output-delimiter=dizge Çıktı ayracı olarak dizge kullanılır, öntanımlı olan girdi ayracı olarak kulllanmak içindir. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. -b, -c veya -f seçeneklerinden yalnız ve yalnız biri kullanılır. Her liste ya bir aralıktan ya da virgüllerle ayrılmış birçok aralıktan oluşur. Seçilen girdi okunduğu sırada yazılır ve sadece bir kere yazılır. Her aralık şunlardan biri olabilir: N 1'den başlayarak, N'inci bayt, karakter veya alan. N- N'den başlayarak, bayt, karakter veya alan. N-M N'den M'e kadar M dahil bayt, karakter veya alan. -M İlkinden M'e kadar M dahil bayt, karakter veya alan. Şayet dosya belirtilmezse veya - belirtilirse standart girdi okunur. YAZAN David Ihnat, David MacKenzie ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER cut komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve cut yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils cut ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/sort.1.xml0000644000175000017500000002560510540255442020307 0ustar demirtendemirten 1 sort Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 sort metin dosyalarını satırlarını sıralar KULLANIM sort [seçenek]... [dosya]... AÇIKLAMA dosya(ların)nın sıralanmış halini standart çıktıya yazar. sort sıralama yaparken her satırın belli bir bölümüne bakarak sıralama yapar. Baktığı bölüme sıralama anahtarı denir. Bu anahtarı aşağıdaki seçenekleri kullanarak belirtebilirsiniz. Seçeneklerden sonra anahtarların nasıl oluşturulduğuyla ilgili bilgi bulabilirsiniz. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. Sıralama seçenekleri: -b --ignore-leading-blanks Sıralanacak alanlarda ve sıralama anahtarlarından önce gelen boşlukları dikkate almaz. -d --dictionary-order Anahtarlarda sadece [a-zA-Z0-9] karakterlerini dikkate alır. -f --ignore-case Sıralarken büyük/küçük harf farklılıklarını dikkate almaz. -g --general-numeric-sort Sayısal değere bakarak sıralar; -n seçeneğini de verilmiş kabul eder (-n seçeneğinden farkı: 1.e-3 gibi sayıları da okuyabilir. -n seçeneğinden çok daha yavaş çalışır, gerekmedikçe bu seçeneği kullanmayın). -i --ignore-nonprinting Anahtarlarda sadece yazılabilir karakterleri dikkate alır. -M --month-sort Anahtarın ilk üç harfini alır, bir ay isminin kısaltmasıysa, ayların sırasına göre sıralar. Ay isimlerinin kısa yazılışlarını LC_TIME ortam değişkeninin belirttiği yerel dosyasından okur. -n --numeric-sort Sayısal değere bakarak sıralar. -R --random-sort Rasgele anahtar çırpılarına göre sıralar. --random-source=dosya Rasgele baytları dosyadan okur (öntanımlı: /dev/urandom). -r --reverse Karşılaştırma sonucunu tersine sıralar. Diğer seçenekler: -c --check Dosyalar sıralı mı diye bakar; sıralamaz. -k --key=konum1[,konum2] Sıralama anahtarı belirtmek için kullanılan seçenek: konum1de başlayan konum2de biten bir anahtar belirler (alan numarasını ve karakterin kelime içindeki yerini 1'den başlayarak sayar). -m --merge Sıralama yapmaz; daha önceden sıralanmış dosyaları birleştirir. -o --output=dosya Sonucu dosyaya yazar -s --stable Eğer tüm satırlar karşılaştırıldıklarında eşit gözüküyorlarsa dosyayı aynı bırakır (bu seçenek kullanılmadığında sort yukarda belirtilen durumla karşılaştığında satırları baştan sona bayt bayt karşılaştırır). -S ---buffer-size=sayı Ana bellekten sayı genişliğinde alan kullanır. -t --field-separator=ayraç Geçiş için boşluk yerine ayraç kullanılır. -T --temporary-directory=dizin Geçici dosyalar için dizin kullanılır, $TMPDIR veya /tmp değil. Çok sayıda dizin çok sayıda seçenek ile belirtilir. -u --unique -c seçeneği ile birlikte, kesin sıralama için bakar; -c olmaksızın sadece ilk eşitlik durumunu çıktılar. -z --zero-terminated Satırları satırsonu karakteri (\n) yerine boş karakterle (\0) bitirir. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. Sıralama anahtarları konum1, konum2 argümanları anum[.kyeri][sseç] ile belirtilir. Burada anum alan numarası kyeri de karakterin alandaki yeridir. -k seçeneği verildiğinde alan numarası ve karakterin alandaki yeri 1'den başlanarak sayılır (eski kullanım şeklinde 0'dan başlanarak sayılır). sseç ise yukarda belirtilen sıralama seçeneklerinden oluşur. (Hem en başta hem konum1 veya konum2nin içinde sıralama seçeneği belirtilmişse konum1, konum2nin içindekiler kullanır). Anahtar belirtilmemişse sort bütün satırı anahtar olarak kullanır. sayıdan sonra şu soneklerden biri gelebilir: %%(hafızayı yüzdeyle belirtmek için), b, k(varsayılan), M, G, T, P, E, Z, Y. dosya verilmediğinde veya - olduğunda standart girdiden okur. Ortam değişkenlerince belirlenen yerel dosyası sıralamayı etkiler. Bayt değerlerine göre sıralama için LC_ALL ortam değişkenine "C" değerini atayın. YAZAN Mike Haertel ve Paul Eggert tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER sort komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve sort yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils sort ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/bzip2.1.xml0000644000175000017500000006100410316557336020347 0ustar demirtendemirten 1 bzip2 bzip2 blok sıralamalı dosya sıkıştırıcı v1.0.2 bunzip2 sıkıştırılmış dosyaları açar bzcat dosyaları standart çıktıda açar bzip2recover zarar görmüş bzip2 dosyalarındaki verileri kurtarır bzip2 [ -cdfkqstvzVL123456789 ] [ dosyalar ... ] bunzip2 [ -fkvsVL ] [ dosyalar ... ] bzcat [ -s ] [ dosyalar ... ] bzip2recover dosyaismi AÇIKLAMA bzip2, Burrows-Wheeler blok sıralamalı metin sıkıştırma algoritmasını ve Huffman kodlamasını kullanarak dosyaları sıkıştırır. Sıkıştırma oranı geleneksel LZ77/LZ78 tabanlı sıkıştırma araçlarından çok daha iyidir. PPM ailesi istatistiksel sıkıştırıcıların performansına oldukça yakındır. Komut satırı seçenekleri kasıtlı olarak GNU gzip'e oldukça benzer şekilde yapılmıştır, fakat birebir aynı değillerdir. bzip2, komut satırı seçeneklerine eşlik edecek dosya isimlerinin listesini ister. Her bir dosya sıkıştırılmış sürümü ile değiştirilir ve ismi "orjinal_dosya.bz2" şekline dönüştürülür. Her bir sıkıştırılmış dosya, orjinal dosya ile aynı izinlere, aynı düzenlenme tarihlerine ve mümkün ise aynı iyeliklere sahiptir. Bu sayede sıkıştırılmış dosya açıldığı zaman orjinal dosya elde edilmiş olur. Dosya isimlerini yönetmek işi, orjinal dosya ismini koruyamayacak, izinler ve iyelikleri veya tarihleri kendi dosya sistemi içinde bulunduramayacak dosya sistemlerinin (mesela MS-DOS) olduğu düşüncesi ile yürütülmektedir. Muhtemel dosya ismi uzunluğu kısıtlamalarını da unutmamak gerekir. bzip2 ve bunzip2 öntanımlı olarak, varolan dosyanın üzerine yazmazlar. Şayet bunu yapmak isterseniz -f seçeneğini kullanmanız gerekir. Şayet dosya ismi belirtilmezse, bzip2 standart girdiden standart çıktıya sıkıştırma işlemi yapar. Bu durumda, bzip2 sıkıştırılmış çıktıyı bir terminale yazmayı reddedecektir, bu nedenle böyle bir şey yapmak tamamen anlamsız ve amaçsız olacaktır. bunzip2 (veya bzip2 -d) belirtilen bütün dosyaları açar. bzip2 tarafından sıkıştırılmamış dosyalar tespit edilir ve yok sayılır, ardından bir uyarı mesajı verilir. bzip2, sıkıştırılmış dosyadan açılacak dosyaya aktarılacak dosya ismini şu şekilde tespit etmeye çalışır: dosyaismi.bz2 => dosyaismi dosyaismi.bz => dosyaismi dosyaismi.tbz2 => dosyaismi.tar dosyaismi.tbz => dosyaismi.tar başkabirisim => başkabirisim.out Şayet dosya yukarıda belirtilen soneklerden birisine sahip değilse, bzip2 mızmızlanır ve orijinal dosya ismini sonuna .out ekleyerek kullanır. Sıkıştırma işleminde olduğu gibi, dosya ismi belirtmeden yapılan açma işleminde standart girdiden standart çıktıya açma işlemi yapılır. bunzip2, iki ya da daha fazla sıkıştırılmış dosyadan oluşan birleşik bir dosyayı doğru bir şekilde açacaktır. Sonuçta açılmış dosyalar birleşik olarak elde edilir. Birleşik sıkıştırılmış dosyaların bütünlük sınaması yapılması (-t) özelliği de desteklenmektedir. Ayrıca -c seçeneğini belirterek standart çıktıda dosyaları sıkıştırabilir veya açabilirsiniz. Çoklu dosyalar bu şekilde sıkıştırılabilir veya açılabilir. Sonuç çıktıları standart çıktıya peşpeşe gönderilir. Bu şekilde çoklu dosya sıkıştırma çoklu sıkıştırılmış dosya temsilcilerinin bulunduğu bir akım üretir. Bu tür bir akım sadece bzip 0.9.0 veya daha sonraki bir sürümle düzgün bir şekilde açılabilir. Daha eski sürümler ilk dosyayı açtıktan sonra dururlar. bzcat (veya bzip2 -dc) belirtilen bütün dosyaları standart çıktıya açar. bzip2, argümanları sırayla BZIP2 ve BZIP ortam değişkenlerinden okurlar ve bu argümanları komut satırı argümanlarını okumadan önce uygularlar. Bu, öntanımlı argümanların uygulanması için elverişli bir yol sağlar. Sıkıştırma işlemi, sıkıştırılmış dosya orijinalinden biraz büyük olsa bile, mutlaka yapılır. Yüz bayttan daha küçük dosyalar şişmanlamaya meyillidir. Çünkü sıkıştırma algoritması ilk 50 bayta yazılacak bir sabite sahiptir. Rasgele veri (pek çok dosya sıkıştırıcısının çıktısı dahil) bayt başına 8.05 bitlik bir oran ile kodlanır. Bu da %0.5lik bir genişlemeye sebep verir. Bir özdenetim mekanizması olarak, bzip2 32 bitlik CRC kullanır ve açılan dosya ile orijinal sıkıştırılmış dosyanın aynı olup olmadığını kontrol eder. Bu tedbir sıkıştırılmış dosyada meydana gelebilecek bozulmalar ve bzip2'de olması muhtemel yazılım hatalarına karşı güvenlik sağlar. Elden geçirilen her bir dosya için tespit edilemeyecek hata oranı 4 milyarda bir değişiklik oranının altındadır. Bu orandan daha küçük değişiklikler mikroskobiktir ve tespit edilemeyebilir. Bununla birlikte uyanık olmakta fayda vardır, kontrol açma işlemi esnasında yapılır ve sadece bir takım şeylerin yanlış olduğunu söyler. Orijinal açılmış verileri kurtarmanıza yardımcı olmaz. Bu durumda, verileri kurtarmak için bzip2recover kullanmalısınız. Geri dönen değerler Normal çıktı için 0, çevresel sorunlar için 1 (dosya bulunamaması, geçersiz seçenekler, G/Ç hataları, vs..), sıkıştırılmış dosyada bozukluk için 2, bzip2'nin paniklemesine sebep olan dahili bir tutarlılık hatası için 3 (yazılım hatası). SEÇENEKLER -a --ascii Ascii metin kipi: satır sonlarını yerel ayarlara göre dönüştürür. Bu seçenek, sadece Unix dışı birkaç sistemde desteklenir. Örneğin MSDOS'da sıkıştırma esnasında CRLF'ler LF'ye çevrilir ve açma işleminde LF'ler CRLF'ye dönüştürülür. -c --stdout Standart çıktıda sıkıştırılır veya açar. -d --decompress Mutlaka açma işlemi yapılır. bzip2, bunzip2 ve bzcat aslında aynı yazılımdır ve yapılması gereken işlem, kullanılan yazılım ismine göre kararlaştırılır. Bu seçenek, bu yöntemi yoksayar ve bzip2'yi açma işlemine zorlar. -z --compress -d nin zıddı: hangi isim ile çağrılırsa çağrılsın mutlaka sıkıştırma yapılır (örneğin, bunzip2 komutuna bu seçeneği vererek sıkıştırma yapmasını sağlayabilirsiniz). -t --test Belirtilen dosya veya dosyaların bütünlüğünü kontrol eder, gerçekte açma işlemi yapmaz. Bu seçenek ile bir deneme açılımı yapılmış olur ve sonuçlar belirtilir. -f --force Çıktı dosyasının üzerine yazmaya zorlar. Normal olarak, bzip2 varolan bir dosyanın üzerine yazmayacaktır. Ayrıca bu seçenek bzip2'yi dosyalara olan sabit bağları kırmaya zorlar, böylece bu bağlarda üzerine yazma yapılmaz. bzip2 normalde doğru sihirli başlık baytlarına sahip olmayan dosyaları açmayı rededecektir. Şayet -f kullanılır ise, bu dosyaları değiştirilmeden geçecektir. GNU gzip de bu şekilde davranır. -k --keep Sıkıştırma veya açma işlemi esnasında orjinal dosyaları silmez, saklar. -s --small Sıkıştırma, açma ve sınama işlemleri için bellek ihtiyacını azaltır. Dosyalar bayt bloğu başına 2.5 bayt gerektiren değişiklik yapılmış bir algoritma ile açılır ve sınanır. Bunun anlamı, herhangi bir dosyanın 2300k lık bir bellek alanı içinde açılabileceğidir ancak başarım, normal hızın yarısına kadar düşer. Sıkıştırma esnasında, -s seçeneği ile 200k lık blok boyutu seçilir, bu belleği de aynı şekilde sınırlar ve sıkıştırma oranını artırır. Uzun lafın kısası, makinenizin belleği 8MB'dan daha az ise -s seçeneğini her şeyde kullanın. Aşağıdaki bölümüne bakınız. -q --quiet Gerekli olmayan uyarılar verilmez. G/Ç ve diğer önemli hata iletileri gizlenmez. -v --verbose Ayrıntı kipi: işlenen her bir dosya için sıkıştırma oranlarını gösterir. Daha fazla -v ayrıntı oranını artıracaktır. Teşhis amaçlı kullanıma uygun olarak pek çok bilgi yazılım tarafından bildirilecektir. -L --license -V --version Yazılımın sürüm, lisans, koşul ve kurallarını görüntüler. -1 (veya --fast) den -9 (veya --best) a kadar Sıkıştırma yaparken blok boyutlarını 100k, 200k, .., 900k şeklinde ayarlar. Çözme işleminde bir etkisi yoktur. Aşağıdaki bölümüne bakınız. --fast ve --best seçenek isimleri GNU gzip uyumluluğunu sağlamak içindir. Açıkçası, --fast gözle görülür bir hız artışı sağlamaz ve --best sadece öntanımlı değerlerin seçilmesini sağlar. -- Ardından belirtilen bütün argümanları dosya isimleri olarak kabul eder. Bu argümanların tek çizgi ile başlamış olmaları bile önemli değildir. Böylece tek çizgi ile başlayan dosya isimlerini kullanabilirsiniz. Örneğin: bzip2 -- -benim_dosyam. --repetitive-fast --repetitive-best Bu seçenekler sürüm 0.9.5 ve üzerinde gereksizdir. Daha eski sürümlerde, bazı kaba kontrollerin yapılmasını sağlamaya yönelik seçeneklerdir. Bazen faydalı olabilmekte idi. 0.9.5 ve üstü sürümler bu ayarların yapılmasına gerek bırakmayan daha iyi algoritmalar kullanmaktadırlar. BELLEK YÖNETİMİ bzip2 büyük dosyaları bloklar halinde sıkıştırır. Blok boyutları, hem sıkıştırma oranını, hem de sıkıştırma/açma için gereken bellek miktarını etkiler. -1 den -9 a kadarki seçenekler ile istenen blok boyutlarını 100.000 bayttan 900.000 bayta (varsayılan değer budur) kadar tanımlamasını sağlar. Açma işlemi sırasında, sıkıştırılmış dosyanın baş kısmından sıkıştırma esnasında kullanılan blok boyutu okunur ve daha sonra bunzip2 kendisi için gerekli olan bellek alanını ayırır ve oraya yerleşir. Sıkıştırma blok boyutları sıkıştırılmış dosya içinde saklandığı için, -1 den -9 a kadar olan seçenekler açma işlemi esnasında geçersizdir. Şayet bu seçenekleri belirtirseniz, program bunları gözardı edecektir. Sıkıştırma ve açma gereksinimleri, bayt cinsinden, yaklaşık olarak: Sıkıştırma: 400k + ( 8 x blok boyu ) Açma: 100k + ( 4 x blok boyu ) veya 100k + ( 2.5 x blok boyu ) Daha büyük blok boyutları hızlı bir şekilde azalan sınıra yakın dönüşler verir. Sıkıştırmanın pek çoğu, blok boyutunun ilk iki veya üç yüz k lık kısmından elde edilir. Bu kuralı, küçük makinelerde bzip2 kullanırken aklınızdan çıkarmayın. Ayrıca aklınızdan çıkarmamanız gereken diğer bir noktada, açma sırasındaki bellek gereksinimlerinizin, sıkıştırma sırasında kullandığınız blok boyutları ile birebir alakalı olduğudur. 900k lık öntanımlı blok boyutu ile sıkıştırılan dosyalar için, bunzip2 açma işlemi sırasında 3700 kB lık belleğe ihtiyaç duyacaktır. 4 MB lık belleğe sahip bir makinede herhangi bir dosyayı açmak için, bunzip2, ihtiyaç duyulan bellek miktarının yarısı ile (takriben 2300KB) açma işlemini gerçekleştirecek bir argümana sahiptir. Bu argümanın kullanılması açma hızını da yarı yarıya düşürecektir. Çok gerekli olmadıkça bu seçeneği (-s) kullanmayın. (*Ç.N: günümüzde kullanılan makineler için bu seçenek oldukça nostaljik görünebilir ama test ve eğitim amaçlı oldukça düşük özeliklere sahip ikinci veya üçüncü makineleri olanlar bu seçeneğin değerini anlayacaktır. P233 makinede 16 MB edoram ile harikalar :-) yaratıyor.) Genel kural olarak, bellek sınırlarınız elverdiği sürece, mümkün olan en büyük blokları kullanın. Böylece azami sıkıştırma elde edilir. Sıkıştırma ya da açma hızının aslında blok boyutu ile bir ilgisi yoktur. Diğer bir önemli nokta da dosyalara tek bir bloğa sığacak dosyalara yapılan işlemdir. Aslında karşılaşılan pek çok dosya bir bloktan küçüktür. Dosya bir bloktan küçük olduğundan, gerçekte kullanılan bellek miktarı normalde gerekenden küçük olur. Örneğin: 20.000 baytlık bir dosyayı -9 seçeneği ile sıkıştırmak, sıkıştırıcının 7600k belleğe ihtiyaç duymasına sebep olacaktır ama gerçekte sadece 400k+20000*8=560kB bellek kullanılacaktır. Aynı şekilde açma işlemi de 3700k lık bir bellek ayıracak ama sadece 100k+20000*4=180kB lık bir alanı kullanacaktır. Aşağıda değişik blok boyutlarının bellek kullanımını gösteren bir tablo bulacaksınız. Ayrıca Calgary Text Compression Corpus'da (Calgary Metin Sıkıştırma Külliyatı) 14 dosyalık sıkıştırılmış toplam boyut olarak 3.141.622 bayt kayıtlıdır. Aşağıdaki sütunlar, blok boyutu ile sıkıştırma arasındaki ilgi hakkında bir fikir verecektir. Büyük dosyalar için büyük blok boyutlarını kullanmak daha avantajlıdır. Çünkü Külliyat daha küçük dosyalar üzerine kuruludur. Sıkıştırma Açma -s ile açma Külliyat Seçenek kullanımı kullanımı kullanımı boyutu -1 1200k 500k 350k 914704 -2 2000k 900k 600k 877703 -3 2800k 1300k 850k 860338 -4 3600k 1700k 1100k 846899 -5 4400k 2100k 1350k 845160 -6 5200k 2500k 1600k 838626 -7 6100k 2900k 1850k 834096 -8 6800k 3300k 2100k 828642 -9 7600k 3700k 2350k 828642 HASARLI DOSYADAN VERİ KURTARMA bzip2 dosyaları genellikle 900k lık bloklar halinde sıkıştırır. Her bir blok birbirinden bağımsız olarak ele alınır. Bir aygıt ya da aktarım hatası pek çok .bz2 bloğunun hasar görmesine sebep olursa, zarar görmemiş bloklardaki verileri kurtarmak mümkün olabilir. Sıkıştırılmış her bir blok 48 bitlik bir şablon ile temsil edilir. Böylece blok sınırlarını kesin olarak bulmak mümkün olabilir. Ayrıca her bir blok kendi 32 bitlik CRC'sini bulundurur, böylece bozuk bloklar sağlam olanlardan ayırt edilebilir. bzip2recover, basitçe, .bz2 dosyaların içindeki blokları tarayan bir yazılımdır. Buradaki her bir taranmış bloğu kendi .bz2 dosyasına aktarır. Sonuçların bütünlüğünü kontrol etmek için bzip2 -t komutunu kullanabilirsiniz. Ardından bozulmamış verileri açabilirsiniz. bzip2recover sadece hasarlı dosya ismini argüman olarak alır ve kurtardığı blokları "rec00001file.bz2", "rec00002file.bz2" şeklinde yazar. Bu isim numaralandırması sonradan yapılacak işlemlerdeki simgelemlerin kullanımı içindir. Örneğin, bzip2 -dc rec*file.bz2 > kurtarılan_veri komutu dosyaları doğru sıralama ile üretir. bzip2recover daha çok büyük .bz2 dosyaları için faydalıdır çünkü bunlar daha çok blok içerirler. Tek bloktan oluşmuş hasarlı bir dosya ile bu yazılımı kullanmanın hiçbir anlamı yoktur, çünkü bozuk blok kurtarılamaz. Şayet herhangi bir hasar durumunda zararınızı en azda tutmak istiyorsanız, daha küçük blok boyutları kullanmanız akıllıca olacaktır. BAŞARIM HAKKINDA Sıkıştırmanın sınıflandırma aşaması, birbirine benzer dizgeleri bir araya getirmektir. Bu nedenle tekrarlanan sembollerden oluşmuş dosyaların sıkıştırması (aabaabaabaab ... gibi) daha uzun tutabilir. Sürüm 0.9.5 ve üzerindekilerde başarım daha iyidir. En kötü durum ile ortalama durum sıkıştırma zamanı arasındaki oran 10:1 civarıdır. Daha önceki sürümlerde bu durum 100:1 gibiydi. İsterseniz sürecin bütün ayrıntılarını görebilmek için -vvv seçeneğini kullanabilirsiniz. Açma hızı bu durumdan bağımsızdır. bzip2 genellikle işlem yapmak için, çok MB lı bellek alanları ayırır ve daha sonra tarafsız ve rasgele bir şekilde saldırır. Bunun anlamı, açma ve sıkıştırma performanslarının makinenizin önbelleğine erişim süresi ile alakalı olduğudur. Önbelleğe erişim kayıplarını düşürecek küçük kod değişiklikleri büyük performans artışları getirebilir. Çok büyük önbelleklere sahip makinelerde bzip2 çok yüksek başarım göstermektedir. YETERSİZLİKLER G/Ç hata iletileri olmaları gerektiği kadar faydalı değildiler. bzip2 G/Ç hatalarını tespit etmek ve temiz bir şekilde çıkmak için oldukça ter döker ama bazen sorunun ayrıntıları gözden kaçabilmektedir. Bu kılavuz sayfası bzip2'nin 1.0.2 sürümüne aittir. Bu sürüm ile sıkıştırılmış veriler geçmiş sürümler ile tamamen uyumludur (sürüm 0.1pl2, 0.9.0, 0.9.5, 1.0.0 ve 1.0.1 ile), tek istisna 0.9.0 ve üzeri sürümler çoklu dosya sıkıştırmaları düzgünce açabilirler, 0.1p12 bunu yapamaz, ilk dosyayı açtıktan sonra duracak ve akımın gerisini getirmeyecektir. bzip2recover sürümleri 1.0.2 den önceki sürümlere göredir. Sıkıştırılmış dosya içindeki bit konumlarını belirtmek için 32 bitlik tamsayılar kullanırlar ve bu yüzden 512 MB'den daha büyük sıkıştırılmış dosyalar elde edilemezler. Sürüm 1.0.2 ve üzeri 64 bitlik tam sayılar kullanırlar ve GNU ile Windows platformlarını desteklerler. Bu tip bir sınır ile kurulup kurulmadığını anlamak için bzip2recover'ı argümansız çalıştırın. Her halükarda, bu sınırı ortadan kaldırmak mümkündür. Şayet yazılımı MaybeUInt64 ile yeniden derleyebilirseniz, işaretsiz 64 bitlik tamsayı ayarlanmış olacağından bu sınır ortadan kalkmış olur. YAZAN Julian Seward, jseward@acm.org tarafından yazılmıştır. bzip2'deki fikirlerin sahipleri şunlardır (en azından): Michael Burrows ve David Wheeler (blok sıralamalı dönüşüm için), David Wheeler (tekrar, Huffman kodlayıcısı), Peter Fenwick (orijinal bzip'teki yapısal kodlama modeli ve pek çok tasfiye için) ve Alistair Moffat, Radford Neal ve Ian Witten (orijinal bzip'teki aritmetik kodlayıcı için). Onlara yardımları, destek ve tavsiyeleri için şükran borçluyum. Belgeler için kaynak kod paketine bakınız. Christian von Roques, daha hızlı sıralama algoritması için beni cesaretlendirdi ve böylece daha hızlı bir sıkıştırma elde edebildik. Bela Lubkin, en kötü durum sıkıştırması için cesaret verdi. bz* betikleri GNU gzip'inkilerden türetildi. Bir çok kimse de, yamalar gönderdi, taşınabilirlik sorunlarında yardımcı oldu, tavsiyelerde bulundu; bunlar çoğunlukla faydalı oldu. ÇEVİRENYalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/hostname.1.xml0000644000175000017500000002421110532242502021120 0ustar demirtendemirten 1 hostname Kullanıcı Komutları net-tools 28 Ocak 1996 hostname sistemin konak ismini atar ya da gösterir domainname sistemin NIS/YP alan ismini atar ya da gösterir dnsdomainname sistemin DNS alan ismini gösterir nisdomainname sistemin NIS/YP alan ismini atar ya da gösterir ypdomainname sistemin NIS/YP alan ismini atar ya da gösterir nodename sistemin DECnet düğüm ismini atar ya da gösterir KULLANIM hostname [-v] [ -a | --alias ] [ -d | --domain ] [ -f | --fqdn | --long ] [ -i | --ip-address ] [ -s | --short ] [ -y | --yp | --nis ] [ -n | --node ] hostname [-v] [ -F dosyaismi | --file dosyaismi ] [konakismi] domainname [-v] [ -F dosyaismi | --file dosyaismi ] [alanismi] nodename [-v] [ -F dosyaismi | --file dosyaismi ] [düğümismi] hostname [-v] [ -h | --help ] [ -V | --version ] dnsdomainname [-v] nisdomainname [-v] ypdomainname [-v] AÇIKLAMA hostname, sistemin konak, alan ya da düğüm ismini gösteren ya da atayan bir uygulamadır. Bu isimler bir çok ağ yazılımı tarafından makinayı tanımlamak için kullanılır. Alan ismi ayrıca NIS/YP tarafından kullanılır. İsmin Öğrenilmesi Argümansız çağrıldığında komutlar kullanılmakta olan isimleri gösterir: hostname, işlevi tarafından döndürülen sistem ismini basacaktır. domainname, nisdomainname ve ypdomainname uygulamaları getdomainname(2) işlevi tarafından döndürülen sistem ismini basacaktır. Bu isim, sistemin NIS/YP alan ismi olarak da bilinir. nodename uygulaması, işlevi tarafından döndürülen DECnet düğüm ismini basacaktır. dnsdomainname ise, tam alan isminin (FQDN - Fully Qualified Domain Name) alan ismi parçasını basacaktır. Sistemin tam alan ismi hostname --fqdn ile döndürülür. İsmin Atanması Tek argümanla ya da --file seçeneği ile çağrıldığında komutlar, konak isminin, NIS/YP alan isminin veya düğüm isminin atanmasını sağlarlar. Sadece süper kullanıcı bu isimleri değiştirebilir. Tam alan ismini (FQDN) ve DNS alan adının dnsdomainname komutuyla atanması mümkün değildir. (Aşağıdaki bölümüne bakınız.) Konak ismi genellikle sistem açılışı sırasında bir kere /etc/rc.d/rc.inet1 veya /etc/init.d/boot betikleri tarafından bir dosyadan (örn. /etc/hostname) okunarak atanır. Tam Alan Adı (FQDN) Tam alan adını (hostname --fqdn ile döndürülür) ve DNS alan adını (dnsdomainname tarafından döndürülür) bu komutlarla değiştiremezsiniz. Sistemin tam alan adı, konak ismi için resolver(3) tarafından döndürülen isimdir. Teknik olarak: Tam alan ismi, işlevi tarafından döndürülen konak ismi için tarafından döndürülen isimdir. DNS alan adı bu ismin ilk noktasından sonraki kısmıdır. Bu nedenle, onu değiştirebilmeniz yapılandırmaya (genelde /etc/host.conf) bağımlıdır. Çoğunlukla (hosts dosyası daha önceden DNS ya da NIS tarafından çözümlenmişse) onu /etc/host.conf dosyasından değiştirebilirsiniz. SEÇENEKLER -a --alias Konağın diğer ismini (kullanılmışsa) gösterir. -d --domain DNS alan adını gösterir. DNS alan adını öğrenmek için domainname komutunu kullanmayın, çünkü o DNS alan adını değil NIS alan adını gösterecektir. Yerine dnsdomainname komutunu kullanın. -F --file dosyaismi Konak ismi belirtilen dosyadan okunur. Açıklamalar (# ile başlayan satırlar) yoksayılır. -f --fqdn --long Tam alan adını (FQDN - Fully Qualified Domain Name) gösterir. Tam alan ismi bir kısa konak ismi ile DNS alan isminden oluşur. Konak ismi aramaları için bind ya da NIS kullanmıyorsanız, tam alan adını ve DNS alan adını (tam alan adının parçasıdır) /etc/host.conf dosyasından değiştirebilirsiniz. -h --help Bir kullanım iletisi gösterir ve çıkar. -i --ip-address Konağın IP adres(ler)ini gösterir. -n --node DECnet düğüm ismini gösterir. Bir parametre olarak verilmişse (veya --file isim ile) yeni düğüm ismi root kullanıcısı tarafından atanabilir. -s --short Kısa konak ismini gösterir. Bu, tam alan adının ilk noktasından önceki kısmıdır. -V --version Sürüm bilgilerini standart çıktıya basar ve çıkar. -v --verbose Yapılan işlem hakkında daha ayrıntılı bilgi verilir. -y --yp --nis NIS alan adını gösterir. Bir parametre olarak verilmişse (veya --file isim ile) yeni NIS alan ismi root kullanıcısı tarafından atanabilir. İLGİLİ DOSYALAR /etc/hosts YAZANLAR Peter Tobias, tobias@et-inf.fho-emden.de Bernd Eckenfels, net-tools@lina.inka.de (NIS ve kılavuz sayfası). Steve Whitehouse, SteveW@ACM.org (DECnet desteği and kılavuz sayfası). ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/autoheader.1.xml0000644000175000017500000001735410316265676021456 0ustar demirtendemirten 1 autoheader Kullanıcı Komutları autoheader 2.59 Kasım 2003 autoheader configure betiği için bir şablon başlığı oluşturur autoheader [seçenek] şablon-dosya ... AÇIKLAMA 'configure' betiği için kullanılacak C '#define' ifadelerinden oluşan bir şablon dosyası oluşturur. Bunu gerçekleştirmek için, şablon-dosya, varsa configure.ac, yoksa configure.in taranır. İşlem kipleri: -h --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. -V --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. -v --verbose İşlemi ayrıntılı raporlar. -d --debug Geçici dosyalar kaldırılmaz. -f --force Tüm dosyalar eski sürüm kabul edilir. -W --warnings=sınıf sınıf [sözdizimi] girdisi ile belirtilen sınıfa ait uyarıları gösterir. Uyarı sınıfları şunlardır: 'cross' çapraz derleme sorunları 'gnu' GNU kodlama standartları (gnu ve gnits kipleri öntanımlıdır) 'obsolete' atıl duruma gelmiş oluşumlar veya yapılar 'override' kullanıcı tarafından yeniden tanımlanmış Automake kuralları ve değişkenleri 'portability' taşınabilirlik sorunları 'syntax' sözdizimsel olarak belirsiz yapılar (öntanımlı) 'unsupported' desteklenmeyen veya tamamlanmamış özellikler (öntanımlı) 'all' bütün uyarılar 'no-SINIF' SINIFa ilişkin tüm uyarıları kapatır 'none' bütün uyarıları kapatır 'error' uyarılar hata sayılır Kütüphane dizinleri: -B --prepend-include=dizin dizin olarak verilen dizini arama yolunun önüne ekler. -I --include=dizin dizin olarak verilen dizini arama yolunun sonuna ekler. İzleme: -t --trace=makro makro çağrılarının listesini gösterir. -i --initialization autoheader'ın ilklendirme süreci de izlenir. İzleme kipinde hiçbir yapılandırma betiği oluşturulmaz. YAZAN David J. MacKenzie ve Akim Demaille tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-autoheader@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2003 Free Software Foundation, Inc.Bu bir serbest yazılımdır; kopyalama koşulları için kaynak koduna bakınız. Hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , . autoheader komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve autoheader yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info autoheader ÇEVİREN Can Kavaklıoğlu linuxcucan@yahoo.com, Nisan 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/rsync.1.xml0000644000175000017500000043460211003320415020443 0ustar demirtendemirten 1 rsync 28 Şubat 2005 rsync rcp yerine daha hızlı ve esnek bir araç KULLANIM rsync [seçenek]... kaynak [kaynak]... [kullanıcı@]konak:hedef rsync [seçenek]... [kullanıcı@]konak:kaynak hedef rsync [seçenek]... kaynak [kaynak]... hedef rsync [seçenek]... [kullanıcı@]konak::kaynak [hedef] rsync [seçenek]... kaynak [kaynak]... [kullanıcı@]konak::hedef rsync [seçenek]... rsync://[kullanıcı@]konak[:port]/kaynak [hedef] AÇIKLAMA rsync çoğunlukla rcp gibi davranan bir uygulamadır, ancak daha fazla seçenek içerir ve özellikle hedefteki dosyanın mevcut olması halinde dosya aktarımını çok daha hızlı gerçekleştiren rsync uzak güncelleme protokolünü kullanır. rsync uzak güncelleme protokolü rsync'in ağ bağlantısı üzerinden sadece iki dosya grubu arasındaki farkları aktarmasını mümkün kılar. Bunu bu pakete eşlik eden teknik raporda açıklanan verimli bir toplama sağlaması arama algoritmasını kullanarak yapar. rsync'e özgü bazı ek özellikler: bağların, aygıtların, sahip, grup ve izinlerin kopyalanmasını destekler GNU tar'a benzer exclude ve exclude-from seçenekleri CVS'nin yok sayacağı dosyaların yoksayılmasını sağlayan CVS dışlama (exclude) kipi rsh, ssh gibi uzak şeffaf kabukları kullanabilir root kullanıcısının yetkilerine ihtiyaç duymaz görünmeyen maliyetleri asgari düzeyde tutmak için dosya aktarımlarında borulama yapar hem anonim hem de kimlik doğrulamalı rsync sunucu desteği (yansılama için ideal) GENEL rsync sekiz farklı yöntemle kullanılabilir: yerel dosyaları kopyalamak için. Bu çağrıda ne kaynak ne de hedef dosya yolu bir : ayracı içermez. yerel makineden uzaktaki bir makineye bir uzak kabuk uygulaması (ssh veya rsh gibi) kullanarak dosyaları kopyalamak için. Bu çağrıda sadece hedef dosya yolu tek bir : ayracı içerir. uzaktaki bir makineden yerel makineye bir uzak kabuk uygulaması (ssh veya rsh gibi) kullanarak dosyaları kopyalamak için. Bu çağrıda sadece kaynak dosya yolu bir : ayracı içerir. uzaktaki bir rsync sunucusundan yerel makineye kopyalama yapmak için. Bu çağrıda sadece kaynak dosya yolu bir :: ayracı veya bir rsync:// URL'si içerir. yerel makineden uzaktaki bir rsync sunucusuna kopyalama yapmak için. Bu çağrıda sadece hedef dosya yolu bir :: ayracı veya bir rsync:// URL'si içerir. uzaktaki makinede bulunan rsync sunucusunu ve bir uzak kabuk uygulamasını kullanarak, uzaktaki makineden yerel makineye kopyalama yapmak için. Bu çağrıda kaynak dosya yolunun bir :: ayracı içermesi yanında --rsh=komut (ya da -e komut) seçeneği de kullanılır. uzaktaki makinede bulunan rsync sunucusunu ve bir uzak kabuk uygulamasını kullanarak, uzaktaki makineye yerel makineden kopyalama yapmak için. Bu çağrıda hedef dosya yolunun bir :: ayracı içermesi yanında --rsh=komut (ya da -e komut) seçeneği de kullanılır. uzaktaki makinede bulunan dosyaların listesini almak için. Bu işlem uzaktaki makineden kopyalama işlemindeki gibi ancak yerel hedefi belirtmeden yapılır. Tüm durumlarda (burada listelenenler dışında kalanlar dahil) kaynak ve hedef belirtimlerinden biri daima yerel olmalıdır (yani rsync ile iki uzak makine arasında işlem yapamazsınız). AYARLAR Kurulum işlemleri için README dosyasına bakınız. Kurduktan sonra, bir uzak kabuk üzerinden eriştiğiniz (veya rsync artalan kipi protokolü kullanarak eriştiğiniz) her makinede rsync kullanabilirsiniz. Uzak dosya aktarımları için, günümüzde rsync iletişimde ssh kullanmasına rağmen öntanımlı olarak kullanacağı uzak kabuk rsh veya remsh gibi bir kabuk olarak da ayarlanabilir. Bundan başka -e komut satırı seçeneğinin argümanı olarak veya RSYNC_RSH ortam değişkenine atayarak da istediğiniz bir uzak kabuk uygulamasını belirtebilirsiniz. Yüksek derecede güvenlik istendiğinde ortak kanaat ssh kullanmaktır. Yalnız, rsync'in hem yerel hem de uzak makine üzerinde kurulu olması gerektiğini unutmayın. KULLANIMI rsync'i rcp'yi nasıl kullanıyorsanız öyle kullanabilirsiniz. Biri uzak makine olmak üzere bir kaynak ve bir hedef belirtmelisiniz. Şüphesiz sözdizimini açıklamanın en kolay yolu bir örnek vermektir: rsync -t *.c foo:src/ Bu komut çalışma dizinindeki *.c kalıbı ile eşleşen tüm dosyaları foo makinesinin src dizinine kopyalayacaktır. Bu dosyalardan uzak makinede mevcut olanları için rsync uzak güncelleme protokolü kullanılarak sadece farklar gönderilir. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi için teknik rapora bakınız. rsync -avz foo:src/bar /data/tmp Bu komut, foo makinesindeki src/bar dizinindeki tüm dosyaları varsa altdizinlerdekileri de içererek yerel makinenin /data/tmp dizinine kopyalar. Dosyaların, sembolik bağların, aygıtların, özniteliklerinin, izinlerinin, sahiplerinin, v.s.sinin korunmasını sağlayan "arşiv" kipinde aktarım yapılır. Buna ek olarak, aktarım işleminin verileri içeren kısımlarının boyutunu küçültmek için sıkıştırma uygulanır. rsync -avz foo:src/bar/ /data/tmp Kaynak yolunun sonuna eklenen / işareti hedefte ek bir dizin oluşturmaktan kaçınılması davranışını değiştirir. Sona eklenen bu / işaretinin "dizini ismiyle kopyala" davranışının zıddı olarak "bu dizinin içeriğini kopyala" anlamına geldiğini düşünebilirsiniz, fakat her iki durumda da dizinin öznitelikleri hedefteki dizine kopyalanacaktır. Başka bir deyişle, aşağıdaki komutların her biri ile dosyalar aynı şekilde, /dest/foo dizininin öznitelikleri ayarlanarak kopyalanır: rsync -av /src/foo /dest rsync -av /src/foo/ /dest/foo Ayrıca, rsync'i sadece yerel kipte de kullanabilirsiniz. Bu durumda hedef ve kaynak dosya yollarının ikisi de isimlerinde ':' içermeyecektir. Kopyalama işlemi güçlendirilmiş bir kopyalama komutu verilmiş gibi yürüyecektir. rsync somehost.mydomain.com:: Bu komut, somehost.mydomain.com makinesindeki kullanılabilecek tüm anonim rsync modüllerini listeleyecektir. (Daha fazla bilgi için aşağıdaki bölümlere bakınız.) İLERİ DÜZEY KULLANIM Bir uzak makineden çok sayıda dosya için istek yaparken aralarında boşluk bırakılmış kaynak dosya yollarını tırnak içine alarak belirtebilirsiniz. Bazı örnekler: rsync makine::'modülismi/dizin1/dosya1 modülismi/dizin2/dosya2' /hedef Bu komut, bir rsync sunucusundan /hedef dizinine dosya1 ve dosya2 dosyalarını kopyalayacaktır. Her argüman aynı "modülismi/" önekini içermeli ve arada sadece bir boşluk karakteri bulunmalıdır. Diğer tüm boşlukların dosya isimlerine ekleneceği varsayılır. rsync -av makine:'dizin1/dosya1 dizin2/dosya2' /hedef Bu komut dosya1 ve dosya2 dosyalarını /hedef dizinine kopyalayacaktır. Sözcük ayırma işlemi uzak kabuk tarafından yapılır, yani eğer sözcük ayırma gerçekleşmemişse, bunun sebebi uzak kabuğun bu işlem için yapılandırılmamış olmasıdır (nedendir bilinmez, çok yaygındır). İsmi boşluk içeren bir dosyayı kopyalamak isterseniz, ya bunu uzak kabuğun anlayabileceği bir yöntemle yapmalı ya da boşlukların yerine dosya ismi kalıpları kullanmalısınız. İki örnek: rsync -av makine:'isminde\ boşluk\ olan\ dosya' /hedef rsync -av makine:isminde?boşluk?olan?dosya /hedef İkinci örnekte, eşleşmeyen kalıpları kabuğunuzun anlayacağı varsayılmıştır. Bu takdirde bunları tersbölü öncelemeli hale getirecektir. BİR RSYNC SUNUCUSUNA BAĞLANMAK Dosya aktarımı için rsync'i bir uzak kabuk olmaksızın da kullanmak mümkündür. Bu durumda, TCP 873. port üzerinde çalışan bir uzak rsync sunucusuna bağlanacaksınız. RSYNC_PROXY ortam değişkenine bir makine:port çifti belirterek bir vekil sunucu üzerinden de bağlantı sağlayabilirsiniz. Burada, vekil sunucunuzun yapılandırmasının 873. port üzerinden bağlantıya izin verdiğinden emin olmalısınız. rsync'i bu yöntemle kullanmanın bir uzak kabuk üzerinden kullanmaya farkları şunlardır: ya makine ismini dosya yolundan ayırmak için tek bir : yerine :: kullanırsınız ya da bir rsync:// URL biçimini kullanırsınız. uzak sunucu bağlandığınızda günün iletisini basabilir. uzak sunucu için bir dosya yolu belirtmezseniz, sunucu üzerinde erişilebilir olan dosya yollarının listesini alırsınız. bir yerel hedef belirtmezseniz, uzak sunucu istediğiniz dosyaların bir listesini yollar. Uzak sunucu üzerindeki bazı dosya depoları kimlik doğrulaması gerektirebilir. Böyle bir durumda bağlanmak istediğinizde sizden parola istenecektir. Parola istemi almamak için parolanızı RSYNC_PASSWORD ortam değişkenine kaydedebileceğiniz gibi, --password-file seçeneğini de kullanabilirsiniz. Bu kullanım rsync'i bir betik ile kullandığınız durumlarda yararlıdır. Bazı sistemlerde ortam değişkenlerini tüm kullanıcılar görebilmektedir. Bu tür sistemlerde --password-file seçeneğinin tercih edilmesi önerilir. BİR RSYNC SUNUCUSUNA BİR UZAK KABUKTAN BAĞLANMAK Bağlantı için ssh veya rsh kullanarak ve dosya aktarımını rsync sunucusunun yeteneklerinden yararlanarak yapmanın mümkün olması bazan kullanışlı olabilmektedir. Özellikle, bir uzak makineye ssh üzerinden bağlanmak istediğinizde (şifreleme için ya da güvenlik duvarından geçebilmek için) ama bunun yanında rsync sunucusunun yeteneklerinden de yararlanmak istediğiniz durumlarda bu yararlıdır ( bölümüne bakınız). Kullanıcı açısından, rsync'in bu yöntemle kullanılması, komut satırından uzak kabuk uygulamasının --rsh=komut ile belirtilmesi dışında bir rsync sunucusuna bağlanmaktan farksızdır. (Burada, RSYNC_RSH ortam değişkenine bir atama yaparak uzak kabuk uygulaması belirtmek, beklenen işlevselliği sağlamayacaktır.) Uzak kabuk kullanıcısını, rsync sunucu kullanıcısından ayırmak için uzak kabuk komutunda '-l kullanıcı' seçeneğini kullanabilirsiniz: rsync -av --rsh="ssh -l ssh-kullanıcısı" \ rsync-kullanıcısı@makine::modül[/yol] yerel-yol "ssh-kullanıcısı" ssh seviyesinde kullanılmalıdır; "rsync-kullanıcısı" ise uzak makinenin rsyncd.conf dosyasından sınanacaktır. BİR RSYNC SUNUCUSU ÇALIŞTIRMAK Bir rsync sunucusu bir yapılandırma dosyası kullanılarak yapılandırılır. Daha ayrıntılı bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. rsync'i bir uzak kabuk uygulaması üzerinden ve root olarak çalıştırmadıkça, öntanımlı olarak /etc/rsyncd.conf dosyası kullanılır. Aksi takdirde, uzak makinedeki çalışma dizininde (genellikle $HOME) bulunan rsyncd.conf öntanımlıdır. BİR UZAK KABUKTAN BİR RSYNC SUNUCUSU ÇALIŞTIRMAK rsync sunucusu yapılandırma dosyası ile ilgili tüm bilgiyi kılavuz sayfasında bulabilirsiniz. Uzak kullanıcı root (chroot, setuid/setgid, v.s.) olmadıkça bazı yapılandırma seçenekleri kullanılamaz olacaktır. Eğer rsync sunucusunu bir uzak kabuk uygulaması üzerinden kullanıyorsanız, services dosyasında rsync sunucu portunun bulunması ya da inetd'nin yapılandırılması gerekli değildir. Bir tek kullanımlık ssh anahtarı dışında bir rsync sunucusu çalıştırmak için kılavuz sayfasındaki bu bölüme bakınız. ÖRNEKLER Burada rsync kullanımıyla ilgili bazı örnekler bulacaksınız. Büyük MS Word dosyaları ve eposta dizinlerinden oluşan eşimin ev dizinini yedeklemek için şöyle bir cron işi çalıştırıyorum: rsync -Cavz . arvidsjaur:backup Her gece bir PPP bağlantısı üzerinden bu dizini ayrıca, kendi makinemin arvidsjaur dizinine kopyalıyorum. Samba kaynak ağacını eşzamanlı tutmak için şu Makefile hedeflerini kullanıyorum: get: rsync -avuzb --exclude ’*~’ samba:samba/ . put: rsync -Cavuzb . samba:samba/ sync: get put Bu sayede bağlantının öbür ucundaki bir CVS diziniyle benimkini güncellememi sağlıyor. Uzak makinede bir takım CVS işlemleri yaptıktan sonra uzak CVS protokolü ile bunları kendi makinemde güncellemek gecikmelerden dolayı pek verimli olmuyor. "eski" ve "yeni" ftp sitelerim arasında bir dizini şu komutla yansılıyorum: rsync -az -e ssh --delete ~ftp/pub/samba nimbus:"~ftp/pub/tridge" Bu komut her saat başı cron'dan çalıştırılıyor. ÖZETLE SEÇENEKLER Burada rsync'de kullanılabilen seçeneklerin bir özetine yer verilmiştir (rsync --help komutu bu listeyi çıktılar). Bu seçenekler bir sonraki bölümde ayrıntılı olarak açıklanmıştır. -v, --verbose çıktı daha ayrıntılı olur -q, --quiet hatalar dışında bilgi verilmez -c, --checksum sadece toplam sağlamaya bakılır, zaman ve boyut değişikliklerine bakılmaz -a, --archive arşiv kipi; -rlptgoD (-H'sız) ile aynı -r, --recursive dizinlerin alt dizinlerine inilir -R, --relative göreli dosya yolları kullanılır --no-relative --relative kapatılır --no-implied-dirs -R uygulanmış dizinler gönderilmez -b, --backup yedekleme yapılır (--suffix ve --backup-dir seçeneklerine bakın) --backup-dir=DİZİN sadece belirtilen dizinin içeriği yedeklenir --suffix=SONEK yedekleme soneki (--backup-dir yoksa ~ öntanımlıdır) -u, --update hedeftekiler daha yeniyse bu dosyalar atlanır --inplace hedef dosyaları yerinde günceller -d, --dirs altdizinlere inmeden dizinleri aktarır -l, --links sembolik bağları sembolik bağ olarak kopyalar -L, --copy-links sembolik bağ değil bağın son hedefi kopyalanır --copy-unsafe-links sadece güvensiz sembolik bağlar dönüştürülür --safe-links ağacın dışını hedefleyen sembolik bağlar yoksayılır -H, --hard-links sabit bağlar korunur -K, --keep-dirlinks sembolik bağlı dizinler alıcıda dizin yapılır -p, --perms izinler korunur -o, --owner sahip korunur (sadece root) -g, --group grup korunur -D, --devices aygıtlar korunur (sadece root) -t, --times zamanlar korunur -O, --omit-dir-times zamanlar korunurken dizinler bunun dışında tutulur -S, --sparse seyrek dosyaları en verimli şekilde elde eder -n, --dry-run işlemi yapıyormuş gibi gösterir ama yapmaz -W, --whole-file dosyaları tamamen kopyalar (rsync algoritması ile farkları değil) --no-whole-file daima arttırımlı rsync algoritması kullanılır -x, --one-file-system dosya sistemi sınırlarının dışına çıkılmaz -B, --block-size=BOYUT sabit bir blok boyunda sağlama toplamına zorlar -e, --rsh=KOMUT kullanılacak uzak kabuk uygulaması belirtilir --rsync-path=UYGULAMA uzak makinede rsnc'in çalıştıracağı uygulama --existing sadece hedefte mevcut olan dosyalar güncellenir --ignore-existing hedefte mevcut olan dosyalar yoksayılır --remove-sent-files alınan dosyalar/sembolik bağlar göndericide silinir --del --delete-during ile aynı --delete göndericide olmayan dosyalar alıcıda silinir --delete-before alıcıda aktarım öncesi silme yapılır (öntanımlı) --delete-during alıcıda aktarım sırasında silme yapılır --delete-after alıcıda aktarım sonrası silme yapılır --delete-excluded alıcıda ayrıca dışlanmış dosyalar da silinir --ignore-errors G/Ç hataları olsa da siler --force dizinler boş olmasa bile silinir --max-delete=SAYI SAYIdan fazla dosya silinmez --max-size=BOYUT BOYUTtan daha büyük dosyalar aktarılmaz --partial kısmen aktarılmış dosyalar tutulur --partial-dir=DİZİN kısmen aktarılmış dosyalar DİZİNde tutulur --delay-updates güncellenecek tüm dosyalar sona bırakılır --numeric-ids kullanıcı/grup kimliklerini isimlerle eşleştirmez --timeout=SÜRE G/Ç zamanaşımını SÜRE saniyeye ayarlar -I, --ignore-times zaman ve boyut bakımından eşleşen dosyalar atlanmaz --size-only boyutları aynı olan dosyalar atlanır --modify-window=SAYI doğruluğu arttırmak için değişiklik zamanları karşılaştırılır -T, --temp-dir=DİZİN geçici dosyaları DİZİNde oluşturur -y, --fuzzy hedefte dosya yoksa benzerini bulur --compare-dest=DİZİN alınan dosyaları ayrıca DİZİNdekilerle karşılaştırır --link-dest=DİZİN değişmediyse DİZİNdeki dosyalara sabit bağ -z, --compress aktarım sırasında dosya verisi sıkıştırılır -C, --cvs-exclude dosyalar CVS'nin yaptığı gibi yoksayılır -f, --filter=KURAL bir dosya süzme kuralı ekler -F --filter='dir-merge /.rsync-filter' ve yinelemeli: --filter='- .rsync-filter' ile aynı --exclude=KALIP KALIP ile eşleşen dosyalar dışlanır --exclude-from=DOSYA dışlama kalıpları DOSYAdan okunur --include=KALIP KALIP ile eşleşen dosyalar dışlanmaz --include-from=DOSYA dışlanmayan kalıplar DOSYAdan okunur --files-from=DOSYA aktarılacak dosyaların isimlerinin listesi DOSYAdan okunur -0, --from0 *from seçeneklerindeki dosya listeleri boş karakter sonlandırmalı kabul edilir --version sürüm numarasını basar --port=PORT başka bir port belirtmek için --blocking-io uzak kabukta engellemeli G/Ç kullanılır --no-blocking-io engellemeli G/Ç öntanımlı olduğunda bunu iptal eder --stats dosya aktarımı sırasında durum bilgileri verir --progress aktarım sırasında gelişimi gösterir -P --partial --progress ile aynı -i, --itemize-changes tüm güncellemeler için bir değişiklik özeti çıktılar --log-format=BİÇİM aktarımları belirtilen biçimde günlükler --password-file=DOSYA parola DOSYAdan okunur --list-only dosyaları kopyalamaz, sadece listeler --bwlimit=KBPS saniyede kBayt cinsinden G/Ç band genişliği --write-batch=DOSYA bir betikli güncellemeyi DOSYAya yazar --read-batch=DOSYA bir betikli güncellemeyi DOSYAdan okur --checksum-seed=SAYI blok/dosya sağlama toplamı tohumunu ayarlar -4, --ipv4 IPv4 tercih edilir -6, --ipv6 IPv6 tercih edilir -h, --help bu yardım iletisini gösterir rsync ayrıca bir artalan süreci olarak da çalıştırılabilir. Bu durumda şu seçenekleri kabul eder: --daemon bir rsync artalan süreci olarak çalışır --address=ADRES belirtilen adres kullanılır --bwlimit=KBPS saniyede kBayt cinsinden G/Ç band genişliği --config=DOSYA rsyncd.conf yerine kullanılacak DOSYA --no-detach üst süreçten ayrık çalışmaz --port=PORT belirtilen PORTu dinler -v, --verbose ayrıntı düzeyini arttırır -4, --ipv4 IPv4 tercih edilir -6, --ipv6 IPv6 tercih edilir -h, --help bu yardım iletisini gösterir AÇIKLAMALARIYLA SEÇENEKLER rsync GNU uzun seçenekler paketini kullanır. Çoğu komut satırı seçeneği hem kısa hem de uzun seçenek içerir. Bazı seçenekler ise sadece uzun seçeneklerden oluşur. `=' işareti içeren seçeneklerdeki parametreler isteğe bağlıdır; `=' yerine boşluk kullanılabilir. -h --help rsync tarafından kabul edilen seçenekleri açıklayan kısa bir yardım iletisi basar. --version rsync sürüm numarasını basar ve çıkar. -v --verbose Bu seçenek aktarım sırasında verilen bilgi miktarını arttırır. rsync öntanımlı olarak sessiz çalışır. Tek -v belirtildiğinde, hangi dosyaların aktarıldığını gösterip sonunda bir özet basar. İki -v belirtildiğinde atlanan dosyaları gösterir ve sonunda daha fazla bilgi verir. İkiden fazla -v kullanımı sadece rsync hata ayıklaması yapıyorsanız anlamlıdır. Aktarılan dosya isimlerinin çıktılanmasında --log-format seçeneğinin öntanımlı olarak "%n%L" ile kullanıldığı varsayılarak sadece dosyaların isimleri ve varsa sembolik bağlar hedefleri ile belirtilir. Tek -v seviyesinden bir ayrıntıda bir dosyanın öznitelikleri değişmişse bu gösterilmez. Değiştirilen özniteliklerin öğelere göre listelenmesi isterseniz (--itemize-changes seçeneğiyle ya da --log-format seçeneğine "%i" ekleyerek), istemcideki çıktıda değiştirilen tüm öğelerin ayrıntı düzeyi arttırılır. Daha fazla bilgi için --log-format seçeneğinin açıklamasına bakınız. -q --quiet Bu seçenek aktarım sırasında verilen bilgi miktarını azaltır. Özellikle uzak sunucudaki bilgi iletileri baskılanır. Bu seçenek rsync'i cron'dan çalıştırırken yararlıdır. -I --ignore-times Normalde rsync hedefte de aynı boyutta ve aynı değişiklik zamanına sahip dosyalar varsa bunları atlayacaktır. Bu seçenek bu "hızlı sınama" davranışını kapatır. --size-only Normalde rsync hedefte de aynı boyutta ve aynı değişiklik zamanına sahip dosyalar varsa bunları atlayacaktır. Bu seçenekle, dosyaların zamanlarına bakılmaksızın hedefte de aynı boyutta iseler aktarılmazlar. Zaman değerlerinin doğru tutulmadığı başka bir yansılama sistemini kullandıktan sonra rsync'i kullanmaya başlayacaksanız bu seçenek yararlıdır. --modify-window=sayı İki zaman değerini karşılaştırırken, fark sayı'ya eşitse rsync bu değerleri eşit kabul eder. Bu fark normalde 0 dır (tam eşitlik), ancak bu farkı bazı durumlarda daha büyük bir değere ayarlamak daha yararlıdır. Örneğin, MS Windows FAT dosya sistemi (zaman değerleri 2 saniyelik çözünürlüğe sahiptir) taraflardan biri olduğunda --modify-window=1 yararlıdır (1 saniyelik farklara izin vermek). -c --checksum Bu seçenek göndericiyi aktarımdan önce tüm dosyaları 128 bitlik MD4 sağlama toplamını kullanarak sınamaya zorlar. Sağlama toplamı doğrudan alıcıda sınanır ve mevcut olanlar arasında aynı sağlama toplamlı, aynı boyutlu ve aynı isimli olanlar aktarılmaz. Bu seçenek aktarım işlemini oldukça yavaşlatabilir. -a --archive Bu seçenek -rlptgoD seçeneklerine eşdeğerdir. Alt dizinlere inerek işlem yapılmasını ve hemen hemen herşeyin korunmasını istemenin en kestirme yoludur; bir şey dışında: --files-from belirtilmişse -r uygulanmayacaktır. Çok sayıda bağlı dosyanın varlığı pahalıya mal olacağından -a seçeneği sabit bağları korumaz. Bunu istiyorsanız -H seçeneğini ayrıca belirtmelisiniz. -r --recursive Bu seçenek alt dizinlerinde ardışık olarak kopyalanmasını sağlar. Ayrıca --dirs (-d) seçeneğine de bakınız. -R --relative Göreli dosya yolları kullanılır. Yani, komut satırının gönderici kısmında belirtilen dosya yolunun son parçası değil, dosya yolunun tamamı kopyalanır. Bu seçenek aynı anda çok sayıda dizini göndermek için yararlıdır. Örneğin şöyle bir komut, rsync /foo/bar/foo.c remote:/tmp/ uzak makinede /tmp/foo.c dosyasını oluşturur. Bunun yerine şu komutu kullansaydınız, rsync -R /foo/bar/foo.c remote:/tmp/ uzak makinede /tmp/foo/bar/foo.c dosyası oluşturulacaktı (dosya yolunun tamamı kopyalanır). Karşıya yollanacak yol uzunluğunu sınırlamak için şöyle yapabilirsiniz: cd /foo rsync -R bar/foo.c remote:/tmp/ Bu komut uzak makinede /tmp/bar/foo.c dosyasını oluşturur. --no-relative --relative seçeneğini iptal eder. Bu özellikle --files-from seçeneğinin gerektiği durumlarda --relative seçeneği uygulanmaksızın dosyaları işleme sokmakta yararlıdır. --no-implied-dirs --relative seçeneği ile birlikte kullanıldığında her dosya yolundaki dolaylı dizinler, aktarımın parçası olarak yinelenmez. Bu dosya aktarımını daha elverişli yaptığı gibi ayrıca dosya yolunun dolaylı parçalarında iki tarafta eşleşmeyen sembolik bağların varlığını mümkün kılar. Örneğin, "/path/foo/file" dosyasını -R ile aktarırsanız, hedefte "/path" ve "/path/foo" ile kaynağın dizin ve sembolik bağları tamamen eşleştirilecektir. --no-implied-dirs seçeneğinin kullanımı bu dolaylı dizinlerin her ikisinin de atlanmasına yol açar. Yani, eğer "/path" bir makine üzerinde gerçek bir dizin, ancak diğer makinede bir sembolik bağ ise, rsync bunu değiştirmeye çalışmayacaktır. -b --backup Bu seçenekle, evvelce mevcut hedef dosyaların her aktarımında ya da silinmesinde bu dosyaların isimleri değiştirilir. Yedek dosyaların nereye gideceğini ve nasıl bir sonek alacaklarını --backup-dir ve --suffix seçenekleri ile belirtebilirsiniz. Eğer --backup-dir seçeneğini belirtmezseniz, --omit-dir-times seçeneği etkin kılınacaktır. --backup-dir=dizin --backup seçeneği ile birlikte kullanıldığında bu seçenekle yedek dosyaların hangi dizinde saklanacağı belirtilebilir. Bu, arttırımlı yedekleme yaparken çok yararlıdır. Buna ek olarak --suffix seçeneğini kullanarak bir yedek soneki de belirtebilirsiniz (aksi takdirde dosyalar belirtilen dizine kendi isimleri ile yedeklenir). --suffix=sonek Bu seçenek --backup (-b) ile kullanıldığında, belirtilen sonek öntanımlı yedekleme sonekinin yerine kullanılır. --backup-dir belirtilmemişse, öntanımlı sonek ~ işaretidir, aksi takdirde boş bir dizgedir. -u --update Bu seçenek, hedefte mevcut olan bir dosyanın değişiklik zamanının kaynak dosyanınkinden daha yeni olduğu durumda atlanmasını sağlar. (Eğer hedef dosyanın değişiklik zamanı kaynağınkiyle aynıysa, ama boyutları farklıysa güncelleme yapılacaktır.) --update seçeneğinin şu anki gerçekleniminde gönderici ve alıcı arasında dosya biçimlerinde bir fark varsa, bu, güncelleme için tarihlerden daha önemli olarak ele alınır. Başka bir deyişle, hedef bir dosyaya sahipken, kaynak bir dizin veya bir sembolik bağa sahipse, aktarım dosyalarını zaman değerlerine bakılmaksızın yapılır. Bu davranış ileride değişebilir (bu konuda bir fikriniz varsa, eposta listesinde bunu açıklamaktan çekinmeyin). --inplace Bu seçenek rsync'in dosyanın yeni bir kopyasının oluşturulmamasına ve yerine taşınmamasına sebep olur. Bunun yerine rsync mevcut dosyanın üzerine yazacaktır,yani rsync algoritması ağ yükünü tamamen azaltmayı başaramaz (henüz veriyi uyumlu sıralamayı denemediğinden). Buna bir istisna, rsync yedek dosyaları aktarımda temel dosya olarak kullanma yeterliğinde olduğundan, seçeneğin --backup ile birlikte kullanılmasıdır. Bu seçenek blok temelli değişiklikler olan ya da sonuna ekleme yapılan çok büyük dosyalarla, disk ve ağ bakımından sınırlı sistemlerde yararlıdır. Bu seçenek --partial (kesilmeye uğramış bir aktarımda dosya silinmez) seçeneğini uygular, fakat --partial-dir ve --delay-updates seçenekleriyle çelişir. rsync 2.6.4 öncesinde --inplace ayrıca --compare-dest ve --link-dest seçenekleriyle de çelişiyordu. Dosya verisi aktarım sırasında kararsız bir durumda olacaktır (ve büyük ihtimalle aktarım kesintiye uğradıktan sonra da), dolayısıyla, kullanılmakta olan dosyaları bu seçeneği kullanarak güncellememelisiniz. Ayrıca, alıcı kullanıcının yazma izni olmayan dosyaların rsync tarafından yerinde güncellenemeyeceğini de unutmayın. -d --dirs Gönderen tarafın saptanan her dizini içereceğini söyler. --recursive seçeneğinin tersine, bir dizinin içeriği, dizin komut satırında "." ya da bir bölü çüzgisi ile biten bir isim ("foo/" gibi) ile belrtilmedikçe kopyalanmaz. Bu seçenek ya da --recursive seçeneği olmaksızın, rsync saptadığı tüm dizinleri atlayacaktır (ve herbiri için bir ileti çıktılayacaktır). -l --links Saptanan her sembolik bağ hedefte oluşturulur. -L --copy-links Sembolik bağ saptandığında sembolik bağ değil, hedefindeki dosya kopyalanır. rsync'in eski sürümlerinde, bu seçenek ayrıca alıcı tarafa, dizin sembolik bağı gibi sembolik bağları izlemesini söylemek gibi bir yan etkiye sahipti. Günümüzde ise, rsync, böyle bir durumda, bu ek davranışı sağlamak için sizin --keep-dirlinks (-K) seçeneğini belirtmenizi gerektirir. Buna tek istisna, -K seçeneğini anlayacak çok eski bir rsync ile dosyaların gönderilmesidir -- bu durumda -L seçeneği daha eski bir rsync ile hala -K seçeneğinin yan etkisine sahip olacaktır. --copy-unsafe-links Bu seçenek rsync'e, kopyalanan ağacın dışındaki bir hedefi gösteren sembolik bağları kopyalamasını söyler. Mutlak sembolik bağlar ayrıca sıradan dosyalar olarak ele alınır, böylece bunlar --relative kullanıldığında kaynak dosya yolunun kendindeki sembolik bağlar olurlar. safe-links Bu seçenek rsync'e, kopyalanan ağacın dışındaki bir hedefi gösteren sembolik bağları yoksaymasını söyler. Bu seçeneğin --relative seçeneğiyle birlikte kullanılması beklenmedik sonuçlara yol açabilir. -H --hard-links Bu seçenek rsync'e, sabit bağları aynı kaynak sistemdeki gibi yeniden oluşturmasını söyler. Bu seçenek olmaksızın sabit bağlar sıradan dosyalar olarak ele alınırlar. rsync'in, eğer bağın her iki parçası da dosya listesi ile gönderilmişse, sabit bağları saptayabileceğini unutmayın. Bu seçenek işlemi yavaşlatabilir, gerçekten bu işlevselliğe ihtiyacınız varsa kullanın. -K --keep-dirlinks Alıcı tarafta, bir sembolik bağ bir dizini gösteriyorsa, bunun gönderici tarafta bir dizinle eşleştiği varsayılacaktır. -W --whole-file Bu seçenekle arttırımlı rsync algortiması kullanılmaz ve bunun yerine dosya olduğu gibi gönderilir. Eğer kaynak ile hedef arasındaki band genişliği diskin band genişliğinden (özellikle disk, ağ dosya sisteminin bir parçası ise) daha yüksekse bu seçenek daha hızlı olabilir. Kaynak ve hedef, yerel dosya yolları olarak belirtilmişse bu seçenek öntanımlıdır. --no-whole-file --whole-file öntanımlı olduğunda bu seçenek onu kapatır. -p --perms Bu seçenek rsync'e, izinleri hedefte aynı kaynak sistemdeki gibi belirlemesini söyler. Bu seçenek olmaksızın, her yeni dosya izinlerini kaynak dosyanın izinlerine ve alıcı taraftaki umask'a göre belirlenir, diğer tüm dosyalar (güncellenenler dahil) kendi mevcut izinleriyle kalır (bu, cp gibi diğer dosya kopyalama araçlarında da böyledir). -o --owner Bu seçenek rsync'e, hedef dosyanın sahibini aynı kaynak dosyadaki gibi belirlemesini söyler. Çoğu sistemde sadece ayrıcalıklı kullanıcı dosya aidiyetini belirleyebilir. Öntanımlı olarak, koruma isim tarafında yapılır, fakat bazı durumlarda son çare olarak kullanıcı kimliği kullanılır. Bu konu --numeric-ids seçeneğinin açıklamasında daha ayrıntılı incelenmiştir. -g --group Bu seçenek rsync'e, hedef dosyanın grubunu aynı kaynak dosyadaki gibi belirlemesini söyler. Alıcı tarafta rsync'i ayrıcalıklı kullanıcı çalıştırmıyorsa, sadece alıcının üyesi olduğu gruplar için bu yapılabilir. Öntanımlı olarak işlem grup ismine göre yapılır, ancak bazı durumlarda son çare olarak grup kimliği de kullanıabilir. Bu konu --numeric-ids seçeneğinin açıklamasında daha ayrıntılı incelenmiştir. -D --devices Aktarılan karakter ve blok aygıtları hedefte yeniden oluşturulur. Bu seçeneği sadece ayrıcalıklı kullanıcı kullanabilir. -t --times Bu seçenek rsync'e, dosyaları değişiklik zamanlarına göre aktarmasını ve bunları uzak sistemde güncellemesini söyler. Bu seçenek kullanılmazsa, eniyileme yüzünden değiştirilmemiş dosyaların dışlanması verimli olamaz; başka bir deyişle, -t veya -a seçeneğinin yokluğu sonraki aktarımda -I kullanılmış gibi tüm dosyaların güncellenmesine yol açar (rsync algoritması güncellemeyi oldukça verimli yapacağından, eğer dosyalar gereçekten değişmemişse, -t kullanmanız çok daha iyi olacaktır). -O --omit-dir-times Eğer rsnc değişiklik zamanlarını güncelliyorsa (--times ile), bu seçenek belirtildiğinde dizinleri bunun dışında tutar. Eğer alıcı tarafta NFS dizinleri paylaştırıyorsa, -O seçeneğini kullanmak daha iyidir. Bu seçenek --backup seçeneği --backup-dir olmaksızın kullanılmış gibi sonuç verir. -n --dry-run Bu seçenek rsync'e, herhangi bir dosya aktarımı yapmamasını, sadece yapıyormuş gibi işlemleri raporlamasını söyler. -S --sparse Bu seçenekle rsync, seyrek dosyaların hedefte daha az yer kaplayacak şekilde elde edilmesini sağlamaya çalışır. Bu seçeneği hedefteki dosya sistemi Solaris "tmpfs" ise kullanmayın. Boş bölgelerin düzgünce atlanmasını sağlayamaz ve dosya sonunda bozulmalar oluşur. -x --one-file-system Bu seçenek rsync'e, aktarım sırasında dosya sistemi sınırlarının dışına çıkmamasını söyler. Bu seçenek, tek bir dosya sisteminin içeriğini aktarmak için yararlıdır. --existing Bu seçenek rsync'e, hedefte yeni dosya oluşturulmasını gerektirecek aktarımları yapmamasını sadece güncelleme yapmasını söyler. --ignore-existing Bu seçenek rsync'e, hedefte mevcut olan dosyaları güncellememesini söyler. --remove-sent-files Bu seçenek rsync'e, hedefte yeni oluşturulan dosyalarla içeriği güncellenenleri, gönderen taraftan silmesini söyler. Dizinler ve aygıtlar ile sadece öznitelikleri değiştirilmiş dosyalar silinmez. --delete Bu seçenek rsync'e, hedefte olup kaynakta olmayan dosyaları hedeften silmesini söyler, fakat sadece dosyalar dizinleri ile belirtilmişse bu yapılır. Yani, rsync'den tüm dizini ("dir" veya "dir/" gibi) göndermesini istemeli, dizin içeriğini belirten dosya kalıpları ("dir/*" gibi) belirtmemelisiniz. Dosya kalıpları belirtildiğinde kalıp kabuk tarafından yorumlanır ve kabuk rsync'den dosyaları kapsayan dizini değil, tek tek dosyaları aktarmasını ister. Aktarımdan dışlanan dosyalardan biriyse, --delete-excluded kullanılmamışsa ya da kurallar sadece gönderen tarafla eşleşenleri imliyorsa hedefte silinecek olanlar da dışlanır ( bölümündeki içerme/dışlama belirteçlerine bakınız). Alt dizinlere inilmiyorsa bu seçenek etkisizdir. Bu seçenek doğru şekilde kullanılmazsa tehlikeli olabilir. Önce --dry-run (-n) seçeneğiyle silinecek dosyaları görüp, önemli dosyaların silinmeyeceğinden emin olduktan sonra asıl işlemi başlatmak çok daha iyidir. Gönderen tarafta bir G/Ç hatası saptandığında hedefteki dosya silme işlemi iptal edilir. Bu, gönderen tarafın alıcı taraftaki dosyaları tümden silmesi gibi geçici dosya sistemi hatalarına karşı (NFS hataları gibi) bir önlemdir. Bu davranışı --ignore-errors seçeneğiyle iptal edebilirsiniz. --delete seçeneği silme zamanını belirten --delete-* seçenekleriyle, --delete-excluded dahil, herhangi bir sorun olmaksızın birleştirilebilir. Ancak, silme zamanını belirten --delete-* seçeneklerinden biri belirtilmemişse, rsync öntanımlı olarak --delete-before algoritmasını seçer. İleri sürümlerde bu seçim --delete-during algoritmasıyla değiştirilebilir. Ayrıca, --delete-after seçeneğine de bakınız. --delete-before Alıcı taraftaki dosya silme işlemlerinin aktarımın başlangıcında yapılmasını sağlar. Bu seçenek --delete veya --delete-excluded seçeneği ile birlikte silme zamanını belirten --delete-* seçeneklerinden biri belirtilmemişse öntanımlıdır. Dosya silinmesi ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için --delete seçeneğinin açıklamasına bakınız. Aktarımın başında silme yapılması, eğer dosya sistemi doluluk bakımından sınırda ise ve ancak fazlalıkların kaldırılmasıyla dosya aktarımı mümkün olabilecekse yararlıdır. Ancak, bu seçenek aktarımın başlamasını geciktirdiğinden aktarımın zamanaşımına uğramasına (--timeout belirtilmişse) sebep olabilir. --delete-during --del Alıcı taraftaki dosya silme işlemlerinin aktarımı sırasında yapılmasını sağlar. Bu yöntem silme işleminin aktarımdan önce ve sonra yapıldığı algoritmalardan daha hızlıdır. Fakat ilk olarak rsync'in 2.6.4 sürümüyle kullanılabilir olmuştur. Dosya silinmesi ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için --delete seçeneğinin açıklamasına bakınız. --delete-after Alıcı taraftaki dosya silme işlemlerinin aktarım tamamlandıktan sonra yapılmasını sağlar. Eğer aktarımın bir parçası olarak dizin bazında yeni dosya birleşimleri yapıyorsanız ve bunların ihracının aktarımın silme fazında etkin olmasını istiyorsanız bu seçenek yararlı olacaktır. Dosya silinmesi ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için --delete seçeneğinin açıklamasına bakınız. --delete-excluded Alıcı tarafta olup, gönderici tarafta olmayan dosyaların alıcı tarafta silinmesine ek olarak, alıcı tarafta dışlanan dosyalarında silinmesini sağlar (--exclude seçeneğine bakınız). Alıcı tarafta tek tek dosyaların dışlanmasının bu yöntemle silinmesi ve silinmesi istenmeyen dosyaların bu seçenekten korunması ile ilgili bilgiler için bölümüne bakınız. Dosya silinmesi ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için ise --delete seçeneğinin açıklamasına bakınız. --ignore-errors G/Ç hataları olsa bile --delete işleminin sürdürülmesini sağlar. --force Gönderici tarafta olmayan ancak alıcı tarafta olan dizinlerin içleri dolu bile olsa silnmesini sağlar. Bu sadece --delete seçeneği olmaksızın böyledir, çünkü silme işlemleri artık içiçe dizinler içeren bir tepe dizinin silinmesi şeklinde yapılmaktadır. Etkin olması için --recursive seçeneği (-a tarafından uygulanır) gerekir. --max-delete=sayı sayı'dan fazla dosya ya da dizin silinmez. Yansılama yapılırken çok büyük ağaçların yıkıma yol açmaması için yararlıdır. --max-size=boyut boyut bayttan dha büyük dosyalar aktarılmaz. boyut belirtilirken, sonek olarak K, M, G gibi bayt çarpanları belirtilebileceği gibi kesirli değerler de belirtilebilir (--max-size=1.5m gibi). -B --block-size=blokboyu rsync algoritmasında sabit bir blok boyunun kullanımına zorlar. Normalde, bu değer güncellenen her dosya için ayrı ayrı seçilir. Daha ayrıntılı bilgi için teknik rapora bakınız. -e --rsh=komut Bu seçenek rsync'in yerel ve uzak kopyaların arasında iletişim için bir uzak kabuk uygulaması belirleyebilmeyi sağlar. Genelde, rsync öntanımlı olarak ssh kullanacak şekilde yapılandırılır, fakat bir yerel ağda rsh kullanmayı da tercih edebilirsiniz. Bu seçenek [kullanıcı@]makine::modül/yol ile kullanılırsa, uzak makinedeki rsync sunucusunu çalıştırmak için belirtilen uzak kabuk komut'u kullanılacak ve aktarım için uzak makinede çalışan rsync suncusunun soket bağlantısı değil, uzak kabuk bağlantısı kullanılacaktır. Ayrıca, yukarıdaki bölümüne de bakınız. komut içinde rsync sadece tek bir argümana izin verir. Örnek: -e "ssh -p 2234" ssh kullanıcıları makineye özel bağlantı seçeneklerini kendi .ssh/config dosyası ile kişiselleştirebilirler. Uzak kabuk uygulamasını seçmek için RSYNC_RSH ortam değişkenini, -e seçeneğinde belirtilebilen bir değeri atayarak kullanabilirsiniz. Ayrıca, bu seçenekten etkilenen --blocking-io seçeneğinin açıklamasına da bakınız. --rsync-path=uygulama Uzak makinede başlangıçta hangi uygulamanın çalıştırılacağını belirtmek için kullanılır. Çoğunlukla, rsync'in uzak kabuğun öntanımlı yolları dışında bulunduğu durumda kullanılır (--rsync-path=/usr/local/bin/rsync gibi). uygulama kabuk tarafından çalıştırılacağından herhengi bir uygulama, betik ya da bir dizi komut olabilir. Bir dizi komut belirtiyorsanız rsync'in iletişimde kullanacağı standart girdi ve standart çıktının devredışı kalmamasına dikkat etmelisiniz. Aşağıdaki örnekte uzak makinede --relative seçeneği ile kullanmak için farklı bir öntanımlı yol belirtilmektedir: rsync -avR --rsync-path="cd /a/b && rsync" makine:c/d /e/ -C --cvs-exclude Sistemler arasında aktarımı istenmeyen geniş bir dosya kümesinin dışlanması için bir kısayol olarak kullanışlıdır. CVS'nin yoksayılacak dosyaları saptamakta kullandığı algoritma kullanılır. Dışlanan dosyaların listesi şöyle ilklendirilmiş olsun: RCS SCCS CVS CVS.adm RCSLOG cvslog.* tags TAGS .make.state .nse_depinfo *~ #* .#* ,* _$* *$ *.old *.bak *.BAK *.orig *.rej .del-* *.a *.olb *.o *.obj *.so *.exe *.Z *.elc *.ln core .svn/ $HOME/.cvsignore içindeki dosyalarla CVSIGNORE ortam değişkeninde (tüm isimler bir boşlukla ayrılarak belirtilir) listelenen her dosya bu listeye eklenecektir. Son olarak, .cvsignore dosyası ile aynı dizindeki dosyalardan .cvsignore dosyasında listelenmiş kalıplarla eşleşen dosyalar yok sayılır. rsync’in süzme ve dışlama uyguladığı dosyaların aksine bu kalıplar boşluklarla ayrılır. Daha fazla bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. Bu seçeneği kendi --filter kurallarınızla birlikte belirtirseniz, -C seçeneğinin komut satırının neresinde olduğuna bakılmaksızın, CVS dışlananlarının sizin kurallarınızın sonuna ekleneceğini unutmayın. Bu, onlara sizin belirttiğiniz kurallara göre daha düşük öncelik verir. CVS dışlananlarının süzme kurallarınız arasındaki yerini kendiniz belirlemek isterseniz, komut satırı seçeneği olarak -C belirtmek yerine --filter=:C ve --filter=-C seçeneklerini belirtmelisiniz (bu şekilde komut satırında belirtebileceğiniz gibi bir süzme dosyasına ":C" ve "-C" kurallarını yerleştirerek de belirtebilirsiniz). İlk kural her dizinde .cvsignore dosyalarına bakılmasını, ikinci kural ise yukarıda bahsedilen CVS dışlananlarını bir seferliğine dahil edilmesini sağlar. -f --filter=kural Bu seçenek aktarılacak dosyalar listesinden belli dosyaların seçilerek dışlanması için kurallar eklemenizi mümkün kılar. Bu seçenek alt dizinlerin ardışık aktarıldığı aktarımlarda kullanıldığında çok yararlıdır. Dışlanacak dosyaların listesini oluşturmak içim komut satırında çok sayıda --filter seçeneği belirtebilirsiniz. Bu seçenek hakkında daha ayrıntılı bilgi için bölümüne bakınız. -F Bu seçenek iki defa belirtildiğinde komuta iki --filter kuralı eklemeye eşdeğerdir. İlk seçenek şu kuralı ekler: --filter=’: /.rsync-filter’ Bu kural, rsync'in dizin hiyerarşisi dahilinde serpiştirilmiş .rsync-filter dosyalarına bakmasını ve aktarımda bu dosyalardaki süzme kurallarını kullanmasını sağlar. -F seçeneği ikinci kez kullanılmışsa şu kuralı uygular: --filter=’- .rsync-filter’ Bu kural .rsync-filter dosyalarının aktarılmamasını sağlar. Bu seçenek hakkında daha ayrıntılı bilgi için bölümüne bakınız. --exclude=kalıp Bu seçenek bir dışlama kuralı tanımlanmasını sağlayan --filter seçeneğinin basitleştirilmiş bir biçimidir. Seçenek, normal süzme kurallarının kural çözümleme sözdizimine izin vermez. Bu seçenek hakkında daha ayrıntılı bilgi için bölümüne bakınız. --exclude-from=dosya Bu seçenek, dışlama kurallarının belirtilen dosyadan alınmasını sağlaması dışında --exclude seçeneğinin benzeridir. dosya içindeki boş satırlar ile ’;’ veya ’#’ ile başlayan satırlar yoksayılır. dosya olarak - belirtilmişse girdiler standart girdiden okunur. --include=kalıp Bu seçenek bir içerme kuralı tanımlanmasını sağlayan --filter seçeneğinin basitleştirilmiş bir biçimidir. Seçenek, normal süzme kurallarının kural çözümleme sözdizimine izin vermez. Bu seçenek hakkında daha ayrıntılı bilgi için bölümüne bakınız. --include-from=dosya Bu seçenek, içerme kurallarının belirtilen dosyadan alınmasını sağlar. dosya olarak - belirtilmişse girdiler standart girdiden okunur. --files-from=dosya Bu seçeneği kullanarak aktarılacak dosyaların tam listesini belirtebilirsiniz. Liste dosya'dan ya da "-" belirtilmişse standart girdiden okunur. Ayrıca, bu seçenekle birlikte öntanımlı uygulanan seçeneklere bağlı olarak rsync'in öntanımlı davranışını kolayca değiştirebilirsiniz: --relative (-R) seçeneği uygulanarak dosya içindeki her öğede belirtilen yol bilgisi korunmuştur (bu davranışı kapatmak için --no-relative seçeneğini kullanın). --dirs (-d) seçeneği uygulanarak listede belirtilen dizinlerin atlanmayıp, hedefte oluşturulması sağlanmıştır. --archive (-a) seçeneği uygulanmasına rağmen bu seçeneğin uygulamalarından biri olan --recursive (-r) seçeneği uygulanmadığından, bu davranışın uygulanmasını istiyorsanız --recursive (-r) seçeneğini ayrıca belirtmelisiniz. dosya'dan okunan dosya isimlerinin hepsi kaynak dizine göre değerlendirilir -- öğelerin başındaki "/"lar ile daha üst dizinlere çıkılmasını sağlayan "../"lar kaldırılır. Örnek: rsync -a --files-from=/tmp/foo /usr uzak:/yedek /tmp/foo içinde "bin" (hatta "/bin") diye bir girdi varsa, /usr/bin dizini hedefte /yedek/bin dizini olarak oluşturulur (ancak, dosya içinde dosyalar açıkça listelenmemişse ya da komut satırında -r seçeneği yoksa /usr/bin dizinindeki dosyalar aktarılmaz). Ayrıca, --relative seçeneğinin etkisini (öntanımlı olarak etkindir) sadece dosyadan okunan yol bilgisini yinelemek için saklar ancak, kaynak için belirtilmiş yolun yinelenmesine zorlamaz (örnekte /usr). Ek olarak, eğer dosya'yı "uzak:" öneki ile belirtirseniz, bu dosya yerel makineden değil, uzak makineden okunur (uzak: ile belirtilen makine, aktarımın yapıldığı makine olmalıdır). Bir kısaltma olarak, "aktarımın yapıldığı uzak makine" anlamında sadece ":" önekini de kullanabilirsiniz. Örnek: rsync -a --files-from=:/yol/dosya-listesi uzak:/ /tmp/kopya Bu komut "uzak" makinesindeki /yol/dosya-listesi dosyasında listelenmiş dosyaları kopyalayacaktır. -0 --from0 Bu seçenek rsync'e, bir dosyadan okunan dosya isimlerinin sonlandırılmasının satırsonu karakteri (LF) veya satırbaşı karakteri (CR) ya da her bu ikisinin birlikte kullanılmasıyla (CR+LF) değil sadece boş karakterle (’\0’) yapıldığını belirtir. Bu seçenek --exclude-from, --include-from, --files-from ve bir --filter kuralı ile belirtilen dosyaları etkiler. Dosya isimlerinin boşluk ile ayrıldığı .cvsignore dosyalarını kullanan --cvs-exclude seçeneğini etkilemez. -T --temp-dir=dizin Bu seçenekle, dosyalar aktarılırken alıcı tarafta geçici olarak oluşturulan dosyaların nereye konulacağını belirtmek için kullanılır. Öntanımlı davranış, geçici dosyaların alıcı dizinde oluşturulmasıdır. -y --fuzzy Bu seçenekle, hedefte bulunmayan bir dosya için benzer bir dosya aranacağını belirtilir. Şimdiki algoritma, hedef dosya için aynı dizinde, aynı boyda ve aynı değişiklik zamanlı ya da aynı isimli bir dosya arar. Böyle bir dosya varsa, bu dosya bulanık bir hedef dosya olarak aktarımın hızlandırılması amacıyla kullanılır. --delete seçeneği bu amaçla kullanılabilecek bir dosyanın işlem öncesinde silinmesine yol açabileceğinden, bunun yerine ya --delete-after seçeneğini kullanın ya da dosyanın silme işlemine konu olmayacak şekilde olmasına dikkat edin. --compare-dest=dizin Bu seçenekle, alıcı makinede hedef dizinde olmayan dosyalar için karşılaştırmanın dizin dizinine göre yapılacağı belirtilir. Eğer dizin içinde göndericinin dosyasının aynısı varsa bu dosya aktarılmaz. Bu, sadece bir önceki yedeklemeden beri değişmiş dosyaların yedeklenmesi için kullanışlıdır. 2.6.4 sürümünden başlayarak, çok sayıda --compare-dest dizini belirtilebilmektedir. Eğer hedefte bir eşleşme bulunamazsa, dosya bu dizinlerde aranır. Eğer dizin göreli bir dizin olarak belirtilmişse bu dizinin hedef dizinde olduğu kabul edilir. Ayrıca --link-dest seçeneğine de bakınız. --link-dest=dizin Bu seçenek, dizin içindeki değişmemiş dosyaların hedef dizine sabit bağlı yapılması dışında --compare-dest seçeneği gibi davranır. Sabit bağlı yapılacak dosyalar öznitelikleri (izinler, sahipler, v.s) bakımından kaynaktakilerle tamamen aynı olmalıdır. Örnek: rsync -av --link-dest=$PWD/öncü-dizin \ makine:kaynak-dzn/ yeni-dzn/ 2.6.4 sürümünden başlayarak, çok sayıda --link-dest dizini belirtilebilmektedir. Eğer hedefte bir eşleşme bulunamazsa, dosya bu dizinlerde aranır. Eğer dizin göreli bir dizin olarak belirtilmişse bu dizinin hedef dizinde olduğu kabul edilir. Ayrıca --compare-dest seçeneğine de bakınız. 2.6.1 sürümünden önceki sürümlerde, -o seçeneği (-a seçeneği de bu seçeneği uygular) belirtilmişse, --link-dest seçeneği root olmayan bir kullanıcı için istendiği gibi çalışmayacaktır (yazılım hatası). Bu hatadan korunmak için böyle bir rsync ile -o seçeneğini kullanmamalısınız. -z --compress Bu seçenekle hedef makineye gönderilen dosyaların verilerini rsync, aktarım miktarını azaltmak için sıkıştıracaktır. Özellikle, yavaş bağlantılar için çok yararlıdır. Hedef makinede sıkıştırma için aynı araçlar kullanılıyorsa, sıkıştırılmış veri sıkıştırma ile ilgili dolaylı bilgileri içermeyeceğinden aktarımda daha iyi sıkıştırma yapılabilmektedir. --numeric-ids Bu seçenekle rsync, her iki uçta kullanıcı ve grup isimlerini değil, kullanıcı ve grup kimliklerini eşleştirmeye çalışacaktır. Öntanımlı olarak rsync, dosyaların sahibini belirlemekte kullanıcı ve grup isimlerini kullanır. Özel kullanıcı ve grup kimliği olan 0 kimliği, bu seçenek belirtilmemiş olsa bile, kullanıcı ve grup isimleriyle asla eşleştirilmez. Eğer kullanıcı ve grup isimleri her iki uçta eşleşmiyorsa, bunların yerine kaynak sistemdeki kullanıcı ve grup kimlikleri kullanılır. chroot ayarlarının rsync'in kullanıcı ve grup isimlerini arama yeteneklerini nasıl etkilediğini ve bunları nasıl değiştirebileceğinizi öğrenmek için kılavuz sayfasındaki use chroot modül seçeneğinin açıklamasına bakınız. --timeout=süre Bu seçenekle G/Ç zamanaşımını saniye cinsinden belirtebilirsiniz. Belirtilen süre içinde bir aktarım gerçekleşmezse, rsync işlemi sonlandıracaktır. Öntanımlı değer, bir zamanaşımı olmadığını belirten 0 değeridir. --port=port Öntanımlı 873. port yerine kullanılacak portu belirtmek için kullanılır. URL sözdizimi port belirtmek için zaten bir yöntem içerdiğinden, bu sadece bir rsync sunucusuna "::" kullanarak bağlanıyorsanız gerekir. Bu seçeneğin bölümündeki açıklamasına da bakınız. blocking-io Uzak kabuk aktarımı başlatılırken engellenebilen G/Ç kullanılmasını belirtir. Uzak kabuk rsh veya remsh ise, rsync öntanımlı olarak engellenebilen G/Ç, aksi takdirde engellenemeyen G/Ç kullanır (ssh ile engellenemeyen G/Ç tercih edilir). no-blocking-io Öntanımlı olarak engellenebilen G/Ç kullanılıyorsa, bunu kapatır. -i --itemize-changes Her dosyanın öznitelik değişikliklerini de içererek yapılmış değişikliklerin dosyalara göre tasnif edilmiş bir listesini ister. Bu, --log-format=’%i %n%L’ belirtmekle aynıdır. "%i" belirtimi 9 karakter uzunlukta şifresel bir çıktıya sahiptir. Genel biçimi UXcstpoga dizgesine benzer. Burada U karakteri yapılan güncellemenin çeşidini, X karakteri dosya türünü diğer karakterler ise güncellenmişlerse öznitelikleri belirten bir karakterle değiştirilir. U karakterinin yerini alan güncelleme türleri şunlardır: < karakteri yerel makineye aktarılan (alınan) bir dosyayı belirtir. > karakteri yerel makineye aktarılan (gönderilen) bir dosyayı belirtir. c karakteri yerel makinede değiştirilen/oluşturulan bir dosyayı belirtir (bir dizin ya da sembolik bağın oluşturulması gibi). h karakteri başka bir öğeye sabit bağ olan bir öğeyi belirtir (--hard-links gerektirir).  . (nokta) karakteri sadece öznitelikleri değişmiş bir dosya belirtir. = karakteri öğenin iki uçta da aynı olduğunu belirtir (bu sadece ve sadece yüksek bir ayrıntı seviyesinde çıktılanır). X karakterinin yerini alan dosya türleri şunlardır: bir dosya için f, bir dizin için d, bir sembolik bağ için L ve bir aygıt için D. UXcstpoga dizgesinin diğer harfleri, gerçek karakterler olup, öğenin ilgili öznitelikleri güncellenmişse çıktılanırlar, aksi takdirde "." ile değiştirilirler. Bunun üç istisnası vardır: yeni oluşturulmuş bir öğe için her harf bir "+" ile değiştirilir. İki uçtada aynı olan öğelerde her harf bir boşlukla değiştirilir. Bilinmeyen her öznitelik bir "?" ile değiştirilir (bu, daha eski bir rsync ile konuşurken ortaya çıkar). Harflerin belirttiği öznitelikler şunlardır: c dosyanın sağlama toplamlarının farklı olduğunu ve dosyanın aktarımla güncelleneceğini belirtir (--checksum gerektirir). s dosyanın boyutlarının farklı olduğunu ve dosyanın aktarımla güncelleneceğini belirtir t değişklik zamanlarının farklı olduğunu ve sunucudaki değer ile güncelleneceğini belirtir (--times gerektirir). Bazan bu karakterin yerine T kullanılır ve zamanın aktarım zamanına ayarlanacağını belirtir. T harfi, bir bir dosya ya da dizin --times seçeneği belirtilmeksizin aktarılırken ya da bir sembolik bağ aktarılırken çıktılanır. p izinlerin farklı olduğunu ve sunucudaki değer ile güncelleneceğini belirtir (--perms gerektirir). o sahiplerin farklı olduğunu ve sunucudaki değer ile güncelleneceğini belirtir (--owner ve root yetkileri gerektirir). g grupların farklı olduğunu ve sunucudaki değer ile güncelleneceğini belirtir (--group ve grup yetkileri gerektirir). a harfi gelecekte ACL'ler gibi genişletilmiş dosya özniteliklerini desteklemek üzere yedek olarak ayrılmıştır. Olası diğer bir çıktı daha vardır: dosyalar silinirken silinecek her öğe için "%i" belirtimi "deleting" dizgesini çıktılar (yeterince son sürüm bir rsync ile konuşulduğu ve bunun silme işlemlerini bir ayrıntı olarak çıktılamayıp günlük kaydı tuttuğu varsayımıyla). --log-format=biçim İşlenen her dosya için kullanıcıya rsync istemcisinin nasıl bir çıktı göstereceğini belirlemenizi sağlar. biçim her biri % karakteri ile öncelenmiş tek karakterli belirtimlerden oluşan bir dizgedir. Olası belirtimlerin listesi için kılavuz sayfasındaki log format seçeneğinin açıklamasına bakınız. (--log-format seçeneği bir sunucunun günlük kaydında ne çıktılayacağını belirlemez.) biçim dizgesinde --itemized-changes belirtimi (%i) kullanılmamışsa, belli bir yolla (bir dosyanın aktarılması, bir sembolik bağ veya aygıtın yeniden oluşturulması, bir dizine dokunulması) güncellenen her dosya için çıktı üretilecektir, aksi takdirde, çıktılama herhangi bir yolla güncellenen her öğeye genişletilir (alıcı tarafın sürümü en azından 2.6.4 ise). "%i" belirtiminin çıktısı ile ilgili ayrıntılar için --itemized-changes seçeneğinin açıklamasına bakınız. --verbose seçeneği "%n%L" biçiminin uygulanmasını sağlar. --log-format seçeneğini isterseniz, -v (--verbose) seçeneğini belirtmeksizin kullanabileceğiniz gibi bu seçeneği de kullanarak her dosya için bu biçimdeki bir çıktının üretimesini de sağlayabilirsiniz. Günlüklemenin aktarımın sonunda yapılmasını sağlayan aktarım istatistiği belirtimlerinden biri belirtilmedikçe rsync, günlük biçimi dizgesini bir dosyanın aktarımından önce çıktılayacaktır. Bu geç günlükleme etkin olduğunda ve ayrıca --progress belirtilmişse rsync ayrıca aktarılan dosyanın ismini işlem bilgisinden önce (şüphesiz, --log-format çıktısından sonra) çıktılayacaktır. --stats Bu seçenek rsync'e, rsync algoritmasının verileriniz için ne kadar verimli olduğunu görmenizi sağlayacak dosya aktarım istatitiklerini ayrıntılı olarak basmasını söyler. --partial Aktarım kesintiye uğramışsa, öntanımlı olarak rsync, aktarımı yarım kalmış dosyayı silecektir. Bazı durumlarda kısmen aktarılmış dosyaları silinmemesi istenebilir. Aktarımın bir sonraki bağlantıda tamamlanmasını hızlandırmak üzere kısmen aktarılmış dosyaların silinmemesi için bu seçeneği kullanabilirsiniz. --partial-dir=dizin Aktarımı yarım kalmış dosyaların silinmesini önlemenin daha iyi bir yolu bu tür dosyalar için ayrı bir dizin belirtmektir. Sonraki aktarımda, rsync bu dosyanın aktarımını tamamlamak için belirtilen dizin içindeki dosyayı kullanacak ve dosyanın aktarımı tamamlandıktan sonra bu dosyayı silecektir. Yalnız, eğer --whole-file belirtilmişse (ya da dolaylı uygulanıyorsa), rsync arttırımlı algoritmayı kullanmaksızın dosyaları göndereceğinden, dizin içinde tamamlanmayı bekleyen bir dosya bulunursa basitçe silinecektir. Eğer dizin mevcut değilse, rsync dizin'i oluşturacaktır (sadece son dizin, yolun tamamı değil). Bu davranışın sonucu olarak, hedef dosyanın bir dizin oluşturmayı gerektirdiği durumlarda göreli yol belirtmek (--partial-dir=.rsync-partial gibi) daha iyidir, bu takdirde eksik dosya işlem sonunda silindiğinde bu dizin de silinir. Eğer dizin ile mutlak bir yol belirtilmemişse, mevcut dışlamalarınızın sonunda rsync ayrıca --exclude değeri olarak bir dizin ekleyecektir. Böylece dizin içindeki dosyaların aktarımı ve ayrıca alıcı tarafta bu dosyaların zamanından önce silinmesi engellenecektir. Bir örnek: yukarıdaki --partial-dir seçeneği diğer süzme kurallarının sonuna bir "--exclude=.rsync-partial/" kuralı ekleyecektir. Eğer kendiniz bir takım süzme kuralları kullanıyorsanız, bu kuralın daha yüksek öncelik alması için kendi kurallarınız içinde uygun bir yerde belirtebilirsiniz (kurallarınızın sonunda bir --exclude=’*’ kuralı varsa, özdevimli eklenen bir kural hiçbir zaman erişilebilir olmayacaktır). --partial-dir ile belirtilen dizine diğer kullanıcılar yazamamalıdır, aksi takdirde bu bir güvenlik açığı oluşturur. Yani "/tmp" gibi bir dizin belirtmekten KAÇININ. Ayrıca dizin değerini RSYNC_PARTIAL_DIR ortam değişkeninde belirtebilirsiniz. Bu değişkene bir değerin atanmış olması --partial seçeneğinin etkin olmasını sağlamaz ama komut satırında --partial seçeneğini belirtmekle --partial-dir seçeneğine dizin belirtilmiş gibi işlem yapılması sağlanır. Örneğin, --partial-dir=.rsync-tmp ile --progress seçeneğini birlikte kullanmak yerine, kabukta RSYNC_PARTIAL_DIR=.rsync-tmp şeklinde bir atama yaptığınızı ve .rsync-tmp dizinini eksik kalan aktarımı tamamlamak için komut satırında sadece -P seçeneğini belirterek kullandığınızı varsayalım. --partial seçeneğinin bu ortam değişkenine bakmadığı durumlar, (1) --inplace seçeneğinin belirtilmiş olması (--inplace seçeneği --partial-dir ile çeliştiğinden), (2) --delay-updates seçeneğinin belirtilmiş olmasıdır (aşağıya bakınız). Sunucu yapılandırmasının refuse options ayarı, amacı gereği --partial-dir seçeneğinin --partial seçeneğini uygulamamasına sebep olur. Bu, yani, --partial seçeneğinin reddedilmesi, --partial-dir tarafından sağlanan daha güvenilir üsluba hala izin veriyor olmakla, aktarımı yarım kalmış hedef dosyaların tekrar yazılmasına izin vermemekte kullanılabilir. --delay-updates Bu seçenek, güncellenen her dosyayı aktarımın sonunda isimleri değiştirilmek suretiyle yerine taşınmak üzere bir dizin içinde geçici bir dosyaya koyar. Bu dosyaların güncellenmesini daha atomik yapmayı amaçlar. Öntanımlı olarak bu dosyalar her dosyanın hedef dizini içindeki ".~tmp~" isimli bir dizine konur, fakat bu davranışı --partial-dir seçeneğini belirterek değiştirebilirsiniz. Bu seçenek --inplace seçeneği ile çelişir. Bu seçeneğe özel olarak, --partial-dir yerine RSYNC_PARTIAL_DIR ile --partial belirtmek RSYNC_PARTIAL_DIR değerinin kullanılmasını sağlamaz. Ayrıca, sunucu yapılandırmasının refuse options ayarı, amacı gereği --partial-dir seçeneğine özel uygulamalar da yapılmaz. Bu seçenek alıcı tarafta biraz daha fazla bellek kullanımına (aktarılan dosya başına bir bit) ve güncellenen tüm dosyaları tutacak kadar boş disk alanına gereksinim duyar. Ayrıca, yol mutlak olduğunda güncellenen dosyaların hepsi tek bir dizine konulacağından, aktarımda dosyaların herhangi birinin aynı isimde olma olasılığının olmaması durumu dışında, --partial-dir ile mutlak dosya yolu belirtmemelisiniz. Ayrıca, çok daha atomik bir güncelleme algortiması içeren, rsync paketinin "support" alt dizinindeki "atomic-rsync" perl betiğine de bakın (--link-dest seçeneğini ve dosyalar için paralel bir hiyerarşi kullanır). --progress Aktarımın gelişimini gösteren çıktı üretilmesini sağlar. Bu, bezgin kullanıcıya bazı şeyleri kollayabilme imkanı verir. Açıkça belirtilmemişse, --verbose seçeneğini de uygulanır. Bir dosya aktarılırken, üretilen çıktı şöyle görünür: 782448 63% 110.64kB/s 0:00:04 Bu çıktı kullanıcıya o anki dosya boyunu, aktarılmış verinin yüzdesini (hattaki veri ile aktarılmış verinin toplamı olarak), aktarım hızını ve aktarımın tamamlanması için gerekli kalan süreyi gösterir. Bir dosya aktarıldıktan sonra, üretilen çıktı şöyle görünür: 1238099 100% 146.38kB/s 0:00:08 (5, 57.1% of 396) Bu çıktı kullanıcıya aktarımı biten dosyanın son boyutunu, aktarımın %100 tamamlandığını, dosyanın son aktarım hızını, dosyanın aktarımı için kullanılan süreyi ve ek olarak toplam aktarımın boyut ve adet olarak ne kadarının tamamlandığını parantez içinde gösterir. -P --partial --progress seçenkleri için kısayoldur. Amacı, kesintiye uğraması muhtemel uzun bir aktarım için bu iki seçeneğin birlikte belirtilmesini kolaylaştırmaktır. --password-file=dosya Uzak rsync sunucusuna erişim için parola içeren bir dosya belirtebilmeyi sağlar. Bu seçenek, aktarım için bir uzak kabuk kullanıldığında değil, sadece yerleşik aktarım kullanarak bir rsync sunucusuna erişirken yararlıdır. Dosya herkesçe okunabilir olmamalı ve içinde parolayı içerek tek bir satır bulunmalıdır. --list-only Bu seçenek dosyaların aktarılmasına değil, kaynak dosyaların listelenmesine sebep olur. Bu seçenek, eğer bir hedef belirtilmezse çalışır, dolayısıyla doğrudan kullanmaya ihtiyaç duymazsınız. Ancak, alt dizinlere inilmeyen bir liste üretmek için tecrübeli bir kullanıcının -r --exclude=’/*/*’ seçeneklerini kullanmaktan kaçınabilmesi için bir kolaylık sağlar. --bwlimit=kbps Azami aktarım hızının kB/s cinsinden belirtilebilmesini sağlar. rsync'i çok büyük dosyaları (MB'larca) aktarmak için kullanırken oldukça verimlidir. rsync aktarımlarının doğası gereği, veri bloklar halinde gönderilir, eğer rsync aktarımın oldukça hızlı olduğunu saptarsa, sonraki bloku göndermeden önce bekler. Sonuçta, aktarım hızının ortalaması belirtilen hıza eşit olur. Sıfır değeri bir sınırlama olmadığı anlamına gelir. --write-batch=dosya Aynı hedefe yapılacak eşdeğer bir çağrı için --read-batch seçeneği ile kullanılmak üzere bir dosya oluşturur. Ayrıntılar için bölümüne bakınız. --read-batch=dosya Evvelce --write-batch ile oluşturulan dosya içindekileri uygular. Eğer dosya olarak "-" belirtilirse betik verisi standart girdiden okunur. Ayrıntılar için bölümüne bakınız. -4 --ipv4 --6 --ipv6 rsync'e soketleri oluştururken IPv4/IPv6 tercih etmesini söyler. Bu sadece rsync'in doğrudan kendi denetimi altındaki soketleri etkiler. Ayrıca, bu seçeneklerin bölümündeki açıklamasına da bakınız. --checksum-seed=tamsayı MD4 sağlama toplamı tohumunun tamsayı olarak belirtilebilmesini sağlar. Bu 4 baytlık tohum her blok ve dosyanın MD4 sağlama hesaplamasında kullanılır. Öntanımlı olarak bu tohum o anki zaman değeri olarak sunucu tarafından üretilir. Bu seçenek, yinelenebilir blok ve dosya sağlamaları isteyen uygulamalar için ya da kullanıcının daha bir rasgele tohum kullanmak istediği yerlerde kullanışlıdır. tamsayı olarak sıfır değeri verilirse öntanımlı tohum kullanılacaktır. SUNUCU SEÇENEKLERİ Bir rsync sunucu başlatılırken kullanılan seçenekler: --daemon Bu seçenek rsync'in artalanda çalışacağını belirtir. Başlattığınız sunucuya bir rsync istemcisi makine::modül veya rsync://makine/modül/ sözdizimini kullanarak erişebilir. Eğer standart girdi bir soket ise, rsync, inetd üzerinden çalıştığını varsayacaktır, aksi takdirde, uçbirimini bırakıp bir artalan süreci haline gelecektir. rsync istemcileri tarafından yapılan her bağlantı isteğinde süreç, yapılandırma dosyasını (rsyncd.conf) okuduktan sonra isteğe yanıt verecektir. Daha fazla bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. --address=adres Öntanımlı olarak rsync, --daemon seçeneği ile başlatıldığında ya da bir rsync sunucuya bağlanırken bir şablon adres kullanır. Bu seçenekle kullanılacak adres olarak belli bir IP adresi (veya konakismi) belirtebilirsiniz. Bu --config seçeneği ile birlikte kullanılarak sanal adresleme yapabilmeyi mümkün kılar. Ayrıca, kılavuz sayfasındaki address seçeneğinin açıklamasına da bakınız. --bwlimit=kbps Sunucu sürecinin gönderdiği veri için kilobayt/s cinsinden azami aktarım hızını belirtmek için kullanılır. İstemci bu durumda bile bir --bwlimit değeri belirtebilir, ancak bu istemci taraftaki band genişliğini daraltmak için yapılabilir. Eğer sunucunun belirttiği hız bu yolla aşılmak istenirse değer aşağıya, sunucunu hızına yuvarlanır. Bazı ek ayrıntılar için bu seçeneğin istemci seçeneklerindeki açıklamasına da bakınız. --config=dosya Öntanımlı yapılandırma dosyasında farklı bir yapılandırma dosyası belirtmek için kullanılır. Sunucu süreci root dışında bir uzak kullanıcı tarafından, bir uzak kabuk uygulaması üzerinden çalıştırılıyorsa öntanımlı yapılandırma dosyası çalışma dizinindeki (genellikle $HOME) rsyncd.conf dosyası, aksi takdirde /etc/rsyncd.conf'dur. --no-detach Bir sunucu olarak çalışmada rsync'in uçbirimini bırakıp bir artalan süreci haline gelmesini engeller. Bu seçenek, rsync, Cygwin üzerinde bir hizmet olarak çalıştırılırken gereklidir. Ayrıca, daemontools ya da AIX'in Sistem Özkaynak Denetçisi gibi bir uygulama tarafından yönetildiğinde yararlıdır. Seçeneğin ayrıca, rsync bir hata ayıklayıcı altında çalıştırılırken de kullanılması tavsiye edilir. Bu seçenek, rsync, inetd veya sshd üzerinden çalışıyorsa etkisizdir. --port=port Sunucu tarafından öntanımlı olarak kullanılan 873. port yerine başka bir port belirtmek için kullanılır. Ayrıca kılavuz sayfasındaki port seçeneğinin açıklamasına da bakınız. -v --verbose Sunucu sürecinin başlatılması sırasında günlük bilgilerinin miktarını arttırmak için kullanılır. Sunucunun, istemci bağlandıktan sonraki ayrıntı seviyesi istemci tarafından kullanılan seçeneklerle ve modülün yapılandırma bölümündeki max verbosity değeriyle denetlenir. -4 --ipv4 --6 --ipv6 rsync sunucusunun bağlantıları dinleyeceği soketleri oluştururken IPv4/IPv6 tercih etmesini sağlarlar. Çekirdekteki bir yazılım hatası nedeniyle Linux'un eski sürümlerinde bu seçeneklerden biri gerekli olabilir (port kullanılacağı zaman bir "adres zaten kullanımda" hatası alıyorsanız, rsync sunucusunu başlatırken --ipv6 veya --ipv4 belirtmeyi deneyin). -h --help --daemon seçeneğinden sonra belirtilirse, rsync sunucusu başlatılırken kullanılabilecek seçenekleri kısaca açıklayan bir yardım sayfası basar. SÜZME KURALLARI Süzme kuralları hangi dosyaların aktarılacağını (içerileceğini - include), hangi dosyaların atlanacağını (dışlanacağını - exclude) seçmek için esnek bir yöntem sağlar. Kurallar ya doğrudan include/exclude seçenekleri ile ya da daha hassas içerme/dışlama kalıpları ile (bir dosyadan okuyarak) belirtilebilir. rsync, aktarılacak dosya/dizinlerin listesindeki her isim için ayrı ayrı içerme/dışlama kurallarını tarar ve ilk eşleşen kalıbı uygular: bir dışlama kalıbıyla eşleşen dosya atlanır; bir içerme kalıbı ile eşleşen dosya atlanmaz; eşleşen bir kalıp yoksa dosya atlanmaz. rsync, komut satırında belirtilen include/exclude seçeneklerinden sıralı bir süzme kuralları listesi oluşturur. Süzme kurallarının sözdizimi şöyledir: kural [kalıp_veya_dosyaismi] kural,belirteç [kalıp_veya_dosyaismi] kural ismi olarak, aşağıda açıklanan kısa ya da uzun kural isimlerinden birini kullanabilirsiniz. Eğer kısa isimli bir kural kullanırsanız, isteğe bağlı olan belirteç'ten kuralı bir ',' ile ayırın. kalıp veya dosyaismi'ni (varsa) bir boşluk veya altçizgiden sonra yazmalısınız. Kullanılabilecek kural önekleri: uzun kısa açıklama -------------------------- exclude - dışlama kalıbı belirtir include + içerme kalıbı belirtir. merge . ek kuralları okumak için katıştırılacak dosya, dir-merge : bir dizin içi katıştırma dosyası belirtir. hide H aktarımdan gizlenecek dosyalar için kalıp. show S aktarımdan gizlenmeyecek dosyalar için kalıp. protect P silinmekten koruncak dosyalar için kalıp. risk R silinmekten korunmayacacak dosyalar için kalıp. clear ! o anki include/exclude listesini temizler (argümansız) Kurallar bir dosyadan okunduğunda, "#" ile başlayan açıklama satırları ile boş satırlar yoksayılır. --include ve --exclude komut satırı seçenekleri yukarıdaki kural sözdizimini değil, sadece kalıplarla ek olarak listeyi temizleyen ünlem (!) imini (ve kalıplar bir dosyadan okunuyorsa boş ve açıklama satırlarını) kabul ederler. Bir include seçeneği için, bir kalıp "- " (tire ve boşluk) veya "+ " (artı ve boşluk) ile başlamıyorsa, kural bir "+ " olarak değerlendirilir. Bir --exclude seçeneği için bir kalıp bir "- " ile başlamalıdır. Bir --filter seçeneği ise kuralın başlangıcında daima bir uzun ya da kısa kural ismi içermelidir. Ayrıca, --filter, --include ve --exclude seçenekleri tek bir kalıp/kural alabilir. Çok sayıda kalıp/kural eklemek için komut satırında bu seçenekleri tekrarlayabilir veya --filter, --include-from ve --exclude-from seçeneklerinin dosya katıştırma sözdizimini kullanabilirsiniz. İçerme/Dışlama Kalıpları Yukarıda bölümünde bahsedildiği gibi dosyaları "+", "-" gibi kalıpları kullanarak aktarabilir ya da atlayabilirsiniz. İçerme ve dışlama kurallarının herbirinde aktarılacak dosyaların isimleriyle eşleşen kalıplar belirtilir. Bu kalıplar çeşitli biçimler alabilir: Eğer kalıp bir / ile başlıyorsa, dosya hiyerarşisi içinde belli bir noktaya demirlenir, aksi takdirde yol isminin sonuna eşlenir. Bu düzenli ifadelerde kalıbı ^ ile başlatmaya benzer. Örneğin, "/foo" kalıbı ya "aktarımın kökü"ndeki (genel bir kural için) ya da katıştırılan dosyanın dizinindeki (dir-merge kuralı için) "foo" isimli bir dosya ile eşleşirdi. Nitelenmemiş bir "foo" ise, ağacın herhangi bir yerindeki "foo" isimli bir dosya veya dizin ismi ile eşleşirdi, çünkü algoritma kökten uca doğru alt dizinlere inilerek uygulanır; yani, her yol elemanı sonunda dosya ismi olacak bir sırada ele alınır. "sub/foo" ise hiyerarşinin herhangi bir noktasındaki "sub" isimli bir dizin içindeki bir "foo" ile eşleşirdi. Aktarımın kökü ile eşleşen bir kalıbın nasıl belirtileceğinin ayrıntılı açıklaması için bölümüne bakınız.. Eğer kalıp bir / ile bitiyorsa, sadece bir dizinle eşleşecektir, bir dosya, bağ ya da aygıtla değil. Eğer kalıp *?[ dosyaismi kalıp karakterlerinden birini içeriyorsa, ifade kabuğun dosyaismi eşleştirme kuralları kullanılarak eşleştirilir. Aksi takdirde basit bir dizge eşleme kullanılır. Tek yıldızlı bir kalıp ("*") bölü çizgilerinde duracakken, çift yıldızlı kalıp ("**") çok sayıda bölü çizgisi ile eşleşecektir. Eğer bir kalıp bir / (sonda değil) ya da bir "*" içeriyorsa baştan sona tüm dizinleri dahil tam dosya yolu ile eşleştirilir. Eğer kalıp bir / ya da "**" içermiyorsa, sadece dosyaisminin son bileşeni ile eşleştirilir (algoritmanın altdizinlere inilerek uygulandığını hatırlayın, yani "tam dosyaismi" başlangıç dizininden başlayarak son dizine kadar yolun herhangi bir parçası ile eşleşebilir). Şuna dikkat edin, --recursive (-r) seçeneğini (-a ile uygulanan) kullandığınızda, her yolun her alt bileşeni yukarıdan aşağıya ziyaret edilir, yani içerme/dışlama kalıpları altdizinlere inilerek her alt bileşenin tam ismine uygulanır (örn, "/foo/bar/baz" içerilirken "/foo" ve "/foo/bar" dışlanamaz). rsync göndereceği dosyaları ararken, dışlama kalıpları aslında dizin basamaklama aşamasını kısadevre eder. Eğer bir kalıp belli bir üst dizini dışlıyorsa, bir daha derin içerme kalıbını sonuçsuz bırakabilir, çünkü rsync, hiyerarşinin dışlanan bir bölümünden daha derine inmez. Bu özellikle "*" ile biten bir kural kullanırken önem kazanır. Örneğin, bu çalışmayacaktır: + /bir/yol/bu-dosya-bulunmaz + /bu-dosya-bulunur - * Bu kural listesi, "bir" üst dizini '*' kuralından dolayı dışlayacağından başarısız olur, yani rsync, "bir" ve "bir/yol" dizinleri içindeki hiçbir dosyayı ziyaret etmez. Hiyerarşideki tüm dizinleri ziyaret ettirmenin bir yolu tek bir kuralın listeye dahil edilmesidir: "+ */" ("- *" kuralından önce herhangi bir yere yerleştirebilirsiniz). Diğer bir çözüm ise ziyaret edilmesi gereken üst dizinlerin hepsi için belirli bir içerme kuralı eklemektir. Örneğin, bu kural kümesi doğru çalışır: + /bir/ + /bir/yol/ + /bir/yol/bu-dosya-bulunur + /bu-dosya-da-bulunur - * Dışlama/içerme eşleştirme örnekleri: "- *.o" kalıbı *.o ile eşleşen tüm dosya isimlerini dışlar. "- /foo" kalıbı aktarımın kök dizinindeki "foo" isimli bir dosyayı dışlar. "- foo/" kalıbı "foo" isimli hehangi bir dizini dışlar. "- /foo/*/bar" kalıbı aktarımın kök dizinindeki "foo" dizininden iki seviye aşağıdaki "bar" isimli dosyayı dışlar. "- /foo/**/bar" kalıbı aktarımın kök dizinindeki "foo" dizininden iki veya daha alt seviyedeki "bar" isimli dosyayı dışlar. "+ */", "+ *.c" ve "- *" kalıplarının birleşimi tüm dizinler ve C kaynak dosyaları dışında herşeyi dışlar. "+ foo/", "+ foo/bar.c" ve "- *" kalıplarının birleşimi sadece "foo" dizinini ve "foo/bar.c" dosyasını içerecektir ("foo" dizini açıkça içerilmelidir yoksa "*" tarafından dışlanırdı). Katıştırma Dosyası Süzme Kuralları Yukarıda bölümünde bahsedildiği gibi dosyaları bir merge (.) ya da bir dir-merge (:) süzme kuralı belirterek süzme kurallarınıza tüm dosyaları katıştırablirsiniz. İki çeşit katıştırma dosyası vardır: tek dosyalık ('.') ve diziniçi dosyalar (':'). Tek dosyalık bir katıştırma dosyası bir defa okunur ve "." kuralındaki süzme listesi ile birlikte işleme sokulur. Diziniçi katıştırma dosyası türünde ise, rsync adım adım bütün altdizinleri tarayarak ismi belirtilen dosyayı buldukça dosya içeriğini o anki kural listesine ekler. Bu diziniçi kural dosyaları aktarım alt dizinlerinde aranması gerektinden gönderen tarafta oluşturulmalıdır. Ayrıca, bu kural dosyalarının silinmeyecek dosyaları etkilemesi isteniyorsa, alıcı tarafa aktarılmaları gerekecektir (aşağıda, bölümüne bakınız). Bazı örnekler: merge /etc/rsync/default.rules . /etc/rsync/default.rules dir-merge .per-dir-filter dir-merge,n- .non-inherited-per-dir-excludes :n- .non-inherited-per-dir-excludes Bir merge veya dir-merge kuralı şu belirteçleri kabul eder: Bir - belirteci, dosyaiçi açıklamalar hariç başka bir kural çözümleme olmaksızın, sadece dışlama kalıplarından oluşan bir dosya belirtir. Bir + belirteci, dosyaiçi açıklamalar hariç başka bir kural çözümleme olmaksızın, sadece içerme kalıplarından oluşan bir dosya belirtir. Bir C belirteci, bir dosyanın CVS uyumluluğu anlamında okunması gerektiğini belirtir. Bu ’n’, ’w’, ve ’-’ belirteçlerini etkin kılar, fakat ayrıca, belirtilecek liste temizleme imine de (!) izin verir. Bir dosyaismi belirtilmemişse dosya isminin ".cvsignore" olduğu varsayılır. Bir e belirteci, katıştırma dosyasını aktarımdan dışlayacaktır; örneğin, "dir-merge,e .rules" kuralı "dir-merge .rules" ve "- .rules" kuralları gibidir. Bir n belirteci, kuralların altdizinlerde miras alınmayacağını belirtir. Bir w belirteci, kurallar için satırlara göre değil boşluklara göre sözcük ayırma uygulanacağını belirtir. Bu ayrıca açıklamalara da izin vermeyecektir. Bir kuralın öneki olan boşluklar özel olarak ele alınır, yani "- foo + bar" dizgesi iki kurala ayrılacaktır (ek olarak önek çözümlemesinin iptal edilmediği varsayımıyla). Ayrıca, "+" veya "-" kuralı için aşağıdaki belirteçlerden herhangi birini belirtebilirsiniz. Örneğin, "dir-merge,s .filt" ve ":sC" kurallarının herbiri sadece sunucu tarafında uygulanacak diziniçi katıştırma kurallarını oluştururken, "merge,-/ .excl" kuralıyla .excl dosyasının içeriği mutlakyol dışlamaları olarak ele alınır. Bir "+" veya "-" kuralından sonra kullanılabilecek belirteçler: Bir "/" belirteci kuralın dosya sisteminin köküne göre bir mutlak yol olarak ele alınacağını belirtir. Örneğin, "-/ /etc/passwd" kuralı aktarım sırasında "/etc" dizininden gönderilen dosyalardan passwd dosyasının dışlanacağını belirtir. Bir "!" belirteci kuralın, kalıbın eşleşmediğinde etkili olacağını belirtir. Örneğin, "-! */" kuralı dizin olmayan herşeyi dışlayacaktır. Bir "C" belirteci, tüm genel CVS dışlama kurallarının yerinde "-C" dışlamaları olarak yerleştirileceğini belirtmek için kullanılır. Bir argüman almaz. Bir "s" belirteci, kuralın sadece gönderen tarafta uygulanacağını belirtir. Bir kural gönderen tarafta etkin olduğunda, dosyaların aktarılmasını engeller. --delete-excluded belirtilmedikçe, bir kuralın her iki tarafı da etkilemesi öntanımlıdır, aksi takdirde kuralın sadece gönderen tarafı etkilemesi öntanımlıdır. Sunucu tarafında etkili içerme/dışlama kuralları belirtmenin diğer yolları için hide (H) ve show (S) kurallarına da bakınız. Bir "C" belirteci, kuralın alıcı tarafa uygulanacağını belirtir. Bir kural alıcı tarafta etkili olduğunda, dosyaların silinmesini engeller. Daha fazla bilgi için üstteki "s" belirtecine bakınız. Ayrıca, alıcı tarafta etkili içerme/dışlama kuralları belirtmenin diğer yolları için protect (P) ve risk (R) kurallarına da bakınız. dir-merge kuralları n belirteci kullanılmadıkça katıştırma dosyasının bulunduğu her alt dizinde miras alınır. Her alt dizinin kuralları, miras alınan kurallara göre daha yüksek öncelik almak üzere üst dizindeki dir-merge kurallarının başına eklenir. Birleşik kural kümesi katıştırma dosyasının bulunduğu noktalara göre gruplanır, böylece genel kurallar listesinde evvelce belirtilmiş bir kuralın dir-merge kuralları ile değiştirilmesi mümkün olur. Bir diziniçi katıştırma dosyasında bir liste temizleme kuralına rastlandığında, sadece o katıştırma dosyasının bulunduğu noktaya kadar miras alınan kurallar temizlenir. Bir tek dosyalık kuralın bir dir-merge dosyasından miras alınmasını engellemenin diğer bir yolu, dosyanın başına bir / getirmektir. Bir diziniçi katıştırma dosyasındaki bu tür kurallar katıştırma dosyasının bulunduğu dizine göre ele alınır, böylece bir "/foo" kalıbı dir-merge süzme kuralı dosyasının bulunduğu dizindeki "foo" dosyasıyla eşleşir. --filter=". dosya" üzerinden belirteceğiniz örnek süzme dosyası: merge /home/user/.global-filter - *.gz dir-merge .rules + *.[ch] - *.o Bu, bu listenin başına /home/user/.global-filter dosyasının içeriğini ve ayrıca, bunu da alt dizinde ".rules" dosyasının sonuna ekleyecektir. Her dizinin başında önce tüm kurallar okunup üst dizinden alınan genel kurallar buna eklenir. Eğer bir diziniçi katıştırma dosyası, ilk aktarım dizininin üst dizini olan bir dosya yolu ile belirtilmişse, rsync belirtilen dosya için, aktarım dizininin başlangıcından itibaren tüm üst dizinleri tarayacaktır. Örneğin, böyle bir süzgeç (-F seçeneğine bakınız), --filter=’: /.rsync-filter’ rsync'e .rsync-filter dosyasını kökten aşağı doğru, aktarımın bir parçası olarak gönderilen dizinlerde dosyaı normal taramaya başlamadan önce aktarımın üst dizininden itibaren tüm dizinlerde aramasını söyler (Bilgi: bir rsync sunucusu için kök dizin daima modülün dizinidir). Diziniçi katıştırma dosyaları için bu tür öntarama örnekleri: rsync -avF /src/path/ /dest/dir rsync -av --filter=’: ../../.rsync-filter’ /src/path/ /dest/dir rsync -av --filter=’: .rsync-filter’ /src/path/ /dest/dir İlk iki komut ".rsync-filter" dosyasını "/src/path" içinde aramaya başlamadan önce "/" ve "/src" dizinlerinde arar. Son komut ise, üst dizin taramasından kaçınır ve ".rsync-filter" dosyasını sadece aktarımın parçası olan dizinlerde arar. Bir ".cvsignore" dosyasının içeriğini kalıplarınıza dahil etmek isterseniz, ":C" kuralını kullanmalısınız. Bu kural, .cvsignore dosyalarını diziniçi katıştırma dosyaları haline getirir, fakat dosya CVS uyumluluğu bağlamında ayrıştırılır. --cvs-exclude (-C) seçeneğinin bulunduğu yerde etkili olmasını istiyorsanız kurallarınızın arasına bu noktada ":C" kuralını yerleştirebilirsiniz. Bu olmaksızın, rsync .cvsignore dosyası için dir-merge kuralını diğer kurallarınızın sonuna ekleyecektir (komut satırı seçeneklerinizden daha düşük bir öncelik vererek). Örnek: cat <<EOT | rsync -avC --filter=’. -’ a/ b + foo.o :C - *.old EOT rsync -avC --include=foo.o -f :C --exclude=’*.old’ a/ b Yukarıdaki rsync komutlarının ikisi de aynı işi yapar. Her ikisi de diziniçi .cvsignore kurallarını listenin sonuna değil, ortasına katıştıracaktır. Bu, onların dizine özel kurallarının sizin kurallarınızın tümünden daha düşük önemde olması yerine :C'ye kadar olan kuralların yerine geçmesini mümkün kılar. Diğer CVS dışlama kurallarını etkilemek için (örn, öntanımlı dışlananlar listesi, $HOME/.cvsignore dosyasının içeriği ve $CVSIGNORE değişkeninin değeri), -C komut satırı seçeneğini belirtmemeli, onun yerine kurallarınıza bir "-C" kuralı yerleştirmelisiniz; örn, "--filter=-C". Liste Temizleyen Süzme Kuralı Yukarıda bölümünde bahsedildiği gibi mevcut içerme/dışlama listesini "!" süzme kuralını kullanarak temizleyebilirsiniz. "Mevcut" liste ya genel kural listesi (kural, süzme seçenekleri çözümlenirken saptanmışsa) ya da diziniçi katıştırma dosyası kurallarından (bunlar kendi alt listelerinde miras alınırlar, dolayısıyla üst dizinin kurallarını bu kuralla temizleyebilirsiniz) oluşur. İçerme/Dışlama Kalıplarının Kök Dizinle İlişklendirilmesi Evvelce de bahsedildiği gibi, genel içerme/dışlama kalıpları aktarımın kök dizini ile ilişkilendirilebilir (katıştırma dosyasının dizini ile ilişklendirilen diziniçi kalıplarının tersine). Aktarımı, göndericiden alıcıya bir isim altağacının gönderilmesi olarak düşünürseniz, aktarımın kök dizini hedef dizinde yinelenecek olan ağaç başlangıcıdır. Bu kök, bir / ile başlayan kalıplarla ilişkilendirilir. Eşleşme aktarımın köküne göre yapıldığından, kaynak yolun sonundaki bölü çizgisini değiştirmek ya da --relative seçeneğinin kullanımında değişiklik yapmak eşleştirmenizde kullanılması gereken yolu etkiler. Aşağıdaki örneklerde bu davranış modellenmiştir. Biri "/home/ben/foo/bar", diğeri "/home/sen/bar/baz" olan iki dosyamız olsun. Aşağıda bu iki dosyanın çeşitli komut kullanımlarında nasıl farklı aktarıldıkları gösterilmiştir. Örnek komut: rsync -a /home/ben /home/sen /hedef +/- kalıbı: /ben/foo/bar +/- kalıbı: /sen/bar/baz Hedef dosya: /hedef/ben/foo/bar Hedef dosya: /hedef/sen/bar/baz Örnek komut: rsync -a /home/ben/ /home/sen/ /hedef +/- kalıbı: /foo/bar (dikkat: "ben" yok) +/- kalıbı: /bar/baz (dikkat: "sen" yok) Hedef dosya: /hedef/foo/bar Hedef dosya: /hedef/bar/baz Örnek komut: rsync -a --relative /home/ben/ /home/sen /hedef +/- kalıbı: /home/ben/foo/bar (dikkat: tam dosyayolu) +/- kalıbı: /home/sen/bar/baz (keza bu da) Hedef dosya: /hedef/home/ben/foo/bar Hedef dosya: /hedef/home/sen/bar/baz Örnek komut: cd /home; rsync -a --relative ben/foo sen/ /hedef +/- kalıbı: /ben/foo/bar (belirtilen yolla başlar) +/- kalıbı: /sen/bar/baz (keza bu da) Hedef dosya: /hedef/ben/foo/bar Hedef dosya: /hedef/sen/bar/baz Hangi ismi süzdüğünüzü görmenin en kolay yolu, --verbose kullanarak çıktıya bakmak ve ismin önüne bir / koymaktır (herhangi bir dosya kopyalamaya hazır değilseniz, --dry-run seçeneğini kullanın). Diziniçi Katıştırma Kuralları ve Silme Bir silme seçeneği olmaksızın, diziniçi katıştırma dosyası kuralları sadece gönderen tarafta konuyla ilgilidir, dolayısıyla aktarımı etkilemeksizin rahatça katıştırma dosyalarını dışlayabilirsiniz. Bunu kolayca yapmanın yolu, örnekte görüldüğü gibi bu dışlamaya 'e' belirtecini eklemektir: rsync -av --filter=’: .haric’ --exclude=.haric mkn:kaynak/dizin /hedef rsync -av --filter=’:e .haric’ mkn:kaynak/dizin /hedef Buna rağmen, alıcı tarafta bir silme yapmak VE bazı dosyaların da silinerek dışlanmasını isterseniz, alıcı tarafın dışlanacak dosyaları bilmesini sağlamanız gerekecektir. En kolayı, aktarıma diziniçi katıştırma dosyalarını dahil etmek ve --delete-after kullanmaktır. Bu yolla, birşeyleri silmeden önce alıcı tarafta gönderen taraftaki dışlama kuralları alınmış olacaktır: rsync -avF --delete-after mkn:kaynak/dizin /hedef Yine de, katıştırma dosyaları aktarımın bir parçası değilse, ya bazı genel dışlama kuralları belirtmeli (komut satırında belirtilebilir) ya da alıcı tarafta diziniçi katıştırma dosyalarının bulunmasını kendiniz sağlamalısınız. İlkine bir örnek (uzak .kural dosyalarının kendilerini dışladıkları varsayılıyor): rsync -av --filter=’: .kural’ --filter=’. /benim/ek.kuralım’ --delete mkn:kaynak/dizin /hedef Bu örnekte ek.kuralım dosyası aktarımın her iki tarafını da etkileyebilir, fakat (gönderen tarafta) kurallar diziniçi katıştırma kuralından sonra belirtildiğinden .kural dosyasından katıştırılan kurallardan daha düşük öncelikli olurlar Son örnekte, uzak taraf .rsync-filter dosyalarını aktarımdan dışlamaktadır, ancak biz alıcı tarafta neyin silineceğini denetim altına almak için kendi .rsync-filter dosyalarımızı kullanmak istiyoruz. Bunu yapmak için diziniçi katıştırma dosyalarını özellikle dışlamalı (böylece silinmezler) ve neyin silinip silinmeyeceğini denetim altına almak için kuralları yerel dosyalara koymalıyız. Bu komutlardan biri gibi: rsync -av --filter=’:e /.rsync-filter’ --delete \ mkn:kaynak/dizin /hedef rsync -avFF --delete mkn:kaynak/dizin /hedef BETİK KİPİ Betik kipi bir çok sistem için aynı olan güncellemeleri uygularken kullanılabilir. Bir dizin ağacının çok sayıda makine üzerinde kopyalarının bulunduğunu varsayalım. Şimdi, kaynak ağacında bazı değişiklikler olduğunu ve bunların diğer makinelere de aktarılması gerektiğini varsayalım. Bu işlemi betik kipini kullarak yapmak için, rsync, kaynak ağacındaki değişiklikleri hedef ağaçlardan birinde uygulayan --write-batch seçeneği ile çalıştırılır. --write-batch seçeneği, yapılan işlemlerin aynı dizin ağacını içeren hedeflerde uygulanmak üzere bir "betik dosyası" içinde saklanmasını sağlar. Kaydedilen değişiklikleri diğer hedef ağaçlara uygulamak için rsync, bu dosyanın ismi seçeneğe argüman olarak belirtilerek --read-batch seçeneği ile çalıştırılır. rsync, betik dosyasında saklanmış bilgileri kullanarak hedef ağacı günceller. Rahat olsun diye, --write-batch seçeneği kullanılırken ek bir dosya daha oluşturulur. Bu dosyanın ismi, betik dosyasının isminin sonuna ".sh" eklenerek oluşturulur. Bu .sh dosyası betik dosyasını kullanarak hedefi güncelleyecek komut satırını içerir. Bir Bourne(-benzeri) kabuk kullanılarak çalıştırılabilir. İsteğe bağlı olarak özgün yol yerine hedef ağacın dosya yolu aktarılabilir. Bu, hedef ağacın kaynak ağacının yolundan farklı olduğu durumlarda yararlıdır. Dosya durumu, sağlama toplamı sınanması ve veri bloklarının üretimi işlemleri betik dosyasına bir kere kaydedildi mi, hedef ağaçlarda defalarca kullanılabilir. Aynı verileri her konağa ayrı ayrı göndermek yerine çok sayıda konağı aynı anda güncelleyecek çok görevli aktarım protolleri de kullanılabilir. Örnekler: $ rsync --write-batch=foo -a mkn:/kaynak/dzn/ /hedef1/dzn/ $ scp foo* uzak: $ ssh uzak ./foo.sh /hedef2/dzn/ $ rsync --write-batch=foo -a /kaynak/dzn/ /hedef1/dzn/ $ ssh remote rsync --read-batch=- -a /hedef2/dzn/ <foo Bu örneklerde, rsync /kaynak/dzn/'den /hedef1/dzn/'i güncellemekte kullanılmış ve bu işlemi yinelemek için işlemler "foo" ve "foo.sh" dosyalarına kaydedilmiştir. "uzak" konağı betiğe kayıtlı veri /hedef2/dzn/ dizinine gönderilerek güncellenir. Bu iki örnek arasındaki farklar betik dosyalarının hangi esneklikte kullanılabileceğini göstermek içindir: İlk örnek ilk kopyanın yerel olmayacağını gösterir -- her iki yönde de aktarım için ister uzak kabuk sözdizimini, ister rsync sunucu sözdizimini kullanabilirsiniz. İlk örnek uzak makine üzerinde --read-batch seçenekli komutu çalıştırırken doğru rsync seçeneklerini oluşturulan "foo.sh" dosyasından alır. İkinci örnek betik verisini standart girdiden okur, böylece betik dosyasının önce uzak makineye kopyalanması gerekmez. Bu örnekte değiştirilmiş bir --read-batch seçeneği kullanılmasını gerektirdiğinden "foo.sh" betiği kullanılmamıştır, fakat betiği kullanmak için dosyayı kendiniz düzenleyebilirsiniz. (Ancak, başka bir seçeneğin (--exclude-from=- gibi) standart girdiyi kullanmadığından emin olmalısınız.) Yetersizlikler Betik okuma seçeneği, hedef ağacın, betiğin oluşturulduğu hedefteki ağaçla aynı olacağı kabulüne dayanır. Hedef ağaçta bir fark saptandığında işlem ya bir hata verilmeksizin iptal edilir (dosya güncel görünüyorsa) ya da dosya güncellemesi yapılmaya çalışılır ve bundan sonra eğer dosyanın doğrulanması başarısız olursa işlem bir hata üretilerek iptal edilir. Bu, eğer işlem kesintiye uğratılırsa bir betik okuma işleminin yeniden başlatılmasının güvenli olması gerektiği anlamına gelir. Eğer betikli güncellemenin dosyanın boyutuna ve tarihine bakılmaksızın daima yapılabilmesini isterseniz, -I seçeneğini kullanın (betik okunurken). Eğer bir hata oluşursa, hedef ağaç bir ihtimal, kısmen güncellenmiş durumda olacaktır. Bu durumda, rsync betikli güncelleme ile değil, normal işlemle kullanılarak hedef ağaç düzeltilebilir. Tüm hedeflerde kullanılan rsync sürümü, betik dosyasını üretmekte kullanılandan en azından biraz daha yeni olmalıdır. Eğer, betik dosyasının protokol sürümü onu okuyan rsync'in sürümünden daha yeni ise rsync bir hata vererek sonlanacaktır. --dry-run (-n) seçeneği betik kipinde çalışmaz ve bir çalışma anı hatası ile sonlanır. Bir betik dosyası okunurken, siz belirtmemiş olsanız bile, betik dosyası üretilirken kullanılan ve betik dosyasındaki veriler için gerekli olan bazı seçenekler zorunlu olarak kullanılacaktır. Diğer seçenekler değiştirilebilir, hatta değiştirilmelidir de. Örneğin, --write-batch seçeneği --read-batch seçeneği olarak değişmeli, --files-from kullanılmamalıdır, bunun yanında --filter/--include/--exclude seçenekleri ise --delete seçeneklerinden biri belirtilmedikçe gerekli olmaz. betik.sh dosyasını oluşturan kod, kabuk betiğinin sonuna tek bir listeye dönüştürerek --filter/--include/--exclude seçeneklerini bir belge niteliğinde ekler. Tecrübeli bir kullanıcı bu bilgiyi --delete tarafından silinmesi istenenlerde bir değişiklik varsa, dışlama listesini değiştirmekte kullanabilir. Normal bir kullanıcı ise, bu ayrıntıları yoksayabilir ve betikli veriyi uygun --read-batch komutuyla çalıştıran kabuk betiğini kullanabilir. rsync'deki özgün betik kipi "rsync+" üzerine inşa edilmiş olsa da en son sürümde yeni bir gerçeklenim kullanılmaktadır. SEMBOLİK BAĞLAR rsync kaynak dizini içinde bir sembolik bağ saptadığında üç temel davranış sözkonusudur: Öntanımlı olarak, sembolik bağlar oldukları gibi aktarılmazlar. Bir sembolik bağ varsa, "skipping non-regular file" (normal dosya olmadığından atlanıyor) iletisini alırsınız ve dosya atlanır. Eğer --links seçeneği belirtilmişse, sembolik bağlar alıcı tarafta aynı hedefle yeniden oluşturulurlar. BİLGİ: --archive seçeneği dolaylı olarak --links seçeneğini uygular. Eğer --copy-links seçeneği belirtilmişse, alıcı tarafa sembolik bağın ismiyle hedefindeki dosya aktarılır. rsync ayrıca, "güvenilir" ve güvensiz" sembolik bağları ayrımsayabilir. Bunun kullanıldığı yere bir örnek olarak, bir sanalyöre yansılaması yapılırken, yörenin genel bölümündeki /etc/passwd sembolik bağının aktarımda içerilmediğinden emin olunmak istenmesi gösterilebilir. --copy-unsafe-links seçeneğinin kullanımı sembolik bağların hedefindeki dosyaların kopyalanmasına sebep olacaktır. --safe-links seçeneğinin kullanımı ise güvensiz bağların atlanmasına sebep olacaktır. Mutlak yol içeren (/ ile başlayan) sembolik bağlarla, bulunulan dizinden daha yukarıdaki dizinleri gösteren ".." bileşenlerini içeren sembolik bağlar güvensiz olarak kabul edilir. TANI KOYMA rsync ara sıra biraz şifreli gibi görünen hata iletileri üretir. Bunlardan biri en kafa karıştıcı olan "protocol version mismatch -- is your shell clean?" (protokol sürümü yanlış -- kabuğunuz temiz mi?) iletisidir. Bu ileti genellikle, rsync'in aktarım için kullandığı akım üzerinde istenmeyen veriler üreten uzak kabul oluşumları ya da başlatma betiklerinizden kaynaklanır. Bu soruna tanı koymanın yolu, uzak kabuğu şöyle çalıştırmaktır: ssh uzakmakine /bin/true > out.dat Bundan sonra oluşturulan out.dat dosyasına bakın. Herşey yolunda gitmişse dosya sıfır uzunlukta olacaktır. Eğer yukarıdaki hatayı alıyorsanız, dosya bazı veriler içerecektir. Dosyanın içeriğine bakarak bunları nelerin üretebileceğini bulmaya çalışın. Çok yapılan bir hata, etkileşimsiz oturum açmak için komutlar içeren yanlış yapılandırılmış kabuk betikleridir (.cshrc veya .profile gibi). Süzme kalıplarında hata ayıklamak istiyorsanız, -vv seçeneğini belirtmeyi deneyin. rsync, bu ayrıntı seviyesinde dosyaların tek tek neden içerildiğini veya dışlandığını gösterecektir. ÇIKIŞ DEĞERLERİ 0 Başarılı 1 Sözdizimi ya da kullanım hatası 2 Protokol uyumsuzluğu 3 girdi/çıktı dosyalarını, dizinlerini seçerken oluşan hatalar 4 İstenen eylem desteklenmiyor; 64 bitlik dosyaları desteklemeyen bir platformda bu tür dosyalarla çalışılmak isteniyor; istemci tarafından desteklendiği halde sunucu tarafından desteklenmeyen bir seçenek kullanılmış. 5 Sunucu/istmeci protokolü başlatılırken hata. 10 Soket G/Ç hatası 11 Dosya G/Ç hatası 12 rsync protokolü veri akımında hata 13 Uygulama tanılarında hata 14 Süreçlerarası iletişim (IPC) kodunda hata 20 Bir SIGUSR1 veya SIGINT alındı 21 waitpid() bazı hatalar döndürdü 22 nüve bellek tamponları ayrılırken hata 23 Hatadan dolayı kısmî aktarım 24 Gözden kaçan kaynak dosyalarından dolayı kısmî aktarım 30 Veri aktarımında zamanaşımı ORTAM DEĞİŞKENLERİ CVSIGNORE  .cvsignore dosyalarındaki gibi yoksayılacak kalıpları belirtmek için kullanılır. Daha fazla bilgi için --cvs-exclude seçeneğinin açıklamasına bakınız. RSYNC_RSH rsync tarafından kullanılan öntanımlı kabuğun yerine kullanılacak kabuğu belirtmek için kullanılır. Komut isminden sonra komut satırı seçeneği olarak sadece -e seçeneği kullanılabilir. RSYNC_PROXY rsync sunucusuna bağlanırken rsync istemcisi tarafından kullanılacak vekil sunucuyu belirtmek için kullanılır. Değeri bir konakadı:port çifti olarak belirtmelisiniz. RSYNC_PASSWORD Kimlik kanıtlaması gerektiren bir rsync sunucusuna bağlanırken komut satırında parola belirtmek zorunda kalmamak için parola bu değişkene atanabilir. Aktarım ssh gibi bir kabuk üzerinden gerçekleştiriliyorsa bu değişkene bakılmayacaktır. USER veya LOGNAME USER veya LOGNAME değişkenleri bir rsync sunucusuna gönderilecek kullanıcı ismini saptamak için kullanılır. Böyle bir tanım yapılmamışsa, öntanımlı kullanıcı ismi olarak "nobody" kullanılır. HOME Kullanıcının öntanımlı .cvsignore dosyasını bulmakta kullanılır. İLGİLİ DOSYALAR /etc/rsyncd.conf veya rsyncd.conf İLGİLİ BELGELER HATALAR Zamanlar unix time_t türünden değerler olarak aktarılır. Dosyalar FAT dosya sistemine aktarılırken, rsync dosyalarda değişiklik yapmayabilir. --modify-window seçeneğinin açıklamasına bakınız. Dosya izinleri, aygıtlar, vs. temel sayısal değerleriyle aktarılır. Ayrıca, --delete seçeneğinin açıklamasına da bakınız. Lütfen hataları raporlayınız! Hataları raporlamak için adresine bakınız. RSYNC HAKKINDA rsync GNU kamu lisansı altında dağıtılmaktadır. Ayrıntılar için COPYING dosyasına bakınız. Sanalyöremize adresinden erişebilirsiniz. Bu kılavuz sayfasında yanıtlarını bulamadığınız sorular için sanalyöremizde bir FAQ-O-Matic bulunmaktadır. rsync'in ana ftp'si: . Bu uygulamayı istiyorsanız, sizden bunu duymak bizi mennun edecektir. Bu uygulamada, Jean-loup Gailly ve Mark Adler tarafından yazılmış zlib sıkıştırma kütüphanesi kullanılmaktadır. TEŞEKKÜR rsync'in yamanması, sınanması ve önerileri için Richard Brent, Brendan Mackay, Bill Waite, Stephen Rothwell ve David Bell'e teşekkür ederiz. Burada bahsetmeyi unuttuğum kişiler kalmışsa, affola. Ayrıca, David Dykstra, Jos Backus, Sebastian Krahmer, Martin Pool, Wayne Davison ve J.W. Schultz'a özellikle teşekkür ederiz. YAZANLAR rsync ilk olarak Andrew Tridgell ve Paul Mackerras tarafından yazıldı. Daha sonra bir çok kişi tarafından geliştirildi. Destek ve geliştirme için adresindeki eposta listelerine bakınız. ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/tr.1.xml0000644000175000017500000001431510532245473017745 0ustar demirtendemirten 1 tr Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 tr karakterleri çevirir veya siler KULLANIM tr [seçenek]... küme1 [küme2] AÇIKLAMA Standart girdiden okuduğu karakterleri çevirerek, sıkıştırarak ve/veya silerek standart çıktıya yazar. -c -C --complement küme1'in tümleyeni. -d --delete küme1'deki karakterleri siler, çeviri yapmaz. -s --squeeze-repeats Aynı karakterden oluşmuş bir sırayı, karakterler küme1 içinde varsa, siler yerine o karakterden bir tane koyar. -t --truncate-set1 Önce küme1'i, küme2'nin boyuna eşit olacak şekilde kısaltır. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. küme1 ve küme2 karakter dizileri olarak belirtilir. Çoğu zaten karakterlerin kendileridir. Yorumlanan dizilimler şunlardır: \NNN sekizlik değeri NNN (1-3 rakam) olan karakter \\ tersbölü imi \a bip sesi \b gerisilme \f form ileri \n satırsonu \r satırbaşı \t yatay sekme \v düşey sekme KAR1-KAR2 artan sırada KAR1'den KAR2'ye kadar tüm karakterler [KAR*] KAR karakterini KUME2'de KUME1 uzunluğu kadar tekrarlar [KAR*TEKRAR] KAR karakterini TEKRAR kere tekrarlar, TEKRAR 0 ile başlıyorsa sekizlik sayıdır [:alnum:] tüm harf ve rakamlar [:alpha:] tüm harfler [:blank:] tüm yatay boşluklar [:cntrl:] tüm denetim karakterleri [:digit:] tüm rakamlar [:graph:] boşluk hariç, tüm yazılabilir karakterler [:lower:] tüm küçük harfler [:print:] boşluk dahil, tüm yazılabilir karakterler [:punct:] tüm noktalama isaretleri [:space:] tüm yatay ve düşey boşluklar [:upper:] tüm büyük harfler [:xdigit:] tüm onaltılık sistem rakamları [=KAR=] KAR karakteriyle aynı olan tüm karakterler Çeviri, -d seçeneği kullanılmadığında ve küme1 ve küme2'nin her ikisi de verildiğinde gerçekleşir. -t sadece çeviri yaparken kullanılabilir. küme2 gerektiğinde son karakteri tekrar edilerek küme1 ile aynı uzunluğa getirilir. küme2'deki fazlalık karakterler dikkate alınmaz. Çeviri yapılılırken küme2'de kullanılan karakter sınıflarından sadece [:lower:] ve [:upper:] kesin olarak büyükten küçüğe açılırlar, bu ikisi beraberce sadece büyük harf küçük harf değişimi yapılırken kullanılabilir. -s sadece ne çeviri ne de silme yapılıyorsa küme1'i kullanır; aksi takdirde çeviri veya sıkıştırma bittikten sonra sıkıştırma yapılıyorsa küme2'yi kullanır. YAZAN Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER tr komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve tr yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils tr ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/xsltproc.1.xml0000644000175000017500000002731310307337311021171 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (C) 2001-2002 Daniel Veillard. All Rights Reserved. .\" .\" Permission is hereby granted, free of charge, to any person obtaining a copy .\" of this software and associated documentation files (the "Software"), to deal .\" in the Software without restriction, including without limitation the rights .\" to use, copy, modify, merge, publish, distribute, sublicense, and/or sell .\" copies of the Software, and to permit persons to whom the Software is fur- .\" nished to do so, subject to the following conditions: .\" .\" The above copyright notice and this permission notice shall be included in .\" all copies or substantial portions of the Software. .\" .\" THE SOFTWARE IS PROVIDED "AS IS", WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EXPRESS OR .\" IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO THE WARRANTIES OF MERCHANTABILITY, FIT- .\" NESS FOR A PARTICULAR PURPOSE AND NONINFRINGEMENT. IN NO EVENT SHALL THE .\" DANIEL VEILLARD BE LIABLE FOR ANY CLAIM, DAMAGES OR OTHER LIABILITY, WHETHER .\" IN AN ACTION OF CONTRACT, TORT OR OTHERWISE, ARISING FROM, OUT OF OR IN CON- .\" NECTION WITH THE SOFTWARE OR THE USE OR OTHER DEALINGS IN THE SOFTWARE. .\" .\" Except as contained in this notice, the name of Daniel Veillard shall not .\" be used in advertising or otherwise to promote the sale, use or other deal- .\" ings in this Software without prior written authorization from him. 1 xsltproc xsltproc kılavuzu xsltproc komut satırı xslt işlemcisi KULLANIM xsltproc [-V | -v | -o dosya | --timing | --repeat | --debug | --novalid | --noout | --maxdepth değer | --html | --docbook | --param isim değer | --stringparam isim değer | --nonet | --catalogs | --xinclude | --profile | --dumpextensions | --nowrite | --nomkdir | --writesubtree] [xsl_betiği] [dosya1] [dosya2] [....] GİRİŞ xsltproc, XML belgelerine XSLT şablonlarını uygulamak için kullanılan bir komut satırı aracıdır. GNOME projesinin XSLT C kütüphanesi olan libxslt’nin bir parçasıdır. GNOME projesinin bir parçası olarak geliştirilmesine rağmen, GNOME masaüstü ortamından bağımsız olarak da kullanılabilir. xsltproc, komut satırından xslt şablonlarını içeren betiğin adı ve bu şablonların uygulanacağı dosya veya dosyaların adı belirtilerek kullanılır. Şayet bir XML belge içinde xslt betiği ile ilgili bir işlem komutu varsa, komut satırında xslt betiğinin isminin bildirmesi gerekmez. xsltproc, bu betiği bulur ve onu kullanır. Öntanımlı olarak, çıktı standart çıktıya yazılır. –o seçeneğini kullanarak çıktı için bir dosya belirtebilirsiniz. KOMUT SATIRI SEÇENEKLERİ -V --version libxml ve libxslt’nin sürüm numaralarını verir. -v --verbose XML belgenin ve xslt dosyasının işlenmesi sırasında xsltproc tarafından gerçekleştirilen bütün adımlar hakkında ayrıntılı bilgi verilir. -o --output dosya_adı Çıktı dosya_adı ile belirtilen dosyaya yazılır. "Tomarlama" (chunking) diye bilinen çoğul çıktılar için, -o dizin/ şeklinde kullanım, bütün dosyaların dizin ile belirtilen dizinin altına gönderilmesini sağlar. Dizin sistemde mevcut olan bir dizin olmalıdır. --timing XML belgenin ve XSLT şablon dosyasının çözümlenmesi ve belgeye şablonların uygulanması ile sonuçların kaydedilmesi sırasında geçen süreyi görüntüler. Sonuç milisaniye cinsindendir. --repeat Dönüşümü 20 kere gerçekleştirir. Zaman testi için kullanılır. --debug Hata ayıklama amacıyla, dönüştürülmüş belgenin XML ağacını çıktılar. --novalid Belgenin DTD'sinin yüklenmesi adımını atlar. --noout Sonuçlar çıktılanmaz. --maxdepth değer Libxslt'nin bir sonsuz döngüye girmesini engellemek üzere şablon yığıtının derinliğini sınırlamakta kullanılır. Öntanımlı değeri 500'dür. --html Girdi olarak verilen belge bir HTML dosyasıdır. --docbook Girdi olarak verilen belge bir DocBook SGML dosyasıdır. DocBook XML belgelerle çalışmak için --docbook seçeneğini kullanmayın. Bu seçenek sadece Docbook’un SGML sürümüne sınırlı bir destek vermek için tasarlanmıştır. --param isim değer XSLT şablonunun isim parametresine değer değerini aktarmakta kullanılır En fazla 32 çift isim/değer çifti aktarabilirsiniz. Şayet verilen değer bir düğüm tanımlayıcısı değil de bir dizge ise, --stringparam seçeneğini kullanmak daha uygundur. --stringparam isim değer Değerin bir düğüm tanımlayıcısı değil de bir dizge olduğu durumlarda, XSLT şablonunun isim parametresine değer değerini aktarmakta kullanılır. Dizge mutlaka UTF-8 kodlanmış olmalıdır. --nonet DTD'ler ve öğeler sadece yerel dosya sisteminden alınır. --catalogs Harici girdilerin aranacağı yerler için SGML_CATALOG_FILES içinde tanımlanmış SGML kataloglarını kullanır. Öntanımlı olarak, xsltproc XML_CATALOG_FILES içinde belirtilmiş kataloglara bakar. Şayet bu da belirtilmemiş ise /etc/xml/catalog kullanılır. --xinclude Belgeyi Xinclude belirtimini kullanarak işler. Xinclude belirtimi hakkkında ayrıntılı bilgi için bakınız: --profile --norman XSLT şablonlarının her bir bölümü için harcanan zaman hakkında kısa bir bilgi verir. XSLT şablonlarının başarımını eniyilemek için uğraşırken faydalı olabilir. --dumpextensions Kayıtlı bütün eklentilerin listesini standart çıktıya yazar. --nowrite Çıktı herhangi bir dosya veya kaynağa yazılmaz. --nomkdir Çıktı dizinleri oluşturulmaz. --writesubtree dosyayolu Yazma işlemi sadece dosyayolu ile belirtilen dizinin alt dizinlerinde yapılır. DÖNEN DEĞERLER xsltproc’un geri döndürdüğü değerler, xsltproc’u bir betik aracılığı ile çalıştırmayı denediğiniz durumlarda işinize yarayabilir. 0: normal 1: argüman belirtilmemiş 2: çok fazla parametre verilmiş 3: bilinmeyen seçenek 4: xslt şablon dosyası çözümlenemedi 5: xslt şablon dosyasında hata 6: belgelerden birinde hata var 7: desteklenmeyen xsl:output yöntemi 8: dizge parametresi hem çift tırnak hem de tek tırnak içeriyor 9: dahili işlem hatası 10: işlemin bitirilmesini gerektiren bir ileti tarafından süreç durduruldu AYRINTILI BİLGİ İÇİN libxml sanalyöresi: W3C XSLT belirtimi: YAZAN John Fleck jfleck@inkstain.net tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/join.1.xml0000644000175000017500000001521710532245473020261 0ustar demirtendemirten 1 join Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 join iki dosyanın satırlarını ortak bir alanda birleştir join [seçenek]... dosya1 dosya2 AÇIKLAMA Birleştirme (join) alanları aynı olan her girdi satırı çifti için standart çıktıya bir satır yazar. Öntanımlı birleştirme alanı, boşluklarla sınırlı ilk alandır. dosya1 veya dosya2 olarak - verildiğinde (ikisi birden - olamaz), standart girdi okunur. -a dosyanum dosyanumuncu dosyadan gelen eşleştirilememiş satırları yazdırır. dosyanum, dosya1 veya dosya2 dosyasından gelinmesine göre 1 veya 2 olabilir. -e yazı eksik girdi alanlarını yazı ile değiştirir -i --ignore-case Alanlar karşılaştırılırken harf büyüklükleri ile ilgili farklar yoksayılır. -j alan `-1 alan -2 alan' ile aynı. -o alanlistesi Çıktı satırları oluşturulurken alanlistesine uyulur. -t karakter Girdi ve çıktı alanı ayracı olarak karakter kullanılır. -v dosyanum Birleştirilmiş çıktı satırlarını göstermemesi dışında -a dosyanum gibidir. -1 alan dosya1in bu alanını kullanarak birleştirir. -2 alan dosya2in bu alanını kullanarak birleştirir. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. -t karakter verilmedikçe, baştaki boşluklar alanları ayırır ve yoksayılırlar, aksi takdirde alanlar karakter ile ayrılır. Her alan 1'den başlayan bir alan numarasıdır. alanlistesi, herbiri dosyanum.alan biçiminde veya `0' olabilen bir veya daha fazla virgül veya boşlukla ayrılmış belirtimden oluşur. Öntanımlılar: birleştirme alanı her satırın ilk alanıdır; girdideki alanlar bir veya daha fazla boşluk ile ayrılır, satırın başındaki boşluklar yoksayılır; çıktıdaki alanlar birer boşlukla ayrılır; her çıktı satırı sırayla, birleştirme alanı, dosya1in kalan alanları, dosya2nin kalan alanlarından oluşur. Örnek: $ cat file1 a a1 c c1 b b1 $ cat file2 a a2 c c2 b b2 $ join file1 file2 a a1 a2 c c1 c2 b b1 b2 Önemli:dosya1 ve dosya1 birleştirme alanları bakımından sıralanmış olmalıdırlar. Örneğin, eğer join seçeneksizse, sort -k 1b,1 kullanın. YAZAN Mike Haertel tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER join komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve join yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils join ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/mkfifo.1.xml0000644000175000017500000000641710532245473020577 0ustar demirtendemirten 1 mkfifo Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 mkfifo FIFO'lar (isimli borular) oluşturur KULLANIM mkfifo [seçenek] isim ... AÇIKLAMA isim ile belirtilen isimli borular (FIFO'lar) oluşturur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar, kısa seçenekler için de zorunludur. -m --mode=kip İzin kiplerini ayarlar (tıpkı chmod gibi) ama a=rw gibi ya da izin maskesi olarak değil. --help Bu yardım metnini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER mkfifo komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve mkfifo yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils mkfifo ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ağustos 2004Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/csplit.1.xml0000644000175000017500000001430110532245473020611 0ustar demirtendemirten 1 csplit Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 csplit bir dosyayı bağlamsal satırlara göre bölümlere ayırır KULLANIM csplit [seçenek]... dosya ifade... AÇIKLAMA Bir dosyayı verilen ifadeye göre 'xx01', 'xx02', 'xxnn' şeklinde parçalara ayırır ve her bir parçanın bayt sayısını standart çıktıya yazar. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar, kısa seçenekler için de zorunludur. -b --suffix-format=biçim %02d yerine sprintf biçimini kullanır. -f --prefix=önek 'xx' yerine önek kullanılır. -k --keep-files Hata olması durumunda çıktı dosyalarını silmez. -n --digits=basamak 2 basamak yerine belirilen sayıda basamak kullanır. -s --quiet --silent Çıktı dosyalarının boyutlarını standart çıktıya basmaz. -z --elide-empty-files Boş çıktı dosyalarını siler. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Şayet dosya - ise standart girdiyi okur. Her bir ifade aşağıdakilerden biri olabilir: tamsayı Belirtilen satır numarası hariç yukarısını kopyalar. /düzifd/[konum] Eşleşen satır hariç yukarısını kopyalar. %düzifd%[konum] Eşleşen satırın sonrasına atlar. {tamsayı} Önceki ifadeyi belirtilen sayıda tekrarlar. {*} Önceki ifadeyi mümkün olduğunca tekrarlar. konum ile satır numarası belirtilirken önüne `+' ya da `-' gelmelidir. YAZAN Stuart Kemp ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER csplit komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve csplit yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils csplit ÇEVİREN Yalçın KOLUKISA yalcink01@yahoo .com, Mart 2004 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/du.1.xml0000644000175000017500000002574210554140416017731 0ustar demirtendemirten 1 du Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 du yaklaşık dosya alanı kullanımı KULLANIM du [seçenek]... [dosya]... du [seçenek]... --files0-from=dosya AÇIKLAMA Her dosyanın disk kullanımı alt dizinlere de geçerek özetler. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar, kısa seçenekler için de zorunludur. -a --all Sadece dizinler değil dosyalarında disk kullanımlarını gösterir. --apparent-size disk kullanımından çok gerçek dosya boyu basılır; normalde dik kullanımından küçük olmasına rağmen, deliklerden (seyreklik), dahili saçılımdan, dolaylı bloklardan, vs. dolayı daha büyük de olabilir. -B --block-size=birim birim baytlık bloklar kullanır. -b --bytes Boyutlar bayt cinsinden gösterilir. -c --total Bir genel toplam gösterilir. -D --dereference-args dosya bir sembolik bağ dosyası ise hedefindeki disk kullanımı gösterilir. --files0-from=dosya dosya içinde isimleri boş karakter sonlandırmalı olarak belirtilmiş dosyaların disk kullanımını özetler. -H --si gibidir, ama ek olarak bir uyarı çağrısı yapar; ileride --dereference-args (-D) seçeneğine eşdeğer olacak şekilde değiştirilecek -h --human-readable Boyutları, okunması kolay biçimde gösterir (1K 234M 2G gibi). --si -h gibidir, fakat 1024'ün değil 1000'in katları kullanılır -k --block-size=1K ile aynıdır. -l --count-links Sabit bağlı ise boyutları defalarca gösterir. -L --dereference Sembolik bağların hedefindekilerin de disk kullanımları hesaba katılır. -m --block-size=1M ile aynıdır. -0 --null Her satırın sonudaki satırsonu karakteri boş karakter ile değiştirilir (satırlar boş karakter sonlandırmalı diziler haline getirilir). -P --no-dereference Sembolik bağlar izlenmez (öntanımlıdır) -S --separate-dirs Alt dizinlerin boyutları hesaba katılmaz. -s --summarize Her argüman için sadece toplam gösterilir. -x --one-file-system Diğer dosya sistemleri üzerindeki dizinler hesaba katılmaz. -X dosya --exclude-from=dosya dosya içindeki şablonlarla eşleşen dosyalar hesaba katılmaz. --exclude=şablon şablon ile eşleşen dosyalar hesaba katılmaz. --max-depth=n Sadece komut satırı argümanından n veya daha düşük seviyedeki dizinler (--all ile dosyalar) için toplamları gösterir. --max-depth=0 ile --summarize aynıdır. --time dizindeki veya alt dizinlerdeki dosyaların son değişiklik zamanları gösterilir. --time=sözcük Değişiklik zamanı yerine sözcük ile belirtilen zaman gösterilir. Erişim zamanı için: atime, access, use. Oluşturulma zamanı için: ctime. Duruma göre: status. --time-style=tarz zaman belirtilen tarzda gösterilir: full-iso, long-iso, iso, +biçim. biçim date komutundaki gibi yorumlanır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. birim şunlardan biri olabilir: kB (1000), K (1024), MB (1000*1000), M (1024*1024) ve G, T, P, E, Z, Y için bu şekilde devam eder. ŞABLONLAR şablon, bir kabuk şablonudur (bir düzenli ifade değildir). Şablon olarak ? işareti herhangi bir tek karakteri, * ise sıfır ya da daha çok karakterli herhangi bir dizgeyi ifade eder. Örneğin, *.o şablonu .o ile biten dosyalar demektir. Komut olarak, du --exclude='*.o' verildiğinde .o ile biten dosyalar ve dizinler (.o isimli olan varsa o da) hesaba katılmayacaktır. YAZAN Torbjorn Granlund, David MacKenzie, Paul Eggert ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER du komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve du yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils du ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Aralık 2003Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/sha224sum.1.xml0000644000175000017500000001075710532256012021045 0ustar demirtendemirten 1 sha224sum Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 sha224sum SHA224 ileti özetini hesaplar ve sınar KULLANIM sha224sum [seçenek] [dosya] ... AÇIKLAMA SHA224 (224 bitlik) sağlama toplamını çıktı olarak verir veya sınar. dosya verilmezse ya da '-' olarak tanımlanırsa, standart girdiyi okur. -b --binary Dosyaları ikilik kipte okur. -c --check SHA224 toplamlarını dosyadan okur ve bunları sınar. -t --text Dosyaları metin kipinde okur (öntanımlıdır). Aşağıdaki iki seçenek sadece sağlama toplamlarını sınarken yararlıdırlar: --status Herhangi bir çıktı vermez, durum kodu başarılı olarak görünür. -w --warn Olması gerektiği gibi biçimlenmemiş sağlama toplamı satırlarıyla ilgili uyarı verir. --help Bu yardımı gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgisini gösterir ve çıkar. Toplamlar RFC 3874'te açıklandığı gibi hesaplanır. Sınama esnasında, girdi dosyası bu komutun daha önceki çıktısı olmalıdır. Öntanımlı kipte bir sağlama toplamlı satır, türü gösteren karakter (ikilik için *, metin için ' ') ve her dosyanın adı çıktı olarak verilir. YAZAN Ulrich Drepper, Scott Miller ve David Madore tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER sha224sum komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve sha224sum yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils sha224sum ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/basename.1.xml0000644000175000017500000000660710532245473021100 0ustar demirtendemirten 1 basename Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 basename dosya isimlerinden dizin ve soneki ayırır basename isim [sonek] basename seçenekler AÇIKLAMA Dizin bileşenlerini silerek isim'i basar. Şayet belirtilmişse, dosya sonekini de kaldırır. --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. ÖRNEKLER basename /usr/bin/sort "sort" çıktılanır. basename include/stdio.h .h "stdio" çıktılanır. YAZAN Bilinmiyor. GERİBİLDİRİM Bir yazılım hatası bulursanız, lütfen bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , basename komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve basename yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils basename ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01 (at) yahoo .com, Mart 2004 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/rmdir.1.xml0000644000175000017500000000753610532245473020444 0ustar demirtendemirten 1 rmdir Kullanıcı komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 rmdir boş dizinleri siler rmdir [seçenek]... dizin AÇIKLAMA dizin(ler)i boşsa siler. --ignore-fail-on-non-empty Dizinlerin boş olmadığı durumlarda meydana gelen hataları yok sayar. -p --parents Verilen dizini kaldırır ve daha sonra dizini gösteren yol ismindeki diğer dizinleri silmeye çalışır. Örneğin: rmdir -p a/b/c komutu `a/b/c' dizinini sildikten sonra `a/b' dizinini ve sonra da `a' dizinini silmeye çalışır. Yani bu komut rmdir a/b/c a/b a komutu ile aynıdır. -v --verbose İşlem yapılan her bir dizin için bir tanı bilgisi çıktılar. --help Bu yardım metnini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER . rmdir komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve rmdir yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils rmdir ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ekim 2003Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/fmt.1.xml0000644000175000017500000001153510532245473020107 0ustar demirtendemirten 1 fmt Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 fmt paragraf metnini yeniden biçimler KULLANIM fmt [seçenek] ... [dosya] ... AÇIKLAMA Her dosyanın içindeki paragrafları yeniden biçimleyip standart çıktıya basar. dosya verilmezse ya da - olarak verilirse standart girdi okunur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -c --crown-margin İlk iki satırın girintisini korur. -p --prefix=dizge Sadece dizge ile başlayan satırları yeniden biçimler. Satırın başından dizge kaldırıldıktan sonra kalan kısım biçimlenir ve satırın başına dizge yeniden eklenir. Genellikle, açıklama içeren kod satırlarında koda dokunmadan açıklamayı biçimlemek için kullanılır. -s --split-only Uzun satırları böler fakat kısaları uzunlara eklemez. -t --tagged-paragraph İlk satırın girintisi ikincisinden farklı olur. -u --uniform-spacing Sözcükler arasında bir, cümleler arasında iki boşluk. -w --width=genişlik Azami satır genişliği (öntanımlı: 75 sütun) --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. dosya belirtilmezse ya da - olarak verilirse standart girdi okunur. YAZAN Ross Paterson tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER fmt komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve fmt yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils fmt ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/play.1.xml0000644000175000017500000001257110307327337020267 0ustar demirtendemirten 1 play 30 Ekim 2000 play ses aygıtında herhangi bir ses dosyasını çalar rec sesi bir ses dosyası biçiminde kaydeder KULLANIM play [seçenekler] girdi_dosyası [etki] rec [seçenekler] çıktı_dosyası [etki] AÇIKLAMA Bu kılavuz play ve rec komutlarının kullanımını kısaca açıklamaktadır. play ve rec, komut satırından değişik türdeki ses dosyalarını çalmanıza ve kaydetmenize yarayan uygulamalardır. Daha genel olan sox(1) paketine birer kısayoldur. Normal şartlar altında, play komutu ses dosyasının türünü ve diğer parametreleri özdevinimli saptar. Eğer bu özdevinimli saptama gerçekleştirilemezse, seçenekler kullanılarak parametreler değiştirilebilir. SEÇENEKLER Aşağıda genel seçeneklerin bir özetini bulabilirsiniz. Bütün seçenekler ve ayrıntılar için sox(1) kılavuz sayfasına bakınız. -c kanallar --channels=kanallar Dosya içindeki kanal sayısını tanımlar. -d aygıt --device=aygıt Ses dosyasının çalınacağı aygıtı belirtir. -f biçim --format=biçim Ses örneğinin bit biçimini belirtir: s, u, U, A, a veya g harflerinden birisi kullanılır. -r hız --rate=hız Ses örneğinin örnekleme hızını (örnek/saniye) belirtir. -s boyut --size=boyut Her ses örneğinin genişliğini belirtir. b, w, l, f, d veya D harflerinden birisi kullanılır. -t tür --type=tür Kullanılacak ses dosyası biçimini belirtir. Dosya türünün özdevinimli saptanamadığı durumlarda oldukça faydalıdır. -v seviye --volume=seviye Ses seviyesini ayarlar. -x --xinu Ses örneğinin bayt sıralamasını tersine çevirir. Sadece 16 ve 32 bitlik verilerde çalışır. -h --help Seçeneklerin bir özetini gösterir. --version Sürüm bilgilerini gösterir. etkilerin tanımlamaları sox(1) kılavuz sayfası içinde bulunabilir. İLGİLİ BELGELER , . YAZAN Bu kılavuz sayfası Debian GNU/Linux için Guenter Geiger geiger@iem.mhsg.ac.at tarafından yazılmıştır. Güncellemeler Anonimdir. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/xgettext.1.xml0000644000175000017500000002751110307336726021200 0ustar demirtendemirten 1 xgettext GNU GNU gettext 0.11.4 Temmuz 2002 xgettext gettext dizgelerini kaynak dosyasından seçer KULLANIM xgettext [seçenek] [girdidosyası]... AÇIKLAMA Belirtilen girdidosyasından dönüştürülebilecek dizgeleri çekip alır. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. Aynı şey isteğe bağlı argümanlarda da geçerlidir. Girdi dosyasının yeri: girdidosyası ... Girdi dosyaları -f --files-from=dosya Girdi dosyalarının listesini dosya'dan okur. -D --directory=dizin Girdi dosyalarının arama yoluna dizin'i ekler. Şayet girdi dosyası ‘-‘ ise, standart girdi okunur. Çıktı dosyasının yeri: -d --default-domain=isim Çıktı olarak isim.po kullanılır (messages.po yerine). -o --output=dosya çıktı belirtilen dosya’ya yazılır. -p --output-dir=dizin Çıktı dosyaları dizin ile belirtilen dizin içine toplanır. Şayet çıktı dosyası ‘-‘ ise, çıktı standart çıktıya yazılır. Girdi dosyası dil seçimi: -L --language=isim Dosya belirtilen dilde yorumlanır (C, C++, ObjectiveC, PO, Python, Lisp, EmacsLisp, librep, Java, awk, YCP, Tcl, RST, Glade). -C --c++ --language=C++ için kısaltma. Öntanımlı olarak, dil, kullanılan dosya uzantısına göre tanınmaya çalışılır. İşlem kipi: -j --join-existing İletileri mevcut dosya ile birleştir. -x --exclude-file=dosya.po dosya.po’daki girdiler kullanılmaz. -c --add-comments[=etiket] Çıktı dosyasındaki yorum satırlarını etiket ile değiştirir (veya önceki anahtar sözcük satırları ile). Language=C/C++ için özel seçenekler: -a --extract-all bütün dizgeleri alır. -k --keyword[=sözcük] Aranacak ek anahtar sözcük (sözcük verilmediğinde kullanılacak öntanımlı bir sözcük yoktur.) -T --trigraphs Girdideki ANSI C üçlü harflerini anlar. --debug Biçim dizgesi tanıma ile ilgili daha fazla ayrıntı verilir. Çıktı ayrıntıları: -e --no-escape C öncelemeleri çıktıda kullanılmaz (öntanımlı) -E --escape C öncelemeleri çıktıda kullanılır, genişletilmiş karakterler kullanılmaz. --force-po Boş olsa bile PO dosyasını yazar. -i --indent PO dosyasını girintili tarzda yazar. --no-location '#: dosyaismi:satır' başlıkları yazılmaz -n --add-location '#: dosyaismi:satır' başlıkları yazılır. --strict Uniforum kipini etkinleştirir. -w --width=sayı Sayfa genişliği sayı'ya ayarlanır. --no-wrap Sayfa genişliğine sığmayan satırların taşan kısmı bir alt satıra indirilmez. -s --sort-output Çıktıyı sıralı üretir. -F --sort-by-file Çıktıyı dosya konumuna göre sıralar. --omit-header Başlığa `msgid ""' girdisini yazmaz. --copyright-holder=dizge Çıktıya telif hakkı dizgesi yazılır --foreign-user Yabancı kullanıcılar için FSF telif hakkı çıktıda bulunmaz. -m --msgstr-prefix[=dizge] msgstr girdileri için önek olarak dizge ya da "" kullanılır. -M --msgstr-suffix[=dizge] msgstr girdileri için sonek olarak dizge ya da "" kullanılır. Bilgilendirme seçenekleri: -h --help Yardım konularını görüntüler ve çıkar. -V --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN Ulrich Drepper drepper@redhat.com tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-gnu-gettext@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 1995-1998, 2000-2002 Free Software Foundation, Inc.Bu bir serbest yazılımdır; kopyalama koşulları için kaynak koduna bakınız. Hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER xgettext komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve xgettext yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info xgettext ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/autoscan.1.xml0000644000175000017500000001114610307077711021132 0ustar demirtendemirten 1 autoscan Kullanıcı Komutları autoscan 2.59 Kasım 2003 autoscan Öncü bir configure.in üretir autoscan [seçenek] [kaynakdizini] AÇIKLAMA Belirtilmişse kaynakdizini olarak verilen dizinin altındaki dizinleri kapsayacak şekilde, verilmediyse komutun çalıştırıldığı dizinin altındaki kaynak kodlarını inceler. Kaynak dosyalarında genel taşınabilirlik sorunları bakımından arama yapar, 'configure.ac'nin eksiksizliğini denetler ve bu paketin 'configure.ac' dosyasının öncüsü olan 'configure.scan' dosyasını oluşturur. Seçenekler: -h --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. -V --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. -v --verbose İşlemi ayrıntılı raporlar. -d --debug Geçici dosyalar kaldırılmaz. Kütüphane dizinleri: -B --prepend-include=dizin dizin olarak verilen dizini arama yolunun önüne ekler. -I --include=dizin dizin olarak verilen dizini arama yolunun sonuna ekler. YAZAN David J. MacKenzie ve Akim Demaille tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-autoconf@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2003 Free Software Foundation, Inc.Bu bir serbest yazılımdır; kopyalama koşulları için kaynak koduna bakınız. Hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , . autoconf komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve autoscan yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info autoscan ÇEVİREN Mehmet Büyüközer mbuyukozer@gmx.co.uk, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/expand.1.xml0000644000175000017500000000751110532245473020577 0ustar demirtendemirten 1 expand Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 expand sekmeleri boşluklarla değiştirir KULLANIM expand [seçenek] ... [dosya] ... AÇIKLAMA Her dosyanın içindeki sekmeleri boşluklarla değiştirip standart çıktıya basar. dosya verilmezse ya da - olarak verilirse standart girdi okunur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -i --initial Boşluk oluşturmayan sekmeleri değiştirmez. -t --tabs=sayı Sekmeler 8 değil sayı karakter olarak ele alınır. -t --tabs=liste Sekme durakları için virgül ayraçlı liste kullanılır. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER expand komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve expand yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils expand ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/stat.1.xml0000644000175000017500000001464510540255663020302 0ustar demirtendemirten 1 stat Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 stat bir dosyanın veya dosya sisteminin durumunu gösterir KULLANIM stat [seçenek]... dosya... AÇIKLAMA Bir dosyanın veya dosya sisteminin durumunu gösterir. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -L --dereference Bağları takip eder -f --file-system Dosya durumu yerine dosya sistemi durumunu gösterir. -c --format=biçim Öntanımlı biçim yerine belirtilen biçimi kullanır; her biçim kullanımından sonra bir satırsonu çıktılar. --printf=biçim --format gibidir fakat tersbölü öncelemeli karakterleri yorumlar ve biçimi uyguladıktan sonra zorunlu bir satırsonu karakteri çıktılamaz. Bir satırsonu istiyorsanız biçime \n ekleyin. -t --terse Bilgiler kısa ve öz gösterilir. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. Dosyalar için geçerli biçim belirtimleri (--filesystem seçeneği olmaksızın): %A İnsan tarafından okunabilir biçemde erişim hakları %a Sekizlik tabanda erişim hakları %B `%b' ile belirtilen her blokun bayt cinsinden boyu %b Tahsis edilmiş blok sayısı (bkz. %B) %D Onaltılık tabanda aygıt numarası %d Onluk tabanda aygıt numarası %F Dosya türü %f Onaltılık tabanda ham kip %G Sahibin grup adı %g Sahibin grup kimliği %h Sabit bağ sayısı %i Düğüm numarası %N Eğer sembolik bağ ise çözümlenmiş ve tırnak içine alınmış dosya adı %n Dosya adı %o GÇ blok büyüklüğü %s Bayt cinsinden toplam büyüklük %T Onaltılık tabanda alt aygıt türü %t Onaltılık tabanda ana aygıt türü %U Sahibin kullanıcı adı %u Sahibin kullanıcı kimliği %X Başlangıçtan beri saniye cinsinden son erişim zamanı %x Son erişim zamanı %Y Başlangıçtan beri saniye cinsinden son değişim zamanı %y Son değişim zamanı %Z Başlangıçtan beri saniye cinsinden son dosya değişiklik zamanı %z Son dosya değişiklik zamanı Dosya sistemleri için geçerli biçim belirtimleri: %a Normal kullanıcının kullanabileceği boş bloklar %b Dosya sistemindeki toplam veri bloku sayısı %c Dosya sistemindeki toplam dosya düğümü sayısı %d Dosya sistemindeki kullanılmamış dosya düğümü sayısı %f Dosya sistemindeki kullanılmamış blok sayısı %i Onaltılık tabanda dosya sistem kimliği %l Azami dosya ismi uzunluğu %n Dosya ismi %S Temel blok boyutu (blok sayısı için) %s Blok boyutu (hızlı aktarım için) %T İnsan okuyabilir şekilde tür %t Onaltılık tabanda tür Kullandığınız kabuk burada açıklanandan farklı bir stat komutu içeriyor olabilir. Desteklenen seçenekler için kullanmakta olduğunuz kabuğun belgelerine göz atmanız faydalı olabilir. YAZAN Michael Meskes tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER stat komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve stat yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils stat ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/man.1.xml0000644000175000017500000004644110554133025020071 0ustar demirtendemirten .\" Man page for man (and the former manpath) .\" .\" Copyright (c) 1990, 1991, John W. Eaton. .\" .\" You may distribute under the terms of the GNU General Public .\" License as specified in the README file that comes with the man 1.0 .\" distribution. .\" .\" John W. Eaton .\" jwe (at) che.utexas.edu .\" Department of Chemical Engineering .\" The University of Texas at Austin .\" Austin, Texas 78712 .\" .\" Many changes - aeb .\" 1 man 2 Eylül 1995 man kılavuz sayfalarını biçimler ve görüntüler manpath man sayfalarının aranacağı yolu gösterir KULLANIM man [-acdfFhkKtwW] [--path] [-m sistem] [-p dizge] [-C ayar-dosyası] [-M dosyayolu] [-P sayfalayıcı] [-S bölüm-listesi] [bölüm] isim ... AÇIKLAMA man kılavuz sayfalarını biçimler ve görüntüler. Şayet bölüm belirtilirse, man komutu bu bölümdeki kılavuzla ilgilenecektir. isim genellikle, bir komut, işlev ya da dosyanın ismi olarak kılavuz sayfasının adıdır. Bununla birlikte, şayet isim bir bölü (/) işareti içeriyorsa, man komutu bunu bir dosya belirimi gibi kabul edecektir. Böylece man ./foo.5 ve hatta man /cd/foo/bar.1.gz şeklinde bile komut uygulanabilir. Kılavuz sayfası dosyalarını man'ın nerede aradığı aşağıda açıklanmıştır. SEÇENEKLER -C ayar-dosyası Kullanılacak ayar dosyası belirtilir, öntanımlı olarak /etc/man.config'dir (man.conf(5)'a bakınız.) -M dosyayolu Man sayfalarının aranacağı dizinler belirtilir. Dizinler `:'larla ayrılır. Boş liste -M hiç kullanılmamış gibi işlem görür. bölümüne bakınız. -P sayfalayıcı Kullanılacak sayfalayıcı uygulamasını belirtmek için kullanılır. Bu seçenek MANPAGER ortam değişkenini umursamaz. Komutun kullanılmasından sonra PAGER değişkeni tekrar devreye girer. Öntanımlı sayfalayıcı olarak, man komutu /usr/bin/less -isr kullanır. -S bölüm-listesi Aranacak kılavuz bölümlerinin `:' ayraçlı listesi belirtilir. Bu seçenek MANSECT ortam değişkenini umursamaz. -a Öntanımlı olarak, man bulduğu ilk kılavuz sayfasını görüntüledikten sonra devreden çıkacaktır. Bu seçenek ile, sadece bulunan ilk kılavuz sayfasının değil, isimle eşleşen bütün sayfaların gösterilmesi sağlanır. -c Bir güncel cat sayfası mevcut olsa bile man sayfasını tekrar biçimler. Bu seçenek sadece, cat sayfasının farklı bir ekran genişliği için derlenmiş olduğu ya da evvelce biçimlenmiş dosyanın bozulması halinde kullanılırsa anlamlıdır. -d Man sayfasını görüntülemez, sadece hata ayıklama bilgileri basar. -D Yukarıdaki seçenekten farklı olarak man sayfasını görüntülediği gibi hata ayıklama bilgilerini de basar. -f whatis ile aynıdır. -F --preformat Sadece biçimler, göstermez. -h Tek satırlık bir yardım iletisi basar ve çıkar. -k apropos ile aynıdır. -K Bütün man sayfaları içinde, belirtilen dizgeyi arar. UYARI: Bu işlem, muhtemelen, çok yavaş olacaktır. Bir bölüm belirtmek daha uygundur (sadece bir fikir vermesi açısından: 500 man sayfasının aranması bir dakika sürer) -m sistem İsmi belirtilen sistem üzerinde aranacak, başka bir man sayfaları kümesi tanımlar. -p dizge nroff veya troff'dan önce çalıştırılacak önişlemci dizilimini belirtmek için kullanılır. Her kurulum bütün önişlemcilere sahip değildir. Bazı önişlemciler ve bunları belirten harfler şunlardır: eqn (e), grap (g), pic (p), tbl (t), vgrind (v),refer (r). Bu seçenek MANROFFSEQ ortam değişkenini yok sayacaktır. -t Kılavuz sayfasını standart çıktıya akterırken biçimlemek için /usr/bin/groff -Tps -mandoc kullanır. /usr/bin/groff -Tps -mandoc'dan çıktısının basılmadan önce bazı filtrelerden geçirilmesi gerekebilir. -w --path Aslında man sayfalarını görüntülemez, sadece biçemlenecek veya görüntülenecek dosyaların bulunduğu yerleri bildirir. Herhangi bir argüman belirtilmemişse, man komutu tarafından man sayfalarını bulmak için aranan dizinlerin listesini standart çıktıdan görüntüler. Şayet manpath, man'e bir bağ ise, bu durumda "tr-manpath" ile "tr-man --path" eşdeğerdir. -W -w gibidir, fakat her satıra tek bir dosya ismi basar ve herhangi bir ek bilgi vermez. man -aW man | xargs ls -l benzeri kabuk komutlarında oldukça faydalıdır. CAT SAYFALARI Tekrar ihtiyaç duyulduğunda man sayfalarının biçimlenme zamanını kazanmak için, man komutu biçimlenmiş man sayfalarını kaydetmek isteyecektir. Geleneksel olarak DİZİN/manX içindeki sayfaların biçimlenmiş halleri, DİZİN/catX içinde tutulur. Fakat, man dizini ile cat dizini arasındaki diğer eşleşmeler /etc/man.config içinde belirtilebilir. Gerekli cat dizini yoksa, hiçbir cat sayfası kaydedilmeyecektir. Satır uzunluğu 80 karakterden farklı biçimlenmiş hiçbir cat sayfası kaydedilmez. man.conf dosyası NOCACHE içeriyorsa hiçbir cat dosyası kaydedilmez. bir man kullanıcısına, man suid yapmak mümkündür. Böylece, bir cat dizininin sahibi man kullanıcısı ve izinler 755 (sadece man tarafından yazılabilir) ve cat dosyalarının sahibi man kullanıcısı ve izinleri 644 veya 444 (sadece man kullanıcısı tarafından yazılabilir veya hiç kimse yazamaz) iken, herhangi bir normal kullanıcı cat sayfalarını değiştiremez veya bu dizine başka dosyalar koyamaz. Şayet man, suid olarak tanımlanmamışsa, bütün kullanıcıların cat sayfalarını buraya bırakmasını istersek, cat dizininin izinleri 777 olmalıdır. -c seçeneği, bir cat sayfası var olsa bile, sayfanın tekrar biçimlenmesini sağlar. KILAVUZ SAYFALARININ ARAMA YOLU man komutu kılavuz sayfalarını bulmak için, verilen seçeneklere, ortam değişkenlerine, /etc/man.config ayar dosyasına ve bazı yerleşik ve geleneksel yapılara dayanan oldukça karışık bir yöntem kullanır. İlk olarak, isim argümanı bölü (/) karakterini içeriyorsa, man komutu bunu dosyanın kendi belirtimi olarak kabul eder ve arama yapılmaz. isim argümanı bölü (/) karakterini içermediği normal durumlarda, aranan kılavuz sayfası ile alakalı olabilecek bir dosyayı bulmak için çeşitli dizinleri araştırır. Şayet -M dosyayolu seçeneğini belirtirseniz, dosyayolu `:' ayraçlı dizin listesindeki dizinler man komutunun arayacağı dizinlerdir. Şayet -M belirtilmemiş ama MANPATH ortam değişkeni belirtilmiş ise, bu değişkenin değerindeki dizin listesi man komutunun arayacağı dizinlerdir. Şayet -M veya MANPATH ile dizin listesi açıkça belirtilmemiş ise, man komutu /etc/man.config ayar dosyasında tanımlanmış olan kendi dizin listesini esas alır. Ayar dosyasındaki MANPATH deyimleri, aramada kullanılacak ek dizinleri tanımlar. Bununla birlikte, MANPATH_MAP deyimleri sizin arama yollarınıza eklenir, tabii ki bu sizin komut arama yolunuza bağlıdır (mesela: sizin PATH ortam değişkeninize). Komut arama yolunda olabilecek her bir dizin için, kılavuz sayfaları arama yoluna eklenebilecek bir dizin MANPATH_MAP deyimi içinde tanımlanır. man komutu PATH değişkenine bakar ve uygun dizinleri kılavuz sayfaları arama yoluna ekler. Böylece, MANPATH_MAP'in tam olarak kullanımında, man xyz komutu ile xyz komutunu verdiğinizde çalışacak uygulamanın kılavuz sayfasını elde edersiniz. Ek olarak, komut arama yolundaki (bundan sonra `komut dizini' olarak anılacaktır) MANPATH_MAP ifadesine sahip olmayan herbir dizin için, man komutu, man dizinini, komut dizini altında veya komut dizininin üst dizininin altdizinlerinde arar. /etc/man.config içerisine NOAUTOPATH deyimini ekleyerek bu yakınlık aramasını iptal edebilirsiniz. Yukarıda tarif edilen arama yolu içerisindeki her bir dizinde, man komutu, bölüm olarak isteğe bağlı bir numara ve olası bir sıkıştırma sonekiyle konu.bölüm isimli dosyayı arar. Şayet böyle bir dosya bulamaz ise, N kılavuz bölüm numarası olmak üzere manN veya catN adlı altdizinlere bakar. Şayet dosya catN altdizininde bulunursa, man bu dosyası biçimlenmiş kılavuz sayfaları dosyası (cat sayfaları) olarak kabul eder. Aksi durumda, man bu sayfaların biçimlenmediği varsayar. Her ikisi durumda da dosya bilinen bir sıkıştırma biçimine sahip sonek taşıyorsa (örneğin; .gz), man bu dosyanın gzipli olduğunu kabul eder. Belirli bir konu için, man komutunun bir kılavuz sayfasını nerede bulacağını (veya bulup bulamayacağını) görmek için --path (-w) seçeneğini kullanın. ORTAM DEĞİŞKENLERİ MANPATH Şayet MANPATH belirtilmiş ise, man komutu burada belirtilen yolu kılavuz sayfalarını aramak için kullanacağı yol olarak kabul eder ve otomatik arama yolu ile ayar dosyasındaki ayarlar yok sayılır, ama -M seçeneği MANPATH ile belirtilen yolun da yok sayılmasını sağlar. bölümüne bakınız. MANPL Şayet MANPL belirtilmiş ise, görüntülenecek sayfa uzunluğunu belirlemek için bu değişkeninin değeri kullanılır. Aksi halde, bütün man sayfası tek (ve muhtemelen uzun) bir sayfa halinde görüntülenir. MANROFFSEQ Şayet MANROFFSEQ belirtilmiş ise; bu değişkenin değeri, nroff veya troff çalıştırılmadan önce çalıştırılacak önişlemcileri belirlemek için kullanılır. Öntanımlı olarak, sayfalar nroff'tan önce tbl önişlemcisinden geçirilirler. MANSECT Şayet MANSECT belirtilmiş ise; bu değişkenin değeri hangi kılavuz bölümünün araştırılacağını belirlemek için kullanılır. MANWIDTH Şayet MANWIDTH belirtilmiş ise, bu değişkenin değeri kılavuz sayfasının ne genişlkte görüntüleneceğini belirtmek için kullanılır. Belirtilmemişse sayfa tam ekran genişliğinde görüntülenir. MANPAGER Şayet MANPAGER belirtilmiş ise; bu değişkenin değeri kılavuz sayfasını görüntüleyecek programın adını tayin etmek için kullanılır. Belirtilmemişse, PAGER kullanılır. Eğer hiçbir değer yok ise, /usr/bin/less -isr kullanılır. LANG Şayet LANG belirtilmiş ise; bu değişkenin değeri, man komutunun kılavuz sayfası için ilk bakacağı altdizini belirtir. Böylece, `LANG=dk man1 foo' komutu, man'in, foo kılavuz sayfaları için ilk olarak .../dk/man1/foo.1, eğer bu dosya bulunamazsa, .../man1/foo.1 dosyasına bakmasını sağlar. Buradaki `...' arama yolunda tanımlı bir dizindir. NLSPATH LC_MESSAGES LANG NLSPATH ve LC_MESSAGES çevre değişkenleri (veya ikincisinin olmadığı durumlarda LANG değişkeni) mesaj kataloğunu konumlamada rol oynar. (İngilizce sayfalar derlenmiştir ve İngilizce için kataloğa gerek yoktur.) Ayrıca man tarafından çağrılan gibi uygulamaların LC_CTYPE'ı kullandığını unutmayın. PATH PATH, kılavuz sayfaları dosyaları için arama yolunu tayin etmeye yardımcı olur. bölümüne bakınız SYSTEM Öntanımlı olarak gelen bir sonraki sistem ismini almak için kullanılır (-m seçeneği ile birlikte kullanmak için). İLGİLİ BELGELER , , , , . YAZILIM HATALARI -t seçeneği sadece troff benzeri bir uygulama yüklü ise çalışır. İPUÇLARI .emacs dosyanıza (global-set-key [(f1)] (lambda () (interactive) (manual-entry (current-word)))) satırını eklerseniz, F1'e bastığınız zaman imlecin üzerinde bulunduğu kütüphane çağrısının man sayfası açılır. Bir man sayfasını düz metin halinde, tersbölüler ve altçizgiler olmadan, görmek isterseniz # man foo | col -b > foo.mantxt komutunu vermeyi deneyin. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/cryptdir.1.xml0000644000175000017500000000502410307262472021153 0ustar demirtendemirten 1 cryptdir 1 Ocak 1993 cryptdir bir dizindeki bütün dosyaları şifreler decryptdir bir dizindeki bütün dosyaları deşifre eder KULLANIM cryptdir [ dizin ] decryptdir [ dizin ] GİRİŞ cryptdir geçerli dizindeki bütün dosyaları (ya da argüman olarak verilen bir dizindeki bütün dosyaları) şifreler. Eğer komut decryptdir olarak kullanılırsa bu sefer bütün dosyalar deşifre edilir (aynı yazılım, farklı isim). AÇIKLAMA Şifreleme esnasında, güvenlik sebebi ile parola iki kere girilir. İstemediğiniz bir parola ile dosyaları şifrelemek talihsizlik olurdu. Deşifre ederken, bunun aksine, parola sadece bir kez girilir. Şayet yanlış parola girilirse, bir zarar gelmez. Şifreli dosyalar .crypt uzantısına sahip olurlar. Bu, dosyaların ikinci kez şifrelenmelerini engeller. Deşifre esnasında bu uzantı silinir. Böylece şifreli bir dizine başka dosyaları çekinmeden ekleyebilir ve bu dizinde cryptdir komutunu önceden şifreli dosyaları dert etmeden çalıştırabilirsiniz. HATALAR Bu kılavuz sayfası komutun programından daha uzun. İLGİLİ BELGELER "Exploring Expect: A Tcl-Based Toolkit for Automating Interactive Programs", Don Libes, O'Reilly and Associates, January 1995. YAZAN Don Libes (National Institute of Standards and Technology) tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Emin İslam Tatlı eminislam@web.de, Nisan 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/xmlto.1.xml0000644000175000017500000002153010554107132020451 0ustar demirtendemirten 1 xmlto xmlto Linux Ekim 2002 xmlto bir XSL dönüşüm dosyasını bir XML belgesine uygular KULLANIM xmlto [-o çıktı_dizini] [-x özel_xsl] [-m xsl_parçası] [-v] [-p ardişlem_seçenekleri] [--extensions] [--searchpath dosyayolu] [--skip-validation] {biçim} {dosya} AÇIKLAMA xmlto’nun amacı, gereken bütün her şeyin kullanılarak, bir XML belgesinin arzu edilen biçime dönüştürülmesini sağlamaktır. Bu iki basamaklı bir işlemdir: Bir XSL-T işlemcisi kullanılarak uygun bir XSL dönüşüm dosyasının uygulanması. Diğer araçlar ile sonraki işlemlerin gerçekleştirilmesi. Bu ikinci adım zorunlu değildir, kullanılmasa da olur. Hangi dönüşüm dosyasının kullanılacağına ve gerekli ise işlem sonrası çıktıya neler yapılacağına karar vermek için, xmlto biçim betiklerini kullanır. Bunlar xmlto tarafından dönüşüm sırasında çağrılan basit kabuk betikleridir. Uygun biçim betikleri, XML dosyasının ve arzu edilen çıktı dosyasının biçimine bağlıdır. xmlto, DocBook XML dosyalarını çeşitli biçimlere çevirmeye yarayan hazır betikler ile birlikte gelir. Kullanmak istediğiniz biçim betiğinin tam adını komut satırından belirterek, istediğiniz betiği kullanabilirsiniz. İlk olarak, xmlto’ya, –x seçeneği belirtilerek, tam olarak hangi dönüşüm dosyasının kullanılacağı belirtilmemişse, dönüşüm dosyasını ayarlamak için $1 ile biçim betiği çağrılır. XSLT_PROCESSOR ortam değişkeni ile, XSL-T dönüşümünü sağlayacak uygulamanın ismi belirtilebilir (örneğin xsltproc); XSL_DIR ortam değişkeni xmlto ile birlikte gelen birkaç faydalı dönüşüm dosyasının bulunduğu dizine giden yolu tanımlar. Biçim betiği, standart çıktı için kullanılacak dönüşüm dosyasının adını yazmalı ve başarılı bir şekilde çıkmalıdır. Kullanılacak uygun bir dönüşüm dosyası yok ise sıfır harici bir çıkış değeri döner (örneğin; elimizdeki tek dönüşüm dosyası kullanılacak XSL-T işlemcisi ile çalışmıyorsa). Şayet standart çıktıya hiçbir şey yazılmaz ama betik başarılı bir şekilde çıkar ise, XSL-T dönüşümü gerçekleşmez. İkinci olarak (bir dönüşüm dosyası kullanılarak bir XSL-T işlemi yapıldıktan sonra), biçim betiği tekrar çağrılır. Bu sefer $1 süreç sonrası için ayarlanır. Biçim betiği XSL-T uygulanmış çıktıyı arzu edilen biçime sokmak için gereken bütün işlemleri, çıktıyı istenen dizine kopyalamak dahil, gerçekleştirmelidir. İşlem sonrası için, biçim betiği, sadece işlenen çıktıyı (bu çıktının ismi XSLT_PROCESSED içinde saklanır ve bu isim, orjinal XML dosyasının uzantısının .proc ile değiştirilmiş halidir). INPUT_FILE orjinal XML dosyasının adına ayarlanır, OUTPUT_DIR çıktının en sonunda gönderileceği dizine ayarlanır ve SEARCHPATH ise iki nokta üst üste işareti ile ayrılmış son çare dizinlerine ayarlanır. Bu dizinler girdinin (örneğin resimlerin) arandığı yerlerdir. Şayet bu adım başarısız olursa, biçim betiği sıfırdan farklı bir değer döndürür ve çıkar. SEÇENEKLER -v Ayrıntılı kip (-vv çok ayrıntılı kip). -x özel_xsl Bir biçim betiği yerine belirtilen özel_xsl dosyası kullanılır. -m xsl_parçası Dönüşüm dosyasında değişiklik yapmak için xsl_parçası kullanılır. -o dizin Çıktıyı, içinde çalışılan dizin yerine, belirtilen dizine koyar. -p ardişlem_seçenekleri Dönüşüm dosyası uygulamasından sonraki işlem evrelerine bu seçenekleri aktarır (örneğin; HTML çıktının links veya lynx'e aktarılması veya Tex’den DVI’ya giderken çıktının xmltex'e aktarılması) şayet –p ikinci bir defa daha belirtmişse, seçenekler dönüşüm sonrası ikinci aşama uygulamalara gönderilir. Bu sadece xmltex ve dvips’ten PostScript çıktı elde edilirken uygulanabilir. --extensions Kullandığınız araç zinciri için dönüşüm genişletmelerini kullanmayı mümkün kılar. Örneğin, PassiveTeX kullanılıyorsa “passivetex.extensions” ve “use.extensions” etkinleştirilmelidir. Etkinleştirilen değişkenler Norman Walsh’ın DocBook XSL dönüşüm dosyalarında kullandıklarıdır. --searchpath dosyayolu Girdi için olanlar da dahil olmak üzere son çare olarak kullanılacak dizin isimlerinin iki nokta üstüste işaretleri ile ayrılmış listesi. --skip-validation Normalde uygulanan geçerlilik işlemini atlar. --help Kısa bir kullanım iletisi görüntüler. Kullanılabilir çıktı biçimlerini ve xmlto seçeneklerini açıklar. -v --version Sürüm bilgilerini gösterir. ÖRNEKLER Bir DocBook XML belgesini PDF’ye çevirmek için: xmlto pdf belgem.xml Bir DocBook XML belgesini HTML’ye çevirmek ve çıktıyı HTML dosyası olarak başka bir dizinde saklamak için: xmlto -o html-dizini html belgem.xml Bir DocBook XML belgesinden tek sayfalık bir HTML dosyası elde etmek için: xmlto html-nochunks belgem.xml Çıktıyı bir XSL parçası kullanarak düzenlemek için: xmlto -m ulink.xsl pdf belgem.xml Hangi dönüşüm dosyasının kullanılacağını tanımlamak için (biçim betiğinin seçtiğini göz ardı etmek için): xmlto -x dosyam.xsl pdf belgem.xml YAZAN Tim Waugh twaugh@redhat.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Şubat 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/od.1.xml0000644000175000017500000002750010532245473017722 0ustar demirtendemirten 1 od Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 od dosyayı sekizlik veya başka bir biçimde dökümler KULLANIM od [seçenek]... [dosya]... od [-abcdfilosx]... [dosya] [[+]konum[.][b]] od --traditional [seçenek]... [dosya] [[+]konum[.][b] [+][yafta][.][b]] AÇIKLAMA dosyanın, hiçbir seçenek belirtilmediğinde sekizlik sayı sisteminde, tek başına anlamlı bir suretini standart çıktıya yazar. Birden fazla dosya verildiğinde, girdi sırasıyla bunları birbirine ekler. dosya adı verilmemişse veya - olarak verilmişse, standart girdiden okur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -A --address-radix=taban Dosya konumlarını taban sayı sisteminde yazar. -j --skip-bytes=bayt Her dosyanın ilk bayt baytını atlar. -N --read-bytesbayt Çıktıyı dosya başına bayt girdi baytıyla sınırlar. -S --strings[=sayı] En az bayt grafik karakterlik dizgeler çıktılar. -t --format=biçim Çıktı biçimini biçim olarak belirler. -v --output-duplicates Art arda gelen birbirinin aynı satırları * kullanmadan yazar. -w --width=bayt Her satıra bayt bayt yazar. --traditional Geleneksel tarzda argüman kabul eder. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. Geleneksel biçim belirtimleri karışık kullanılabilir: -a veya -t a Kıymetli biti yoksayarak isimli karakterleri seçer. -b veya -t o1 Sekizlik baytlar seçer. -c veya -t c ASCII karakterleri ve tersbölüyle öncelenmiş karakterleri seçer. -d veya -t u2 İşaretsiz onluk 2 baytlık birimleri seçer -f veya -t fF Gerçel sayıları seçer. -i veya -t dI Onluk tamsayıları seçer. -l veya -t dL Onluk uzun tamsayıları seçer. -o veya -t o2 Sekizlik 2 baytlık birimleri seçer. -s veya -t d2 Onluk 2 baytlık birimleri seçer. -x veya -t x2 Onaltılık 2 baytlık birimleri seçer Eğer ilk ve ikinci çağrı biçimlerinin ikisi de uygulanmışsa ikinci biçimin + ile başlayan son terim veya (iki terim varsa) bir rakam olduğu varsayılır. Bir konum terimi -j konum anlamına gelir. od her satırır başına bir adres yazar, yafta belirtilmişse ilk satırın başına bu yafta yazılır, diğer satırlar buna göre numaralanır. konum veya yaftanın başlarına 0x veya 0X koyarak bu sayıların onaltılık sistemde olduğunu belirtebilirsiniz. Sonlarına . koyarsanız sekizlik sistemde olduklarını, b koyarsanız 512 ile çarpılmalarını istediğinizi belirtmiş olursunuz. biçim aşağıdaki belirtimlerin biri veya birkaçı kullanılarak oluşturulur: a Karakter isimlerini yazar. (Örnek: 'od -t a' sekme karakterini gördüğünde 'ht' yazar.) c Alfabe elemanlarını olduğu gibi denetim karakterlerini tersbölü ile öncelenmiş gösterimleri ile yazar. d[boyut] İşaretli onluk tamsayıyı boyut baytlık yazar. f[boyut] Gerçel sayıyı boyut baytlık sayı olarak yazar. o[boyut] Sekizlik sayıyı boyut baytlık sayı olarak yazar. u[boyut] İşaretsiz onluk tamsayıyı boyut baytlık yazar. x[boyut] Onaltılık sayıyı boyut baytlık sayı olarak yazar. boyut bir sayıdır. biçim doux olduğunda, boyut sizeof(char) için C, sizeof(short) için S, sizeof(int) için I veya sizeof(long) için L olabilir. biçim f olduğunda, boyut sizeof(float) için F, sizeof(double) için D veya sizeof(long double) için L olabilir. taban, onluk için d, sekizlik için o, onaltılık için x veya hiçbiri için n olur. baytları 0x veya 0X öneki onaltılık yaparken, b soneki 512 ile, k soneki 1024 ile ve m soneki 1048576 ile çarpılacaklarını belirtir. Bir biçime z soneki eklenmesi, çıktılanacak her satırın sonuna o satırdaki basılabilir karakterlerin hepsinin yazılmasına sebep olur. --string seçeneği argümansız kullanıldığında argümanının 3 olduğu varsayılır. Aynı şekilde --width için argümanın 32 olduğu varsayılır. Öntanımlı olarak, od -A o -t d2 -w16 seçeneklerini kullanır. YAZAN Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER od komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve od yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils od ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/sha256sum.1.xml0000644000175000017500000001076110532245473021056 0ustar demirtendemirten 1 sha256sum Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 sha256sum SHA256 ileti özetini hesaplar ve sınar KULLANIM sha256sum [seçenek] [dosya] ... AÇIKLAMA SHA256 (256 bitlik) sağlama toplamını çıktı olarak verir veya sınar. dosya verilmezse ya da '-' olarak tanımlanırsa, standart girdiyi okur. -b --binary Dosyaları ikilik kipte okur. -c --check SHA256 toplamlarını dosyadan okur ve bunları sınar. -t --text Dosyaları metin kipinde okur (öntanımlıdır). Aşağıdaki iki seçenek sadece sağlama toplamlarını sınarken yararlıdırlar: --status Herhangi bir çıktı vermez, durum kodu başarılı olarak görünür. -w --warn Olması gerektiği gibi biçimlenmemiş sağlama toplamı satırlarıyla ilgili uyarı verir. --help Bu yardımı gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgisini gösterir ve çıkar. Toplamlar FIPS-180-2'de açıklandığı gibi hesaplanır. Sınama esnasında, girdi dosyası bu komutun daha önceki çıktısı olmalıdır. Öntanımlı kipte bir sağlama toplamlı satır, türü gösteren karakter (ikilik için *, metin için ' ') ve her dosyanın adı çıktı olarak verilir. YAZAN Ulrich Drepper, Scott Miller ve David Madore tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER sha256sum komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve sha256sum yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils sha256sum ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/shuf.1.xml0000644000175000017500000001141110532245473020257 0ustar demirtendemirten 1 shuf Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 shuf satırları rasgele karar KULLANIM shuf [seçenek]... dosya shuf -e [seçenek]... [argüman]... shuf -i ilk-son [seçenek]... AÇIKLAMA Girdi satırlarını rasgele kararak standart çıktıya yazar. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -e --echo Her argüman bir girdi satırı olarak ele alınır. -i --input-range=ilk-son ilkten sona kadar her numara bir girdi satırı olarak ele alınır -n --head-lines=sayı En fazla sayı satır çıktılanır. -o --output=dosya Sonuç standart çıktı yerine dosyaya yazılır. --random-source=dosya Rasgele baytları dosyadan okur (öntanımlı: /dev/urandom). -z --zero-terminated Satırların sonuna satırsonu değil boş karakter (`\0') ekler. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. Eğer dosya verilmezse veya - ise standart girdi okunur. YAZAN Paul Eggert tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER shuf komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve shuf yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils shuf ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/lsattr.1.xml0000644000175000017500000000602510307270016020617 0ustar demirtendemirten 1 lsattr E2fsprogs sürüm-1.32 Kasım 2002 lsattr Bir Linux genişletilmiş ikinci sürüm dosya sisteminin üzerinde dosya özniteliklerini listeler KULLANIM lsattr [-RVadv] dosyalar... AÇIKLAMA lsattr bir Linux genişletilmiş ikinci sürüm dosya sisteminin üzerinde dosya özniteliklerini listeler. Özniteliklerin tanımı ve ne anlama geldiğini görmek için 'e bakınız. SEÇENEKLER -R Dizinlerin özniteliklerini ve içeriklerini ardışık olarak listeler. -V Uygulamanın sürüm bilgilerini gösterir. -a '.' ile başlayanlar da dahil olmak üzere dizin içindeki bütün dosyaları öznitelikleri ile listeler. -d Sadece içinde bulunulan dizinin özniteliklerini gösterir. -v Dosyaların sürüm/nesil numaralarını listeler. YAZAN lsattr Remy Card Remy.Card@linux.org tarafından yazılmıştır. YAZILIM HATALARI Hiç yok ki :-). TEMİNİ lsattr, e2fsprogs paketinin bir parçasıdır ve adresinden temin edilebilir. İLGİLİ BELGELER . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/sdiff.1.xml0000644000175000017500000002174610317227613020416 0ustar demirtendemirten 1 sdiff Kullanıcı Komutları GNU Araçları 22 Eylül 1993 sdiff iki dosya arasındaki farklılıkları bulur ve etkileşimli olarak katıştırır KULLANIM sdiff -o çıktı_dosyası [seçenekler] 1.dosya 2.dosya AÇIKLAMA sdiff, komutu iki dosyayı birleştirir ve sonuçları, etkileşimli olarak çıktı_dosyasına yazar. Şayet 1.dosya bir dizin ve 2.dosya değilse, sdiff komutu, 1.dosya ile verilen dizin içindeki 2.dosya ile aynı isimli dosyayı karşılaştırır; bu durum tersi için de geçerlidir. Her iki girdi de dizin olmamalıdır. sdiff seçenekleri – ile başlar. Bu nedenle 1.dosya ve 2.dosya isimleri – ile başlayamaz. Bunun yanında, –- şeklinde kullanım ile bu sorunu aşabilirsiniz. –- işaretinden sonra gelen argümanlar – ile başlasa bile dosya ismi olarak değerlendirilir. Girdi dosyası olarak – verilemez. sdiff, -o (veya –-output) seçeneği belirtilmeden kullanılırsa, yan yana biçimli çıktılama yapar. Bu kullanım oldukça eskidir; bunun yerine diff --side-by-side kullanın. Seçenekler Aşağıda, GNU sdiff’in kabul ettiği bütün komutların bir özetini bulacaksınız. Pek çok seçenek iki eşdeğer isme sahiptir. Birincisi - ile başlayan tek bir harften oluşur, diğeri ise -- ile başlayan uzun bir isimden meydana gelmektedir. Çok sayıda tek harfli seçenek (bir argüman almadıkça), -ac gibi yanyana yazılabilir: -ac, -a ve -c anlamına gelir. Uzun isimli seçenekler de başlangıçtan itibaren kendilerinden başka bir seçenekle karışmayacak şekilde kısaltılarak kullanılabilirler. Köşeli parantezler içindeki argümanlar, gerekli değilse verilmeyebileceği anlamına gelir. -a --text Metin dosyası olmasalar bile, bütün dosyaları metin dosyaları olarak kabul eder ve onları satır satır karşılaştırır. -b --ignore-space-change Karşılaştırmada ara boşluklarındaki farklar dikkate alınmaz. -B --ignore-blank-lines Karşılaştımada boş satırlardaki farklar dikkate alınmaz. -d --minimal En küçük değişikliği bile bulmak için algoritma değiştirilir. Bu seçenek sdiff'in yavaş çalışmasına (bazan oldukça yavaş) sebep olur. -H --speed-large-files Pek çok küçük değişikliğe sahip büyük dosyaların karşılaştırılmasında işlemini hızlandırmak için buluşsal yöntemler (heuristics) kullanılır. -i --ignore-case Büyük ve küçük harf kullanımından kaynaklanan farklar gözönüne alınmaz, aynı kabul edilir. -I düzifd --ignore-matching-lines=düzifd düzifd ile eşleşen satırlar diğer dosyada olsa da olmasada yok sayılır. -l --left-column Yanyana çıktılama biçiminde iki ortak satırdan sadece soldakini basar. --line-format=biçim if-then-else biçimli tüm girdi satırlarını çıktılarken biçim kullanılır. -o dosya --output=dosya Katıştırılan çıktıyı dosyaya yerleştirir. Bu seçenek katıştırma işlemi için gereklidir. -s --suppress-common-lines Yan yana çıktı biçiminde ortak satırlar çıktılanmaz. -t --expand-tabs Girdi dosyalarındaki sekmelerin eşitliğini sağlamak için; çıktılarken sekmeleri boşluklara çevirir. -v --version sdiff’in sürüm numarasını basar. -wkrk_sayısı --width=krk_sayısı Yanyana çıktı biçiminde krk_sayısı ile belirtilen genişlikte sütunlar kullanılır. Tarihsel sebeplerle bu seçenek diff için -W, sdiff için -w'dir. -w --ignore-all-space Satırları karşılaştırırken boşlukları atlar. Tarihsel sebeplerle bu seçenek diff için -w, sdiff için -W'dir. İLGİLİ BELGELER , , , . ÇIKIŞ DURUMU Çıkış durumu olarak 0’ın anlamı, hiçbir farklılık bulunamadığıdır. Bazı farklılıkların olduğu durumlarda 1 ile çıkar. Şayet 2 ile çıkarsa, bir sorun var demektir. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/diff.1.xml0000644000175000017500000005050110554142665020230 0ustar demirtendemirten 1 diff Kullanıcı Komutları GNU Araçları 22 Eylül 1993 diff iki dosya arasındaki farklılıkları bulur KULLANIM diff [ seçenekler ] 1.dosya 2.dosya AÇIKLAMA diff, en basit tabiri ile, iki farklı dosyanın içeriğini karşılaştırır. Dosya ismi olarak - verilmişse, diff standart girdiyi okur. Özel bir durum olarak, diff - - şeklinde komut kullanımı, standart girdi ile bir kopyasını karşılaştırır. Şayet 1.dosya bir dizin ve 2.dosya değilse, diff komutu, 1.dosya ile verilen dizin içindeki 2.dosya ile aynı isimli dosyayı karşılaştırır; bu durum tersi için de geçerlidir. Dizin olmayan dosya mutlaka - olmalıdır. Şayet her iki girdi de dizin ise, diff, alfabetik sıra ile, eşleşen bütün dosyaları karşılaştırır. Bu karşılaştırma alt dizinlerde yapılmaz. Şayet alt dizinlerdeki dosyalarında karşılaştırılmasını -r veya -recursive seçeneğini belirtmeniz gerekir. diff, asla bir dizinin asıl içeriğini bir dosyaymış gibi karşılaştırmaz. Standart girdi isimsiz olduğundan, tamamen tanımlanmış bir dosyaya standart girdi muamelesi yapılmaz ve "aynı isimli dosya" fikri buraya uygulanamaz. diff seçenekleri - ile başlar. Bu nedenle 1.dosya ve 2.dosya isimleri - ile başlayamaz. Bunun yanında, -- şeklinde kullanım ile bu sorunu aşabilirsiniz. -- işaretinden sonra gelen argümanlar - ile başlasa bile dosya ismi olarak değerlendirilir. Seçenekler Aşağıda, GNU diff'in kabul ettiği bütün komutların bir özetini bulacaksınız. Pek çok seçenek iki eşdeğer isme sahiptir. Birincisi - ile başlayan tek bir harften oluşur, diğeri ise -- ile başlayan uzun bir isimden meydana gelmektedir. Çok sayıda tek harfli seçenek (bir argüman almadıkça), -ac gibi yanyana yazılabilir: -ac, -a ve -c anlamına gelir. Uzun isimli seçenekler de başlangıçtan itibaren kendilerinden başka bir seçenekle karışmayacak şekilde kısaltılarak kullanılabilirler. Köşeli parantezler içindeki argümanlar, gerekli değilse verilmeyebileceği anlamına gelir. -satır_sayısı Dosya içeriğin tamsayı cinsinden satır sayısı (-5 gibi belirtilir). Bu seçenek kendi başına bir çıktı biçimi tanımlamaz. -c veya -u ile birlikte kullanılmadığı sürece bir etkisi yoktur. Bu seçenek eskidir. patch komutunun düzgün çalışması için içerikte en az iki satır olması gerekir. -a --text Metin dosyası olmasalar bile, bütün dosyaları metin dosyaları olarak kabul eder ve onları satır satır karşılaştırır. -b --ignore-space-change Karşılaştırmada ara boşluklarındaki farklar dikkate alınmaz. -B Karşılaştımada boş satırlardaki farklar dikkate alınmaz. -c Bağlamsal çıktı biçimi kullanılır. -C satır_sayısı --context[=satır_sayısı] Bağlamın satır_sayısı satırı gösterilerek bağlamsal çıktı biçimi kullanılır. satır_sayısı belirtilmezse üç satır gösterilir. patch komutunun düzgün çalışması için içerikte en az iki satır olması gerekir. --changed-group-format=biçim Her iki dosyadaki if-then-else biçimindeki farklı satırları içeren satır gruplarını çıktılarken biçim kullanılır. -d --minimal En küçük değişikliği bile bulmak için algoritma değiştirilir. Bu seçenek diff'in yavaş çalışmasına (bazan oldukça yavaş) sebep olur. -D isim isim önişlemci makrosunun koşullarına uygun olarak katıştırılmış if-then-else biçimli çıktı üretir. -e -ed Çıktıyı bir ed betiği olarak üretir. -f --forward-ed Çıktı bir ed betiği gibi karışık olur ancak farklar dosyadaki sırasına uygun çıktılanır. -F düzifd --show-function-line=düzifd Bağlamsal veya tekilleştirilmiş biçimde, her bir değişiklik parçası için, önceki satırdan düzifd ile eşleşen kısmı gösterir. -h Bu seçenek herhangi bir etkiye sahip değildir, Unix uyumluluğu için vardır. -H --speed-large-files Pek çok küçük değişikliğe sahip büyük dosyaların karşılaştırılmasında işlemini hızlandırmak için buluşsal yöntemler (heuristics) kullanılır. --horizon-lines=satır_sayısı Farklılıklardan önceki ortak satırların son satır_sayısı satırını ve farklılıklardan sonraki ortak satırların ilk satır_sayısı satırını iptal etmez. -i --ignore-case Büyük ve küçük harf kullanımından kaynaklanan farklar gözönüne alınmaz, aynı kabul edilir. --ifdef=isim isim önişlemci makrosunun koşullarına uygun olarak katıştırılmış if-then-else biçimli çıktı üretir. -I düzifd --ignore-matching-lines=düzifd düzifd ile eşleşen satırlar diğer dosyada olsa da olmasada yok sayılır. --ignore-blank-lines Satırları karşılaştırırken boş satırları yoksayar. -l --paginate Çıktıyı sayfalamak için pr komutundan geçirir. -L etiket --label=etiket Bağlamsal ya da tekilleştirilmiş biçimli başlıklarda dosya ismi yerine etiket kullanılır. --left-column Yanyana çıktılama biçiminde iki ortak satırdan sadece soldakini basar. --line-format=biçim if-then-else biçimli tüm girdi satırlarını çıktılarken biçim kullanılır. -n -rcs RCS biçimli çıktı verir; her komutun etkilenen satır sayısını belirtmesi dışında -f ile aynıdır. -N --new-file Dizinleri karşılaştırırken, bir dosyanın sadece tek bir dizin içinde bulunduğu durumlarda; bu dosyayı diğer dizin içinde de, içi boş olarak, varmış gibi kabul eder. --new-group-format=biçim İkinci dosyadaki if-then-else biçimli girdi satırı gruplarını çıktılarken biçim kullanılır. --new-line-format=biçim İkinci dosyadaki if-then-else biçimli bir girdi satırını çıktılarken biçim kullanılır. --old-group-format=biçim Birinci dosyadaki if-then-else biçimli girdi satırı gruplarını çıktılarken biçim kullanılır. --old-line-format=biçim Birinci dosyadaki if-then-else biçimli bir girdi satırını çıktılarken biçim kullanılır. -p --show-c-function Her bir değişikliğin hangi C işlevi içinde olduğunu gösterir. -P --unidirectional-new-file Dizinleri karşılaştırırken, bir dosyanın sadece ikinci dizin içinde bulunduğu durumlarda; bu dosyayı diğer dizin içinde de, içi boş olarak, varmış gibi kabul eder. -q --brief Dosyalar farklıysa sadece raporlar, farkları bulmaz. -r --recursive Dizinleri karşılaştırırken, bulunan bütün alt dizinlerin içindekileri de karşılaştır. -s --report-identical-files Dosyalar aynıysa raporlar. -S dosya --starting-file=dosya Dizinleri karşılaştırırken, dosya ile belirtilen dosyadan başlar. Böylece yarıda kalmış bir kıyaslamayı devam ettirebilirsiniz. --from-file=dosya Tüm terimleri dosya ile karşılaştırır. dosya bir dizin olabilir. --to-file=dosya dosyayı tüm terimlerle karşılaştırır. dosya bir dizin olabilir. --sdiff-merge-assist sdiff'e yardım için ek bilgiler basar. sdiff, bu bilgileri diff'i çalıştırırken kullanır. Bu seçenek, kullanıcıların doğrudan kullanması için tasarlanmamıştır. --suppress-common-lines Yan yana çıktı biçiminde ortak satırlar çıktılanmaz. -t --expand-tabs Girdi dosyalarındaki sekmelerin eşitliğini sağlamak için; çıktılarken sekmeleri boşluklara çevirir. -T --initial-tab Normal ya da bağlamsal biçimdeki bir satırın metninden önceki boşlukları sekmelerle değiştirir. Böylece, satırların sekmelerle hizalanarak düzgün görünmesi sağlanır. -u Tekilleştirilmiş dosya biçimi kullanılır. --unchanged-group-format=biçim Her iki dosyadan da alınmış if-then-else biçimindeki bir ortak satır grubunu biçim biçiminde çıktılar. --unchanged-line-format=biçim Her iki dosyadan da alınmış if-then-else biçimindeki bir ortak satırı biçim biçiminde çıktılar. -U satır_sayısı --unified[=satır_sayısı] Bağlamın satır_sayısı satırı gösterilerek tekilleştirilmiş çıktı biçimi kullanılır. satır_sayısı belirtilmezse üç satır gösterilir. patch komutunun düzgün çalışması için içerikte en az iki satır olması gerekir. -v --version diff'in sürüm numarasını basar. -w --ignore-all-space Satırları karşılaştırırken boşlukları atlar. -W krk_sayısı --width=krk_sayısı Yanyana çıktı biçiminde krk_sayısı ile belirtilen genişlikte sütunlar kullanılır. -x şablon --exclude=şablon Dizinleri kıyaslarken, şablon ile eşleşen sahip alt dizinleri ve dosyaları yoksayar. -X dosya --exclude-from=dosya Dizinleri kıyaslarken, dosya içindeki şablonlar ile eşleşen sahip alt dizinleri ve dosyaları yoksayar. -y --side-by-side Yan yana çıktı biçimi kullanılır. İLGİLİ BELGELER , , , , ), , . ÇIKIŞ DURUMU Çıkış durumu olarak 0'ın anlamı, hiçbir farklılık bulunamadığıdır. Bazı farklılıkların olduğu durumlarda 1 ile çıkar. Şayet 2 ile çıkarsa, bir sorun var demektir. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/gzip.1.xml0000644000175000017500000006531110537551573020301 0ustar demirtendemirten 1 gzip gzip dosyaları sıkıştırır gunzip sıkıştırılmış dosyaları açar gzcat sıkıştırılmış dosyaları standart çıktıda açar KULLANIM gzip [ -acdfhlLnNrtvV19 ] [ -S sonek ] [ isim ... ] gunzip [ -acfhlLnNrtvV ] [ -S sonek ] [ isim ... ] gzcat [ -fhLV ] [ isim ... ] AÇIKLAMA gzip, isim ile belirtilen dosyanın boyutunu Lempel-Ziv Kodlamasını (LZ77) kullanarak küçültür. Mümkün olan bütün dosyaların isimlerinin sonuna .gz soneki getirilir ama dosyaların sahiplik, erişim ve düzenlenme zamanları korunur (VMS için öntanımlı uzantı -gz, MSDOS, OS/2 FAT, Windows NT FAT ve Atari için z dir). Şayet herhangi bir dosya ismi belirtilmemişse veya dosya ismi olarak "-" belirtilmişse, standart girdi sıkıştırılır ve standart çıktıya gönderilir. Sembolik bağlar, özellikle göz ardı edilir. Şayet sıkıştırılmış dosya ismi, içinde bulunduğu dosya sistemi için çok uzun ise, gzip bu ismi kısaltır. gzip, 3 karakterden uzun dosya ismi bölümlerini kısaltmaya çalışır (noktalar ile sınırlanmış bölümler). Şayet isim sadece küçük bölümler içeriyorsa, uzun kısımlar kısaltılır. Örneğin; dosya isimleri 14 karakter ile sınırlandırılmış ise, gzip.msdos.exe, gzi.msd.exe.gz şeklinde sıkıştırılır. Dosya isimleri için sınırlandırma olmayan dosya sistemlerinde isimler kısaltılmaz. Öntanımlı olarak, gzip orijinal dosya ismini ve zaman etiketlerini sıkıştırılmış dosyada da korur. Bu değerler -N seçeneği ile birlikte sıkıştırılmış dosyayı açarken kullanılır. Bu yöntem, kısaltılmış dosya isimleri olması durumunda veya bir dosya transferi sonrası zaman etiketleri korunmamışsa oldukça faydalı olur. Sıkıştırılmış dosyalar, gzip -g, gunzip veya gzcat kullanılarak orijinal durumlarına dönüştürülebilir. Şayet sıkıştırılmış dosya içinde saklanan orijinal dosya ismi, yeni dosya sistemi için geçerli değilse, orijinal isimden yeni bir isim uydurulur. gunzip, .gz, -gz, .z, -z, _z veya .Z ile biten dosyaların ve doğru sihirli sayı ile başlayan dosyaların isminin bulunduğu listeyi kendi komut satırına alır ve uzantıları atılmış halde orijinal durumlarına dönüştürür. gunzip ayrıca bazı özel uzantıları da tanır: .tgz ve taz (.tar.gz ve .tar.Z nin kısaltmaları olarak). Sıkıştırma işlemi sırasında, dosya isminin kısaltılmasının gerekli olması durumunda, gzip .tar uzantısı yerine .tgz kullanır. gunzip; gzip, zip, compress, compress -H veya pack ile sıkıştırılmış paketleri açabilir. Girdi biçiminin tespiti otomatik olarak yapılır. İlk iki biçim için, gunzip bir 32 bitlik CRC sınaması yapar. pack için, sıkıştırılmamış uzunluğu kontrol eder. Standart uncompress biçimi uyum sınamalarına izin verecek şekilde tasarlanmamıştır. Bununla birlikte, gunzip bazen bozuk bir .Z dosyasını tespit edebilir. Bir .Z dosyasını açarken bir hata alırsanız, standart uncompress komutunun uyarmadığını görüp de, .Z dosyasının sağlam olduğunu düşünmeyin. Bunun anlamı, standart uncompress, girdiyi kontrol etmez ve çıktı olarak çöp yığını üretebilir. SCO sıkıştırmasının -H biçimi (lzh sıkıştırma yöntemi) bir CRC ihtiva etmez ama bazı tutarlılık denetimlerine izin verir. zip ile sıkıştırılmış dosyalar, sadece 'deflation' yöntemi ile sıkıştırılmış tek bir üyeye sahip oldukları durumlarda, gzip ile açılabilirler. Bu özellik, sadece tar.zip dosyalarının tar.gz biçimine dönüştürülebilmesi amacı ile tasarlanmıştır. İçinde pek çok dosya bulunan zip dosyalarını gunzip ile açmak yerine unzip ile açın. gzcat, gunzip -c ile aynıdır. (gzcat'in gzip ailesi ile gelen komutunun asıl ismi zcat dır. zcat ise aslında compress ailesine aittir. Bu bakımdan, compress kurulu sistemlerde komut, gzcat şeklinde bulunabilir.) gzcat, ya komut satırındaki dosya listesini ya da standart girdideki dosyaları açar ve açılmış veriyi standart çıktıya yazar. gzcat, sonu .gz ile bitsin ya da bitmesin, doğru sihirli numaraya sahip dosyaları açar. gzip, zip ve PKZIP'de kullanılan Lempel-Ziv algoritmasını kullanır. Elde edilen sıkıştırma, dosyanın boyutuna ve genel altdizgelerin dağılımına bağlıdır. (*Ç.N.: gzip ingilizce metinler için iyi sonuç verir. Türkçe metinlerin sıkıştırılmasında bzip2 bariz şekilde daha iyi sıkıştırır.) Sıkıştırma, LZW (compress'de kullanılan), Huffman kodu (pack'de kullanılan) veya compact'daki uyarlanmış Huffman kodu ile yapılandan daha iyi sonuç verir. Sıkıştırma işlemi, sıkıştırılmış dosya orjinalinden büyük olsa bile, gerçekleştirilir. Bu durum için en kötü senaryo: gzip dosya başlığı için fazladan bir kaç bayt, her 32K blok için 5 bayt veya büyük dosyalar için %0.015 oranında boyut artışıdır. Gerçekte kullanılan disk bloklarının sayısı asla artmaz. gzip, sıkıştırma veya açma işlemi esnasında, dosya iyeliklerini, kiplerini ve zaman etiketlerini korur. SEÇENEKLER -a --ascii Ascii metin kipi: satır sonlarını yerel ayarlara göre dönüştürür. Bu seçenek, sadece Unix dışı birkaç sistemde desteklenir. Örneğin MSDOS'da sıkıştırma esnasında CRLF'ler LF'ye çevrilir ve açma işleminde LF'ler CRLF'ye dönüştürülür. -c --stdout --to-stdout Standart çıktıya yazar, orjinal dosyaları değiştirmeden muhafaza eder. Şayet çeşitli girdi dosyaları mevcut ise, çıktı, sıkıştırılmış bağımsız olarak sıkıştırılmış üyelerden oluşur. Daha iyi sıkıştırma elde etmek için, bütün girdi dosyalarını sıkıştırma işleminden önce birleştirin. -d --decompress --uncompress Sıkıştırılmış dosyayı açar. -f --force Dosyanın çoklu bağlara sahip olduğu durumlarda veya benzer dosyanın sistemde var olması durumunda ya da sıkıştırılmış verinin bir terminalden okunması/yazılması durumunda bile sıkıştırma/açma işleminin yapılmasını sağlar. Şayet girdi bilgisi gzip tarafından tanınmayan bir biçimde ise ve ayrıca --stdout seçeneği belirtilmişse, girdi dosyasını hiç değiştirmeden standart çıktıya kopyalar: gzcat'in, cat gibi davranmasına izin verir. Şayet -f verilmemiş ve gzip artalanda çalışmıyorsa, varolan dosyanın üzerine yazılıp yazılmayacağını kullanıcıya sorar. -h --help Yardım konularını görüntüler ve çıkar. -l --list Sıkıştırılmış her bir dosya için aşağıdaki bölümleri listeler: compressed size: sıkıştırılmış dosyanın boyu uncompressed size: sıkıştırılmamış dosyanın boyu ratio: sıkıştırma oranı (bilinmiyorsa 0.0%) uncompressed_name: sıkıştırılmamış dosyanın ismi Açılmış boyut, .Z dosyaları gibi gzip biçiminde olmayan sıkıştırılmış dosyalar için -1 olarak verilir. Bu tür bir dosyanın açılmış boyutunu bulmak için şunu kullanabilirsiniz: zcat file.Z | wc -c --verbose seçeneği ile birlikte kullanılırsa, aşağıdaki bölümler de gösterilir: method: sıkıştırma yöntemi crc: sıkıştırılmamış verinin 32 bitlik CRC'si date & time: sıkıştırılmamış dosya için tarih damgası Desteklenen sıkıştırma yöntemleri: deflate, compress, lzh (SCO compress -H) ve pack'dir. gzip biçiminde olmayan bir dosya için crc, ffffffff şeklinde belirtilir. --name seçeneği ile sıkıştırılmış dosya içinde eğer varsa, sıkıştırılmamış dosya ismi, tarih ve zaman saklanır. --verbose seçeneği ile ayrıca, bilinmeyen boyutlar olmadıkça bütün dosyalar için toplam boyut ve sıkıştırma oranı görüntülenir. --quiet seçeneği ile, başlık ve toplam satırları görüntülenmez. -L --license gzip lisansını görüntüler ve çıkar. -n --no-name Sıkıştırırken, orjinal dosya adını ve tarih damgasını kaydetmez. (İsmin kırpılması gerektiğinde, orjinal isim her zaman kaydedilir.) Açarken, orjinal ismi (sadece sıkıştırma sonekini kaldırır) ve orjinal tarih damgasını eski haline getirmez (sıkıştırılmış dosyadan kopyalar). Bu seçenek açma işlemi için öntanımlıdır. -N --name Sıkıştırırken dosya adını ve zaman damgasını kaydeder; bu seçenek sıkıştırma için öntanımlıdır. Açarken, varsa, orjinal dosya adı ve zaman damgasını eski haline getirir. Dosya ismi için sınırlama uygulayan sistemler veya bir dosya aktarımı sonucu zaman damgasının kaybolduğu durumlar için oldukça kullanışlı bir seçenektir. -q --quiet Bütün uyarılar engellenir. -r --recursive Dizinin alt dizinlerini de ardışık olarak dolaşır. Şayet komut satırından belirtilen bir dosya ismi bir dizin ise, gzip bu dizinin içine girer ve orada bulunan bütün dosyaları sıkıştır (veya gunzip'in kullanıldığı durumlara açar). -S .sonek --suffix .sonek  .gz soneki yerine .sonek sonekini kullanır. Herhangi bir sonek belirtilebilir. Dosyaları başka bir sisteme taşımak gibi bir niyetiniz varsa, karışıklığa sebep olmamak adına, .z ve .gz dışınaki soneklerden kaçının. Sonek bulunmadığı durumlarda, gunzip bütün dosyaları soneksiz açmaya kalkar: gunzip -S "" * (MSDOS için *.*) gzip'in eski sürümleri .z sonekini kullanmaktaydı ama pack(1) ile bir karışıklığa sebebiyet vermemek için bundan vazgeçildi. -t --test Sıkıştırılmış dosyanın bütünlüğünü sınar. -v --verbose Ayrıntı kipi. Sıkıştırılan veya açılan her bir dosya için isim ve sıkıştırma oranını gösterir. -V --version Sürüm numarasını ve derleme seçeneklerini gösterir ve çıkar. -# --fast --best Sıkıştırma hızını ayarlamayı sağlar. -1 ile -9 arasında değişen değerler alır. -1 (--fast) ile en hızlı yöntemle en az sıkıştırma, -9 (--best) ile en yavaş yöntemle en yüksek sıkıştırma yapılır. Öntanımlı değer -6 dır (hız ve sıkıştırmanın her ikisininde olabildiğince yüksek olduğu durum). GELİŞMİŞ KULLANIM Çoklu sıkıştırılmış dosyalar birleştirilebilir. Bu durumda, gunzip bütün üyeleri tek seferde açacaktır. Örneğin: gzip -c dosya1 > foo.gz gzip -c dosya2 >> foo.gz Daha sonra bu komut verilirse: gunzip -c foo Elde edilen sonuç aşağıdaki komuta eşdeğerdir: cat dosya1 dosya2 Bir .gz dosyasının bozulması durumunda diğer dosyayı kurtarmak mümkün olabilir (şayet hasarlı üye çıkarılırsa). Bununla birlikte, bütün üyeleri tek seferde sıkıştırarak daha iyi sıkıştırma sağlayabilirsiniz: cat dosya1 dosya2 | gzip > foo.gz Bu, aşağıdaki yöntemden daha iyi sıkıştırma sağlar. gzip -c dosya1 dosya2 > foo.gz Şayet birleşik dosyaları daha iyi bir sıkıştırma için tekrar sıkıştırmak isterseniz: gzip -cd eski.gz | gzip > yeni.gz Şayet sıkıştırılmış bir dosya çeşitli üyeler içeriyorsa, --list seçeneği ile bildirilen açılmış boyut ve CRC raporu sadece son üye için verilir. Diğerlerini kapsamaz. Şayet bütün üyelerin açılmış boyutuna ihtiyacınız varsa: gzip -cd dosya.gz | wc -c Çoklu dosyalar ile tek bir arşiv oluşturmak istiyorsanız ve daha sonra bu dosyaları birbirinden bağımsız olarak açılabilmesini istiyorsanız, tar veya zip gibi bir arşivleyici kullanın. GNU tar yazılımı gzip'i başlatmak için -z seçeneğine sahiptir. gzip, tar uygulamasına tamamlayıcı olarak geliştirilmiştir, onun yerini alacak bir uygulama değildir. ORTAM DEĞİŞKENLERİ GZIP ortam değişkeni, gzip uygulaması için öntanımlı birkaç değer ihtiva eder. Bu değerler önce yorumlanır ve daha sonra komut satırından belirtilen parametreler tarafından değiştirilebilirler. Örneğin: sh için: GZIP="-8v --name"; export GZIP csh için: setenv GZIP "-8v --name" MSDOSiçin: set GZIP=-8v --name Vax/VMS'de ortam değişkeninin adı karışıklık yaratmamak için GZIP_OPT olarak geçer. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , , . gzip dosya biçimi P. Deutsch içinde GZIP dosya biçimi belirtimi sürüm 4.3 olarak Internet RFC 1952'de (Mayıs 1996) belirtilmiştir ve <> adresinde bulunabilir. zip biçimi ise P. Deutsch içinde DEFLATE sıkıştırılmış veri biçimi belirtimi sürüm 1.3 olarak Internet RFC 1951'de (Mayıs 1996) belirtilmiştir ve <> adresinde bulunabilir. ÇIKIŞ DURUMU VE HATA İLETİLERİ Çıkış durumu normalde 0 dır, hata oluşması durumunda 1 döner, uyarı oluşması durumunda 2 döner. Usage: gzip [-cdfhlLnNrtvV19] [-S suffix] [file ...] Komut satırında geçersiz seçenekler tanımlandı. dosyaismi: not in gzip format gunzip'e argüman olarak verilen dosya, sıkıştırılmış bir dosya değil. dosyaismi: Corrupt input. Use zcat to recover some data. Sıkıştırılmış dosya zarar görmüş. Hatanın verildiği noktaya kadar olan kısım şu şekilde kurtarılabilir: zcat dosyaismi > kurtarılan dosyaismi: compressed with xx bits, can only handle yy bits Dosya (LZW kullanılarak) bu makinedeki açma programının işleyebileceği bitlerden daha fazlasını kullanabilen bir uygulama ile sıkıştırılmış. Dosyayı gzip ile tekrar sıkıştırın. Hem daha iyi sıkıştırma sağlar, hem de daha az bellek kullanır. dosyaismi: already has .gz suffix -- no change Belirtilen dosyanın zaten sıkıştırılmış olduğu kabul ediliyor. Dosyayı tekrar isimlendirin ve tekrar deneyin. dosyaismi already exists; do you wish to overwrite (y or n)? Mevcut dosyasının değiştirilmesini istiyorsanız "y" tuşuna basın, istemiyorsanız "n" ye basın. gunzip: corrupt input Bir SIGSEGV çelişkisi saptandı. Girdi dosyası bozuk olabilir. xx.x% Percentage of the input saved by compression. Sıkıştırma tarafından kaydedilmiş girdinin yüzdesi (sadece -v ve -l ile alakalıdır). -- not a regular file or directory: ignored Girdi dosyası normal bir dosya veya dizin değil ise (örneğin, bir sembolik bağ, soket, FIFO veya aygıt dosyası olabilir), dokunulmaz. -- has xx other links: unchanged Girdi dosyası bağlara sahiptir; dokunulmadan geçildi. Daha fazla bilgi için 'e bakınız. Çok sayıda bağa sahip dosyaları sıkıştırmak için -f seçeneğini kullanınız. YETERSİZLİKLER Sıkıştırılmış veriyi bir teybe yazarken, genellikle, çıktıyı blok sınırına kadar sıfırlarla doldurmak gerekebilir. Veri okunduğu ve bütün blok gunzip'e açılmak üzere gönderildiği zaman, gunzip sıkıştırılmış verinin ardında fazladan çöplük izi bulur ve öntanımlı olarak bir uyarı verir. Bu iletiyi atlamak için --quiet seçeneğini kullanmanız gerekir. Bu seçenek GZIP ortam değişkeni vasıtası ile ayarlanabilir: sh için: GZIP="-q" tar -xfz --block-compress /dev/rst0 csh için: (setenv GZIP -q; tar -xfz --block-compr /dev/rst0 Yukarıdaki örnekte, gzip, GNU tar uygulaması tarafından, belirtilen -z seçeneği ile çalıştırılır. Teypler üzerinde okuma ve yazma için aynı boyda bloklar ayrılmış olduğundan emin olun (tar'ın -b seçeneği ile). Bu örnek sizin tar uygulamasının GNU sürümünü kullandığınız kabul ederek verilmiştir. YAZILIM HATALARI gzip biçimi, modulo 2^32 girdi boyutuna göre davranır, bu nedenle --list seçeneği, 4 GB veya daha büyük dosyakarın sıkıştırılmamış boyunu ve sıkıştırma oranını yanlış raporlar. Daha büyük dosyaların gerçek boyutlarını tespit etmek için aşağıdaki komutu kullanarak bu sorunun çevresinden dolanabilirsiniz: zcat dosya.gz | wc -c Şayet sıkıştırılmış dosya araştırılamayan bir ortam üzerinde ise, --list seçeneği boyut olarak -1 ve crc olarak ffffffff döndürür. Bazı çok istisnai durumlarda, --best seçeneği öntanımlı seviye -6'dan daha kötü bir sıkıştırma uygular. Bazı son derece gereksiz dosyalarda, compress, gzip'den daha iyi sıkıştırma sağlar. TELİF HAKKI Telif Hakkı © 1998, 1999, 2001 Free Software Foundation, Inc. Telif Hakkı © 1992, 1993 Jean-loup Gailly Permission is granted to make and distribute verbatim copies of this manual provided the copyright notice and this permission notice are preserved on all copies. Permission is granted to copy and distribute modified versions of this manual under the conditions for verbatim copying, provided that the entire resulting derived work is distributed under the terms of a permission notice identical to this one. Permission is granted to copy and distribute translations of this manual into another language, under the above conditions for modified versions, except that this permission notice may be stated in a translation approved by the Foundation. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Ocak 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/echo.1.xml0000644000175000017500000001241610532245473020236 0ustar demirtendemirten 1 echo Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 echo tek satırlık bir metin görüntüler KULLANIM echo [seçenek]... dizge... AÇIKLAMA Kullandığınız kabuk burada açıklanandan farklı bir echo komutu içeriyor olabilir. Desteklenen seçenekler için kullanmakta olduğunuz kabuğun belgelerine göz atmanız faydalı olabilir. dizgeyi standart çıktıya basar. -n Satırın sonuna satırsonu karakteri basmaz. -e Aşağıda listelenen tersbölü öncelemeli karakterlerin yorumlanmasını etkinleştirir. -E Aşağıda listelenen tersbölü öncelemeli karakterler yorumlanmaz (öntanımlıdır). --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. -e seçeneği kullanıldığı durumlarda, aşağıdaki dizilimler yorumlanır: \NNN ASCII kodu NNN (sekizlik) olan karakter. \\ Tersbölü \a Uyarı sesi \b Gerisilme \c Kendinden sonra gelen satırsonu karakteri yoksayılır. \f Sayfa ileri \n Satırsonu \r Satırbaşı \t Yatay sekme \v Düşey sekme YAZAN Bilinmiyor. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER echo komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve echo yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils echo ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Mart 2004Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/ifnames.1.xml0000644000175000017500000000650610307324243020736 0ustar demirtendemirten 1 ifnames Kullanıcı Komutları autoconf 2.59 Kasım 2003 ifnames C dosyalarından önişlemci komutlarını çıkarır KULLANIM ifnames [seçenek] ... [dosya] ... AÇIKLAMA C kaynak dosyalarının hepsini tarar (veya dosya belirtilmemişse standart girdiyi) ve standart çıktıya, bu dosyalarda bulunan '#if', '#elif', '#ifdef' veya '#ifndef' yönergelerini sırayla listeler. Her bir yönerge bir satıra basılır ve o yönergeyi içeren dosyalar boşluk ile ayrılmış şekilde listelenir. --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. YAZAN David J. MacKenzie ve Paul Eggert tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-autoconf@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2003 Free Software Foundation, Inc.Bu bir serbest yazılımdır; kopyalama koşulları için kaynak koduna bakınız. Hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , . ifnames komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve ifnames yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info ifnames ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcin@belgeler.org, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/crontab.1.xml0000644000175000017500000001236010554145656020754 0ustar demirtendemirten .\"/* Copyright 1988,1990,1993 by Paul Vixie .\" * All rights reserved .\" * .\" * Distribute freely, except: don't remove my name from the source or .\" * documentation (don't take credit for my work), mark your changes (don't .\" * get me blamed for your possible bugs), don't alter or remove this .\" * notice. May be sold if buildable source is provided to buyer. No .\" * warrantee of any kind, express or implied, is included with this .\" * software; use at your own risk, responsibility for damages (if any) to .\" * anyone resulting from the use of this software rests entirely with the .\" * user. .\" * .\" * Send bug reports, bug fixes, enhancements, requests, flames, etc., and .\" * I'll try to keep a version up to date. I can be reached as follows: .\" * Paul Vixie 6lt;paul@vix.com> uunet!decwrl!vixie!paul .\" */ 1 crontab 4. Berkeley Dağıtımı 29 Aralık 1993 crontab bağımsız kullanıcılar için crontab dosyalarının bakımını ve işletilmesini sağlar (V3) crontab [-u kullanıcı] dosya crontab [-u kullanıcı] {-l | -r | -e } AÇIKLAMA crontab; Vixie Cron içindeki sürecini yürüten tabloları yüklemek, kaldırmak veya listelemek için kullanılan programdır. Her kullanıcı kendi crontab dosyasına sahip olabilir. Bu dosyalar /var dizini içinde olmasına rağmen, doğrudan düzenlenecek bir yapıda değildirler. Şayet bir cron.allow (izin) dosyası varsa, bu komutu kullanabilmek için, bu dosyada listelenmiş olmak zorundasınız. Eğer cron.allow dosyası yok fakat bir cron.deny (red) dosyası mevcut ise, bu komutu kullanabilmek için cron.deny dosyası içindeki listede adınızın olmaması gerekir. Eğer bu iki dosyanın ikisi de yoksa, ayar seçeneneklerine bağlı olarak, sadece süper kullanıcı bu komutu kullanabilir veya bütün kullanıcılar bu komutu çalıştırma hakkına sahip olabilirler. Buradaki temel nokta ayar seçenekleridir. -u seçeneği belirtilmişse, bu seçenek crontab dosyası çimdiklenecek olan kullanıcının adını belirtir. Şayet bu seçenek yok ise, crontab komutu çalıştıran kullanıcı olarak "sizin" crontab dosyanızı araştıracaktır. Unutmayın ki; , crontab'ın kafasını karıştırabilir. Eğer programını çalıştırdıktan sonra crontab'ı kullanacaksanız, güvenlik amacı ile, -u seçeneğini kullanmalısınız. Bu komutun yukarda gösterilen ilk kullanım şekli, belirtilen dosya ya da dosya yerine ``-'' verildiğinde standart girdiden yeni bir crontab dosyasını yüklemek için kullanılır. -l seçeneği, o anki crontab'ın standart çıktıda görüntülenmesini sağlar. -r seçeneği, o anki crontab'ı siler. -e seçeneği, VISUAL veya EDITOR ortam değişkeni ile belirtilmiş olan metin düzenleyici ile, o anki crontab dosyasını düzenlemek için kullanılır. Metin düzenleyiciden çıktıktan sonra, düzenlenmiş olan crontab dosyası özdevinimli yüklenecektir. İLGİLİ BELGELER , . İLGİLİ DOSYALAR /etc/cron.allow /etc/cron.deny STANDARTLAR crontab komutu, IEEE Std1003.2-1992 (''POSIX'') ile uyumludur. Bu yeni komut sözdizimi, klasik SVR3 sözdiziminden farklı olduğu gibi, Vixie Cron'un önceki sürümlerinden de farklılık gösterir. TEŞHİS Şayet yanlış bir komut biçimi ile çalıştırmaya kalkarsanız, kısa bir kullanım bilgisi alırsınız. YAZAN Paul Vixie paul@vix.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/chgrp.1.xml0000644000175000017500000001524710532245473020430 0ustar demirtendemirten 1 chgrp Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 chgrp dosyanın grup iyeliğini değiştirir chgrp [seçenek]... grup dosya... chgrp [seçenek]... --reference=örnek-dosya dosya... AÇIKLAMA Herbir dosyanın ait olduğu grubu grup olarak değiştirir. --reference seçeneği ile her dosyanın grubunu örnek-dosyanın grubu ile aynı yapar. -c --changes Sadece değişiklik olduğu zaman rapor vermesi dışında --verbose gibidir. --dereference Sembolik bağların kendilerini etkilemez, sadece bağın hedefini etkiler. -h --no-dereference Sembolik bağları etkiler, sembolik bağların hedefi olan dosyaları etkilemez (sadece sembolik bağların sahiplerinin değiştirilebildiği sistemlerde etkilidir). --no-preserve-root `/' özel olarak ele alınmaz (öntanımlıdır) -f --silent --quiet Pekçok hata iletisi engellenir. --reference=örnek-dosya grup yerine örnek-dosya'nın grubu kullanılır. -R --recursive Dosya ve dizinler ardışık olarak ele alınır. -v --verbose İşlem yapılan her bir dosya için bir tanı bilgisi çıktılar. Aşağıdaki seçenekler -R seçeneği ayrıca belirtildiği zaman bir dosya hiyerarşisinden diğerine nasıl geçileceğini belirlerler. Birden fazlası belirtilmişse sonuncusu etkili olur. -H Eğer bir komut satırı argümanı bir dizine sembolik bağ ise işlem bağa değil bağın hedefine uygulanır. -L bir dizine sembolik bağ olan bağlar saptandığında işlem bağa değil hedefine uygulanır. -P İşlem mümkünse sembolik bağın kendisine uygulanır, hedefine değil (öntanımlı) --help Bu yardım metnini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. ÖRNEKLER chgrp staff /u /u dizininin grubunu staff olarak değiştirir. chgrp -hR staff /u /u dizininin ve altındaki dosyaların grubunu staff olarak değiştirir. YAZAN David MacKenzie ve Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER chgrp komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve chgrp yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils chgrp ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Kasım 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/ssh.1.xml0000644000175000017500000015136010307336012020105 0ustar demirtendemirten .\" -*- nroff -*- .\" .\" Author: Tatu Ylonen <ylo@cs.hut.fi> .\" Copyright (c) 1995 Tatu Ylonen <ylo@cs.hut.fi>, Espoo, Finland .\" All rights reserved .\" .\" As far as I am concerned, the code I have written for this software .\" can be used freely for any purpose. Any derived versions of this .\" software must be clearly marked as such, and if the derived work is .\" incompatible with the protocol description in the RFC file, it must be .\" called by a name other than "ssh" or "Secure Shell". .\" .\" Copyright (c) 1999,2000 Markus Friedl. All rights reserved. .\" Copyright (c) 1999 Aaron Campbell. All rights reserved. .\" Copyright (c) 1999 Theo de Raadt. All rights reserved. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE AUTHOR ``AS IS'' AND ANY EXPRESS OR .\" IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE IMPLIED WARRANTIES .\" OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE ARE DISCLAIMED. .\" IN NO EVENT SHALL THE AUTHOR BE LIABLE FOR ANY DIRECT, INDIRECT, .\" INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL DAMAGES (INCLUDING, BUT .\" NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS OR SERVICES; LOSS OF USE, .\" DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) HOWEVER CAUSED AND ON ANY .\" THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT LIABILITY, OR TORT .\" (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY OUT OF THE USE OF .\" THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE. .\" 1 ssh BSD Genel Komutları Kılavuzu BSD 25 Eylül 1999 sshOpenSSH SSH istemcisi (uzaktan oturum açma aracı) KULLANIM ssh [ -l kullanıcı ] konakismi | kullanıcı@konakismi [ komut ] ssh [ -afgknqstvxACNTX1246 ] [ -b bağlantı_adresi ] [ -c şifre_belirtimi ] [ -e önceleme_krk ] [ -i kimlik_dosyası ] [ -l kullanıcı ] [ -m mac_belirtimi ] [ -o seçenek ] [ -p port ] [ -F yapılandırma_dosyası ] [ -L yerelport:uzakkonak:uzakkonakportu ] [ -R uzakport:yerelkonak:yerelkonakportu ] [ -D port ] konakismi | kullanıcı@konakismi [ komut ] AÇIKLAMA ssh (SSH istemci) uzaktaki bir makinada komut çalıştırmak için uzaktaki makinada bir kullanıcı oturumu açmayı sağlayan bir uygulamadır. rlogin ve rsh'ın yerini alması amaçlanmıştır. ssh güvenli olmayan bir ağ üzerindeki güvenilir olmayan iki sistemin şifreli dolayısı ile güvenli iletişim kurmalarını sağlar. X11 bağlantıları ve çeşitli TCP/IP bağlantı portları da güvenli kanal üzerinden iletilebilirler. ssh, konakismi ile belirtilen makinaya bağlanır ve oturum açar. Şayet kullanıcı bir komut belirtmiş ise, kullanıcıya oturum kabuğu yerine komutun çalıştırıldıktan sonraki çıktısı döndürülür. Kullanıcı, uzaktaki sisteme kimliğini kanıtlamak zorundadır ve bunu kullanılan protokole bağlı olarak farklı yöntemlerle yapabilir: SSH protokolünün 1. sürümü İlk olarak eğer kullanıcının oturum açtığı sistemin ismi uzaktaki sistemin /etc/hosts.equiv veya /etc/ssh/shosts.equiv dosyalarında bulunuyorsa ve her iki taraftaki kullanıcı isimleri aynı ise, kullanıcın uzak sisteme erişmesine hemen izin verilir. İkinci olarak, eğer .rhosts veya .shosts dosyaları kullanıcının uzaktaki ev dizininde mevcut ise ve istemci makinanın adı ile bu makinadaki kullanıcı adı bu dosyalardan birinde var ise, yine kullanıcın erişmesine izin verilir. Güvenli olmamaması nedeni ile bu çeşit kimlik denetiminin kullanmasına normalde sunucu tarafından izin verilmez. İkinci kimlik denetim yöntemi ise rhosts veya hosts.equiv yöntemlerinin RSA tabanlı konak kimlik denetimi ile birlikte kullanılmasıdır. Bu şu anlama gelir: eğer erişime $HOME/.rhosts, $HOME/.shosts, /etc/hosts.equiv veya /etc/ssh/shosts.equiv tarafından izin verilmiş ve buna ek olarak sunucu da istemci anahtarını doğrulayabiliyorsa (DOSYALAR bölümündeki /etc/ssh/ssh_known_hosts ve $HOME/.ssh/known_hosts dosyalarının açıklamalarına bakınız), ancak o zaman oturum açılmasına izin verilir. Bu kimlik denetimi yöntemi sayesinde IP kandırmaca, DNS kandırmaca ve yönlendirme kandırmacanın sebep olduğu güvenlik açıkları engellenmiş olur. Sistem yöneticilerine bilgi/etc/hosts.equiv, $HOME/.rhosts ve rlogin/rsh protokolleri genel olarak güvenli değillerdir ve güvenliğin gerektiği durumlarda kullanılmamaları gerekir. Üçüncü kimlik kanıtlama yöntemi olarak, ssh RSA tabanlı kimlik denetimini destekler. Bu senaryo açık anahtarlı kriptografiye dayanır: Şifrelemenin ve şifre çözmenin farklı anahtarlarla yapıldığı ve şifre çözme anahtarını şifreleme anahtarından türetmeniz mümkün olmadığı kripto sistemleri vardır. RSA böyle bir sistemdir. Burada amaç her kullanıcının kimlik denetimi için bir çift genel ve özel anahtar oluşturmasıdır. Sunucu genel anahtara sahip iken, özel anahtar sadece kullanıcının kendisinde bulunur. $HOME/.ssh/authorized_keys dosyası erişim hakkı olan genel anahtarları listeler. Kullanıcı oturum açmak istediği zaman, ssh kimlik denetimi için hangi anahtar çiftini kullanmak istediğini sunucuya bildirir. Sunucu bu anahtarın geçerli olup olmadığına bakar, şayet geçerli ise kullanıcıya (aslında kullanıcı adına çalışan ssh'a) kullanıcının genel anahtarı ile şifrelenmiş bir kimlik sorgusu, rasgele bir sayı gönderir. Şifreli kimlik sorgusu sadece uygun özel anahtar ile çözülebilir. Kullanıcının istemcisi bu kimlik sorgusunu kullanıcının özel anahtarı ile çözer, böylece uygun özel anahtarın varlığını ispatlar (özel anahtarı sunucuya göstermeden). ssh RSA kimlik denetim protokolünü özdevinimli olarak gerçekleştirir. Kullanıcı kendi RSA anahtar çiftini komutunu çalıştırarak oluşturur. Bu işlem sayesinde özel anahtar $HOME/.ssh/identity dosyasında ve genel anahtar da $HOME/.ssh/identity.pub doyasında saklanır. Daha sonra kullanıcı identity.pub dosyasını uzak makinenin kullanıcının ev dizinideki $HOME/.ssh/authorized_keys dosyasına kopyalamalıdır. authorized_keys dosyası geleneksel $HOME/.rhosts dosyasına karşılık gelir ve her satırı bir anahtar içerir (satırlar çok uzun olabilmektedir). Sonuçta kullanıcı parola girmeden oturum açmaya hak kazanmaktadır. RSA kimlik denetimi rhosts kimlik denetimine göre daha güvenlidir. RSA kimlik denetiminin en uygun kullanımı bir kimlik denetimi ajanı ile sağlanabilir. Daha fazla bilgi için 'a bakınız. Şayet bahsedilen kimlik denetimi yöntemleri hata verirler ise, bu sefer ssh kullanıcıya parola sorar. Parola ana makineye denetim için gönderilir. Fakat bütün iletişim şifrelendiği için parola ağı dinlemekte olan biri tarafından görülemez. SSH protokolünün 2. sürümü Kullanıcı protokolün 2. sürümünü kullanarak bağlantı kurduğunda benzer kimlik denetimi yöntemleri kullanılır. PreferredAuthentications (tercih edilen kimlik kanıtlamaları) için öntanımlı değerler kullanılarak, istemci öncelikle konak tabanlı kimlik denetimi ile uzaktaki makineye erişmeye çalışır; bu yöntemin başarısız olması durumunda, genel anahtarlı kimlik denetimi yöntemi denenir, bu yöntemin de başarısız olması durumunda son olarak klavye etkileşimli ve parolalı kimlik denetimi yöntemine başvurulur. Genel anahtar yöntemi, bir önceki bölümde anlatılan RSA kimlik denetimi ile benzerdir ve RSA veya DSA algoritmalarının kullanılmasına izin verir: İstemci oturum tanıtıcısını özel anahtarı ($HOME/.ssh/id_dsa veya $HOME/.ssh/id_rsa) ile imzalar ve sonucu sunucuya gönderir. Sunucu, bu imza ile eşleşen genel anahtarın $HOME/.ssh/authorized_keys dosyasında olup olmadığına bakar. Hem anahtarın listede bulunması hem de imzanın doğru olması durumunda istemciye erişim izni verilir. Oturum tanıtıcı sadece sunucu ve istemci tarafından bilinen ortak Diffie-Hellman değerinden türetilir. Şayet genel anahtarlı kimlik denetimi başarısız olursa ya da desteklenmiyorsa, kullanıcının kimliğini ispatlamak için kullanıcının parolası şifrelenerek sunucuya gönderilebilir. ssh bunlara ek olarak konak tabanlı ve kimlik sorma/yanıt verme kimlik denetimi yöntemlerini de destekler. Protokol 2 gizlilik ve bütünlük ilkeleri için ek mekanizmalar sağlar. Gizlilik için veri trafiği 3DES, Blowfish, CAST128 veya Arcfour algoritmaları ile şifrelenir ve bütünlük ilkesi için ise hmac-md5 ya da hmac-sha1 algoritmaları kullanılır. Protokol 1'in bağlantının bütünlüğünü kesinlikle garanti eden bir mekanizmaya gereksinimi olduğu unutulmamalıdır. Oturum ve Uzaktan Yürütme Sunucu, kullanıcının kimliğini onayladığı takdirde ya kullanıcının belirttiği komutu yürütür ya da sistemde oturum açar ve uzak sistemde kullanıcının normal bir kabuğa erişmesini sağlar. Uzakta çalıştırılacak komut ya da kabukla gerçekleştirilen bütün iletişim şifrelenir. Kullanıcı, sözde uçbirim (normal oturum) sağlanması durumunda aşağıdaki önceleme karakterlerini kullanabilir. Şayet bir uçbirim sağlanmazsa, oturum saydam olur ve ikili veri güvenilir şekilde aktarılabilir. Birçok sistemde önceleme karakterini ``none'' şeklinde ayarlamak tty kullanılsa bile oturumu saydam kılar. Uzak sistemdeki komut ya da kabuk sonlandığında oturum sonlanır ve bütünl X11 ve TCP/IP bağlantıları kapatılır. Erişilen makinada çalıştırılan uygulamanın çıkış durumu ssh'ın çıkış durumu olarak döndürülür. Önceleme Karakterleri Sözde uçbirim istenmesi durumunda ssh birçok işlevi bir önceleme karakteri aracılığı ile desteker. Tek bir yaklaşık işareti (tilde) ~~ şeklinde ya da yaklaşık işaretini aşağıda belirtilen karakterlerin haricindeki bir karakterin takip etmesi şeklinde gönderilebilir. Önceleme karakterinin önceleme karakteri olarak yorumlanabilmesi karakterden hemen sonra bir satırsonu karakteri gelmelidir. Önceleme karakteri yapılandırma dosyasındaki EscapeChar yapılandırma seçeneği ile ya da komut satırında -e seçeneği ile değiştirilebilir. Desteklenen öncelemler (öntanımlının '~' olduğu kabulüyle) şunlardır: ~. Bağlantıyı kes ~^Z ssh'ı artalanda çalıştır ~# İletilen bağlantıları listele ~& İletilen bağlantının ya da X11 oturumlarının sonlandırılmasını beklerken ssh'ı artalanda çalıştır ~? Önceleme karakterlerinin listesini göster ~B Uzak sisteme sonlandırma iletisi gönder (sadece uzak sistemin de desteklemesi durumunda SSH protokolünün 2. sürümü için geçerlidir) ~C Komut satırı aç (sadece -L ve -R seçeneklerini kullanarak port iletimi eklemek için yararlıdır) ~R Bağlantının anahtarlarının yenilenmesini iste (sadece uzak sistemin de desteklemesi durumunda SSH protokolünün 2. sürümü için geçerlidir) X11 ve TCP İletimi Şayet ForwardX11 değişkeni ``yes'' şeklinde ayarlı ise (ya da aşağıdaki -X ve -x seçeneklerinin tanımlarına bakınız) ve kullanıcı X11 (DISPLAY çevre değişkeni atanmış ise) kullanıyorsa, X11 görüntüye olan bağlantı özdevinimli biçimde uzaktaki sisteme iletilir. Bu sayede kabuktan (ya da komut ile) çalıştırılan herhangi bir X11 programı şifreli kanal boyunca iletilir ve yerel sistemin gerçek X sunucusu ile bağlantısı gerçekleştirilmiş olur. Kullanıcı DISPLAY değişkenini el ile ayarlamamalıdır. X11 bağlantılarının iletilmesi komut satırında ya da yapılandırma dosyaları aracalığı ile ayarlanabilir. ssh tarafından ayarlanan DISPLAY değeri (sıfırdan büyük bir sayı) sunucu sistemi işaret eder. Bu normaldir ve sebebi de ssh'nın bağlantıları şifreli kanal üzerinden iletmek için sunucu sistemde 'vekil' X sunucusu oluşturmasıdır. ssh yine sunucu makinede özdevinimli biçimde Xauthority verisini ayarlar. Bu amaçla rasgele yetkilendime çerezi üretilip sunucuda 'Xauthority' dosyasında saklanır ve iletilen bağlantıların bu çerezi taşıyıp taşımadıkları kontrol edilir ve bağlantı açıldığında bu çerez gerçek çerez ile değiştirilir. Gerçek kimlik denetimi çerezi sunucu sisteme hiçbir zaman gönderilmez (ve hiçbir çerez düz metin olarak gönderilmez). Şayet ForwardAgent değişkeni ``yes'' şeklinde ayarlandı ise (aşağıda açıklanan -A ve -a seçeneklerine bakınız) ve kullanıcı kimlik denetimi ajanı kullanılıyorsa, ajana olan bağlantı özdevinimli biçimde uzak tarafa iletilir. Keyfi TCP/IP bağlantılarının güvenli kanal üzerinden iletimi ya komut satırında ya da yapılandırma dosyasında belirtilebilir. TCP/IP iletimi uygulamalarına örnek olarak elektronik para çantasına güvenli bağlantı ya da güvenlik duvarı üzerinden iletişim verilebilir. Sunucu kimlik denetimi ssh kullanılmış olan bütün ana sistemleri içeren bir veritabanını özdevinimli olarak oluşturur ve denetler. Ana sistem anahtarları kullanıcının ev dizinindeki $HOME/.ssh/known_hosts dosyasında tutulur. Buna ek olarak /etc/ssh/ssh_known_hosts dosyasına da bilinen sistemleri kontrol için özdevinimli olarak başvurulur. Yeni sistemler özdevinimli olarak kullacının dosyasına eklenir. Şayet bir sistemin kimliği değişirse, ssh bu konuda uyarır ve truva atlarının kullanıcın parolasını çalmasını engellemek için parola kimlik denetimini edilgenleştirir. Bu mekanizmanın diğer bir amacı şifrelemeyi es geçebilen araya girme saldırılarına engel olmaktır. StrictHostKeyChecking seçeneği anahtarı bilinmeyen ya da değişmiş olan sistemlerde oturum açmayı engellemek için kullanılabilir. Seçenekler şunlardır: -1 ssh'yı sadece protokolün 1. sürümünü kullanmaya zorlar. -2 ssh'yı sadece protokolün 2. sürümünü kullanmaya zorlar. -4 ssh'yı sadece IPv4 adreslerini kullanmaya zorlar. -6 ssh'yı sadece IPv6 adreslerini kullanmaya zorlar. -a Kimlik denetimi ajanı bağlantı iletimini iptal eder. -A Kimlik denetimi ajanı bağlantı iletimini etkinleştirir. Bu ayrıca yapılandırma dosyasında da her bir konak için ayrı ayrı belirtilebilir. Bu seçenek etkinleştirilirken dikkat edilmelidir. Uzak konaktaki (ajanın Unix-alan soketi için) dosya izinlerini atlayabilen kullanıcılar iletilen bağlantılar sayesinde yerel ajana erişebilirler. Saldırgan, ajandan anahtarları alamaz ancak ajanda yüklü olan kimlikleri kullanarak kimlik denetimini geçmeyi başarabilir. -b bağlantı_adresi Çoklu arayüzü olan ya da takma isimli adresler kullanan sistemlerde iletişimin yapılacağı arayüzü belirler. -c blowfish | 3des | des Oturumu şifrelemekte kullanılacak şifreyi seçer. Öntanımlı değer 3des'dir. Güvenli olduğuna inanılır. 3des (üçlü-des) şifreleme-şifre çözme-şifreleme üçlüsünü 3 farklı anahtarla gerçekleştirir. blowfish hızlı bir blok şifresidir; çok güvenilirdir ve 3des'ten çok daha hızlıdır. des ise 3des şifrelemeyi desteklemeyen eski protokol 1 gerçeklemeleri ile işbirliktelik adına desteklenir. Şifreleme ile ilgili zayıflıklarından dolayı des'in kullanılmaması önemle tavsiye edilir. -c şifre_belirtimi Ek olarak, protokol 2'de tercih sırasını belirtmek için virgülle ayrılmış şifreleme listesi verilebilir. Daha fazla bilgi için yapılandıma dosyaındaki Ciphers (Şifreler) satırına bakınız. -C Bütün verilerin (stdin, stdout, stderr, X11 verileri ve TCP/IP bağlantı verileri) sıkıştırılmasını sağlar. Sıkıştırma algoritması 'in kullandığı ile aynıdır. CompressionLevel(Sıkıştırma Seviyesi) seçeneği protokolün 1. sürümü için ``seviye'' yi belirler. Modem hatları ve diğer yavaş bağlantılar için sıkıştırma kullanılmalıdır, ancak hızlı ağlar için bu sadece yavaşlamaya neden olacaktır. Öntanımlı değer yapılandırma dosyalarında her konak için ayrı ayrı belirtilebilir. (Compression [Sıkıştırma] seçeneğine bakınız). -D port Yerel "özdevimli" uygulama seviyesinde port iletimini belirtir. Yerel tarafta portu dinlemek üzere bir soket ayrılır. Bu port ile ne zaman bir bağlantı kurulsa, bağlantı güvenli kanal üzerinden iletilir ve uzak sistemde nereye bağlanılacağı uygulama protokolü kullanılarak belirlenir. Şu anda SOCKS4 ve SOCKS5 protokolleri desteklenmektedir. ssh bir SOCKS sunucusu olarak davranır. Sadece yetkili kullanıcı (root) ayrıcalıklı portları iletebilir. Özdevimli port iletimleri yapılandırma dosyasında da belirtilebilir. -e krk | ^krk | none pty'li bir oturum için önceleme karakterini ayarlar (öntanımlı: '~'). Önceleme karakteri sadece bir satırının başında ise tanınabilir. Önceleme karakterini nokta ('.') takip ederse bağlantı sonlandırılır; control-Z takip ederse bağlantı askıya alınır; '~' takip ederse önceleme karakteri bir kez gönderilir. Karakteri ``none'' şeklinde ayarlamak öncelemleri iptal eder ve oturumu tamamen saydam yapar. -f Komut yürütülmeden hemen önce ssh'nın arkaplanda çalışmasını sağlar. Bu ssh'nın kullanıcı ya da anahtar parolası sorması gerektiği ancak kullanıcının bu işlemin arkaplanda yapılmasını istediği durumlarda yararlıdır. Bu seçenek -n seçeneğinin de uygulanmasını sağlar. X11 programları uzak konakta çalıştırırken komutun şöyle çağrılması tavsiye edilir: ssh -f konakismi xterm. -F yapılandırma_dosyası Kullanıcının kendine özgü yapılandırma dosyasını belirtmek içindir. Şayet komut satırında bir yapılandırma_dosyası verilirse, sistemin yapılandırma dosyası (/etc/ssh/ssh_config) görmezden gelinir. $HOME/.ssh/config dosyası kullanıcının öntanımlı yapılandırma dosyasıdır. -g Uzak konakların iletilen yerel portlara bağlanmasına izin verir. -i kimlik_dosyası RSA ya da DSA kimlik doğrulamaları için kullanılacak olan kimlik dosyasını (dolayısıyla gizli anahtarı) belirtir. Protokolün 1. sürümü için varsayılan dosya $HOME/.ssh/identity dosyasıdır. $HOME/.ssh/id_rsa ve $HOME/.ssh/id_dsa ise protokolün 2. sürümü için öntanımlı dosyalardır. Kimlik dosyaları her bir konak için ayrı ayrı yapılandırma dosyasında da belirtilebilir. -i seçeneğinin birden fazla kullanılması mümkündür (ve yapılandırma dosyalarında birden fazla kimlik tanımlamak da). -I akıllıkart_aygıtı Kullanılacak olan akıllıkart aygıtını belirtir. Belirtilen aygıt kullanıcının RSA gizli anahtarının bulunduğu akıllıkart ile iletişim için kullanılan aygıt olmalıdır. -k Kerberos biletlerinin ve AFS dizgeciklerinin iletimini iptal eder. Bu ayrıca yapılandırma dosyasında her konak için ayrı ayrı belirtilebilir. -l kullanıcı_ismi Uzak sistemde oturum açmak için kullanılacak kullanıcı adını belirtir. Bu yine yapılandırma dosyasında her bir konak için ayrı ayrı belirtilebilir. -L yerelport:uzakkonak:uzakkonakportu Belirtilen yerel portun uzak konaktaki porta iletilmesi için kullanılır. Bunu sağlamak için yerel sistemde bir soket yerelport portunu dinlemeye başlar ve bu porta bağlantı isteği geldiğinde, bağlantı güvenli kanaldan iletilerek uzakkonak üzerindeki uzakkonakportuna bir bağlantı gerçekleştirilir. Port iletimi, yapılandırma dosyasında da belirtilebilir. Sadece yetkili kullanıcı (root) ayrıcaklı portları iletebilir. IPv6 adresler için farklı bir sözdizimi kullanılır: yerelport/uzakkonak/uzakkonakportu. -m mac_belirtimi Protokolün 2. sürümünde ayrıca tercih sırasına göre virgüllerle ayrılmış MAC (message authentication code - ileti kimlik denetimi kodu) algoritmaları belirtilebilir. Daha fazla bilgi için MACs anahtar sözcüğüne bakınız. -n /dev/null'u standart girdiye yöneltir (yani standart girdiden okuma yapılması engellenir). ssh artalanda çalışıyorsa bu seçenek kullanılmak zorundadır. Uzak sistemde X11 programları çalıştırılırken bu seçenek çok kullanılır. Örneğin, ssh -n shadows.cs.hut.fi emacs & komutu shadows.cs.hut.fi konağında emacs uygulamasını başlatacaktır ve X11 bağlantısı özdevinimli olarak şifreli kanal üzerinden iletilecektir. ssh artalana yerleştirilecektir. (Ancak ssh'nın kullanıcı ya da anahtar parolası gerektirmesi durumunda bu çalışmayacaktır; ayrıca -f seçeneğine de bakınız.) -N Bir uzak komut çalıştırmaz. Bu sadece port iletimi için yararlıdır (sadece protokolün 2. sürümünde). -o seçenek Yapılandırma dosyasındaki biçime uygun seçenekler belirtmek için kullanılabilir. Kendisine özel komut satırı seçeneği olmayan yapılandırma seçeneklerini belirtmek için kullanılabilir. Aşağıda sıralanan seçeneklere ait tüm ayrıntılar ve alabilecekleri olası değerler için 'e başvurunuz. AddressFamily (Adres Ailesi) BatchMode (Toplu İş Kipi) BindAddress (Bağlantı Adresi) ChallengeResponseAuthentication (Kimlik Sorma/Yanıtlama Yöntemi) CheckHostIP (Konak IP Denetimi) Cipher (Şifre) Ciphers (Şifreler) ClearAllForwardings (Bütün İletimleri Temizle) Compression (Sıkıştırma) CompressionLevel (Sıkıştırma Seviyesi) ConnectionAttempts (Bağlantı Denemeleri) ConnectionTimeout (Bağlantı Zaman Aşımı) DynamicForward (Özdevimli İletim) EscapeChar (Önceleme Karakteri) ForwardAgent (İletim Ajanı) ForwardX11 (X11 İletimi) ForwardX11Trusted (Güvenilir X11 İletimi) GatewayPorts (Ağ Geçidi Portları) GlobalKnownHostsFile (Genel Bilinen Konaklar Dosyası) GSSAPIAuthentication (GSSAPI Kimlik Denetimi) GSSAPIDelegateCredentials (GSSAPI Yetkilendirme Tanıtımları) Host (Konak) HostbasedAuthentication (Konak Tabanlı Kimlik Denetimi) HostKeyAlgorithms (Konak Anahtarı Algoritmaları) HostKeyAlias (Konak Anahtarı Takma Adları) HostName (Konak Adı) IdentityFile (Kimlik Dosyası) LocalForward (Yerel İletim) LogLevel (Günlükleme Düzeyi) MACs (İleti Kimlik Denetimi Kodları) NoHostAuthenticationForLocalhost (Yerel Konak İçin Kimlik Denetimi Yapma) NumberOfPasswordPrompts (Parola İsteme Adedi) PasswordAuthentication (Parolalı Kimlik Denetimi) Port PreferredAuthentications (Tercih Edilen Kimlik Denetimi Yöntemleri) Protocol (Protokol) ProxyCommand (Vekil Komutu) PubkeyAuthentication (Genel Anahtarlı Kimlik Denetimi) RemoteForward (Uzak İletim) RhostsRSAAuthentication (RSA tabanlı Rhosts Kimlik Denetimi) RSAAuthentication (RSA Kimlik Denetimi) ServerAliveInterval (Sunucu Canlılık Aralığı) ServerAliveCountMax (Canlı Sunucu En Çok Mesaj Sayısı) SmartcardDevice (Akıllı Kart Aygıtı) StrictHostKeyChecking (Mutlak Konak Anahtarı Denetimi) TCPKeepAlive (TCP Canlı Tutma) UsePrivilegedPort (Ayrıcalıklı Port Kullan) User (Kullanıcı) UserKnownHostsFile (Kullanıcının Bilinen Konakları Dosyası) VerifyHostKeyDNS (Uzak Konak Anahtarının Doğruluğunun DNS ile Sağlanması) XAuthLocation (XAuth'un Tam Yolu) -p port Uzak konaktaki bağlantı portu. Yapılandırma dosyasında her bir konak için ayrı ayrı belirtilebilir. -q Sessizlik kipi. Bütün uyarı ve tanı iletilerinin gizlenmesini sağlar. Sadece onarılamaz hatalar gösterilir. Şayet ikinci bir -q verilirse onarılamaz hatalar da gösterilmez. -R uzakport:yerelkonak:yerelkonakportu Belirtilen uzak portun yerel konaktaki porta iletilmesi için kullanılır. Bunu sağlamak için uzak sistemde bir soket uzakport portunu dinlemeye başlar ve bu porta bağlantı isteği geldiğinde, bağlantı güvenli kanaldan iletilerek yerelkonak üzerindeki yerelkonakportuna bir bağlantı gerçekleştirilir. Port iletimi, yapılandırma dosyasında da belirtilebilir. Sadece yetkili kullanıcı (root) ayrıcaklı portları iletebilir. IPv6 adresler için farklı bir sözdizimi kullanılır: uzakport/yerelkonak/yerelkonakportu. -s Uzak konakta bir altsistemi çağırmak amacıyla kullanılabilir. Altsistemler, diğer uygulamaların (örn. sftp) güvenli taşınmasını sağlayan SSH2 protokolünün bir özelliğidir. Altsistem uzak komut olarak belirtilir. -t Sözde-tty ayırmayı zorlar. Bu uzak sistemde ekran tabanlı herhangi bir uygulamaların çalıştırılmasında kullanılabilir. Örnek olarak menü hizmetlerinin gerçekleştirilmesinde bu çok yararlı olabilir. Çok sayıda -t seçeneği ssh'nın yerel tty'si olmasa bile bir tty ayrılmasını sağlar. -T Sözde-tty ayırmayı iptal eder. -v Ayrıntı kipi. ssh'nın çalışması esnasındaki hata ayıklama iletilerinin gösterilmesini sağlar. Bağlantı, kimlik denetimi ve yapılandırma sorunlarındaki hataları ayıklamada bu seçenek çok faydalıdır. Çok sayıda -v seçeneği ayrıntı seviyesini artırır. En fazla üç tane olabilir. -V Sürüm numarasını gösterir ve çıkar. -x X11 iletimini iptal eder. -X X11 iletimini etkinleştirir. Bu her bir konak için ayrı ayrı yapılandırma dosyasında belirtilebilir. Bu seçenek etkinleştirilirken dikkat edilmelidir. Uzak sistemdeki dosya izinlerini atlayabilen kullanıcılar (kullanıcının X yetkilendirme veritabanı için) iletilen bağlantılar sayesinde yerel X11 görüntüye erişebilirler. Saldırgan, tuş vuruşlarını izlenmek gibi etkinliklerde bulunabilir. -Y Güvenilir X11 iletimini etkinleştirir. YAPILANDIRMA DOSYALARI ssh yapılandırma verilerini her kullanıcıya özel ayrı birer yapılandırma dosyasından ve de sistemin yapılandırma dosyasından alabilir. Dosya biçimi ve yapılandırma seçenekleri 'de açıklanmaktadır. ORTAM DEĞİŞKENLERİ ssh normalde aşağıdaki çevre değişkenlerini ayarlar: DISPLAY DISPLAY değişkeni X11 sunucusunun konumunu gösterir. ssh bu değişkene özdevinimli biçimde ``konak_adı:n'' biçiminde değer atar. Burada konak_adı kabuğun çalıştığı sistemi işaret ederken n de n >= 1 şartını sağlayan bir tamsayıya karşılık gelir. ssh bu özel değeri X11 bağlantılarını güvenli kanal üzerinden iletmede kullanır. Kullanıcı DISPLAY değişkenini doğrudan kendisi ayarlamamalıdır, çünkü bu X11 bağlantılarını güvensiz hale getirir (ve ayrıca kullanıcının gerekli olan yetkilendirme çerezlerini el ile kopyalamasını gerektirir). HOME Kullanıcının ev dizininin yolu bu değişkene atanır. LOGNAME USER değişkeni ile aynıdır; bu değişkeni kullanan sistemlerle uyumluluk için tanımlanır. MAIL Kullanıcının posta kutusunun yolu bu değişkene atanır. PATH ssh derlenirken belirtilen gibi öntanımlı PATH'a ayarlanır. SSH_ASKPASS Şayet ssh bir anahtar parolası gerektiriyorsa, bunu mevcut uçbirimden okur (eğer uçbirimden çalıştırılıyorsa). Diğer taraftan ssh bir uçbirimden çalıştırılmıyor fakat DISPLAY ve SSH_ASKPASS değişkenleri ayarlanmış iseler, ssh, SSH_ASKPASS tarafından belirtilen uygulamayı çalıştırır ve anahtar parolayı okumak için bir X11 penceresi açar. Bu özellikle ssh bir .Xsession ya da ilgili betik tarafından çağırılıyorsa yararlıdır. (Burada dikkat edilmesi gereken bu yöntemin çalışması için bazı sistemlerde girdilerin /dev/null'dan yönlendirilmesi gerektiğidir.) SSH_AUTH_SOCK Ajanla iletişimde kullanılacak Unix-alan soketinin yolunu belirtir. SSH_CONNECTION Bağlantının kurulduğu istemci ve sunucuyu belirtir. Değişken boşluk ile birbirinden ayrılmış 4 değerden oluşur: istemci ip-adresi, istemci portu, sunucu ip-adresi ve sunucu portu. SSH_ORIGINAL_COMMAND Zorunlu bir komutun çalıştırılması durumunda özgün komut satırını içerir. Bu özgün argümanların özütlenmesinde kullanılabilir. SSH_TTY Yürürlükteki kabuk ya da komutla ilişkili olan tty'nin adı (aygıt yolu) bu değişkene atanır. Yürürlükteki oturum tty'ye sahip değilse, bu değişkene bir atama yapılmaz. TZ Zaman Dilimi değişkeni; o anki zaman dilimini işaret etmesi için ayarlanır (şayet artalan süreci başlatıldığında ayarlandı ise). Yani, artalan süreci yeni bağlantılara bu değeri aktarır. USER Oturum açan kullanıcı adı olarak ayarlanır. Ayrıca ssh, $HOME/.ssh/environment dosyasını okur ve eğer bu dosya mevcut ise ve de kullanıcılar değişkenlerini değiştirme hakkına sahip iseler ``DEĞİŞKEN=değer'' biçimindeki satırları ortama ekler. Daha fazla bilgi için, 'deki PermitUserEnvironment (Kullanıcı Ortamına İzin Ver) seçeneğine bakınız. İLGİLİ DOSYALAR $HOME/.ssh/known_hosts Kullanıcının oturum açtığı /etc/ssh/ssh_known_hosts dosyasında kayıtlı olmayan bütün konakların anahtarlarını kaydeder. Bakınız, . $HOME/.ssh/identity, $HOME/.ssh/id_dsa, $HOME/.ssh/id_rsa Kullanıcının kimlik denetim kimliğini içerirler. Sırasıyla protokol 1 RSA, protokol 2 DSA ve protokol 2 RSA'ye karşılık gelirler. Bu dosyalar duyarlı veri içerirler ve bu sebeple kimlik sahibi haricindekilerin erişim hakkı olmamalıdır. Şayet özel anahtar dosyası diğer kullanıcıların erişimine açıksa, ssh'nın bu dosyayı kullanmayı reddedeceğini unutmayın. Gizli anahtarı oluştururken bir anahtar parolası belirtilebilir ve anahtar parolası bu dosyanın duyarlı kısmını 3DES algoritması ile şifrelemede kullanılır. $HOME/.ssh/identity.pub, $HOME/.ssh/id_dsa.pub, $HOME/.ssh/id_rsa.pub Kimlik denetiminde kullanılacak genel anahtarı içerirler (kimlik dosyasının okunabilir biçimdeki genele açık olan kısmı). $HOME/.ssh/identity.pub'un içeriği kullanıcının protokol sürüm 1 RSA kimlik denetimini kullanmak istediği bütün sistemlerdeki $HOME/.ssh/authorized_keys dosyasına eklenmelidir. $HOME/.ssh/id_dsa.pub ve $HOME/.ssh/id_rsa.pub dosyalarının içerikleri kullanıcının protokol sürüm 2 DSA/RSA kimlik denetimini kullanmak istediği bütün sistemlerdeki $HOME/.ssh/authorized_keys dosyasına eklenmelidir. Bu dosyalar duyarlı değillerdir ve herkes tarafından okunabilirler (fakat gerekmemektedir). Bu dosyalar hiçbir zaman özdevinimli biçimde kullanılmamalıdır ve kullanılmaları da gerekmez. Bu dosyalar sadece kullanıcının rahatlığı için oluşturulur. $HOME/.ssh/config Kullanıcıya özel yapılandırma dosyası. Dosyanın biçimi ve yapılandırma seçenekleri 'de açıklanmaktadır. $HOME/.ssh/authorized_keys Ev dizini sahibinin oturum açması için kullanılan açık anahtarları (RSA/DSA) listeler. Dosya biçimi kılavuz sayfasında açıklanmaktadır. En basit biçimiyle dosya .pub kimlik dosyaları ile aynı biçimdedir. Bu dosya çok duyarlı değildir, ancak tavsiye edilen izinler kullanıcı için okuma/yazma hakları ve diğer kullanıcılar için ise erişim hakkının olmamasıdır. /etc/ssh/ssh_known_hosts Bilinen konakların anahtarlarını listeleyen sistem dosyası. Bu dosya sistem yöneticisi tarafından hazırlanmalıdır ve örgütleşimdeki bütün konakların genel anahtarları dosyaya eklenmelidir. Dosya izinleri herkes tarafından okunabilecek şekilde ayarlanmalıdır. Dosya her satırda belirtilecek şekilde genel anahtarları şu biçimde içerir (alanlar birbirinden boşluk ile ayrılırlar): sistem adı, açık anahtar ve yorum alanı (zorunlu değil). Şayet aynı makina için farklı isimler kullanılırsa, bütün bu isimler virgülle ayrılacak şekilde listelenmelidir. Biçim hakkında detaylı bilgiyi kılavuz sayfasında bulabilirsiniz. Kurallı sistem adı (isim sunucularından dönene ad) istemci için oturum açılırken denetimde sshd(8) tarafından kullanılır; diğer isimlere de gerek vardır çünkü ssh, anahtarı denetlemeden önce kullanıcının belirttiği ismi kurallı isme çevirmez. Bunun nedeni isim sunucularına erişebilen birinin sistem kimlik denetimini yanıltma olasılığıdır. /etc/ssh/ssh_config Sistem yapılandırma dosyası. Dosyanın biçimi ve yapılandırma seçenekleri 'de açıklanmaktadır. /etc/ssh/ssh_host_key, /etc/ssh/ssh_host_dsa_key, /etc/ssh/ssh_host_rsa_key Bu üç dosya sistem anahtarlarının özel kısmını içerirler ve RhostsRSAAuthentication ve HostbasedAuthentication için kullanılırlar. Şayet RhostsRSAAuthentication yöntemi protokolün 1. sürümü için kullanılıyor ise, ssh root yetkileriyle (setuid root) çalışmalıdır, zira sistem anahtarı sadece root tarafından okunabilir. Protokolün 2. sürümü için ise, ssh, HostbasedAuthentication için sistem anahtarlarına erişimde 'ı kullanır. Bu sayede bu kimlik denetimi yöntemi kullanıldığında ssh'nın root yetkileriyle çalışması zorunluluğu ortadan kalkar. Öntanımlı olarak, ssh root yetkileriyle çalışmaz. $HOME/.rhosts Bu dosya .rhosts kimlik denetiminde erişim izni olan konak/kullanıcı çiftlerini listeler. (Dikkat: Bu dosya ayrıca rlogin ve rsh tarafından da kullanıldığından kullanımı güvenli değildir.) Dosyanın her satırında birbirinden boşluk ile ayrılmış bir konak adı (isim sunucuları tarafından sağlanan kurallı ad biçiminde) ve bu konakta geçerli kullanıcı adı bulunur. Bazı makinalarda bu dosyanın erişim haklarının herkes tarafından okunacak şekilde düzenlenmiş olması gerekmektedir (şayet kullanıcının ana dizini NFS bölümünde ise; çünkü bu dosyayı root olarak okur). Ayrıca bu dosyanın sahibi kullanıcı olmalı ve hiçbir kimsenin bu dosyaya yazma hakkı bulunmamalıdır. Birçok makina için tavsiye edilen erişim yetkileri, kullanıcı için okuma/yazma hakkı ve diğerleri için ise erişimin olmamasıdır. sshd(8) öntanımlı olarak .rhosts kimlik kanıtlama yönteminden önce RSA konak kimlik denetimini gerektirecek şekilde kurulur. Şayet sunucu makinanın /etc/ssh/ssh_known_hosts dosyasında istemcinin konak anahtarı bulunmuyorsa, bu anahtar $HOME/.ssh/known_hosts dosyasında bulunabilir. Bunu yapmanın en basit yolu sunucu konağa ssh ile oturum açtıktan sonra istemciye ssh kullanarak bağlanmaktır. Böylece konak anahtarı kendiliğinden $HOME/.ssh/known_hosts dosyasına eklenir. $HOME/.shosts Aynı .rhosts'un kullanıldığı şekilde kullanılır. Bu dosyanın bulunmasının amacı .rhosts kimlik denetiminin sadece ssh ile kullanılmasını, rlogin ya da ile kullanılmamasını sağlamaktır. /etc/hosts.equiv Bu dosya .rhosts kimlik denetiminde kullanılır. Her satırda kurallı sistem adlarını içerecek şekilde düzenlenir (Biçim hakkında ayrıntılı bilgi kılavuz sayfasında bulunabilir). Şayet istemci konak bu dosyada bulunuyorsa, istemci ve sunucu kullanıcı adları aynı olması şartı ile erişime izin verilir. Ayrıca RSA sistem kimlik denetimi normalde gereklidir. Bu dosyaya sadece root yazabilmelidir. /etc/ssh/shosts.equiv Aynı /etc/hosts.equiv gibi işlem görür. ssh kullanarak erişimin sağlandığı ancak rsh/rlogin'in kullanılmaması gerektiği durumlarda faydalıdır. /etc/ssh/sshrc Bu dosyadaki komutlar kullanıcı oturum açtığında kullanıcının kabuğu (ya da komut) çalıştırılmadan hemen önce ssh tarafından çalıştırılır. Daha arıntılı bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. $HOME/.ssh/rc Bu dosyadaki komutlar kullanıcı oturum açtığında kullanıcının kabuğu (ya da komut) çalıştırılmadan hemen önce ssh tarafından çalıştırılır. Daha arıntılı bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. $HOME/.ssh/environment Ortam değişkenlerinin ek tanımlarını içerir. Yukarıdaki bölümüne bakınız. ÇIKIŞ DURUMU ssh uzak komutun çıkış durumu ile ya da hata olmuş ise 255 ile sonlanır. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , , , , , , . T. Ylonen, T. Kivinen, M. Saarinen, T. Rinne, ve S. Lehtinen, SSH Protocol Architecture (SSH Protokol Mimarisi), draft-ietf-secsh-architecture-12.txt, Ocak 2002 (halen geliştiriliyor). YAZARLAR OpenSSH, Tatu Ylonen'in özgün ve özgür ssh 1.2.12 sürümünün bir türevidir. Aaron Campbell, Bob Beck, Markus Friedl, Niels Provos, Theo de Raadt ve Dug Song birçok yazılım hatasını ortadan kaldırmışlar, yeni özellikler eklemişler ve OpenSSH'ı oluşturmuşlardır. Markus Friedl SSH protokolünün 1.5 ve 2.0 sürümü desteği için katkıda bulunmuştur. ÇEVİREN Emin İslam Tatlı eminislam@web.de, Ağustos 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/pinky.1.xml0000644000175000017500000001121110532245473020442 0ustar demirtendemirten 1 pinky Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 pinky basit bir `finger' uygulaması; kullanıcı bilgilerini gösterir pinky [seçenek] ... [kullanıcı] ... AÇIKLAMA Basit bir`finger' uygulaması; kullanıcı bilgilerini gösterir. utmp dosyası olarak /var/run/utmp kullanılacaktır. -l belirtilen kullanıcılar için uzun biçemde çıktı üretir -b uzun biçemde kullanıcının ev dizinini ve kabuğunu göstermez -h uzun biçemde kullanıcının proje dosyasını göstermez -p uzun biçemde kullanıcının plan dosyasını göstermez -s kısa biçemde çıktı üretir; öntanımlıdır -f kısa biçemde sütun başlığı satırını göstermez -w kısa biçemde kullanıcının tam adını göstermez -i kısa biçemde kullanıcının tam adı ve uzak makinayı göstermez -q kısa biçemde kullanıcının tam adı, uzak makina ve boşta geçen zamanı göstermez --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. YAZAN Joseph Arceneaux, David MacKenzie ve Kaveh Ghazi tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Bir yazılım hatası bulursanız, lütfen bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER pinky komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve pinky yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils pinky ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/login.1.xml0000644000175000017500000004050511003320270020407 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 1993 Rickard E. Faith (faith@cs.unc.edu) .\" May be distributed under the GNU General Public License 1 login Kullanıcı Komutları util-linux 1.6 4 Kasım 1996 login Kullanıcının sisteme girişini sağlar. KULLANIM login [ isim ] login -p login -h konakismi login -f isim AÇIKLAMA login, bir sisteme bağlanmak için kullanılır. Ayrıca, istenilen bir anda, bir kullanıcı adından başka birine geçiş yapmak içinde kullanılabilir (günümüzdeki pek çok kabuk, yerleşik olarak bu özelliği desteklemektedir). Herhangi bir argüman belirtilmemişse, login kullanıcı adını soracaktır. Şayet kullanıcı root değilse, ve eğer /etc/nologin dosyası varsa, bu dosyanın içeriği ekrana basılacak ve login sonlandırılacaktır. Bu genellikle, sistem kapanırken, yapılacak bağlantıları önlemek için kullanılır. Şayet kullanıcı için /etc/usertty içinde özel erişim kısıtlamaları tanımlanmışsa, kullanıcı bu şartları karşılamak zorundadır. Aksi taktirde bağlantı girişimi reddedilecek ve bir syslog iletisi üretilecektir. Daha fazla bilgi için "" bölümüne bakınız. Şayet kullanıcı root ise, /etc/securetty içinde listelenen uçbirimlerden birisini kullanarak bağlanmak zorundadır. Giriş hataları syslog tarafından kaydedilir. Bütün bu şartlar kontrol edildikten sonra, parola istenecek ve kontrol edilecektir (şayet bu kullanıcı için parola gerekli ise). login sonlandırılmadan önce, 10 giriş denemesine izin vardır, fakat ilk üç denemeden sonra isteğe karşılık verme süresi uzayacaktır. Bağlantı hataları syslog üzerinden rapor edilecektir. Bu, ayrıca başarılı root bağlantılarını raporlamak içinde kullanılır. Şayet .hushlogin dosyası varsa, bir "hızlı" bağlantı gerçekleştirilir (bu özellik; e-posta kontrolünü, en son bağlantı zamanının ve günün iletisinin ekrana basılmasını engeller). Diğer yandan, şayet /var/log/lastlog dosyası varsa, son bağlantı zamanı ekrana basılacaktır (ve o anki bağlantı kaydedilecektir). Uçbirimin UID ve GID ayarlarını yapmak gibi, rastgele yönetim işleri yapılır. Şayet daha önceden belirtilmişse, TERM ortam değişkeni korunur (-p seçeneği kullanılmışsa diğer çevre değişkenleri de korunur). Daha sonra HOME, PATH, SHELL, TERM, MAIL ve LOGNAME ortam değişkenleri ayarlanır. PATH değişkeni normal kullanıcılar için öntanımlı olarak /usr/local/bin:/bin:/usr/bin:. ve root kullanıcı için /usr/local/sbin:/usr/local/bin:/sbin:/bin:/usr/sbin:/usr/bin'dir. Son olarak, şayet bu bir "hızlı" bağlantı değilse; günün iletisi görüntülenir, kullanıcıya ait /var/spool/mail içindeki dosya kontrol edilir ve şayet dosya uzunluğu sıfırdan farklı ise bir ileti görüntülenir (şayet bu dosyanın uzunluğu sıfırdan farklı ise, kullanıcıya bir ileti gelmiş demektir). Daha sonra kullanıcı kabuğu başlatılır. Şayet /etc/passwd içinde kullanıcı için bir kabuk tanımlı değilse, /bin/sh kullanılır. Şayet /etc/passwd içinde bir dizin tanımlı değilse, ev dizini olarak / (kök) dizini kullanılır (yukarıda bahsedilen .hushlogin dosyası için ev dizinine bakılır). SEÇENEKLER -p tarafından kullanılır, ortam değişkenlerinin korunmasını sağlar. -f İkinci bağlantı doğrulamasını atlamak için kullanılır. Özellikle root kullanıcı için çalışmaz ve Linux altında da çalıştığı görülmemiştir. -h Diğer sunucular tarafından ( gibi) uzak konak adını, login'e bildirmek için kullanılır, böylece uzak adı utmp ve wtmp içine yerleştirilebilir. Bu seçenek sadece root kullanıcı içindir. ÖZEL ERİŞİM KISITLAMALARI /etc/securetty dosyası, root kullanıcının bağlantı yapabileceği, uçbirim isimlerinin listesini içerir. Her bir satırda, /dev/ öneki olmaksızın bir tty aygıtının adı belirtilmelidir. Şayet bu dosya yoksa, root kullanıcı herhangi bir uçbirim üzerinden bağlanabilir. Günümüzde çoğu Linux sistemi PAM (Pluggable Authentication Modules - Eklenebilir Kimlik Kanıtlama Modülleri) kullanmaktadır. PAM kullanılmayan sistemlerde /etc/usertty dosyası, belirlenen kullanıcılar için, ek erişim kısıtlamaları içerir. Şayet bu dosya yoksa, ek erişim kısıtlamaları yüklenemez. Bu dosya çeşitli bölümler içerir. Üç bölüm türü münkündür: CLASSES, GROUPS ve USERS. CLASSES bölümü uçbirim sınıflarının ve sunucu adlarının şablonlarını içerir. GROUPS bölümü her bir grup için, USERS bölümü ise her bir kullanıcı için izin verilen uçbirimleri ve sunucuları tanımlar. Bu dosya içindeki her bir satır en fazla 255 karaktere sahip olabilir. Açıklamalar # ile başlar ve satır sonuna kadar devam eder. <literal>CLASSES</literal> Bölümü Bir CLASSES bölümü bir satırın başında tamamen büyük harflerden oluşmuş CLASSES dizgesi ile başlar. Yeni bir bölümün başlangıcına veya dosyanın sonuna kadar her bir satır sekmeler ya da boşluklar tarafından ayrılmış sözcük dizilimleri içerir. Her bir satır uçbirim sınıfları ve sunucu şablonları içerir. Satır başındaki sözcük, satırın kalanında tanımlanmış uçbirimler ve sunucu şablonları için ortak sınıf ismidir. Bu sınıf ismi GROUPS veya USERS bölümlerinde kullanılabilir. Yinelenmiş sınıflar oluşturma hatasından korunmak için sınıf isimleri tanımlamaların içinde kullanılmamalıdır. Örnek bir CLASSES bölümü: CLASSES sinif1 tty1 tty2 sinif2 tty3 @.foo.com Burada sinif1 ve sinif2 sınıfları sağ taraflarındakilerle tanımlanmıştır. <literal>GROUPS</literal> Bölümü Bir GROUPS bölümü; her bir UNIX grubu için izin verilen uçbirim ve sunucuları tanımlar. Şayet bir kullanıcı /etc/passwd ve /etc/group dosyalarındaki tanımlara göre göre bir UNIX grubunun üyesi ise ve bu grup /etc/usertty içindeki GROUPS bölümünde belirtilmiş ise, kullanıcıya erişim izni verilmiş demektir. Bir GROUPS bölümü bir satırda tamamen büyük harflerden oluşmuş GROUPS yazısı ile başlar ve altındaki tüm satırlar, boşluklar veya sekmeler ile ayrılmış, kelime dizileridir. Bir satırdaki ilk kelime grup adı ve diğer kelimeler; grup elemanlarına bağlantı için izin verilen tty'lerin ve konakların adlarıdır. Bu tanımlamalar önceki bölümde( CLASSES bölümünde) açıklanan sınıfları içerebilirler. Örnek bir GROUPS bölümü: GROUPS sys tty1 @.bar.edu stud sinif1 tty4 Bu örneğe göre, sys grubunun üyelerinin bar.edu alanından ve tty1 üzerinden oturum açabilir. stud grubunun üyeleri ise sinif1 sınıfında belirtilen tty'lerden veya tty4'den oturum açabilir. <literal>USERS</literal> Bölümü Bir USERS bölümü bir satırda tamamen büyük harflerden oluşmuş USERS yazısı ile başlar ve altındaki tüm satırlar, boşluklar veya sekmeler ile ayrılmış kelime dizilerinden oluşur. Bir satırdaki ilk kelime kullanıcı adı olup diğer kelimeler bağlantı için izin verilen tty'lerin ve konakların adlarıdır. Bu tanımlamalar CLASSES bölümünde açıklanan sınıfları içerebilirler. Dosyanın başında bölüm adı belirtilmeden yerleştirilmiş satırlar varsa bu satırların öntanımlı olarak USERS bölümünün satırları olduğu varsayılır. Örnek bir USERS bölümü: USERS zacho tty1 @130.225.16.0/255.255.255.0 blue tty3 sinif2 Bu örneğe göre, zacho sadece tty1'den ve IP adresi 130.225.16.0 - 130.225.16.255 aralığında olan konaklardan oturum açabilirken, blue'ya tty3'den ve sinif2 sınıfında belirtilen yerlerden oturum açabilir. USERS bölümünde kullanıcı adı olarak * belirtilmiş bir satır bulunabilir ve bu satırdaki tanımlar diğer satırlardaki tanımlarla uyuşmayan kullanıcılara uygulanır. Eğer bir kullanıcı için hem USERS hem de GROUPS bölümünde eşleşme sağlanıyorsa, bu kullanıcı her iki bölümde izin verilen yerlerin herhangi birinden bağlanabilir. Kökenler USERS, GROUPS ve CLASSES bölümlerinde tanımlanan tty ve konak kalıplarına köken (origin) adı verilir. Bir köken dizgesi şu biçimlerde olabilir: /dev/ öneki olmaksızın bir tty aygıtının ismi; örneğin, tty1 veya ttyS0. @localhost dizgesi; bu, kullanıcının yerel konaktan aynı konağa telnet/rlogin yapmasına izin verildiği anlamına gelir. Bu sayede, kullanıcı xterm -e /bin/login gibi bir komutu çalıştırabilir. @.bir.dom gibi bir alan adı soneki; bu, kullanıcının belirtilen soneke sahip alanlardaki konaklardan telnet/rlogin yapmasına izin verildiği anlamına gelir. @x.x.x.x/y.y.y.y biçiminde yazılmış bir IPv4 adres aralığı; burada x.x.x.x ağ adresini, y.y.y.y ise ağ maskesini belirtir. Örneğin, @130.225.16.0/255.255.254.0 dizgesi, kullanıcının 130.225.16.0 - 130.225.17.255 aralığında bir IP adresinden telnet/rlogin yapmasına izin verildiği anlamına gelir. Yukarıdaki belirtimlerin başına, aşağıdaki sözdizimlerine uygun olarak bir zaman belirtimi getirilebilir: zaman_belirtimi ::= '[' gün_veya_saat [':' gün_veya_saat]* ']' gün ::= 'mon' | 'tue' | 'wed' | 'thu' | 'fri' | 'sat' | 'sun' saat ::= '0' | '1' | ... | '23' saat_belirtimi ::= saat | saat '-' saat gün_veya_saat ::= gün | saat_belirtimi Örneğin, [mon:tue:wed:thu:fri:8-17]tty3 kökeni, Pazartesi gününden Cuma gününe kadar 8:00 ile 17:59 saatleri arasında tty3 üzerinde oturum açılabileceğini belirtir. Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzere a-b biçiminde belirtilen bir zaman aralığı a:00 ile b:59 arasındaki tüm anları içerir. 10 gibi tek bir saat belirtimi ise, 10:00 ile 10:59 arasındaki tüm anları içerecektir. Bir tty veya konak belirtiminin başında bir zaman belirtiminin olmayışı buralardan zaman sınırlaması olmaksızın her an oturum açılabileceği anlamına gelir. Eğer bir zaman belirtimi kullanmak isterseniz, hem bağlantıya izin verilen günleri hem da saati ya da saat aralığını belirtmelisiniz. Zaman belirtimleri boşluk karakterlerini içeremezler. Öntanımlı kural belirtilmemiş bir /etc/usertty içindeki satırlardan biriyle eşleşmeyen her kullanıcıya herhangi bir anda herhangi bir yerden oturum açma izni verilmiş demektir (standart davranış). İLGİLİ DOSYALAR /var/run/utmp /var/log/wtmp /var/log/lastlog /usr/spool/mail/* /etc/motd /etc/passwd /etc/nologin /etc/usertty .hushlogin İLGİLİ BELGELER , , , , , , . YETERSİZLİKLER Belgelenmemiş olan BSD'nin seçeneği desteklenmemektedir. Bu bazı uygulamaları için gerekli olabilir. Eskiden mümkün olan ardışık oturum açmalar artık çalışmamaktadır; çoğu amaçlar için bunu zaten ikame ediyor. Bunun yerine, güvenlik gerekçeleriyle, tty üzerinde olası dinleme süreçlerini kaldırmak için login bir vhangup() sistem çağrısı yapar. Bu parola dinlemeyi engellemek içindir. Biri kabuk üzerinde login komutunu kullanırsa, o kabuk artık tty'nin gerçek sahibi olmayacağından vhangup() tarafından öldürülür. Üst seviye kabuk veya xterm'de exec login kullanılarak bunun olması engellenebilir. YAZAN HP-UX için Michael Glad (glad@daimi.dk) tarafından geliştirilen BSD login 5.40 (5/9/89) Linux 0.12'ye Peter Orbaek (poe@daimi.aau.dk) tarafından uyarlandı. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Eylül 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/tee.1.xml0000644000175000017500000000655610532245473020105 0ustar demirtendemirten 1 tee Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 tee standart girdiyi dosyaya ve standart çıktıya kopyalar KULLANIM tee [seçenek]... [dosya]... AÇIKLAMA Standart girdiyi verilen dosyalara ve ayrıca standart çıktıya kopyalar. -a --append dosyaların üzerine yazmaz sonuna ekler. -i --ignore-interrupts Kesme sinyallerini yoksayar. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. Eğer dosya olarak - verilmişse standart çıktıya tekrar kopyalar. YAZAN Mike Parker, Richard M. Stallman ve David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER tee komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve tee yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils tee ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/bc.1.xml0000644000175000017500000016352510532242502017702 0ustar demirtendemirten .\" This file is part of GNU bc. .\" Copyright (C) 1991-1994, 1997, 2000 Free Software Foundation, Inc. .\" .\" This program is free software; you can redistribute it and/or modify .\" it under the terms of the GNU General Public License as published by .\" the Free Software Foundation; either version 2 of the License , or .\" (at your option) any later version. .\" .\" This program is distributed in the hope that it will be useful, .\" but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of .\" MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the .\" GNU General Public License for more details. .\" .\" You should have received a copy of the GNU General Public License .\" along with this program; see the file COPYING. If not, write to: .\" The Free Software Foundation, Inc. .\" 59 Temple Place, Suite 330 .\" Boston, MA 02111 USA .\" .\" You may contact the author by: .\" e-mail: philnelson@acm.org .\" us-mail: Philip A. Nelson .\" Computer Science Department, 9062 .\" Western Washington University .\" Bellingham, WA 98226-9062 .\" .\" 1 bc Komut Kılavuzu bc v1.06 12 Eylül 2000 bc Keyfî duyarlılıkta hesaplama dili bc [ -hlwsqv ] [ uzun-seçenekler ] [ dosya ... ] SÜRÜM Bu kullanım kılavuzu, GNU bc sürüm 1.06'ya göre hazırlanmıştır. AÇIKLAMA bc, girilen deyimleri işleterek keyfi uzunlukta ve duyarlılıktaki sayılar üzerinde matematiksel işlemler yapmaya imkan sağlayan etkileşimli bir ortam ve bir yazılım geliştirme dilidir. Sözdizimi açısından C yazılım geliştirme dilini andıran benzerlikler sözkonusudur. Komut satırından belirtmek suretiyle kullanabileceğimiz standart bir math kütüphanesine de sahiptir. Eğer gerekli ise; math kütüphanesi, belirtilen dosyalardan daha önce ele alınır. bc işleme tabi tutarken dosyaları komut satırında belirtilen sıraya göre ele alır. Belirtilen dosyaların tümü ele alınıp işlendikten sonra, standart girdiden girişler okunmaya başlar. Kodlar nasıl okunuyorlarsa bu halleriyle işletilirler. (Eğer belirtilen dosyalardan herhangi birinde bc'yi sonlandıracak bir komut yer alırsa, bc sonlanır, bir daha standart girdiden okuyamaz.) bc'nin bu sürümü, geleneksel bc uygulamalarına ve POSIX taslak standardına göre ilave oluşumlar içermektedir. Komut satırından belirtilecek bir seçenekle bu genişletmeler kullanıma dahil edilebilir veya edilmeyebilir. Bu kılavuzda GNU bc anlatılacak ve ek oluşumlar yeri gelince belirtilecektir. SEÇENEKLER -h --help Bir kullanım iletisi basar ve çıkar. -i --interactive Etkileşimli kipe geçilir. -l --mathlib Standart math kütüphanesini kullanıma sokar. -w --warn POSIX bc'ye ek oluşumlar için uyarılar verir. -s --standard Standart POSIX bc diline uygun olarak işlem yapar. -q --quiet Normalde gelen, GNU bc hoşgeldiniz iletisini görüntülemez. -v --version Sürüm ve telif hakkı bilgilerini gösterir ve çıkar. SAYILAR bc'deki en temel eleman sayılardır. Sayılar keyfi duyarlılıkta ifade edilirler. Yani bc'de bir sayı, tamsayı kısım ve ondalık kısım olarak ifade edilir. Tüm sayılar normalde iç hesaplamalarda onluk tabanda ele alınırlar ve tüm işlemler onluk taban üzerinden gerçekleştirilirler. (Bu sürüm, bölme ve çarpma işlemlerinde sayıların ondalık kısımlarını belli uzunluktan sonra kesmektedir.) bc'de sayıların iki özelliği vardır: uzunluk ve bölüntü. Uzunluk, sayıdaki tüm anlamlı rakamların, bölüntü ise ondalık noktadan sonraki rakamların adedidir. Örneğin: 0.0000010 sayısının uzunluğu 7 ve bölüntüsü 6'dır. 01935.000 sayısının uzunluğu 7 ve bölüntüsü 3'tür. Uzunluk açısından; en sağdaki sıfır anlamlı, en soldaki sıfır anlamsızdır. DEĞİŞKENLER Sayılar iki farklı türde değişken olarak saklanabilirler: basit değişkenler ve diziler. Her iki değişken türü için de değişkenlere birer ad verilir. Değişkenler bir harfle başlarlar ve sonrasında harfler, rakamlar ve altçizgi karakteri içerebilirler. Tüm harfler küçük harf olmak zorundadır. (Değişkenlere uzun isim verebilme bir genişletmedir. Çünkü, POSIX bc'de değişken isimleri tek bir küçük harftir.) Dizi değişkenleri ise isimden sonra [] (köşeli parantezler) alırlar. bc'de dört tane özel değişken vardır. Bunlar; scale, ibase, obase ve last'dır. scale, işlemlerde sayılarda ondalık noktadan sonra kaç tane rakamın kullanılacağını belirtir. Öntanımlı scale değeri 0'dır. ibase (input base) ve obase (output base) değişkenleri, sayılarda girdi ve çıktı için tabanları belirtir. Örneğin, ibase=10 ve obase=2 olursa sayılar onluk tabanda girilir ve sonuçlar ekrana ikilik tabanda yazdırılırlar. Öntanımlı ibase ve obase değerleri 10'dur. last değişkeni (bu bir genişletmedir) ise, en son ekrana yazdırılan sayıyı içeren bir değişkendir. Bu değişkenlere yeni değerler atanabilir. Bunlar ileride daha ayrıntılı olarak ele alınacaktır. AÇIKLAMALAR bc'de açıklama satırları /* karakterleri ile başlar ve */ karakterleri ile biter. Açıklamalar herhangi bir yerde başlayabilir ve girdide tek bir boşluk gibi ele alınır. (Yani, bu da açıklamaların girdi elemanları arasında bir ayraç olarak yorumlandığını gösterir. Dolayısıyla, bir değişken ismi içerisinde açıklama yer alamaz anlamındadır.) Açıklamalar satırsonu karakteri içerebilirler. Ayrıca bc'de betiklerin kullanılmasını sağlamak için tek satırlık açıklamalar desteklenmektedir ve bu bir genişletmedir. Tek satırlık açıklama # karakterinden sonra başlar ve satır sonuna kadar devam eder. Satırsonu karakteri açıklamaya dahil değildir ve normal karakter olarak ele alınır. İFADELER Sayılar, ifadelerle ve deyimlerle birlikte kullanılırlar. Bu dil, etkileşimli bir çalışma ortamı olarak tasarlandığı için deyimler ve ifadeler de etkileşimli olarak işletilebilirler. bc'de bir 'main' işlevi kavramı yoktur. Bunun yerine kod, olduğu haliyle hemen yorumlanarak işletilir. (İşlevler, önce tanımlanırlar ve sonradan kullanılabilirler -ileride ele alınacaklar-). En basit ifade bir 'sabit'tir. bc, ibase değişkeniyle belirtilen o anki girdi tabanını kullanarak sayıyı dahili onluk tabana çevirir. (Ancak, işlevler için bir istisna vardır.) ibase değişkeninin geçerli değerleri 2'den 16'ya kadardır. Bu aralığın dışında değerler atanırsa kendiliğinden 2 veya 16 olarak yeniden ayarlanır. Sayılar girilirken, 0-9 arası rakamlar ve A-F arası harfler ile kullanılabilir. (Not: A-F büyük harf olmalıdır. Çünkü, küçük harfler değişkenler için kullanılıyorlar.) Tek rakamlı sayılar, ibase ne olursa olsun, her zaman rakamın ifade ettiği değere sahip olurlar (örn, A=10)). bc çok rakamlı sayılarda, ibase değerine eşit veya daha büyük rakamları derhal ibase-1 tabanında ele alarak sayının değerini hesaplar. Bu FFF sayısını daima, girdi tabanındaki en büyük 3 haneli sayı yapar. İfadeler, diğer yüksek-düzeyli dillerdekilere oldukça benzerler. bc'de sayılar için farklı türler olmadığı için karışık türler için kurallar yoktur. Bunun yerine, sadece ifadelerin bölüntüleri üzerine kurallar vardır. Her ifadenin bir bölüntüsü vardır. Bu, orijinal sayıların bölüntülerinden, gerçekleştirilen işlemden ve çoğu durumda da scale değişkeninin değerinden elde edilir. scale değişkeninin alabileceği değerler, 0 (sıfır) ile C'deki tamsayı türü ile ifade edilebilen tamsayı aralığındadır. Aşağıdaki geçerli ifadelerin açıklamalarında "ifade" komple bir ifadeyi ve "değişken" ise sıradan bir değişkeni veya bir dizi değişkenini göstermektedir. Bir basit değişken isim şeklinde ve bir dizi değişkeni ise aşağıdaki gibi belirtilir: isim[ifade] Özel olarak söz edilmediyse sonucun bölüntüsü, ilgili ifadelerin azami bölüntüsü olur. -ifade Sonuç, ifade'nin negatifi olur. ++değişken değişken'in değerine önce 'bir' eklenir ve yeni değer ifadenin sonucu olur. --değişken değişken'in değeri önce 'bir' eksiltilir ve yeni değer ifadenin sonucu olur. değişken++ İfadenin sonucu değişkenin değerine göre hesaplanır, sonra değişken'in değeri 'bir' artırılır. değişken-- İfadenin sonucu değişkenin değerine göre hesaplanır, sonra değişken'in değeri 'bir' eksiltilir. ifade + ifade Sonuç, iki ifade'nin toplamıdır. ifade - ifade Sonuç, iki ifade'nin farkıdır. ifade * ifade Sonuç, iki ifade'nin çarpımıdır. ifade / ifade Sonuç, iki ifade'nin bölümüdür. Sonucun bölüntüsü scale değişkeninin değeridir. ifade % ifade Sonuç, "kalan"ı verir ve şu şekilde hesaplanır. a%b'yi hesaplarken, ilk önce a/b scale haneli olarak hesaplanır. scale+scale(b) ve scale(a)'dan hangisi daha büyükse bu bölüntüye göre a-(a/b)*b ifadesi sonucu hesaplamak için kullanılır. Eğer scale 0'a eşitlenirse ve her iki ifade de tamsayı ise, bu ifade tamsayı kalan işlevidir. ifade ^ ifade İfadenin sonucu, birincinin ikinciye göre üssüdür. İkinci ifade bir tamsayı olmalıdır. (Eğer ikinci ifade tamsayı değilse, önce ekrana bir uyarı gelir ve ifade tamsayı olacak şekilde kesilir, yani ikinci ifadenin tam kısmı alınır). Sonucun bölüntüsü ise, eğer üs negatif ise scale'dir. Üs pozitif ise scale(a^b) = min(scale(a)*b, max(scale, scale(a)))'dır. Unutulmamalıdır ki ifade^0 ifadesinin sonucu her zaman "1" olur. ( ifade ) Parantezler, ifadenin değeri bulunurken standart önceliği değiştirir ve parantez içine alınan ifade daha önce hesaplanır. değişken = ifade İfadenin sonucu değişkene atanır. değişken <işleç>= ifade Bu, "değişken = değişken <işleç> ifade" ile eşdeğerdir ancak bir farkla; değişken'in değeri sadece bir kere elde edilir. Eğer değişken bir dizi ise, işlemin bir kere yapılacağı gözden uzak tutulmamalıdır. İlişkisel ifadeler (karşılaştırma ifadeleri), sonuçları her zaman 0 veya 1 olan özel ifadelerdir. 0, yanlış (false) ve 1, doğru (true) olarak yorumlanır. Bunlar herhangi bir ifade içerisinde yer alabilirler. (POSIX bc'de ise ilişkisel ifadeler sadece if, while ve for deyimlerinde kullanılabilir ve sadece bir tane ilişkisel sınama olabilir.) İlişkisel işleçler şunlardır: ifade1 < ifade2 Sonuç, eğer ifade1, ifade2'den küçükse 1 olur. Aksi halde 0 olur. ifade1 <= ifade2 Sonuç, eğer ifade1, ifade2'den küçük ya da eşitse 1 olur. Aksi halde 0 olur. ifade1 > ifade2 Sonuç, eğer ifade1, ifade2'den büyükse 1 olur. Aksi halde 0 olur. ifade1 >= ifade2 Sonuç, eğer ifade1, ifade2'den büyük ya da eşitse 1 olur. Aksi halde 0 olur. ifade1 == ifade2 Sonuç, eğer ifade1, ifade2'ye eşitse 1 olur. Aksi halde 0 olur. ifade1 == ifade2 Sonuç, eğer ifade1, ifade2'den farklıysa 1 olur. Aksi halde 0 olur. bc'de mantıksal (boolean) işlemler de geçerlidir. (POSIX bc'de mantıksal işlemler yoktur.) Mantıksal işlemlerin sonucu, ilişkisel işlemlerde olduğu gibi, 0 (false) yada 1 (true) olmaktadır. Mantıksal işleçler şunlardır: !ifade ifade 0 ise sonuç 1'dir. Aksi halde 0 olur. ifade && ifade ifade'lerin ikiside sıfırdan farklıysa sonuç 1'dir. Aksi halde 0 olur. ifade || ifade ifade'lerden biri sıfırdan farklıysa sonuç 1'dir. Aksi halde 0 olur. İşleçlerin işlem öncelik sırası şöyledir (küçükten büyüğe): || işleci, önce sol taraf && işleci, önce sol taraf ! işleci, tarafsız İlişkisel işleçler, önce sol taraf Atama işleci, önce sağ taraf + and - işleci, önce sol taraf *, / ve % işleci, önce sol taraf ^ işleci, önce sağ taraf tek terimli - işleci ++ ve -- işleci Bu önceliğin seçilmesinin nedeni, POSIX uyumlu bc yazılımlarının doğru çalışması içindir. Ancak, ilişkisel ve mantıksal işleçler, atama ifadelerinde kullanıldığında elverişsiz ve çok farklı bir durum ortaya çıkmaktadır. Aşağıdaki ifadeyi ele alalım: a = 3 < 5 C programcıları bu ifadeyi ele alırken, önce 3<5 (sonuç 1'dir) ifadesini gerçekleştirir, ardından sonucu "a" değişkenine atarlar. bc'de ise önce "a"ya 3 atanır ve ardından 5 ile karşılaştırma yapılır. Buna dikkat etmek gerekir. En iyisi, ilişkisel ve mantıksal işleçler ile atama işleci aynı ifadede kullanıldığında karmaşayı önlemek için parantezleri kullanmaktır. bc'de desteklenen biraz daha özel ifadeler vardır. Bunlar, standart işlevler ve kullanıcı tanımlı işlevlerde, "isim(parametreler)" şeklinde görülmektedirler. Ayrıntılı bilgi için bölümündeki kullanıcı tanımlı işlevlere bakınız. Yerleşik işlevler şunlardır: length ( ifade ) length işlevinin değeri, ifade'deki anlamlı rakamların adedidir. read ( ) read işlevi (bu bir genişletmedir), nerede kullanıldığına bakılmaksızın, standart girdiden bir sayı okumak için kullanılır. Ancak, standart girdiden veri ve yazılım birlikte okunurken problemlere neden olabileceğinden dikkatli olmak gerekir. Bu işlevin en iyi kullanım şekli, asla kullanıcıdan kod girmeyi gerektiren yerlerde değil, evvelce geliştirilen bir yazılım için kullanıcıdan bir girdi bekleyen yerlerde kullanmaktır. read işlevinin değeri, standart girdiden okunan sayının ibase tabanındaki değeridir. scale ( ifade ) scale işlevinin değeri, ifade'denin sonucu olan sayıdaki ondalık hanelerin sayısıdır. sqrt ( ifade ) sqrt işlevinin değeri, ifade'nin kareköküdür. ifade'nin sonucu negatif bir sayı ise bir çalışma anı hatası üretilir. DEYİMLER Deyimler, birçok cebirsel dilde olduğu gibi, ifadelerin sırayla değerlendirilmelerini sağlarlar. bc'de deyimler "mümkün olduğunca" işletilirler. İşletim, bir ya da daha fazla tam deyimden sonra bir satırsonu karakteri girildiğinde gerçekleşir. Bu bakımdan bc'de satırsonu karakterleri çok önemlidir. Aslında, deyimleri ayırmak için bir satırsonu karakteri ve bir noktalı virgül gerekir. Yanlış yerde kullanılmış bir satırsonu karakteri bir sözdizimi hatasına sebep olur. Satır sonu karakteri deyimler için bir ayraç olduğundan, bir satır sonu karakterini gizlemek için ters bölü karakteri kullanılabilir. Tersbölü karakterinden sonra gelen bir satırsonu karakterinden oluşan karakter çiftini bc boşluk karakteri olarak değerlendirir. Bir deyim listesi, noktalı virgül ve satırsonu karakteri ile sonlandırımış deyimlerden oluşur. Aşağıdaki listede bc'deki deyimler ve bunların ne yaptıkları anlatılmaktadır (Köşeli parantezler ([ ]) arasına alınanlar, deyimin isteğe bağlı kısımlarıdır.): ifade Bu deyim iki şeyden birini yapar. Eğer ifade "<değişken> <atama> ..." şeklinde başlıyorsa, bunun bir atama deyimi olduğunu kabul eder. Eğer ifade bir atama deyimi değil ise, ifade'nin değeri bulunur ve çıktıya yazdırılır. Sayının ardından satırsonu karakteri yazdırılır. Örneğin, a=1 ifadesi bariz bir atama deyimidir; ve (a=1) içinde bir atama deyimi olan bir ifadedir. Çıktılanan tüm sayılar obase değişkeni ile belirtilen tabanda yazdırılırlar. obase değişkeninin alabileceği değerler 2 ile BC_BASE_MAX arasındadır. (Ayrıntılı bilgi için bölümüne bakınız.) 2 ile 16 arasındaki tabanlar için çıktı bildiğimiz yöntemle yazdırılır. 16'dan daha büyük tabanlar için ise, bc her bir haneyi yazdırmak için 10'luk tabanda birden çok karakter kullanır ve haneler arasında boşluk bırakır. Her hane, obase-1 değerini 10'luk düzende yazmak için gereken sayı kadar rakamdan oluşur. Örneğin, obase=20 için 65 sayısı ekrana "03 05" şeklinde yazdırılır. Eğer obase=101 olsaydı, 25 sayısı ekrana "025" şeklinde yazdırılacaktı. Sayılar keyfi duyarlılıkta ele alındıkları için, bazı sayılar ekrana yazdırılırken tek bir satıra sığmayabilirler. Bu uzun sayılar yazdırılırken ekrana satırların sonuna "\" (tersbölü) karakteri gelir. Her bir satırda en fazla 70 karakter yazdırılabilir. bc'nin etkileşimli doğasından dolayı yazılan en son değer, özel last değişkeninde saklanır ki aynı sayıyı bir daha elde etmek için bir önceki ifade'yi tekrar yazmaya gerek kalmaz. last değişkenine atama yapılması da geçerlidir ve atanan değer son yazılan değerin üzerine yazılır. Yeni atanan değer, yeni bir değer yazılana kadar ya da last değişkenine yeni bir atama yapılana kadar geçerli kalır. (Bazı kurulumlar last için bir kısaltma olarak bir sayının parçası olmayan tek bir nokta (.) kullanımını mümkün kılabilir.) dizge dizge çıktıya yazdırılır. Çift tırnak "..." arasına alınan her şey (satırsonu karakteri de dahil) dizge olarak kabul edilir ve ekrana aynen yazdırılırlar. dizge yazdırıldıktan sonra satırsonu karakteri yazdırılmaz (yani aşağı satıra geçilmez, bu nedenle satırsonu karakteri dizge'nin içine yerleştirilmelidir). print liste print deyimi (bu bir genişletmedir) çıktıya birşeyler yazdırmak için kullanılan diğer bir yöntemdir. liste parametresi zorunludur, aralarına virgül (,) konularak dizgelerden ve ifadelerden oluşur. liste'deki her bir dizge veya ifade, yazıldıkları sıraya göre ekrana yazdırılır. Eğer belirtilmediyse satır sonunda satırsonu karakteri yazdırılmaz. İfadelerin değerleri bulunduktan sonra sonuçları ekrana yazdırılır. Bu esnada ekrana en son yazdırılan sayının değeri last değişkenine atanır. print deyimi içindeki dizgeler çıktıya yazdırılır ve özel anlamı olan karakterleri de içerebilirler. Özel karakterler tersbölü karakteri ile başlar. bc tarafından tanınan özel karakterler; "a" (uyarı; bip sesi), "b" (gerisilme), "f" (sayfa ileri), "n" (satırsonu), "q" (çift tırnak), "t" (sekme) ve "\" (tersbölü) karakterleridir. Bunların dışındaki karakterler gözardı edilir. { deyim_listesi } Bu, bir birleşik deyimdir. Bu yapı, birden çok deyimi gruplandırarak birlikte çalıştırmak için kullanılır. Deyimler arasında yukarıda anlatılan ayraçlar yer alırlar. if ( ifade ) deyim1 [ else deyim2 ] if deyimi ifade'nin değerini bulur ve iifade'nin sonucuna göre deyim1'i veya deyim2'yi çalıştırır. ifade'nin sonucu sıfırdan farklı ise deyim1 işletilir. Eğer deyim2 belirtilmişse ve ifade'nin sonucu da sıfır ise, deyim2 işletilir (else sözcüğü bir genişletmedir). while ( ifade ) deyim while deyimi, ifade'nin değeri sıfırdan farklı olduğu müddetçe deyim'i tekrar tekrar işletir. Döngüde her yinelemede önce ifade'nin değeri bulunur, sonuç sıfırdan farklı ise deyim işletilir. ifade'nin sıfır olması durumunda veya çıkmak için break deyimi kullanıldığında döngü sonlanır. for ( [ifade1] ; [ifade2] ; [ifade3] ) deyim for deyimi, deyim'in tekrar tekrar çalıştırılmasını sağlar. İlk başta (yani döngü başlamadan önce) ifade1 işletilir. Döngüde her yinelemede deyim işletilmeden önce ifade2'nin değeri bulunur. Eğer sonuç sıfırdan farklı ise deyim yerine getirilir, eğer sonuç sıfır ise döngü sonlandırılır. Döngüde deyim yerine getirildikten sonra ifade3 işletilir ve ardından ifade2'nin değeri tekrar bulunur. Ta ki ifade2'nin değeri sıfır oluncaya kadar... Döngüyü daha erken sonlandırmak için break deyimi kullanılabilir. Eğer ifade1 veya ifade3 kullanılmamışsa, bu noktada değerlendirilecek hiçbir şey olmadığından bir şey yapılmaz. Eğer ifade2 kullanılmamışsa, ifade2'nin değeri 1 olarak kabul edilir. (POSIX bc'de her üç ifadeyi de belirtmek mecburidir. Bunların seçimlik kullanılması, bir genişletmedir.) for deyimine karşılık gelen deyimler şunlardır: ifade1; while (ifade2) { deyim; ifade3; } break İçinde yer aldığı son while veya for döngüsünü sonlandırır. continue continue deyimi, (bir genişletmedir) içinde yer aldığı son for döngüsünü kendinden sonra gelen deyimler işletilmeden sonraki yinelemeden başlatır. halt halt deyimi, (bir genişletmedir) bc'yi sonladırır. quit'ten farkı, halt deyimi kesinkes değil, şart sağlandığında çalışır. Örneğin, "if (0==1) halt" deyimi bc'yi sonladırmaz; çünkü şart sağlanmadığı için halt deyimi işletilmez. return Bir işlevden 0 (sıfır) döndürerek çıkar. (Ayrıntılı bilgi için bölümüne bakınız.) return ( ifade ) Bir işlevden ifade'nin değerini döndürerek çıkar. (Ayrıntılı bilgi için bölümüne bakınız.) Bir genişletme olarak parantezler gerekli değildir. YARDIMCI DEYİMLER Yardımcı deyimler, bildiğimiz klasik anlamda işletilebilir deyimler değildirler. Bunlar "derleme" zamanında ele alınırlar. limits bc'nin yerel sürümü tarafından zorlanan yerel sınırları basar. Bu bir genişletmedir. quit Her nerede ve her ne şekilde kullanılırsa kullanılsın, bc'yi kesinkes sonlandırır. Örneğin, "if (0==1) quit" deyimi, şart sağlanmasa da bc'yi sonlandıracaktır. warranty Uzun bir garanti iletisi basar. Bu bir genişletmedir. İŞLEVLER İşlevler, daha sonra çalıştırılmak üzere hesaplamaların tanımlandığı bir yöntem sunar. bc'deki işlevler daima bir değer hesaplayıp bunu çağrıcıya döndürürler. İşlev tanımları "özdevimli"dir; yani, girdide saptanana kadar bir işlev tanımsızdır. Bu tanımlama, aynı isimde yeni bir işlev tanımlanıncaya kadar geçerlidir. Yeni işlev tanımı eskisinin yerine geçer. Bir işlev aşağıdaki gibi tanımlanır. define isim ( parametreler ) { satırsonu auto_listesi deyim_listesi } Bir işlev çağrısı ise "isim(parametreler)" biçiminde bir ifadedir. Parametreler sayılar ya da dizilerdir (dizi parametreler bir genişletmedir). İşlev tanımında sıfır ya da daha fazla sayıda parametre verilebilir ve bunlar aralarına virgül konularak ayrılmış isimlerden oluşan bir liste olarak tanımlanır. Sayılar sadece değerleriyle çağrılan parametrelerdir. Diziler ise sadece değişkenleriyle çağrılırlar. Diziler, parametre tanımında "isim[]" şeklinde belirtilir. İşlev çağrısında asıl parametreler, sayı türünde ifadelerdir. Aynı yazım şekli, dizi parametrelerin tanımı olarak dizilerin aktarılmasında da kullanılır. Bir isimli dizi bir işleve değişkeni ile aktarılır. İşlev tanımları özdevimli olduklarından, parametre sayısı ve türleri işlev çağrıldığında kontrol edilir. Parametrelerin sayısı ve türlerindeki herhangi bir uyumsuzluk bir çalışma anı hatasına sebep olur. Ayrıca, tanımsız bir işlevin çağrılması da bir çalışma anı hatasına sebep olacaktır. auto_listesi, "yerel" kullanım için isteğe bağlı bir değişken listesidir. auto_listesi'nin (eğer varsa) sözdizimi "auto isim, ... ;" şeklindedir (Sondaki noktalı virgül isteğe bağlıdır). Her isim bir auto değişkenin ismidir. Diziler, parametrelerde kullanılan sözdizimi ile belirtilebilir. Bu değişkenlerin sıfır ile ilklendirilerek, değerleri, işlevin başlangıcında yığıta basılır ve işlevin icrası boyunca kullanılır. İşlevden çıkışta bu değerler yığıttan çekilir, böylece değişkenler işlevin başlangıcındaki ilk değerlerine dönmüş olur. Parametreler gerçekte, işlev çağrısı sırasında ilklendirilen auto değişkenlerdir. auto değişkenler, geleneksel yerel değişkenlerden farklıdır. A işlevi, B işlevini çağırdığında, A işlevinin auto değişkenlerine, B işlevinde onlar auto değişkenler olarak çağrılmadıkça, B işlevi aynı isimlerle erişebilir. auto değişkenler ve parametreler yığıta basıldıklarından dolayı bc kendini çağrılan işlevleri destekler. İşlevin gövdesi bir bc deyimleri listesidir. Tekrar belitelim ki, deyimler noktalı virgül ve satırsonu karakterleri ile birbirlerinden ayrılır. return deyimi işlevin sonlandırılmasına sebep olur ve bir değer döndürür. return deyiminin iki sürümü vardır. ilk şeklinde "return" ifadesi işlevi çağıran ifadeye sıfır değerini döndürür. İkinci şeklinde, "return ( ifade )", ifade'nin değeri hesaplanıp çağıran ifadeye sonucu döndürülür. Her işlevin sonunda kendiliğinden bir return(0) vardır. Böylece bir işlevin sonunda açıkça bir return deyimi kullanmaya gerek kalmaksızın işlev sıfır değeri döndürerek sonlanır. İşlevler ayrıca, ibase değişkeninin kullanımını da değiştirir. İşlev gövdesindeki tüm sabitler, işlev çağrısı sırasında ibase değişkeninin değeri kullanılarak dönüştürülür. Sayıların dönüşümü için daima ibase'in o anki değerini kullanan yerleşik read işlevi dışında, işlev icrası sırasında ibase değişiklikleri gözardı edilecektir. Bir geliştirme olarak, tanım biçimi pek az esnektir. Standart, işlev gövdesini oluşturan ilk kuyruklu ayracın define ile aynı satırda olmasını ve kalan her şeyin alt satırlarda olmasını gerektirir. bc'nin bu sürümünde ilk kaşlı ayraçın öncesinde ya da sonrasında satırsonu karakteri kullanabilmeyi mümkün kılar. Örneğin aşağıdaki tanımlar geçerli tanımlardır: define d (n) { return (2*n); } define d (n) { return (2*n); } MATH KÜTÜPHANESİ bc, -l seçeneği ile çalıştırıldığında math kütüphanesini yükler ve öntanımlı bölüntü 20 yapılır. math işlvleri, çağrıldıkları sırada geçerli olan bölüntüye göre sonuç döndürürler. math kütüphanesi aşağıdaki işlevleri tanımlar: s (x) Radyan cinsinden verilen x'in sinüsü. c (x) Radyan cinsinden verilen x'in kosinüsü. a (x) x'in arktanjantı; radyan cinsinden döner. l (x) x'in tabii logaritması. e (x) e üssü x. j (n,x) x tamsayısına göre n. dereceden Bessel işlevi. ÖRNEKLER /bin/sh'da aşağıdaki atama, kabul değişkeni pi'ye pi değerini atar. pi=$(echo "scale=10; 4*a(1)" | bc -l) Aşağıdaki örnekte, math kütüphanesinde kullanılan üstel işlevin tanımı vardır. Bu işlev POSIX bc'de yazılmıştır. scale = 20 /* e^x = (e^(x/2))^2 formülü kullanılıyor x yeterinde küçükse, bu seriyi kullanabiliriz: e^x = 1 + x + x^2/2! + x^3/3! + ... */ define e(x) { auto a, d, e, f, i, m, v, z /* x'in işaretine bakalım. */ if (x<0) { m = 1 x = -x } /* x için önkoşul. */ z = scale; scale = 4 + z + .44*x; while (x > 1) { f += 1; x /= 2; } /* Değişkenleri ilklendirelim. */ v = 1+x a = x d = 1 for (i=2; 1; i++) { e = (a *= x) / (d *= i) if (e == 0) { if (f>0) while (f--) v = v*v; scale = z if (m) return (1/v); return (v/1); } v += e } } Aşağıdaki örnekte, çek defteri (checkbook) bakiyelerini hesaplayan basit bir yazılım verilmektedir. Yazılımı bir kez yazarak bir dosyaya kaydedebilirsiniz ve sonraları her seferinde yeniden yazmaksızın istediğiniz zaman kullanabilirsiniz. scale=2 print "\nÇek defteri yazılımı!\n" print " Hatırlatma: Depozitolar negatif miktarlardır.\n" print " Çıkış için 0 yazın.\n\n" print "Başlangıçtaki bakiye? "; bal = read() bal /= 1 print "\n" while (1) { "şu anki bakiye = "; bal "çekilecek miktar? "; trans = read() if (trans == 0) break; bal -= trans bal /= 1 } quit Aşağıdaki örnekte ise, kendi kendini çağıran bir faktöriyel hesaplama işlevi tanımlanmaktadır. define f (x) { if (x <= 1) return (1); return (f(x-1) * x); } READLINE ve LIBEDIT SEÇENEKLERİ GNU bc (bir yapılandırma seçeneği ile), GNU readline kütüphanesini ya da BSD libedit kütüphanesini kullanacak şekilde derlenebilir. Bu ise kullanıcıya, bc'ye göndermeden önce birden çok satır üzerinde düzenleme yapma imkanı sunar. Ayrıca, daha önceden girilen satırlar için bir geçmiş de tutar. Bu seçenek seçilirse, bc bir özel değişkene daha sahip olur. Bu özel history değişkeni, bellekte tutulacak satır sayısını tutar. -1 değeri sınırsız (bellek yettiği müddetçe) sayıda eski komut tutulacağını belirtir ve varsayılan değeri 100'dür. Eğer pozitif bir tamsayı belirtilirse, liste bu belirtilen sayı ile sınırlandırılmış olur. 0 değeri ise liste tutulmayacağını belirtir. Daha ayrıntılı bilgi için, GNU readline, history kütüphanesi ile BSD libedit kütüphanesi hakkındaki belgeleri okuyunuz. bc, readline ve libedit kütüphaneleri aynı anda etkin olacak şekilde derlenemez. FARKLILIKLAR bc'nin bu sürümü, POSIX P1003.2/D11 taslağından uyarlanmıştır ve taslağa göre ve geleneksel bc uygulamalarına göre bir takım farklılıklar sözkonusudur. dc(1)kullanılan geleneksel yolla gerçekleştirilmemiştir. Bu sürüm, yazılımın kodlarını ayrıştırarak bayt koda çevirdikten sonra tek bir süreç olarak çalıştırır. Komut satırından verilen ve belgelendirilmemiş -c seçeneği ile, yazılım çalıştırılmaz, onun yerinee bayt kodları ekrana listelenir. Bu, aslında etkileşimli olarak ayrıştırıcının hatalarını görmek/gidermek ve math kütüphanesini hazırlamak için kullanılır. POSIX bc'deki farklılıkların yanında bir de yeni özellikler eklenmiştir, bunlara da genişletmeler demekteyiz. Aşağıda, bahsedilen farklılıkların ve genişletmelerin bir listesi yer almaktadır: LANG Bu sürüm LANG ve LC_ ile başlayan ortam değişkenlerinin işlenmesinde POSIX standardına uyumlu değildir. isimler Geleneksel ve POSIX bc değişkenler, diziler ve işlevler için sadece tek harften oluşan isimleri mümkün kılar. GNU bc'de bu isimler için çok karakterli isimler kullanılabilir. Bir isim bir harf ile başlar ve harfler, rakamlar ile altçizgi karakterini içerebilir. dizgeler Dizgelerde boş karakter kullanılmasına izin verilmez, POSIX'e göre dizgelerde tüm karakterler kullanılabilmelidir. last POSIX bc'de bir last değişkeni yoktur. bc'nin bazı gerçeklemelerinde bunun yerine nokta (.) kullanılır. karşılaştırmalar POSIX bc'de karşılaştırmalar sadece if, while deyimlerinde ve for deyiminin ikinci ifadesinde kullanılabilir. Ayrıca bu deyimlerde sadece bir ilişkisel işleme izin verilir. if deyimi ve else sözcüğü POSIX bc'de else sözcüğü yoktur. for deyimi POSIX bc'de tüm ifadelerin deyim içinde kullanılması gereklidir. &&, ||, ! POSIX bc'de mantıksal işleçler yoktur. read işlevi POSIX bc'de read işlevi yoktur. print deyimi POSIX bc'de print deyimi yoktur. continue deyimi POSIX bc'de continue deyimi yoktur. return deyimi POSIX bc, return ifadesinin parantez içine alınmasını gerektirir. dizi parametreler POSIX bc'de (şimdilik) dizi parametreler tamamen desteklenmemektedir. POSIX sözdiziminde, işlev tanımlarında dizilere izin veriliyor, ancak bir dizinin bir işleve parametre olarak aktarılması desteklenmiyor. (Bu, aslında gözden kaçan bir dikkatsizliğin sonucudur.) Geleneksel bc gerçeklemeleri, dizileri sadece elemanlarının değerleri ile çağırabilmektedirler. işlev biçimi POSIX bc ilk kaşlı ayracın define anahtar sözcüğünün bulunduğu satırda, auto anahtar sözcüğünün de alt satırında olmasını gerektirir. =+, =-, =*, =/, =%, =^ POSIX bc bu "eski tarz" atama işleçlerinin tanımlanmasını gerektirmez. Bu sürüm bu "eski tarz" atamalara izin verebilir. limits deyimini kullanarak kurulu sürümün bu atamaları desekleyip desteklemediğini öğrenebilirsiniz. Eğer destekliyorsa, "a =- 1" atamasında a değişkenine -1 atanmayacak, a değişkeninin değeri bir eksiltilecektir. sayılardaki boşluklar bc'nin diğer gerçeklemeleri sayıların içinde boşluklara izin verir. "x=1 3" ataması, "x=13" olarak değerlendirilecektir. Aynı ifade bu sürümde bir sözdizimi hatasına sebep olacaktır. çalıştırma ve hatalar Bu bc, yazılım içerinde sözdizimi ve diğer hataların bulunması durumunda kodun işletilmesi konusunda diğer gerçeklemelere göre oldukça farklılıklar içermektedir. Eğer bir işlev tanımlarken bir sözdizimi hatası yapılmışsa, hata düzeltme mekanizması deyimin başlangıcını bulmaya çalışır, ilk hatalı satırı bulur ve satır numarasını ekrana yazar; sonra yine de işlevin geri kalan kısımlarını ayrıştırmaya devam eder. İşlev içinde birkez bile hata yapılmışsa, o işlev 'çağrılamaz' addedilir ve tanımsız olur. Etkileşimli ortamda çalışırken bir sözdizimi hatası yapılırsa, bir uyarı gelir ve çalıştırılacak olan o anki blok geçersiz sayılır. İşletim bloğu, yazılışı tamamlanmış basit veya birleşik bir deyimden sonra satırsonu karakteri bulunan yapıdır. Örneğin, a = 1 b = 2 iki ayrı işletim bloğudur. Ancak, { a = 1 b = 2 } tek işletim bloğudur. Oluşan herhangi bir çalışma anı hatası (error), o anki işletim bloğunu sonlandırır. Ancak, oluşan herhangi bir çalışma anı uyarısı (warning) işletim bloğunu sonlandırmaz. kesmeler Bir etkileşimli oturumda, SIGINT sinyali (genelde klavyeden Ctrl-C'ye basıldığında üretilir) o anda işletilmekte olan bloğun yarıda kesilmesine neden olur. Hangi işlevin yarıda kesildiğini belirten bir çalışma anı hatası ekrana yazdırılır. Ardından, tüm çalışma anı yapılarının "temizlenme"sinin ardından, bc'nin yeni girdiler almak için hazır olduğunu yazan bir mesaj belirir. Önceden tanımlanmış olan tüm işlevler ve auto-olmayan değişkenler bu noktadan önceki değerleriyle aynen kalırlar. Tüm auto değişkenler ve işlev parametreleri bu "temizleme" işlemi esnasında silinirler. Etkileşimli olmayan bir oturumda ise SIGINT sinyali,bc'nin çalışmasını sonlandırarak kontrolü sisteme devredecektir. SINIRLAR Aşağıda bc'nin işlem yapabileceği sınırlar verilmiştir. Bunlardan bazıları aslında her bir kurulum için farklı farklı olabilir. Bunların geçerli değerlerini öğrenmek için limits deyimini kullanın. BC_BASE_MAX Azami çıktı tabanı, 999 dur. Azami girdi tabanı ise 16 dır. BC_DIM_MAX Dizilerde indisleme sınırı, keyfi olarak 65535 olarak belirlenmiştir. Kurulumunuzda farklı olabilir. BC_SCALE_MAX Sayılarda ondalık noktadan sonraki hane sayısı INT_MAX ile sınırlanmıştır. Ayrıca ondalık noktadan önceki hane sayısı da INT_MAX ile sınırlanmıştır. BC_STRING_MAX Dizgelerin içerebileceği karakter sayısı INT_MAX ile sınırlanmıştır. üs Üstel değerlerde üssün sınırı LONG_MAX'tır. değişken isimleri Basit değişken, dizi ve işlev isimlerinin her biri için eşsiz isim sayısı 32767 ile sınırlanmıştır. ORTAM DEĞİŞKENLERİ bc tarafından tanınan ortam değişkenleri şunlardır: POSIXLY_CORRECT -s seçeneği ile aynıdır. BC_ENV_ARGS Bu, bc'nin argümanları almak için kullandığı diğer bir mekanizmadır. Biçimi komut satırı argümanlarında olduğu gibidir. Bu argümanlar, belirtilen dosyalardan önce işlem görürler. Bu, kullanıcıya "standart" seçenekleri ayarlama imkanını sunar. Ortam değişkenlerinde belirtilen dosyalar tipik olarak içlerinde kullanıcının tanımladığı işlevler olan dosyalardır. Bu ayarlama ile artık, bc her çalıştırıldığında belirtilen dosyalar işleme sokulurlar. BC_LINE_LENGTH Bu, sayılar ekrana yazdırılırken bir satırda kaç karakter olacağını belirten bir tamsayıdır. Uzun (yani, tek satıra sığmayan) sayılar için \ (tersbölü) ve satırsonu karakterleri bu miktara dahildir. HATA AYIKLAMA Eğer komut satırında belirtilen dosyalardan biri açılamazsa bc bunu raporlar ve hemen sonlanır. Ayrıca, derleme ve çalışma-anı hatalarında bunlar ekrana hata numaraları ile birlikte yazdırılırlar ve bu esnada açıklayıcı bilgiler verilir. YAZILIM HATALARI Hata bulma/düzeltme henüz çok iyi değil. Hataları rapor etmek için konu alanına "bc" yazarak bug-bc@gnu.org adresine e-posta atınız. YAZAN Philip A. Nelson philnelson@acm.org TEŞEKKÜRLER Yazar kodun sınanmasındaki geniş yardımlarından dolayı Steve Sommars'a Steve.Sommars@att.com teşekkürlerinin kabulünü rica ediyor. Bir çok öneride bulundu ve onun katılımıyla bu çok daha iyi bir ürün oldu. ÇEVİRENLER Adem Güneş adem@alaeddin.cc.selcuk.edu.tr, Eylül 1999, v1.04Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Ocak 2004, v1.06 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/iconv.1.xml0000644000175000017500000001072210532242502020422 0ustar demirtendemirten 1 iconv glibc Kasım 2003 iconv belirtilen dosyanın karakter kodlamasını değiştirir KULLANIM iconv [-lcs?V] [-f isim] [-t isim] [-o çıktı-dosyası] [--from-code=isim] [--to-code=isim] [--output=çıktı-dosyası] [--list] [--silent] [--verbose] [--help] [--usage] [--version] [dosya...] AÇIKLAMA iconv komutu; dosya ile belirtilen dosyadaki karakterlerin kodlamasını, başka bir karakter kodlamasına dönüştürür. Sonuç, --output seçeneği ile belirtilmediği sürece standart çıktıya gönderilir. -f --from-code=isim Özgün metin kodlaması belirtilir. -t --to-code=isim Çıktı için kodlama belirtilir. --list Kodlaması bilinen tüm karakter kodlamalarını listeler. -c Geçersiz karakterleri çıktıya yazmaz. -o --output=çıktı-dosyası Çıktı için dosya belirtilir. -s --silent Uyarılar engellenir. --verbose Gelişim bilgisini gösterir. ? --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --usage Kısa kullanım iletisi gösterilir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. Uzun seçeneklerdeki argümanlar zorunlu olsun olmasın kısa seçeneklerde de geçerlidir. YAZAN iconv, GNU C Kütüphanesinin bir parçası olarak, Ulrich Drepper tarafından yazılmıştır.iconv man sayfası Joel Klecker espy@debian.org tarafından, Debian GNU/Linux Sistemi için yazılmıştır.Bu man sayfası (Türkçe olarak) Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr tarafından yazılmıştır. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/mkdir.1.xml0000644000175000017500000000742010532245473020425 0ustar demirtendemirten 1 mkdir Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 mkdir dizinleri oluşturur KULLANIM mkdir [seçenek] dizin... AÇIKLAMA Mevcut değillerse, dizin ya da dizinleri oluşturur. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -m --mode=kip chmod'un yaptığı gibi erişim izinlerini ayarlar. kip sayısal olarak verilmelidir, rwxrwxrwx gibi değil. -p --parents Gerekli üst dizinleri oluşturur. Şayet bu dizinler varsa hata vermez. -v --verbose İşlem yapılan her bir dizin için bir ileti çıktılar. --help Bu yardım metnini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER mkdir komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve mkdir yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils mkdir ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ekim 2003Kasım 2006'da güncellendi. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/compress.1.xml0000644000175000017500000002630610536530430021150 0ustar demirtendemirten 1 compress compress verileri sıkıştırır (sürüm 4.1) uncompress sıkıştırılmış verileri açar zcat sıkıştırılmış verileri standart çıktıda açar compress [ -f ] [ -v ] [ -c ] [ -V ] [ -r ] [ -b bit_sayısı ] [ isim ... ] uncompress [ -f ] [ -v ] [ -c ] [ -V ] [ isim ... ] zcat [ -V ] [ isim ... ] AÇIKLAMA compress, uygun Lempel-Ziv kodlarını kullanarak belirtilen dosyanın boyutunu küçültür. Bu işlemin sonunda, her bir dosyanın sonuna .Z soneki getirilir. .Z uzantılı dosya aynı sahiplik kiplerine, erişim ve düzenlenme zamanlarına sahiptir. Şayet komut ile birlikte bir dosya belirtilmez ise, standart girdi sıkıştırılıp standart çıktıya aktarılır. compress, sadece normal dosyaları sıkıştırır. Örneğin; sembolik bağları yok sayar. Şayet bir dosya birden çok sembolik bağa sahipse, compress bu dosyayı sıkıştırmayı reddedecektir. Bu durumda -f seçeneğini eklemeniz gerekir. Şayet -f seçeneği belirtilmezse ve sıkıştırma işlemi önplanda devam ediyorsa, ekrana, var olan bir dosyanın üzerine yazılıp yazılmayacağını soran bir uyarı çıkar. Sıkıştırılmış dosyalar uncompress veya zcat kullanılarak orjinal hallerine döndürülebilirler. uncompress, komut satırında dosya listelerini alır ve sonu .Z ile bitenleri ve doğru sihirli numara ile başlayanları, .Z soneki olmayan açılmış dosyalar ile değiştirir. Açılmış dosya, sıkıştırılmış olanla aynı sahiplik ve tarih damgasını içerir. -c seçeneği ile compress/uncompress standart çıktıya yazar ama dosyalar değişmez. zcat, uncompress -c ile aynıdır. zcat, ya komut satırındaki listede bulunan dosyaları açar ya da standart girdideki dosyaları açıp, açılmış bilgileri standart çıktıya yazar. zcat doğru sihirli numaraya sahip dosyaları, .Z soneki olsun ya da olmasın, açacaktır. (*Ç.N.: gzip ailesinde de bir zcat vardır ve gzip kuruluysa, zcat, gzip ailesinin zcat uygulaması olabilir. Bunun olmaması için gzip ailesi ile gelen zcat'in ismini gzcat olarak değiştirebilirsiniz.) Şayet -r seçeneği tanımlı ise, sıkıştırma işlevi aşt dizinlerde yinelemeli olarak yapılacaktır. Komut satırında tanımlı isimlerden herhangi birisi bir dizin ise, compress bu dizinin içine girecek ve burada bulunan bütün dosyaları sıkıştıracaktır. -V seçeneği bu uygulamaların her birine, sürüm ve standart hatadaki yama seviyelerini, bunun yanında derleme sırasındaki önişlemci seçeneklerini sıkıştırma/açma işleminden önce görüntülenmesini söyler. compress, "Yüksek performanslı veri sıkıştırması için bir teknik / A Technique for High Performance Data Compression" içinde açıklanan değiştirilmiş Lempel-Ziv algoritmasını kullanır (Terry A. Welch, IEEE Computer, vol. 17, no. 6 (June 1984), pp. 8-19). İlk önce dosyadaki ortak altdizgeler 257 veya daha üstünde 9 bitlik kod ile değiştirilir. 512'ye ulaşılınca, algoritma 10 bitlik kodlara dönüşür ve daha yüksek bitler, -b seçeneği ile belirtilen sınıra ulaşılıncaya kadar kullanır (öntanımlı olarak 16). Bitler 9 ila 16 arasında olmak zorundadır. Bu öntanımlı bit seviyesi kaynak kodlarının içinden değiştirilebilir, böylece daha küçük makinalarda çalışması sağlanır. Bit sınırına erişildikten sonra, compress düzenli olarak sıkıştırma oranını denetler. Eğer artarsa, compress var olan kod sözlüğünü kullanmaya devam eder. Bununla birlikte, sıkıştırma oranı düşerse, compress altdizgelerin tablosunu başından savar ve listeden yenisini yapar. Böylece, algoritmanın sıradaki dosya "bloğuna" uyması sağlanmış olur. -b seçeneğinin uncompress için atlanmış olduğuna dikkat edin, belirlenmiş bit parametreleri sıkıştırma sırasında çıktı içinde sihirli bir numara ile kodlandığından, rastgele bir verinin açılması ya da sıkıştırılmış verinin tekrar sıkıştıılmaya çalışılması gibi şeyler mümkün değildir. Sıkıştırma miktarı girdinin boyutuna, kod başına düşen bit sayısına ve ortak altdizgelerin dizilişine bağlıdır. Genellikle, kaynak kodu gibi veya İngilizce metinlerden, %50-60 oranında tasarruf sağlanır. Sıkıştırma genellikle, Huffman kodundan (pack) veya uyarlanmış Huffman kodundan (compact) daha iyidir ve daha az zamana mal olur. -v seçeneği altında, sıkıştırılan her bir dosya için, kazanç yüzdesini gösteren bir ileti basılır. Çıkış durumu normalde 0'dır; şayet son dosya sıkıştırılmış olandan daha büyükse 2; eğer bir hata meydana gelmişse 1'dir. İLGİLİ BELGELER , . HATA İLETİLERİ Usage: compress [-dfvcVr] [-b maxbits] [file ...] Komut satırında geçersiz seçenekler tanımlandı. Missing maxbits Azami bit sayısı -b seçeneği ile verilmelidir. dosyaismi: not in compressed format Argüman olarak verilen dosya, sıkıştırılmış bir dosya değil. dosyaismi: compressed with xx bits, can only handle yy bits Dosya (LZW kullanılarak) bu makinedeki açma programının işleyebileceği bitlerden daha fazlasını kullanabilen bir uygulama ile sıkıştırılmış. Dosyayı daha az bit sayısı belirterek tekrar sıkıştırın. dosyaismi: already has .Z suffix -- no change Belirtilen dosyanın zaten sıkıştırılmış olduğu kabul ediliyor. Dosyayı tekrar isimlendirin ve tekrar deneyin. dosyaismi: filename too long to tack on .Z Dosya ismi 12 karakterden uzun olduğu için, bu dosya sıkıştırılamaz. Yeniden adlandırın ve tekrar deneyin. BSD sistemlerde bu ileti yoktur. dosyaismi already exists; do you wish to overwrite (y or n)? Mevcut dosyasının değiştirilmesini istiyorsanız "y" tuşuna basın, istemiyorsanız "n" ye basın. uncompress: corrupt input Bir SIGSEGV çelişkisi saptandı. Girdi dosyası bozuk olabilir. Compression: xx.x% Sıkıştırma tarafından kaydedilmiş girdinin yüzdesi (sadece -v ile alakalıdır). -- not a regular file or directory: ignored Girdi dosyası normal bir dosya veya dizin değil ise (örneğin, bir sembolik bağ, soket, FIFO veya aygıt dosyası olabilir), dokunulmaz. -- has xx other links: unchanged Girdi dosyası bağlara sahiptir; dokunulmadan geçildi. Daha fazla bilgi için 'e bakınız. Çok sayıda bağa sahip dosyaları sıkıştırmak için -f seçeneğini kullanınız. -- file unchanged Herhangi bir sıkıştırma işlemi yapılmadı. Giriş dosyasına dokunulmadı. YETERSİZLİKLER Sıkıştırılmış dosyalar büyük bellekli makinalar arasında uyumlu olmakla birlikte, küçük süreç alanına sahip (64KB veya daha az DEC PDP serileri, Intel 80286, vb.) makinalara dosya transferi için -b12 seçeneği kullanılmalıdır. -r seçeneği kullanılan bir sıkıştırma işlemi, arada bir sahte hata iletilerine sebep olabilir: "<dosyaismi>.Z already has .Z suffix - ignored" Bu uyarıları önemsemeyin. Açıklaması için compress.c:compdir() içindeki açıklamalara bakınız. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/getty.1.xml0000644000175000017500000010340710554136745020462 0ustar demirtendemirten .\" +---------- .\" | .\" | GETTY/UUGETTY man page. .\" | .\" | Copyright 1989,1990 by Paul Sutcliffe Jr. .\" | .\" | Permission is hereby granted to copy, reproduce, redistribute, .\" | or otherwise use this software as long as: there is no monetary .\" | profit gained specifically from the use or reproduction or this .\" | software, it is not sold, rented, traded or otherwise marketed, .\" | and this copyright notice is included prominently in any copy .\" | made. .\" | .\" | The author make no claims as to the fitness or correctness of .\" | this software for any use whatsoever, and it is provided as is. .\" | Any use of this software is at the user's own risk. .\" | 1 getty Sürüm 2.0.7h 2 Kasım 1995 getty uçbirim kipini, hızını ve hat disiplinini ayarlar KULLANIM /etc/getty [-d öntanımlı_dosya] [-a] [-h] [-H kapama_süresi] [-t zamanaşımı] [-w dizge] hat [hız [tür [disiplin]]] /etc/getty -c gettydefs_dosyası AÇIKLAMA getty, sistem tarafından kullanıcının bağlanmasını sağlamak için kullanılan üç uygulamadan ikincisidir (init(1), getty(1) ve login(1)). getty, init(1) tarafından çağrılır: tty hatlarını açar ve kiplerini ayarlar. Bağlantı ekranını görüntüler ve kullanıcı ismi girilmesini ister. Kullanıcı için bir bağlantı sürecini başlatır. getty'nin takip ettiği yol şöyle açıklanabilir: İlk önce kendi komut satırını çözümler, şayet herhangi bir hata yok ise, doğru çalışma zamanı değerlerini bulabilmek için öntanımlı dosyaları (şayet FSSTND seçeneği ile derlenmişse /etc/conf.getty) incelemeye başlar. Normalde bu dosya /etc/conf.getty'dir. Komut satırından verilen değerler bu öntanımlı dosyadaki (-d öntanımlı_dosya seçeneği ile başka bir dosya belirtilebilir) değerlere göre önceliklidir. Daha sonra okuma ve yazma için bir hat açar ve stdio tamponlamasını kapatır. Şayet bir ilklendirme tanımlı ise, onu başlatır.(Ayrıntılar için bölümüne bakınız). İlklendirmeden sonra, hat kapatılır ve tekrar açılır. Bu sefer hat engellenebilen kipte açılır ve böylece aygıt serbest hareket edemez hale gelir. Taşıyıcı sinyalin tespit edilmesi hattın açılmasını sağlar. Sonra, getty bir önbilgi (genellikle /etc/issue içindeki metin) ve kullanıcı ismi istemini basar. Son olarak, kullanıcının girdiği ismi okur ve login(1)'i kullanıcı ismini argüman olarak kullanarak çağırır. Bu ismi okuma işlemi esnasında, getty kullanılan uçbirimin hızını sisteme uyarlamaya çalışır ve kullanıcının bağlantı yordamında kullanılacak uçbirim parametrelerini (ayrıntılar için termio(7)'e bakınız) ayarlar. getty tarafından kullanılan tty aygıtı hat argümanından saptanır. Getty bağlanacağı aygıtın ismi olarak /dev/hat dizgesini kullanır. Getty -h seçeneği ile çalıştırılmamış (veya öntanımlı dosyada HANGUP=NO belirtilmemiş) ise hızı sıfırlayarak hattı kapanmaya zorlayacaktır. Hattın askıda kalma süresini -H seçeneğine saniye cinsinden sayı belirterek (veya öntanımlı dosyada HANGUPSECS=kapamasüresi belirterek) ayarlayabilirsiniz. -r seçeneği ile gecikme vererek (veya öntanımlı dosyada WAITCHAR=YES ve DELAY=gecikme belirterek) getty'nin hattan tek bir karakter girilmesini beklemesi sağlanabilir ve bu karakter girildikten sonra işleme devam etmeden önce belirtilen saniye kadar daha bekler. Gecikme istenmiyorsa, -r0 kullanın. -w seçeneği ile dizge (veya öntanımlı dosyada WAITFOR=dizge) belirterek getty'nin bu dizgeyi hattan beklemesi sağlanabilir. -t seçeneğine zamanaşımı (veya öntanımlı dosyada TIMEOUT=zamanaşımı) belirtilerek, kullanıcı ismi için istem gösterildikten sonra belirtilmiş zaman içinde bir kullanıcı ismi girilmez veya bu süre içinde doğru kullanıcı ismi girilmez ise getty'nin çıkması sağlanabilir. Hız argümanı /etc/gettydefs (ayrıntılar için gettydefs(4)kılavuzuna bakınız) dosyası içindeki girdiye bir etikettir. Bu girdi getty'nin tty ayarlarında başlangıç hızını, kullanıcının ismini girerken bağlantı hızı ile hızın yanlış olması durumunda kullanıcının müdahale etmesini sağlayacak başka bir girdiye gösterici olacak hızı tanımlar. Bu işlem <break> karakteri (aslında bir karakter dizisidir) göndererek yapılır. Belirli şartlar altında, bir CR (Satırbaşı karakteri) de aynı işi yapacaktır. Bu genellikle getty'nin modem veya uçbirim hızından daha yükseğe ayarlandığı durumlara oluşur. getty, gettydefs dosyasını sıra ile tarar ve verilen girdiye uygun bir eşleşme arar. Şayet hız belirtilmemişse veya bir girdi bulunamazsa, /etc/gettydefs içindeki ilk girdi öntanımlı değer olarak kabul edilir ve o değer kullanılır. gettydefs dosyasına ulaşılamadığı durumlarda, derleme zamanında tanımlanmış girdi kullanılır. tür argümanı, hatta bağlı uçbirimi tanımlayan bir dizgedir. tür, termcap(7) içinde listelenen geçerli uçbirim isimlerinden biri olmalıdır. getty, bu değeri ekranı nasıl temizleyeceğine karar vermek için kullanır. Ayrıca TERM ortam değişkenini bu değer ile ayarlar. disiplin argümanı hat üzerinde kullanılacak hat disiplinini tarif eden bir dizgedir. Öntanımlı değer LDISCO'dur. Daha önce bahsedildiği gibi, getty bağlantı ekranını görüntüledikten sonra kullanıcı adını okur. Şayet boş karakter alınırsa, kullanıcının <break> tuşuna veya hızın hatalı olduğunu bildirmek için CR tuşuna bastığı kabul edilir. Bunun sonucu olarak getty sıradaki hıza geçer (/etc/gettydefs içinde tanımlı olan hızlar). Kullanıcı ismi satırsonu karakteri veya satırbaşı karakteri ile sonlandırılır.. Bir satırbaşı karakteri, sistemde yeni satıra geçilmesi sonucunu doğurur (ayrıntılı bilgi için ioctl(2)). Kullanıcı adı, sadece büyük harflerdenen oluşup oluşmadığını görmek için taranır. Şayet öyle ise, sistem bütün büyük harfleri küçük harfe çevirir. gettydefs dosyasını sınama seçeneği de vardır. getty, -cgettydefs seçeneği ile çağrılırsa, adı geçen gettydefs dosyası taranır ve görülen değerler standart çıktıya aktarılır. Şayet herhangi bir yazım hatası var ise (gettydefs dosyasındaki sözdizimi hataları) bunlar kullanıcıya bildirilir. ÖNTANIMLILAR DOSYASI Başlangıçta, getty /etc/conf.getty.hat dosyasına bakar (veya bu dosyanın bulunamadığı durumlarda /etc/conf.getty dosyasına). Şayet bu dosya var ise satırları aşağıdaki biçimde okur: İSİM=değer Bu sayede, getty çalışma zamanı esnasında yeniden derlemeye gerek olmadan belirli özellikleri ayarlama şansına sahip olur. Tanınan İSİM dizgesi ve onların karşılıkları şunlardır: SYSTEM=isim Düğümismi değerini (@S ile gösterilen -- bölümüne bakınız) isim'e ayarlar. Öntanımlı düğümismi değeri uname(3) çağrısı tarafından döndürülür. VERSION=dizge @V parametresi (ayrıntılar için bölümüne bakınız) ile gösterilen değeri dizge'ye ayarlar. Şayet dizge '/' karakteri ile başlıyorsa, dosyanın tam yolu belirtilmiş olarak kabul edilir ve @V bu dosyanın içeriğine göre ayarlanır. Öntanımlı değer /proc/version'dur. LOGIN=isim Bağlantı için kullanılacak uygulamanın adını ayarlar. Öntanımlı olarak /bin/login kullanılır. Şayet bu seçenek belirtilmişse, bu isim /bin/login yerine kullanılacak uygulamanın tam yolunu da vermelidir. Şayet bu string '/' karakteri ile başlıyorsa, bu bir dosyanın tam yolu olarak kabul edilir ve /etc/issue yerine adı belirtilen bu dosya kullanılır. Unutmayın ki, /bin/login argüman olarak sadece kullanıcı adını alır. ISSUE=dizge Başlangıç esnasında getty bir önbilgi, genellikle /etc/issue içindeki metni basar. Şayet bu dizge belirtilmişse getty bu dizgeyi gösterir. Şayet bu dizge '/' karakteri ile başlıyorsa, bir dosyanın tam yolu olarak kabul edilir ve /etc/issue yerine adı belirtilen bu dosya kullanılır. CLEAR=değer değer olarak NO belirtilmişse, başlangıç esnasında getty bir önbilgi ve kullanıcı ismi istemini basmadan önce ekranı temizlemez. Öntanımlı olarak ekran temizlenir. HANGUP=değer değer olarak NO belirtilmişse, başlangıç esnasında getty hattı kapatmayacaktır. Komut satırından -h seçeneğini belirtmek ile aynı şeydir. WAITCHAR=değer değer olarak YES belirtilmişse, getty devam etmeden önce tek bir karakter girilmesi için bekleyecektir. Bu, özellikle modemin sürekli meşgul olmasına sebep olan CD'ye sahip modemlerin sonsuz bir şekilde getty'nin modem ile haberleşmesini sağlar. DELAY=değer WAITCHAR ile birlikte kullanılır. getty'nin girilen karakteri kabul ettikten sonra işleme devam etmeden önce saniye cinsinden verilen süre kadar beklemesi sağlanır. Komut satırından -rgecikme şeklinde tanılama yapılırsa hem WAITCHAR hem de DELAY bu tanımlama ile aynı etkiye sahip olur. Şayet WAITCHAR, bir DELAY tanımlaması yapılmadan verilmiş ise sonuç, komut satırında -r0 verilmesi ile aynı olur. Öntanımlı olarak bekleme yapılmaz. TIMEOUT=değer -t zamanaşımı komut satırı argümanı ile aynı etkiye sahiptir. Bağlantı ekranının görüntülenmesinden sonra belirtilen süre içinde bir kullanıcı adı girilmez ise getty'nin çıkması sağlanır. Öntanımlı olarak sonsuz bekleyişe ayarlıdır. CONNECT=dizge Şayet belirtilmişse, dizge bağlantının sağlanması esnasında getty'i yönlendirecek bir umulan/gönderilen dizilimi (tıpkı INIT için olduğu gibi) olmalıdır. dizge yerine DEFAULT yazılabilir ve bu yerleşik dizge olan CONNECT\s\A\r\n yerine geçer. \A öncelemesi hızı gösterecek rakamların yerini işaret eder. Ayrıntılar için kısmına bakınız. Öntanımlı olarak bir bağlantı uzlaşması gerçekleştirilmez. WAITFOR=dizge Bu parametre WAITCHAR'e benzer ama beklenen şey bir karakter değil karakter dizisidir. Bu karakter dizisi girilene kadar getty bekler. Bu parametre CONNECT ile birlikte kullanıldığı zaman en iyi sonucu verir. Örnek: WAITFOR=RING CONNECT="" ATA\r CONNECT\s\A getty, RING dizgesini bekler, ardından hiçbir şey gelmesi beklemez, bir satırbaşı karakteri ile biten ATA gönderir ve CONNECT 2400 gibi bir dizge bekler ve bu durumda kendini 2400 baud'a ayarlar. Öntanımlı olarak herhangi bir dizge girilmesini beklemez. ALTLOCK=hat Uugetty bu parametreyi bağlı olduğu aygıta ilave olarak, diğer bir aygıtı kilitlemek için kullanır. Aynı fiziksel port için iki farklı aygıt ismine sahip sistemler içindir. Örneğin; /dev/tty1A'nın ve /dev/tty1a'nın aynı modemi belirttiği ve başka bir modem olmadığı durumda kullanılır. Ayrıntılar için bölümüne bakınız. Öntanımlı olarak başka bir aygıtın kilitlemesi yapılmaz. ALTLINE=hat Modem ilklendirmesinde kullanılacak başka bir aygıtı tanımlamak için kullanılan parametredir. Şayet WAITFOR seçeneği tanımlanmışsa, bu hatta da uygulanır. İki hat arasında kilitleme alıştırmaları yapan sistemler için gereklidir. RINGBACK=değer Şayet değer YES ise geri arama etkinleştirilir. Gelen aramalar ile uzlaşabilmek için WAITFOR ve CONNECT ile birlikte kullanılmalıdır. Öntanımlı eylem, hattın bir ila üç defa çaldırılıp kapatılması ve ilk aramadan sonra 60 saniye çağrı beklenmesidir. MINRBTIME ve MAXRBTIME ikinci arama için asgari ve azami süreleri tanımlar. INTERRING aynı aramada iki ardışık çalma arasındaki azami süreyi belirtir. MINRINGS ve MAXRINGS ilk arama için asgari ve azami çalma sayısını belirtir. SCHED=>aralık1 aralık2 aralık3 ... getty bu değerleri açılacak oturumların zamanlaması için kullanır. Her bir aralık HG:SA:DAK-HG:SA:DAK şeklindedir. HG haftanın günü demektir. 0 = Pazar, 1 = Pazartesi, ... 6 = Cumartesi. SA saat ve DAK dakika anlamına gelir. Şayet o an ki zaman bu aralıklardan birine denk gelirse, INIT dizisi gönderilir ve getty süre bitimine kadar çalışmasını sürdürür. Aksi taktirde, OFF dizisi gönderilir ve getty zamanı gelene kadar uyur. OFF=dizge Bu satır INIT satırına benzer, tek farkı zamanlama nedeniyle hattın kapatılması için gönderilmesidir. FIDO=dizge Bu satır FidoNet postacısına tam yolu tanımlar. Öntanımlı olarak tanımsız gelir. Bir FidoNet postacısına ayarlandığı zaman, EMSI'yi de açmalısınız (yes yapmalısınız). Dışarıdan bir FidoNet araması alındığı zaman, sanki iki TSYNC veya iki YOOHOO ardışık alınmış gibi, FidoNet postacısına komut satırı seçenekleri olarak tsync veya yoohoo kelimeleri aktarılır. Şayet EMSI yes olarak ayarlanmışsa, bütün EMSI dizgesi (yıldız ile başlar satırbaşı karakteri ile biter) komut satırı seçeneği olarak (satırbaşı karakteri hariç) aktarılır. EMSI=değer Şayet "yes" olarak ayarlanırsa, FidoNet EMSI dizilimleri için girdiyi tarar. Öntanımlı dosyanın adı, komut satırından -d öntanımlı_dosya şeklinde tanımlama yapılarak değiştirilebilir. Eğer öntanımlı_dosya ismi "/" işareti ile başlıyorsa, dosyanın tam yeri belirtiliyormuş gibi kabul edilir. Aksi taktirde, sadece bir dosya ismiymiş gibi ele alınır ve getty'nin tam dosya ismi olarak /etc/conf.öntanımlı_dosya'yı kullanması sağlanır. Şayet FSSTND uyumluluğu ile derlenmiş ise /etc/conf.öntanımlı_dosya kullanılır. İSTEM İKAMELERİ getty önbilgi (genellikle /etc/issue içindeki) ve kullanıcı istemini görüntülediği zaman, çeşitli terbölü öncelemeli karakterlerin kullanılacağını kabul eder. Bu karakterlerden biri bulunduğu zaman, getty tarafından üretilen çıktıda bunların yerine değeri atanır. Tanınan tersbölü öncelemeli karakterler şunlardır: \\ Tersbölü (\) \b Gerisilme (^H) \c Bir dizgenin sonunda satırsonu karakterinden önce kullanıldığında o satırsonu karakterinin yoksayılmasını sağlar. \f Sayfa ileri (^L) \n Satırsonu (^J) \r Satırbaşı (^M) \s Tek boşluk (' ') \t Yatay sekme (^I) \nnn Onluk tabandaki değeri nnn olan ASCII karakter. Eğer nnn 0 ile başlıyorsa sekizlik tabanda, 0x ile başlıyorsa onaltılık tabanda verilmiş kabul edilir. Bunlara ek olarak, satır sonundaki tek bir tersbölü yeni satırın yok sayılmasına sebebiyet verir ve ilk satırın aşağıdaki satırda devam ettiği kabul edilir. Ayrıca, @ ile öncelenmiş belirli karakterleri parametre olarak kullanabilirsiniz. Bu parametreler ve bu parametrelere atanan değerler şunlardır: @B baud cinsinden geçerli hız (@B göründüğü zaman değerlendirilir) @D O an ki tarih, AA/GG/YY biçiminde gösterilir. @L getty'nin bağlandığı hat. @S Sistemin düğüm ismi. @T O an ki saat, SS:DD:SN (24 saat üzerinden) biçiminde gösterilir. @U O an bağlı bulunan kullanıcıların sayısı. Bu sayı; /etc/utmp dosyasında ut_name alanı boş olmayan girdilerin toplamı ile olarak elde edilir. @V Öntanımlılar dosyasında verilen VERSION değeri. Tek bir '@' karakteri görüntülemek için '\@' ya da '@@' kullanın. HATTIN İLKLENDİRİLMESİ getty'nin en büyük özelliklerinden birisi (en azından yazar açısından) kullanacağı hattı, kullanmadan önce ilklendirme yeteneğidir. Bu çoğunlukla uçbirimlerde değil de modemli hatlarda olmaktaysa da, uçbirimlerin ilkendirilmesi bu kapsamın dışında değildir. Hattın ilklendirilmesi; hattın açılmasından hemen sonra, WAITCHAR ve/veya WAITFOR seçeneklerine bağlı olarak, yapılır. İlklendirme, öntanımlılar dosyasına INIT=dizge girdisi yerleştirilerek gerçekleştirilir. dizge, aşağıdaki şekilde bir ya da daha fazla alandan oluşur: umulan [ gönderilen [ umulan [ gönderilen ] ] ...] Bu UUCP L.sys dosyasında kullanılan umulan/gönderilen dizilimine benzer. Tek farkı, 'gönderilen' dizilimine özdevinimli olarak satırbaşı karakteri eklenmemesidir.. Şayet bir satırbaşı karakteri eklenmesini istiyorsanız, bunu '\r' ile açıkça göstermelisiniz. getty, umulan alanında, UUCP'deki gibi alt alanları destekler: umulan[-gönderilen-umulan]... bölümünde belirtilen bütün tersbölülü önceleme karakterleri umulan ve gönderilen alanları için de geçerlidir. Bunlara ek olarak, aşağıdaki önceleme karakterleri de geçerlidir: \p 1 saniyelik gecikme ekler. \d 2 saniyelik gecikme ekler. \K 0.25 saniyelik Break gönderir. \Tnnn Öntanımlı (30 saniyelik) zamanaşımı değerini nnn saniye olarak değiştirir. nnn değeri, onluk, sekizlik veya onaltılık olarak belirtilebilir; bölümündeki \nnn kullanımına bakınız. Bu ilave önceleme karakterleri için, gerçekte karakter gönderilmediğini unutmayın. BAĞLANTI ve HIZ getty düzgün kurulmuş bir bağlantı sağlamak için bir uzlaşmaya girişir. Bu özelliğinin en iyi kullanımı modem tarafından gönderilen CONNECT iletisine bakmak ve hat hızını bu iletide belirtilen hıza ayarlamaktır (örneğin 2400). Bağlantı uzlaşması için gereken betik, aşağıdaki ek dışında INIT betiği ile tamamen aynıdır ( bölümüne bakınız): \A baud cinsinden hızın görüneceği yerleri işaretler. Bu işaret, betik içinde işaret edilen yerdeki 0-9 arasındaki rakamların tamamı ile eşleşir ve mümkünse hızı bu değere göre ayarlar. Hızın özdevinimli ayarlanması 0 değeri ile etkinleştirilir. CONNECT=CONNECT\s\A Yukarıdaki satır CONNECT 1200 dizgesi ile eşleşirse, getty'nin bağlantı hızını 1200 baud'a ayarlamasına sebep olur. Bu işlem şu adımları takip eder: 1200 değeriyle eşleşme olması için getty, gettydefs dosyası içinde 1200 etiketli bir girdi arayacaktır. Şayet eşleşen bir girdi bulursa, bu değer kullanılır. Eğer bulamazsa, ikinci adıma geçilir. O an kullanılan geçerli gettydefs değerleri eşleşen hıza uyum için düzenlenir (örneğin 1200'e). Bununla birlikte, eşleşen hız geçersiz ise, sonraki adıma geçilir. getty bir hata iletisini günlüğe kaydedip, normal işlemine döner. Böylece gettydefs dosyasındaki disiplin girdileri denenerek yapılan normal işlevlerine dönmesi sağlanır. UUGETTY uugetty, getty'ye benzer ama UUCP ailesi (uucp(1), cu(1) ve diğerleri) tarafından kullanılan kilit dosyalarını oluşturmak ve kullanmak için tasarlanmıştır. Bu sayede iki veya daha fazla sürecin aynı tty hattını kullanması önlenir. uugetty başladığı zaman, kullanmaya niyetlendiği hatta bir kilit dosyası görürse, bu hattaki kilit dosyasının sahibi olan bir süreç olup olmadığını tespit etmek için, kilit dosyasının süreç numarasını kullanır. Şayet bu kilit dosyası bir sürece ait değilse, uugetty bu dosyası siler ve işleme devam eder. Şayet bu dosyanın kontrolünü elinde tutan, geçerli bir süreç varsa, uugetty, o süreç bu kilit dosyasını serbest bırakana kadar uyur ve daha sonra init(1)'in yeni bir uugetty başlatmasını sağlayıp kendini sonlandırır. Çakışan süreç ortadan kalkınca, uugetty kendi kilit dosyasını oluşturarak bağlantı ekranını çalıştırır. Bu sayede diğer süreçlerin aynı hattı kullanması önlenmiş olur. uugetty normalde sadece üzerinde çalıştığı hattın adını kilitler. Aynı porta işaret eden iki ayrı aygıt isminin bulunduğu sistemlerde (bir tanesi modemi kontrol eden, diğeri etmeyen iki aygıt bulunması durumu gibi) aşağıdaki gibi bir hat öntanımlı dosyaya yerleştirilir: ALTLOCK=hat Örneğin; eğer uugetty'nin /dev/tty1a üzerinde ise ve ilaveten /dev/tty1A'nın kilitlenmesini istiyorsanız, öntanımlı dosyaya şu satırı girin: ALTLOCK=tty1A. Taşıyıcı tespiti için beklerken, uugetty her 30 saniyede bir kilit dosyalarını kontrol eder. Eğer kilit dosyaları bulursa, uugetty çıkar ve init yeni bir getty başlatır. Böylece, modem başka bir süreç tarafından kullanılmadan önce tekrar ilklendirilmiş olur. İLGİLİ DOSYALAR /etc/conf.getty[.hat] Çalışma zamanı yapılandırmalarını içerir. uugetty, /etc/conf.uugetty[.hat] dosyasını kullanır. /etc/gettydefs getty tarafından kullanılacak hız ve tty ayarlarını içerir. /etc/issue Önbilgilerin bulunduğu dosya. /bin/login Kullanıcı ismi girildikten sonra çağrılan öntanımlı uygulama. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , . YAZAN Şu an ki şeytani Getty_ps: Kris Gleason gleasokr@boulder.colorado.edu Orjinal getty_ps: Paul Sutcliffe, Jr. paul@devon.lns.pa.us UUCP: ...!rutgers!devon!paul Autobauding rutinleri Mark Keating <...!utzoo!censor!markk> tarafından önerilen kodlardan alınmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Mart 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/nohup.1.xml0000644000175000017500000000605110532245473020447 0ustar demirtendemirten 1 nohup Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 nohup bir komutu uçbirimsiz ve bitir sinyallerini yoksayarak çalıştırır nohup komut [argüman] ... nohup seçenek AÇIKLAMA komutu çalıştırır ve bitir sinyallerini yoksayar. --help Bu yardım metnini basar ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini basar ve çıkar. Kullandığınız kabuk burada açıklanandan farklı bir nohup komutu içeriyor olabilir. Desteklenen seçenekler için kullanmakta olduğunuz kabuğun belgelerine göz atmanız faydalı olabilir. YAZAN Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Bir yazılım hatası bulursanız, lütfen bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER nohup komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve nohup yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils nohup ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/sync.1.xml0000644000175000017500000000534210540256252020270 0ustar demirtendemirten 1 sync Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 sync dosya sistemi tamponlarını boşaltır KULLANIM sync [seçenek] AÇIKLAMA Değişen blokları diske yazılmaya zorlar ve süper bloğu günceller. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN Jim Meyering tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER sync komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve sync yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils sync ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/tty.1.xml0000644000175000017500000000575110532245473020144 0ustar demirtendemirten 1 tty Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 tty standart girdiye bağlı terminalin dosya ismini basar KULLANIM tty [seçenek] AÇIKLAMA Standart girdiye bağlı terminalin dosya ismini gösterir. -s --silent --quiet Hiçbir şey basmaz, sadece bir çıkış durumu ile döner. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. YAZAN David MacKenzie tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER tty komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve tty yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils tty ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/passwd.1.xml0000644000175000017500000002663710540074431020624 0ustar demirtendemirten .\" Copyright Red Hat, Inc., 1998, 1999, 2002. .\" .\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without .\" modification, are permitted provided that the following conditions .\" are met: .\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright .\" notice, and the entire permission notice in its entirety, .\" including the disclaimer of warranties. .\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright .\" notice, this list of conditions and the following disclaimer in the .\" documentation and/or other materials provided with the distribution. .\" 3. The name of the author may not be used to endorse or promote .\" products derived from this software without specific prior .\" written permission. .\" .\" ALTERNATIVELY, this product may be distributed under the terms of .\" the GNU Public License, in which case the provisions of the GPL are .\" required INSTEAD OF the above restrictions. (This clause is .\" necessary due to a potential bad interaction between the GPL and .\" the restrictions contained in a BSD-style copyright.) .\" .\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED ``AS IS'' AND ANY EXPRESS OR IMPLIED .\" WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE IMPLIED WARRANTIES .\" OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE ARE .\" DISCLAIMED. IN NO EVENT SHALL THE AUTHOR BE LIABLE FOR ANY DIRECT, .\" INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL DAMAGES .\" (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS OR .\" SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION) .\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, .\" STRICT LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) .\" ARISING IN ANY WAY OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED .\" OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE. .\" .\" Copyright (c) Cristian Gafton, 1998, <gafton@redhat.com> .\" 1 passwd Kullanıcı Komutları Red Hat Linux 3 Ocak 1998 passwd kullanıcının parolasını günceller KULLANIM passwd [-k] [-l] [-u [-f]] [-d] [-n asgari_ömür] [-x azami_ömür] [-w uyarı_süresi] [-i askı_süresi] [-S] [kullanıcı] AÇIKLAMA passwd, bir kullanıcının parolasını günceller passwd, Linux-PAM API'si aracılığı ile çalışmak üzere ayarlanmıştır. Aslında, passwd, kendisini Linux-Pam ile birlikte bir "passdw" servisi olarak başlatır ve yetkilendirme için ayarlanmış parola modüllerini kullanır. Daha sonra kullanıcının parolası güncellenir. Bu servis için, Linux-PAM ayar dosyası, basitçe, şu şekilde olurdu: # # bir parola güncellenmeden önce, bu önerilen parolanın sağlamlığını # kontrol eden passwd servis girdisi. # passwd password requisite \ /usr/lib/security/pam_cracklib.so retry=3 passwd password required \ /usr/lib/security/pam_unix.so use_authtok # NOT: Bu uygulamanın düzgün çalışması için, diğer modül türlerine ihtiyaç yoktur. SEÇENEKLER -k Bu seçenek, güncellemenin, sadece geçerlilik süresi bitmiş parolaları kapsadığı anlamaına gelir. Kullanıcı geçerlilik süresi dolmamış parolalarını kullanmaya devam edebilir. -l Bu seçeneği sadece root kullanıcı kullanabilir. Belirtilen hesabı kilitlemeye yarar. Kilitleme işlemi; şifrelenmiş parolanın sözdizimi geçersiz hale getirilerek uygulanır (şifreli sözdiziminin başına ! getirmek suretiyle). --stdin Bu seçenek, yeni parolanın borulanabilen standart girdiden okunacağı anlamına gelir. -u -l seçeneğinin tersidir. Kilitlenmiş hesap parolalarının önündeki ! önekini kaldırarak, hesabı kullanıma açar. Bu seçenek, sadece root kullanıcıya tahsis edilmiştir. Öntanımlı olarak, passdw, parolasız bir hesap oluşturmayı reddedecektir (parola olarak sadece ! işaretine sahip bir hesabın kilidini kaldıramaz). -f seçeneği, bu korumayı aşmak için kullanılabilir. -d Bu seçenek, bir hesabın parolasını yok etmenin en kolay ve hızlı yoludur. Belirtilen hesabın parolasız açılmasını sağlar. Sadece root kullanıcı bu seçeneği kullanabilir. -n Kullanıcının hesabı parola için bir geçerlilik süresi tanımlanmasını destekliyorsa, bu seçenekle parolanın geçerli olduğu asgari süre gün cinsinden belirtilebilir. Sadece root kullanıcı bu seçeneği kullanabilir. -x Kullanıcının hesabı parola için bir geçerlilik süresi tanımlanmasını destekliyorsa, bu seçenekle parolanın geçerli olduğu azami süre gün cinsinden belirtilebilir. Sadece root kullanıcı bu seçeneği kullanabilir. -w Kullanıcının hesabı parola için bir geçerlilik süresi tanımlanmasını destekliyorsa, bu seçenekle, kullanıcının parolasının zamanaşımına uğrayacağı tarihten kaç gün önceden itibaren uyarılacağı gün cinsinden belirtilebilir. Sadece root kullanıcı bu seçeneği kullanabilir. -i Kullanıcının hesabı parola için bir geçerlilik süresi tanımlanmasını destekliyorsa, kullanıcı parolası zamanaşımına uğradıktan sonra kullanıcı hesabı tamamen iptal edilene kadar kaç gün süreyle bekleneceği belirtilir. Sadece root kullanıcı bu seçeneği kullanabilir. İKİ ÖNEMLİ KURAL Parolanızı koruyun Parolanızı herhangi bir yere not etmeyin. Bunun yerine ezberinizde tutun. Parolanızı şifrelenmemiş bir dosya içine yazıp, ortalıkta bırakmayın. Birbirinden bağımsız parolalar kullanın. Her yere aynı parola ile üye olmayın. Bilgisayar destek veya satış görevlileri ile parolanızı paylaşmayın. Parolanızı yazarken, kimsenin sizi izlemesine izin vermeyin. Güvenli olduğuna inanmadığınız bir sistemden, parolanız aracılığı ile giriş yapmayın. Parolanız için geçerlilik süreleri tahsis edin ve parolanızı düzenli olarak değiştirin. Bir sistemdeki parolanız sizin her şeyinizdir. Bu konuda paronoyak davranmak, vurdumduymazlıktan daha mantıklı bir yöntemdir. Tahmin edilmesi güç bir parola seçin passwd, sizin kötü bir parola seçmenizi önlemeye çalışacaktır, fakat bu çok güvenilir bir sistem değildir. Parolalarınızı, mantıklı bir şekilde oluşturun. Herhangi bir sözlükte (hangi dilde olursa olsun) bulunabilecek kelimeler kullanmayın. Çocuğunuzun, en sevdiğiniz film kahramanınızın, evcil hayvanlarınızın, ana-babanızın, mekanların ve ünlü kişilerin adlarını parola olarak seçmeyin. Telefon numarası, araç plakanız, doğum tarihiniz, SSK numaranız gibi başkaları tarafından ulaşılabilecek bilgileri, parola olarak kullanmayınız. Basit şablonlu parolalardan uzak durun. Bunun yerine, küçük ve büyük harflerin karışımından oluşan ve mümkünse içerisinde rakamlar bulunan parolalar seçin. Uzun parolalar kullanın. Noktalama işaretlerinin kullanıldığı kelime çiftleri oldukça iyi bir seçim olacaktır. Uzun ve akılda kalır bir cümlenin ilk harflerinden oluşmuş anlamsız bir kelime de oldukça iyi bir seçim sayılır. Sistem, sizi bu iki kurala uymak konusunda biraz zorlayacaktır ama buradaki en önemli etken "insan"dır. Sistemlerin daha güvenli hale gelmesini sağlayan en önemli etken uyanık kullanıcılardır. ÇIKIŞ DURUMU Çıkış durumu olarak 0, işlemin başarıyla tamamlandığını gösterir. Hata oluştuğu durumlarda 1 ile çıkar. Metin olarak çıktılanabilen hatalar standart hataya yazılır. UYUMLULUK Linux-PAM (Linux için Eklenebilir Kimlik Kanıtlama modülleri). Şayet, elinizdeki Linux-PAM sürümü, Linux dosya sistemi standartları ile uyumlu ise, modülleri /usr/lib/security dizini (örnekte gösterilen) yerine /lib/security altında bulabilirsiniz. İLGİLİ DOSYALAR /etc/pam.d/passwd - Linux-PAM yapılandırma dosyası YAZILIM HATALARI Bilinen herhangi bir yazılım hatası yoktur. İLGİLİ BELGELER , . Linux-PAM ile bu uygulamanın birlikte nasıl yapılandırıldığı hakkında daha ayrıntılı bilgiyi adresindeki, Linux-PAM System Administrators' Guide içinde bulabilirsiniz. YAZAN Cristian Gafton gafton@redhat.com tarafından yazılmıştır. ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/dd.1.xml0000644000175000017500000002630410532253355017706 0ustar demirtendemirten 1 dd Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 dd bir dosyayı dönüştürür ve kopyalar dd [terim] ... dd seçenek AÇIKLAMA Bir dosyayı belirtilen terimlere uygun olarak dönüştürüp biçimleyerek kopyalar. bs=sayı ibs=sayı ve obs=sayı'ya zorlar. cbs=sayı Bir kerede sayı bayt dönüştürür. conv=sözcükler Dosyaya virgül ayraçlı bir liste olarak verilen sözcükler'le belirtilen dönüşümü uygular. count=sayı Sadece sayı girdi bloğunu kopyalar. ibs=sayı Bir kerede sayı bayt okunur. if=dosya Standart girdi yerine dosya okunur. iflags=simgeler Virgül ayraçlı simge listesine göre okuma yapılır. obs=sayı Bir kerede sayı bayt yazılır. of=dosya Standart çıktı yerine dosya'ya yazar. oflags=simgeler Virgül ayraçlı simge listesine göre yazma yapılır. seek=sayı Çıktı başlangıcında obs baytlık sayı blok atlanır. skip=sayı Girdi başlangıcında ibs baytlık sayı blok atlanır. status=noxfer Aktarım istatistikleri baskılanır. sayı'ların ardından sonek olarak şu dizgeler gelebilir (sayılar dizgelerin kaçar baytı ifade ettiğini göstermektedir): c 1, w 2, b 512, kB 1000, K 1024, MB 1,000,000, M 1,048,576, GB 1,000,000,000, G 1,073,741,824 ve T, P, E, Z, Y için de aynısı geçerlidir. Dönüşüm sözcükleri şunlar olabilir: EBCDIC'den ASCII'ye dönüşüm. ASCII'den EBCDIC'e dönüşüm. ASCII'den öteki EBCDIC'e dönüşüm. Satırsonu ile sonlandırılmış kayıtları boşluklarla cbs bayta tamamlar. cbs baytlık kayıtların sonundaki boşlukların yerine satırsonu karakteri yerleştirir. Büyük harfleri küçük harflere dönüşüm. Çıktı dosyasını oluşturmaz. Çıktı dosyası zaten varsa başarısız olur. Çıktı dosyasını kısaltmaz. Küçük harfleri büyük harflere dönüştürür. Her bir girdi bayt çiftini değiş tokuş yapar. Okuma hatalarından sonra devam eder. Her girdi bloğunu, boş karakterlerle obs bayta tamamlar; block veya unblock ile birlikte kullanıldığı zaman, boş karakterler yerine boşluklar kullanılır. Bitirmeden önce çıktı dosyası verisini fiziksel olerek yazar. Benzer şekilde, fakat ayrıca öteveriyi de yazar. simgeler'in her biri şunlardan biri olabilir: Ekleme kipi (sadece çıktı için anlamlı; conv=notrunc önerilir) Veri için doğrudan G/Ç kullanılır. Bir dizin olmadıkça başarısız olur. Veri için eşzamanlı G/Ç kullanılır. Benzer şekilde, fakat öteveri de dahil olur. Veri için engellenmeyen G/Ç kullanılır. Dosyadan denetim uçbirimi atanmaz Sembolik bağlar izlenmez. Bir çalışan dd sürecine bir USR1 sinyalinin gönderilmesi G/Ç istatistiklerinin standart hataya basılmasına ve ardından kopyalamanın kaldığı yerden devam etmesine yolaçar. $ dd if=/dev/zero of=/dev/null& pid=$! $ kill -USR1 $pid; sleep 1; kill $pid 18335302+0 records in 18335302+0 records out 9387674624 bytes (9.4 GB) copied, 34.6279 seconds, 271 MB/s Seçenekler şunlardır: --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. YAZAN Paul Rubin, David MacKenzie ve Stuart Kemp tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER dd komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve dd yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde kuruluysa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils dd ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Ekim 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/split.1.xml0000644000175000017500000001163610532245473020456 0ustar demirtendemirten 1 split Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 split bir dosyayı parçalara ayırır KULLANIM split seçenek [girdi [önek]] AÇIKLAMA girdiyi eşit büyüklükte (öntanımlı: 1000 satır) parçalara bölüp önekaa, önekab, ... isimli dosyalara koyar. önek belirtilmediğinde parça isimleri `x' ile başlar. girdi belirtilmediğinde veya - olduğunda standart girdiyi kullanır. Uzun seçenekler için zorunlu olan argümanlar kısa seçenekler için de zorunludur. -a --suffix-length=sayı sayı uzunlukta sonek kullanır (öntanımlı: 2) -b --bytes=sayı Her çıktı dosyasına sayı bayt koyar. -C --line-bytes=sayı Her çıktı dosyasına en fazla sayı baytlık satırlar koyar. -d --numeric-suffixes Alfabetik sonekler yerine sayısay sonekler kullanır. -l --lines=sayı Her çıktı dosyasına en fazla sayı satır koyar. --verbose Her çıktı dosyasından önce standart hataya bir tanı iletisi basar. --help Yardım iletisini görüntüler ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini görüntüler ve çıkar. sayı, bir katsayı soneki içerebilir: 512 için b, 1K için k, 1 Meg için m. YAZAN Torbjorn Granlund ve Richard M. Stallman tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER split komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve split yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils split ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2006 manpages-tr-1.0.5.1/source/man1/chroot.1.xml0000644000175000017500000000626410532245473020622 0ustar demirtendemirten 1 chroot Kullanıcı Komutları coreutils 6.5 Kasım 2006 chroot özel kök dizini ile komut ya da etkileşimli kabuk çalıştırır chroot [yeni-kök-dizini] [komut...] chroot [seçenek] AÇIKLAMA Kök dizinini yeni-kök-dizini yaparak komut'u çalıştırır. --help Bu yardım iletisini gösterir ve çıkar. --version Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar. Şayet bir komut verilmez ise, ${SHELL} -i çalıştırılır. (öntanımlı değer: /bin/sh) YAZAN Roland McGrath tarafından yazılmıştır. GERİBİLDİRİM Lütfen, böcekleri ve hataları bug-coreutils@gnu.org adresine bildirin. TELİF HAKKI Telif hakkı © 2006 Free Software Foundation, Inc.Bu bir özgür yazılımdır; GNU Genel Kamu Lisansının <http://www.gnu.org/licenses/gpl.html> koşullarına bağlı kalarak kopyalarını yeniden dağıtabilirsiniz. Yasaların izin verdiği ölçüde hiçbir garantisi yoktur; hatta SATILABİLİRLİĞİ veya ŞAHSİ KULLANIMINIZA UYGUNLUĞU için bile garanti verilmez. İLGİLİ BELGELER chroot komutu ile ilgili kapsamlı bir kılavuz Texinfo olarak mevcuttur. Şayet info ve chroot yazılımları düzgün bir şekilde sisteminizde mevcutsa, aşağıdaki komut ile bu kılavuzu görüntüleyebilirsiniz. info coreutils chroot ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo .com, Kasım 2003 Kasım 2006'da güncellenmiştir. manpages-tr-1.0.5.1/source/manderle.sh0000755000175000017500000000124111005053161017706 0ustar demirtendemirten#!/bin/sh # LANG=C gcc -Wall -lz -o xml2man xml2man.c mandirs=(1 2 3 4 5 6 7 8) for i in ${mandirs[@]}; do mkdir ../tr/man$i; for j in man$i/*; do manfile=`basename $j .$i.xml`; echo man$i/$manfile.$i derleniyor; target="../tr/man$i/$manfile.$i"; if [ "$1" == "--debianize" ] then ./xml2man $1 $j > ${target}.$1; iconv -f UTF-8 -t ISO-8859-9 ${target}.$1 > $target; rm -f ${target}.$1; elif [ "$1" == "--utf8" ] then ./xml2man $1 $j > $target; else ./xml2man $j > $target; fi done if [ "$1" != "--debianize" ] && [ -d tr/man$i ] then cp tr/man$i/* ../tr/man$i/ fi gzip -9 ../tr/man$i/*; done manpages-tr-1.0.5.1/source/xml2man.c0000644000175000017500000003706011005056103017311 0ustar demirtendemirten/* Copyright © 2007 Nilgün Belma Bugüner This program is free software; you can redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU General Public License as published by the Free Software Foundation; either version 2 of the License, or (at your option) any later version. This program is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details. You should have received a copy of the GNU General Public License along with this program; if not, write to the Free Software Foundation, Inc., 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111-1307 USA. */ /* Bu dosyada uzun uzadıya hatalar elde edilmeye çalışılmamıştır. * XML dosyaları man dosyalarına dönüştürürken, tali * uygulamalarla elde edilemeyen bazı özel durumları elde edebilmek * amacıyla bu kod geliştirilmiştir. * Bu bir kullanıcı uygulaması değildir. * Lütfen komut satırını doğru yazın ve amacı dışında kullanmayın... */ #define _GNU_SOURCE #include #include #include #include #include #include static const struct table_tags { char *start; char *end; int lenso; int leneo; } tags [] = { { 0 }, { "", 14, 16 }, { "", 15, 17 }, { "", 7, 9 }, { "", 8, 10 }, { "", 6, 8 }, { 0 } }; static const struct table_xslss { char *str; } xslss [] = { { "\n ]>" }, { " \n\n" }, { 0 } }; static const struct table_s { char *groff; char *xml; } table [] = { { "-", "-" }, { "-", "−" }, { "-", "–" }, { "N'39'", "'" }, { "N'39'", "´" }, { "N'39'", "’" }, { "N'96'", "`" }, { "N'96'", "‘" }, { "N'34'", "“" }, { "N'34'", "”" }, { " ", " " }, /* nobreakspace */ { "(bu", "•" }, { "N'45'", "-" }, { "N'45'", "−" }, { "N'45'", "–" }, { "(r!", "¡" }, { "(ct", "¢" }, { "(Po", "£" }, { "(Cs", "¤" }, { "(Ye", "¥" }, { "(bb", "¦" }, { "(sc", "§" }, { "(ad", "¨" }, { "(co", "©" }, { "(Of", "ª" }, { "(Fo", "«" }, { "(no", "¬" }, { "[shc]", "­" }, { "(rg", "®" }, { "(a-", "¯" }, { "(de", "°" }, { "(+-", "±" }, { "(S2", "²" }, { "(S3", "³" }, { "[char181]", "µ" }, { "(ps", "¶" }, { "(pc", "·" }, { "(ac", "¸" }, { "(S1", "¹" }, { "(Om", "º" }, { "(Fc", "»" }, { "(14", "¼" }, { "(12", "½" }, { "(34", "¾" }, { "(r?", "¿" }, { "(`A", "À" }, { "('A", "Á" }, { "(^A", "Â" }, { "(~A", "Ã" }, { "(:A", "Ä" }, { "(oA", "Å" }, { "(AE", "Æ" }, { "(,C", "Ç" }, { "(`E", "È" }, { "('E", "É" }, { "(^E", "Ê" }, { "(:E", "Ë" }, { "(`I", "Ì" }, { "('I", "Í" }, { "(^I", "Î" }, { "(:I", "Ï" }, { "(-D", "Ð" }, { "(~N", "Ñ" }, { "(`O", "Ò" }, { "('O", "Ó" }, { "(^O", "Ô" }, { "(~O", "Õ" }, { "(:O", "Ö" }, { "(mu", "×" }, { "(/O", "Ø" }, { "(`U", "Ù" }, { "('U", "Ú" }, { "(^U", "Û" }, { "(:U", "Ü" }, { "('Y", "Ý" }, { "(TP", "Þ" }, { "(ss", "ß" }, { "(`a", "à" }, { "('a", "á" }, { "(^a", "â" }, { "(~a", "ã" }, { "(:a", "ä" }, { "(oa", "å" }, { "(ae", "æ" }, { "(,c", "ç" }, { "(`e", "è" }, { "('e", "é" }, { "(^e", "ê" }, { "(:e", "ë" }, { "(`i", "ì" }, { "('i", "í" }, { "(^i", "î" }, { "(:i", "ï" }, { "(Sd", "ð" }, { "(~n", "ñ" }, { "(`o", "ò" }, { "('o", "ó" }, { "(^o", "ô" }, { "(~o", "õ" }, { "(:o", "ö" }, { "(di", "÷" }, { "(/o", "ø" }, { "(`u", "ù" }, { "('u", "ú" }, { "(^u", "û" }, { "(:u", "ü" }, { "('y", "ý" }, { "(Tp", "þ" }, { "(:y", "ÿ" }, { "[u0047_0306]", "Ğ" }, { "[u0067_0306]", "ğ" }, { "[u0073_0327]", "ş" }, { "[u0053_0327]", "Ş" }, { "[u0049_0307]", "İ" }, { "(.i", "ı" }, { "(/L", "Ł" }, { "(/l", "ł" }, { "(OE", "Œ" }, { "(oe", "œ" }, { "(Fn", "ƒ" }, { "(ah", "ˇ" }, { "(ab", "˘" }, { "(a.", "˙" }, { "(ao", "˚" }, { "(ho", "˛" }, { "(a\"", "˝" }, { "(*A", "Α" }, { "(*B", "Β" }, { "(*G", "Γ" }, { "(*D", "Δ" }, { "(*E", "Ε" }, { "(*Z", "Ζ" }, { "(*Y", "Η" }, { "(*H", "Θ" }, { "(*I", "Ι" }, { "(*K", "Κ" }, { "(*L", "Λ" }, { "(*M", "Μ" }, { "(*N", "Ν" }, { "(*C", "Ξ" }, { "(*O", "Ο" }, { "(*P", "Π" }, { "(*R", "Ρ" }, { "(*S", "Σ" }, { "(*T", "Τ" }, { "(*U", "Υ" }, { "(*F", "Φ" }, { "(*X", "Χ" }, { "(*Q", "Ψ" }, { "(*W", "Ω" }, { "(*a", "α" }, { "(*b", "β" }, { "(*g", "γ" }, { "(*d", "δ" }, { "(*e", "ε" }, { "(*z", "ζ" }, { "(*y", "η" }, { "(*h", "θ" }, { "(*i", "ι" }, { "(*k", "κ" }, { "(*l", "λ" }, { "(*m", "μ" }, { "(*n", "ν" }, { "(*c", "ξ" }, { "(*o", "ο" }, { "(*p", "π" }, { "(*r", "ρ" }, { "(ts", "ς" }, { "(*s", "σ" }, { "(*t", "τ" }, { "(*u", "υ" }, { "(*f", "φ" }, { "(*x", "χ" }, { "(*q", "ψ" }, { "(*w", "ω" }, { "(+h", "ϑ" }, { "(+f", "ϕ" }, { "(+p", "ϖ" }, { "(hy", "‐" }, { "(en", "⁃" }, { "(em", "—" }, { "(oq", "‘" }, { "(cq", "’" }, { "(bq", "‚" }, { "(lq", "“" }, { "(rq", "”" }, { "(Bq", "„" }, { "(dg", "†" }, { "(dd", "‡" }, { "(%0", "‰" }, { "(fm", "′" }, { "(sd", "″" }, { "(fo", "‹" }, { "(fc", "›" }, { "(rn", "‾" }, { "(f/", "⁄" }, { "(Im", "ℑ" }, { "(wp", "℘" }, { "(Re", "ℜ" }, { "(tm", "™" }, { "(Ah", "ℵ" }, { "(<-", "←" }, { "(ua", "↑" }, { "(->", "→" }, { "(da", "↓" }, { "(<>", "↔" }, { "(lA", "⇐" }, { "(uA", "⇑" }, { "(rA", "⇒" }, { "(dA", "⇓" }, { "(hA", "⇔" }, { "(fa", "∀" }, { "(pd", "∂" }, { "(te", "∃" }, { "(es", "∅" }, { "(gr", "∇" }, { "(mo", "∈" }, { "(nm", "∉" }, { "(st", "∋" }, { "(\\-", "−" }, { "(mi", "−" }, { "(**", "∗" }, { "(sr", "√" }, { "(pt", "∝" }, { "(if", "∞" }, { "(/_", "∠" }, { "(AN", "∧" }, { "(OR", "∨" }, { "(ca", "∩" }, { "(cu", "∪" }, { "(is", "∫" }, { "(tf", "∴" }, { "(ti", "∼" }, { "(ap", "∼" }, { "(=~", "≅" }, { "(~~", "≈" }, { "(~=", "≈" }, { "(!=", "≠" }, { "(==", "≡" }, { "(<=", "≤" }, { "(>=", "≥" }, { "(sb", "⊂" }, { "(sp", "⊃" }, { "(ib", "⊆" }, { "(ip", "⊇" }, { "(c+", "⊕" }, { "(c*", "⊗" }, { "(pp", "⊥" }, { "(pc", "⋅" }, { "(lc", "⌈" }, { "(rc", "⌉" }, { "(lf", "⌊" }, { "(rf", "⌋" }, { "(la", "〈" }, { "(ra", "〉" }, { "(CR", "␍" }, { "(an", "─" }, { "(rk", "┝" }, { "(lk", "┥" }, { "(lt", "╭" }, { "(rt", "╮" }, { "(rb", "╯" }, { "(lb", "╰" }, { "(sq", "□" }, { "(lz", "◊" }, { "(ci", "◯" }, { "(lh", "☜" }, { "(rh", "☞" }, { "(ff", "ff" }, { "(fi", "fi" }, { "(fl", "fl" }, { "(Fi", "ffi" }, { "(Fl", "ffl" }, { NULL, NULL } }; char *sostr; void * xmalloc (size_t size) { register void *value = malloc (size); if (value == 0) { fprintf (stderr, "xmalloc: request for %u bytes failed.\n", size); abort (); } return value; } /* ========================================================= */ char * load_file(const char *name) { char *buffer; gzFile *f; int ret, size; f = gzopen(name, "r"); if (!f) { fprintf(stderr, "xml2man:load_file: cannot open '%s'.\n", name); exit(1); } size = 32 * 1024; while (1) { buffer = alloca(size + 4); ret = gzread(f, buffer, size); if (ret == -1) { fprintf(stderr, "xml2man:load_file: read error in '%s'.\n", name); exit(1); } if (ret < size) break; //free(buffer); size *= 2; gzseek(f, 0, SEEK_SET); } gzclose(f); buffer[ret] = '\0'; return buffer; } /* ================================================================= */ char * prexslt (char *buffer) { char *src, *tgt, *buf2, *t, *tmp; int len, i = 0, j, k, pos; len = strlen(buffer); if (buffer[len - 1] != '\n') { puts("Dosya düzgün sonlandırılmamış"); exit(1); } t = strstr(buffer, " man_file"); return 1; } /* Bu dosyada uzun uzadıya hatalar elde edilmeye çalışılmamıştır. * XML dosyaları man dosyalarına dönüştürürken, tali * uygulamalarla elde edilemeyen bazı özel durumları elde edebilmek * amacıyla bu kod geliştirilmiştir. * Bu bir kullanıcı uygulaması değildir. * Lütfen komut satırını doğru yazın ve amacı dışında kullanmayın... */ if (strncmp(argv[1], "--debianize", 11) != 0) sostr = ".so "; else sostr = ""; buf = load_file(argv[argc - 1]); buf = prexslt(buf); buf = apply_xslt(buf); if (strncmp(argv[1], "--groff", 7) != 0) postxslt(buf, 0); else postxslt(buf, 1); //printf("%s %s: '%s'", argv[1], argv[2], sostr); return 0; } manpages-tr-1.0.5.1/source/xml2man.xsl0000644000175000017500000004230511003110406017666 0ustar demirtendemirten ]> " " " " " " " " .nh .PD 0 .br .SH İSİM - .SH KULLANIM .SH .SS .B .RS 4 .RE .IP .IP .RS .RS .nf .fi .RE .RE .IP .RS .RE .IP .RE .IP .br .ns .PP .br .ns .PP , , .IP \fBo\fR \fB-\fR \fB·\fR .PP .IP .PP " " .IP .PP .RE .IP .br \fBUyarı:\fR \fBDikkat:\fR \fBBilgi:\fR \fBÖnemli:\fR \fBİpucu:\fR \fB:\fR .PP .RE .IP manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/0000755000175000017500000000000010576176707016454 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_cast.7.xml0000644000175000017500000000501710557743507021321 0ustar demirtendemirten DROP CAST 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP CAST bir tür dönüşümünü kaldırır DROP CAST (kaynak_tür AS hedef_tür) [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP CAST evvelce tanımlanmış bir tür dönüşümünü siler. Bir tür dönüşümünü silebilmek için, ya kaynak ya da hedef türün sahibi olmalısınız. Bunların, bir tür dönüşümünü tanımlamak için gereken izinlerle aynı olması gerekir. Parametreler kaynak_tür Tür dönüşümünün kaynak veri türünün ismi. hedef_tür Tür dönüşümünün hedef veri türünün ismi. CASCADE RESTRICT Tür dönüşümlerinde bir bağımlılık sözkonusu olmadığından bu sözcükler etkisizdir. Örnekler text türünden int türüne dönüşümü silmek için: DROP CAST (text AS int); Uyumluluk DROP CAST komutu SQL standardı ile uyumludur. İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_table_as.7.xml0000644000175000017500000001543210560052214022420 0ustar demirtendemirten CREATE TABLE AS 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE TABLE AS bir sorgunun sonuçlarından yeni bir tablo tanımlar CREATE [ [ GLOBAL | LOCAL ] { TEMPORARY | TEMP } ] TABLE tablo_ismi [ (sütun_ismi [, ...] ) ] [ [ WITH | WITHOUT ] OIDS ] AS sorgu Açıklama CREATE TABLE AS bir tablo oluşturur ve bir SELECT cümlesi ile ya da hazırlanmış bir SELECT cümlesini çalıştıran bir EXECUTE komutu ile hesaplanan veriyi kullanarak bu tabloyu doldurur. Tablonun sütunları için SELECT çıktısındaki veri türleri ve sütun isimleri (sütun isimleri listesi açıkça belirtilmedikçe) kullanılır. CREATE TABLE AS tabloyu bir sanal tablo oluşturur gibi oluşturur, ama bunu biraz farklı yapar: yeni bir tablo oluşturduktan sonra tabloyu doldurmak için sorguyu bir defalığına işleme sokar. Yeni tablo, sorgulanan kaynak tabloda sonradan yapılan değişiklikleri izlemeyecektir. Bir sanal tabloda ise her sorgulanışında kendini oluşturan SELECT cümlesi yeniden işleme sokulur. Parametreler GLOBAL veya LOCAL Uyumluluk içindirler ve yoksayılırlar. Ayıntılı bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. TEMPORARY veya TEMP Belirtilmişse, tablo bir geçici tablo olarak oluşturulur. Ayıntılı bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. tablo_ismi Oluşturulacak tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). sütun_ismi Yeni tablodaki bir sütunun ismi. Eğer sütun isimleri verilmezse, sorgunun çıktısındaki sütun isimleri kullanılır. Eğer tablo bir EXECUTE komutu ile oluşturuluyorsa, bir sütun listesi belirtilemez. WITH OIDS WITHOUT OIDS Oluşturulan tablonun nesne kimliklerini içerip içermeyeceğini belirtirler. Bunların hiçbiri belirtilmezse, default_with_oids yapılandırma değişkeninin değeri kullanılır. sorgu Bir sorgu cümlesi (bir SELECT cümlesi ya da hazırlanmış bir SELECT cümlesini çalıştıran bir EXECUTE komutu). Sorgu cümlesinde kullanılabilecek sözdizimleri için, ve kılavuz sayfalarına bakınız. Ek Bilgi Bu komut, işlevsellik bakımından cümlesine benzer, fakat sözdizimi SELECT INTO sözdiziminden daha az karışık olduğundan bu komut tercih edilir. Dahası, CREATE TABLE AS, SELECT INTO işlevselliğini daha üst seviyeden sunar. PostgreSQL 8.0 öncesinde, CREATE TABLE AS'in oluşturduğu tablo nesne kimliklerini daima içerirdi. PostgreSQL 8.0 sürümünden itibaren kullanıcı oluşturulan tablonun nesne kimliklerini içerip içermeyeceğini belirtebilmektedir. Eğer kullanıcı seçimini belirtmezse, default_with_oids yapılandırma değişkeninin değeri kullanılır. Bu değişkenin şimdilik öntanımlı değeri true olmasına rağmen öntanımlı değer ileride değiştirilebilir. Bu bakımdan, uygulamalarınızda CREATE TABLE AS ile tablo oluşturuyorsanız, PostgreSQL'in ileri sürümlerindeki olası değişikliklerden etkilenmemek için WITH OIDS seçeneğini açıkça belirtmelisiniz. Örnekler filmler tablosundan sadece son girdileri alarak son_filmler tablosunu oluşturmak için: CREATE TABLE son_filmler AS SELECT * FROM filmler WHERE tarih >= '2002-01-01'; Uyumluluk CREATE TABLE AS SQL:2003 standardında belirtilmiştir. Komutun PostgreSQL gerçeklemesi standarttan biraz farklıdır: Standart altsorgunun parantez içine alınmasını gerektirir, PostgreSQL'de ise parantezler isteğe bağlıdır. Standart bir ON COMMIT deyimi içerir; PostgreSQL'de bu henüz gerçeklenmemiştir. Standart bir WITH DATA deyimi içerir; PostgreSQL'de bu henüz gerçeklenmemiştir. İlgili Belgeler , , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/cluster.7.xml0000644000175000017500000001617610560111225021010 0ustar demirtendemirten CLUSTER 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CLUSTER bir tabloyu bir indekse göre sıralar CLUSTER indeks_ismi ON tablo_ismi CLUSTER tablo_ismi CLUSTER Açıklama CLUSTER, PostgreSQL'in ismi tablo_ismi ile belirtilen tabloyu indeks_ismi isimli indeksine göre sıralamasını sağlar. İndeks tablo_ismi tablosunda evvelce tanımlanmış bir indeks olmalıdır. Bir tablo bu işlem sırasında, indeks bilgisine göre fiziksel olarak sıralanır. Sıralama tek seferlik bir işlemdir: işlemin ardından tablo güncellendiğinde değişiklik sıralama işlemine tabi tutulmaz. Yani yeni eklenen ya da güncellenen bir satırın indeks sırasına uygun olarak saklanmasına çalışılmaz. Eğer bu ya da belirli aralıklarla sıralama yapılmak isteniyorsa, komut yinelenerek yeniden sıralama yaptırılmalıdır. Bir tablo bir kere sıralandı mı, PostgreSQL sıralama için hangi indeksin kullanıldığını hatırlar. CLUSTER tablo_ismi ile tablo ilk sıralamada kullanılan indeks ile tekrar sıralanacaktır. CLUSTER parametresiz olarak kullanıldığında, komutu kullanan kullanıcının sahibi olduğu o anki veritabanındaki bütün tablolarda ya da komutu ayrıcalıklı kullanıcı kullanıyorsa bütün veritabanlarındaki bütün tablolarda yeniden sıralama yapılır (Hiç sıralama yapılmamış tablolara dokunulmaz). Bu şekilde kullanım, bir hareketin ya da bir işlevin içinden gerçekleştirilemez. Bir tablonun sıralanması sırasında üzerinde bir ACCESS EXCLUSIVE kilidi oluşturulur. Bu, tablonun işlem bitene kadar başka her türlü veritabanı işleminden (hem okuma hem yazma) korunmasını sağlar. Parametreler indeks_ismi bir indeksin ismi. tablo_ismi Bir tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). Ek Bilgi Bir tablo içinde tek bir satıra erişildiği durumlarda verini sırasının aslında önemi yoktur. Ancak, başkalarından daha fazla veriye erişmek ve bunları gruplayan bir indeks kullanmak eğilimindeyseniz, CLUSTER kullanmak yararlı olacaktır. Bir tablodan belli bir aralıkta indeksli değerler ya da çok sayıda satırla eşleşen tek bir indeksli değer isterseniz, indeks, eşleşen ilk satır için bellek sayfasını bir kere tanımladıktan sonra, eşleşen diğer tüm satırlar bir ihtimal zaten aynı bellek sayfasında olacağından CLUSTER'ın hem disk erişiminde hem de sorguyu hızlandırmakta çok yardımı olur. Sıralama işlemi sırasında, tablonun verisini indeks sırasına göre içeren geçici bir kopyası oluşturulur. Ayrıca tablo üzerindeki her indeksin geçici kopyaları da oluşturulur. Bunun yanında, disk üzerinde en azından tablo ve indeksin toplam boyutunda boş bir alana ihtiyaç olacaktır. CLUSTER sıralama bilgilerini hatırlayacağından, bir defa sıralanan tablolar kolayca tekrar sıralanabilir ve VACUUM'a benzeyen bir ayarlama ile tabloların belirli zaman aralıklarında yeniden sıralanması sağlanabilir. Planlamacının tabloların sıralanması hakkında istatistikleri kaydetmesinden dolayı, yeni sıralanmış tablo üzerinde çalıştırılması tercih edilmelidir. Aksi takdirde, planlamacı zayıf sorgu planı seçimi yapabilir. Veriyi sıralamanın başka bir yolu daha vardır. CLUSTER cümlesi özgün tabloyu belirttiğiniz indeks sıralamasını kullanarak yeniden sıralar. Satırlar bellekten indeks sırasına göre çekileceğinden, eğer bellek tablosu sırasızsa, çok büyük tablolarda girdiler farklı bellek sayfalarında olacağından, üstüne bir de takas olarak disk kullanılmak zorunda kalınırsa bu işlem oldukça yavaş olabilir. (PostgreSQL'in bir arabelleği olsa da dev bir tablo genellikle bu arabelleğe sığmaz.) Bir tabloyu sıralamanın diğer bir yolu, istenen sırayı oluşturmak için ORDER BY deyimi içindeki PostgreSQL sıralama kodunu kullanan, CREATE TABLE yeni_tablo AS SELECT sütun_listesi FROM tablo ORDER BY sütun_listesi; cümlesini kullanmaktır. Bu, sırasız veri için bir indeksleme yapmaktan genellikle daha hızlıdır. Bundan sonra eski tabloyu silip, yeni_tablo'ya eski tablonun ismini vermek için ALTER TABLE ... RENAME cümlesini kullanın ve tablonun indekslerini yeniden oluşturun. Ancak, bu yaklaşım OID'leri, kısıtları, yabancı anahtar ilişkilerini, kullanıcı izinlerini ve tablonun diğer yardımcı özellklerini korumayacağından, bu öğeler elle yeniden oluşturulmalıdır. Örnekler employees tablosunu emp_ind indeksine göre sıralamak için: CLUSTER emp_ind ON emp; employees tablosunu aynı indeksi kullanarak yeniden sıralamak için: CLUSTER emp; Veritabanındaki evvelce sıralanmış tüm tabloları sıralamak için: CLUSTER; Uyumluluk SQL standardında CLUSTER diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_language.7.xml0000644000175000017500000000362410560113770022302 0ustar demirtendemirten ALTER LANGUAGE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER LANGUAGE bir yordamsal dilin tanımını değiştirir ALTER LANGUAGE isim RENAME TO yeni_isim Açıklama ALTER LANGUAGE bir dilin tanımını değiştirir. Tek işlevselliği dilin ismini değiştirmektir. Bir dilin ismini sadece yarıcalıklı kullanıcı değiştirebilir. Parametreler isim Bir dilin ismi. newname Dilin yeni ismi. Uyumluluk SQL satandardında ALTER LANGUAGE diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_schema.7.xml0000644000175000017500000001377110560052747022125 0ustar demirtendemirten CREATE SCHEMA 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE SCHEMA yeni bir şema tanımlar CREATE SCHEMA AUTHORIZATION kullanıcı_ismi [ şema_öğesi [ ... ] ] CREATE SCHEMA şema_ismi [ AUTHORIZATION kullanıcı_ismi ] [ şema_öğesi [ ... ] ] Açıklama CREATE SCHEMA o anki veritabanında yeni bir şema oluşturur. Şema ismi o anki veritabanındaki şema isimlerinden farklı olmalıdır. Bir şema aslında bir isim alanıdır: isimli nesneler (tablolar, veri türleri, işlevler ve işleçler) içerir ve bu isimler diğer şemalardaki nesnelerin isimlerinin tekrarı olabilir. İsimli nesnelere ya isimlerin önüne şema ismi getirilerek ya da istenen şemaları içeren bir arama yolu atanarak erişilir. Bir CREATE komutunda nitelenmemiş bir nesne isminin belirtilmesiyle nesne o anki şemada oluşturulur (o anki şema, current_schema işlevi ile saptanabilen ve arama yolunun başındaki şemadır). İsteğe bağlı olarak, CREATE SCHEMA, yeni şemada bulunacak nesneleri oluşturacak alt komutları içerebilir. Bu alt komutlar, aslında, şema oluşturulduktan sonra verilmiş komutlarmış gibi çalıştırılır. Yalnız, eğer AUTHORIZATION deyimi kullanılmışsa, oluşturulan tüm nesnelerin sahibi bu kullanıcı olur. Parametreler şema_ismi Oluşturulacak şemanın ismi. Belirtilmezse, şema ismi olarak kullanıcı ismi kullanılır. İsim, sistem şema isimlerinin oluşturulmasında kullanılan pg_ öneki ile başlayamaz. kullanıcı_ismi Şemanın sahibi olacak kullanıcının ismi. Belirtilmezse, komutu çalıştıran kullanıcının ismi öntanımlıdır. Sadece ayrıcalıklı kullanıcılar kendileri dışında bir kullanıcı için şema oluşturabilir. şema_öğesi Şema içinde oluşturulacak nesneyi tanımlayan bir SQL deyimi. Şimdilik, CREATE SCHEMA cümlesinde sadece CREATE TABLE, CREATE VIEW, CREATE INDEX, CREATE SEQUENCE, CREATE TRIGGER ve GRANT deyimleri kullanılabilmektedir. Diğer nesne çeşitleri şema oluşturulduktan ayrı komutlarla oluşturulabilir. Ek Bilgi Bir şemayı oluşturabilmek için, kullanıcının o anki veritabanında CREATE yetkisi olması gerekir. Örnekler Bir şemayı oluşturmak için: CREATE SCHEMA myschema; Şemayı joe kullanıcısı için, kendi ismiyle oluşturmak için: CREATE SCHEMA AUTHORIZATION joe; Bir şemanın, bir sanal ve bir gerçek tabloyla oluşturulması: CREATE SCHEMA hollywood CREATE TABLE films (title text, release date, awards text[]) CREATE VIEW winners AS SELECT title, release FROM films WHERE awards IS NOT NULL; Dikkat ederseniz, alt komutların sonunda noktalı virgül kullanılmamıştır. Aşağıdaki örnek de aynı sonucu verir: CREATE SCHEMA hollywood; CREATE TABLE hollywood.films (title text, release date, awards text[]); CREATE VIEW hollywood.winners AS SELECT title, release FROM hollywood.films WHERE awards IS NOT NULL; Uyumluluk PostgreSQL'in de kabul ettiği alt komutların yanında SQL standardı CREATE SCHEMA içinde DEFAULT CHARACTER SET deyimine de izin verir. SQL standardı, CREATE SCHEMA içinde bu alt komutların herhangi bir sırada olabileceğini belirtir. PostgreSQL gerçeklemesi şimdilik, alt komutlarda ileri yönde başvurular tüm durumlarda elde edememektedir; ileri yönde başvurulardan kaçınmak için bazan alt komutların yeniden sıralanması gerekli olabilmektedir. SQL standardına göre bir şemanın sahibi daima içindeki tüm nenelerin sahibidir. PostgreSQL ise, şemanın içinde başka kullanıcıların nesnelerine de izin verir. Bu sadece eğer şema sahibi şemasında başkalarına CREATE yetkisi verirse mümkün olur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_schema.7.xml0000644000175000017500000000463010560113447021756 0ustar demirtendemirten ALTER SCHEMA 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER SCHEMA bir şemanın tanımını değiştirir ALTER SCHEMA isim RENAME TO yeni_isim ALTER SCHEMA isim OWNER TO yeni_aidiyet Açıklama ALTER SCHEMA bir şemanın tanımını değiştirir. Bir şemanın ismini değiştirmek için ya o şemanın sahibi olmalısınız ya da veritabanında CREATE kullanma yetkiniz olmalıdır. Bir şemanın sahibini değiştirmek için ise ayrıcalıklı kullanıcı olmalısınız. Parametreler isim Mevcut bir şemanın ismi. yeni_isim Şemanın yeni ismi. Yeni bir şemanın ismini, sistem şemaları için ayrılmış bir önek olan pg_ ile başlatamazsınız. yeni_aidiyet Şemanın yeni sahibi. Uyumluluk SQL standardında ALTER SCHEMA diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_aggregate.7.xml0000644000175000017500000000535710557743602022320 0ustar demirtendemirten DROP AGGREGATE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP AGGREGATE bir ortak değer işlevini kaldırır DROP AGGREGATE isim ( veri_türü ) [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP AGGREGATE mevcut bir ortak değer işlevini silecektir. Komutu çalıştırabilmek için kullanıcının işlevin sahibi olması gerekir. Parametreler isim Silinecek ortak değer işlevinin ismi (şema nitelemeli olabilir). veri_türü Ortak değer işlevinin argüman veri türü. Eğer işlev her veri türünü kabul ediyorsa, * belirtilir. CASCADE Ortak değer işlevine bağımlı olan nesnelerin de silinmesini sağlar. RESTRICT Ortak değer işlevine bağımlı olan nesneler varsa işlevin silinmesini engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler integer türünde argüman alan myavg isimli ortak değer işlevini silmek için: DROP AGGREGATE myavg(integer); Uyumluluk SQL standardında DROP AGGREGATE diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_operator_class.7.xml0000644000175000017500000002035010560053241023662 0ustar demirtendemirten CREATE OPERATOR CLASS 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE OPERATOR CLASS yeni bir işleç sınıfı tanımlar CREATE OPERATOR CLASS isim [ DEFAULT ] FOR TYPE veri_türü USING indeksleme_yöntemi AS { OPERATOR strateji_numarası işleç_ismi [ ( işleç_türü, işleç_türü ) ] [ RECHECK ] | FUNCTION destek_numarası işlev_ismi ( arg_türü [, ...] ) | STORAGE saklama_türü } [, ... ] Açıklama CREATE OPERATOR CLASS yeni bir işleç sınıfı oluşturur. Bir işleç sınıfı belli bir veri türünün bir indeks ile nasıl kullanılabileceğini tanımlar. İşleç sınıfı bu veri türü ya da indeksleme yöntemi için bazı roller alacak veya stratejileri üstlenecek işleçleri belirler. Ayrıca, işleç sınıfı bir indeks sütunu için seçildiğinde indeksleme yöntemi tarafından kullanılacak destek yordamlarını da belirtir. Bir işleç sınıfı tarafından kullanılacak bütün işleçler ve işlevler işleç sınıfı oluşturulmadan önce tanımlanmalıdır. Bir şema ismi verilmişse, işleç sınıfı belirtilen şemada oluşturulur. Aksi takdirde o anki şemada oluşturulur. Aynı şema içinde iki işleç sınıfı, sadece farklı indeksleme yöntemleri içinseler aynı isimde olabilirler. İşleç sınıfını tanımlayan kullanıcı işleç sınıfının sahibi olur. Şimdilik, bu kullanıcı ayrıcalıklı kullanıcı olmak zorundadır. (Bir hatalı işleç sınıfı tanımının karışıklığa yol açması ve hatta sunucunun çökmesine sebep olması nedeniyle bu kısıtlama konmuştur.) CREATE OPERATOR CLASS şimdilik işleç sınıfı tanımının içerdiği tüm işleçlerin ve işlevlerin indeksleme yöntemi için gerekli olup olmadığına bakmamaktadır. Geçerli bir işleç sınıfı tanımlamak kullanıcının sorumluluğundadır. Daha fazla bilgi için, adresine bakınız. Parametreler isim Oluşturulacak işleç sınıfının ismi (şema nitelemeli olabilir). DEFAULT Belirtilmişse, işleç sınıfı kendi veri türü için öntanımlı hale gelir. Bir veri türü ve indeksleme yöntemi için en fazla bir işleç sınıfı öntanımlı olabilir. veri_türü İşleç sınıfının kullanılacağı sütunun veri türü. indeksleme_yöntemi İşleç sınıfının kullanılacağı indeksleme yönteminin ismi. strateji_numarası İşleç sınıfı ile ilgili bir işleç için indeksleme yönteminin strateji numarası işleç_ismi İşleç sınıfı ile ilgili bir işlecin ismi (şema nitelemeli olabilir). işleç_türü Bir işlecin terim veri türü ya da türleri. İşleç tekterimli ise bunu belirtmek için NONE. İşleç veri türü işleç sınıfının veri türü ile aynıysa belirtilmeyebilir. RECHECK Belirtilmişse, bu işleç için indeks kaybolmuş demektir ve dolayısıyla alınan satırlar, indeks kullanılarak doğrulamak için ve dolaylı olarak aslında bu işlecin yeterlik deyimine sokulmasını sağlamak için yeniden sınanmalıdır. destek_numarası İşleç sınıfı ile ilişkili bir işlev için indeksleme yönteminin destek yordamı numarası. işlev_ismi İndeksleme yönteminin işleç sınıfı için destek yordamı olan işlevin ismi (şema nitelemeli olabilir). arg_türü İşlev argümanlarının veri türleri. saklama_türü Aslında indekste saklanan verinin türü. Normalde, bu sütun veri türü ile aynıdır, ama bazı indeksleme yöntemleri farklı bir tür kullanımına izin verir (şimdilik sadece GiST). İndeksleme yöntemi farklı bir türün kullanımına izin vermiyorsa, STORAGE deyimi kullanılmamalıdır. OPERATOR, FUNCTION ve STORAGE deyimleri herhangi bir sırada belirtilebilir. Ek Bilgi İşleçler SQL işlevleri tarafından tanımlanmamalıdır. Bir SQL işlevi çağrılan sorgu içinde satıriçi işlev gibidir ve eniyileyicinin bu sorgunun bir indeksle eşleştiğini saptamasını engelleyecektir. Örnekler Aşağıdaki örnekte, _int4 (int4 dizisi) türü için bir GiST indeksi işleç sınıfı tanımlanmaktadır. Tam bir örnek için contrib/intarray/ dizinine bakınız. CREATE OPERATOR CLASS gist__int_ops DEFAULT FOR TYPE _int4 USING gist AS OPERATOR 3 &&, OPERATOR 6 = RECHECK, OPERATOR 7 @, OPERATOR 8 ~, OPERATOR 20 @@ (_int4, query_int), FUNCTION 1 g_int_consistent (internal, _int4, int4), FUNCTION 2 g_int_union (bytea, internal), FUNCTION 3 g_int_compress (internal), FUNCTION 4 g_int_decompress (internal), FUNCTION 5 g_int_penalty (internal, internal, internal), FUNCTION 6 g_int_picksplit (internal, internal), FUNCTION 7 g_int_same (_int4, _int4, internal); Uyumluluk CREATE OPERATOR CLASS bir PostgreSQL oluşumudur. SQL standardında CREATE OPERATOR CLASS diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/checkpoint.7.xml0000644000175000017500000000456210532246356021467 0ustar demirtendemirten CHECKPOINT 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CHECKPOINT anlık olarak bir hareket günlüğü denetim noktası oluşturur CHECKPOINT Açıklama Hareket günlük kaydı "Write-Ahead Logging" (WAL) denen bir sistemle yapılır: Bir hareketin bitiminde, değişikliklerin günlük kaydı tutulduğundan, değişiklikler hemen diske yazılmaz. Hareketlerin günlük kayıtları ise belirli aralıklarla diske yazılır. Günlük kayıtlarının diske yazılması sırasında, günlük kayıtlarının yansıttığı değişiklikleri içeren veri dosyaları da diske yazılır. Hareket günlük kayıtlarının ve bunun ardından değişiklikleri içeren veri dosyalarının gereken sıklıkta yazılması için denetim noktaları oluşturulur. Özdevinimli denetim noktası sıklığını ayarlamak için checkpoint_segments ve checkpoint_timeout yapılandırma değişkenleri kullanılır. CHECKPOINT komutu ise, özdevinimli denetim noktalarından biri beklenmeksizin, komut çalıştırıldığı anda bir denetim noktası oluşturmak için kullanılır. WAL sistemi hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için adresine bakınız. Sadece ayrıcalıklı kullanıcı CHECKPOINT çağrısı yapabilir. Komut, normal işlemler sırasında kullanmak için tasarlanmamıştır. Uyumluluk CHECKPOINT bir PostgreSQL oluşumudur. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/begin.7.xml0000644000175000017500000001222310560112171020401 0ustar demirtendemirten BEGIN 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL BEGIN bir hareket kümesi başlatır BEGIN [ WORK | TRANSACTION ] [ kip [, ...] ] burada kip şunlardan biri olabilir: ISOLATION LEVEL { SERIALIZABLE | REPEATABLE READ | READ COMMITTED | READ UNCOMMITTED } READ WRITE | READ ONLY Açıklama BEGIN bir hareket kümesi başlatır; yani, BEGIN'den sonraki tüm cümleler bir veya 'e rastlanıncaya kadar tek bir hareket olarak çalıştırılır. Öntanımlı olarak (BEGIN olmaksızın), PostgreSQL hareketleri "autocommit" kipinde çalıştırır; yani, her cümle kendi hareketi olarak çalıştırılır ve eğer işlem başarılı olmuşsa cümlenin sonunda bir , aksi takdirde hareketi geri almak için bir çalıştırılır. Cümleler, bir hareket kümesinden daha hızlı çalıştırılır, çünkü hareketin başlatılması ve bitirilmesi önemli bir işlemci ve disk etkinliği gerektirir. Çok sayıda cümlenin tek bir hareket olarak çalıştırılması, birbiriyle ilintili çok sayıda değişiklik yaparken tutarlılığı sağlamak için yararlıdır: birbiriyle ilintili değişikliklerin hepsi yapılmadan diğer oturumlar ara durumları göremeyeceklerdir. Eğer bir yalıtım seviyesi (ISOLATION LEVEL) veya oku/yaz (READ WRITE | READ ONLY) kipi belirtilmişse, yeni hareket çalıştırılmış gibi bu niteliklere sahip olur. Parametreler WORK TRANSACTION İsteğe bağlıdırlar ve bir etkileri yoktur. BEGIN cümlesindeki diğer parametrelerin anlamları için kılavuz sayfasına bakınız. Ek Bilgi , BEGIN ile aynı işlevselliğe sahiptir. Bir hareket kümesini sonlandırmak için ya da kullanın. Bir hareket bloğunun içinde bulunacak bir BEGIN bir uyarı iletisine sebep olacak, ama hareketin durumunda bir değişikliğe yol açmayacaktır. Bir hareket kümesinin içine başka bir hareket gömmek için kayıt noktalarını kullanın (bkz. ). Geriye doğru uyumluluk sebebiyle, kip'ler arasına virgül konmayabilir. Önekler Bir hareket kümesini başlatmak için: BEGIN; Uyumluluk BEGIN bir PostgreSQL oluşumudur. kılavuz sayfasında daha fazla uyumluluk bilgisi bulabilirsiniz. Yeri gelmişken, BEGIN anahtar sözcüğü gömülü SQL'de başka bir amaçla kullanılmaktadır. Veritabanı uygulamalarınızı farklı platformlara uyarlarken hareket sözdizimi hakkında dikkatli olmanızı öneririz. İlgili Belgeler , , , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/close.7.xml0000644000175000017500000000541310560111351020424 0ustar demirtendemirten CLOSE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CLOSE bir göstericiyi kapatır CLOSE isim Açıklama CLOSE bir açık gösterici ile ilgili olarak ayrılmış tüm özkaynakları serbest bırakır. Gösterici kapatıldıktan sonra, üzerinde işleme artık izin verilmez. Artık ihtiyaç kalmadığında bir gösterici kapatılmalıdır. Hareket dışında geçerli olmayan göstericiler, hareketin COMMIT veya ROLLBACK ile sonlandırılmasıyla dolaylı olarak kapatılırlar. Hareket tamamlandıktan sonra da geçerli kalan göstericiler ise, oluşturulduğu hareket ROLLBACK ile geri alındığında dolaylı olarak kapatılırlar. Eğer hareket başarıyla tamamlanmışsa böyle bir gösterici ya doğrudan bir CLOSE ile ya da istemci bağlantıyı kestiğinde dolaylı olarak kapatılır. Parametreler isim Kapatılacak göstericinin ismi. Ek Bilgi PostgreSQL bir OPEN gösterici deyimi kullanmaz; bir gösterici bildirildiği andan itibaren açık kabul edilir. Bir göstericiyi bildirmek için kullanılır. Örnek liahona göstericisini kapatmak için: CLOSE liahona; Uyumluluk CLOSE SQL standardıyla tamamen uyumludur. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_function.7.xml0000644000175000017500000000620710560114260022337 0ustar demirtendemirten ALTER FUNCTION 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER FUNCTION bir işlevin tanımını değiştirir ALTER FUNCTION isim ( [ tür [, ...] ] ) RENAME TO yeni-isim ALTER FUNCTION isim ( [ tür [, ...] ] ) OWNER TO yeni-aidiyet Açıklama ALTER FUNCTION bir işlevin tanımını değiştirir. Parametreler isim Mevcut bir işlevin ismi (şema nitelemeli olabilir). tür İşlevin bir argümanının türü. yeni-isim İşlevin yeni ismi. yeni-aidiyet İşlevin yeni sahibi. İşlevin sahibini değiştirmek için ayrıcalıklı kullanıcı olmalısınız. Eğer işlev SECURITY DEFINER imli ise, o artık yani aidiyetiyle çalıştırılacaktır. Örnekler integer argümanlı sqrt işlevinin ismini square_root yapmak için: ALTER FUNCTION sqrt(integer) RENAME TO square_root; integer argümanlı sqrt işlevinin sahibini joe yapmak için: ALTER FUNCTION sqrt(integer) OWNER TO joe; Uyumluluk SQL standardında bir ALTER FUNCTION deyimi vardır, ancak işlevin ismini ya da aidiyetini değiştirmek için bir seçenek sunmamıştır. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_user.7.xml0000644000175000017500000000536310557741532021345 0ustar demirtendemirten DROP USER 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP USER bir veritabanı kullanıcı hesabını kaldırır DROP USER isim Açıklamalar DROP USER belirtilen kullanıcıyı siler. Kullanıcının sahibi olduğu tabloları, sanal tabloları ve diğer nesneleri kaldırmaz, fakat kullanıcı eğer bir veritabanının sahibi ise bir hata oluşur. Parametreler isim Silinecek kullanıcı ismi. Ek Bilgi PostgreSQL bu komutla aynı işlevselliğe sahip bir uygulama, içerir. Aslında, uygulama bu komutu çağırır ama kabuk komutu olarak çalıştırılabilir. Bir veritabanının sahibi olan bir kullanıcıyı silmek için, önce ya veri tabanını kaldırmalı ya da veritabanının sahibini değiştirmelisiniz. Veritabanı nesneleri üzerinde bazı yetkilere sahip bir kullanıcıyı kaldırmak pek akıllıca olmaz. Şimdilik sadece veritabanı sahibi kullanıcıların silinmeye çalışılması bir hata olarak değerlendiriliyorsa da, ilerde diğer nesneler için de bu bir hata olarak değerlendirilebilecektir. Örnekler Bir kullanıcı hesabını silmek için: DROP USER jonathan; Uyumluluk DROP USER bir PostgreSQL oluşumudur. SQL standardı kullanıcılarla ilgili işlemleri gerçeklenime bırakmıştır. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_sequence.7.xml0000644000175000017500000000451010557742266022175 0ustar demirtendemirten DROP SEQUENCE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP SEQUENCE bir kayıt listesi üretecini kaldırır DROP SEQUENCE isim [, ...] [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklamalar DROP SEQUENCE bir kayıt listesi üretecini kaldırır Parametreler isim Kaldırılacak kayıt listesinin ismi (şema nitelemeli olabilir). CASCADE Kayıt listesine bağımlı nesnelerin de silinmesini sağlar. RESTRICT Kayıt listesine bağımlı nesneler varsa kayıt listesinin kaldırılmasını engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler serial isimli kayıt listesini silmek için: DROP SEQUENCE serial; Uyumluluk SQL standardının bir defada sadece bir kayıt listesi kaldırılmasına izin vermesi dışında, DROP SEQUENCE SQL standardıyla tamamen uyumludur. İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_aggregate.7.xml0000644000175000017500000002126110560074651022602 0ustar demirtendemirten CREATE AGGREGATE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE AGGREGATE yeni bir ortak değer işlevi tanımlar CREATE AGGREGATE isim ( BASETYPE = girdi_veri_türü, SFUNC = durum_işlevi, STYPE = durum_veri_türü [ , FINALFUNC = son_işlev ] [ , INITCOND = ilk_değer ] ) Açıklama CREATE AGGREGATE yeni bir ortak değer işlevi tanımlar. Temel ve çok kullanılan ortak değer işlevleri dağıtıma dahil edilmiş ve bunlar adresinde açıklanmıştır. Eğer yeni türlerin tanımlanması ya da dağıtımla gelmeyen bir ortak değer işlevine ihtiyaç olursa istenen özellikleri sağlamak için CREATE AGGREGATE kullanılabilir. Bir şema ismi verilmişse (CREATE AGGREGATE myschema.myagg ... gibi), ortak değer işlevi belirtilen şema içinde oluşturulur. Bir ortak değer işlevi, ismi ve girdi veri türü ile tanımlanır. Eğer iki ortak değer işlevi farklı veri türleri ile çalışıyorlarsa, aynı şema içinde aynı isimle tanımlanabilir. Ayrıca, bir ortak değer işlevi gerek ismi gerekse girdi veri türü bakımından aynı şema içindeki sıradan işlevlerden de farklı olmalıdır. Bir ortak değer işlevi bir ya da iki sıradan işlevden oluşur: durum_işlevi ile belirtilen bir durum geçiş işlevi ve son_işlev ile isteğe bağlı olarak belirtilebilen bir son hesap işlevi. Bunlar şöyle kullanılır: durum_işlevi( dahili_durum, sonraki-veri-öğesi ) ---> sonraki-dahili-durum son_işlev( dahili_durum ) ---> ortak-değer PostgreSQL ortak değerin o anki dahili durumunu saklamak üzere durum_veri_türü ile belirtilen veri türünde bir geçici değişken oluşturur. Her girdi öğesinde, yeni bir dahili durum değerini hesaplamak üzere durum geçiş işlevi çağrılır. Tüm veri işlendikten sonra, döndürülecek ortak değeri hesaplamak için son işlev çağrılır. Eğer bir son işlev yoksa, son durum değeri olduğu gibi döndürülür. Bir ortak değer işlevine dahili durum değeri için bir ilk değer olarak, bir ilk_değer sağlanabilir. Bu veritabanında text türünde bir sütun olarak belirtilir ve saklanır, fakat bu, durum değerinin veri türündeki bir sabitin geçerli bir harici gösterimi olmalıdır. Eğer verilmezse, durum değeri NULL olarak ayrılır. Eğer durum geçiş işlevi argümanlarına bağımlı olarak bildirilmişse, NULL girdilerle çağrılamaz. Böyle bir geçiş işleviyle cümle çalıştırıldığında davranışı şöyle açıklayabiliriz. NULL girdi değerleri yoksayılır (işlev çağrılmamıştır ve önceki durum değeri beklemektedir). Eğer ilk durum değeri NULL ise, ilk NULL olmayan girdi değeri durum değeri yapılır ve geçiş işlevi ikinci NULL olmayan girdi değeriyle çağrılır. Bu, max gibi ortak değer işlevlerini gerçeklerken kullanışlıdır. Bu davranış sadece durum_veri_türü ile girdi_veri_türü aynı ise kullanılabilir. Bu veri türleri farklı olduğunda, ya NULL olmayan bir ilk_değer ya da argümanlarına bağımlı olmayan bir geçiş işlevi sağlamalısınız. Eğer durum geçiş işlevi argümanlarına bağımlı değilse, koşulsuz olarak her girdi değeriyle çağrılabilecek, NULL girdi değerleriyle ve kendinin NULL geçiş değerleriyle çalışacaktır. Bu, işlev yazarının, ortak değerin boş değerlerle elde edilebilmesi bakımından tam denetime sahip olmasıyla mümkün olur. Eğer son işlev argümanlarına bağımlı olarak bildirilmişse, son durum değeri NULL olduğunda çağrılmayacak; bunun yerine kendiliğinden bir NULL sonuç döndürülecektir. (Şüphesiz bu, argümanlarına bağımlı olarak işlem yapabilen işlevler için normal bir davranıştır.) Her durumda, bir son işlev bir NULL değer döndürecek bir seçeneğe sahip olabilir. Örneğin, avg işlevinin son işlevi sıfır girdi satırı varsa, NULL döndürür. Parametreler isim Oluşturulacak ortak değer işlevinin ismi (şema nitelemeli olabilir). girdi_veri_türü Bu ortak değer işlevinin üzerinde işlem yapacağı girdinin veri türü. Girdi değerlerinin türüyle ilgilenmeyen bir ortak değer işlevi için (count(*) gibi), "ANY" olarak belirtilebilir. durum_işlevi Her girdi değeri için çağrılacak durum geçiş işlevinin ismi. Bu normalde iki argümanlı bir işlevdir; ilk argümanı durum_veri_türü türünde, ikincisi ise girdi_veri_türü türündedir. Eğer bir ortak değer işlevi girdi veri türü ile ilgilenmiyorsa işlev durum_veri_türü türünde tek bir argüman alabilir. Her durumda işlev durum_veri_türü türünde bir değer döndürmelidir. Bu işlev o anki durum değerini ve o anki girdi veri öğesini alıp, sonraki durum değeri ile döner. durum_veri_türü Durum geçiş işlevinin durum değerinin veri türü. son_işlev Tüm girdi değerleri işleme sokulup, ortak değer hesaplanacağı zaman çağrılan son işlevin ismi. İşlev durum_veri_türü türünde tek bir argüman almalıdır. Ortak değer işlevinin dönüş türü bu işlevin dönüş türü olarak tanımlanır. Eğer son_işlev belirtilmemişse, son durum değeri işlevin dönüş değeri olarak kullanılır ve dönüş türü durum_veri_türü olur. ilk_değer Durum değeri için ilk değer. durum_veri_türü türünde kabul edilebilecek bir dizge sabit olmalıdır. Belirtilmezse, durum değeri NULL olarak ayrılır. CREATE AGGREGATE deyiminin parametrelerini tam da yukarıdaki sırasıyla yazmak şart değildir, istenen sırada yazılabilir. Örnekler adresine bakınız. Uyumluluk CREATE AGGREGATE bir PostgreSQL oluşumudur. SQL standardı kullanıcı tanımlı ortak değer işlevlerini desteklememektedir. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_conversion.7.xml0000644000175000017500000001110210560074402023024 0ustar demirtendemirten CREATE CONVERSION 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE CONVERSION yeni bir karakter kümesi dönüşümü tanımlar CREATE [DEFAULT] CONVERSION isim FOR kaynak_kodlama TO hedef_kodlama FROM işlev_ismi Açıklama CREATE CONVERSION yeni bir karakter kümesi dönüşümü tanımlar. Dönüşüm isimleri belli bir karakter kümesi dönüşümünü belirtmek için convert işlevinde kullanılabilir. Ayrıca, DEFAULT imli dönüşümler sunucu ile istemci arasında özdevinimli karakter kümesi dönüşümü için kullanılabilir. Bu amaçla, A'dan B'ye ve B'den A'ya olmak üzere iki dönüşüm tanımlanmalıdır. Bir dönüşüm oluşturabilmek için işlev üzerinde EXECUTE yetkiniz ve hedef şema üzerinde de CREATE yetkiniz olmalıdır. Parametreler DEFAULT Bu kaynak kodlamadan ve hedef kodlamaya dönüşümün öntanımlı olduğunu belirtir. Bu kodlama çifti için bir şema içinde sadece bir öntanımlı kodlama olmalıdır. isim Dönüşümün ismi. Şema nitelemeli olabilir, değilse dönüşüm o anki şemada tanımlanmış olur. Dönüşüm ismi bu şema içinde eşsiz olmalıdır. kaynak_kodlama Kaynak karakter kümesinin ismi. hedef_kodlama Hedef karakter kümesinin ismi. işlev_ismi Dönüşümü gerçekleştirecek işlevin ismi. İşlev ismi şema nitelemeli olabilir, değilse işlev arama yolunda aranacaktır. İşlev prototipi şöyle olmalıdır: conv_proc( integer, -- kaynak karakter kümesi kimliği integer, -- hedef karakter kümesi kimliği cstring, -- kaynak dizge (boş karakter sonlandırmalı C dizgesi) cstring, -- hedef dizge (boş karakter sonlandırmalı C dizgesi) integer -- kaynak dizge uzunluğu ) RETURNS void; Ek Bilgi Kullanıcı tanımlı dönüşümleri kaldırmak için DROP CONVERSION kullanılır. Bir dönüşüm oluşturmak için gereken izinler ilerideki dağıtımlarda değişebilir. Örnekler myfunc işlevini kullanarak UNICODE'dan LATIN1'e dönüşüm oluşturmak için: CREATE CONVERSION myconv FOR 'UNICODE' TO 'LATIN1' FROM myfunc; Uyumluluk CREATE CONVERSION bir PostgreSQL oluşumudur. SQL standardında CREATE CONVERSION diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/end.7.xml0000644000175000017500000000500010557741253020075 0ustar demirtendemirten END 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL END o anki hareketi teslim eder END [ WORK | TRANSACTION ] Açıklamalar END o anki hareketi teslim eder. Hareket tarafından yapılan tüm değişiklikler diğerlerine görünür hale gelir ve bir çökme olsa bile değişikliklerin kalıcı olacağı garanti edilir. Bu komut, komutuna eşdeğer bir PostgreSQL oluşumudur. Parametreler WORK TRANSACTION Bir etkileri yoktur. Ek Bilgi Bir hareketi iptal edip çıkmak için kullanın. END komutunun bir hareketin dışında kullanılması bir bozukluğa yol açmaz, ama bir uyarı iletisine sebep olur. Örnekler Bir hareketi teslim edip tüm değişiklikleri kalıcı yapmak için: END; Uyumluluk END komutu, SQL standardında belirtilen komutuna eşdeğer bir PostgreSQL oluşumudur. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/analyze.7.xml0000644000175000017500000001462410560112275020774 0ustar demirtendemirten ANALYZE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ANALYZE bir veritabanı hakkında istatistik toplar ANALYZE [ VERBOSE ] [ tablo [ (sütun [, ...] ) ] ] Açıklama ANALYZE veritabanındaki tabloların içerikleri hakkında istatistikleri toplar ve bunları pg_statistic adlı sistem tablosuna kaydeder. Bundan sonra sorgu planlamacısı sorguları en verimli çalıştırma planlarını saptamak için kullanır. Parametresiz olarak ANALYZE, çalışılan veritabanındaki tüm tabloları inceleyecektir. Parametre olarak bir tablonun sadece sütun isimlerini vermek mümkündür, bu durumda sadece bu sütunlarla ilgili istatistikler toplanır. Parametreler VERBOSE İşlemin gelişimi hakkında daha ayrıntılı bilgi gösterir. tablo Analiz edilecek tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). Belirtilmezse veritabanındaki tüm tablolar öntanımlıdır. sütun Analiz edilecek sütunun ismi. Belirtilmezse, tüm sütunlar öntanımlıdır. Çıktılar VERBOSE belirtildiğinde, ANALYZE işleme sokulan tablolarla ilgili sürecin gelişimi ile ilgili iletiler basar. Bu arada tablolar hakkında çeşitli istatistikleri de gösterir. Ek Bilgi ANALYZE deyimi düzenli aralıklarla ya da bir tablonun içeriğinde büyükçe bir değişiklik yaptıktan hemen sonra çalıştırılırsa iyi olur. Toplanan istatistikler planlamacıya en uygun sorgu planını seçmekte yardımcı olarak, sorgu işleminin hızını arttırmasını sağlayacaktır. Genel bir strateji, işlemler bakımından günün en sakin zamanında ve ANALYZE çalıştırmaktır. VACUUM FULL deyiminin aksine, ANALYZE hedef tabloda sadece bir okuma kilidi gerektirir, böylece tablo üzerinde aynı anda başka etkinlikler de yapabilir. ANALYZE tarafından toplanan istatistikler genellikle, her sütundaki en ortak değerler ile her sütundaki yaklaşık veri dağılımını gösteren bir çan çizgesi içerir. Bunlardan biri ya da her ikisi de, ANALYZE bunları ilginç bulmazsa (örneğin, bir sütundaki değerlerin eşsiz olması istenmişse, burada ortak bir değer olmayacaktır) ya da sütun veri türü ilgili işleçleri desteklemiyorsa atlanabilir. İstatistikler ile ilgili daha ayrıntılı bilgiyi adresinde bulabilirsiniz. Çok büyük tablolarda, ANALYZE her satırı tek tek incelemek yerine tablo içeriğinden rasgele örnekler alır. Bu, çok büyük tabloların analizinin çok kısa bir sürede gerçekleştirilmesini mümkün kılar. Ancak bu istatistikler yaklaşıktır ve ANALYZE'ın her çalıştırılışında, tablo içeriği çok fazla değişmemiş olsa bile, çok değişik sonuçlar elde edilebilir. Bu, EXPLAIN tarafından gösterilen planlamacının tahmini maliyetlerinde küçük değişiklikler şeklinde sonuçlanabilir. Yaygın olarak, bu belirlenimci olmayan yaklaşım, ANALYZE'ın her çalıştırılışında sorgu eniyilecinin farklı sorgu planları seçmesine sebep olur. Bundan kaçınmak için, ANALYZE tarafından toplanan istatistik miktarını aşağıda açıklandığı gibi arttırmalısınız. Analizin genişletilmesi, her sütun için istatistik hedefi ALTER TABLE ... ALTER COLUMN ... SET STATISTICS ile belirtilerek sütun sütun ya da default_statistics_target yapılandırma değişkeninin değeriyle denetlenebilir ( kılavuz sayfasına bakınız). Hedef değer, en ortak değer listesindeki girdilerin azami sayısı ve çan çizgesindeki azami çubuk sayısı olarak belirtilir. Ön tanımlı hedef değeri 10'dur. Bu değer, ANALYZE işleminin aldığı zaman ve pg_statistic tablosunun kapladığı alan ile planlamacının tahminlerindeki doğruluk arasındaki dengeyi sağlayacak bir değere ayarlanabilir. Ayrıca, istatistik hedefini sıfır olarak belirtmek, o sütundan istatistik toplanmamasını sağlayacaktır. Sorguların WHERE, GROUP BY veya ORDER BY deyimlerinin hiçbir zaman bir parçası olmayacak sütunlar için, planlamacı böyle sütunların istatistiklerini kullanmayacağından bunu yapmak faydalı olabilir. Analizi yapılacak sütunlar arasında en geniş istatistik hedefini, istatistikleri hazırlamakta kullanılan örnek alınmış tablo satırlarının sayısı belirler. Hedefin arttırılması ANALYZE sonuçlarının kaydı için harcanan alanın ve işlem için harcanan zamanın orantılı olarak artmasına sebep olur. Uyumluluk SQL standardında ANALYZE diye bir deyim yoktur. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_trigger.7.xml0000644000175000017500000000435610532246356022173 0ustar demirtendemirten ALTER TRIGGER 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER TRIGGER bir tetiğin tanımını değiştirir ALTER TRIGGER isim ON tablo RENAME TO yeni_isim Açıklama ALTER TRIGGER mevcut bir tetiğin özelliklerini değiştirir. RENAME deyimi tetiğin tanımına dokunmadan sadece ismin değiştirir. Özelliklerini değiştirebilmeniz için tetiğin etkilediği tablonun sahibi olmalısınız. Parametreler isim Değiştirilecek tetiğin ismi. tablo Bu tetiğin etkildeği tablonun ismi. yeni_isim Tetiğin yeni ismi. Örnekler Mevcut bir tetiğin ismini değiştirmek için: ALTER TRIGGER emp_stamp ON emp RENAME TO emp_track_chgs; Uyumluluk ALTER TRIGGER bir PostgreSQL oluşumudur. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_index.7.xml0000644000175000017500000002350710560054106021761 0ustar demirtendemirten CREATE INDEX 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE INDEX yeni bir indeks tanımlar CREATE [ UNIQUE ] INDEX isim ON tablo [ USING yöntem ] ( { sütun | ( ifade ) } [ işleç_sınıfı ] [, ...] ) [ TABLESPACE tablo_alanı ] [ WHERE dayanak ] Açıklama CREATE INDEX belirtilen bir tablo üzerinden bir indeks oluşturur. İndekslerin birincil kullanım amacı veritabanı başarımını arttırmaktır (ancak, uygunsuz kullanımı başarımın düşmesiyle sonuçlanır). İndeks için anahtar alanları sütun isimleri olarak ya da parantez içinde yazılmış ifadeler olarak belirtilir. İndeksleme yöntemi çoksütunlu indeksleri destekliyorsa, çok sayıda alan belirtilebilir. Bir indeks alanı tablonun satırındaki bir veya daha fazla sütun değerinden hesaplanan bir ifade olabilir. Bu özellik, bazı temel veri dönüşümlerini temel alan veriye daha hızlı erişim sağlamak için kullanılabilir. Örneğin, upper(col)'a göre hesaplanan bir indeks, WHERE upper(col) = 'JIM' gibi bir deyimin belirtilebilmesini mümkün kılar. PostgreSQL B-tree, R-tree, hash ve GiST indeksleme yöntemlerini içerir. B-tree indeksleme yöntemi bir Lehman-Yao yüksek bilinirlikli B-tree gerçeklenimidir. R-tree indeksleme yöntemi, Gutman'in dördül ayırma algoritması kullanılarark gerçeklenir. Hash indeksleme yöntemi ise Litwin'in bir gerçeklenimidir. Kullanıcılar da kendi indeksleme yöntemini tanımlayabilir ama bu oldukça karmaşıktır. WHERE deyiminin varlığında, bir kısmî indeks oluşturulur. Bir kısmî indeks, bir tablonun kalanına göre indeksleme bakımından daha kullanışlı olan bir bölümündeki girdileri içeren bir indekstir. Örneğin, hem toptan hem de perakende siparişleri içeren bir tablomuz olsun, perakende siparişlerin tabloda daha az bulunmasına karşın en sık kullanılanların bunlar olduğunu varsayalım. Sadece bu kayıtlarla ilgili bir indeks oluşturarak başarımı önemli ölçüde arttırabilirsiniz. Başka bir olası kısmî indeks uygulaması, tablonun bir alt kümesindekilerin eşsizliğini sağlamak için WHERE ile UNIQUE'in birlikte kullanımıdır. WHERE ile kullanılan ifade sadece indekslenen tablonun sütunlarına başvurabilir ama sadece indekslenen değil, bütün sütunlar kullanılabilir. Şimdilik, WHERE deyimi içinde altsorgular ve ortak değer işlevleri de kullanılamamaktadır. Aynı kısıtlamalar ifadelerdeki indeks alanları için de geçerlidir. Bir indeks tanımında kullanılan bütün işlevler ve işleçler IMMUTABLE imli olmalıdır, yani sonuçlar bunların argümanlarına bağımlı olmalı ve argümanları asla yorumlanabilir olmamalıdır (başka bir tablonun içeriği ya da şimdiki zaman kullanılamaz). Bu sınırlama indeksin davranışının iyi tanımlanmış olmasını sağlar. Bir kullanıcı tanımlı işlevi bir indeks ifadesinde ya da WHERE deyiminde kullanmak istiyorssanız, işlevi tanımlarken IMMUTABLE imli olmasını sağlamayı unutmayın. Parametreler UNIQUE İndeks oluşturulurken ve her veri eklenişinde, tabloda birbirinin aynı değerler bulunmaması için sistemin sınama yapmasını sağlar. Girdilerin yinelenmesine sebep olacak bir veri girme veya güncelleme işleminin yapılmaya çalışılması bir hata üretecektir. isim Oluşturulacak indeksin ismi; burada şema nitelemeli isimler kullanılamaz. İndeks daima tabloyu içeren şemada oluşturulur. tablo İndekslencek tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). yöntem İndeks için kullanılacak yöntemin ismi. Değer olarak, btree, hash, rtree ve gist verilebilir. btree öntanımlı yöntemdir. sütun Tablo sütunun ismi. ifade Tablonun bir ya da daha fazla sütünu ile ilintili bir ifade. İfade yukarıdaki sözdiziminde gösterildiği gibi parantez içinde yazılmalıdır. Ancak, ifade bir işlev çağrısı biçimindeyse parantez içine alınmayabilir. işleç_sınıfı Bir işleç sınıfının ismi. Ayrıntılar için aşağıya bakınız. tablo_alanı İndeksin oluşturulacağı tablo alanı. Belirtilmezse, default_tablespace yapılandırma değişkeninin değeri; bu değişkene bir değer atanmamışsa veritabanının öntanımlı tablo alanı kullanılır. dayanak Bir kısmî indeks için kısıt ifadesi. Ek Bilgi İndekslerin hangi durumlarda yararlı olduğu, hangi durumlarda kullanılmayacağı, ne zaman kullanıldığı gibi bilgileri adresinde bulabilirsiniz. Şimdilik, çok sütunlu indekslerde sadece B-tree ve GiST indeksleme yöntemleri desteklenmektedir. Öntanımlı olarak en fazla 32 alan belirtilebilir. (Bu sınır PostgreSQL kurulum için yapılandırılırken değiştirilebilir.) B-tree şimdilik sadece eşsiz indeksleri desteklemektedir. Bir işleç sınıfı bir indeksin her sütunu için belirtilebilir. İşleç sınıfı indeks tarafından sütunlar için kullanılacak işleçleri belirler. Örneğin, dört baytlık tamsayılar üzerindeki bir B-tree indeksi int4_ops sınıfını kullanırdı; bu işleç sınıfı dört baytlık tamsayıların karşılaştırma işlevlerini içerir. Uygulamada, sütun türüne göre öntanımlı olan işleç sınıfı genellikle yeterli olur. İşleç sınıflarına sahip olmanın ana esprisi, birden fazla anlamlı sıralaması olabilen bazı veri türlerinin olmasıdır. Örneğin, bir karmaşık sayı veri türü için sıralamayı hem gerçel kısmı hem de mutlak değeri için yapmak isteyebiliriz. Bunu veri türü için iki işleç sınıfı tanımlayarak ve indeksi oluştururken bu sınıflardan birini belirterek yapabilirdik. İşleç sınıfları hakkında daha fazla bilgi edinmek için ve adreslerine bakınız. Bir indeksi kaldırmak için kullanılır. İndeksler öntanımlı olarak IS NULL deyimleri için kullanılmazlar. Böyle durumlarda indeksleri kullanmanın en iyi yolu, IS NULL dayatmasını kullanan bir kısmî indeks oluşturmaktır. Örnekler films tablosunun title sütunu üzerinde bir B-tree indeksi oluşturmak için: CREATE UNIQUE INDEX title_idx ON films (title); films tablosunun code sütunu üzerinde bir indeks oluşturup, bu indeksin indexspace tablo alanında kalması için: CREATE INDEX code_idx ON films(code) TABLESPACE indexspace; Uyumluluk CREATE INDEX bir PostgreSQL oluşumudur. SQL standardında indeksler için bir bahis yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/move.7.xml0000644000175000017500000000513410557704271020304 0ustar demirtendemirten MOVE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL MOVE bir gösterici konumlandırır MOVE [ direction { FROM | IN } ] gösterici_ismi Açıklama MOVE bir göstericiyi herhangi bir veri döndürmeden istenen konuna taşır. Göstericiyi belli bir konuma taşıyıp satır döndürmemesi dışında FETCH ile tamamen aynıdır. Sözdizimi ve kullanım ile ilgili ayrıntılar için kılavuz sayfasına bakınız. Çıktılar Bir MOVE komutu işlemi başarıyla tamamlamışsa şöyle bir çıktı üretir: MOVE miktar miktar, FETCH komutundaki gibi satır sayısını belirtir (sıfır olabilir). Örnekler BEGIN WORK; DECLARE liahona CURSOR FOR SELECT * FROM films; -- İlk 5 satırı atlayalım: MOVE FORWARD 5 IN liahona; MOVE 5 -- 6. satırı çekelim: FETCH 1 FROM liahona; code | title | did | date_prod | kind | len -------+--------+-----+------------+--------+------- P_303 | 48 Hrs | 103 | 1982-10-22 | Action | 01:37 (1 row) -- Göstericiyi kapatıp hareketi sonlandıralım: CLOSE liahona; COMMIT WORK; Uyumluluk SQL standardında MOVE diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_function.7.xml0000644000175000017500000003507210560073651022505 0ustar demirtendemirten CREATE FUNCTION 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE FUNCTION yeni bir işlev tanımlar CREATE [OR REPLACE] FUNCTION isim ( [ [ arg_ismi ] arg_türü [, ...] ] ) RETURNS dönüş_türü { LANGUAGE dil_ismi | IMMUTABLE | STABLE | VOLATILE | CALLED ON NULL INPUT | RETURNS NULL ON NULL INPUT | STRICT | [ EXTERNAL ] SECURITY INVOKER | [ EXTERNAL ] SECURITY DEFINER | AS 'tanım' | AS 'nesne_dosyası', 'ilintileme_sembolü' } ... [ WITH ( öznitelik [, ...] ) ] Açıklama CREATE FUNCTION yeni bir işlev tanımlar. CREATE OR REPLACE FUNCTION ise ya yeni bir işlev oluşturur ya da bir mevcut işlev tanımını değiştirir. Eğer bir şema ismi belirtilmişse, işlev belirtilen şemada oluşturulur. Aksi takdirde, geçerli olan şemada oluşturulur. Yeni işlevin ismi, aynı şema içindeki aynı argüman türlerine sahip bir işlev ismi ile aynı olmamalıdır. Farklı argüman türlerine sahip aynı isimdeki işlevlere izin verilir. Mevcut bir işlevin tanımını güncellemek için CREATE OR REPLACE FUNCTION kullanılır. Ancak, bir işlevin ismini ya da argüman türlerini bu yöntemle değiştirmek mümkün değildir (eğer denerseniz, aslında ayrı ve yeni bir işlev oluşturmuş olursunuz). Ayrıca, CREATE OR REPLACE FUNCTION ile mevcut bir işlevin dönüş türünü değiştirmeye çalışmayın, bunu yapmak için işlevi önce silmeli, sonra yeniden oluşturmalısınız. Eğer bir işlevi silip yeniden oluşturursanız, yeni işlev eskisiyle aynı olmaz; mevcut kuralları, sanal tabloları, tetikleri, vs. de silmiş olursunuz. Bunları koruyarak işlev tanımını değiştirmek için CREATE OR REPLACE FUNCTION kullanın. İşlevi tanımlayan kullanıcı aynı zamanda sahibi olur. Parametreler isim Tanımlanacak işlevin ismi (şema nitelemeli olabilir). arg_ismi Bir argümanın ismi. Bazı diller (şimdilik sadece PL/pgSQL) argüman ismini işlev gövdesinde kullanmanızı ister. Diğer diller için argüman ismi sadece ek bir bilgidir. arg_türü İşlevin (varsa) argümanlarının veri türleri (şema nitelemeli olabilir). Argüman türleri temel, birleşik veya veri alanı türü olabileceği gibi bir tablo sütununun veri türüne başvurulu olabilir. Gerçeklenim diline bağımlılık sebebiyle, cstring gibi tanımlı türler de belirtilebilir. Argüman türü olarak tanımlı türler kısmen olabileceği gibi SQL veri türlerinin tamamen dışında türler olabilirler. Bir sütun türüne başvuruyu tablo_ismi.sütun_ismi%TYPE yazarak belirtebilirsiniz. Bu özelliğin kullanımı bazan bir işlevin bir tablo tanımındaki değişikliklerden bağımsız olmasını sağlayabilir. dönüş_türü İşlevin dönüş değerinin veri türü (şema nitelemeli olabilir). Dönüş türü temel, birleşik veya veri alanı türü olabileceği gibi bir tablo sütununun veri türüne başvurulu olabilir. SETOF değiştiricisi işlevin tek bir öğe ile değil, bir öğe kümesi ile döneceğini belirtir. Bir sütun türüne başvuruyu tablo_ismi.sütun_ismi%TYPE yazarak belirtebilirsiniz. dil_ismi İşlevin gerçeklendiği dilin ismi. SQL, C, internal veya kullanıcı tarafından belirtilecek yordamsal dillerden biri olabilir. Geriye uyumluluk için isim tek tırnak içine alınabilir. IMMUTABLE STABLE VOLATILE Çalışma anı eniyilemesi için işlevin çoklu değerlendirmelerinin tek bir değerlendirme ile değiştirilmesinin güvenli olup olmayacağını belirlerler. En fazla bir seçim belirtilebilir. Bunlardan hiçbiri belirtilmemişse VOLATILE öntanımlıdır. IMMUTABLE işlevin aynı argüman değerleriyle daima aynı sonucu döndüreceğini belirtir; yani, argümanlarının veritabanındaki değerlerden faydalanmayacağını ya da argüman olarak açıkça belirtilmemiş bilgileri kullanmayacağını belirtir. Eğer bu seçenek belirtilmişse, işlevin tamamen sabit argümanlı her çağrısı anında işlev değeriyle değiştirilebilir. STABLE tek bir tablo taraması içinde işlevin aynı argüman değerleri için tutarlı olarak aynı sonucu döndüreceğini, ama sonucun SQL cümleleriyle değişebileceğini belirtir. Bu, sonuçları veritabanı aramalarına, parametrelerine, v.s. bağımlı işlevler için un uygun seçimdir. Ayrıca, değerleri bir hareket içinde değişmediğinden current_timestamp ailesindeki işlevler de STABLE olarak nitelenmiştir. VOLATILE işlevin değerinin tek bir tablo taraması içinde bile değişebileceğini, dolayısıyla hiçbir eniyileme yapılamayacağını belirtir. Görece birkaç veritabanı işlevi bu anlamda oynaktır; bazı örnekler: random(), currval(), timeofday(). Yan etkiye sahip her işlevin, işlev sonucu tahmin edilebilir olsa bile, eniyilenmesini önlemek için VOLATILE olarak sınıflanması gerektiğini unutmayın; setval() buna bir örnektir. Ek ayrıntılar için adresine bakınız. CALLED ON NULL INPUT RETURNS NULL ON NULL INPUT STRICT CALLED ON NULL INPUT (öntanımlıdır) işlevin bazı argümanları NULL olduğunda normal olarak çağrılacağını belirtir. Bundan sonra işlev yazarının yapacağı NULL değerleri sınamak ve gereğini yapmaktır. RETURNS NULL ON NULL INPUT veya STRICT ise işlevin, argümanlarından herhangi birinin NULL olması durumunda daima NULL değer döndüreceğini belirtir. Eğer bu seçenek belirtilmişse, NULL argümanların varlığında işlev çalıştırılmayacak, onun yerine hemen bir NULL değer döndürülecektir. [ EXTERNAL ] SECURITY INVOKER [ EXTERNAL ] SECURITY DEFINER SECURITY INVOKER işlevin kendisini çağıran kullanıcının izinleriyle çalıştırılacağını belirtir. SECURITY DEFINER ise işlevin kendisini oluşturan kullanıcının izinleriyle çalıştırılacağını belirtir. EXTERNAL sözcüğü SQL uyumluluğu için varsa da isteğe bağlı olmasından dolayı, SQL'in tersine bu özellik harici işlevlere uygulanmaz. tanım İşlevi tanımlayan bir dizge sabiti; anlamlandırılması dile bağımlıdır. Bir dahili işlev ismi olabileceği gibi bir nesne dosyasının yolu, bir SQL komutu veya bir yordamsal dilde yazılmış bir metin olabilir. nesne_dosyası, ilintileme_sembolü AS sözcüğünün bu biçimi özdevimli yüklenebilen C dili işlevleri için, işlevin C dili kaynak kodundaki ismi, bir SQL işlevinin ismiyle aynı değilse, kullanılır. nesne_dosyası dizgesi ile özdevimli yüklenebilen nesneyi içeren dosyanın ismi belirtilir. ilintileme_sembolü ise işlevin C dili kaynak kodundaki ismi olarak işlevin ilintileme sembolüdür. Eğer ilintileme sembolü belirtilmezse, tanımlandığı SQL işlevinin ismiyle aynı olduğu kabul edilir. öznitelik İşlev hakkında bilgi içeren isteğe bağlı parçaları belirtmenin tarihi bir yolu. Burada belirtilebilecek öznitelikler şunlardır: isStrict STRICT veya RETURNS NULL ON NULL INPUT'a eşdeğerdir. isCachable IMMUTABLE'ın atıl olmuş eşdeğeridir; hala geriye uyumluluk adına kabul edilmektedir. Öznitelik isimleri harf büyüklüğüne duyarlıdır. Ek Bilgi İşlevlerin yazılması hakkında bilgi edinmek için adresine bakınız. Girdi argümanları ve dönüş değeri için tamamen SQL türü sözdizimine izin verilmektedir. Ancak, temel işlev gerçekleniminin sorumlusu olduğu tür belirtiminin bazı ayrıntıları (sayısal türlerdeki hassasiyet alanı gibi) CREATE FUNCTION tarafından sessizce sineye çekilir (yani, ne tanınır ne de uygulanır). PostgreSQL, argümanları farklı olmak şartıyla işlevler için aynı isimlerin kullanımına izin verir. Ancak, C dilinde tüm işlev isimlerinin farklı olması gerekir, bu nedenle bu tür C işlevlerine farklı C isimleri vermelisiniz. (örneğin, C isimlerinin parçası olarak argüman türleri kullanılabilir). CREATE FUNCTION aynı nesne dosyası için defalarca çağrıldığında dosya sadece bir kere yüklenir. Dosyayı tekrar tekrar yüklemeniz gerekiyorsa (geliştirme amaçlı) komutunu kullanın. Kullanıcı tanımlı işlevleri kaldırmak için kullanılır. İşlev tanımlarını yazarken tek tırnak içine almak yerine dolar işaretleri arasında yazmak çoğunlukla daha çok tercih edilen bir yöntemdir( adresine bakınız). Dolar işaretleri arasında yazma yöntemi kullanılmadığı zaman, işlev tanımı içindeki tek tırnaklar veya tersbölülerin öncelenmesi gerekir. Bir işlevin tanımlanabilmesi için kullanıcının dil üzerinde USAGE iznine sahip olması gerekir. Örnekler Burada, başlangıç olarak yardımcı olacak önemsiz bir örneğe yer verilmiştir. Daha fazla bilgi edinmek ve başka örnekler için adresine bakınız. CREATE FUNCTION add(integer, integer) RETURNS integer AS 'select $1 + $2;' LANGUAGE SQL IMMUTABLE RETURNS NULL ON NULL INPUT; PL/pgSQL dilinde bir argüman ismi kullanarak bir tamsayı arttırımı: CREATE OR REPLACE FUNCTION increment(i integer) RETURNS integer AS $$ BEGIN RETURN i + 1; END; $$ LANGUAGE plpgsql; Uyumluluk SQL:1999 ve sonrasında bir CREATE FUNCTION tanımlıdır. PostgreSQL sürümü de benzer olmakla birlikte tamamen uyumlu değildir. Ne öznitelikler taşınabilirdir ne de farklı diller kullanılabilmektedir. İlgili Belgeler , , , , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_tablespace.7.xml0000644000175000017500000000543510560113030022611 0ustar demirtendemirten ALTER TABLESPACE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER TABLESPACE bir tablo alanının tanımını değiştirir ALTER TABLESPACE isim RENAME TO yen_isim ALTER TABLESPACE isim OWNER TO yeni_aidiyet Açıklama ALTER TABLESPACE bir tablo alanının tanımını değiştirir. Parametreler isim Mevcut bir tablo alanının ismi. yeni_isim Tablo alanını yeni ismi. Yeni isim, sistem tablo alanları için önek olarak ayrılmış olan pg_ dizgesiyle başlayamaz. yeni_aidiyet Tablo alanının yeni sahibi. Bir tablo alanının sahibini değiştirmek için ayrıcalıklı kullanıcı olmalısınız. Örnekler index_space tablo alanının ismini fast_raid yapmak için: ALTER TABLESPACE index_space RENAME TO fast_raid; index_space tablo alanının sahibini değiştirmek için: ALTER TABLESPACE index_space OWNER TO mary; Uyumluluk SQL standardında ALTER TABLESPACE diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_view.7.xml0000644000175000017500000001425410557744703021642 0ustar demirtendemirten CREATE VIEW 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE VIEW yeni bir sanal tablo tanımlar CREATE [ OR REPLACE ] VIEW isim [ ( sütun_ismi [, ...] ) ] AS sorgu Açıklama CREATE VIEW bir sorgudan yeni bir sanal tablo tanımlar. Sanal tablo fiziken mevcut değildir. Her seferinde sorgu yeniden çalıştırılıp sanal tablo oluşturulur. CREATE OR REPLACE VIEW de hemen hemen aynıdır, farklı olarak, aynı isimde bir sanal tablo zaten varsa, yeniden oluşturulur. Böyle bir sanal tabloyu yeni bir sorgudan yeniden, sadece aynı sütun isimleri ve veri türleriyle oluşturabilirsiniz. CREATE VIEW myschema.myview ... gibi bir şema nitelemeli isim kullanırsanız, sanal tablo belirtilen şemada oluşturulur. Aksi takdirde, o anki şemada oluşturulur. Sanal tablonun ismi aynı şemada bulunan tablo, kayıt listesi, indeks ve sanal tablo isimlerinden farklı olmalıdır. Parametreler isim Oluşturulacak sanal tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). sütun_ismi Sanal tablonun isteğe bağlı sütun isimleri. Belirtilmezse, sütun isimleri sorgudan saptanır. sorgu Sanal tablonun satır ve sütunlarının elde edileceği sorgu (bu bir SELECT cümlesidir). Sorgular hakkında bilgi edinmek için kılavuz sayfasına bakınız. Ek Bilgi Şimdilik, sanal tablolar salt okunurdur: sistem, veri girme, veri silme ve güncelleme işlemlerine izin vermez. Güncellenebilir bir sanal tabloyu, diğer tablolardaki veri girme, veri silme veya güncelleme işlemlerini yeniden yazan kurallar oluşturarak elde edebilirsiniz. Daha fazla bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. Sanal tabloyu kaldırmak için DROP VIEW kullanın. Sanal tablonun sütunlarının isim ve veri türlerinin sizin istediğiniz şekilde atanmasını sağlamalısınız. Örneğin, CREATE VIEW vista AS SELECT 'Hello World'; şeklinde bir cümle iki bakımdan kötüdür: sütun isimleri için ?column?, sütun veri türleri için ise unknown öntanımlıdır. Bu cümleyi şöyle yazarsanız, sanal tablodan ne isteyeceğinizi de bilirsiniz: CREATE VIEW vista AS SELECT text 'Hello World' AS hello; Sanal tablonun oluşturulduğu tablolara erişim, sanal tablonun sahibine göre belirlenir. Ancak, sanal tabloda çağrılan işlevler, doğrudan sorgudan çağılmış gibi ele alınır. Bu yüzden, sanal tablo kullanıcısının sanal tablo tarafından çağrılan tüm işlevleri çağıracak izinlerinin olması gerekir. Örnekler Tamamı komedi filmlerinden oluşan bir sanal tablonun oluşturulması: CREATE VIEW komediler AS SELECT * FROM filmler WHERE cinsi = 'Komedi'; Uyumluluk SQL standardı CREATE VIEW deyimi için bazı ek yetenekler belirtir: CREATE VIEW isim [ ( sütun [, ...] ) ] AS sorgu [ WITH [ CASCADE | LOCAL ] CHECK OPTION ] Burada isteğe bağlı deyimler şunlardır: CHECK OPTION Güncellenebilir sanal tablolar yapar. Sanal tablo üzerindeki tüm INSERT ve UPDATE komutlarının sanal tablo tanımlama koşullarına uygunluğu sınanacaktır (yani, yeni verinin sanal tablo üzerinden görünür olması gerekir). Sınama başarısız olursa, güncelleme reddedilecektir. LOCAL Sanal tablonun kendi bütünlüğü sınanır. CASCADE Sanal tablonun diğer sanal tablolarla bütünlük içinde olup olmadığı sınanır. Ne CASCADE ne de LOCAL belirtilmişse, CASCADE öntanımlıdır. CREATE OR REPLACE VIEW ise bir PostgreSQL oluşumudur. İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_domain.7.xml0000644000175000017500000000432410557743317021635 0ustar demirtendemirten DROP DOMAIN 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP DOMAIN bir veri alanını kaldırır DROP DOMAIN isim [, ...] [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP DOMAIN bir veri alanını kaldıracaktır. Bir veri alanını silebilmek için sahibi olmalısınız. Parametreler isim Silinecek veri alanının ismi (şema nitelemeli olabilir). CASCADE Veri alanına bağımlı nesnelerin de (örn, tablo sütunları) silinmesini sağlar. RESTRICT Veri alanına bağımlı nesneler varsa alanın silinmesini engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler box isimli veri alanını kaldırmak için: DROP DOMAIN box; Uyumluluk Bu komut SQL standardıyla uyumludur. İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/fetch.7.xml0000644000175000017500000003060010557705602020422 0ustar demirtendemirten FETCH 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL FETCH bir gösterici kullanarak bir sorgudan satırları çeker FETCH [ yön { FROM | IN } ] gösterici_ismi burada yön ya boş ya da şunlardan biri olabilir: NEXT PRIOR FIRST LAST ABSOLUTE miktar RELATIVE miktar miktar ALL FORWARD FORWARD miktar FORWARD ALL BACKWARD BACKWARD miktar BACKWARD ALL Açıklama FETCH evvelce oluşturulmuş bir göstericiyi kullanarak satırları çeker. Bir gösterici FETCH tarafından da kullanılan ortak bir konuma sahiptir. Göstericinin konumu sorgu sonucunun ilk satırının öncesinde, herhangi bir satırında veya son satırının sonrasında olabilir. İlk oluşturulduğunda bir gösterici ilk satırın öncesine konumlanır. Satırlar çekildikten sonra gösterici en son alınan satıra konumlanır. FETCH'in satırları çekip çalışması durduğunda gösterici son satırın sonrasına ya da eğer geriye çekilmişse ilk satırın öncesine konumlanır. FETCH ALL göstericiyi daima son satırın sonrasına, FETCH BACKWARD ALL ise daima ilk satırın öncesine konumlandırır. NEXT (sonraki), PRIOR (önceki), FIRST (ilk), LAST (son), ABSOLUTE (mutlak), RELATIVE (göreli) biçimleri göstericiyi ilgili konuma taşıdıktan sonra tek bir satırı çeker. O konumda bir satır yoksa, sonuç boş olarak döner ve gösterici duruma göre ya ilk satırın öncesine ya da son satırın sonrasına konumlanır. FORWARD (ileri) ve BACKWARD (geri) biçimleri, ileri ya da geri yönde belirtilen miktarda satırı çekmek için kullanılabilir. Gösterici son çekilen satıra konumlanmış olarak bırakılır (eğer miktar alınabilecek satır sayısından fazla ise, gösterici duruma göre son satırın sonrasına ya da ilk satırın öncesine konumlanır). RELATIVE 0, FORWARD 0, ve BACKWARD 0 biçimlerinin hepsi gösterici hareket ettirilmeden o anki satırın çekilmesini sağlar, yani son çekilen satır yeniden çekilir. Bu, ancak, gösterici ilk satırın öncesinde ya da son satırın sonrasında değilse bir satırın çekilmesini sağlar; aksi takdirde, bir satır döndürülmez. Parametreler yön Çekim yönünü ve çekilecek satır sayısını tanımlar. Aşağıdakilerden biri olabilir: NEXT Sonraki satırı çeker. yön belirtilmezse bu öntanımlıdır. PRIOR Önceki satırı çeker. FIRST Sorgunun ilk satırını çeker (ABSOLUTE 1 ile aynıdır). LAST Sorgunun son satırını çeker (ABSOLUTE -1 ile aynıdır). ABSOLUTE miktar miktar pozitifse, sorgunun miktar'ıncı satırını; negatifse, sondan abs(miktar)'ıncı satırını çeker. miktar gereğinden büyükse, gösterici duruma göre ya ilk satırın öncesine ya da son satırın sonrasına konumlanır; özellikle, ABSOLUTE 0 göstericinin ilk satırın öncesine konumlanmasını sağlar. RELATIVE miktar Göstericinin konumuna göre, miktar pozitifse, sonraki miktar'ıncı satırı; negatifse, önceki abs(miktar)'ıncı satırı çeker. RELATIVE 0 o anki satırı varsa yeniden çeker. miktar Sonraki miktar satırı çeker (FORWARD miktar ile aynıdır). ALL Kalan satırların hepsini çeker (FORWARD ALL ile aynıdır). FORWARD Sonraki satırı çeker (NEXT ile aynıdır). FORWARD miktar Sonraki miktar satırı çeker. FORWARD 0 o anki satırı yeniden çeker. FORWARD ALL Kalan satırların hepsini çeker. BACKWARD Önceki satırı çeker (PRIOR ile aynı). BACKWARD miktar Önceki miktar satırı çeker. BACKWARD 0 o anki satırı yeniden çeker. BACKWARD ALL Önceki tüm satırları çeker (geriye doğru tarama). miktar Konumu ya da çekilecek satır sayısını belirtmek üzere kullanılan bir işaretli tamsayıdır. FORWARD ve BACKWARD için belirtilen bir negatif miktar yönün değişmesine sebep olur. gösterici_ismi Açık bir göstericinin ismi. Çıktılar FETCH başarılı olduğunda şöyle bir çıktı döndürür: FETCH miktar Burada, miktar çekilen satırların sayısıdır (sıfır olabilir). Yalnız, psql'de komutun ismi çıktıda gösterilmez, sadece çekilen satır sayısı gösterilir. Ek Bilgi FETCH cümlesinin, pozitif bir miktar ile FETCH NEXT veya FETCH FORWARD biçimleri dışında bir biçimle kullanılması düşünülüyorsa, gösterici SCROLL seçeneği ile bildirilmelidir. Basit sorgular için PostgreSQL, SCROLL ile bildirilmemiş göstericilerden geriye doğru satır çekilmesine izin verir, fakat bu davranışın en iyisi olduğuna güvenmeyin. Eğer gösterici NO SCROLL ile bildirilmişse geri yönde satır çekmeye izin verilmez. ABSOLUTE ile satır çekimleri istenen satırı bir göreli hareketle çekmekten daha hızlı değildir: temel gerçeklenim aradaki satırların tümünü bir şekilde geçmelidir. Negatif mutlak çekimlerin durumu daha bile kötüdür: Sorgunun, son satırı bulana kadar tüm satırları okuması ve buradan, çekilecek satıra kadar olan satırları tekrar geçmesi gerekir. Yine de, sorgunun başa dönmesi hızlı olur (FETCH ABSOLUTE 0 ile olduğu gibi). Gösterici üzerinden güncelleme PostgreSQL tarafından şimdilik desteklenmemektedir. Bir götericiyi tanımlamak için kullanılır. Veri döndürmeksizin göstericiyi hareket ettirmek için kullanabilirsiniz. Örnekler Aşağıdaki örnekte bir tablo gösterici kullanılarak incelenmektedir: BEGIN WORK; -- Göstericiyi bildirelim: DECLARE liahona SCROLL CURSOR FOR SELECT * FROM films; -- liahona göstericisinden ilk 5 satırı çekelim: FETCH FORWARD 5 FROM liahona; code | title | did | date_prod | kind | len -------+-------------------------+-----+------------+----------+------- BL101 | The Third Man | 101 | 1949-12-23 | Drama | 01:44 BL102 | The African Queen | 101 | 1951-08-11 | Romantic | 01:43 JL201 | Une Femme est une Femme | 102 | 1961-03-12 | Romantic | 01:25 P_301 | Vertigo | 103 | 1958-11-14 | Action | 02:08 P_302 | Becket | 103 | 1964-02-03 | Drama | 02:28 -- Önceki satırı çekelim: FETCH PRIOR FROM liahona; code | title | did | date_prod | kind | len -------+---------+-----+------------+--------+------- P_301 | Vertigo | 103 | 1958-11-14 | Action | 02:08 -- Göstericiyi kapatıp hareketi sonlandıralım: CLOSE liahona; COMMIT WORK; Uyumluluk SQL standardındaki FETCH deyimini sadece gömülü SQL'de kullanmak içindir. Burada açıklanan FETCH ise, veriyi bir konak değişkenine yerleştirilmiş olarak değil, bir SELECT sonucu gibi döndürür. Bunun dışında FETCH, SQL standardı ile tamamen uyumludur. FORWARD ve BACKWARD biçimleriyle FORWARD örtük olma üzere FETCH miktar ve FETCH ALL biçimleri birer PostgreSQL oluşumudur. SQL standardı FROM deyimine sadece ismin önünde izin verir; IN kullanımı bir PostgreSQL oluşumudur. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_type.7.xml0000644000175000017500000004746710557745224021664 0ustar demirtendemirten CREATE TYPE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE TYPE yeni bir veri türü tanımlar CREATE TYPE isim AS ( öznitelik_ismi veri_türü [, ... ] ) CREATE TYPE isim ( INPUT = girdi_işlevi, OUTPUT = çıktı_işlevi [ , RECEIVE = alış_işlevi ] [ , SEND = gönderim_işlevi ] [ , ANALYZE = analiz_işlevi ] [ , INTERNALLENGTH = { dahili_uzunluk | VARIABLE } ] [ , PASSEDBYVALUE ] [ , ALIGNMENT = hizalama ] [ , STORAGE = strateji ] [ , DEFAULT = öntanımlı ] [ , ELEMENT = öğe_türü ] [ , DELIMITER = ayraç ] ) Açıklama CREATE TYPE o anki veritabanında kullanmak için yeni bir veri türü tanımlar. Türü tanımlayan kullanıcı türün sahibi haline gelir. Eğer bir şema ismi belirtilmişse, tür bu şemada oluşturulur. Aksi takdirde, tür o anki şemada oluşturulur. Tür ismi aynı şema içinde mevcut veri türü ve veri alanı isimlerinden farklı olmalıdır. (Tablolar ilişkili veri türlerine sahip olduğundan, tür ismi ayrıca, aynı şemada mevcut tablo isimlerinden de farklı olmalıdır.) Bileşik Türler CREATE TYPE'ın ilk biçimi bir bileşik veri türü oluşturur. Bileşik tür, öznitelik isimleri ile veri türlerinin bir listesi olarak belirtilir. Bu aslında bir tablonun satır türü ile aynıdır, fakat bir tür tanımlanmak istendiğinde CREATE TYPE kullanarak gerçek bir tablo oluşturma ihtiyacı önlenir. Tek başına bir bileşik tür bir işlevin argümanı veya dönüş türü olarak yararlıdır. Temel Türler CREATE TYPE'ın ikinci biçimi yeni bir temel tür oluşturur. Parametrelerin yukarıdaki sırayla belirtilmeleri şart değildir, herhangi bir sırayla belirtilebilirler, ayrıca çoğu isteğe bağlıdır. Bir türü tanımlamadan önce CREATE FUNCTION kullanarak iki veya daha fazla işlev tanımlanmış olmalıdır. Destek işlevleri olan girdi_işlevi ve çıktı_işlevi zorunludur. alış_işlevi, gönderim_işlevi ve analiz_işlevi ise isteğe bağlıdır. Genelde bu işlevler C gibi düşük seviyeli bir dille yazılırlar. girdi_işlevi türün harici metin gösterimini, bu türü kullanmak için tanımlanmış işleç ve işlevler tarafından kullanılan dahili gösterime çevirir. çıktı_işlevi ise bunun tersini yapar. Girdi işlevi ya cstring türünde tek bir argüman alacak şekilde ya da cstring, oid ve integer türünde üç argüman alacak şekilde bildirilebilir. İlk argüman, bir C dizgesi olarak girdi metnidir. İkinci argüman, tür bir dizi ise dizi elemanlarının nesne kimliği, bir bileşik tür ise türün kendi nesne kimliğidir. Üçüncüsü ise, biliniyorsa, hedef sütunun typmod'u, bilinmiyorsa -1'dir. Girdi işlevi yeni veri türünde bir değer ile dönmelidir. Çıktı işlevi ya yeni veri türünde tek bir argüman alacak şekilde ya da ikincisi oid türünde iki argüman alacak şekilde bildirilebilir. İkinci argüman yine, tür bir dizi ise dizi elemanlarının nesne kimliği, bir bileşik tür ise türün kendi nesne kimliğidir. Çıktı işlevi cstring türünde bir değer ile dönmelidir. İsteğe bağlı olan alış_işlevi türün harici ikilik gösterimini dahili gösterime çevirir. Eğer bu işlev yoksa, tür ikilik çıktıda rol alamaz. İkilik gösterim oldukça taşınabilir olmanın yanı sıra dahil gösterime dönüşümde ucuz olmalıdır. (Örneğin, standart tamsayı veri türlerinin harici ikilik gösterimleri ağ bayt sıralamasındayken, dahili gösterimleri makinenin doğal bayt sıralamasındadır.) Alış işlevi değerin geçerliliğinden emin olmayı sağlayacak kadar sınama yapmalıdır. Alış işlevi ya internal türünde tek bir argüman alacak şekilde ya da internal ve oid türünde iki argüman alacak şekilde bildirilebilir. İşlev yeni veri türünde bir değer ile dönmelidir. İlk argüman alınan bayt dizgesini tutacak bir StringInfo tamponuna bir göstericidir. İkinci argüman, tür bir dizi ise dizi elemanlarının nesne kimliği, bir bileşik tür ise türün kendi nesne kimliğidir. Benzer şekilde, isteğe bağlı olan gönderim_işlevi türün dahili gösterimini harici ikilik gösterime çevirir. Gönderim işlevi ya yeni veri türünde tek bir argüman alacak şekilde ya da ikincisi oid türünde iki argüman alacak şekilde bildirilebilir. İkinci argüman yine, tür bir dizi ise dizi elemanlarının nesne kimliği, bir bileşik tür ise türün kendi nesne kimliğidir. Gönderim işlevi bytea türünde bir değer ile dönmelidir. Girdi ve çıktı işlevlerinin yeni tür oluşturulmadan önce yeni türde argümanlar ve veri türleri ile bildirimlerinin nasıl yapılacağı noktasında dikkatli olmalısınız. Bunun yanıtı, önce girdi işlevinin sonra da çıktı işlevinin (ve isteniyorsa, ikilik G/Ç işlevlerinin) oluşturulması, son olarak veri türünün tanımlanması olacaktır. PostgreSQL yeni veri türünün ismini ilk defa girdi işlevinin dönüş türü olarak görecek, sistem kataloğunda basitçe yer tutucu girdi olarak bir kabuk türü ayıracak ve girdi işlevinin tanımını kabuk türüne ilintileyecektir. Benzer şekilde diğer işlevleri de (artık mevcut olan) kabuk türüne ilintileyecektir. Son olarak, CREATE TYPE, kabuk girdisi ile tam tür tanımını yer değiştirir ve yeni tür kullanılabilir olur. İsteğe bağlı olan analiz_işlevi, veri türündeki sütunlar için türe özgü istatistikleri hesaplar. Öntanımlı olarak, ANALYZE eğer tür için öntanımlı bir b-tree işleç sınıfı varsa, türün eşittir ve küçüktür işleçlerini kullanarak istatistikleri toplamaya çalışacaktır. Bileşik türlerde bu davranış elverişsiz olabilir, bu sorun özel bir analiz işlevi belirterek aşılabilir. Analiz işlevi internal türünde tek bir argüman alacak şekilde bildirilmeli ve boolean türünde bir sonuçla dönmelidir. Analiz işlevlerinin ayrıntılı uygulama arayüzü src/include/commands/vacuum.h dosyasında görülebilir. Yeni türün dahili gösteriminin ayrıntıları sadece G/Ç işlevleri ve bu türle çalışmak üzere sizin tanımladığınız işlevlerce bilinir; dahili gösteriminin bazı özelliklerinin PostgreSQL'e ayrıca bildirilmesi gerekir. Bunların en önemlisi dahili_uzunluk'tur. Temel veri türleri, dahili_uzunluk bir pozitif tamsayı olarak verildiğinde sabit uzunlukta olabileceği gibi, dahili_uzunluk olarak VARIABLE belirtildiğinde değişken uzuklukta da olabilir (bu dahili olarak typlen'e -1 atanarak yapılır). Değişken uzunluklu tüm veri türleri, türün değerinin toplam uzunluğunu gösteren 4 baytlık bir tamsayı ile başlamalıdır. İsteğe bağlı olan PASSEDBYVALUE seçeneği bu veri türünün gösterilerek değil değeri ile aktarılacağını belirtir. Dahili gösterimleri Datum türünün genişliğinden (çoğu makinede 4, birkaçında 8 bayttır) daha büyük veri türlerini değeri ile aktaramazsınız. hizalama parametresi ile belleğin ne uzunlukta adımlanarak veri türünün yerletirileceği belirtilir. İzin verilen adım uzunlukları 1, 2, 4 veya 8 bayttır. Değişken uzunluklu veri türleri için, ilk eleman bir int4 olduğundan en az 4 baytlık adım uzunluğu belirtilmelidir. strateji parametresi ile değişken uzunluklu veri türlerinin saklama stratejilerinin seçimi mümkün olur. (Sabit uzunluklu türlerde sadece plain mümkündür.) plain ile değerin daima olduğu gibi sıkıştırılmadan saklanacağı; extended ile, değer çok uzunsa önce sıkıştırılmaya çalışılacağı, yine de uzunsa, ana tablo dışına taşınacağı; external ile, değerin ana tablo dışına taşınacağı, fakat sistemin değeri sıkıştırmaya çalışmayacağı; main ile, sıkıştırma yapılacağı ama değerin ana tablo dışına taşınmasının engelleneceği belirtilir. main saklama stratejisinde, değeri tablo satırı içinde saklamanın bir yolu yoksa, değer yine de ana tablo dışına taşınabilir, fakat değerin ana tabloda tutulması bakımından böyle bir öğe extended ve external öğelere göre daha ayrıcalıklıdır. Kullanıcının sütunlarda NULL değer istememesi durumunda DEFAULT seçeneği ile bir öntanımlı değer belirtilebilir. (Böyle bir öntanımlı değer bir sütuna açıkça iliştirilen bir DEFAULT ile o sütun için değiştirilebilir.) Türün bir dizi olduğu, dizi elemanları ELEMENT seçeneği kullanılarak belirtilebilir. Örneğin, 4 baytlık tamsayılardan (int4) oluşan bir dizi tanımlamak için, seçenek ELEMENT = int4 şeklinde belirtilir. Dizi türler aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bu türün dizisinin harici gösteriminde kullanmak üzere ayraç olarak belli bir karakter belirtilebilir. Öntanımlı ayraç virgüldür. Yalnız, burada belirtilen ayraç dizi türle değil, dizi elemanının türüyle ilgilidir. Dizi Türler Bir kullanıcı tanımlı temel veri türünün her oluşturuluşunda, PostgreSQL bu veri türünün dizi türünü kendiliğinden oluşturur ve bu veri türününün ismini temel veri türü isminin başına bir alt çizgi ekleyerek oluşturur. Çözümleyici bu uzlaşımı bilir ve foo[] gibi bir türdeki sütun isteklerini _foo türündeki isteklere dönüştürür. Dolaylı oluşturulan dizi türü değişken uzunlukludur ve yerleşik girdi ve çıktı işlevleri olan array_in ve array_out işlevlerini kullanır. Madem sistem doğru dizi türünü kendiliğinden oluşturuyor, ELEMENT diye bir seçenek niçin var diyebilirsiniz. ELEMENT kullanmanın yararlı olduğu tek durum, dahili olarak aynı türde şeylerin bir dizisi olmak üzere bir sabit uzunluklu tür tanımlayıp, hem bu türün tamamı üzerinde hem de bu şeylere indisleriyle doğrudan erişerek bazı işlemler yapabilmek istenmesi durumudur. Örneğin, name türünün char elemanlarına bu yöntemle erişmek mümkündür. Bir iki boyutlu tür olan point türünün iki elemanına point[0] ve point[1] şeklinde erişmek mümkündür. Dahili biçim, eş sabit uzunluklu alanlardan oluştuğundan, bu oluşum sadece sabit uzunluklu türler için geçerlidir. İndislenebilir bir değişken uzunluklu tür, array_in ve array_out tarafından kullanılan genelleştirilmiş dahili gösterime sahip olmalıdır. Tarihi sebeplerle (bu aslında doğru değil, asıl sebep bunu değiştirmek için geç kalınmış olmasıdır), sabit uzunluklu dizilerin indislemesi sıfırdan başlarken, değişken uzunluklu dizilerde birden başlar. Parametreler isim Oluşturulacak türün ismi (şema nitelemeli olabilir). öznitelik_ismi Bileşik tür için bir öznitelik (sütun) ismi. veri_türü Bileşik türü oluşturmak üzere bir sütun veri türü olarak mevcut bir türün ismi. girdi_işlevi Türün harici metin gösterimini dahili gösterime çeviren işlevin ismi. çıktı_işlevi Türün dahili gösterimini harici metin gösterimine çeviren işlevin ismi. alış_işlevi Türün harici ikilik gösterimini dahili gösterime çeviren işlevin ismi. gönderim_işlevi Türün dahili gösterimini harici ikilik gösterime çeviren işlevin ismi. analiz_işlevi Veri türü için istatistiksel analizler yapan işlevin ismi. dahili_uzunluk Yeni türün dahili gösteriminin bayt cinsinden uzunluğunu belirten sayısal sabit. Öntanımlı değer türün değişken uzunluklu olacağı kabulüne dayanır. hizalama Belleğin ne uzunlukta adımlanarak veri türünün yerletirileceği belirtilir. Belirtilmesi gerekliyse, char, int2, int4, ya da double olabilir. int4 öntanımlıdır. strateji Değişken uzunluklu veri türlerinin saklama stratejisi. Belirtilmesi gerekliyse, plain, external, extended veya main olabilir. plain öntanımlıdır. öntanımlı Veri türü için öntanımlı değer. Belirtilmezse NULL öntanımlıdır. öğe_türü Belirtilirse türü bir dizi yapar; bu, dizi elemanının veri türü olmalıdır. ayraç Bu türün harici dizi gösteriminde kullanılacak ayraç karakteri. Ek Bilgi Kullanıcı tanımlı türlerin isimleri altçizgi (_) karakteri ile başlayamaz ve ençok 62 karakter uzunlukta (veya daha genel olarak, NAMEDATALEN - 2; tür ismi dışında bütün isimler için NAMEDATALEN - 1) olabilir. Altçizgi ile başlayan tür isimleri dahili olarak oluşturulan dizi tür isimleri için ayrılmıştır. 7.3 öncesi PostgreSQL sürümlerinde, işlevlerin opaque türde yer tutuculu tür isimlerine ileri başvuruları ile yer değiştirmek üzere bir kabuk türü oluşturmaktan kaçınmak alışılmış bir durumdu. Ayrıca, 7.3 öncesinde, cstring argüman ve dönüş türlerinin opaque olarak bildirilmeleri zorunluydu. Eski döküm dosyalarını desteklemek için, CREATE TYPE opaque kullanılarak bildirilmiş işlevleri kabul edecek, fakat işlevin bildiriminin doğru tür kullanılacak şekilde değiştirilmesi hususunda bir uyarı çıktılayacaktır. Örnekler Bir bileşik türün oluşturulması ve bir işlev tanımında kullanılması: CREATE TYPE compfoo AS (f1 int, f2 text); CREATE FUNCTION getfoo() RETURNS SETOF compfoo AS $$ SELECT fooid, fooname FROM foo $$ LANGUAGE SQL; box isminde bir temel veri türünün oluşturulması ve bir tablo tanımında kullanılması: CREATE TYPE box ( INTERNALLENGTH = 16, INPUT = my_box_in_function, OUTPUT = my_box_out_function ); CREATE TABLE myboxes ( id integer, description box ); box türünün dahili yapısı float4 türünde 4 elemanlı bir dizi ise: CREATE TYPE box ( INTERNALLENGTH = 16, INPUT = my_box_in_function, OUTPUT = my_box_out_function, ELEMENT = float4 ); Bu şekilde, box türündeki değerin elemanlarına indisleri ile erişilebileceği gibi, tür yukarıdaki gibi de davranır. Büyük bir nesne türü oluşturulması ve bir tablo tanımında kullanılması: CREATE TYPE bigobj ( INPUT = lo_filein, OUTPUT = lo_fileout, INTERNALLENGTH = VARIABLE ); CREATE TABLE big_objs ( id integer, obj bigobj ); Girdi ve çıktı işlevleri dahil daha fazla örneği, adresinde bulabilirsiniz. Uyumluluk Bu CREATE TYPE bir PostgreSQL oluşumudur. SQL:1999 ve sonraki standartlarda da bir CREATE TYPE vardır ama ayrıntıda daha farklıdır. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/execute.7.xml0000644000175000017500000000631510557741040020775 0ustar demirtendemirten EXECUTE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL EXECUTE bir taslağı çalıştırır EXECUTE taslak_ismi [ (parametre [, ...] ) ] Açıklamalar EXECUTE evvelce hazırlanmış bir SQL cümlesini (bir taslağı) çalıştırır. Taslaklar sadece bir oturum boyunca geçerli kaldıklarından, taslaklar PREPARE deyimi ile o oturumda evvelce oluşturulmuş olmalıdır. Taslak oluşturulurken, PREPARE deyiminde bazı parametreler belirtilmişse, bu parametrelerle uyuumlu parametrelerin EXECUTE komutuna da aktarılması gerekir; aksi takdirde bir hata oluşur. İşlevlerin tersine, parametre sayısı ve türlerinin farklılaşması nedeniyle birden fazla taslağa aynı isim verilemez; taslak isimleri bir veritabanı oturumu içinde eşsiz olmalıdır. Taslakların oluşturulması ve kullanımı hakkında daha fazla bilgi edinmek için, kılavuz sayfasına bakınız. Parametreler taslak_ismi Çalıştırılacak taslağın ismi. parametre PREPARE komutu ile taslak oluşturulurken belirtilen parametrelerden birinin karşılığı olarak parametre veri türü ile uyumlu bir değer ile sonuçlanan bir ifade. Çıktı EXECUTE tarafından döndürülen çıktı taslağın çıktısıdır, EXECUTE komutunun değil. Örnekler Örnekleri kılavuz sayfasında bulabilirsiniz. Uyumluluk SQL standardı bir EXECUTE deyimi içerir, fakat sadece gömülü SQL ile kullanmak içindir. Bu sürümdeki EXECUTE deyimi ayrıca biraz farklı bir sözdizimi kullanmaktadır. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_type.7.xml0000644000175000017500000000473110557741634021351 0ustar demirtendemirten DROP TYPE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP TYPE bir veri türünü kaldırır DROP TYPE isim [, ...] [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklamalar DROP TYPE kullanıcı tanımlı veri türlerini kaldırmak için kullanılır. Bir veri türünü kaldırmak için o veri türünün sahibi olmalısınız. Parametreler isim Kaldırılacak veri türünün ismi (şema nitelemeli olabilir). CASCADE Veri türüne bağımlı nesnelerin de (tablo sütunları, işlevler, işleçler gibi) silinmesini sağlar. RESTRICT Veri türüne bağımlı nesneler varsa veri türünün kaldırılmasını engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler box veri türünü kaldırmak için: DROP TYPE box; Uyumluluk CREATE TYPE SQL standardındaki adaşına benzemekle birlikte, komut ve veri türü eklenti mekanizması SQL standardındakinden farklıdır. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/explain.7.xml0000644000175000017500000002036010557740570020776 0ustar demirtendemirten EXPLAIN 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL EXPLAIN bir cümlenin icra planını gösterir EXPLAIN [ ANALYZE ] [ VERBOSE ] cümle Açıklama Bu komut, belirtilen cümle için PostgreSQL planlamacısının ürettiği icra planını gösterir. İcra planı cümle tarafından tablolara nasıl başvurulduğunu gösterir. Bu işlem, düz sıralı tarama, indeksli tarama, v.s. şeklinde yapılır. Ayrıca, eğer çok sayıda tabloya başvuruluyorsa, her tablodan gerekli satırların birarada alınması için kullanılacak katılım algoritmasını da gösterir. Çıktının en önemli parçası, cümlenin icrasının ne kadar süreceği ile ilgili planlamacının tahminde bulunmasıyla saptanan, tahmini cümle icra maliyetidir (disk sayfası cinsinden ölçülür). Aslında, iki sayı gösterilir: başlangıçtan ilk satır döndürülene kadar geçen süre ve tüm satırlar döndürülünceye kadar geçecek toplam süre. Çoğu sorgu için, toplam süre sorun değildir, ama EXISTS'li bir alt sorgunun varlığı gibi durumlarda planlamacı en küçük toplam süreye değil en küçük başlangıç zamanına bakacaktır (icracı bir satır döndüğünde duracaktır). Ancak, döndürülecek satır sayısını LIMIT deyimi ile sınırlarsanız, planlamacı en ucuz planlama için bir tahminde bulunabilecektir. ANALYZE seçeneği cümlenin planlamasının yapılmasından başka cümlenin çalıştırılmasını da sağlar. Harcanan toplam süre her planlama düğümü için ayrı ayrı gösterilir (milisaniye cinsinden). Ayrıca, dönen satır sayısı da çıktıya eklenir. Bu, planlamacının tahminlerinin tutarlı olup olmadığını görme açısından da yararlıdır. ANALYZE kullanıldığında cümlenin çalıştırılacağını unutmayın. EXPLAIN'de kullanıldığında, bir SELECT cümlesinin döndüreceği çıktı iptal edileceğinden, cümlenin bazı yan etkileri varsa, onları bilemeyeceksiniz. INSERT, UPDATE, DELETE veya EXECUTE cümleleri üzerinde EXPLAIN ANALYZE kullanmak ve komutun etkilerinin verinizi etkilememesini isterseniz, şu yaklaşımı kullanabilirsiniz: BEGIN; EXPLAIN ANALYZE ...; ROLLBACK; Parametreler ANALYZE Cümleyi çalıştırır ve gerçek çalışma sürelerini gösterir. VERBOSE Planlama ağacının bir özetini değil dahili gösteriminin tamamını gösterir. Aslında, bu seçenek sadece hata ayıklama amacıyla yararlıdır. VERBOSE çıktısı explain_pretty_print yapılandırma değişkeninin değerine bağlı olarak ya cicili bicilidir ya da değildir. cümle İcra planını görmek istediğiniz bir SELECT, INSERT, UPDATE, DELETE, EXECUTE veya DECLARE cümlesi. Ek Bilgi Eniyileyici kullanımı hakkında adresinde daha fazla bilgi bulabilirsiniz. PostgreSQL'in sorguları eniyilerken kabul edilebilir kararlar verebilmesi için, ANALYZE komutunun tablo içindeki verilerin istatistiksel dağılımını kaydetmiş olması gerekir. Bu yapılmazsa (ya da tablo içindeki verilerin istatistiksel dağılımı son ANALYZE çağrısından sonra çok fazla değişikliğe uğramışsa), tahmini maliyetler sorgunun gerçek özellikleriyle uyumlu olmayacağı gibi planlamacının ürkütücü bir sorgu planlaması seçimi yapmasına sebep olabilir. PostgreSQL 7.3 öncesi, sorgu planı bir NOTICE çıktısı biçimindeydi. Şimdi, bir sorgunun sonucu gibi (tek sütunluk bir tablo gösterimi olarak) çıktılanmaktadır. Örnekler integer türünde tek bir sütunu olan 10000 satırlık bir tabloya uygulanan basit bir sorgunun planlamasını görmek için: EXPLAIN SELECT * FROM foo; QUERY PLAN --------------------------------------------------------- Seq Scan on foo (cost=0.00..155.00 rows=10000 width=4) (1 row) Eğer bir indeks varsa ve WHERE ile indekslenen bir sorgu kullanırsak, EXPLAIN farklı bir plan gösterebilir: EXPLAIN SELECT * FROM foo WHERE i = 4; QUERY PLAN -------------------------------------------------------------- Index Scan using fi on foo (cost=0.00..5.98 rows=1 width=4) Index Cond: (i = 4) (2 rows) Bir ortak değer işlevi kullanılan bir sorgunun sorgu planı: EXPLAIN SELECT sum(i) FROM foo WHERE i < 10; QUERY PLAN --------------------------------------------------------------------- Aggregate (cost=23.93..23.93 rows=1 width=4) -> Index Scan using fi on foo (cost=0.00..23.92 rows=6 width=4) Index Cond: (i < 10) (3 rows) Bir taslak sorgu hazırlarken bunun icra planını görmek için, EXPLAIN EXECUTE kullanımı örneği: PREPARE query(int, int) AS SELECT sum(bar) FROM test WHERE id > $1 AND id < $2 GROUP BY foo; EXPLAIN ANALYZE EXECUTE query(100, 200); QUERY PLAN ---------------------------------------------------------- HashAggregate (cost=39.53..39.53 rows=1 width=8) (actual time=0.661..0.672 rows=7 loops=1) -> Index Scan using test_pkey on test (cost=0.00..32.97 rows=1311 width=8) (actual time=0.050..0.395 rows=99 loops=1) Index Cond: ((id > $1) AND (id < $2)) Total runtime: 0.851 ms (4 rows) Şüphesiz burada gösterilen değerler işlenen tabloların gerçek içeriğine bağlıdır. Ayrıca, bu değerler ve hatta seçilen sorgu stratejisi, planlamacının sürekli geliştirilmesi sebebiyle, PostgreSQL dağıtımları arasında bile değişiklik gösterebilir. Buna ek olarak, ANALYZE komutu veri istatistiklerini tahmin etmek için rasgele örnekleme yapar; bundan dolayı, tablo verisinde bir değişiklik olmamış bile olsa, taze bir ANALYZE çağrısından sonra maliyet tahminleri değişiklik gösterebilir. Uyumluluk SQL standardında EXPLAIN diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/comment.7.xml0000644000175000017500000002005710532246356020777 0ustar demirtendemirten COMMENT 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL COMMENT bir nesnenin açıklamasını tanımlar veya değiştirir COMMENT ON { TABLE nesne_ismi | COLUMN tablo_ismi.sütun_ismi | AGGREGATE işlev_ismi (işlev_türü) | CAST (kaynak_türü AS hedef_türü) | CONSTRAINT kısıt_ismi ON tablo_ismi | CONVERSION nesne_ismi | DATABASE nesne_ismi | DOMAIN nesne_ismi | FUNCTION işlev_ismi (arg1_türü, arg2_türü, ...) | INDEX nesne_ismi | LARGE OBJECT büyük_nesne_oid | OPERATOR işleç (sol_terim_türü, sağ_terim_türü) | OPERATOR CLASS nesne_ismi USING indeks_yöntemi | [ PROCEDURAL ] LANGUAGE nesne_ismi | RULE kural_ismi ON tablo_ismi | SCHEMA nesne_ismi | SEQUENCE nesne_ismi | TRIGGER tetik_ismi ON tablo_ismi | TYPE nesne_ismi | VIEW nesne_ismi } IS 'metin' Açıklama COMMENT bir veritabanı nesnesi hakkındaki bir açıklamayı kaydeder. Bir açıklamayı değiştirmek için aynı nesneye yeni bir COMMENT uygulayın. Her nesnede sadece bir açıklama dizgesi bulunabilir. Bir açıklamayı silmek için 'metin' dizgesi olarak NULL yazın. Bir nesne silindiğinde açıklaması da özdevinimli olarak silinir. Açıklamalar \dd, \d+ ve \l+ psql komutları ile kolayca alınabilir. Diğer kullanıcı arayüzleri açıklamaları almak için psql'in yerleşik olarak kullandığı obj_description ve col_description işlevlerini kullanabilirler (bkz.). Parametreler nesne_ismi tablo_ismi.sütun_ismi kısıt_ismi işlev_ismi işleç kural_ismi tetik_ismi Açıklanacak nesnenin ismi. Tablolar, ortak değer işlevleri, etki alanları, işlevler, indeksler, işleçler, işleç sınıfları, kayıt listeleri, türler ve sanal tablolar şema nitelemeli olabilir. işlev_türü Ortak değer işlevinin veri türü. İşlev herhangi bir veri türünü kabul ediyorsa, * belirtilebilir. büyük_nesne_oid Büyük nesnenin nesne kimliği. PROCEDURAL Bu sözcük parazittir. kaynak_türü Tür dönüşümü yapılacak kaynak veri türünün ismi. hedef_türü Tür dönüşümünün hedef veri türü ismi. 'metin' Yeni açıklama ise bir dizge sabiti olarak yazılır. Açıklama silinmek isteniyorsa NULL yazılır. Ek Bilgi Bir veritabanı açıklaması sadece bu veritabanında oluşturulabilir ve sadece bu veritabanından görüntülenebilir, başka veritabanından görüntülenemez. Açıklamalar için bir güvenlik mekanizması yoktur: bir veritabanına bağlanan her kullanıcı bu veritabanındaki nesnelerin tüm açıklamalarını görebilir (sahibi olmadığı nesnelerin açıklamalarını sadece ayrıcalıklı kullanıcı değiştirebilir). Bu nedenle, güvenlik açığı oluşturabilecek bilgileri açıklamalara yazmayın. Örnekler mytable tablosuna bir açıklama eklemek için: COMMENT ON TABLE mytable IS 'Bu tablo benimdir.'; Onu kaldırmak için: COMMENT ON TABLE mytable IS NULL; Bazı örnekler: COMMENT ON AGGREGATE my_aggregate (double precision) IS 'Örnek sapmayı hesaplar'; COMMENT ON CAST (text AS int4) IS 'metinleri int4 türüne dönüştürür'; COMMENT ON COLUMN my_table.my_column IS 'Personelin kimlik numarası'; COMMENT ON CONVERSION my_conv IS 'Unicode'a dönüşüm'; COMMENT ON DATABASE my_database IS 'Geliştirdiğim veritabanı'; COMMENT ON DOMAIN my_domain IS 'Eposta adres alanı'; COMMENT ON FUNCTION my_function (timestamp) IS 'Romen sayılarıyla döner'; COMMENT ON INDEX my_index IS 'Kimlik numarasının eşsiz olmasını sağlar'; COMMENT ON LANGUAGE plpython IS 'saklanmış yordamlar için Python desteği'; COMMENT ON LARGE OBJECT 346344 IS 'Planlama belgesi'; COMMENT ON OPERATOR ^ (text, text) IS 'iki metni kesiştirir'; COMMENT ON OPERATOR ^ (NONE, text) IS 'Metin üzerinde bir önek işlecidir'; COMMENT ON OPERATOR CLASS int4ops USING btree IS '4 baytlık tamsayı işleçleri'; COMMENT ON RULE my_rule ON my_table IS 'Personel kayıt günlükleri'; COMMENT ON SCHEMA my_schema IS 'Bölümlerin verileri'; COMMENT ON SEQUENCE my_sequence IS 'Birincil anahtar üretimi için.; COMMENT ON TABLE my_schema.my_table IS 'Personel Bilgileri'; COMMENT ON TRIGGER my_trigger ON my_table IS 'RI için kullanılır'; COMMENT ON TYPE complex IS 'Karmaşık sayı veri türü'; COMMENT ON VIEW my_view IS 'Bölüm maliyetleri'; Uyumluluk SQL standardında COMMENT diye bir deyim yoktur. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_domain.7.xml0000644000175000017500000001400610560114377021766 0ustar demirtendemirten 7 ALTER DOMAIN SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER DOMAIN bir veri alanının tanımını değiştirir ALTER DOMAIN isim { SET DEFAULT ifade | DROP DEFAULT } ALTER DOMAIN isim { SET | DROP } NOT NULL ALTER DOMAIN isim ADD alan-kısıtı ALTER DOMAIN isim DROP CONSTRAINT kısıt-ismi [ RESTRICT | CASCADE ] ALTER DOMAIN isim OWNER TO yeni-aidiyet Açıklama ALTER DOMAIN mevcut bir veri alanının tanımını değiştirir. Çeşitli alt biçimleri vardır: SET/DROP DEFAULT Bu biçim bir alanın öntanımlı değerini belirlemek ya da silmek için kullanılır. Burada belirlenen öntanımlılar sadece bu cümleden sonraki INSERT cümlelerine uygulanır; bu veri alanının kullanıldığı bir tablodaki mevcut satırlar etkilenmezler. SET/DROP NOT NULL Bu biçim bir veri alanının NULL değerlere izin verip vermeyeceğini belirlemek için kullanılır. Sadece, bu veri alanını kullanıldığı sütunlar NULL değer içermediği takdirde SET NOT NULL yapabilirsiniz. ADD alan-kısıtı Bu biçim ile aynı sözdizimini kullanarak bir veri alanına yeni bir kısıt eklemek için kullanılır. Bu sadece veri alanının kullanıldığı tüm sütunlar yeni kısıtı yerine getirebiliyorsa başarılı olacaktır. DROP CONSTRAINT Bu biçim bir veri alanındaki kısıtları siler. OWNER Bu biçim belirtilen kullanıcıyı veri alanının sahibi yapar. Sadece ayrıcalıklı kullanıcı tarafından kullanılabilen ALTER DOMAIN OWNER biçimi dışında, ALTER DOMAIN kullanmak için veri alanının sahibi olmalısınız. Parametreler name Değiştirilecek mevcut bir veri alanının ismi (şema nitelemeli olabilir). alan-kısıtı Veri alanı için yeni alan kısıtı. kısıt-ismi Silinecek mevcut bir kısıtın ismi. CASCADE Kısıta bağımlı nesneleri özdevimli siler. RESTRICT Kısıta bağımlı bir nesne varsa, kısıtın silinmesini önler. Bu davranış öntanımlıdır. yeni-aidiyet Veri alanının yeni sahibinin kullanıcı ismi. Örnekler Bir veri alanına bir NOT NULL kısıtı eklemek için: ALTER DOMAIN zipcode SET NOT NULL; Bir veri alanında bir NOT NULL kısıtını kaldırmak için: ALTER DOMAIN zipcode DROP NOT NULL; Bir veri alanına bir sınama kısıtı eklemek için: ALTER DOMAIN zipcode ADD CONSTRAINT zipchk CHECK (char_length(VALUE) = 5); Bir veri alanından bir sınama kısıtını kaldırmak için: ALTER DOMAIN zipcode DROP CONSTRAINT zipchk; Uyumluluk Bir PostgreSQL oluşumu olarak OWNER'lı biçim dışında ALTER DOMAIN cümleleri SQL:1999 ile uyumludur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/copy.7.xml0000644000175000017500000006552310532246357020317 0ustar demirtendemirten COPY 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL COPY bir tablo ile bir dosya arasında veri kopyalar COPY tablo_ismi [ ( sütun [, ...] ) ] FROM { 'dosya_ismi' | STDIN } [ [ WITH ] [ BINARY ] [ OIDS ] [ DELIMITER [ AS ] 'ayraç' ] [ NULL [ AS ] 'boş_dizge' ] [ CSV [ QUOTE [ AS ] 'tırnak' ] [ ESCAPE [ AS ] 'öncelem' ] [ FORCE NOT NULL sütun [, ...] ] COPY tablo_ismi [ ( sütun [, ...] ) ] TO { 'dosya_ismi' | STDOUT } [ [ WITH ] [ BINARY ] [ OIDS ] [ DELIMITER [ AS ] 'ayraç' ] [ NULL [ AS ] 'boş_dizge' ] [ CSV [ QUOTE [ AS ] 'tırnak' ] [ ESCAPE [ AS ] 'öncelem' ] [ FORCE QUOTE sütun [, ...] ] Açıklama COPY PostgreSQL tabloları ile standart dosya sistemi dosyaları arasında veri taşımak için kullanılır. COPY TO bir tablonun içeriğini bir dosyaya, COPY FROM ise bir dosyadaki veriyi bir tabloya kopyalar (mevcut bir tabloya veri eklemek şeklinde). Eğer bir sütun listesi verilmişse, sadece belirtilen sütunların verileri kopyalamaya konu olur. Eğer sütun listesindeki sütunlar, tablodaki sütunların hepsini içermiyorsa, COPY FROM veri sağlanmamış sütunlara öntanımlı değerlerini yazar. Bir dosya ismi ile kullanılan COPY, PostgreSQL sunucusunun okumak ve yazmak için doğrudan bir dosyaya erişmesini sağlar. Dosya sunucu tarafından erişilebilir olmalı ve dosya ismi sunucuya göre belirtilmelidir. STDIN veya STDOUT belirtildiğinde, veri istemci ile sunucu arasındaki bağlantı üzerinden iletilir. Parametreler tablo_ismi Mevcut bir tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). sütun Kopyalanacak sütunların isteğe bağlı listesi. Bir sütun listesi belirtilmemişse, sütunların hepsi kullanılır. dosya_ismi Girdi veya çıktı dosyasının mutlak dosya yoluyla ismi. STDIN Girdinin istemci uygulamadan geldiğini belirtir. STDOUT Çıktının istemci uygulamaya gittiğini belirtir. BINARY Saklanacak ya da okunacak verinin metin biçiminde değil, ikilik biçimde olacağını belirtir. İkilik kipte , veya seçeneklerini belirtemezsiniz. OIDS Her satır için nesne kimliklerinin kopyalanacağını belirtir. (Eğer nesne kimlikleri olmayan bir tablo için OIDS belirtilmişse, bir hata oluşur.) ayraç Dosyanın her satırındaki sütunları ayıran tek karakter. Metin kipinde sekme, CSV kipinde virgül öntanımlıdır. boş_dizge Bir boş değer belirten dizge. Metin kipinde \N, CSV kipinde tırnak içine alınmamış boş dizge öntanımlıdır. NULL ile boş dizge arasında ayrım yapılmamasını istediğiniz yerlerde metin kipinde bile boş dizge kullanmayı tercih etmelisiniz. COPY FROM kullanırken, bu dizge ile eşleşen her veri öğesi bir NULL değer olarak saklanacaktır, dolayısıyla aynı dizgeyi COPY TO için de kullanmaya dikkat etmelisiniz. CSV Virgül Ayraçlı Değer kipini seçer (CSV - Comma Separated Value). tırnak CSV kipinde kullanılan tırnak karakterini belirtmek içindir. Çift tırnak (") öntanımlıdır. öncelem CSV kipindeki QUOTE veri karakteri (genelde çift tırnaktır) veri içinde kullanıldığında bu karakteri önceleyen karakter. FORCE QUOTE CSV COPY TO kipinde, belirtilen sütunlardaki NULL olmayan değerler için tırnak kullanımını zorunlu hale getirir. NULL değerler asla tırnak içine alınmaz. FORCE NOT NULL CSV COPY FROM kipinde, belirtilen her sütunun tırnaklı değer içerdiği, dolayısıyla bir NULL değer içermediği kabulü ile işlem yapılır. CSV kipindeki öntanımlı boş dizge ('') için, bu seçenek eksik değerlerin sıfır uzunluklu dizge olarak ele alınmasına sebep olur. Ek Bilgi COPY sadece normal tablolarla kullanılabilir, sanal tablolarla kullanılamaz. BINARY seçeneği, tüm verinin metin değil ikilik biçimde saklanmasına/okunmasına sebep olur. Kısmen daha hızlı olsa da, ikilik biçimli dosyalar makine mimarileri ve farklı PostgreSQL sürümleri arasında daha az taşınabilirdir. COPY TO tarafından okunan tablolarda SELECT, COPY FROM ile veri girilen tablolarda ise INSERT yetkiniz olmalıdır. Bir COPY cümlesindeki isimli dosyalar istemci tarafından değil, sunucu tarafından okunur/yazılır. Bu nedenle, ya sunucu tarafında olmalı ya da sunucu makinedeki veritabanına erişiminiz olmalıdır. Bunlar PostgreSQL kullanıcısı (sunucuyu çalıştıran kullanıcı) tarafından okuma/yazma anlamında erişebilir olmalıdır, istemcinin değil. Bir dosyaya COPY isminin verilebilmesi, sunucunun erişebildiği her dosyaya okuma ve yazma yetkisi olduğundan, sadece veritabanı ayrıcalıklı kullanıcı için mümkündür. COPY sözcüğünü psql'in \copy komutuyla karıştırmayın. \copy komutu psql istemcisinin erişebildiği bir dosyanın verisini almak/saklamak için COPY FROM STDIN veya COPY TO STDOUT çağrısı yapar. Bu nedenle, \copy kullanıldığında dosyaya erişilebilirlik ve erişim izinleri bakımından sunucu değil istemci etkindir. COPY ile kullanılacak dosyanın daima mutlak dosya yolu ile belirtilmesi önerilir. Bu, COPY TO durumunda zorunludur, ama COPY FROM için bir dosyayı göreli dosya yolu ile belirtebilirsiniz; göreli dosya yolu, istemcinin çalışma dizinine göre değil, sunucu sürecinin çalışma dizinine (veri dizininin altında bir yer) göre yorumlanacaktır. COPY FROM hedef tablodaki tetikleri ve sınama kısıtlarını da çağıracaktır. Ancak, kurallar çağrılmayacaktır. COPY girdi ve çıktısı DateStyle değerinden etkilenecektir. Öntanımlı olmayan DateStyle değerleri kullanabilen diğer PostgreSQL kurulumlarına taşınabilirlik bakımından, COPY TO kullanmadan önce DateStyle değeri olarak ISO belirtmelisiniz. COPY, işlemi ilk hatada durdurur. Bunun COPY TO için sorunlara yol açmaması gerekir, ama hedef tablo hatadan önceki satırları almış olacaktır. Bu satırlar görünür ve erişilebilir olmayacak ama yine de diskte yer kaplıyor olacaktır. Eğer hata çok büyük bir kopyalama işleminde gerçekleşmişse, bu, diskin önemli bir bölümünün yararsız kullanımına yol açacaktır. Yararsız kısımlardan kurtulmak için VACUUM kullanmayı deneyebilirsiniz. Dosya Biçimleri Metin Biçimi COPY cümlesi BINARY veya CSV seçenekleri olmaksızın kullanılırken, verinin okunması veya yazılmasında, bir metin dosyasının her satırına bir tablonun bir satırı karşılık getirilir. Bir satırdaki sütunlar ayraç karakteri ile ayrılırlar. Sütunların değerleri ya çıktı işlevleri tarafından üretilmiş ya da girdi işlevleri tarafından özniteliklerinin veri türünde oldukları kabul edilen dizgelerdir. Belirtilen boş dizgeler sütunlara NULL değerler olarak yerleştirilir. Eğer girdi dosyasının bir satırı umulandan daha az ya da daha fazla sütun içeriyorsa, COPY FROM bir hata oluşturacaktır. Eğer OIDS belirtilmişse, nesne kimliği, veri sütunlarından önce, ilk sütun olarak okunur ya da yazılır. Verinin sonu sadece bir tersbölü ve nokta (\.) içeren tek bir satırla ifade edilebilir. Veri dosyadan okunurken veri sonunun imlenmesi, dosya sonu zaten iyi algılanabildiğinden gerekli değildir; sadece 3.0 öncesi istemci protokolünü kullanan istemci uygulamaları ile veri kopyalanırken gerekli olur. Sütun verisi içinde ayraç ve tırnak karakterleri kullanılırken, bunların ayraç ve tırnak karakterleri olarak algılanmaması için tersbölü karakteri (\) bunları öncelemekte kullanılabilir. Bir sütun değerinin içinde yer aldığında bir tersbölü ile öncelenmesi gereken karakterler şunlardır: tersbölü karakterinin kendisi, satırsonu, satırbaşı karakterleri ile ayraç ve tırnak olarak kullanılan karakterler. Belirtilmiş bir boş dizge COPY TO tarafından tersbölü eklenmeden gönderilir; bunun aksine, COPY FROM girdi olan boş dizgeyi tersbölüleri silmeden önce eşleştirir. Bu nedenle, \N gibi bir boş dizge aslında bir veri değeri olan \N ile karışmaz (\\N olarak ifade edildiğinden). COPY FROM tarafından tanınan tersbölü öncelemeli dizgeler: Dizge Anlamı -------- --------------------------------------- \b Terbölü (ASCII 8) \f Sayfa ileri (ASCII 12) \n Satırsonu (ASCII 10) \r Satırbaşı (ASCII 13) \t Sekme (ASCII 9) \v Düşey sekme (ASCII 11) \rakamlar tersbölüden sonra gelen sekizlik tabandaki üç rakam bir karakterin sayısal değerini belirtir Şu an, COPY TO tersbölü karakterini izleyen sekizlik rakamlar çıktılamayacak, ama yukarıda listelenmiş diğer dizgeleri kullanacaktır. Yukarıdaki listede belirtilmemiş ama terbölü öncelemeli olarak belirtilmiş başka karakterler de olabilir, bu karakterler kendileri olarak değerlendirilecektir. Yine de tersbölülerin gereksiz yere kullanılmasından kaçınılmalıdır, çünkü istemeden veri sonunu imleyen \. ile boş dizgeyi imleyen \N dizgeleri üretilebilir. Bu dizgeler, bir tersbölü işlemi yapılmadan önce algılanmaya çalışılacaktır. COPY için veri üreten uygulamaların veri içindeki satırsonu ve satırbaşı karakterlerini mutlaka \n ve \r dizgelerine dönüştürerek döndürmeleri önerilir. Şimdilik bu karakterler bu dizgelerle gösterilebiliyor olsa da ileride bu gösterimler kabul edilmeyebilir. Ayrıca bu karakterler, bilhassa dosyanın farklı makineler arasında aktarılması sırasında (örneğin, Unix ile Windows) bozulmalara yol açabilir. COPY TO her satırı Unix tarzı satırsonu ("\n") ile sonlandıracaktır. Microsoft Windows üzerinde çalışan sunucular ise bunun yerine satırbaşı/satırsonu ("\r\n") çıktılayacaktır, fakat sadece bir sunucu dosyasına kopyalama için; platformlar arasında tutarlılığı sağlamak için COPY TO STDOUT sunucu platformundan bağımsız olarak daima "\n" gönderecektir. COPY FROM satırsonları ister satırbaşı, ister satırsonu, ister satırbaşı/satırsonu ile bitsin, satırları düzgün olarak elde edebilir. Veri içinde tersbölü ile öncelenmemiş satırsonu ve satırbaşı karakterlerinden dolayı hata oluşması riskini en aza indirmek için COPY FROM satırsonlarının beklendiği gibi bitmediğinden şikayet edecektir. CSV Biçimi Bu biçim, hesap çizelgesi uygulamaları gibi başka uygulamalarla veri alışverişi yapmak için kullanılır. Bu kipte, PostgreSQL'in standart metin kipi tarafından kullanılan önceleme mekanizması yerine, bilinen CSV önceleme mekanizması kullanılır. Her kayıttaki değerler DELIMITER karakteri ile ayrılır. Eğer değer ayraç karakteri, QUOTE karakteri, NULL dizge, bir satırsonu ya da satırbaşı karakteri içeriyorsa, değerin tamamı QUOTE karakterleri ile sarmalanır ve değerin içindeki QUOTE veya ESCAPE karakteri önceleme karakteri ile öncelenir. Ayrıca, belli sütunlarda NULL olmayan değerleri çıktılarken mutlaka tırnak kullanılacağını belirtmek için FORCE QUOTE kullanabilirsiniz. CSV biçiminde, bir NULL değeri bir boş dizgeden ayırmanın standart bir yolu yoktur. PostgreSQL'in COPY oluşumu bunu tırnaklarla elde eder. Bir NULL, NULL dizge olarak çıktılanır ve tırnak içine alınmazken, NULL dizge ile eşleşen bir veri değeri tırnak içine alınır. Bu nedenle, öntanımlı ayarları kullanarak, bir NULL dizge tırnak içine alınmamış bir boş dizge olarak yazılırken, bir boş dizge tırnakların içine alınarak ("") yazılır. Değerlerin okunması da benzer şekilde yapıllır. Belli sütunlar için NULL dizge karşılaştırmasını önlemek için FORCE NOT NULL kullanabilirsiniz. CSV kipi gömülü satırsonu ve satırbaşı karakterleri içeren tırnak içine alınmış değerlerli CSV dosyalarını tanır ve bunları üretir. Bu bakımdan bu dosyaların metin kipindeki gibi her satırı bir tablo satırına karşılık gelmeyebilir. Eğer CSV dosyası, kendisinde kullanılan satır sonlandırma uzlaşımıyla uyuşmayan, gömülü satır sonlandırma karakterleri içeren alanlar içeriyorsa, PostgreSQL'in COPY oluşumu bu dosyayı girdi olarak reddedecektir. Bu nedenle, gömülü satır sonlandırma karakterleri içeren verinin CSV kipinde değil, metin ya da ikilik kipte alınması daha güvenli olur. Çoğu uygulama standarddan çok bir uzlaşımın sonucu gibi görünen dosya biçimli, tuhaf CSV dosyalar üretir. Bu bakımdan, bu mekanizmanın bazı dosyaları kabul etmediğini ya da COPY oluşumunun ürettiği dosyaların başka uygulamalar tarafından işlenemediğini keşfedebilirsiniz. İkilik Biçim COPY BINARY için kullanılan dosya biçimi PostgreSQL 7.4'de değişmiştir. Yeni dosya biçimi, bir dosya başlığı, sıfır ya da daha fazla sayıda satır verisi içeren demet ve bir dosya kuyruğu içerir. Başlık ve veri şimdi ağ bayt sıralamasındadır. Dosya başlığı Dosya başlığı, değişken uzunluktaki başlık ek veri alanı ile biten, 15 baytlık sabit uzunlukta bir alandan oluşur. Sabit uzunluklu alanlar şunlardır: İmza 11 bayt uzunluktaki PGCOPY\n\377\r\n\0 dizgesi; bu dizgenin sonundaki boş karakter (\0) imzanın bir parçası olarak gereklidir. (Bu imza, temiz 8 bitlik olmayan bir aktarımla anlaşılırlığı bozulan dosyaların kolayca tanımlanabilmesi için tasarlanmıştır. Bu imza, böyle bir aktarımda, satırsonu dönüşüm süzgeçleri, boş karakterlerin kaldırılması, eşlik değişiklikleri ya da yüksek bitlerin kaldırılmasıyla değiştirilecektir.) Seçenekler alanı Dosya biçiminin önemli niteliklerini açıklayan 32 bitlik tamsayı bit maskesi. Bitler 0'dan (LSB) 31'e (MSB) kadar numaralanmıştır. Bu alan da, dosya biçiminin diğer tamsayı alanları gibi ağ bayt sıralamasında (en kıymetli bayt ilk bayttır) saklanmıştır. 16-31 arasındaki bitler dosya biçimi bakımından yaşamsal önemdeki nitelikler için yedek olarak ayrılmıştır; bir okuyucu bu bitlerden beklenmeyen birinin etkin olduğunu saptarsa, dosyayı reddetmelidir. 0-15 arasındaki bitler ise dosya biçiminin geriye doğru uyumluluğu ile ilgili alanlar için ayrılmıştır; bir okuyucu bu bitlerden beklenmeyen birinin etkin olduğunu saptarsa, bunu yoksaymalıdır. Şimdilik sadece bir bit tanımlıdır, kalan bitler sıfır olmalıdır: Bit 16 Bu bit 1 ise, veri, nesne kimliklerini içeriyor, 0 ise içermiyor demektir. Başlık ek veri alanı uzunluğu Kendisi hariç, başlığın kalanının bayt cinsinden uzunluğunu veren 32 bitlik bir tamsayı. Şimdilik bu alanın değeri sıfırdır ve hemen ardından ilk demet gelmektedir. İleride başlığın ek veriler içermesi gerekirse bu değişebilir. Bir okuyucu böyle bir ek veriye rastlarsa ve onunla ne yapacağını bilmiyorsa, basitçe atlaması önerilir. Başlığın ek veri alanının kendinden menkul parçalardan oluşacağı düşünülmüştür. Bayrakları içeren alan ise okuyucuya ek veri alanında nelerin bulunduğunu açıklamak için tasarlanmamıştır. Başlığın ek veri alanının neleri içereceği daha sonraki dağıtımlara bırakılmıştır. Bu tasarım, hem geriye uyumlu başlık eklemelerine (başlık ek veri parçaları veya düşük baytlardaki ek seçenek bitleri) hem de geriye uyumlu olmayan değişikliklere (yüksek baytlardaki seçenek bitleri bu değişiklikleri belirtmek için kullanılabileceği gibi gerekirse destek verisi ek veri alanına eklenebilir) izin verir. Demetler Her demet, içindeki alan sayısını belirten 16 bitlik bir tamsayı ile başlar. (Şimdilik, bir tablo aynı sayıda alan içereceğinden tüm demetlerin aynı sayıda alan içereceği belli ise de bu her zaman doğru olmayabilir.) Bundan sonra alanlar gelir. Her alan, alan uzunluğunu belirten 32 bitlik bir tamsayı ile başlar (bu tamsayı, alan uzunluğuna dahil değildir ve sıfır da olabilir). Özel bir durum olarak -1 değeri bir NULL alan değeri belirtir ve bu alan sıfır uzunluktadır. Alanlar arasında adımlama anlamında herhangi bir ek alan bulunmaz. Şimdilik, bir COPY BINARY dosyasındaki tüm veri değerlerinin ikilik biçimde olacağı kabul edilmektedir. Gelecekte, sütun biçim kodlarının belirtileceği bir başlık alanının eklenebileceği umulmaktadır. Demet verisinin ikilik biçimini daha iyi anlayabilmek için PostgreSQL'in kaynak dosyalarına bakınız. Her sütunun veri türü *send ve *recv işlevlerinde görülebilir. Bu işlevler genellike kaynak paketinin src/backend/utils/adt/ dizininde bulunur. Nesne kimlikleri dosyada bulunuyorsa, OID alanı alan sayısını belirten tamsayıdan hemen sonra gelir ve alan sayısına dahil edilmemesi dışında normal bir alandır. Yani, normal alanlar gibi uzunluğunu belirten bir tamsayı ile başlar. Böylece 4 baytlık ve 8 baytlık nesne kimliklerinin belirtilebilmesi mümkün olur, hatta istenirse, nesne kimliklerinin boş olarak gösterilmesini de mümkün kılar. Dosya Kuyruğu Dosya kuyruğu -1 içeren 16 bitlik bir tamsayıdan oluşur. Bu, bir demetin alan sayısı değerinden kolayca ayrılır. Eğer alan sayısını belirten tamsayı ne -1 ne de umulan sütun sayısını içeriyorsa, okuyucunun bir hata raporlaması gerekir. Bu, verinin düzgün olarak alınıp alınmadığıyla ilgili ek bir sınama da sağlar. Örnekler Alan ayracı olarak | kullanarak istemciye bir tablonun kopyalanması: COPY country TO STDOUT WITH DELIMITER '|'; Verinin bir dosyadan country tablosuna kopyalanması: COPY country FROM '/usr1/proj/bray/sql/country_data'; STDIN'den bir tabloya kopyalanmaya uygun veri örneği: AF AFGHANISTAN AL ALBANIA DZ ALGERIA ZM ZAMBIA ZW ZIMBABWE Burada her satırın içindeki boşluklar aslında birer sekme karakteridir. Aşağıda aynı veri ikilik biçimde çıktılanmıştır. Buradaki veri bir Unix aracı olan od -c ile süzüldükten sonra gösterilmiştir. Tablo üç alana sahiptir; ilk alan char(2) türünde, ikinci alan text türünde, üçüncü alan ise integer türündedir. Tüm satırların üçüncü sütunları birer NULL değer içermektedir. 0000000 P G C O P Y \n 377 \r \n \0 \0 \0 \0 \0 \0 0000020 \0 \0 \0 \0 003 \0 \0 \0 002 A F \0 \0 \0 013 A 0000040 F G H A N I S T A N 377 377 377 377 \0 003 0000060 \0 \0 \0 002 A L \0 \0 \0 007 A L B A N I 0000100 A 377 377 377 377 \0 003 \0 \0 \0 002 D Z \0 \0 \0 0000120 007 A L G E R I A 377 377 377 377 \0 003 \0 \0 0000140 \0 002 Z M \0 \0 \0 006 Z A M B I A 377 377 0000160 377 377 \0 003 \0 \0 \0 002 Z W \0 \0 \0 \b Z I 0000200 M B A B W E 377 377 377 377 377 377 Uyumluluk SQL standardında COPY diye bir deyim yoktur. Aşağıdaki sözdizimi PostgreSQL'in 7.3 sürümünden önce kullanılmaktaydı ve hala desteklenmektedir: COPY [ BINARY ] tablo_ismi [ WITH OIDS ] FROM { 'dosya_ismi' | STDIN } [ [USING] DELIMITERS 'ayraç' ] [ WITH NULL AS 'boş_dizge' ] COPY [ BINARY ] tablo_ismi [ WITH OIDS ] TO { 'dosya_ismi' | STDOUT } [ [USING] DELIMITERS 'ayraç' ] [ WITH NULL AS 'boş_dizge' ] Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_operator.7.xml0000644000175000017500000002224210560053473022506 0ustar demirtendemirten CREATE OPERATOR 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE OPERATOR yeni bir işleç tanımlar CREATE OPERATOR isim ( PROCEDURE = işlev_ismi [, LEFTARG = soltaraf_türü ] [, RIGHTARG = sağtaraf_türü ] [, COMMUTATOR = eşittir_işleci ] [, NEGATOR = değil_işleci ] [, RESTRICT = sınırlama_işlevi ] [, JOIN = katılım_işlevi ] [, HASHES ] [, MERGES ] [, SORT1 = sol_sıralama_işleci ] [, SORT2 = sağ_sıralama_işleci ] [, LTCMP = küçüktür_işleci ] [, GTCMP = büyüktür_işleci ] ) Açıklama CREATE OPERATOR isim adında yeni bir işleç tanımlar. İşlecin sahibi komutu çalıştıran kullanıcı olacaktır. Eğer bir şema ismi belirtilmişse, işleç belirtilen şemada oluşturulur. Aksi takdirde o an geçerli olan şemada oluşturulur. İşlecin ismi en fazla NAMEDATALEN-1 (öntanımlı 63) karakter içerebilir ve sadece şu karakterlere izin verilir: + - * / < > = ~ ! @ # % ^ & | ` ? İsim seçimi ile ilgili bir kaç sınırlama daha vardır: -- ve /* dizgeleri açıklama başlangıcını gösterdiğinden, işleç isminde bulunamazlar. Aşağıdaki karakterlerden en az birini içermedikçe, bir çok karakterli işleç ismi + veya - ile bitemez. ~ ! @ # % ^ & | ` ? Örneğin, @- bir işleç ismi olabilirken, *- bir işleç ismi olamaz. Bu sınırlama sayesinde, işleç ve terimler arasında boşluk bırakılmasa bile PostgreSQL, SQL uyumlu komutları çözümleyebilir. != işleci girdide, <> işleci olarak ele alınır, dolayısıyla bu iki isim daima eşdeğerdir. En azından LEFTARG ve RIGHTARG'dan biri tanımlanmalıdır. İki terimliler için her ikisi de tanımlanmalıdır. Artçıl tekterimlilerde sadece LEFTARG, öncül tekterimlilerde sadece RIGHTARG tanımlanmalıdır. işlev_ismi işlevi CREATE FUNCTION kullanılarak evvelce türleri belirtilerek doğru sayıda argümanla (bir ya da iki) tanımlanmış olmalıdır. Diğer deyimler isteğe bağlı işleç eniyileme deyimleridir. adresinde bunların anlamları ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Parametreler isim Tanımlanacak işlecin ismi. İzin verilen karakterler yukarıda açıklanmıştı. İsim, CREATE OPERATOR myschema.+ (...) örneğinde olduğu gibi şema nitelemeli olabilir. Değilse, işleç o anki şemada oluluşturulur. Aynı şema içinde, farklı veri türleri ile işlem yapan iki işlecin ismi aynı olabilir. işlev_ismi Bu işleci gerçeklemede kullanılan işlev. soltaraf_türü İşlecin sol tarafındaki terimin veri türü. Bu seçenek öncül tekterimlilerde atlanır. sağtaraf_türü İşlecin sağ tarafındaki terimin veri türü. Bu seçenek artçıl tekterimlilerde atlanır. öndeç_işleç Bu işlecin öndeci. değil_işleci Bu işlecin olumsuzlayıcısı. sınırlama_işlevi Bu işleç için sınırlama seçici işlev. katılım_işlevi Bu işleç için katılım seçici işlev. HASHES Bu işlecin bir çırpılamalı katılımı desteklediğini belirtir. MERGES Bu işlecin katıştırmalı katılımı desteklediğini belirtir. sol_sıralama_işleci Bu işleç katılımı destekliyorsa, küçüktür işleci bu işlecin sol taraf veri türünü sıralar. sağ_sıralama_işleci Bu işleç katılımı destekliyorsa, küçüktür işleci bu işlecin sağ taraf veri türünü sıralar. küçüktür_işleci Bu işleç katılımı destekliyorsa, küçüktür işleci bu işlecin girdi veri türlerini karşılaştırır. büyüktür_işleci Bu işleç katılımı destekliyorsa, büyüktür işleci bu işlecin girdi veri türlerini karşılaştırır. İsteğe bağlı başka bir argüman ya da eşittir_işleci'inde bir şema nitelemeli isim belirtmek için OPERATOR() sözdizimini kullanın. Örnek: COMMUTATOR = OPERATOR(myschema.===) , Ek Bilgi Daha fazla bilgi için: Bir veritabanındaki kullanıcı tanımlı işleçleri silmek için kullanılır. Bir veritabanındaki işleçlerde değişiklik yapmak için kullanılır. Örnekler Aşağıdaki örnekte, box veri türü için alan eşitliği ile ilgili yeni bir işleç tanımlanmaktadır. CREATE OPERATOR === ( LEFTARG = box, RIGHTARG = box, PROCEDURE = area_equal_procedure, COMMUTATOR = ===, NEGATOR = !==, RESTRICT = area_restriction_procedure, JOIN = area_join_procedure, HASHES, SORT1 = <<<, SORT2 = <<< -- Sıralama işleçleri verildiğinden, MERGES uygulanır. -- LTCMP için < ve GTCMP için > varsayılmıştır. ); Uyumluluk CREATE OPERATOR bir PostgreSQL oluşumudur. SQL standardında kullanıcı tanımlı işleçler için bir bahis yoktur. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_tablespace.7.xml0000644000175000017500000001024510557745533022771 0ustar demirtendemirten CREATE TABLESPACE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE TABLESPACE yeni bir tablo alanı tanımlar CREATE TABLESPACE tablo_alanı_ismi [ OWNER kullanıcı_ismi ] LOCATION 'dizin' Açıklama CREATE TABLESPACE kümeleme amacıyla yeni bir tablo alanı tanımlar. Tablo alanı ismi, veritabanı kümesinde mevcut tablo alanı isimlerinden farklı olmalıdır. Bir tablo alanı ayrıcalıklı kullanıcıya veritabanı nesnelerini (tablolar, indeksler gibi) içerecek dosyalar için dosya sisteminde yeni bir yer tanımlama imkanı verir. Uygun izinlere sahip bir kullanıcı CREATE DATABASE, CREATE TABLE, CREATE INDEX veya ADD CONSTRAINT'e bir tablo_alanı_ismi aktarabilir, böylece belirtilen tablo alanında bu nesnelerin saklandığı dosyalara sahip olabilir. Parametreler tablo_alanı_ismi Oluşturulacak tablo alanının ismi. Bu isim, sistem tablo alanları için ayrılmış bir önek olan pg_ ile başlayamaz. kullanıcı_ismi Tablo alanının sahibi olacak kullanıcının ismi. Belirtilmezse, komutu çalıştıran kullanıcı tablo alanının sahibi olur. Tablo alanlarını sadece ayrıcalıklı kullanıcılar oluşturabilir, fakat tablo alanı sahibi olarak sadece ayrıcalıklı olmayan kullanıcıları atayabilirler. dizin Tablo alanı için kullanılacak dizin. Dizin boş olmalı, mutlak dosya yolu olarak belirtilmeli ve sahibi PostgreSQL sistem kullanıcısı olmalıdır. Ek Bilgi Tablo alanları sadece sembolik bağları destekleyen sistemlerde desteklenmektedir. Örnekler /data/dbs dizininde dbspace isminde bir tablo alanının oluşturulması: CREATE TABLESPACE dbspace LOCATION '/data/dbs'; /data/indexes dizininde genevieve kullanıcısı tarafından indexspace isminde bir tablo alanının oluşturulması: CREATE TABLESPACE indexspace OWNER genevieve LOCATION '/data/indexes'; Uyumluluk CREATE TABLESPACE bir PostgreSQL oluşumudur. İlgili Belgeler , , , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_user.7.xml0000644000175000017500000002220710560112665021475 0ustar demirtendemirten ALTER USER 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER USER bir veritabanı kullanıcı hesabını değiştirir ALTER USER isim [ [ WITH ] seçenek [ ... ] ] burada seçenek şöyle olabilir: CREATEDB | NOCREATEDB | CREATEUSER | NOCREATEUSER | [ ENCRYPTED | UNENCRYPTED ] PASSWORD 'parola' | VALID UNTIL 'mutlak_zaman' ALTER USER isim RENAME TO yeni_isim ALTER USER isim SET parametre { TO | = } { değer | DEFAULT } ALTER USER isim RESET parametre Açıklama ALTER USER bir PostgreSQL kullanıcı hesabının özniteliklerini değiştirir. Değiştirilmeyen öznitelikler önceki değerlerini korurlar. İlk biçim kullanıcının izinlerini ve kimlik kanıtlama ayarlarını değiştirir. (Ayrıntılar için aşağıya bakınız.) Veritabanı ayrıcalıklı kullanıcıları herhangi bir kullanıcının bu ayarlarının hepsini değiştirebilir. Sıradan kullanıcılar ise sadece parolalarını değiştirebilirler. İkinci biçim kullanıcının ismini değiştirir. Sadece veritabanı ayrıcalıklı kullanıcısı bir kullanıcının ismini değiştirebilir. Oturum açmış kullanıcının ismi değiştirilemez. (Bunu yapmak gerekliyse, farklı bir kullanıcı olarak bağlanın.) Çünkü MD5 şifreli parolalarda kullanıcı ismi tuz olarak kullanılır, bir kullanıcının isminin değiştirilmesi onun MD5 parolasını temizler. Üçüncü ve dördüncü biçimler belirtilen yapılandırma değişkeni için kullanıcının oturum öntanımlısını değiştirir. postgresql.conf dosyasında ya da postmaster komut satırında ne belirtilmiş olursa olsun, kullanıcının yeni bir oturumu sonraki her başlatışında, belirtilen değer oturum öntanımlısı haline gelir. Sıradan kullanıcılar kendi oturum öntanımlılarını değiştirebilirler. Ayrıcalıklı kullanıcılar ise herkesinkini değiştirebilir. Belli değerler bu yolla belirtilemezler ya da sadece ayrıcalıklı kullanıcı tarafından belirtilebilirler. Parametreler isim Öznitelikleri değiştirilecek kullanıcının ismi. CREATEDB NOCREATEDB Bu deyimler bir kullanıcının veritabanı oluşturup oluşturamayacağını belirtmek için kullanılır. Eğer CREATEDB belirtilmişse kullanıcı kendi veritabanlarını oluşturabilir. NOCREATEDB belirtilmişs kullanıcı bunu yapamaz. (Eğer kullanıcı aynı zamanda ayrıcalıklı kullanıcı ise aslında bunun bir etkisi yoktur.) CREATEUSER NOCREATEUSER Bu deyimler bir kullanıcının yeni bir kullanıcı oluşturup oluşturamayacağını belirtmek için kullanılır. CREATEUSER ayrıca, tüm erişim kısıtlamalarını kaldırarak kullanıcıyı ayrıcalıklı kullanıcı haline getitir. parola Bu hesap için kullanılacak yeni parola. ENCRYPTED UNENCRYPTED Bu sözcükler pg_shadow içinde parolanın şifreli saklanıp saklanmayacağını denetler. (Bu seçimle ilgili daha ayrıntılı bilgiyi kılavuz sayfasında bulabilirsiniz.) mutlak_zaman Bu kullanıcının parolasının son kullanım tarihi (ve isteğe bağlı olarak zamanı). Parolanın son kullanım tarihinin olmayacağını belirtmek için 'infinity' kullanın. yeni_isim Kullanıcının yeni ismi. parametre değer Belirtilen yapılandırma parametresinin belirtilen değeri kullanıcının oturum önanımlısı yapılır. Eğer değer olarak DEFAULT veya eşdeğeri olan RESET kullanılmışsa, kullanıcıya özel değer silinir, böylece kullanıcı yeni oturumda sistem çapında geçerli olan öntanımlıyı miras alacaktır. RESET ALL tüm kullanıcıya özel ayarları temizleyecektir. Yapılandırma parametreleri ve onların değerleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için kılavuz sayfasına ve adresine bakınız. Ek Bilgi Yeni bir kullanıcı eklemek için , bir kullanıcıyı silmek için ise kullanın. ALTER USER bir kullanıcının grup üyeliğini değiştiremez. Bunu yapmak için kullanın. VALID UNTIL deyimi kullanıcı hesabı için değil, sadece parola için son kullanım tarihi tanımlar. oturum açarken parolalı kimlik kanıtlama yöntemi kullanılmıyorsa, bu tarih anlamsızdır. Ayrıca, oturum öntanımlısını bir kullanıcıya değil, belli bir veritabanına bağlamak da mümkündür; bkz. . Bir çelişki durumunda kullanıcıya özel ayarlar, veritabanına özel ayarların yerine geçer. Örnekler Bir kullanıcının parolasını değiştirmek için: ALTER USER davide WITH PASSWORD 'hu8jmn3'; Kullanıcı parolasının son kullanım tarihini değiştirmek için: ALTER USER manuel VALID UNTIL 'Jan 31 2030'; Bir parolanın son kullanım zamanını, 4 Mayıs 2005 öğleyin, zaman dilimini UTC'nin üç saat ilerisi olarak belirtmek için: ALTER USER chris VALID UNTIL 'May 4 12:00:00 2005 +3'; Bir parolayı sonsuza kadar geçerli yapmak için: ALTER USER fred VALID UNTIL 'infinity'; Bir kullanıcıya diğer kullanıcıları ve yeni veritabanlarını oluşturma yetkisi vermek için: ALTER USER miriam CREATEUSER CREATEDB; Uyumluluk ALTER USER bir PostgreSQL oluşumudur. SQL standardı kullanıcı tanımlarını gerçeklenime bırakmıştır. İlgili belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/commit.7.xml0000644000175000017500000000447510560111124020614 0ustar demirtendemirten COMMIT 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL COMMIT o anki hareketi teslim eder COMMIT [ WORK | TRANSACTION ] Açıklama COMMIT o anki hareketi teslim eder. Hareket içinde yapılan tüm değişiklikler diğerlerine görünür olur ve bir çökme oluşursa, kalıcılık garanti edilir. Parametreler WORK TRANSACTION İsteğe bağlı anahtar sözcükler. Bir etkileri yoktur. Ek Bilgi Bir hareketi geri sarmak (iptal etmek) için kullanılır. Bir hareketin dışında COMMIT kullanımı bir bozukluğa sebep olmaz, sadece bir uyarı iletisine sebep olur. Örnek Mevcut hareketi teslim edip tüm değişiklikleri kalıcı yapmak için: COMMIT; Uyumluluk SQL standardı sadece COMMIT ve COMMIT WORK diye 2 biçim tanımlar. Bunun dışında bu komut tamamen uyumludur. İlgili belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_conversion.7.xml0000644000175000017500000000442210557743455022555 0ustar demirtendemirten DROP CONVERSION 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP CONVERSION bir karakter kümesi dönüşümünü kaldırır DROP CONVERSION isim [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP CONVERSION evvelce tanımlanmış bir tür dönüşümünü kaldırır. Bir tür dönüşümünü kaldırabilmeniz için dönüşümün sahibi olmalısınız. Parametreler name Tür dönüşümünün ismi (şema nitelemeli olabilir). CASCADE RESTRICT Tür dönüşümlerinde bağımlılık sözkonusu olmadığından bu sözcükler etkisizdir. Örnekler myname isimli dönüşümü silmek için: DROP CONVERSION myname; Uyumluluk SQL standardında DROP CONVERSION diye bir deyim yoktur. See Also , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_language.7.xml0000644000175000017500000001713410560053771022443 0ustar demirtendemirten CREATE LANGUAGE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE LANGUAGE yeni bir yordamsal dil tanımlar CREATE [ TRUSTED ] [ PROCEDURAL ] LANGUAGE isim HANDLER eylemci [ VALIDATOR doğrulama_işlevi ] Açıklama CREATE LANGUAGE kullanarak, bir PostgreSQL kulanıcısı bir PostgreSQL veritabanı için yeni bir yordamsal dil kaydı yapabilir. Bundan sonra bu yeni dilde işlevler ve tetik yordamları tanımlanabilir. Yeni bir dil kaydı yapabilmek için kullanıcı, PostgreSQL ayrıcalıklı kullanıcısı yetkilerine sahip olmalıdır. CREATE LANGUAGE aslında, bir dilde yazılmış işlevlerin çalıştırılmasından sorumlu bir eylemci ile bu dili ilişkilendirir. Dil eylemcileri hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için adresine bakınız. Yordamsal dil kaydı her veritabanına ayrı ayrı yapılmalıdır. Bir dilin bütün veritabanlarında öntanımlı olması için, bu dil template1 veritabanında kayıtlı olmalıdır. Parametreler TRUSTED Eylemcinin dil için gövenli olduğunu belirtir. Bu, bir yetkisiz kullanıcı erişim kısıtlamalarını aşacak herhangi bir işlevselliği kullanmayacak demektir. Belirtilmezse, sadece PostgreSQL ayrıcalıklı kullanıcısının yetkilerine sahip kullanıcılar bu dili yeni bir işlev tanımlamak için kullanabilecektir. PROCEDURAL Gereksizdir (etkisi yoktur). isim Yeni yordamsal dilin ismi. Dil ismi harf büyüklüğüne duyarlıdır. İsim veritabanındaki dil isimleri arasında eşsiz olmalıdır. Geriye uyumluluk için isim tek tırnak içine alınabilir. HANDLER eylemci eylemci yordamsal dilin işlevlerini çalıştırmak için çağrılacak, evvelce kaydedilmiş bir işlevin ismidir. Bir yordamsal dilin eylemci işlevi C gibi bir derlenen dilin 1. sürüm çağrı uzlaşımı ile yazılmış olmalı ve argüman almayan ve dönüş türü language_handler olan bir işlev olarak kaydedilmiş olmalıdır. language_handler dönüş türü, işlevi bir eylemci işlev olarak tanımlamakta kullanılan bir yer tutucu türdür. VALIDATOR doğrulama_işlevi doğrulama_işlevi yeni dilde yeni bir işlev oluşturulduğunda yeni işlevi doğrulamak için çağrılacak evvelce kaydedilimiş bir işlevin ismidir. Böyle bir işlev belirtilmezse, yeni bir işlev oluşturulduğunda sınanmayacaktır. Doğrulama işlevi, yeni oluşturulacak işlevin nesne kimliği için oid türünde bir argüman almalıdır. İşlev genellikle void döndürecek şekilde tasarlanır. Bir doğrulama işlevi genellikle işlev gövdesini sözdizimsel doğruluk bakımından inceler, ama işlevin diğer özelliklerine de (dilin desteklemediği bir argüman türü kullanılmış mı, acaba; gibi) bakar. Bir hatayı sinyallemek için, doğrulama işlevi ereport() işlevini kullanmalıdır. İşlevin dönüş değeri yok sayılır. Ek Bilgi Bu komut normalde doğrudan kullanıcılar tarafından çalıştırılmaz. Yordamsal diler için PostgreSQL dağıtımında bulunan aracı kullanılmalıdır. Bu araç ayrıca, doğru eylemciyi de kuracaktır. (createlang yerine CREATE LANGUAGE'de kullanılabilir.) PostgreSQL'in 7.3 sürümünden önce, eylemci işlevin language_handler türünde değil, opaque türde yer tutucu döndürmesi gerekirdi. Eski döküm dosyalarını desteklemek için CREATE LANGUAGE opaque türde değer döndüren bir işlevi kabul edecektir, ama işlevin, dönüş türü language_handler olacak şekilde bildirilmesinin gerektiğini bildiren bir uyarı gösterecektir. Yeni bir işlev oluşturmak için kullanılır. Bir yordamsal dili veritabanından kaldırmak için ya da daha iyisi aracını kullanın. Sistem kataloğu pg_language (bkz.), o an kurulu olan diller hakkındaki bilgileri kaydeder. Ayrıca, createlang kurulu dilleri listelemek için bir seçeneğe sahiptir. Bir kullanıcının bir yordamsal dili kullanabilmesi için, USAGE yetkisi olması gerekir. Eğer dilin güvenilir olduğu biliniyorsa, createlang herkese bu izni özdevinimli olarak verir. Örnekler Aşağıdaki iki komut sırayla çalıtırılarak yeni bir dilin ve eylemcisinin kaydını yapacaktır. CREATE FUNCTION plsample_call_handler() RETURNS language_handler AS '$libdir/plsample' LANGUAGE C; CREATE LANGUAGE plsample HANDLER plsample_call_handler; Uyumluluk CREATE LANGUAGE bir PostgreSQL oluşumudur. İlgili Belgeler , , , , , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_rule.7.xml0000644000175000017500000000461010557742416021332 0ustar demirtendemirten DROP RULE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP RULE bir yeniden yazma kuralını kaldırır DROP RULE isim ON tablo [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklamalar DROP RULE bir yeniden yazma kuralını kaldırır. Parametreler isim Kaldırılacak kuralın ismi. tablo Kuralın uygulandığı tablo ya da sanal tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). CASCADE Kurala bağımlı nesnelerin de silinmesini sağlar. RESTRICT Kurala bağımlı nesneler varsa kuralın kaldırılmasını engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler newrule yeniden yazma kuralını kaldırmak için: DROP RULE newrule ON mytable; Uyumluluk SQL standardında DROP RULE diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_sequence.7.xml0000644000175000017500000001401410532246356022330 0ustar demirtendemirten ALTER SEQUENCE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER SEQUENCE Bir kayıt listesi üretecinin tanımını değiştirir ALTER SEQUENCE isim [ INCREMENT [ BY ] artış ] [ MINVALUE asgarideğer | NO MINVALUE ] [ MAXVALUE azami_değer | NO MAXVALUE ] [ RESTART [ WITH ] başlangıç ] [ CACHE kayıt_sayısı ] [ [ NO ] CYCLE ] Açıklama ALTER SEQUENCE mevcut bir kayıt listesinin parametrelerini değiştirir. ALTER SEQUENCE cümlesinde özellikle belirtilmeyen bir parametrenin değeri değişmeden kalır. Parametreler isim Değiştirilecek kayıt listesinin ismi (şema nitelemeli olabilir). artış INCREMENT BY artış deyimi isteğe bağlıdır. Pozitif bir değer listeyi artan değerli, negatif bir değer ise azalan değerli bir liste haline getirir. Belirtilmezse, eski artış değeri geçerli kalır. asgarideğer NO MINVALUE İsteğe bağlı MINVALUE asgarideğer deyimi üretilen bir kayıt listesinin asgari sıra değerini belirlemekte kullanılır. NO MINVALUE belirtilirse, öntanımlı sıra değeri kullanılır. Öntanımlı değer artan değerli bir liste için 1, azalan değerli bir liste için 2^63 - 1'dir. Hiçbir şey belirtilmezse, eski asgari sıra değeri geçerli kalır. azami_değer NO MAXVALUE İsteğe bağlı MAXVALUE azami_değer deyimi üretilen bir kayıt listesinin azami sıra değerini belirlemekte kullanılır. NO MAXVALUE belirtilirse, öntanımlı sıra değeri kullanılır. Öntanımlı değer artan değerli bir liste için 2^63 - 1, azalan değerli bir liste için -1'dir. Hiçbir şey belirtilmezse, eski asgari sıra değeri geçerli kalır. başlangıç İsteğe bağlı RESTART WITH başlangıç deyimi kayıt listesinin başlangıcını değiştirmek için kullanılır. kayıt_sayısı İsteğe bağlı CACHE kayıt_sayısı deyimi daha hızlı erişim için sıralı listeyi saklamak üzere bellekte yer ayrılmasını ve ilklendirilmesini sağlar. En az değer 1'dir. Belirtilmezse eski değer değişmeden kalır. CYCLE İsteğe bağlı CYCLE seçeneği, artan bir değerli bir listede azami_değer, azalan değerli bir listede asgarideğer aşıldığında tekrar başlangıca dönülmesini sağlar. NO CYCLE İsteğe bağlı NO CYCLE belirtilmişse, bir nextval çağrısı bir listenin sonunda yapıldığında bir hata döndürecektir. Ne CYCLE ne de NO CYCLE belirtilmişse, eski davranış değişmeden kalır. Örnekler serial adlı bir kayıt listesini 105. kayıttan yeniden başlatmak için: ALTER SEQUENCE serial RESTART WITH 105; Ek Bilgi Birlikte çalışan ve aynı kayıt listesinden kayıt numarası alan hareketlerin engellenmesinden kaçınmak için, ALTER SEQUENCE hiçbir zaman geri sarılmaz; değişiklikler anında etkin olur ve geri alınamaz. ALTER SEQUENCE ile değiştirilen parametreler, bellekte ayrılmış kayıtlarda kullanılırken, o an etkin olan dışında artalandaki nextval sonuçlarını anında etkilemeyecektir. O an etkin olan sonuç anında etkilenecektir. Uyumluluk ALTER SEQUENCE, SQL:2003'e uygundur. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_trigger.7.xml0000644000175000017500000002115010557745355022330 0ustar demirtendemirten CREATE TRIGGER 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE TRIGGER yeni bir tetik tanımlar CREATE TRIGGER isim { BEFORE | AFTER } { olay [ OR ... ] } ON tablo [ FOR [ EACH ] { ROW | STATEMENT } ] EXECUTE PROCEDURE işlev_ismi ( argümanlar ) Açıklama CREATE TRIGGER yeni bir tetik oluşturur. Tetik belirtilen tablo ile ilişkilendirilecek ve belli bir olay meydana geldiğinde işlev_ismi ile belirtilen işlevi çalıştıracaktır. Tetiğin ya bir satır üzerinde işlem yapılmaya çalışılmadan önce (kısıtlar sınanmadan ve INSERT, UPDATE veya DELETE yapılmadan önce) ya da işlem tamamlandıktan sonra (kısıtlar sınandıktan ve INSERT, UPDATE veya DELETE tamamlandıktan sonra) çalışacağı belirtilebilir. Eğer tetik olaydan önce çalışırsa, geçerli satır için işlemi atlayabilir ya da veri girilen satır değişebilir (sadece INSERT ve UPDATE işlemleri için). Eğer tetik olaydan sonra çalışırsa, tüm değişiklikler, son veri girme, güncelleme veya silme işlemi tetiğe görünür olur. FOR EACH ROW imli bir tetik işlemi değiştiren her satır için bir defa çağrılır. Örneğin, 10 satırı etkileyen bir DELETE, her satır silinişinde bir kere olmak üzere 10 ayrı defa ON DELETE tetiğinin çağrılmasına sebep olur. Tersine, FOR EACH STATEMENT imli bir tetik belirtilen bir işlem için işlemin kaç satırı etkilediğinden bağımsız olarak, sadece bir defa çalıştırılır (hatta, işlem hiçbir satırı değiştirmese bile tetik yine de çalıştırılacaktır). Eğer aynı olay için aynı türden çok sayıda tetik tanımlanmışsa, bunlar isimlerine göre alfabetik sırayla çalıştırılırlar. SELECT herhangi bir satırı değiştirmediğinden, SELECT tetikleri oluşturamazsınız. Kurallar ve sanal tablolar böyle durumlarda daha uygundur. Tetikler hakkında daha fazla bilgi edinmek için adresine bakınız. Parametreler isim Yeni tetiği belirtecek isim. Bu isim, aynı tablodaki diğer tetiklerin isimlerinden farklı olmalıdır. BEFORE AFTER İşlevin olaydan önce mi sonra mı çağrılacağını belirler. olay INSERT, UPDATE veya DELETE'den biri; tetiği çalıştıracak olayı belirtmek için kullanılır. OR kullanarak çok sayıda olay belirtilebilir. tablo Tetiği içerecek tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). FOR EACH ROW FOR EACH STATEMENT Tetik işlevinin tetikleyici olay tarafından her satır için bir kere mi yoksa her SQL deyimi için bir kere mi çalıştırılacağını belirler. Eğer hiçbiri belirtilmemişse, FOR EACH STATEMENT öntanımlıdır. işlev_ismi Tetikle çalıştırılan, kullanıcı tarafından argümansız ve dönüş türü trigger olarak bildirilmiş ve tanımlanmış bir işlev. argümanlar Tetik tarafından çalıştırıldığında işleve aktarılacak isteğe bağlı argümanların virgülle ayrılmış listesi. Argümanlar dizge sabitlerdir. Basit isimler ve sayısal sabitler de burada yazılabilir, fakat her biri dizgeye dönüştürülecektir. Tetikleyici işlev dilinin nasıl gerçeklendiğini incelemeniz ve işlev içinde tetik argümanlarına nasıl erişildiğini öğrenmeniz önerilir; normal işlev argümanlarından farklı ele alınıyor olabilirler. Ek Bilgi Bir tablo içinde bir tetik oluşturmak için, kullanıcı tablo üzerinde TRIGGER yetkisine sahip olmalıdır. 7.3 öncesi PostgreSQL sürümlerinde, işlevin dönüş türü olarak trigger değil, opaque bildiriliyordu. Eski sürüme ait döküm dosyalarını desteklemek için, CREATE TRIGGER opaque türünde değer döndüren işlevleri kabul edecek, ama işlevin bildirilen dönüş türünün trigger olarak değiştirilmesini belirten bir uyarı alacaksınız. Bir tetiği silmek için kullanın. Örnekler adresinde eksiksiz bir örnek bulacaksınız. Uyumluluk CREATE TRIGGER cümlesinin PostgreSQL gerçeklenimi SQL:1999 standardının bir alt kümesini içerir. (SQL-92'de tetikler için bir madde yoktur.) Mevcut olmayan işlevsellik şöyle sıralanabilir: SQL:1999 belli sütunların güncellenmesiyle çalıtırılacak tetiklere izin verir (AFTER UPDATE OF col1, col2 gibi). SQL:1999 "eski" ve "yeni" satırlar için ya da tetikleyen eylemin (CREATE TRIGGER ... ON tabloismi REFERENCING OLD ROW AS birisim NEW ROW AS yeniisim ... gibi) tanımında kullanmak için tablolara takma isim tanımlamanıza izin verir. PostgreSQL tetik işlevlerinin kullanıcının seçimine bağlı olarak herhangi bir dilde yazılmasına izin verdiğinden veriye erişim seçilen dile özel yollarla olur. PostgreSQL sadece tetikleyen eylem için kullanıcı tanımlı bir işlevin çalıştırılmasına izin verir. SQL:1999 ise, tetiklenen eylem olarak CREATE TABLE gibi başka SQL cümlelerinin çalıştırılmasına izin verir. Bu sınırlamanın, istenen SQL cümlelerini çalıştıracak kullanıcı tanımlı bir işlev oluşturarak çevresinden dolanmak hiç de zor değildir. SQL:1999, çok sayıda tetiğin oluşturulma zamanı sırasına göre çalıştırılmasına izin verir. PostgreSQL ise çalışılması daha uygun olan isim sıralamasını kullanır. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_conversion.7.xml0000644000175000017500000000543210560114725022704 0ustar demirtendemirten 7 ALTER CONVERSION SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER CONVERSION bir dönüşümün tanımını değiştirir ALTER CONVERSION isim RENAME TO yeni-isim ALTER CONVERSION isim OWNER TO yeni-aidiyet Açıklama ALTER CONVERSION bir dönüşümün tanımını değiştirir. Parametreler isim Mevcut bir dönüşümün ismi (isteğe bağlı olarak şema nitelemeli). yeni-isim Dönüşümün yeni ismi. yeni-aidiyet Dönüşümün yeni aidiyeti Bir dönüşümün aidiyetini değiştirmek için ayrıcalıklı kullanıcı olmalısınız. Örnekler iso_8859_1_to_utf_8 dönüşümünün ismini latin1_to_unicode yapmak için: ALTER CONVERSION iso_8859_1_to_utf_8 RENAME TO latin1_to_unicode; iso_8859_1_to_utf_8 dönüşümünün sahibini joe yapmak için: ALTER CONVERSION iso_8859_1_to_utf_8 OWNER TO joe; Uyumluluk SQL standardında ALTER CONVERSION diye bir komut yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_sequence.7.xml0000644000175000017500000002555710532246357022503 0ustar demirtendemirten CREATE SEQUENCE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE SEQUENCE yeni bir kayıt listesi üreteci tanımlar CREATE [ TEMPORARY | TEMP ] SEQUENCE isim [ INCREMENT [ BY ] artış ] [ MINVALUE asgarideğer | NO MINVALUE ] [ MAXVALUE azami_değer | NO MAXVALUE ] [ START [ WITH ] başlangıç ] [ CACHE kayıt_sayısı ] [ [ NO ] CYCLE ] Açıklama CREATE SEQUENCE yeni bir kayıt listesi üreteci oluşturur. Bunu isim isimli yeni bir özel tek satırlık tabloyu oluşturarak ve ilklendirirerek yapar. Komutu kullanan üretecin sahibi olur. Bir şema ismi verilmişse, kayıt listesi belirtilen şemada oluşturulur. Aksi takdirde, o anki şemada oluşturulur. Geçici kayıt listeleri özel bir şema içinde mevcuttur, dolayısıyla bir geçici kayıt listesi oluştururken bir şema ismi belirtilmemelidir. Satır listesinin ismi aynı şemadaki başka bir kayıt listesi, tablo, indeks ya da sanal tablo ile çakışmayacak şekilde seçilmelidir. Bir kayıt listesi oluşturulduktan sonra, üzerinde nextval, currval ve setval işlevleri ile işlem yapabilirsiniz. Bu işlevlerin açıklamalarını adresinde bulabilirsiniz. Bir kayıt listesini doğrudan göncelleyemezsiniz, bir kayıt listesinin o anki durumunu ve parametrelerini incelemek için şöyle bir sorgu kullanabilirsiniz: SELECT * FROM isim; Kısmen, kayıt listesinin last_value alanı herhangi bir oturum tarafından ayrılmış son değeri gösterir. (Şüphesiz, başka oturumlar o an nextval çağrıları yapıyorsa, aldığınız değer atıl olmuş olabilir.) Parametreler TEMPORARY veya TEMP Belirtilmişse, kayıt listesi nesnesi sadece bu oturum için oluşturulur ve oturum sonunda silinir. Aynı isimdeki kalıcı kayıt listelerinin varlığı durumunda, bunlara şema nitelemeli isimlerle erişilmedikçe, geçici şemanın varlığı durumunda görünür olmazlar. isim Oluşturulacak kayıt listesinin ismi (şema nitelemeli olabilir). artış İsteğe bağlı INCREMENT BY artış deyimi, yeni değeri oluşturmak üzere o anki sıra değerine eklenecek değeri belirtmek için kullanılır. Bir pozitif değer bir artan değerli liste, negatif bir değer ise azalan değerli bir liste oluşturacaktır. Öntanımlı değer 1'dir. asgarideğer NO MINVALUE İsteğe bağlı MINVALUE asgarideğer deyimi üretilen bir kayıt listesinin asgari sıra değerini belirlemekte kullanılır. Belirtilmezse ya da NO MINVALUE belirtilirse, öntanımlı sıra değeri kullanılır. Öntanımlı değer artan değerli bir liste için 1, azalan değerli bir liste için 263-1'dir. azami_değer NO MAXVALUE İsteğe bağlı MAXVALUE azami_değer deyimi üretilen bir kayıt listesinin azami sıra değerini belirlemekte kullanılır. Belirtilmezse ya da NO MAXVALUE belirtilirse, öntanımlı sıra değeri kullanılır. Öntanımlı değer artan değerli bir liste için 263-1, azalan değerli bir liste için -1'dir. başlangıç İsteğe bağlı START WITH başlangıç deyimi kayıt listesinin başlangıcını belirtmek için kullanılır. Öntanımlı başlangıç değeri, artan değerli bir liste için asgarideğer, azalan değerli bir liste için azami_değer'dir. satır_sayısı İsteğe bağlı CACHE satır_sayısı deyimi daha hızlı erişim için sıralı listeyi saklamak üzere bellekte yer ayrılmasını ve ilklendirilmesini sağlar. En az değer 1'dir ve bu ayrıca öntanımlıdır. CYCLE NO CYCLE CYCLE seçeneği, artan bir değerli bir listede azami_değer, azalan değerli bir listede asgarideğer aşıldığında tekrar başlangıca dönülmesini sağlar. NO CYCLE belirtilmişse, bir nextval çağrısı bir listenin sonunda yapıldığında bir hata döndürecektir. Ne CYCLE ne de NO CYCLE belirtilmişse, NO CYCLE öntanımlıdır. Ek Bilgi Bir kayıt listesini silmek için DROP SEQUENCE kullanın. Satır listeleri bigint aritmetiğine tabidirler, dolayısıyla listedeki satır sayısı sekiz baytlık tamsayı genişliğini (-9223372036854775808 .. 9223372036854775807) aşamaz. Bazı eski platformlarda sekiz baytlık tamsayılara derleyici desteği olmadığından mecburen integer aritmetiği (-2147483648 .. +2147483647 aralığı) kullanılır. Çok sayıda oturum tarafından ortaklaşa kullanılacak bir kayıt listesi için kayıt_sayısı 1'den büyük seçilirse, umulmadık sonuçlar ortaya çıkabilir. Herhangi bir oturum bu sıralama değişkenine eriştiği her bir defa için bir dizi değere yer ayırıp, orada saklar ve sıralama nesnesine ait last_value değerini bir artırır. Bundan sonraki kayıt_sayısı-1 defalık erişimde mevcut kayıt listesine dokunmadan değerler için önceden ayrılmış yerler kullanılır. Ayrılmış ama kullanılmamış yerler var ise bunlar boşa gider ve oturum bittiğinde kayıt listesinde boşluklar kalmış olur. Bunun yanında farklı oturumlar için farklı sıralama değerleri belirlenmesi garanti edilmiş olmasına rağmen bütün oturumlar dikkate alındığında bunlar bir sıra takip etmeyebilir. Örneğin, kayıt_sayısı için 10 belirtilmiş olsun, A oturumu 1 den 10 a kadar sıra değeri ayırmış ve nextval=1 döndürmüş olsun. Daha sonra B oturumu da 11 den 20 ye kadar sıra değeri ayırmış olsun ve A oturumunun değer döndürmesini beklemeden nextval=11 döndürmüş olsun. Burada, kayıt_sayısı=1 değeri için döndürülen nextval değerleri bir sıra takip ederken 1'den büyük kayıt_sayısı değerleri için bu garanti edilemez, sadece üretilen değerlerin birbirinden farklı değerler olacakları garanti edilebilir. Ayrıca last_value değeri de henüz nextval tarafından döndürülmüş olmasa da herhangi bir oturum tarafından ayrılmış son değeri içerir. Diğer bir önemli husus, ayrılarak belleğe alınmış değerler kullanılana kadar üzerinde setval uygulanan bir oturumun diğer oturumlar tarafından uyarılmayacağıdır. Örnekler 101'den başlayacak ve artan sıralı olacak serial isimli kayıt listesininin oluşturulması: CREATE SEQUENCE serial START 101; Bir kayıt listesinden sonraki kaydın seçilmesi: SELECT nextval('serial'); nextval --------- 114 Bu kayıt listesinin bir INSERT cümlesinde kullanılması: INSERT INTO distributors VALUES (nextval('serial'), 'nothing'); Kayıt listesi değerinin bir COPY FROM sonrasında güncellenmesi: BEGIN; COPY distributors FROM 'input_file'; SELECT setval('serial', max(id)) FROM distributors; END; Uyumluluk CREATE SEQUENCE, SQL:2003'de belirtilmiştir. PostgreSQL aşağıdaki durumlar dışında standartla uyumludur: Standardın AS <veri türü> ifadesi desteklenmemektedir. Sonraki değerin sağlanması, standardın NEXT VALUE FOR ifadesi yerine nextval() işlevi kullanılarak yapılır. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_rule.7.xml0000644000175000017500000002117710532246357021634 0ustar demirtendemirten CREATE RULE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE RULE bir yeniden yazma kuralı tanımlar CREATE [ OR REPLACE ] RULE isim AS ON olay TO tablo [ WHERE koşul ] DO [ ALSO | INSTEAD ] { NOTHING | komut | ( komut ; komut ... ) } Açıklama CREATE RULE belirtilen bir tabloya uygulanması için yeni bir kural tanımlar. CREATE OR REPLACE RULE ya yeni bir kural oluşturur ya da o tabloda mevcut aynı isimde bir kural varsa o kuralı değiştirir. PostgreSQL kural sistemi veritabanı tablolarında veri girme, güncelleme veya silme işlemlerini gerçekleştirecek ek bir eylem tanımlamayı mümkün kılar. Başka bir deyişle, bir kural, belirtilen bir tablo üzerinde her komut çalıştırılışında ek komutların çalıştırılmasına sebep olur. Bundan başka, bir INSTEAD kuralı ile bir komutun bir başka komut ile değiştirilebilmesi, hatta hiç çalıştırılmaması da mümkündür. Kurallar, sanal tabloların oluşturulmasında da kullanılabilir. Bir kuralın aslında bir komut dönüştürme mekanizası mı yoksa bir komut makrosu mu olduğunu bilmek önemlidir. Dönüşüm, verilen komutlar çalıştırılmadan önce meydana gelir. Eğer, bir işlemin herbir fiziksel satır için tek tek uygulanmasını istiyorsanız, bunu şüphesiz bir kuralla değil, bir tetikle yaparsınız. Kural sistemi hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için adresine bakınız. Şimdilik, ON SELECT kuralları koşulsuz INSTEAD kuralları olmalı ve tek bir ON SELECT komutundan oluşan eylemler içermelidirler. Bu şekilde, bir ON SELECT kuralı aslında bir tabloyu bir sanal tabloya döndürür, ancak tabloda ne varsa değil, kuralın SELECT komutunun döndürdüğü satırlar kullanılır. Sanal tabloları, önce bir gerçek tablo ardından da buna bir ON SELECT kuralı uygulayıp oluşturmak yerine bir CREATE VIEW komutu yazarak oluşturmak daha iyi bir çözümdür. Bir sanal tablo üzerinde ON INSERT, ON UPDATE ve ON DELETE kuralları tanımlayıp, diğer tabloların ilgili güncellemelerini bu güncelleme eylemleri ile değiştirerek güncellenebilir bir sanal tablo görüntüsü oluşturabilirsiniz. Sanal tablo güncellemeleri için koşullu kurallar kullanmak isterseniz bir hileye başvurabilirsiniz: belirteceğiniz her eylemin bir koşulsuz INSTEAD kuralı içermesini sağlamalısınız. Eğer kural, koşullu ise ya da INSTEAD kuralı değilse, sistem güncelleme eylemini uygulamayı hala reddetmeye çalışacaktır. Çünkü, bazı durumlarda, sanal tablonun taklidi üzerinde uygulanacak eylemin sonuna geldiğini varsayacaktır. Eğer, koşullu kurallardaki tüm kullanışlı durumların uygulanmasını istiyorsanız, sistemin asla bir tablo taklidini güncelleme çağrısı yapılmadığını anlamasını sağlamak için koşulsuz bir DO INSTEAD NOTHING kuralı ekleyin. Ardından da INSTEAD içermeyen koşullu kuralları oluşturun; uygulandıkları yerlerde, bunlar öntanımlı INSTEAD NOTHING eylemine eklenir. Parametreler isim Oluşturulacak kuralın ismi. Bu aynı tablodaki diğer kuralların isimlerinden farklı olmalıdır. Aynı tabloda ve aynı olay türünde çok sayıda kural varsa, bunlar alfabetik sırada uygulanır. olay SELECT, INSERT, UPDATE ve DELETE cümlelerinden biridir. tablo Kuralın uygulanacağı tablo ya da sanal tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). koşul Herhangi bir koşullu SQL ifadesi (boolean döndüren). NEW ve OLD olması ve ortak değer işlevleri içermemesi dışında bu koşullu ifade hiçbir tabloya başvuru yapamaz. INSTEAD Komutların "özgün komutların yerine" çalıştırılacağını belirtir. ALSO Komutların "özgün komutlara ek olarak" çalıştırılacağını belirtir. ALSO ve INSTEAD birlikte belirtilemez. ALSO öntanımlıdır. komut Kuralın eylemleri olan komut ya da komutlar. Geçerli komutlar SELECT, INSERT, UPDATE, DELETE veya NOTIFY'dır. koşul ve komut içinde, özel tablo isimleri NEW ve OLD başvurulacak tablonun değerlerini nitelemek için kullanılabilir. NEW, ON INSERT ve ON UPDATE kurallarında veri girilecek ya da güncellenecek yeni bir satırı belirtirken kullanılabilir. OLD ise, ON UPDATE ve ON DELETE kurallarında güncellenecek ya da silinecek mevcut bir satırı belirtirken kullanılabilir. Ek Bilgi Üzerinde bir kural tanımlayabilmeniz için tablo üzerinde RULE yetkiniz olmalıdır. Döngüsel kurallardan kaçınmaya çalışmanız çok önemlidir. Örneğin, aşağıdaki iki kural tanımı PostgreSQL tarafından kabul edildiği halde sorgunun defalarca baştan uygulanması nedeniyle PostgreSQL bir hata raporlayacaktır: CREATE RULE "_RETURN" AS ON SELECT TO t1 DO INSTEAD SELECT * FROM t2; CREATE RULE "_RETURN" AS ON SELECT TO t2 DO INSTEAD SELECT * FROM t1; SELECT * FROM t1; Şimdilik, bir kural eylemi bir NOTIFY komutu içeriyorsa, ne olursa olsun, kuralın uygulanacağı bir satır olmasa bile, NOTIFY komutu çalıştırılır. Örnek: CREATE RULE notify_me AS ON UPDATE TO mytable DO ALSO NOTIFY mytable; UPDATE mytable SET name = 'foo' WHERE id = 42; UPDATE sırasında, id = 42 koşulu ile eşleşen bir satır olmasa bile, bir NOTIFY olayı gönderilecektir. Bu, gerçekleme ile ilgili bir kısıtlamadır; ileriki sürümlerde düzeltilebilir. Uyumluluk CREATE RULE, sorgunun tamamını yeniden yazma sistemi olarak bir PostgreSQL oluşumudur. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_database.7.xml0000644000175000017500000001527410560074241022422 0ustar demirtendemirten CREATE DATABASE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE DATABASE yeni bir veritabanı oluşturur CREATE DATABASE isim [ [ WITH ] [ OWNER [=] dbsahibi ] [ TEMPLATE [=] şablon ] [ ENCODING [=] kodlama ] [ TABLESPACE [=] tablo_alanı ] ] Açıklama CREATE DATABASE yeni bir PostgreSQL veritabanı oluşturur. Bir veritabanını oluşturmak için ya ayrıcalıklı kullanıcı olmalısınız ya da CREATEDB izniniz olmalıdır ( kılavuz sayfasına bakınız). Normalde yeni bir veritabanı oluşturan aynı zamanda bu veritabanının sahibi olur. Ayrıcalıklı kullanıcılar OWNER deyimini kullanarak başka kullanıcılar adına veritabanı oluşturabilirler. Hatta özel izinleri olmayan kullanıcılar için bile bunu yapabilirler. CREATEDB yetkisi olan sıradan kullanıcılar sadece kendi veritabanlarını oluşturabilirler. Öntanımlı olarak, yeni bir veritabanı standart sistem veritabanı olan template1 veritabanının bir kopyası olarak oluşturulur. TEMPLATE isim deyimi kullanılarak farklı bir şablon belirtilebilir. Özel bir durum olarak, TEMPLATE template0 ile sadece PostgreSQL tarafından tanımlanmış standart nesneleri içeren bakir bir veritabanı oluşturabilirsiniz. Bu, template1'e eklenen kuruluma özgü nesnelerin veritabanınıza kopyalanmasını istemediğiniz durumlarda yararlıdır. Parametreler isim Oluşturulacak veritabanının ismi. dbsahibi Yeni veritabanının sahibi olacak kullanıcı. Veritabanını oluşturan kullanıcıyı belirtmek için DEFAULT kullanılır. şablon Yeni veritabanını oluştururken kullanılacak şablonun ismi. Öntanımlı şablon (template1) kullanılacaksa değer olarak DEFAULT belirtilir. kodlama Yeni veritabanında kullanılacak karakter kümesinin kodlaması. Bir dizge sabiti ('SQL_ASCII' gibi), bir tamsayı kodlama numarası ya da öntanımlı kodlamayı kullanmak için DEFAULT belirtilebilir. PostgreSQL sunucusu tarafından desteklen karakter kümeleri adresinde açıklanmıştır. tablo_alanı Yeni veritabanı ile ilişkilendirilecek tablo alanının ismi. Şablon veritabanının tablo alanı kullanılacaksa, DEFAULT belirtilebilir. Bu tablo alanı bu veritabanında oluşturulan neseneler için öntanımlı tablo alanı olacaktır. Daha fazla bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. İsteğe bağlı parametrelerin yukarıda belirtilen sırada yazılması şart değildir, istediğiniz sırada yazabilirsiniz. Ek Bilgi CREATE DATABASE bir hareket kümesinin içinde bulunamaz. "veritabanı dizini ilklendirilemedi" (could not initialize database directory) satırı bulunan hatalar çoğunlukla veri dizininde yeterli izinlerin olmaması, diskin dolmuş olması ya da diğer dosya sistemi sorunlarıyla ilgilidir. Bir veritabanını kaldırmak için kullanılır. uygulaması bu komutun yerine kullanılabilir, rahatlık için sağlanmıştır. Şablon olarak öntanımlı template1 veritabanı yerine ismi belirtilerek başka bir veritabanın belirtilebilmesi, genel amaçlı olan COPY DATABASE yerine kullanılabilecekmiş gibi düşünülmemelidir; bu amaçla (henüz) tasarlanmamıştır. Şablon olarak kullanılan veritabanlarını salt okunur olarak düşünmenizi öneririz. Daha fazla bilgi için adresinde bakınız. Örnekler Yeni bir veritabanı oluşturmak için: CREATE DATABASE lusiadas; Öntanımlı salesspace tablo alanlı, sahibi salesapp kullanıcısı olacak sales veritabanını oluşturmak için: CREATE DATABASE sales OWNER salesapp TABLESPACE salesspace; ISO-8859-1 karakter kümesini destekleyen music veritabanını oluşturmak için: CREATE DATABASE music ENCODING 'LATIN1'; Uyumluluk SQL standardında CREATE DATABASE diye bir deyim yoktur. Veritabanları, oluşturulması gerçeklenim tanımlı kataloglara eşdeğerdir. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/signal.7.xml0000644000175000017500000003273710553733775020633 0ustar demirtendemirten .\" Copyright (c) 1993 by Thomas Koenig (ig25 (at) rz.uni-karlsruhe.de) .\" Copyright (c) 2002 by Michael Kerrisk (mtk16 (at) ext.canterbury.ac.nz) .\" .\" Permission is granted to make and distribute verbatim copies of this .\" manual provided the copyright notice and this permission notice are .\" preserved on all copies. .\" .\" Permission is granted to copy and distribute modified versions of this .\" manual under the conditions for verbatim copying, provided that the .\" entire resulting derived work is distributed under the terms of a .\" permission notice identical to this one .\" .\" Since the Linux kernel and libraries are constantly changing, this .\" manual page may be incorrect or out-of-date. The author(s) assume no .\" responsibility for errors or omissions, or for damages resulting from .\" the use of the information contained herein. The author(s) may not .\" have taken the same level of care in the production of this manual, .\" which is licensed free of charge, as they might when working .\" professionally. .\" .\" Formatted or processed versions of this manual, if unaccompanied by .\" the source, must acknowledge the copyright and authors of this work. .\" License. .\" Modified Sat Jul 24 17:34:08 1993 by Rik Faith (faith(at)cs.unc.edu) .\" Modified Sun Jan 7 01:41:27 1996 by Andries Brouwer (aeb(at)cwi.nl) .\" Modified Sun Apr 14 12:02:29 1996 by Andries Brouwer (aeb(at)cwi.nl) .\" Modified Sat Nov 13 16:28:23 1999 by Andries Brouwer (aeb(at)cwi.nl) .\" Modified 10 Apr 2002, by Michael Kerrisk (mtk16(at)ext.canterbury.ac.nz) .\" Modified 7 Jun 2002, by Michael Kerrisk (mtk16(at)ext.canterbury.ac.nz) .\" Added information on real-time signals .\" Modified 13 Jun 2002, by Michael Kerrisk (mtk16(at)ext.canterbury.ac.nz) .\" Noted that SIGSTKFLT is in fact unused .\" 7 signal Linux Yazılımcılarının Kılavuzu Linux 2.4.18 13 Haziran 2002 signal kullanılabilir sinyallerin listesi AÇIKLAMA Linux hem POSIX güvenilir sinyallerini (bundan sonra "standart sinyaller" denecektir) hem de POSIX gerçek zamanlı sinyallerini destekler. Standart Sinyaller Linux aşağıda listelenen standart sinyalleri desteklemektedir. Sinyal numaralarının bazıları "Değer" sütununda görüldüğü gibi mimariye bağımlıdır. (Üç değer verilen yerlerde ilk değer genelde alpha ve sparc içindir, ortadaki değer i386, ppc ve sh için, sonuncusu ise mips içindir. - işareti sinyalin o mimaride bulunmadığını gösterir.) Tablonun "Eylem" sütunundaki girdiler sinyallerin öntanımlı eylemlerini gösterir: Son Öntanımlı eylem sürecin sonlandırılmasıdır. Yok Öntanımlı eylem sinyalin yoksayılmasıdır. Core Öntanımlı eylem sürecin sonlandırılması ve core dosyası çıktılanmasıdır. Dur Öntanımlı eylem sürecin durdurulmasıdır. Sinyaller ilk defa orginal POSIX.1 standardında açıklanmıştır. Sinyal Değer Eylem Açıklama ------------------------------------------------------------------------- SIGHUP 1 Son Denetleyen uçbirimde hangup saptandı veya denetleyen sürecin ölümü SIGINT 2 Son Klavyeden sistem kesmesi SIGQUIT 3 Core Klavyeden çıkış SIGILL 4 Core Kuraldışı komut SIGABRT 6 Core abort(3)'den çık sinyali SIGFPE 8 Core Kayan nokta hatası SIGKILL 9 Son Öldür sinyali SIGSEGV 11 Core Bellek başvurusu geçersiz SIGPIPE 13 Son Kırık boruhattı: okuyucusu olmayan boruya yazma SIGALRM 14 Son alarm(2)'den zamanlayıcı sinyali SIGTERM 15 Son Sonlandırma sinyali SIGUSR1 30,10,16 Son Kullanıcı tanımlı sinyal 1 SIGUSR2 31,12,17 Son Kullanıcı tanımlı sinyal 2 SIGCHLD 20,17,18 Yok Alt süreç durdu ya da sonlandırıldı SIGCONT 19,18,25 Durmuşsa devam etsin SIGSTOP 17,19,23 Dur Süreci durdur SIGTSTP 18,20,24 Dur tty'de yazmayı durdur SIGTTIN 21,21,26 Dur artalan süreci için tty girdisi SIGTTOU 22,22,27 Dur artalan süreci için tty çıktısı SIGKILL ve SIGSTOP sinyalleri yakalanamaz, engellenemez ve yoksayılamaz. Aşağıdaki sinyaller POSIX.1 standardında yoktur, SUSv2 ve SUSv3 / POSIX 1003.1-2001 standartlarında açıklanmıştır. Sinyal Değer Eylem Açıklama ------------------------------------------------------------------------- SIGBUS 10,7,10 Core Taşıt hatası (hatalı bellek erişimi) SIGPOLL Son Kutuplanabilir olay (Sys V). SIGIO ile aynı. SIGPROF 27,27,29 Son Profilleme zamanlayıcısında zamanaşımı SIGSYS 12,-,12 Core İşlev argümanı hatalı (SVID) SIGTRAP 5 Core İz sürme/noktasal durdurma kapanı SIGURG 16,23,21 Yok Soket üzerinde acil durum (4.2 BSD) SIGVTALRM 26,26,28 Son Sanal uyarı saati (4.2 BSD) SIGXCPU 24,24,30 Core İşlemci zaman sınırı aşıldı (4.2 BSD) SIGXFSZ 25,25,31 Core Dosya boyut sınırı aşıldı (4.2 BSD) Linux 2.2 dahil ve daha öncesinde SIGSYS, SIGXCPU, SIGXFSZ ve (SPARC ve MIPS dışındaki mimarilerde) SIGBUS sinyali için öntanımlı davranış (core çıktılanmaksızın) süreci sonlandırmaktı. (SIGXCPU ve SIGXFSZ sinyali için bazı Unix'lerde öntanımlı davranış bir core çıktılamaksızın süreci sonlandırmak şeklindedir.) Linux 2.4 bu sinyaller için POSIX 1003.1-2001 gereksinimlerine uygun olarak süreci sonlandırırken bir core çıktılamaktadır. Diğer sinyaller aşağıdadır: Sinyal Değer Eylem Açıklama ------------------------------------------------------------------------- SIGIOT 6 Core IOT kapanı. SIGABRT ile eşanlamlı SIGEMT 7,-,7 Son SIGSTKFLT -,16,- Son ek işlemcide yığıt hatası (kullanılmadı) SIGIO 23,29,22 Son G/Ç şimdi nümkün (4.2 BSD) SIGCLD -,-,18 Yok SIGCHLD ile eşanlamlı SIGPWR 29,30,19 Son Güç kaybı (System V) SIGINFO 29,-,- SIGPWR ile eşanlamlı SIGLOST -,-,- Son Dosya kilidi kaybı SIGWINCH 28,28,20 Yok Pencere boyutlandırma sinyali (4.3 BSD, Sun) SIGUNUSED -,31,- Son Kullanılmamış sinyal (SIGSYS olacak) 29 numaralı sinyal bir alpha için SIGINFO / SIGPWR iken sparc için SIGLOST'dur. SIGEMT sinyali POSIX 1003.1-2001 standardında belirtilmemesine rağmen çoğu Unix'de rastlandığı yerde öntanımlı eylem olarak genellikle süreci sonlandırır ve bir core çıktılar. SIGPWR (POSIX 1003.1-2001 standardında belirtilmemiştir) sinyali de bu Unix'lerde rastlandığı yerde öntanımlı eylem olarak genellikle yoksayılır. SIGIO (POSIX 1003.1-2001 standardında belirtilmemiştir) sinyali de başka birçok Unix'de öntanımlı olarak yoksayılır. Gerçek Zamanlı Sinyaller Linux, POSIX.4'de tanımlı (ve şimdi POSIX 1003.1-2001'de de bulunan) gerçek zamanlı oluşumlar olarak gerçek zamanlı sinyalleri destekler. Linux, 32'den (SIGRTMIN) 63'e (SIGRTMAX) kadar numaralı 32 tane gerçek zamanlı sinyal destekler. (Gerçek zamanlı sinyallerin aralıkları Unix'ler arasında değişiklik gösterdiğinden, uygulamalar gerçek zamanlı sinyalleri daima SIGRTMIN+n sözdizimi ile kullanmalıdır.) Standart sinyallerin tersine gerçek zamanlı sinyallerin önceden tanımlı anlamları yoktur: gerçek zamanlı sinyallerin tümü uygulama tanımlı amaçlar için kullanılır. (Yine de gerçek zamanlı sinyallerin ilk üçünü LinuxThreads oluşumları kullanır.) Gerçek zamanlı sinyaller aşağıdaki özelliklere sahiptir: Gerçek zamanlı sinyallerin çoklu gerçeklemeleri kuyruklanabilir. Tersine olarak, bir standart sinyal bloklanmış olduğu halde çoklu gerçeklemeleri kulanılmışsa sadece bir gerçeklemesi kuyruklanabilir. Bir sinyal sigqueue(2) kullanılarak gönderilmişse, sinyalle birlikte bir değer (bir tamsayı ya da gösterici) gönderilebilir. Sinyali alan süreç sigaction(2)'la SA_SIGACTION bayrağını kullanarak bu sinyal için bir tutucu oluşturursa, bu süreç veriyi, tutucuya ikinci argüman olarak aktarılan siginfo_t yapısının si_value alanı üzerinden sağlayabilir. Diğer taraftan, bu yapının si_pid ve si_uid alanları sinyali gönderen sürecin gerçek kullanıcı kimliği ile süreç kimliğini (PID) elde etmekte kullanılabilir. Gerçek zamanlı sinyaller garanti edilmiş bir sırada teslim edilir. Aynı türdeki çoklu gerçek zamanlı sinyaller gönderildikleri sırayla teslim edilir. Bir sürece farklı gerçek zamanlı sinyaller gönderilmişse, en düşük numaralı sinyalden başlayarak teslim edilirler (yani düşük numaralı sinyallerin önceliği daha yüksektir.). Eğer bir süreç için hem standart hem de gerçek zamanlı sinyaller askıdaysa, POSIX hangisinin önce teslim edileceğini belirlememiştir. Linux, benzer bir çok gerçeklemede olduğu gibi böyle bir durumda standart sinyallere öncelik verir. POSIX'e uygun olarak, bir oluşum, bir sürece kuyruklanacak gerçek zamanlı sinyallerin sayısının en azından _POSIX_SIGQUEUE_MAX (32) olmasına izin vermelidir. Bunula birlikte, süreç başına bir sınır koymaktansa, Linux tüm süreçler için kuyruklanacak gerçek zamanlı sinyallerin sayısı için sistem çapında bir sınır koyar. Bu sınır /proc/sys/kernel/rtsig-max dosyasında görülebilir ve izinlere bağlı olarak değiştirilebilir. /proc/sys/kernel/rtsig-max ile ilgili bir dosya ile de kaç tane gerçek zamanlı sinyalin kuyruklanmış olduğu görülebilir. UYUMLULUK POSIX.1 YAZILIM HATALARI SIGIO ve SIGLOST aynı değere sahiptir. Sonuncusu çekirdek kaynak kodunda iptal edilmiştir, ancak hala bazı yazılımların derleme süreçleri 29 numaralı sinyalin SIGLOST olduğunu düşünüyor. İLGİLİ BELGELER , , , , , , , . ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/declare.7.xml0000644000175000017500000002443510557744131020741 0ustar demirtendemirten DECLARE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DECLARE bir gösterici tanımlar DECLARE isim [ BINARY ] [ INSENSITIVE ] [ [ NO ] SCROLL ] CURSOR [ { WITH | WITHOUT } HOLD ] FOR sorgu [ FOR { READ ONLY | UPDATE [ OF sütun [, ...] ] } ] Açıklama DECLARE büyükçe bir sorgunun zamanaşımı içinde az sayıda satırın bir kullanıcı tarafından çekilmesi için kullanılabilecek göstericilerin bildirimini yapmakta kullanılır. kullanılarak veri ister metin ister ikilik biçimde göstericiden döndürülebilir. Normal göstericiler SELECT'in ürettiği gibi veriyi metin biçiminde döndürür. Veri doğal ortamında ikilik biçimde saklandığından, sistemin metin biçimine dönüşüm yapması gerekir. Metin biçiminde gelen veriyi istemci uygulamanın, üzerinde işlem yapabilmek için ikilik biçime dönüştürmesi gerekebilir. Bundan başka metin biçimindeki veri çoğunlukla ikilik biçimdeki veriden daha fazla yer kaplar. İkilik göstericiler veriyi daha kolay işlenebilen ikilik gösterimde döndürürler. Ancak, veriyi metin biçiminde göstermeyi tasarlıyorsanız, verinin metin biçiminde alınması istemci tarafında daha az çaba gerektirecektir. Bir örnek vermek gerekirse, bir sorgunun bir tamsayı değer içeren bir sütundan veri döndürmesini istiyorsanız, bir öntanımlı gösterici ile 1 içeren bir dizge alırken, bir ikilik gösterici bu değerin 4 baytlık alan içeren dahili gösterimini döndürecektir (big-endian -- en kıymetli bayt ilk). İkilik göstericiler dikkatli kullanılmalıdır. psql dahil çoğu uygulama, ikilik göstericileri bilmez ve veriyi metin biçiminde döndürür. "Gelişmiş sorgulama" (extended query) protokolünü kullanan bir istemci uygulaması, verilen bir FETCH komutuyla, Bind protokolünün veriyi ikilik biçimde mi yoksa metin biçiminde mi alacağını belirtir. Bu seçim göstericinin bildirilmesi sırasında belli bir biçime zorlanabilir. Gelişmiş sorgu protokolü kullanarak bir ikilik gösterici alınabileceğini ummak, bu nedenle atıldır; her gösterici metin ya da ikilik olarak ele alınabilir. Parametreler isim Oluşturulacak göstericinin ismi. BINARY Göstericinin metin değil ikilik biçimde veri döndürmesini sağlar. INSENSITIVE Göstericiden alınan verinin, gösterici etkinken, soruladığı tablolardaki güncellemelerden etkilenmeyeceğini belirtir. PostgreSQL'de tüm göstericiler böyledir ve bu sözcük şimdilik etkisizdir, sadece SQL standardıyla uyum için vardır. SCROLL NO SCROLL Göstericinin satırları sıralı olmayan biçimde döndürmek için kullanılabileceğini belirtmek için kullanılır. SCROLL deyiminin belirtilmesi, sorgunun çalıştırılma planının karmaşıklığına bağlı olarak, sorgunun çalışması sırasında bir başarım kaybı oluşturabilir. NO SCROLL ise, göstericinin satırları sıralı olmayan biçimde döndürmek için kullanılamayacağını belirtir. WITH HOLD WITHOUT HOLD WITH HOLD, göstericinin oluşturulduğu hareketin tamamlanmasından sonra kullanılmaya devam edilebileceğini belirtir. WITHOUT HOLD ise göstericinin oluşturulduğu hareket dışında kullanılamayacağını belirtir. Ne WITHOUT HOLD ne de WITH HOLD belirtilmişse, WITHOUT HOLD öntanımlıdır. sorgu Gösterici tarafından döndürülecek satırları üretecek bir SELECT cümlesi. Geçerli sorgular hakkında bilgi edinmek için kılavuz sayfasına bakınız. FOR READ ONLY FOR UPDATE FOR READ ONLY göstericinin salt okunur kipte kullanılacağını belirtir. FOR UPDATE ise göstericinin tabloları güncellemekte kullanılacağını belirtir. Gösterici güncellemeleri PostgreSQL'de desteklenmediğinden, FOR UPDATE kullanımı bir hata iletisine sebep olacak, FOR READ ONLY deyiminin ise bir etkisi olmayacaktır. sütun Gösterici tarafından güncellenecek sütunlar. Gösterici güncellemeleri PostgreSQL'de desteklenmediğinden, FOR UPDATE kullanımı bir hata iletisine sebep olur. BINARY, INSENSITIVE ve SCROLL sözcükleri herhangi bir sırada kullanılabilir. Ek Bilgi WITH HOLD belirtilmedikçe, bu cümle ile oluşturulan gösterici sadece o anki hareketin içinde kullanılmış olabilir. Bu nedenle, WITH HOLD'suz DECLARE bir hareket kümesinin dışında kullanışsız olduğu gibi, kullanıldığı takdirde PostgreSQL bir hata iletisi üretecektir. Bir hareket kümesini tanımlamak için , ve kullanılır. Eğer WITH HOLD belirtilmiş ve göstericinin oluşturulduğu hareket baaşarıyla tamamlanmışsa, bu gösterici aynı oturumun daha sonraki hareketleri tarafından erişilebilir olacaktır. (Fakat hareket kesintiye uğramış ve tamamlanmamışsa, gösterici iptal edilir.) WITH HOLD ile oluşturulmuş bir gösterici, doğrudan bir CLOSE komutuyla ya da dolaylı olarak oturum sonunda kapatılır. Şimdiki gerçeklenimde, böyle bir gösterici tarafından sunulan satırlar ya geçici bir dosyaya ya da belleğe kopyalanarak daha sonraki hareketler için kullanılabilir kalması sağlanır. Bir gösterici satırların geri yönde çekilmesi için kullanılacaksa, bu gösterici bildirilirken SCROLL seçeneği belirtilmelidir. Bu SQL standardının gereğidir. Ancak, önceki sürümlerle uyumluluk için, eğer göstericinin sorgusu desteklenmek için ek bir masraf gerektirmeyecek kadar basitse, PostgreSQL SCROLL olmaksızın geriye doğru satır çekmeye izin verecektir. Yine de, uygulama geliştiriciler önerimiz, SCROLL belirtmeden oluşturulmuş göstericilere, geriye doğru satır çekimi için güvenmemeleri olacaktır. Eğer, NO SCROLL belirtilmişse hiçbir durumda geri yönde satır çekmeye izin verilmeyecektir. SQL standardı sadece gömülü SQLde göstericiler için hükümler içerir. PostgreSQL sunucusu göstericiler için bir OPEN deyimi gerçeklemez; bir gösterici bildirildiği andan itibaren açık kabul edilir. Yine de, PostgreSQL'in gömülü SQL önişlemcisi olan ECPG, DECLARE ve OPEN deyimlerini de içererek, standart SQL uzlaşımlarını destekler. Örnekler Bir göstericiyi bildirmek için: DECLARE liahona CURSOR FOR SELECT * FROM films; Gösterici kullanımı ile ilgili daha fazla örnek için kılavuz sayfasına bakınız. Uyumluluk SQL standardı sadece gömülü SQL'de ve modüllerde göstericilere izin verir. PostgreSQL ise, göstericilerin etkileşimli olarak kullanımına izin verir. SQL standardı göstericilerin tablo verisini güncellemek için kullanımına izin verir. PostgreSQL göstericilerinin ise hepsi salt okunurdur. İkilik göstericiler bir PostgreSQL oluşumudur. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_group.7.xml0000644000175000017500000000614010560114175021647 0ustar demirtendemirten ALTER GROUP 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER GROUP bir kullanıcı grubunun özniteliklerini değiştirir ALTER GROUP grupismi ADD USER kullanıcı_ismi [, ... ] ALTER GROUP grupismi DROP USER kullanıcı_ismi [, ... ] ALTER GROUP grupismi RENAME TO yeni_isim Açıklama ALTER GROUP bir kullanıcı grubunun özniteliklerini değiştirir. İlk iki biçim kullanıcıları gruba eklemek ve gruptan çıkarmak için kullanılır. Bu biçimleri sadece veritabanının ayrıcalıklı kullanıcısı kullanabilir. Üçüncü biçim grubun ismini değiştirir. Bunu sadece veritabanının ayrıcalıklı kullanıcısı yapabilir. Parametreler grupismi Değişiklik yapılacak grubun ismi. kullanıcı_ismi Gruba eklenecek ya da gruptan çıkarılacak kullanıcının ismi. Belirtilecek kullanıcı ismi mevcutlardan biri olmalıdır; ALTER GROUP yeni bir kullanıcı oluşturmaz ve kullanıcıyı silmez. yeni_isim Grubun yeni ismi. Örnekler Bir gruba kullanıcıları eklemek için: ALTER GROUP staff ADD USER karl, john; Bir gruptan bir kullanıcıyı çıkarmak için: ALTER GROUP workers DROP USER beth; Uyumluluk SQL standardında ALTER GROUP diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/delete.7.xml0000644000175000017500000001155610557743644020614 0ustar demirtendemirten DELETE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DELETE bir tablo satırını siler DELETE FROM [ ONLY ] tablo [ WHERE koşul ] Açıklama DELETE, belirtilen tablodan yeri WHERE deyimi ile saptanan satırı siler. WHERE deyiminin yokluğunda tablonun tüm satırlarını siler; sonuç, geçerli ama boş bir tablo olur. bir PostgreSQL oluşumu olarak, bir tablodaki tüm satırları silmek için daha hızlı bir mekanizma içerir. Öntanımlı olarak, DELETE belirtilen tablodakinden başka, tablonun alt tablolarındaki satırları da silecektir. Sadece belirttiğiniz tablodaki satırların silinmesini istiyorsanız, cümlede ONLY kullanmalısınız. Bir tablodan satır silebilmek için, tablo üzerinde DELETE izninizin olması gereğinden başka, koşul ile belirtilen değerleri tablodan okuyabilmek için de SELECT izniniz olması gerekir. Parametreler tablo Mevcut bir tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). koşul Silinecek satırları seçmekte kullanılacak, boolean türünde değer döndüren bir ifade. Çıktı Başarılı bir işlemin ardından, DELETE komutu şöyle bir çıktı ile döner: DELETE miktar Burada miktar silinen satırların sayısıdır. miktar 0 ise koşul ile eşleşen bir satır bulunamamış demektir (bu bir hata sayılmaz). Ek Bilgi PostgreSQL, WHERE deyiminin koşulu olarak başka tabloların sütunlarına da başvurmanızı mümkün kılar. Örneğin, belli bir yapımcının bütün filmlerini silmek için şöyle bir cümle yazılabilir: DELETE FROM films WHERE producer_id = producers.id AND producers.name = 'foo'; Burada yapılan aslında, films ve producers tabloları arasında katılım oluşturup, koşula uyan films satırlarını silinmiş olarak imlemektir. Bu sözdizimi standart değildir. Standart yol: DELETE FROM films WHERE producer_id IN (SELECT id FROM producers WHERE name = 'foo'); şeklinde yazmaktır. Yine de, bazı durumlarda ilk sözdizimi alt seçimli ikinci tarza göre hem daha kolay yazılmakta hem de işlemin yerine getirilmesi daha hızlı olabilmektedir. Katılımlı sözdizimine tek itiraz, kullanılan tabloların listesinin açıkça belli olmayışı, bu sebeple de biraz daha hataya açık olması, ayrıca kendine katılımlı işlemin yapılamayışıdır. Örnekler Müzikâller dışında tüm filmleri silmek için: DELETE FROM films WHERE kind <> 'Musical'; films tablosunu temizlemek için: DELETE FROM films; Uyumluluk Bir PostgreSQL oluşumu olarak WHERE deyiminin koşulunda başka tabloların sütunlarına da başvurulabilmesi dışında, bu komut SQL standardına uygundur. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_table.7.xml0000644000175000017500000010670610560052642021747 0ustar demirtendemirten CREATE TABLE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE TABLE yeni bir tablo tanımlar CREATE [ [ GLOBAL | LOCAL ] { TEMPORARY | TEMP } ] TABLE tablo_ismi ( { sütun_ismi veri_türü [ DEFAULT öntanımlı_ifade ] [ sütun_kısıtı [ ... ] ] | tablo_kısıtı | LIKE ana_tablo [ { INCLUDING | EXCLUDING } DEFAULTS ] } [, ... ] ) [ INHERITS ( ana_tablo [, ... ] ) ] [ WITH OIDS | WITHOUT OIDS ] [ ON COMMIT { PRESERVE ROWS | DELETE ROWS | DROP } ] [ TABLESPACE tabloalanı ] Buradaki sütun_kısıtı: [ CONSTRAINT kısıt_ismi ] { NOT NULL | NULL | UNIQUE [ USING INDEX TABLESPACE tabloalanı ] | PRIMARY KEY [ USING INDEX TABLESPACE tabloalanı ] | CHECK (ifade) | REFERENCES başvuru_tablosu [ ( başvuru_sütunu ) ] [ MATCH FULL | MATCH PARTIAL | MATCH SIMPLE ] [ ON DELETE eylem ] [ ON UPDATE eylem ] } [ DEFERRABLE | NOT DEFERRABLE ] [ INITIALLY DEFERRED | INITIALLY IMMEDIATE ] ve tablo_kısıtı: [ CONSTRAINT kısıt_ismi ] { UNIQUE ( sütun_ismi [, ... ] ) [ USING INDEX TABLESPACE tabloalanı ] | PRIMARY KEY ( sütun_ismi [, ... ] ) [ USING INDEX TABLESPACE tabloalanı ] | CHECK ( ifade ) | FOREIGN KEY ( sütun_ismi [, ... ] ) REFERENCES başvuru_tablosu [ ( başvuru_sütunu [, ... ] ) ] [ MATCH FULL | MATCH PARTIAL | MATCH SIMPLE ] [ ON DELETE eylem ] [ ON UPDATE eylem ] } [ DEFERRABLE | NOT DEFERRABLE ] [ INITIALLY DEFERRED | INITIALLY IMMEDIATE ] Açıklama CREATE TABLE o anki veritabanınında yeni bir tabloyu ilk olarak boş bir tablo olarak oluşturacaktır. Tablonun sahibi komutu çalıştıran kullanıcı olacaktır. Eğer bir şema ismi belirtilmişse (CREATE TABLE myschema.mytable ... gibi), tablo belirtilen şemada oluşturulur. Aksi takdirde o an geçerli olan şemada oluşturulur. Geçici tablolar bir özel şema içinde mevcuttur, dolayısıyla bir geçici tablo oluştururken bir şema ismi belirtilmeyebilir. Tablo ismi şema içindeki diğer tabloların, indekslerin ve sanal tabloların isimlerinden farklı olmalıdır. CREATE TABLE ayrıca, özdevinimli olarak tablonun bir satırına karşılık olarak karma bir veri türü oluşturur. Bu nedenle, aynı şema içindeki tablolar mevcut veri türleriyle aynı isme sahip olamazlar. İsteğe bağlı kısıt deyimleri ile yeni veya güncellenen satırların yerleştirme ve güncelleme işlemlerinin sağlaması gereken kısıtlar (sınamalar) belirtilir. Bir kısıt, tablo içinde çeşitli yollarla geçerli değerlerin tanımlanmasına yardımcı olacak bir SQL nesnesidir. Kısıtları tanımlamanın iki yolu vardır: tablo kısıtları ve sütun kısıtları. Bir sütun kısıtı bir sütun tanımının parçası olarak tanımlanır ve birden fazla sütunu kuşatabilir. Her sütun kısıtı ayrıca, bir tablo kısıtı olarak da yazılabilir; bir kısıt sadece bir sütunu etkilediğinde bir sütun kısıtı sayılabilir. Parametreler TEMPORARY veya TEMP Belirtilmişse tablo bir geçici tablo olarak oluşturulur. Geçici tablolar bir oturumun sonunda özdevinimli olarak silinir, bazan isteğe bağlı olarak bir hareketin sonunda da silinebilir (aşağıdaki ON COMMIT açıklamasına bakınız). şema nitelemeli ismlerle başvurulmadıkça, aynı isimle varolan kalıcı tablolar geçici tablonun varlığı durumunda o anki oturuma görünür olmazlar. Bir geçici tablo üzerinde oluşturulan indeksler de özdevinimli olarak geçici olacaktır. İsteğe bağlı olarak, TEMPORARY veya TEMP'den önce GLOBAL veya LOCAL yazılabilir. Bu, PostgreSQL'de bir şey farkettirmez, ama yine de bölümüne bakın. tablo_ismi Oluşturulacak tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). sütun_ismi Yeni tabloda oluşturulacak bir sütunun ismi. veri_türü Sütunun veri türü. Bu, dizi belirteçleri içerebilir. PostgreSQL tarafından desteklenen veri türleri hakkında bilgi edinmek için adresine bakınız. DEFAULT öntanımlı_ifade DEFAULT deyimi sütun tanımının içinde görünerek sütun için bir öntanımlı veri değeri atar. Değer, bir değişken içrmeyen bir ifadedir (tablo içinde diğer sütunlara çağraz başvurulara ve altsorgulara izin verilmez). Öntanımlı ifadenin veri türü sütunun veri türü ile eşleşmelidir. Önanımlı ifade, sütun için bir değer belirtmeyen bir veri girme işleminde sütun değeri olarak kullanılacaktır. Bir sütun için öntanımlı bir değer belirtilmezse, NULL öntanımlıdır. INHERITS ( ana_tablo [, ... ] ) İsteğe bağlı INHERITS deyimi, yeni bir tablonun tüm sütunlarını miras alacağı tabloların bir listesini belirtmek için kullanılır. INHERITS kullanımı yeni çocuk tablo ile onun abeveyni olan tablo arasında kalıcı bir birliktelik oluşturur. Ebeveynler üzerindeki şema değişiklikleri normalde çocukları da etkiler ve öntanımlı olarak çocuk tablonun verisi ebeveynler tarafından paylaşılır. Eğer aynı sütun ismi birden fazla ebeveyn tabloda mevcutsa ve bu tabloların bu sütunları veri türü bakımından eşleşmediği takdirde bir hata raporlanacaktır. Eğer böyle bir durum yoksa, yinelenen sütunlar yani tabloda tek bir sütun oluşturacak şekilde katıştırılırlar. Eğer yeni tablonun sütun isimleri listesi aynı zamanda miras alınmış bir sütun da içeriyorsa, veri türü miras alınan sütunlara benzer şekilde eşleşmeli ve sütun tanımları tek bir sütun olarak katıştırılmalıdır. Ancak, miras alınan ve yeni sütun bildirimlerinin eşdeğer kısıtla belirtmesi gerekmez: bildirimlerden toplanan tüm kısıtlar birlikte katıştırılır ve tümü yeni tabloya uygulanır. Eğer yeni tablo sütun için açıkça bir öntanımlı değer belirtiyorsa, bu öntanımlı değer, miras alınan sütun bildirimlerin gelen öntanımlıların yerine geçer. Aksi takdirde, sütun için öntanımlı değer belirten her ebeveyn aynı öntanımlı değeri belirtmelidir, yoksa bir hata raporlanacaktır. LIKE ana_tablo [ { INCLUDING | EXCLUDING } DEFAULTS ] LIKE deyimi, yeni bir tabloya veri türleri ve boş olmayan kısıtları ile birlikte tüm sütun isimlerinin özdevinimli kopyalanacağı bir tablo belirtir. INHERITS'in tersine, yeni tablo ve özgün tablo oluşturma işleminden sonra tamamen birbirlerinin kopyası olurlar. Özgün tabloda yapılacak değişiklikler yeni tabloya uygulanmayacak ve yeni tabloda özgün tablodan alınmış veri olmayacaktır. Kopyalanan sütun tanımları için öntanımlı olan ifadeler sadece INCLUDING DEFAULTS belirtilmişse kopyalanacaktır. Öntanımlı davranış öntanımlı olan ifadelerin dışlanması ve sonuç olarak yeni tablonun tüm sütunlarının boş öntanımlılara sahip olmasıdır. WITH OIDS WITHOUT OIDS Bu isteğe bağlı deyimler, yeni tablonun satırlarının onlara atanacak OID'lere (nesne belirteçlerine) sahip olup olmayacağını belirtmekte kullanılır. Eğer ne WITH OIDS ne de WITHOUT OIDS belirtilmişse, öntanımlı değer default_with_oids yapılandırma parametresinin değerine bağlıdır. (Eğer yeni tablo nesne belirteçlerine sahip bir tabloyu miras alıyorsa, tabloyu oluşturan cümle WITHOUT OIDS içerse bile WITH OIDS geçerli olur.) Eğer WITHOUT OIDS belirtilmiş ve uygulanmışsa, yeni tablo nesne belirteçlerini saklamaz ve girilen her yeni satır için bir nesne belirteci atanmaz. Nesne belirteci tüketimi azalacağından ve bu suretle 32 bitlik OID sayacının başa dönmesi erteleneceğinden genelde edilen zahmete değer. Sayaç bir kere başa döndü mü, nesne belirteçlerinin artık eşsiz olmayacağı varsayılır ve bu onları nispeten daha az yararlı hale getirir. Nesne belirteçlerinin dışlanması ek olarak, her satır için 4 bayt (çoğu makinede) olmak üzere tablonun disk üzerinde kaplayacağı alanı düşürecek ve başarımı oldukça arttıracaktır. Tablo oluşturulduktan sonra nesne belirteçlerini kaldırmak için kullanın. CONSTRAINT kısıt_ismi Bir sütun ya da tablo kısıtı için isteğe bağlı bir isim. Belirtilmezse ismi sistem üretir. NOT NULL Sütunun boş değer içeremeyeceğini belirtir. NULL Sütunun boş değer içermesine izin verilir. bu öntanımlıdır. Bu deyim, sadece standartdışı SQL veritabanlarıyla uyumluluk için vardır. Yeni uygulamalarda kullanımından vazgeçilmelidir. UNIQUE ( sütun_kısıtı ) UNIQUE ( sütun_ismi [, ... ] ) ( tablo_kısıtı ) UNIQUE kısıtı, bir tablonun bir veya daha fazla sütunundan oluşan bir grubunun sadece eşsiz değerler içerebileceğini belirtir. Eşsiz tablo kısıtının davranışı, çok sayıda sütun belirtilebilmesi dışında sütun kısıtınınki ile aynıdır. Eşsizlik kısıtının amacına uygun olarak, boş değerlerin eşit olmadıkları varsayılır. Her eşsiz tablo kısıtı, aynı tabloda tanımlanmış diğer eşsizlik veya birincil anahtar kısıtı tarafından isimlendirilmiş sütun grubundan farklı bir sütun grubunu isimlendirmelidir. (Aksi takdirde, yalnızca, aynı kısıt iki kere listelenmiş olur.) PRIMARY KEY ( sütun_kısıtı ) PRIMARY KEY ( sütun_ismi [, ... ] ) ( tablo_kısıtı ) Birincil anahtar kısıtı bir tablonun bir sütununun ya da sütunlarının sadece elsiz ve boş olmayan değerler içerebileceğini belirtir. Teknik olarak, PRIMARY KEY sadece UNIQUE ile NOT NULL deyiminin birleşimidir, fakat bir sütun grubunun birincil anahtar olarak belirtilmesi ayrıca, şema tasarımı hakkında hamveri sağlar; bir birincil anahtar uygulanmış gibi diğer tablolar, bu tablonun satırları için bir eşsiz belirteç olarak bu sütun grubuna bel bağlayayabilir. İster sütun ister tablo kısıtı olarak belirtilsin, bir tablo için sadece bir birincil anahtar belirtilebilir. Birincil anahtar kısıtı, aynı tabloda tanımlanmış bir eşsizlik kısıtı tarafından isimlendirilmiş diğer sütun gruplarından farklı bir sütun grubunu isimlendirmelidir. CHECK (ifade) CHECK deyimi, bir veri girme veya güncelleme işlemi sonucunda yeni ya da güncellenmiş satırların sağlaması gereken bir mantıksal sonuç üreten bir ifadeyi belirtmek için kullanılır. TRUE veya UNKNOWN olarak sonuçlanan ifadeler başarılı kabul edilir. Bir veri girme veya güncelleme işleminin ürettiği bir FALSE sonucunda bir hata olağandışılığı oluşur ve bu veri girme veya güncelleme işlemi veritabanını değiştirmez. Bir tablo kısıtı içinde görünen bir ifade çok sayıda sütunun değeri ile ilgili olabilirken, bir sütun kısıtı olarak belirtilen bir sınama kısıtı sadece bu sütunun değeriyle ilgili olmalıdır. Şimdilik, CHECK ifadeleri ne altsorgu içerebilir ne de üzerinde çalışılan satır dışındaki sütunların değerleriyle ilgili olabilir. REFERENCES başvuru_tablosu [ ( başvuru_sütunu ) ] [ MATCH FULL | MATCH PARTIAL | MATCH SIMPLE ] [ ON DELETE eylem ] [ ON UPDATE eylem FOREIGN KEY ( sütun_ismi [, ... ] ) REFERENCES başvuru_tablosu [ ( başvuru_sütunu [, ... ] ) ] [ MATCH FULL | MATCH PARTIAL | MATCH SIMPLE ] [ ON DELETE eylem ] [ ON UPDATE eylem ] } ( tablo_kısıtı ) Bu deyimler, başvurulan tablonun bir satırının başvurulan sütunlarındaki değerlerle eşleşmesi gereken değerler içermesi istenen yeni tablonun bir ya da daha fazla sütunundan oluşan bir sütun grubunu gerektiren bir yabancı anahtar kısıtı belirtir. Eğer başvuru_sütunu belirtilmezse, başvuru_tablosu'nun birincil anahtarı kullanılır. Başvurulan sütunlar, başvurulan tablodaki bir eşsizlik veya bir birincil anahtar kısıtınının sütunları olmalıdır. Bşvurulan sütunlara girilen bir değer, başvurulan tablonun ve başvurulan sütunların değerleriyle belirtilen eşleşme türü kullanılarak eşleşmelidir. Üç eşleşme türü vardır: MATCH FULL, MATCH PARTIAL ve aynı zamanda öntanımlı olan MATCH SIMPLE. MATCH FULL, tüm yabancı anahtar sütunları boş olmadıkça, bir çok sütunlu yabancı anahtarın tek sütununun boş olmasına izin vermeyecektir. MATCH SIMPLE, diğer yabancı anahtar sütunları boş değer içermezken, bazı yabancı anahtar sütunlarının boş değer içermesine izin verecektir. MATCH PARTIAL ise henüz gerçeklenmemiştir. Ek olarak, başvurulan sütunlardaki veri değiştiğinde, bu tablonun sütunlarının verisi üzerinde bazı eylemler uygulanır. ON DELETE deyimi, başvurulan tablodaki başvurulan satır silindiğinde uygulanacak eylemi belirtmekte kullanılır. Benzer şekilde, ON UPDATE deyimi, başvurulan tablodaki başvurulan sütun yeni bir değerle güncellendiğinde uygulanacak eylemi belirtmekte kullanılır. Eğer başvurulan satır güncellenmeksizin bu sütunu içeren satır güncellenmişse, bir işlem yapılmaz. NO ACTION sınaması dışında hiçbir göreli eylem, kısıtta ertelenebileceği belirtilmiş olsa bile ertelenemez. Her deyim için olası eylemler şunlardır: NO ACTION Silme veya güncelleme işlemini bir yabancı anahtar kısıtı çelişkisi ürettiğinde bunu belirten bir hatanın üretilmesini sağlar. Eğer kısıt ertelenmişse ve başvurulan satırlar hala mevcutsa, bu hata kısıtın sınanması sırasında üretilecektir. Bu öntanımlı eylemdir. RESTRICT Silme veya güncelleme işlemini bir yabancı anahtar kısıtı çelişkisi ürettiğinde bunu belirten bir hatanın üretilmesini sağlar. Sınamanın ertelenebilir olmaması dışında NO ACTION'a benzer. CASCADE Silinen satıra başvuran bir satırın silinmesini ya da başvuran sütunun değerinin başvurulan sütunun yeni değerine güncellenmesini sağlar. SET NULL Başvuran sütunların boş olmasını sağlar. SET DEFAULT Başvuran sütunlara öntanımlı değerlerinin atanmasını sağlar. Eğer başvurulan sütunlar sıkça değişmiyorsa, yabancı anahtar sütununa bir indeks eklemek akıllıca olur, böylece yabancı anahtar sütunu ile ilgili göreli eylemler daha verimli uygulanabilir. DEFERRABLE NOT DEFERRABLE Kısıtın ertelenip ertelenmeyeceğini belirler. Ertelenebilir olmayan (not deferrable) bir kısıt her deyimden sonra anında sınanacaktır. Ertelenebilir bir kısıt ise, deyimi kullanılarak hareketin sonuna kadar ertelenebilir. NOT DEFERRABLE öntanımlıdır. Şimdilik sadece yabancı anahtar kısıtları bu deyimleri kabul etmektedir. Diğer tüm kısıt türleri ertelenebilir değildir. INITIALLY IMMEDIATE INITIALLY DEFERRED Eğer bir kısıt ertelenebilirse, bu deyim kısıtın öntanımlı sınama zamanını belirtmek için kullanılabilir. Eğer kısıt INITIALLY IMMEDIATE ise, her deyimden sonra sınanacaktır. Eğer kısıt INITIALLY DEFERRED ise, sadece hareketin sonunda sınanır. Kısıtın sınama zamanı cümlesi ile değiştirilebilir. ON COMMIT Geçici tabloların hareket kümesinin sonundaki davranışı, ON COMMIT kullanılarak denetlenebilir. Üç seçeneği vardır: PRESERVE ROWS Hareketin sonunda özel bir eylem yapılmaz. Bu öntanımlı davranıştır. DELETE ROWS Her hareket kümesinin sonunda geçici tablonun satırları silinir. Aslında, her teslimde (commit) özdevinimli bir yapılır. DROP Geçici tablo o anki hareket kümesinin sonunda silinecektir. TABLESPACE tabloalanı tabloalanı, yeni tablonun içinde oluşturulacağı tablo alanının ismidir. Belirtilmezse, default_tablespace yapılandırma parametresinin değeri, bu parametrenin değeri boş dizge ise veritabanının öntanımlı tablo alanı kullanılır. USING INDEX TABLESPACE tabloalanı Bir UNIQUE veya PRIMARY KEY kısıtı ile ilişkili olarak oluşturulacak indeksdeki tablo alanının seçimini mümkün kılar. Belirtilmezse, default_tablespace yapılandırma parametresinin değeri, bu parametrenin değeri boş dizge ise veritabanının öntanımlı tablo alanı kullanılır. Ek Bilgi Nesne belirteçlerinin (OID) yeni uygulamalarda kullanılması önerilmez: mümkünse, bir SERIAL veya başka bir kayıt listesi üretecinin, tablonun birincil anahtarı olarak kullanılması önerilir. Yine de uygulamanız, bir tablonun belli bir satırını belirtmek için nesne belirteçlerini kullanıyorsa, tablodaki nesne belirteçlerinin sayaç başa döndükten spnra bile satırları eşsiz olarak belirttiğinden emin olmak için tablonun oid sütununda bir eşsizlik kısıtı oluşturmanızı öneririz. Bu nesne belirteçlerinin veritabanı çapında eşsiz olduğunu kabulden kaçının; eğer veritabanı çapında eşsiz bir belirtece ihtiyacınız varsa, tableoid ile tablonun oid sütununu birlikte kullanın. Birincil anahtarı olmayan tablolar için, hem bir OID hem de bir eşsiz veri anahtarı olmaksızın, satırları belirtmek zor olacağından, WITHOUT OIDS kullanımı önerilmez. PostgreSQL eşsizliği güçlendirmek için her eşsizlik kısıtı ve her birincil anahtar kısıtı için bir indeksi özdevinimli olarak oluşturur. Bu suretle, birincil anahtar ütunu için açıkça bir indeks oluşturmak gerekmez. (Daha fazla bilgi için kılavuz sayfasına bakınız.) Eşsizlik kısıtları ve birincil anahtarlar, şimdiki gerçeklenimde miras alınmamaktadır. Bu, eşsizlik kısıtları ile miras almanın birleşimini tersine işlevsiz yapar. Bir tablo 1600 sütundan fazla sütun içeremez. (Uygulamada, demet uzunluğu kısıtlarından dolayı etkin sınır daha düşüktür.) Örnekler films ve distributors tablolarını oluşturmak için: CREATE TABLE films ( code char(5) CONSTRAINT firstkey PRIMARY KEY, title varchar(40) NOT NULL, did integer NOT NULL, date_prod date, kind varchar(10), len interval hour to minute ); CREATE TABLE distributors ( did integer PRIMARY KEY DEFAULT nextval('serial'), name varchar(40) NOT NULL CHECK (name <> '') ); 2 boyutlu bir dizi ile bir tablo oluşturmak için: CREATE TABLE array_int ( vector int[][] ); films tablosu için bir eşsiz tablo kısıtının tanımlanması. Eşsiz tablo kısıtları tablonun bir veya daha fazla sütunu için tanımlanabilir: CREATE TABLE films ( code char(5), title varchar(40), did integer, date_prod date, kind varchar(10), len interval hour to minute, CONSTRAINT production UNIQUE(date_prod) ); Bir sınama sütunu kısıtı tanımlamak için: CREATE TABLE distributors ( did integer CHECK (did > 100), name varchar(40) ); Bir sınama tablo kısıtı tanımlamak için: CREATE TABLE distributors ( did integer, name varchar(40) CONSTRAINT con1 CHECK (did > 100 AND name <> '') ); films tablosu için bir birincil anahtar tablo kısıtının tanımlanması. Birincil anahtar tablo kısıtları tablonun bir ya da daha fazla sütununda tanımlanabilir: CREATE TABLE films ( code char(5), title varchar(40), did integer, date_prod date, kind varchar(10), len interval hour to minute, CONSTRAINT code_title PRIMARY KEY(code,title) ); distributors tablosu için bir birincil anahtar kısıtının tanımlanması. Aşağıdaki iki örnek eşdeğerdir, ilki tablo kısıtı sözdizimini, ikincisi sütun kısıtı sözdizimini kullanır: CREATE TABLE distributors ( did integer, name varchar(40), PRIMARY KEY(did) ); CREATE TABLE distributors ( did integer PRIMARY KEY, name varchar(40) ); Aşağıdaki örnekte, name sütunu için öntanımlı değer olarak bir dizge sabiti atanmakta; did sütununun öntanımlı değeri bir kayıt listesinin sonraki değeri seçilerek üretilmekte; modtime sütununun öntanımlı değeri ise satıra verinin girildiği zaman olmaktadır. CREATE TABLE distributors ( name varchar(40) DEFAULT 'Luso Films', did integer DEFAULT nextval('distributors_serial'), modtime timestamp DEFAULT current_timestamp ); distributors tablosunda açıkça bir isim belirterek iki NOT NULL sütun kısıtının tanımlanması: CREATE TABLE distributors ( did integer CONSTRAINT no_null NOT NULL, name varchar(40) NOT NULL ); name sütunu için bir eşsizlik kısıtının tanımlanması: CREATE TABLE distributors ( did integer, name varchar(40) UNIQUE ); Bu örnek, yukarıdaki örneğe eşdeğerdir: CREATE TABLE distributors ( did integer, name varchar(40), UNIQUE(name) ); diskvol1 tablo alanında cinemas tablosunun oluşturulması: CREATE TABLE cinemas ( id serial, name text, location text ) TABLESPACE diskvol1; Uyumluluk CREATE TABLE cümlesi SQL-92 ve SQL:1999'un bir alt kümesi ile aşağıda belirtilenler dışında uyumludur. Geçici tablolar CREATE TEMPORARY TABLE sözdizimi bakımından SQL standardına benzese de etkisi aynı değildir. Standartta, geçici tablolar bir defada tanımlanır ve onlara ihtiyaç oldukça he oturumda özdevinimli olarak mevcut olurlar (başlangıçta boş içerikle). PostgreSQL'de ise, bir geçici tablonun her gerekişinde oturumda CREATE TEMPORARY TABLE cümlesinin açıkça çalıştırılması gerekir. Bu, farklı oturumların aynı geçici tabloyu farklı amaçlarla kullanabilmesine olanak sağlar. Halbuki standardın yaklaşımı, belirtilen geçici tablo ismiyle erişilen her kopyanın aynı tablo yapısına sahip olması şeklinde bir sınırlama içerir. Standardın geçici tabloların davranışıyla ilgili tanımı geniş çapta yoksayılır. Bu noktada, PostgreSQL'in davranışı çeşitli başka SQL veritabanlarınınkine benzerlik gösterir. Standardın yerel ve genel geçici tabloları ayrımsama yöntemi, PostgreSQL'in sahip olmadığı modül kavramına oturtulduğundan, PostgreSQL aynı yöntemi kullanmaz. Uyumluluk uğruna, PostgreSQL bir geçici tablo bildiriminde GLOBAL ve LOCAL anahtar sözcüklerini kabul eder, ama bunların bir etkisi yoktur. Geçici tablolar için ON COMMIT deyimi SQL standardıyla benzerlik gösterse de, bazı farklar vardır. Eğer ON COMMIT belirtilmezse, SQL öntanımlı davranış olarak ON COMMIT DELETE ROWS belirtiken, PostgreSQL öntanımlı davranış olarak ON COMMIT PRESERVE ROWS belirtir. ON COMMIT DROP seçeneği ise SQL standardında yoktur. Sütun Sınama Kısıtları SQL standardı, CHECK sütun kısıtlarının sadece uygulandığı sütun ile ilgili olabileceğini söyler; sadece CHECK tablo kısıtları çok sayıda sütun ile ilgili olabilir. PostgreSQL böyle bir sınırlamayı zorunlu kılmaz; sütun ve tablo kısıtlarının farksız olduğunu kabul eder. <command>NULL</command> Kısıtı NULL kısıtı (aslında bir kısıt değildir) (ve simetriği olan NOT NULL kısıtı), bir PostgreSQL oluşumudur ve bazı başka veritabanı sistemleriyle uyumluluk adına vardır. Bir sütun için zaten öntanımlı olduğundan varlığı basitçe kuru gürültüdür. Kalıtım INHERITS deyimi ile çok sayıda miras alınması bir PostgreSQL oluşumudur. SQL:1999 standardı (ama, SQL-92 değil), farklı bir sözdizimi ve farklı sözcüklerle tek bir miras alma deyimi tanımlar. SQL:1999 tarzı kalıtım henüz PostgreSQL tarafından desteklenmemektedir. Nesne Kimlikleri PostgreSQL'in OID kavramı standart değildir. Sıfır Sütunluk Tablolar PostgreSQL bir tablonun hiç sütun içermeksizin oluşturulmasına izin verir (CREATE TABLE foo(); gibi). Bu bir PostgreSQL oluşumudur. SQL standardı sıfır sütunluk tablolara izin vermez. Sıfır sütunluk tablolar kendi başlarına çok kullanışlı olmamakla beraber, buna izin verilmemesi, ALTER TABLE DROP COLUMN için tuhaf özel durumlar oluşmasına yol açar, dolayısıyla standardın bu sınırlamasını yoksaymak daha temiz görünür. Tablo Alanları PostgreSQL'in tablo alanı kavramı standardın bir parçası değildir. Dolayısıyla, TABLESPACE ve USING INDEX TABLESPACE deyimleri birer PostgreSQL oluşumudur. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_operator.7.xml0000644000175000017500000000671410557742616022227 0ustar demirtendemirten DROP OPERATOR 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP OPERATOR bir işleci kaldırır DROP OPERATOR isim ( { soltaraf_türü | NONE } , { sağtaraf_türü | NONE } ) [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP OPERATOR mevcut bir işleci veritabanından kaldırır. Bu komutu çalıştırabilmek için işlecin sahibi olmalısınız. Parametreler isim Kaldırılacak işlecin ismi (şema nitelemeli olabilir). soltaraf_türü İşlecin sol tarafındaki terimin veri türü; işlecin soltaraf terimi yoksa, NONE yazın. sağtaraf_türü İşlecin sağ tarafındaki terimin veri türü; işlecin sağtaraf terimi yoksa, NONE yazın. CASCADE İşlece bağımlı nesnelerin de silinmesini sağlar. RESTRICT İşlece bağımlı nesneler varsa işlecin kaldırılmasını engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler integer türünde terimleri olan a^b üs alma işlecini kaldırmak için: DROP OPERATOR ^ (integer, integer); bit türünde terimi olan ~b öncül tekterimli bit seviyesi tümleyen işlecini kaldırmak için: DROP OPERATOR ~ (none, bit); bigint türünde terimi olan x! artçıl tekterimli faktöriyel işlecini kaldırmak için: DROP OPERATOR ! (bigint, none); Uyumluluk SQL standardında DROP OPERATOR diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/abort.7.xml0000644000175000017500000000473710557673067020465 0ustar demirtendemirten 7 ABORT SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ABORT o anki hareketi geri alır ABORT [ WORK | TRANSACTION ] Açıklama ABORT o an geçerli olan hareketi geri sarar ve hareket tarafından gerçekleştirilen güncellemeleri iptal eder. Bu komut bir standart SQL komutu olan 'e eşdeğerdir ve sadece geçmişe uyumluluk adına vardır. Parametreler WORK TRANSACTION İsteğe bağlı anahtar sözcüklerdir. Bir etkileri yoktur. Ek Bilgi Bir hareketi başarıyla sonlandırmak için kullanın. ABORT, bir hareketin dışında kullanıldığında bir bozukluğa neden olmaz, sadece bir uyarı iletisinine sebep olur. Örnekler Tüm değişiklikleri geri almak için: ABORT; Uyumluluk Bu komut bir PostgreSQL oluşumu olarak, geçmişe uyumluluk adına vardır. ROLLBACK, standart SQL komut eşdeğeridir. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_domain.7.xml0000644000175000017500000001322010560074073022115 0ustar demirtendemirten CREATE DOMAIN 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE DOMAIN yeni bir veri alanı tanımlar CREATE DOMAIN isim [AS] veri_türü [ DEFAULT ifade ] [ kısıt [ ... ] ] burada kısıt: [ CONSTRAINT kısıt_ismi ] { NOT NULL | NULL | CHECK (ifade) } Açıklama CREATE DOMAIN yeni bir veri alanı tanımlar. Yeni veri alanını tanımlayan kullanıcı o veri alanının sahibi olur. Eğer bir şema ismi belirtilmişse (CREATE DOMAIN myschema.mydomain ... gibi) veri alanı bu şema içinde oluşturulur. Aksi takdirde geçerli olan şemada oluşturulur. Veri alanının ismi şemanın mevcut veri alanları ve veri türleri arasında eşsiz olmalıdır. Veri alanları bakım kolaylığı bakımından tablolar arasında ortak alanları tek bir yerle soyutlamak için yararlıdır. Örneğin eposta adresi sütunu çeşitli tablolarda hepsi aynı özelliklerle kullanılabilir. Bir veri alanı tanımlayıp her tablonun kısıtlarını ayrı ayrı ayarlamaktan kurtulabilirsiniz. Parametreler isim Oluşturulacak veri alanının ismi (şema nitelemeli olabilir). veri_türü Veri alanının veri türü; dizi belirteçleri içerebilir. DEFAULT ifade Veri alanının kullanıldığı sütunlar için bir öntanımlı değer belirtir. Değer herhangi bir ifade olabilir (altsorgulara izin verilmez). Öntanımlı ifadenin veri türü, veri alanının veri türü ile aynı olmalıdır. Bir öntanımlı değer belirtilmezse, NULL öntanımlı olur. Öntanımlı ifade, sütun için değer belirtilmeyen veri girme işlemlerinde kullanılacaktır. Bir sütun için bir öntanımlı değer zaten varsa, veri alanının öntanımlısı değil, bu öntanımlı kullanılır. Ancak, bir sütunun veri türünün öntanımlısı değil, veri alanının öntanımlısı kullanılır. CONSTRAINT kısıt_ismi Bir kısıtın isteğe bağlı ismi. Belirtilmezse, sistem bir isim üretecektir. NOT NULL Veri alanı değerinin NULL olamayacağını belirtir. NULL Veri alanı değerinin NULL olabileceğini belirtir. Bu öntanımlıdır. Bu sözcük standartdışı SQL veritabanları ile uyumluluk için vardır. Yeni uygulamalarda kullanılmasa daha iyi olur. CHECK (ifade) Doğruluk kısıtlarını ya da veri alanı değerlerinin sağlaması gereken sınamaları belirtmek için kullanılır. Her kısıt bir mantıksal sonuç üreten bir ifade olmalıdır. Sınanacak değeri belirtmek için isim olarak VALUE kullanılmalıdır. Şimdilik, CHECK ifadeleri altsorgular içerememekte ve ifade içinde VALUE dışında değişken belirtilememektedir. Örnekler Bu örnekte us_postal_code veri alanı oluşturulmakta ve bu alan bir tablo tanımında kullanılmaktadır. Değerin geçerli bir US posta kodu olup olmadığı bir düzenli ifade ile sınanmaktadır. CREATE DOMAIN us_postal_code AS TEXT CHECK( VALUE ~ '^\d{5}$' OR VALUE ~ '^\d{5}-\d{4}$' ); CREATE TABLE us_snail_addy ( address_id SERIAL NOT NULL PRIMARY KEY , street1 TEXT NOT NULL , street2 TEXT , street3 TEXT , city TEXT NOT NULL , postal us_postal_code NOT NULL ); Uyumluluk CREATE DOMAIN SQL standardıyla uyumludur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_database.7.xml0000644000175000017500000001300510560114642022254 0ustar demirtendemirten ALTER DATABASE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER DATABASE bir veritabanının özniteliklerini değiştirir ALTER DATABASE isim SET parametre { TO | = } { değer | DEFAULT } ALTER DATABASE isim RESET parametre ALTER DATABASE isim RENAME TO yeni-isim ALTER DATABASE isim OWNER TO yeni-aidiyet Açıklama ALTER DATABASE bir veritabanının özniteliklerini değiştirir. İlk iki biçim bir PostgreSQL veritabanı için bir çalışma anı yapılandırma değişkenininin oturum için öntanımlı olan değerini değiştirir. Veritabanında yeni bir oturumun her başlatılışında, belirtilen değer, oturumun öntanımlı değeri haline gelir. Gerek postgresql.conf dosyasında belirtilmiş olsun, gerek postmaster komut satırında belirtilmiş olsun, öntanımlı değerin yerine, bu veritabanına özel olarak, belirtilen değer öntanımlı olur. Bir veritabanının oturum öntanımlılarını sadece ayrıcalıklı kullanıcı ya da veritabanının sahibi değiştirebilir. Bazı değişkenlerin değerleri bu yolla değiştirilemeyebilir ya da sadece ayrıcalıklı kullanıcı tarafından değiştirilebilir. Üçüncü biçim veritabanının ismini değiştirir. Bir veritabanının ismini sadece sahibi ya da ayrıcalıklı kullanıcı değiştirebilir; veritabanının sahiplerinden ayrıcaklıklı kullanıcı olmayanlar ayrıca CREATEDB kullanma yetkisine sahip olmalıdır. Üzerinde çalışılan (bağlanılmış olan) veritabanının ismi değiştirilemez. (Bu gerekliyse, başka bir veritabanına bağlanın.) Dördüncü biçim veritabanının sahibini değiştirir. Bir veritabanının sahibini sadece ayrıcalıklı kullanıcı değiştirebilir. Parametreler isim Öznitelikleri değiştirilecek veritabanının ismi. parametre değer Belirtilen yapılandırma parametresinin değeri belirtilen değerle değiştirilerek veritabanı oturumu için öntanımlı değer yapılır. Eğer değer olarak DEFAULT ya da eşdeğeri olan RESET kullanılmışsa, veritabanına özel değer, sistem genelinde öntanımlı olan değerle değiştirilir. Veritabanına özel ayarların tamamını temizlemek için RESET ALL kullanın. Değiştirilmesine izin verilen değişkenler hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için kılavuz sayfasına ve adresine bakınız. yeni-isim Veritabanının yeni ismi. yeni-aidiyet Veritabanının yeni sahibi. Ek Bilgi Bir oturumun öntanımlılarını bir veritabanına özel yapabileceğiniz gibi belli bir kullanıcıya özel de yapabilirsiniz; bkz. . Kullanıcıya özel öntanımlılar, veritabanına özel öntanımlılardan biriyle çelişirse, kullanıcıya özel olan geçerli olur. Örnekler test veritabanında öntanımlı olarak indis taramalarını iptal etmek için: ALTER DATABASE test SET enable_indexscan TO off; Uyumluluk ALTER DATABASE bir PostgreSQL oluşumudur. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_operator_class.7.xml0000644000175000017500000000522710560113567023544 0ustar demirtendemirten ALTER OPERATOR CLASS 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER OPERATOR CLASS bir işleç sınıfının tanımını değiştirir ALTER OPERATOR CLASS isim USING indeksleme_yöntemi RENAME TO yeni_isim ALTER OPERATOR CLASS isim USING indeksleme_yöntemi OWNER TO yeni_aidiyet Açıklama ALTER OPERATOR CLASS bir işleç sınıfının tanımını değiştirir. Parametreler isim Mevcut bir işleç sınıfının ismi (şema nitelemeli olabilir). indeksleme_yöntemi Bu işleç sınıfının kullanıldığı indeksleme yönteminin ismi. yeni_isim İşleç sınıfının ismi. yeni_aidiyet İşleç sınıfının yeni sahibi. Bir işleç sınıfının sahibini değiştirmek için ayrıcalıklı kullanıcı olmalısınız. Uyumluluk SQL standardında ALTER OPERATOR CLASS diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_schema.7.xml0000644000175000017500000000512610557742352021625 0ustar demirtendemirten DROP SCHEMA 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP SCHEMA bir şemayı kaldırır DROP SCHEMA isim [, ...] [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP SCHEMA veritabanınıdaki şemaları kaldırır. Bir şemayı sadece sahibi veya ayrıcalıklı kullanıcı kaldırabilir. Şemanın sahibi şema içindeki nesnelerin bazıları kendine ait olmasa bile şemayı ve dolayısıyla içindeki nesneleri veritabanından kaldırabilir. Parametreler isim Kaldırılacak şemanın ismi. CASCADE Şemaya bağımlı nesnelerin de (tablolar, işlevler, v.s.) silinmesini sağlar. RESTRICT Şemaya bağımlı nesneler varsa şemanın kaldırılmasını engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler Veritabanındaki mystuff şemasını içindekilerle beraber kaldırmak için: DROP SCHEMA mystuff CASCADE; Uyumluluk SQL standardının bir defada sadece bir şema kaldırılmasına izin vermesi dışında, DROP SCHEMA SQL standardıyla tamamen uyumludur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_index.7.xml0000644000175000017500000000444110557743112021466 0ustar demirtendemirten DROP INDEX 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP INDEX bir indeksi kaldırır DROP INDEX isim [, ...] [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP INDEX veritabanı sisteminden mevcut bir indeksi kaldırır. Bu komutu çalıştırabimek için indeksin sahibi olmalısınız. Parametreler isim Kaldırılacak indeksin ismi (şema nitelemeli olabilir). CASCADE İndekse bağımlı nesnelerin de silinmesini sağlar. RESTRICT İndekse bağımlı nesneler varsa, indeksin silinmesini engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler title_idx isimli indeksi kaldırmak için: DROP INDEX title_idx; Uyumluluk DROP INDEX bir PostgreSQL oluşumudur. SQL standardında indekslerden bahsedilmemiştir. İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_aggregate.7.xml0000644000175000017500000000632310560114740022442 0ustar demirtendemirten 7 ALTER AGGREGATE SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER AGGREGATE bir ortak değer işlevinin tanımını değiştirir ALTER AGGREGATE isim ( tür ) RENAME TO yeni-isim ALTER AGGREGATE isim ( tür ) OWNER TO yeni-aidiyet Açıklama ALTER AGGREGATE bir ortak değer işlevinin tanımını değiştirir. Parametreler isim Mevcut bir ortak değer işlevinin ismi (isteğe bağlı olarak şema nitelemeli). tür Ortak değer işlevinin argüman veri türü ya da işlev herhangi bir veri türünü kabul ediyorsa * yeni-isim Ortak değer işlevinin yeni ismi. yeni-aidiyet Ortak değer işlevinin yeni aidiyeti. Bir ortak değer işlevinin aidiyetini değiştirmk için ayrıcalıklı kullanıcı olmalısınız. Örnekler integer türündeki myavg ortak değer işlevinin ismini my_average olarak değiştirmek için: ALTER AGGREGATE myavg(integer) RENAME TO my_average; integer türündeki myavg ortak değer işlevinin aidiyetini joe olarak değiştirmek için: ALTER AGGREGATE myavg(integer) OWNER TO joe; Uyumluluk SQL standardında ALTER AGGREGATE diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_type.7.xml0000644000175000017500000000410110532246356021475 0ustar demirtendemirten ALTER TYPE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER TYPE bir tür tanımını değiştirir ALTER TYPE isim OWNER TO yeni_aidiyet Açıklama ALTER TYPE mevcut bir türün tanımını değiştirir. Şimdilik yapabildiği tek şey bir türün sahibini değiştirmektir. Parametreler isim Değiştirilecek mevcut bir türün ismi (şema nitelemeli olabilir). yeni_aidiyet Türün yeni sahibinin kullanıcı ismi. Bir türün sahibini değiştirebilmek için ayrıcalıklı kullanıcı olmalısınız. Örnekler Kullanıcı tanımlı email türünün sahibini joe yapmak için: ALTER TYPE email OWNER TO joe; Uyumluluk SQL standardında ALTER TYPE diye bir deyim yoktur. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/boot.7.xml0000644000175000017500000002406510553724133020300 0ustar demirtendemirten .\" Written by Oron Peled <oron (at) actcom.co.il>. .\" May be distributed subject to the GPL. .\" .\" I tried to be as much generic in the description as possible: .\" - General boot sequence is applicable to almost any .\" OS/Machine (DOS/PC, Linux/PC, Solaris/SPARC, CMS/S390) .\" - kernel and init(8) is applicable to almost any Unix/Linux .\" - boot scripts are applicable to SYSV-R4 based Unix/Linux 7 boot 6 Temmuz 2002 boot genel olarak açılış işlemleri AÇIKLAMA Açılış işlemleri sistemden sisteme değişiklik gösterirse de genellikle beş adımda incelenebilir: (i) donanımsal açılış, (ii) önyükleme, (iii) çekirdeğin yüklenmesi, (iv) init ve inittab, (v) açılış betikleri. Bunları aşağıda daha ayrıntılı olarak açıklayacağız. Donanım açılışı Makinayı açıldıktan veya yeniden başlatıldıktan sonra denetim salt okunur bellekte bulunan (genellikle bu bir PROM'dur) bir yazılıma devredilir. PC'lerde bu yazılım genellikle BIOS (bayos okunur) olarak bilinir. Bu yazılım makina üzerinde bir temel sınama yaptıktan sonra gerekli parametreleri okumak için oynak olmayan (non-volatile) belleğe erişir. Bu bellek PC'lerde pille beslenen bir CMOS bellektir ve CMOS (simos okunur) adıyla bilinir. PC dünyası dışında ise genellikle nvram (non-volatile ram) olarak bilinir. nvram üzerinde saklanan parametreler sistemden sisteme değişiklik gösterir, fakat en azından donanım açılış yazılımı, açılışın yapılacağı aygıtı ya da algılanması gereken olası açılış aygıtlarını bilmek zorundadır. Donanım açılış adımı ile açılış aygıtına erişildikten sonra, işletim sistemini yükleyecek olan önyükleyici yazılımı yüklenir. Bu yazılım açılış aygıtının belli bir yerinde bulunur ve denetim bu yazılıma aktarılır. Burada ağdan açılış adımlarını açıklamayacağız. Bu konu ile ilgileniyorsanız arama sözcükleriniz şunlar olabilir: DHCP, TFTP, PXE, Etherboot. Önyükleyici PC'lerde önyükleyici açılış aygıtının ilk sektöründe bulunur. Bu sektör Asıl Önyükleme Kaydı (MBR - Master Boot Record) olarak bilinir. Çoğu sistemde bazı kısıtlamalardan dolayı bu önyükleyici çok sınırlanır. PC dışındaki sistemlerde bile boyut ve önyükleyicinin karmaşıklığıyla ilgili sınırlamalar vardır. Fakat PC'lerde MBR'ın boyutu (512 bayttır ve disk bölümleme tablosu da buradadır) önyükleyicinin bu alana deyim yerindeyse tıkıştırılmasını gerektirir. Diğer yandan, çoğu işletim sistemi birincil önyükleyicinin disk bölümünün belli bir yerinde bulunan bir ikincil önyükleyiciyi çalıştırır. Linux işletim sisteminin önyükleyicisi normalde ya da 'dır. Her ikisi de ya ikincil yükleyiciyle (DOS çalıştırmak gibi) ya da bir parçası MBR içinde diğer parçası kök disk bölümünde bulunan iki parçalı bir önyükleyici olarak kurulur. Önyükleyicinin asıl görevi disk üzerinde çekirdeğin yerini belirlemek, onu yükleyip çalıştırmaktır. Çoğu önyükleyici başka çekirdeklerin belirtilmesine (son derlediğiniz çekirdek çalışmazsa öncekinin yüklenmesini sağlayabilirsiniz) ve bu çekirdeklere isteğe bağlı parametrelerin aktarılmasına imkan veren etkileşimli bir arayüze sahiptir. Çekirdeğin başlatılması Çekirdek yüklendiğinde aygıtları (sürücüleri üzerinden) ilklendirir, takas alanını etkinleştirir (günümüz çekirdeklerinde kswapd olarak bilinen bir çekirdek sürecidir) ve kök dosya sistemini (/) bağlar. Çekirdeğe bu etkinliklerle ilgili olarak bazı parametreler aktarılabilir (örneğin kök dosya sistemi olarak başka bir disk bölümünü belirtebilirsiniz). Bu tür Linux parametreleri ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için kılavuzuna bakınız. Bundan sonra çekirdek sadece, numarası 1 olan ilk süreci (kullanıcı tarafı) çalıştırır. Bu süreç kendisine verilmiş parametrelerden işine yaramayanları aktararak /sbin/init yazılımını çalıştırır. init ve inittab init çalışmaya başladığında ilk olarak /etc/inittab dosyasında bulunan yönergeleri okur. Bu dosya farklı çalışma seviyeleri ile bu çalışma seviyelerinde çalıştırılacak komutlara ilişkin bilgiler içerir. Bu, sistem yöneticisine belli servislerin ilişkilendirilebildiği farklı çalışma seviyeleri ile (örn: S tek kullanıcılı kiptir, ağ servisleri için 2 gibi) kolayca yönetilebilen bir şema sunar. Sistem yöneticisi çalışma seviyesini ile değiştirebilir ve o anki çalışma seviyesini ile sorgulayabilir. Servislerin başlatılması ve durdurulması bu dosyayı düzenleyerek yapılmaz. Bu dosya içindeki veriler, belirli çalışma seviyelerinde çalıştırılacak ya da durdurulacak servislerin betiklerinin bulunduğu yere denetimi aktarmakta kullanılır. Açılış betikleri Aşağıdaki açıklamalar sadece SYSV-R4 temelli sistemlere uygulanır. Bunlar ticari Unix'ler (Solaris, HPUX, Irix, Tru64) ile bazı Linux dağıtımlarıdır (Red Hat, Fedora, Debian, Mandrake, Suse, Caldera). Bazı sistemler (Slackware Linux, FreeBSD, OpenBSD) açılış betiklerinin düzenlenmesinde biraz daha farklı şemalar kullanırlar. Yönetilen her servis (posta sunucusu, nfs sunucusu, cron, vs.) için belirli bir dizinde (çoğu Linux sürümünde /etc/init.d dizinidir) bulunan tek bir betik vardır. Bu betiklerin herbiri ya sadece 'start' (servisin başlatılmasını sağlar) ya da genel olarak üzerinde "anlaşma sağlanmış" sözcükleri argüman kabul ederler (örneğin, 'restart' servisi durdurur ve tekrar başlatır, 'status' servisin durmu hakkında bilgi döndürür). Betikler argümansız çalıştırıldığında kullanılabilecek argümanların listesini gösterir. Çalışma seviyelerine özel dizinler Servislerin belirli çalışma seviyelerinde çalıştırılması, durdurulması ve çalıştırılma sıralarının belirlenmesi için özel dizinler vardır. Bunlar normalde /etc/rc[0-6S].d dizinleridir. Bu dizinlerin her birinde /etc/init.d dizininde bulunan betiklere sembolik bağlar bulunur. Bir birincil betik (genellikle /etc/rc) inittab(5)'dan çağrılır ve bu betik çalışma seviyesi dizinlerindeki sembolik bağlar üzerinden servis betiklerini çalıştırır. Betiklerin sembolik bağ isimlerinden 'S' ile başlayanlar 'start' argümanı ile (servisi başlatmak için), 'K' ile başlayanlar ise 'stop' argümanı ile (servisi durdurmak için) çalıştırılır. Aynı çalışma seviyesinde betiklerin hangi sırada çalıştırılacaklarını belirlemek için sembolik bağ isimleri sıra numaraları içerir. Bu numaradan sonra da çalıştırılacak servisin ismi gelir. Örneğin, /etc/rc2.d/S80sendmail ile sendmail 2. çalışma seviyesinde başlatılır. Ancak bu, /etc/rc2.d/S12syslog'dan sonra ve /etc/rc2.d/S90xfs'den önce çalıştırılır. Çalışma seviyelerini ve açılış sırasını bu bağlar sayesinde kolayca yönetibiliriz. Bir çok Linux dağıtımı bu işlemi daha da kolaylaştıran araçlarla gelir (örn, . Sistemin açılışta yapılandırılması Artalanda başlatılan süreçler genellikle isteğe bağlı bazı parametreler ve komut satırı seçenekleri kabul ederler. Sistem yöneticilerinin bu parametreleri betiklere dokunmadan daha kolay düzenleyebilmeleri için süreçlerin kendilerine ait yapılandırma dosyaları vardır. Bunların yerleri dağıtımlara göre değişir. Örneğin Red Hat için bu dosyalar /etc/sysconfig dizininde bulunur. Eski Unix'lerde bunlar komut satırı seçenekleri iken günümüz Linux sistemlerinde (ve HPUX'de) bu dosyalar kabuk değişkenlerini içerir. /etc/init.d dizininde bulunan betikler bu değişkenlerin değerlerini kullanır. İLGİLİ DOSYALAR /etc/init.d/, /etc/rc[S0-6].d/, /etc/sysconfig/ İLGİLİ BELGELER , , , , . ÇEVİREN Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Aralık 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_cast.7.xml0000644000175000017500000003100710560074560021604 0ustar demirtendemirten CREATE CAST 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE CAST iki veri türü arasında yeni bir dönüşüm tanımlar CREATE CAST (kaynak_tür AS hedef_tür) WITH FUNCTION işlev_ismi (arg_türü) [ AS ASSIGNMENT | AS IMPLICIT ] CREATE CAST (kaynak_tür AS hedef_tür) WITHOUT FUNCTION [ AS ASSIGNMENT | AS IMPLICIT ] Açıklama CREATE CAST iki veri türü arasında yeni bir dönüşüm tanımlar. Örnek: SELECT CAST(42 AS text); Burada 42 tamsayı sabiti evvelce tanımlanmış bir işlev (text(int4) işlevi) çağrılarak text türüne dönüştürülmektedir. (Eğer böyle bir tür dönüşümü tanımlanmamışsa, dönüşüm başarısız olur.) İki tür ikilik olarak uyumlu olabilir, yani herhangi bir işlev çağrılmadan serbestçe bir türden diğer türe dönüştürülebilir. Bu ilgili değerlerin aynı dahili gösterime sahip olmalarını gerektirir. Örneğin, text ve varchar türleri ikilik olarak uyumlu türlerdir (ya da dahili gösterimleri aynı olan türlerdir). Öntanımlı olarak, bir tür dönüşümü sadece CAST(x AS tür_ismi) veya x::tür_ismi gibi doğrudan bir tür dönüşüm isteği ile yapılabilir. Eğer tür dönüşümü AS ASSIGNMENT ile tanımlanmışsa, bir sütuna hedef veri türünde atama şeklinde örtük olarak çağrılabilir. Örneğin, foo.f1'nin text türünde bir sütun olduğunu varsayalım, INSERT INTO foo (f1) VALUES (42); eğer integer türünden text türüne dönüşüm AS ASSIGNMENT imli olarak oluşturulmuşsa, bu dönüşüm mümkün olur, yoksa olmaz. (Böyle tür dönüşümlerine genellikle, atamalı tür dönüşümü diyoruz.) Eğer tür dönüşümü AS IMPLICIT ile oluşturulmuşsa, herhangi bir bağlam içinde, sadece atama ile değil, bir ifadenin içinde kullanıldığında bile dolaylı olarak böyle bir tür dönüşümü yapılabilir. Örneğin, || işleci text türünde terimler aldığından, SELECT 'The time is ' || now(); eğer timestamp türünden text türüne dönüşüm AS IMPLICIT imli olarak oluşturulmuşsa, bu dönüşüm mümkün olur. Aksi takdirde tür dönüşümünün doğrudan yazılması gerekir. Örnek: SELECT 'The time is ' || CAST(now() AS text); (Böyle tür dönüşümlerine genellikle, dolaylı tür dönüşümü diyoruz.) Tür dönüşümlerini dolaylı olarak yapılması için imlerken biraz tutucu olmakta fayda vardır. Dolaylı dönüşümde bir aşırı bolluk, çok sayıda yorumun mümkün olması nedeniyle, PostgreSQL'in şaşırtıcı komut yorumları seçmesine ya da komutları tamamen çözümleyememesine sebep olabilir. En iyisi sadece aynı genel tür kategorisindeki türler arasında bilgi koruyan dönüşümler için dolaylı olarak çağrılabilen bir tür dönüşümü yapmaktır. Örneğin, int2'den int4'e tür dönüşümünün dolaylı olması kabul edilebilir, fakat float8'den int4'e dönüşüm şüphesiz atama yoluyla yapılmalıdır. text'den int4'e tür dönüşümü gibi farklı tür kategorileri arasındaki tür dönüşümünü açıkça belirterek yapmak en iyisidir. Bir tür dönüşümünün mümkün olması için kendi kaynak ve hedef veri türleriniz olmalıdır. İkilik olarak uyumlu tür dönüşümü oluşturabilmek için ise ayrıcalıklı kullanıcı olmalısınız. (Bu kısıtlamanın sebebi, hatalı yapılan ikilik uyumlu tür dönüşümlerinin sunucunun kolayca çökmesine sebep olmasıdır.) Parametreler kaynak_tür Tür dönüşümünün kaynak veri türünün ismi. hedef_tür Tür dönüşümünün hedef veri türünün ismi. işlev_ismi(arg_türü) Tür dönüşümünü gerçekleştirecek işlev. İşlevin ismi şema nitelemeli olabilir; değilse, işlev şema arama yolunda aranacaktır. İşlevin sonuç veri türü tür dönüşümünün hedef veri türü ile eşleşmelidir. Argümanlar aşağıda açıklanmıştır. WITHOUT FUNCTION Kaynak ve hedef türlerin ikilik olarak uyumlu olduğunu belirtir, böylece tür dönüşümünü gerçekleştirmek için bir işleve gerek kalmaz. AS ASSIGNMENT Tür dönüşümünün atama bağlamında dolaylı olarak uygulanabileceğini belirtir. AS IMPLICIT Tür dönüşümünün herhangi bir bağlamda dolaylı olarak uygulanabileceğini belirtir. Tür dönüşümü gerçekleme işlevleri bir, iki ya da üç argümanlı olabilir. İlk argümanın türü tür dönüşümünün kaynak veri türü ile aynı olmalıdır. Varsa, ikinci argüman integer türünde olmalıdır; hedef türle ilgili tür dönüştürücüyü, yoksa -1 değerini alır. Varsa, üçüncü argüman boolean türünde olmalıdır; dönüşüm açıkça belirtilerek uygulanacaksa true, aksi takdirde false değerini alır. (Tuhaf bir biçimde, SQL belirtimi bazı durumlarda, doğrudan ve dolaylı tür dönüşümleri için farklı davranışlar talep eder. Bu argüman böyle tür dönüşümlerini gerçekleştirmesi istenen işlevler için sağlanmıştır. Kendi veri türlerinizi buna konu olacak şekilde tasarlamanız tavsiye edilmez.) Normal olarak bir tür dönüşümü farklı kaynak ve hedef veri türlerine sahip olmalıdır. Yine de, dönüşümü gerçekleştirecek işlevin birden fazla argümanı olması durumunda, kaynak ve hedef veri türleri aynı olan tür dönüşümü bildirimlerine izin verilir. Bu, sistem kataloglarında türe özel uzunluk zorlama işlevlerini ifade etmekte kullanılır. İsimli işlev, tür değerini ikinci argümanında belirtilen tür değiştirici değerine zorlamak için kullanılır. (Dil kuralları sadece belli yerleşik veri türlerinin tür değiştiricilere sahip olmasına izin verdiğinden, bu özellik kullanıcı tanımlı hedef türlerde kullanmak için değildir, burada bütünlüğü sağlamak için bahsettik.) Bir tür dönüşümü farklı kaynak ve hedef türleri ile birden fazla argüman alan bir işleve sahip olduğunda, bir türden diğer türe dönüşümü yaparken aynı adımda bir uzunluk zorlaması da yapılıyor demektir. Böyle bir girdi mevcut olmadığı zaman, bir tür dönüşümü kullanan bir tür zorlaması iki adım gerektirir; birincisinde veri türleri arasında dönüşüm yapılır, ikincisinde tür değiştirici uygulanır. Ek Bilgi Kullanıcı tanımlı bir tür dönüşümünü kaldırmak için kullanılır. Türler arasındaki dönüşümün her iki yönde de yapılmasını istiyorsanız, her iki tür dönüşümünü açıkça bildirmeniz gerektiğini unutmayın. PostgreSQL 7.3 öncesinde, her işlev bir veri türü ile aynı ismi alır, bu veri türünü döndürür ve farklı türde bir argüman alıp özdevinimli olarak bir tür dönüşüm işlevi olurdu. Bu uzlaşım şemaların tanıtımıyla ve sistem kataloglarında ikilik uyumlu tür dönüşümlerinin ifade edilebilmesi için terkedildi. Yerleşik tür dönüşüm işlevleri hala bu isimleme şemasını kullanıyor olsa da, pg_cast sistem kataloğunda da tür dönüşümleri olarak gösterilmiş olması gerekir. Gerekli olmadığında, tür dönüşüm gerçekleme işlevlerinin hedef veri türünde isimlendirilmesi uzlaşımını kullanmaya devam etmenizi öneririz. Çoğu kullanıcı, türismi(x) biçiminde veri türlerini dönüştürmeye alışmıştır. Bu yazım şekli aslında bir tür dönüşümü gerçekleştirme işlevi çağrısından ne eksik ne de fazladır; bir tür dönüşümü olarak özellikle ele alınmaz. Eğer sizin dönüşüm işlevleriniz bu uzlaşıma uygun olarak isimlendirilmemişse, siz şaşırtıcı kullanıcılarsınız demektir. PostgreSQL farklı argüman türlerine sahip işlevlere aynı ismin verilmesine izin verdiğinden farklı veri türlerine dönüşüm için hepsi hedef veri türünde isimlendirilmiş çok sayıda dönüşüm işlevine sahip olmanın bir zorluğu yoktur. Önceki paragrafta küçük bir zararsız yalan vardır: pg_cast'ın bir görünüşte işlev çağrısının anlamını çözümlemekte kullanılacağı bir durum hala vardır. Eğer isim(x) gibi bir işlev çağrısı aslında bir işlevle eşleşmiyorsa, fakat isim bir veri türünün ismiyse ve pg_cast x türünden bu türe bir ikilik uyumlu tür dönüşümünü gösteriyorsa, çağrı bir açıkça tür dönüşümü olarak yorumlanacaktır. İkilik olarak uyumlu tür dönüşümleri bir işleve karşılık olmasalar bile işlevsel sözdizimi kullanılarak çağrılabileceğinden böyle bir olağandışılık vardır. Örnekler int4(text) işlevini kullanarak text türünden int4 türüne bir tür dönüşümü oluşturmak için: CREATE CAST (text AS int4) WITH FUNCTION int4(text); (Bu tür dönüşümü sistemde zaten önceden tanımlanmıştır.) Uyumluluk SQL:1999'un ikilik uyumlu türler veya gerçekleme işlevlerinin ek argümanlarını hesaba katmaması dışında, CREATE CAST SQL:1999 ile uyumludur. AS IMPLICIT de bir PostgreSQL oluşumudur. See Also , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/deallocate.7.xml0000644000175000017500000000406010557744574021442 0ustar demirtendemirten DEALLOCATE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DEALLOCATE bir taslağı serbest bırakır DEALLOCATE [ PREPARE ] taslak_ismi Açıklama DEALLOCATE evvelce hazırlanmış bir SQL cümlesini serbest bırakmakta kullanılır. Bu yapılmadığı zaman, taslak oturum sonunda sistem tarafından serbest bırakılır. Taslaklar hakkında daha fazla bilgi için kılavuz sayfasına bakınız. Parametreler PREPARE Yoksayılır. taslak_ismi Serbest bırakılacak taslağın ismi. Uyumluluk SQL standardı bir DEALLOCATE deyimi içerirse de, bu sadece gömülü SQL'de kullanmak içindir. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_view.7.xml0000644000175000017500000000455310557741406021341 0ustar demirtendemirten DROP VIEW 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP VIEW bir sanal tabloyu kaldırır DROP VIEW isim [, ...] [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP VIEW mevcut bir sanal tabloyu kaldırır. Bu komutu çalıştırabilmek için sanal tablonun sahibi olmalısınız. Parametreler isim Kaldırılacak sanal tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). CASCADE Sanal tabloya bağımlı nesnelerin de (diğer sanal tablolar gibi) silinmesini sağlar. RESTRICT Sanal tabloya bağımlı nesneler varsa, sanal tablonun kaldırılmasını engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler kinds isimli sanal tabloyu kaldırmak için:: DROP VIEW kinds; Uyumluluk SQL standardının bir defada sadece bir sanal tablonun kaldırılmasına izin vermesi dışında, DROP VIEW SQL standardıyla tamamen uyumludur. İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_constraint.7.xml0000644000175000017500000000534010532246357023043 0ustar demirtendemirten CREATE CONSTRAINT TRIGGER 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE CONSTRAINT TRIGGER yeni bir kısıt tetiği tanımlar CREATE CONSTRAINT TRIGGER isim AFTER olaylar ON tablo_ismi kısıt öznitelikler FOR EACH ROW EXECUTE PROCEDURE işlev_ismi ( argümanlar ) Açıklama CREATE CONSTRAINT TRIGGER, CREATE TABLE/ALTER TABLE içinde ve pg_dump tarafından gösterimsel bütünlük için özel tetikler oluşturmakta kullanılır. Genel kullanım için tasarlanmamıştır. Parametreler isim Kısıt tetiğinin ismi. olaylar Bu tetiği harekete geçirebilen olay kategorileri. tablo_ismi Tetikleyen olanların oluştuğu tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). kısıt Asıl kısıt belirtimi. öznitelikler Kısıt öznitelikleri. işlev_ismi(argümanlar) Tetik işleminin parçası olarak çağrılacak işlev. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_trigger.7.xml0000644000175000017500000000534310557741717022035 0ustar demirtendemirten DROP TRIGGER 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP TRIGGER bir tetik tanımını kaldırır DROP TRIGGER isim ON tablo [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklamalar DROP TRIGGER mevcut bir tetik tanımını kaldırır. Komutu çalıştırabilmek için, tetiğin tanımlandığı tablonun sahibi olmalısınız. Parametreler isim Kaldırılacak tetik tanımının ismi. tablo Tetiğin tanımlandığı tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). CASCADE Tetiğe bağımlı nesnelerin de silinmesini sağlar. RESTRICT Tetiğe bağımlı nesneler varsa tetiğin kaldırılmasını engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler films tablosundan if_dist_exists tetiğini kaldırmak için: DROP TRIGGER if_dist_exists ON films; Uyumluluk DROP TRIGGER deyimi SQL standardı ile uyumlu değildir. SQL standardında, tetik isimleri tablolara ait değildir, dolayısıyla komut tablo ismini içermez (DROP TRIGGER isim şeklinde kullanılır). İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_table.7.xml0000644000175000017500000005516110560113345021607 0ustar demirtendemirten ALTER TABLE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER TABLE bir tablonun tanımını değiştirir ALTER TABLE [ ONLY ] isim [ * ] eylem [, ... ] ALTER TABLE [ ONLY ] isim [ * ] RENAME [ COLUMN ] sütun TO yeni_sütun ALTER TABLE isim RENAME TO yeni_isim eylem şunlardan biri olabilir: ADD [ COLUMN ] sütun tür [ sütun_kısıtı [ ... ] ] DROP [ COLUMN ] sütun [ RESTRICT | CASCADE ] ALTER [ COLUMN ] sütun TYPE tür [ USING ifade ] ALTER [ COLUMN ] sütun SET DEFAULT ifade ALTER [ COLUMN ] sütun DROP DEFAULT ALTER [ COLUMN ] sütun { SET | DROP } NOT NULL ALTER [ COLUMN ] sütun SET STATISTICS tamsayı ALTER [ COLUMN ] sütun SET STORAGE { PLAIN | EXTERNAL | EXTENDED | MAIN } ADD tablo_kısıtı DROP CONSTRAINT kısıt_ismi [ RESTRICT | CASCADE ] CLUSTER ON indeks_ismi SET WITHOUT CLUSTER SET WITHOUT OIDS OWNER TO yeni_aidiyet SET TABLESPACE tabloalanı_ismi Açıklama ALTER TABLE mevcut bir tablonun tanımını değiştirir. Çeşitli alt biçimleri vardır: ADD COLUMN ile aynı sözdizimini kullanarak tabloya yeni bir sütun eklemekte kullanılır. DROP COLUMN Bir tablodan bir sütunu kaldırmak için kullanılır. Sütunla ilgili indeksler ve tablo kısıtları özdevimli olarak kaldırılır. Anahtar başvuruları ve sanal tablolar gibi sütuna tablo dışında bağımlı herşeyin buna dahil olmasını istiyorsanız, CASCADE'a da ihtiyacınız var demektir. ALTER COLUMN TYPE Bir tablo sütununun türünü değiştirmekte kullanılır. Sütunla ilgili indeksler ve tablo kısıtları yeni sütun türünü kullanacak şekilde, özgün olarak sağlanmış ifadelerle yeniden çözümlerek özdevimli olarak değiştirilir. İsteğe bağlı USING deyimiyle yeni sütun değerlerinin eski değerlerden nasıl hesaplanacağı belirtilir; kullanılmadığı takdirde, öntanımlı dönüşüm, eski veri türünden yeni veri türüne atama dönüşümü şeklinde yapılır. Eski türden yeni türe dönüşüm için bir örtük dönüşüm ya da atama dönüşümü yoksa, bir USING deyimi kullanılmak zorundadır. SET/DROP DEFAULT Bir sütunun öntanımlı değerini belirlemek ya da kaldırmak için kullanılır. Öntanımlı değerler, sadece sonraki INSERT cümlelerine uygulanır; tablodaki mevcut satırları etkilemez. Öntanımlılar, ayrıca sanal tablolar için de oluşturulmuş olabilir, bu durumda sadece, sanal tabloya ON INSERT uygulanmadan önce INSERT deyimiyle yerleştirilir. SET/DROP NOT NULL Bir sütunun NULL değerlere izin verip vermeyeceğini belirlemek için kullanılır. Sadece, sütun bir NULL değer içermediği takdirde, SET NOT NULL kullanabilirsiniz. SET STATISTICS Sonraki işlemleri için sütun başına istatistik toplama hedefini belirlemek için kullanılır. Hedef 0-1000 aralığında ya da sistem öntanımlı istatistik hedefininin (bir yapılandırma parametresi olan default_statistics_target'in değerinin) kullanılması için -1 olarak belirtilebilir. PostgreSQL sorgu planlamacısı tarafından istatistiklerin kullanımı hakkında daha fazla bilgi edinmek için adresine bakınız. SET STORAGE Bir sütunun saklama kipini belirlemek için kullanılır. Bu, sütunun içerde mi yoksa ek bir tabloda mı tutulacağını ve verinin sıkıştılacağını mı yoksa sıkıştılmayacağını mı denetler. integer gibi sabit genişlikli değerlerin için içerde ve sıkıştırılmış olması için PLAIN kullanılmalıdır. İçerde ve sıkıştırılmış değerler için MAIN, harici ve sıkıştırılmamış değerler için EXTERNAL, harici ve sıkıştırılmış değerler için EXTENDED kullanılır. EXTENDED, PLAIN kipini desteklemeyen çoğu veri türü için öntanımlıdır. EXTERNAL kullanımı text ve bytea türündeki sütunlar için saklama alanını büyütmesine karşın altdizge işlemlerinin, daha hızlı yapılmasını sağlar. SET STORAGE tablo üzerindeki hiçbir şeyi kendisi değiştirmez, sadece gelecekteki tablo güncellemeleri sırasında izlenecek stratejiyi belirler. Daha fazla bilgi için adresine bakınız. ADD tablo_kısıtı ile aynı sözdizimini kullanarak tabloya yeni bir kısıt eklemekte kullanılır. DROP CONSTRAINT Bir tablodaki kısıtları kaldırmak için kullanılır. Şimdilik, tablolardaki kısıtların eşsiz isimlere sahip olması gerekmemektedir, dolayısıyla belirtilen isimle eşleşen birden fazla kısıt olabilir. Eşleşen tüm kısıtlar kaldırılacaktır. CLUSTER Sonraki işlemleri için öntanımlı indeksi seçmekte kullanılır. Gerçekte tabloyu yeniden kümelemez. SET WITHOUT CLUSTER Tabloda en son kullanılan indeks belirtimini kaldırmak için kullanılır. Bu, gelecekteki bir indeks belirtmeyen tüm kümeleme işlemlerini etkileyecektir. SET WITHOUT OIDS Tablodan oid sistem sütununu kaldırmak için kullanılır. Zaten bir oid sütununun bulunmadığından şikayet etmesi dışında, DROP COLUMN oid RESTRICT deyimine tamamen eşdeğerdir. Kaldırılmış bir oid sütununun tekrar yerine konulmasını sağlayacak bir ALTER TABLE alt biçimi olmadığına dikkat edin. OWNER Tablonun, kayıt listesinin veya sanal tablonun sahibini belirtilen kullanıcı yapar. SET TABLESPACE Tablonun tablo alanını değiştirmek için kullanılır. Tablo ile ilişkili tüm veri dosyalarının yani tablo alanına taşınmasını sağlar. İndeksler eğer varsa yani alana taşınmaz; taşınması isteniyorsa, ayrı bir cümle olarak bir SET TABLESPACE cümlesi ile yapılabilir. Ayrıca kılavuz sayfasına de bakınız. RENAME Bir tablo (veya indeks, kayıt listesi ya da sanal tablo) ismini ya da bir tablonun tek bir sütununun ismini değiştirmekte kullanılır. Saklanmış veriler etkilenmez. RENAME dışında tüm eylemler çeşitli değişikliklerin birlikte uygulanması için aynı cümlede kullanılabilir. Örneğin, bazı sütunların isimleri değiştirilirken, bazı sütunların eklenmesi mümkündür. Bu işlem genellikle, tüm değişikliklerin tek bir geçişte yapılması zorunlu dev tablolarda kullanışlıdır. Çalıştırılması için ayrıcalıklı kullanıcı olmanın gerekli olduğu ALTER TABLE OWNER dışında, ALTER TABLE kullanabilmek için tablonun sahibi olmalısınız. Parametreler isim Değiştirilecek tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). Eğer ONLY belirtilmişse sadece bu tablo değiştirilir, belirtilmemişse bu tablo ve onun çocukları olan tablolar (varsa) değiştirilir. Çocuk tablolarında değiştirileceğini belirtmek üzere tablo isminin sonuna bir * eklenebilirse de, bu artık öntanımlıdır. (7.1 sürümünden önce, ONLY öntanımlı davranıştır. Öntanımlı davranış sql_inheritance yapılandırma parametresi ile değiştirilebilir.) sütun Yeni ya da mevcut bir sütunun ismi. yeni_sütun Yeni ya da mevcut bir sütunun yeni ismi. yeni_isim Tablonun yeni ismi. tür Mevcut bir sütun için yeni veri türü ya da yeni bir sütunun veri türü. tablo_kısıtı Tablo için yeni tablo kısıtı. kısıt_ismi Kaldırılacak mevcut bir kısıtın ismi. CASCADE Kaldırılan kısıt veya sütuna bağımlı nesnelerin (örneğin, bu sütuna başvuran sanal tabloların) özdevimli olarak kaldırılmasını sağlar. RESTRICT Bağımlı nesneleri olan kısıt veya sütunun kaldırılmasını engeller. Bu davranış öntanımlıdır. indeks_ismi Tablonun kümeleme için imleyeceği indeks ismi. yeni_aidiyet Tablonun yeni sahibinin kullanıcı ismi. tabloalanı_ismi Tablonun taşınacağı yeni tablo alanı ismi. Ek Bilgi COLUMN anahtar sözcüğü kuru gürültüdür ve atlanabilir. Bir sütun ADD COLUMN ile eklendiğinde, tablodaki mevcut satırların tümü sütunun öntanımlı değeriyle ilklendirilir (bir DEFAULT deyimi belirtilmemişse NULL ile). Bir sütunun boş olmayan bir öntanımlı ile eklenmesi veya mevcut bir sütunun türünün değiştirilmesi tablonun tamamının yeniden yazılmasına sebep olur. Bu çok büyük tablolarda önemli sayılabilecek bir süre alır; ayrıca, geçici olarak büyüklüğünün iki katı kadar bir disk alanı gerektirecektir. Bir CHECK veya NOT NULL kısıtının eklenmesi mevcut satırların kısıtı yerine getirip getirmediğinin sınanması için tablonun taranmasını gerektirir. Tek bir ALTER TABLE cümlesinde çok sayıda değişikliğin belirtilebilmesi seçeneğinin sağlanmasının ana sebebi çok sayıda tablonun taranmasını ya da tablonun yeniden yazılmasının gerektiği durumlarda tüm değişikliklerin tek bir geçişte yapılmasınını sağlamaktır. DROP COLUMN sütunu fiziksel olarak silmez, sadece SQL işlemleri için görünmez yapar. Tablo üzerindeki sonraki veri girme ve güncelleme işlemleri sütunda boş değer saklanmasına sebep olur. Bu, bir sütunun kaldırılmasını hızlandırsa da tablonun diskte kapladığı alan, kaldırılan sütunun kapladığı alan geri alınmadığından hemen düşmeyecektir. Mevcut satırlar güncellendikçe bu alan geri kazanılacaktır ama bu çok uzun zaman alabilir. Aslında ALTER TABLE cümlesinin bir tablonun tümünün yeniden yazılmasını gerektirdiği durumda bir getirisi de vardır, yeniden yazma işlemi tablodaki ölü alanların elenmesini sağlar. Örneğin, kaldırılan bir sütun nedeniyle tabloda tutulan alanı hemen geri kazanmak için en hızlı yol, ALTER TABLE tablo ALTER COLUMN birsütun TYPE birtür; yazmaktır. Burada birsütun ile mevcut bir sütunu, birtür ile ise o sütunun kendi türünü belirtiyoruz. Aslında tabloda bir değişiklik yapılmıyor ama bu cümle tablonun yeniden yazılmasını sağlıyor, böylece faydasız veri temizlenmiş oluyor. ALTER TYPE alt cümlesinin USING seçeneği aslında satırın eski değerleriyle ilişkili bir ifadeyi belirtebilir; yani, bit yandan diğer sütunlara başvururken birini dönüştürüyor olabilir. Bu, ALTER TYPE sözdizimi ile çok genel dönüşümler yapılmasını mümkün kılar. Bu esneklikten dolayı, USING ifadesi sütunun öntanımlı değerine (varsa) uygulanmaz; sonuç bir öntanımlı için gerekli olan bir sabit ifade olmayabilir. Bu, eski türden yeni türe örtük ya da atamalı tür dönüşümünün bulunmadığında, USING seçeneği kullanıldığında bile ALTER TYPE alt cümlesinin dönüşümde başarısız olacağı anlamına gelir. Böyle durumlarda, öntanımlı DROP DEFAULT ile kaldırılarak ALTER TYPE uygulanır ve bunun ardından SET DEFAULT kullanılarak uygun yeni öntanımlı değer eklenir. Sütünla ilgili indekslere ve kısıtlara da benzer şeyler uygulanır. Eğer bir tablonun bir çocuk tablosu varsa, çocuk tablolarda aynı değişklikler yapılmaksızın bu tablonun bir sütununun türünün ya da isminin değiştirilmesine ve bir sütun eklenmesine izin verilmez. Yani, ALTER TABLE ONLY reddedilir. Bu, bir tablonun çocuklarının daima ana tablonun sütunlarını içermesini sağlamak içindir. Hem ana tabloya hem de çocuk tablolara uygulanan bir DROP COLUMN işlemi ile sadece, çocuk tablonun ilgili sütunu aynı zamanda başka bir tablodan miras alınmamışsa ve sütun bağımsız olarak tanımlanmamışsa kaldırılacaktır. Sadece ana tabloya uygulanan DROP COLUMN işlemi (ALTER TABLE ONLY ... DROP COLUMN gibi), çocuk tablolardan bu sütunları asla kaldırmayacak, onları miras alınmış değil, bağımsız sütunlar olarak imleyecektir. Sistem katalog tablosunda herhangi bir değişikliğe izin verilmez. Geçerli parametrelerin açıklamaları için kılavuz sayfasına bakınız. Kalıtım ile ilgili bilgileri ise bölümünde bulabilirsiniz. Örnekler Bir tabloya varchar türünde bir sütun eklemek için: ALTER TABLE distributors ADD COLUMN address varchar(30); Bir tablodan bir sütunu kaldırmak için: ALTER TABLE distributors DROP COLUMN address RESTRICT; Mevcut iki sütunun türünü tek bir işlemle değiştirmek için: ALTER TABLE distributors ALTER COLUMN address TYPE varchar(80), ALTER COLUMN name TYPE varchar(100); UNIX zaman değerini içeren bir sütunun türünü USING seçeneğini kullanarak timestamp with time zone (zaman dilimli zaman gösterimi) türüne dönüştürmek için: ALTER TABLE foo ALTER COLUMN foo_timestamp TYPE timestamp with time zone USING timestamp with time zone 'epoch' + foo_timestamp * interval '1 second'; Mevcut bir sütunun ismini değiştirmek için: ALTER TABLE distributors RENAME COLUMN address TO city; Mevcut bir tablonun ismini değiştirmek için: ALTER TABLE distributors RENAME TO suppliers; Bir sütuna boş değer içermeme kısıtı eklemek için: ALTER TABLE distributors ALTER COLUMN street SET NOT NULL; Bir sütundan boş değer içermeme kısıtını kaldırmak için: ALTER TABLE distributors ALTER COLUMN street DROP NOT NULL; Bir tabloya bir sınama kısıtı eklemek için: ALTER TABLE distributors ADD CONSTRAINT zipchk CHECK (char_length(zipcode) = 5); Bir tablodan ve çocuklarından bir sınama kısıtını kaldırmak için: ALTER TABLE distributors DROP CONSTRAINT zipchk; Bir tabloya bir anahtar kısıtı eklemek için: ALTER TABLE distributors ADD CONSTRAINT distfk FOREIGN KEY (address) REFERENCES addresses (address) MATCH FULL; Bir tabloya (çoksütunlu) bir eşsizlik kısıtı eklemek için: ALTER TABLE distributors ADD CONSTRAINT dist_id_zipcode_key UNIQUE (dist_id, zipcode); Bir tabloya bir birincil anahtarı olmasa bile, özdevimli isimlenen bir birincil anahtar kısıtı eklemek için: ALTER TABLE distributors ADD PRIMARY KEY (dist_id); Bir tabloyu başka bir tablo alanına taşımak için: ALTER TABLE distributors SET TABLESPACE fasttablespace; Uyumluluk ADD, DROP ve SET DEFAULT alt biçimleri SQL standardıyla uyumludur. Diğer alt biçimler birer PostgreSQL oluşumudur. Ayrıca, tek bir ALTER TABLE cümlesinde birden fazla değişikliğin belirtilebilmesi özelliği de bir PostgreSQL oluşumudur. ALTER TABLE DROP COLUMN ile geriye bir sıfır sütunlu tablo kalmak üzere bir tablonun tek sütunu kaldırılabilir. SQL standardı sıfır sütunluk tablolara izin vermediğinden bu da bir PostgreSQL oluşumudur. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_user.7.xml0000644000175000017500000001734510557745107021651 0ustar demirtendemirten CREATE USER 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE USER yeni bir veritabanı kullanıcısı hesabı tanımlar CREATE USER isim [ [ WITH ] seçenek [ ... ] ] burada seçenek: SYSID uid | CREATEDB | NOCREATEDB | CREATEUSER | NOCREATEUSER | IN GROUP grup_ismi [, ...] | [ ENCRYPTED | UNENCRYPTED ] PASSWORD 'parola' | VALID UNTIL 'mutlak_zaman' Açıklama CREATE USER bir PostgreSQL veritabanı kümesine yeni bir kullanıcı ekler. Bu komutu kullanmak için bir veritabanı ayrıcalıklı kullanıcısı olmalısınız. Kullanıcı ve kimlik kanıtlama işlemleri hakkında bilgi edinmek için: Parametreler isim Yeni kullanıcının ismi. uid SYSID deyimi yeni kullanıcının PostgreSQL kullanıcı kimliğini seçmekte kullanılabilir. Bu normalde gerekmez, ama eğer öksüz kalmış bir nesneyi yeniden oluşturuyorsanız yararlı olabilir. Eğer belirtilmezse, yeni kullanıcı kimliği öntanımlı olarak atanmış en büyük kullanıcı kimliğine (alt sınır 100) bir eklenerek oluşturulur. CREATEDB NOCREATEDB Bu deyimler yeni kullanıcının veritabanı oluşturabilme yeterliliğini belirler. Eğer CREATEDB belirtilmişse, kullanıcı kendi veritabanını oluşturabilir olarak tanımlanmış olur. NOCREATEDB kullanıcıya veritabanı oluşturma yeterliliğini vermeyecektir. Hiçbiri belirtilmezse, NOCREATEDB öntanımlıdır. CREATEUSER NOCREATEUSER Bu deyimler yeni kullanıcıya, yeni kullanıcılar oluşturabilme izni verilmesi ile ilgilidir. CREATEUSER ayrıca, kullanıcıyı tüm erişim izinlerini düzenleyebilme yetkisi olan bir ayrıcalıklı kullanıcı haline getirir. Hiçbiri belirtilmezse, NOCREATEUSER öntanımlıdır. grup_ismi Yeni kullanıcının üyesi yapılacağı mevcut gruplardan birinin ismi. Çok sayıda grup ismi listelenebilir. parola Kullanıcının parolası. Parolalı kimlik kanıtlaması kullanmayı planlamıyorsanız, bu seçeneği atlayabilirsiniz, ama daha sonra kararınızı değiştirirseniz, kullanıcı bağlanamayabilecektir. Parola kullanarak sonradan atanabilir veya değiştirilebilir. ENCRYPTED UNENCRYPTED Bu sözcükler parolanın sistem kataloğunda şifreli saklanıp saklanmayacağı ile ilgilidir. Hiçbiri belirtilmezse, öntanımlı davranış password_encryption yapılandırma parametresine göre saptanır. Eğer mevcut parola zaten MD-5 şifreli biçimdeyse, bu sözcüklerden hangisi belirtilmiş olursa olsun, olduğu gibi saklanır (zaten, şifreli bir parolayı sistem çözemez). Bu, veritabanı dökümlenirken veya yerine konurken de böyledir. Çok eski istemcilerin, parolaların şifreli saklanmasını gerektiren MD-5 kimlik kanıtlama mekanizması için destekten yoksun olabileceğini unutmayın. mutlak_zaman Kullanıcının parolasının geçerliliğini yitireceği zamanı belirtmek için kullanılır. VALID UNTIL deyimi atlanırsa, parola daima geçerli olacaktır. Ek Bilgi Bir kullanıcının özniteliklerine değiştirmek için , bir kullanıcıyı silmek için de kullanın. Bir kullanıcıyı bir gruba eklemek ya da gruptan çıkarmak için kullanın. PostgreSQL, CREATE USER ile aynı işlevselliğe sahip olan diye bir uygulama içerir (Aslında o da bu komutu kullanır), fakat o komut satırından çalışır. VALID UNTIL deyimi kullanıcının hesabı için değil sadece kullanıcının parolası için son geçerlilik tarihini belirler. Parolasız kimlik kanıtlama yöntemi kullanılırken, bu değerin bir hükmü olmayacaktır. Örnekler Parolasız bir kullanıcı tanımlamak için: CREATE USER jonathan; Parolalı bir kullanıcı tanımlamak için: CREATE USER davide WITH PASSWORD 'jw8s0F4'; Parolasının son kullanma tarihi 2004 olan bir kullanıcı tanımlamak için: CREATE USER miriam WITH PASSWORD 'jw8s0F4' VALID UNTIL '2005-01-01'; Burada parola 2005'in ilk saniyesinde geçersiz olacaktır. Veritabanı oluşturabilme yetkisi olan bir kullanıcı oluşturmak için: CREATE USER manuel WITH PASSWORD 'jw8s0F4' CREATEDB; Uyumluluk CREATE USER cümlesi bir PostgreSQL oluşumudur. SQL standardı kullanıcı tanımlamayı gerçeklemeye bırakmıştır. İigili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/create_group.7.xml0000644000175000017500000000651410560073411022005 0ustar demirtendemirten CREATE GROUP 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL CREATE GROUP yeni bir kullanıcı grubu tanımlar CREATE GROUP isim [ [ WITH ] seçenek [ ... ] ] burada seçenek: SYSID gid | USER kull_ismi [, ...] Açıklama CREATE GROUP yeni bir kullanıcı grubu tanımlar. Bu komutu çalıştırabilmek için veritabanının ayrıcalıklı kullanıcısı olmalısınız. hem kullanıcılar hem de gruplar veritabanı kümesi seviyesinde tanımlanabilir, böylece küme içindeki tüm veritabanlarında geçerli olurlar. Bir grup üyeliğini değiştirmek için , bir grubu kaldırmak için kullanın. Parametreler isim Grubun ismi. gid Yeni grup için bir PostgreSQL grup kimliği belrtmek için kullanılır. Bu normalde gereksizdir ama bazı nesnelerin izinlerine göre bir grubu yeniden oluşturmak isterseniz yararlı olabilir. Eğer belirtilmezse atanmış enyüksek grup kimliğine (en küçük grup kimliği 100 kabulüyle) bir eklenerek öntanımlı olarak kullanılacaktır. kull_ismi Bu gruba dahil edilecek kullanıcıların isimleri. Kullanıcılar mevcut olmalıdır. Örnekler Boş bir grup oluşturmak için: CREATE GROUP staff; Üyeleri olan bir grup oluşturmak için: CREATE GROUP marketing WITH USER jonathan, david; Uyumluluk SQL standardında CREATE GROUP diye bir deyim yoktur. Roller grup fikriyle benzerdir. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_index.7.xml0000644000175000017500000001012110560114106021606 0ustar demirtendemirten ALTER INDEX 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER INDEX bir indeksin tanımını değiştirir ALTER INDEX isim RENAME TO yeni_isim ALTER INDEX isim eylem [, ... ] burada eylem şunlardan biri olabilir: OWNER TO yeni_aidiyet SET TABLESPACE tablo_alanı_ismi Açıklama ALTER INDEX mevcut bir indeksin tanımını değiştirir. Çeşitli altbiçimleri vardır: OWNER Bu biçim belirtilen kullanıcıyı indeksin sahibi yapar. Sadece ayrıcalıklı kullanıcı tarafından uygulanabilir. SET TABLESPACE Bu biçim belirtilen tablo alanını indeksin tablo alanı yapar ve indeks ile ilgili veri dosyalarını yeni tablo alanına taşır. Ayrıca, kılavuz sayfasına da bakınız. RENAME Bu biçim indeksin ismini değiştirir. Kayıtlı veriler üzerinde etkisizdir. RENAME dışındaki tüm eylemler çok sayıda değişikliğin birlikte uygulanması için bir liste halinde birleştirilebilir. Parametreler isim Değiştirilecek mevcut bir indeksin ismi (şema nitelemeli olabilir) yeni_isim İndeksin yeni ismi. yeni_aidiyet İndeksin yeni sahibinin kullanıcı ismi. tablo_alanı_ismi İndexin taşınacağı tablo alanının ismi. Ek Bilgi Bu işlemleri kullanarak da yapmak mümkündür. ALTER INDEX aslında, ALTER TABLE deyiminin indekslere uygulanan bir benzeridir. Sistem katalog indekslerinde değişikliğe izin verilmez. Örnekler Mevcut bir indeksin ismini değiştirmek için: ALTER INDEX distributors RENAME TO suppliers; Bir indeksi başka bir tablo alanına taşımak için: ALTER INDEX distributors SET TABLESPACE fasttablespace; Uyumluluk ALTER INDEX, bir PostgreSQL oluşumudur. Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_operator_class.7.xml0000644000175000017500000000572510557742511023407 0ustar demirtendemirten DROP OPERATOR CLASS 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP OPERATOR CLASS bir işleç sınıfını kaldırır DROP OPERATOR CLASS isim USING indeksleme_yöntemi [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP OPERATOR CLASS mevcut bir işleç sınıfını kaldırır. Bu komutu çalıştırabilmek için, işleç sınıfının sahibi olmalısınız. Parametreler isim Kaldırılacak işleç sınıfının ismi (şema nitelemeli olabilir). indeksleme_yöntemi İşleç sınıfının kullanıldığı indeks erişim yönteminin ismi. CASCADE İşleç sınıfına bağımlı nesnelerin de silinmesini sağlar. RESTRICT İşleç sınıfına bağımlı nesneler varsa işleç sınıfının kaldırılmasını engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler widget_ops isimli B-tree işleç sınıfını kaldırmak için: DROP OPERATOR CLASS widget_ops USING btree; İşleç sınıfını kullanan bir indeks varsa, bu komut başarısız olur. Böyle indeksleri işleç sınıfı ile birlikte kaldırmak için cümleye CASCADE ekleyin. Uyumluluk SQL standardında DROP OPERATOR CLASS diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_group.7.xml0000644000175000017500000000372410557743175021527 0ustar demirtendemirten DROP GROUP 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP GROUP bir kullanıcı grubunu kaldırır DROP GROUP isim Açıklama DROP GROUP belirtilen grubu kaldırır. Gruptaki kullanıcılar kaldırılmaz. Parametreler isim Mevcut bir grubun ismi. Ek Bilgi Nesneler üzerinde bazı yetkilere sahip bir grubu kaldırmak pek akıllıca olmaz. Şimdilik buna bakılmıyorsa da, ilerde bu bir hata olarak değerlendirilecektir. Örnekler Bir grubu kaldırmak için: DROP GROUP staff; Uyumluluk SQL standardında DROP GROUP diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_database.7.xml0000644000175000017500000000445310557743363022136 0ustar demirtendemirten DROP DATABASE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP DATABASE bir veritabanını kaldırır DROP DATABASE isim Açıklama DROP DATABASE ismiyle belirtilen veritabanını kaldırır. Veritabanının katalog girdilerini kaldırdıktan sonra veriyi içeren dizini siler. Ancak, silinmesi istenen veritabanına siz ya da bir kullanıcı bağlı ise, komut yerine getirilemez. Bu bakımdan, bu komutu çalıştırabilmek için template1'e ya da başka bir veritabanına bağlanın. DROP DATABASE ile silinen bir veritabanı geri alınamaz. Dikkatli kullanın! Parametreler isim Silinecek veritabanının ismi. Ek Bilgi DROP DATABASE bir hareket kümesinin içinden çalıştırılamaz. Bağlı olduğunuz veritabanını silemeyeceğinizden, işlemi komut satırından ile yapmanız daha uygun olur; o da zaten bu komutu çalıştırır. Uyumluluk SQL standardında DROP DATABASE diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_language.7.xml0000644000175000017500000000472110557743054022150 0ustar demirtendemirten DROP LANGUAGE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP LANGUAGE bir yordamsal dili kaldırır DROP [ PROCEDURAL ] LANGUAGE isim [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP LANGUAGE, isim adlı evvelce kaydedilmiş yordamsal dilin tanımını siler. Parametreler isim Mevcut bir yordamsal dilin ismi. Geriye uyumlulk bakımından, isim tektırnakların içine alınmış olabilir. CASCADE Dile bağımlı nesnelerin de (örn, dilin işlevleri) silinmesini sağlar. RESTRICT Dile bağımlı nesneler varsa dilin kaldırılmasını engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler plsample yordamsal dilini kaldırmak için: DROP LANGUAGE plsample; Uyumluluk SQL standardında DROP LANGUAGE diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_tablespace.7.xml0000644000175000017500000000440210557742063022463 0ustar demirtendemirten DROP TABLESPACE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP TABLESPACE bir tablo alanını kaldırır DROP TABLESPACE tablo_alanı_ismi Açıklama DROP TABLESPACE sistemdeki bir tablo alanını kaldırır. Bir tablo alanı sadece sahibi ya da ayrıcalıklı kullanıcı tarafından kaldırılabilir. Bir tablo alanı kaldırılmadan önce içerdiği tüm veritabanı nesneleri kaldırılmış olmalıdır. O anki veritabanına ait, tablo alanını kullanmakta olan hiçbir nesne kalmamış olsa bile, tablo alanı içinde hala diğer veritabanlarına ait nesneler kalmış olabilir. Parametreler tablo_alanı_ismi Kaldırılacak tablo alanının ismi. Örnekler Sistemden mystuff tablo alanını kaldırmak için: DROP TABLESPACE mystuff; Uyumluluk DROP TABLESPACE bir PostgreSQL oluşumudur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/alter_operator.7.xml0000644000175000017500000000555010560113703022346 0ustar demirtendemirten ALTER OPERATOR 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL ALTER OPERATOR bir işlecin tanımını değiştirir ALTER OPERATOR name ( { solterim_türü | NONE }, { sağterim_türü | NONE } ) OWNER TO yeni_aidiyet Açıklama ALTER OPERATOR bir işlecin tanımını değiştirir. Tek işlevselliği işlecin sahibini değiştirmektir. Parametreler isim Mevcut bir işlecin ismi (şema nitelemeli olabilir). solterim_türü İşlecin sol tarafındaki teriminin veri türü. Böyle bir terim yoksa, NONE yazın. sağterim_türü İşlecin sağ tarafındaki teriminin veri türü. Böyle bir terim yoksa, NONE yazın. yeni_aidiyet İşlecin yeni sahibi. Bir işlecin sahibini sadece ayrıcalıklı kullanıcı değiştirebilir. Örnekler Terimleri text türünde olan a @@ b özel işlecinin sahibini değiştirmek için: ALTER OPERATOR @@ (text, text) OWNER TO joe; Uyumluluk SQL standardında ALTER OPERATOR diye bir deyim yoktur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Mart 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_table.7.xml0000644000175000017500000000600310557742226021447 0ustar demirtendemirten DROP TABLE 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP TABLE bir tabloyu kaldırır DROP TABLE isim [, ...] [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP TABLE veritabanından tabloları kaldırır. Bir tabloyu sadece sahibi kaldırabilir. Tabloyu kaldırmadan sadece satırlarını boşaltmak istiyorsanız kullanın. DROP TABLE daima hedef tablonun içerdiği indeksleri, kuralları, tetikleri ve kısıtları kaldıracaktır. Yine de, bir sanal tablo ya da başka bir tablodaki bir yabancı anahtar tarafından başvurulan bir tabloyu kaldırabilmek için CASCADE belirtilmelidir. (CASCADE bağımlı bir sanal tabloyu tamamen kaldıracak, fakat yabancı anahtar için diğer tablodan sadece yabancı anahtar kısıtını kaldıracaktır.) Parametreler isim Kaldırılacak tablonun ismi (şema nitelemeli olabilir). CASCADE Tabloya bağımlı nesnelerin de (sanal tablolar gibi) silinmesini sağlar. RESTRICT Tabloya bağımlı nesneler varsa tablonun kaldırılmasını engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler films ve distributors tablolarını kaldırmak için: DROP TABLE films, distributors; Uyumluluk SQL standardının bir defada sadece bir tablo kaldırılmasına izin vermesi dışında, DROP TABLE SQL standardıyla tamamen uyumludur. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man7/drop_function.7.xml0000644000175000017500000000527410557743261022216 0ustar demirtendemirten DROP FUNCTION 7 SQL - Dil Deyimleri PostgreSQL DROP FUNCTION bir işlevi kaldırır DROP FUNCTION isim ( [ veri_türü [, ...] ] ) [ CASCADE | RESTRICT ] Açıklama DROP FUNCTION mevcut bir işlevin tanımını siler. Komutu çalıştırabilmek için işlevin sahibi olmalısınız. Farkı argümanları olan aynı isimde çok sayıda işlev olabileceğinden silinecek işlevin argümanlarını da belirtmelisiniz. Parametreler isim Mevcut bir işlevin ismi (şema nitelemeli olabilir). veri_türü İşlevin bir argümanının veri türü. CASCADE İşleve bağımlı nesnelerin de (örn, tetikler veya işleçler) silinmesini sağlar. RESTRICT İşleve bağımlı nesneler varsa işlevin silinmesini engeller. Bu öntanımlıdır. Örnekler Karekök işlevini kaldırmak için: DROP FUNCTION sqrt(integer); Uyumluluk SQL standardında DROP FUNCTION diye bir deyim vardır ama bu komutla uyumlu değildir. İlgili Belgeler , . Çeviren Nilgün Belma Bugüner nilgun@belgeler·gen·tr, Nisan 2005 manpages-tr-1.0.5.1/source/man3/0000755000175000017500000000000010316564462016437 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/source/man3/system.3.xml0000644000175000017500000001320710307340020020627 0ustar demirtendemirten .\" (c) 1993 by Thomas Koenig (ig25@rz.uni-karlsruhe.de) .\" .\" Permission is granted to make and distribute verbatim copies of this .\" manual provided the copyright notice and this permission notice are .\" preserved on all copies. .\" .\" Permission is granted to copy and distribute modified versions of this .\" manual under the conditions for verbatim copying, provided that the .\" entire resulting derived work is distributed under the terms of a .\" permission notice identical to this one .\" .\" Since the Linux kernel and libraries are constantly changing, this .\" manual page may be incorrect or out-of-date. The author(s) assume no .\" responsibility for errors or omissions, or for damages resulting from .\" the use of the information contained herein. The author(s) may not .\" have taken the same level of care in the production of this manual, .\" which is licensed free of charge, as they might when working .\" professionally. .\" .\" Formatted or processed versions of this manual, if unaccompanied by .\" the source, must acknowledge the copyright and authors of this work. .\" License. .\" Modified Sat Jul 24 17:51:15 1993 by Rik Faith (faith@cs.unc.edu) .\" Modified 11 May 1998 by Joseph S. Myers (jsm28@cam.ac.uk) .\" Modified 14 May 2001, 23 Sep 2001 by aeb 3 system Linux Yazılımcılarının Kılavuzu 23 Eylül 2001 system bir kabuk komutunu çalıştırır BİLDİRİM #include <stdlib.h> int system (const char *dizge); AÇIKLAMA system() dizge ile belirtilen bir komutu, /bin/sh -c dizge çağrısıyla çalıştırır ve komutun çalışması bittikten sonra geri döner. Komutun çalışması esnasında, SIGCHLD engellenir, SIGINT ve SIGOUT göz ardı edilir. DÖNÜŞ DEĞERİ Herhangi bir hatada -1 döner (fork başarısız olmuş gibi), aksi takdirde komutun dönüş durumu döner. Bu sonuncu dönüş durumu wait(2) de belirtilen biçimde olur. Bundan dolayı, komutun çıkış kodu WEXITSTATUS(durum) olacaktır. /bin/sh’ın çalıştırılamadığı durumlarda, çıkış durumu, exit(127) yapan komutun durumu olacaktır. Şayet dizge değeri NULL ise ve kabuk uygunsa, system() sıfırsan farklı bir değer döndürür; uygun değilse sıfır döndürür. system(), çocuk süreçlerden hiçbirinin bekleme durumunu etkilemez. UYUMLULUK ANSI C, POSIX.2, BSD 4.3 NOTLAR Bahsedildiği gibi; system(), SIGINT ve SIGQUIT sinyalini yoksayar. Bu, uygulamaların kendi çocuklarının çıkış durumlarını kontrol etmedikleri takdirde aşağıdaki örnekteki gibi durdurulamaz bir döngüden sürekli çağrılan uygulamalara sebep olabilir. while(birşey) { int donen = system("foo"); if (WIFSIGNALED(donen) && (WTERMSIG(donen) == SIGINT || WTERMSIG(donen) == SIGQUIT)) break; } Sistem bütünlüğünü bozmak için, bazı çevre değişkenleri tuhaf değerlerle kullanılabileceğinden, system()’i suid veya sgid yetkileri olan bir yazılımda kullanmayın. Onun yerine exec(3) ailesine ait işlevleri kullanın, ama execlp(3) veya execvp(3) işlevleri hariç. /bin/sh'ın bash'ın 2. sürümü olduğu sistemlerde, bash başlatma sırasında yetkileri tutacağından system(), suid veya sgid hakları olan yazılımlardan düzgün çalışmayacaktır. (Debian sh olarak çağrıldığında bunu yapmayan değiştirilmiş bir bash kullanır.) /bin/sh'ın kullanılabilirliği aslında kontrol edilmez; Daima kullanılabilir olduğu varsayılır. ISO C kontrolün yapılmasını isterse de POSIX.2 kabuktan geri dönen değerin daima sıfırdan farklı olması gerektiğini kabul eder (çünkü kabuk olmayan bir sistem uyumlu değildir ve uyum için kabuğun eklenmiş olması gerekmektedir). Kabuk komutu için 127 döndürmek mümkündür, bu nedenle kod, execve() çağrısının hata verdiğinin, kesin bir kanıtı sayılamaz. İLGİLİ BELGELER , , , . ÇEVİREN Yalçın Kolukısa yalcink01@yahoo.com, Kasım 2003 manpages-tr-1.0.5.1/source/man3/encrypt.3.xml0000644000175000017500000001453610307340243021004 0ustar demirtendemirten .\" Copyright 2000 Nicol?s Lichtmaier <nick@debian.org> .\" Created 2000-07-22 00:52-0300 .\" .\" This is free documentation; you can redistribute it and/or .\" modify it under the terms of the GNU General Public License as .\" published by the Free Software Foundation; either version 2 of .\" the License, or (at your option) any later version. .\" .\" The GNU General Public License's references to "object code" .\" and "executables" are to be interpreted as the output of any .\" document formatting or typesetting system, including .\" intermediate and printed output. .\" .\" This manual is distributed in the hope that it will be useful, .\" but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of .\" MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the .\" GNU General Public License for more details. .\" .\" Modified 2002-07-23 19:21:35 CEST 2002 Walter Harms .\" <walter.harms@informatik.uni-oldenburg.de> .\" .\" Modified 2003-04-04, aeb 3 encrypt Kriptografik İşlevler glibc3 4 Nisan 2003 encrypt 64 bitlik iletileri şifreler setkey encrypt() tarafından kullanılan anahtarı belirler encrypt_r 64 bitlik iletileri şifreler (evresel) setkey_r encrypt_r() tarafından kullanılan anahtarı belirler (evresel) BİLDİRİM #define _XOPEN_SOURCE #include <unistd.h> void encrypt (char blok[64], int im); #define _XOPEN_SOURCE #include <stdlib.h> void setkey (const char *anahtar); #define _GNU_SOURCE #include <crypt.h> void setkey_r (const char *anahtar, struct crypt_data *veri) void encrypt_r (char *blok, int im, struct crypt_data *veri); Bunların herbiri -lcrypt ile ilintileme gerektirir. AÇIKLAMA Bu işlevler 64 bitlik iletileri şifreler ve deşifrelerler. setkey() işlevi encrypt() işlevi tarafından kullanılan anahtarı belirler. Burada kullanılan anahtar parametresi bir bayt dizisidir ve her bayt 1 ya da 0 sayısal değerine sahiptir. anahtar[n] dizisinin indis değeri n=8*i-1 olan elemanları yoksayılır, bu durumda asıl anahtar uzunluğu 56 bit olur. setkey() işlevi kendine aktarılan tamponu im olarak 0 verilmişse şifreleyerek, 0 verilmişse deşifreleyerek değiştirir. anahtar parametresi gibi blok parametresi de şifrelenmiş değerin bit gösteriminin vektörüdür. Sonuç aynı vektör içinde döner. Bu iki işlev evresel değildir, yani anahtar verisi durağan bellek bölgesinde saklanır. setkey_r() ve encrypt_r() işlevleri evreseldir. ve anahtar verisini saklamak için crypt_data veri yapısını kullanırlar: struct crypt_data { char keysched[16 * 8]; char sb0[32768]; char sb1[32768]; char sb2[32768]; char sb3[32768]; char crypt_3_buf[14]; char current_salt[2]; long int current_saltbits; int direction, initialized; }; DÖNÜŞ DEĞERİ Bu işlevler herhangi bir değer döndürmezler. HATALAR Yukarıdaki işlevler çağrılmadan önce errno değişkeni sıfırlanır. Başarı durumunda değeri değişmez. ENOSYS İşlev kütüphanede bulunmamaktadır (Örneğin, ABD'nin ihracat sınırlamalarından dolayı). ÖRNEK Bu örneği glibc2.2 ile derlemek için libcrypt ile ilintilemeniz gerekir. Anlamlı bir çalıştırma için anahtar[] ve ileti[] dizilerini anlamlı bir bit kalıbı ile doldurmalısınız. crypt.h başlık dosyasının setkey() ve encrypt() işlevlerinin prototiplerini koşulsuz olarak verdiğini unutmayın. #include <crypt.h> main() { char anahtar[64]; /* anahtarın bit kalıbı */ char ileti[64]; /* iletinin bit kalıbı */ setkey(anahtar); encrypt(ileti, 0); /* şifreler */ encrypt(ileti, 1); /* deşifreler */ } NOTLAR glibc2.2'de bu işlevler DES algoritmasını kullanır. UYUMLULUK encrypt() ve setkey() işlevleri SVID, SUSv2 ve POSIX 1003.1-2001 uyumludur. encrypt_r() ve setkey_r() işlevleri ise GNU oluşumudur. İLGİLİ BELGELER , , , . ÇEVİREN Emin İslam Tatlı eminislam@web.de, Nisan 2004 manpages-tr-1.0.5.1/source/man3/crypt.3.xml0000644000175000017500000001527610554104275020472 0ustar demirtendemirten .\" Michael Haardt (michael@cantor.informatik.rwth.aachen.de) Sat Sep 3 22:00:30 MET DST 1994 .\" .\" This is free documentation; you can redistribute it and/or .\" modify it under the terms of the GNU General Public License as .\" published by the Free Software Foundation; either version 2 of .\" the License, or (at your option) any later version. .\" .\" The GNU General Public License's references to "object code" .\" and "executables" are to be interpreted as the output of any .\" document formatting or typesetting system, including .\" intermediate and printed output. .\" .\" This manual is distributed in the hope that it will be useful, .\" but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of .\" MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the .\" GNU General Public License for more details. .\" .\" You should have received a copy of the GNU General Public .\" License along with this manual; if not, write to the Free .\" Software Foundation, Inc., 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111, .\" USA. .\" .\" Sun Feb 19 21:32:25 1995, faith@cs.unc.edu edited details away .\" .\" TO DO: This manual page should go more into detail how DES is perturbed, .\" which string will be encrypted, and what determines the repetition factor. .\" Is a simple repetition using ECB used, or something more advanced? I hope .\" the presented explanations are at least better than nothing, but by no .\" means enough. .\" .\" added _XOPEN_SOURCE, aeb, 970705 .\" added GNU MD5 stuff, aeb, 011223 3 crypt Kütüphane İşlevleri 23 Aralık 2001 crypt parola ve veri şifrelemesi BİLDİRİM #define _XOPEN_SOURCE #include <unistd.h> void crypt (const char *parola, const char *tuz); -lcrypt ile ilintileme gerektirir. AÇIKLAMA crypt parola şifreleme işlevidir. Veri Şifreleme Standartı (Data Encryption Standard) algoritmasına dayanır, fakat anahtar tarama için tasarlanmış donanımlara engel olmak için bir takım farklılıklar içerir. parola kullanıcın girdiği paroladır. tuz ise, elemanları [a-zA-Z0-9./] kümesinden seçilen iki karakterli bir dizgedir. Bu dizge algoritmayı 4096 farklı ihtimalden biri ile karıştırmayı amaçlar. parolanın ilk sekiz karakterinden her birinin en düşük anlamlı 7 biti alınarak 56 bitlik parola oluşturulur. Bu 56 bitlik parola tekrar tekrar bir dizgeyi (genellikle hepsi sıfırlardan oluşan bir dizge) şifrelemede kullanılır. Dönüş değeri 13 karakterli bir ASCII dizgesi olan ve ilk iki karakteri tuzu temsil eden şifrelenmiş paroladır. Dönüş değeri, her işlev çağrısında içeriği değişen statik bir veridir. Uyarı Anahtar aralığı 2^56 (7.2e16) farklı değer içermektedir. Bu anahtar aralığının tümünü kapsayan taramalar paralel bilgisayarlar ile mümkündür. gibi yazılımlar bu anahtar aralığının bir kısmını tarayıp parolaları elde etmek için insanlar tarafından kullanılmaktadır. Bu sebeple, parola seçerken sık kullanılan kelime ve isimlerden sakınılmalıdır. Parola seçme işlemi esnasında kırılabilir parolaları kontrol eden uygulaması kullanmalıdır. DES algoritması, crypt arayüzünün parola kimlik denetimi haricinde kullanılmasını kötü bir seçenek haline getirmiştir.Eğer crypt arayüzünü kriptografi projenizde kullanmayı planlıyorsanız, bundan vazgeçin: Şifreleme ve DES kütüphaneleri konusunda iyi bir kitap elde edinin. DÖNÜŞ DEĞERİ Dönüş değeri şifrelenmiş parolaya bir göstericidir. Hata durumunda, boş gösterici döner. HATALAR ENOSYS İşlev kütüphanede bulunmamaktadır (Örneğin, ABD'nin ihracat sınırlamalarından dolayı). GNU OLUŞUMU Bu işlevin glibc2 sürümü şu ek özelliklere sahiptir. Eğer tuz karakter dizisi, "$1$" karakterleri ile başlar ve bunun ardından en fazla 8 karakter gelirse (ve tercihan "$" karakteri ile sonlandırılırsa), bu durumda glib crypt işlevi DES motoru yerine, MD5 algoritması kullanılır ve 34 bayta kadar çıktı verilir. Çıktı "$1$<dizge>$" biçimindedir. Burada dizge, 8 karaktere kadar tuz ve bunu takip eden [a-zA-Z0-9./] kümesinden seçilmiş 22 bayttan oluşur. Burada bu anahtarın bütünü anlamlıdır (sadece ilk 8 baytı değil). Bu işlevin kullanıldığı yazılımlar derlenirken -lcrypt ile ilintilemelidir. UYUMLULUK crypt() işlevi SVID, X/OPEN, BSD 4.3 ve POSIX 1003.1-2001 uyumludur. İLGİLİ BELGELER , , , , , . ÇEVİREN Emin İslam Tatlı eminislam@web.de, Nisan 2004 manpages-tr-1.0.5.1/Makefile0000644000175000017500000000303611004622506015730 0ustar demirtendemirten# groff-1.19.1 veya üstü mevcutsa standart kurulum: # make clean; make; make install # # groff-1.18.1 veya üstü ve groff-utf8 mevcutsa: # make clean; make utf8; make install # # deb paketi yapmak için: # make clean; make deb # MANDIR = /usr/share/man/tr SUBDIRS = source all: ilc @for subdir in $(SUBDIRS); do \ (cd $$subdir && $(MAKE) $@) || exit 1; \ done utf8: ilc @for subdir in $(SUBDIRS); do \ (cd $$subdir && $(MAKE) $@) || exit 1; \ done clean: rm -fR tr/* @for subdir in $(SUBDIRS); do \ (cd $$subdir && $(MAKE) $@) || exit 1; \ done debclean: clean rm -fR *stamp debian/manpages-tr; \ rm -f ../manpages-tr_1.0.5* deb-build: @for subdir in $(SUBDIRS); do \ (cd $$subdir && $(MAKE) $@) || exit 1; \ done # hem paket icinde hem de sistemde varolan dosyalari # sistemden silelim ve dosyalari kuralim. install: @cd tr; for dir in man?; do \ if [ -d $$dir ]; then for i in $$dir/*; do \ file=`basename $$i .gz`; \ rm -f $(MANDIR)/$$dir/$$file \ $(MANDIR)/$$dir/$$i \ $(MANDIR)/$$dir/"$$file".bz2; \ done; fi; \ install -d -m 755 $(MANDIR)/"$$dir"; \ install -m 644 "$$dir"/* $(MANDIR)/"$$dir"; \ done; cd -; deb-install: cd tr; for i in man?; do \ install -d $(DESTDIR)$(MANDIR)/"$$i"; \ cp -a "$$i"/* $(DESTDIR)$(MANDIR)/"$$i"; \ done; cd -; deb: ilc dpkg-buildpackage -rfakeroot -us -uc ilc: @LANG=C gcc -Wall -o isutf8 isutf8.c; \ str=`./isutf8`; if [ $$str != "yes" ]; then \ echo "Yerel karakter kodlamasi UTF-8 olmak zorunda"; \ exit 1; \ fi manpages-tr-1.0.5.1/isutf8.c0000644000175000017500000000174111004622533015657 0ustar demirtendemirten/* Copyright © 2007 Nilgün Belma Bugüner This program is free software; you can redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU General Public License as published by the Free Software Foundation; either version 2 of the License, or (at your option) any later version. This program is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details. You should have received a copy of the GNU General Public License along with this program; if not, write to the Free Software Foundation, Inc., 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111-1307 USA. */ #include #include #include int main(int argc, char *argv[]) { char *lcl = setlocale (LC_ALL, ""); if (strstr(lcl, "UTF-8") == NULL) puts("no"); else puts("yes"); return 0; } manpages-tr-1.0.5.1/tr/0000755000175000017500000000000011005056477014724 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/isutf80000755000175000017500000001464211005056141015442 0ustar demirtendemirtenELF`4 4 ($!444$$$$$888((( Qtd/lib/ld-linux.so.2GNU K ?)8o3 __gmon_start__libc.so.6_IO_stdin_usedsetlocaleputsstrstr__libc_start_mainGLIBC_2.0ii Q $(US[<tX[5%%h%h% h%$h%(h 1^PTRhPh`QVhU=8t 4ҡ4u8ÐU4tt $4ÐL$qUQ$D$$ED$E$u$ $$Y]aÐU]Ít&'UWVSOá K)t$1ED$E D$E$9uރ [^_]Ë$ÐUS$t1Ћ u[]ÐUS[Y[UTF-8noyes Ă Hox [  (otood8 *:J0GCC: (GNU) 4.2.3 (Debian 4.2.3-3)GCC: (GNU) 4.2.3 (Debian 4.2.3-3)GCC: (GNU) 4.2.3 (Debian 4.2.3-3)GCC: (GNU) 4.2.3 (Debian 4.2.3-3)GCC: (GNU) 4.2.3 (Debian 4.2.3-3)GCC: (GNU) 4.2.3 (Debian 4.2.3-3)GCC: (GNU) 4.2.3 (Debian 4.2.3-3)$Ă"$!u_IO_stdin_usedn`SNb0intIi: OK'/build/buildd/glibc-2.7/build-tree/i386-libc/csu/crti.S/build/buildd/glibc-2.7/build-tree/glibc-2.7/csuGNU AS 2.18.0] /build/buildd/glibc-2.7/build-tree/i386-libc/csu/crtn.S/build/buildd/glibc-2.7/build-tree/glibc-2.7/csuGNU AS 2.18.0% $ > $ > $ > 4: ; I?  &IU%U%# init.cN /build/buildd/glibc-2.7/build-tree/i386-libc/csucrti.SĂ!/!=Z!gg//(!/!=Z!xN /build/buildd/glibc-2.7/build-tree/i386-libc/csucrtn.S !!!!!!GNU C 4.2.3 (Debian 4.2.3-3)short unsigned intshort int_IO_stdin_usedlong long unsigned intunsigned char/build/buildd/glibc-2.7/build-tree/glibc-2.7/csuinit.clong long intĂ.symtab.strtab.shstrtab.interp.note.ABI-tag.gnu.hash.dynsym.dynstr.gnu.version.gnu.version_r.rel.dyn.rel.plt.init.text.fini.rodata.eh_frame.ctors.dtors.jcr.dynamic.got.got.plt.data.bss.comment.debug_aranges.debug_pubnames.debug_info.debug_abbrev.debug_line.debug_str.debug_ranges#(( 5HH01oxx ; pC[KoddXott g p ( yĂ0t```  $$,,4488   ,, 8880P%L o ) 0 + @ 9#7 t.(Hxdt  Ă  `  $,48 ,8 $,,:4G ]8l4s (0 4  $$ 8,  P 0` 7 F Zag ,0`Z o8<8  #g (Ă init.cinitfini.ccrtstuff.c__CTOR_LIST____DTOR_LIST____JCR_LIST____do_global_dtors_auxcompleted.5843p.5841frame_dummy__CTOR_END____DTOR_END____FRAME_END____JCR_END____do_global_ctors_auxisutf8.c_GLOBAL_OFFSET_TABLE___init_array_end__init_array_start_DYNAMICdata_start__libc_csu_fini_start__gmon_start___Jv_RegisterClasses_fp_hw_fini__libc_start_main@@GLIBC_2.0_IO_stdin_used__data_start__dso_handlesetlocale@@GLIBC_2.0__libc_csu_initstrstr@@GLIBC_2.0__bss_start_endputs@@GLIBC_2.0_edata__i686.get_pc_thunk.bxmain_initmanpages-tr-1.0.5.1/copyright0000644000175000017500000000626211002356456016235 0ustar demirtendemirtenPaket içeriğindeki dosyaların ingilizce sürümlerindeki lisans ve telif hakkı bilgileri korunmuştur. Lisans ve/veya telif hakkı bilgileri içermeyen dosyalar ve çeviriler için aşağıdaki koşullar ve genel olarak GNU GPL lisansı geçerlidir. GNU GPL lisansı copying dosyası olarak paket içinde bulunabilir. Çevirilerin telif hakkı ise dosyaların içinde isimleri belirtilen çevirmenlerine aittir. Bu koşullar paketin önceki sürümleri için de geçerlidir. Belgelerin içeriğinden doğrudan doğruya sadece telif hakkı sahibi olan yazarı/çevirmeni sorumludur. Belge içeriğindeki bilgileri uygulama sorumluluğu ise uygulayana aittir. Bu bilgilerin uygulanmasından doğacak zararlardan belge yazarı/çevirmeni sorumlu tutulamaz. GNU lisansları bu hakkı yazara tanır. Bu paket içinde sunulan bilgilerin ve kodların HİÇBİR GARANTİSİ YOKTUR. BU YAZILIM ÜCRETSİZ OLARAK RUHSATLANDIĞI İÇİN, YAZILIM İÇİN İLGİLİ KANUNLARIN İZİN VERDİĞİ ÖLÇÜDE HERHANGİ BİR GARANTİ VERİLMEMEKTEDİR. AKSİ YAZILI OLARAK BELİRTİLMEDİĞİ MÜDDETÇE TELİF HAKKI SAHİPLERİ VE/VEYA BAŞKA ŞAHISLAR YAZILIMI "OLDUĞU GİBİ", AŞİKAR VEYA ZIMNEN, SATILABİLİRLİĞİ VEYA HERHANGİ BİR AMACA UYGUNLUĞU DA DAHİL OLMAK ÜZERE HİÇBİR GARANTİ VERMEKSİZİN DAĞITMAKTADIRLAR. YAZILIMIN KALİTESİ VEYA PERFORMANSI İLE İLGİLİ TÜM SORUNLAR SİZE AİTTİR. YAZILIMDA HERHANGİ BİR BOZUKLUKTAN DOLAYI DOĞABİLECEK OLAN BÜTÜN SERVİS, TAMİR VEYA DÜZELTME MASRAFLARI SİZE AİTTİR. İLGİLİ KANUNUN İCBAR ETTİĞİ DURUMLAR VEYA YAZILI ANLAŞMA HARİCİNDE HERHANGİ BİR ŞEKİLDE TELİF HAKKI SAHİBİ VEYA YUKARIDA İZİN VERİLDİĞİ ŞEKİLDE YAZILIMI DEĞİŞTİREN VEYA YENİDEN DAĞITAN HERHANGİ BİR KİŞİ, YAZILIMIN KULLANIMI VEYA KULLANILAMAMASI (VEYA VERİ KAYBI OLUŞMASI, VERİNİN YANLIŞ HALE GELMESİ, SİZİN VEYA ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARIN ZARARA UĞRAMASI VEYA YAZILIMIN BAŞKA YAZILIMLARLA UYUMSUZ OLMASI) YÜZÜNDEN OLUŞAN GENEL, ÖZEL, DOĞRUDAN YA DA DOLAYLI HERHANGİ BİR ZARARDAN, BÖYLE BİR TAZMİNAT TALEBİ TELİF HAKKI SAHİBİ VEYA İLGİLİ KİŞİYE BİLDİRİLMİŞ OLSA DAHİ, SORUMLU DEĞİLDİR. The license and copyright information in the English versions of the files within the package are kept intact. The copyrights for the translations themselves belong to the translator whose name appears in the file. The files not containing any copyright and/or license information are licensed under specially the terms below and generally through the GNU General Public License (GNU GPL). A copy of GNU GPL can be found in the file COPYING within the package. These conditions cover all past and present versions of this package. This program is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details. You should have received a copy of the GNU General Public License along with this packet; if not, write to the Free Software Foundation, Inc., 51 Franklin St, Fifth Floor, Boston, MA 02110-1301, USA Linux Belgelendirme Çalışma Grubu - http://belgeler.org manpages-tr-1.0.5.1/BENiOKU0000644000175000017500000001262711003311004015340 0ustar demirtendemirten man-pages-tr-1.0.5 hakkında Bundan önceki pakette, 'make all' paketi gerektiği gibi derlemiyordu. Bildirilen bu hata bu sürümde düzeltildi. Ayrıca Debian manpages paketi oluşturma sistemindeki değişiklikler de pakete yansıtıldı.22 Nisan 2008 man-pages-tr-1.0.4 hakkında Paket önceki sürümlerin aksine derlenmiş kurulmaya hazır kılavuz sayfalarından değil o paketleri derlerken kullandığımız dosyalardan oluşuyor. Yani bu paket tam bir kaynak paketi. Paketi siz derleyip kuracaksınız. Bunu böyle yapmamızın sebebi, 1.0.3 sürümünden beri Türkçe kılavuz sayfalarının görüntülenebilmesi için bazı dağıtımların farklı farklı çözümler üretmeleri. Biz her ne kadar bir kaynak paket dağıtmış olmasak da kaynak dosyalarımız CVS depomuzda duruyordu ve onları alıp her dağıtım kendine göre derledi. Çeşit çeşit çözüm ortaya çıktı. Biz de o çözümleri bu pakette bir araya getirdik. Bu sürümde hem daha fazla kılavuz sayfası çevirisi var hem de hemen herkese uyacak olası bir görüntüleme çözümü var. Biri olmazsa diğer bir çözümü uygulayarak size uyan çözümü bulabilirsiniz. Paketi derleyebilmek için standart paket derleme ve kurulum araçlarından başka libxslt ve libxml paketlerinin kurulu olması gerekiyor. Bunların kaynak paketlerinin en son sürümlerini ftp://ftp.gnome.org/pub/GNOME/sources/libxslt/ ftp://ftp.gnome.org/pub/GNOME/sources/libxml2/ adreslerinden temin edebilirsiniz. Aslında bu paketler ya sisteminizde kuruludur ya da dağıtımınızın paketleri arasında mevcuttur. Kılavuz sayfalarını görüntülemek için bazı dağıtımlar man paketini kullanırken bazıları da man-db paketini kullanmaktadır. man-db paketini kullanan dağıtımlardan Debian için Debian kullanıcıları $ make deb komutuyla deb paketi üretip üst dizine çıktıktan sonra bu paketi # dpkg -i *.deb komutu ile sistemlerine kurabilirler. Debian paketi çözümü için Oğuz Yarımtepe'ye ve 1.0.5 sürümündeki değişiklikler için Murat Demirten'e teşekkür ederiz. Debian dışında man-db paketini kullanıp Debian'ınkinden farklı bir yapılanma ile kılavuz sayfalarını görüntüleyen dağıtımlar için henüz bir çözümümüz yok. Kullanıcıları bir yol bulup çözümü bildirirlerse bizim de bu paketin ileriki sürümlerinde onlar için hazır bir çözümümüz olur. man paketini kullanan dağıtımlardan Pardus 2007 için Pardus kullanıcıları paketi $ make utf8 komutu ile derleyip # make install komutu ile sistemlerine kurabilirler. groff-utf8 paketini kullanan diğer dağıtımlar da bu çözümü kullanabilirler. Öğrenmek için konsolda komut satırına $ groff yazdıktan sonra iki defa tuşuna basınız. Listelenen sözcükler arasında groff-utf8 varsa kurulu demektir, bu çözümü kullanabilirsiniz. man paketini kullanan diğer dağıtımların kullanıcıları için işler birazcık daha karışık. Sistemlerinde hangi groff sürümünün kurulu olduğuna bağlı olarak şu iki çözümden birini seçmek durumundalar: 1. groff-1.19.1 ve daha üst sürümleri kullananlar:: $ make komutu ile paketi derleyip # make install ile paketi kurmaları ve /etc/man.conf dosyasında NROFF ile başlayan satırı NROFF nroff -mandoc haline getirmeliler. Bu çözüm olması gereken çözüm olmakle beraber tercih edilmemesinin sebebi groff paketinin diğer dosya biçimlerine dönüşümde (örn. HTML'ye dönüşüm) yeterli desteği içermemesidir. Dilimize özgü karakterler konsol dışında maalesef düzgün görünmemektedir. 2. groff-1.18.1 ve daha üst sürümü kullananlar: Bu çözümü 1.19.1 ve daha üst sürümü kullananlar da tercih edebilirler. Pardus'ta da bu yöntem kullanılmaktadır ve diğer dosya biçimlerine dönüşümde yeterli destek groff-utf8 paketi ile sağlanmıştır. Bu cümleden de anlayacağınız üzere bu çözüm sisteme ilave bir paketin kurulmasını gerektirmektedir. http://www.haible.de/bruno/gnu/groff-utf8.tar.gz adresinden groff-utf8 paketini indirip $ tar xvfz groff-utf8.tar.gz $ cd groff-utf8 $ make $ make install PREFIX=/usr komutlarıyla sistemlerine kurduktan sonra /etc/man.conf (adı man.config de olabilir) dosyasında TROFF ve NROFF ile başlayan satırları bulup onları TROFF groff-utf8 -Tutf8 -mandoc NROFF groff-utf8 -Tutf8 -mandoc olarak düzeltiniz. Bu işlemden sonra hala mevcut kılavuz sayfalarını bir değişiklik olmaksızın okuyor olmanız gerekir. man man yazıp deneyin. Bu paketin kurulumu için yukarıdaki Pardus kurulumunu aynen uygulayacaksınız: $ make utf8 # make install Paketi bir kere derledikten sonra başka bir yöntemle tekrar derlemek isterseniz $ make clean ile derlenmiş dosyaları paketten silmeyi ihmal etmeyiniz. Aksi takdirde sonuç beklediğiniz gibi olmayabilir. Debian kullanıcıları ise $ make debclean ile sonradan üretilenleri silebilirler. Buraya kadar anlattıklarımızda eksik ya da hatalı bulduğunuz bir yer varsa lütfen bizi uyarın. Dikkat: Sisteminizin yerel ayarı tr_TR.UTF-8 olmak zorundadır. Bunun ne anlama geldiğini bilmiyorsanız, Türkçe NASIL'a bakınız. Bu paket Linux Belgelendirme Çalışma Grubu tarafından hazırlanmıştır. Linux Belgelendirme Çalışma Grubu çalışmalarını http://belgeler.org adresinde Linux Kitaplığı olarak yayınlamaktadır. 21 Nisan 2008 Nilgün Belma Bugüner http://belgeler.org manpages-tr-1.0.5.1/debian/0000755000175000017500000000000011010412003015472 5ustar demirtendemirtenmanpages-tr-1.0.5.1/debian/changelog0000644000175000017500000000062111003332237017357 0ustar demirtendemirtenmanpages-tr (1.0.5) unstable; urgency=low * New upstream version. * debian/manpages-tr.prune: Update prune list to avoid installing duplicate man pages. Closes: #330579 -- Murat Demirten Mon, 21 Apr 2008 13:49:20 +0300 manpages-tr (1.0.2+cvs20040401-1) unstable; urgency=low * Initial Release. -- Murat Demirten Thu, 1 Apr 2004 01:04:50 +0100 manpages-tr-1.0.5.1/debian/rules0000755000175000017500000000565411003331745016603 0ustar demirtendemirten#! /usr/bin/make -f # Stolen from the manpages Debian package and heavily hacked to accomodate # manpages-tr's needs by Daniel Kobras . #export DH_VERBOSE=1 MIRRORURL:=http://ftp.de.debian.org/debian CONTENTS_ARCHLIST:=amd64 i386 CONTENTS=$(foreach arch,$(CONTENTS_ARCHLIST),/tmp/manpages-tr.build/Contents-$(arch).gz) HTTP_GET=$(shell which curl) ifeq (,$(HTTP_GET)) HTTP_GET=$(shell which wget) endif ifeq (,$(HTTP_GET)) HTTP_GET=$(shell which GET) endif # # Convenience rules. Never used in an automated build. Call by hand before # building a new release. # /tmp/manpages-tr.build/Contents-%: ifeq (,$(HTTP_GET)) @echo "Cannot retrieve Contents files without curl, wget, or GET"; \ exit 1 else @echo "Retrieving up-to-date $(CONTENTS)" test -d /tmp/manpages-tr.build || mkdir /tmp/manpages-tr.build cd /tmp/manpages-tr.build; \ $(HTTP_GET) "$(MIRRORURL)/dists/unstable/`basename $@`" endif debian/manpages-tr.prune: debian/manpages-tr.prune.in $(CONTENTS) cp debian/manpages-tr.prune.in debian/manpages-tr.prune zgrep -vhE '[^,]doc/manpages-tr?$$' \ /tmp/manpages-tr.build/Contents-*.gz | \ grep -E '/man/tr(\.[^/]+)?/' | while read file rest; do \ echo "$${file%.gz}"; \ done | sort -u >> debian/manpages-tr.prune update-prune: debian/manpages-tr.prune # # Standard rules to follow # build: # Builds the binary package. # empty clean: dh_testdir dh_testroot rm -f build-stamp install-stamp -rm -rf *~ *.orig "#*" debian/manpages-tr debian/*~ debian/files* source/xml2man -rm -rf tr/* dh_clean binary-arch: build binary-indep: build dh_testdir dh_testroot dh_installdirs $(MAKE) deb-build # $(MAKE) prefix=`pwd`/debian/manpages-tr/usr/share install # Better use dh_installman, which has the nice feature of turning # all the .so-links to proper symlinks. # dh_installman `find tr/man? -maxdepth 1 -type f` $(MAKE) deb-install DESTDIR=$(CURDIR)/debian/manpages-tr # Uh-uh. Our man pages do not contain a language code, so dh_installman # treats them as English. Move to proper dir now! # mv debian/manpages-tr/usr/share/man debian/manpages-tr/usr/share/tr dh_installdirs -A /usr/share/man # mv debian/manpages-tr/usr/share/tr debian/manpages-tr/usr/share/man/ grep -v '^#' debian/manpages-tr.prune | while read exists crap; do \ exists=`echo "$$exists" | \ sed -e 's,usr/share/man/tr\.[^/]\+,usr/share/man/tr,'`;\ test -f `pwd`/debian/manpages-tr/"$$exists" || \ test -L `pwd`/debian/manpages-tr/"$$exists" && \ rm -f `pwd`/debian/manpages-tr/"$$exists" || \ true; \ done dh_movefiles --sourcedir=debian/manpages-tr while read dir; do \ test -d debian/manpages-tr/$$dir && \ rmdir debian/manpages-tr/$$dir || \ true; \ done < debian/manpages-tr.files dh_installdocs dh_installchangelogs dh_compress dh_fixperms dh_link dh_installdeb dh_gencontrol dh_md5sums dh_builddeb binary: binary-indep binary-arch .PHONY: binary binary-arch binary-indep clean update-prune manpages-tr-1.0.5.1/debian/compat0000644000175000017500000000000211002344446016710 0ustar demirtendemirten4 manpages-tr-1.0.5.1/debian/copyright0000644000175000017500000000717611003333707017457 0ustar demirtendemirtenThis package was debianized by Murat Demirten on Fri, 18 Apr 2008 10:37:04 +0300. It was downloaded from http://sourceforge.net/project/showfiles.php?group_id=61526 Upstream Author: Nilgün Belma Bugüner Copyright © 2003-2008 Turkish Linux Documentation WG (belgeler.org) License: Paket içeriğindeki dosyaların ingilizce sürümlerindeki lisans ve telif hakkı bilgileri korunmuştur. Lisans ve/veya telif hakkı bilgileri içermeyen dosyalar ve çeviriler için aşağıdaki koşullar ve genel olarak GNU GPL lisansı geçerlidir. GNU GPL lisansı copying dosyası olarak paket içinde bulunabilir. Çevirilerin telif hakkı ise dosyaların içinde isimleri belirtilen çevirmenlerine aittir. Bu koşullar paketin önceki sürümleri için de geçerlidir. Belgelerin içeriğinden doğrudan doğruya sadece telif hakkı sahibi olan yazarı/çevirmeni sorumludur. Belge içeriğindeki bilgileri uygulama sorumluluğu ise uygulayana aittir. Bu bilgilerin uygulanmasından doğacak zararlardan belge yazarı/çevirmeni sorumlu tutulamaz. GNU lisansları bu hakkı yazara tanır. Bu paket içinde sunulan bilgilerin ve kodların HİÇBİR GARANTİSİ YOKTUR. BU YAZILIM ÜCRETSİZ OLARAK RUHSATLANDIĞI İÇİN, YAZILIM İÇİN İLGİLİ KANUNLARIN İZİN VERDİĞİ ÖLÇÜDE HERHANGİ BİR GARANTİ VERİLMEMEKTEDİR. AKSİ YAZILI OLARAK BELİRTİLMEDİĞİ MÜDDETÇE TELİF HAKKI SAHİPLERİ VE/VEYA BAŞKA ŞAHISLAR YAZILIMI "OLDUĞU GİBİ", AŞİKAR VEYA ZIMNEN, SATILABİLİRLİĞİ VEYA HERHANGİ BİR AMACA UYGUNLUĞU DA DAHİL OLMAK ÜZERE HİÇBİR GARANTİ VERMEKSİZİN DAĞITMAKTADIRLAR. YAZILIMIN KALİTESİ VEYA PERFORMANSI İLE İLGİLİ TÜM SORUNLAR SİZE AİTTİR. YAZILIMDA HERHANGİ BİR BOZUKLUKTAN DOLAYI DOĞABİLECEK OLAN BÜTÜN SERVİS, TAMİR VEYA DÜZELTME MASRAFLARI SİZE AİTTİR. İLGİLİ KANUNUN İCBAR ETTİĞİ DURUMLAR VEYA YAZILI ANLAŞMA HARİCİNDE HERHANGİ BİR ŞEKİLDE TELİF HAKKI SAHİBİ VEYA YUKARIDA İZİN VERİLDİĞİ ŞEKİLDE YAZILIMI DEĞİŞTİREN VEYA YENİDEN DAĞITAN HERHANGİ BİR KİŞİ, YAZILIMIN KULLANIMI VEYA KULLANILAMAMASI (VEYA VERİ KAYBI OLUŞMASI, VERİNİN YANLIŞ HALE GELMESİ, SİZİN VEYA ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARIN ZARARA UĞRAMASI VEYA YAZILIMIN BAŞKA YAZILIMLARLA UYUMSUZ OLMASI) YÜZÜNDEN OLUŞAN GENEL, ÖZEL, DOĞRUDAN YA DA DOLAYLI HERHANGİ BİR ZARARDAN, BÖYLE BİR TAZMİNAT TALEBİ TELİF HAKKI SAHİBİ VEYA İLGİLİ KİŞİYE BİLDİRİLMİŞ OLSA DAHİ, SORUMLU DEĞİLDİR. The license and copyright information in the English versions of the files within the package are kept intact. The copyrights for the translations themselves belong to the translator whose name appears in the file. The files not containing any copyright and/or license information are licensed under specially the terms below and generally through the GNU General Public License (GNU GPL). A copy of GNU GPL can be found in the file COPYING within the package. These conditions cover all past and present versions of this package. This program is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details. On Debian systems, the complete text of the GNU General Public License can be found in the file `/usr/share/common-licenses/GPL'. You should have received a copy of the GNU General Public License along with this packet; if not, write to the Free Software Foundation, Inc., 51 Franklin St, Fifth Floor, Boston, MA 02110-1301, USA Linux Belgelendirme Çalışma Grubu - http://belgeler.org manpages-tr-1.0.5.1/debian/docs0000644000175000017500000000002311003315277016361 0ustar demirtendemirtenBENiOKU copyright manpages-tr-1.0.5.1/debian/README.Debian0000644000175000017500000000115511003276611017554 0ustar demirtendemirtenTurkce kilavuz (man) belgelerinin kullanilmasi ---------------------------------------------- Kilavuz sayfalarin dogru sekilde goruntulenebilmesi icin herseyden once sisteminizin Turkce yapilandirmasinin tamam olmasi gerekiyor. Debian GNU/Linux'a Turkce desteginin nasil kazandirilabilecegini su bagdaki Turkce-NASIL belgesini okuyarak ogrenebilirsiniz: http://belgeler.org/howto/turkish-howto.html Kilavuz belgeleri veya daha genel olarak Debian GNU/Linux sisteminde karsilastiginiz sorunlar icin 'debian-user-turkish@lists.debian.org' kullanici grubuna basvurabilirsiniz. -- Recai Oktas manpages-tr-1.0.5.1/debian/control0000644000175000017500000000154111003123314017104 0ustar demirtendemirtenSource: manpages-tr Section: doc Priority: optional Maintainer: Murat Demirten Build-Depends: debhelper (>= 5.0), zlib1g-dev, libxslt1.1, libxml2 Standards-Version: 3.7.3 Package: manpages-tr Architecture: all Suggests: man-browser, manpages Replaces: dpkg (<< 1.13.2) Description: Turkish version of the manual pages This package contains the Linux manual pages translated into Turkish. The following sections are included: * 1 = User programs (e.g. ls, ln) * 2 = Linux system calls (e.g. exit, fork, open) * 3 = Library functions (e.g. malloc, printf) * 4 = Devices (e.g. hd, sd). * 5 = File formats and protocols, syntaxes of several system files (e.g. wtmp, /etc/passwd, nfs). * 6 = Games etc. * 7 = Conventions and standards, macro packages, etc. (e.g. nroff, ascii). * 8 = System administration commands. manpages-tr-1.0.5.1/debian/manpages-tr.prune.in0000644000175000017500000000134111002350637021406 0ustar demirtendemirten# This file contains all German manpages provided natively by their # respective packages. To avoid duplicates, we prune them from our bundle. # The list is obtained from a current Contents file via # # cp manpages-tr.prune.in manpages-tr.prune # zgrep -vhE '[^,]doc/manpages-tr?$' Contents-*.gz | grep /man/tr/ | while read file rest; do echo "${file%.gz}"; done | sort | uniq >> manpages-tr.prune # # Note: This list may include files that are not contained in the manpages-tr # distribution at all. # # [OUTDATED] # Lists outdated man pages that are manually removed from the distribution. # # # [DUPLICATES] # Lists all Turkish man pages contained in other packages. # # Not yet updated in Contents file. # manpages-tr-1.0.5.1/debian/manpages-tr.prune0000644000175000017500000000226311002351140020773 0ustar demirtendemirten# This file contains all German manpages provided natively by their # respective packages. To avoid duplicates, we prune them from our bundle. # The list is obtained from a current Contents file via # # cp manpages-tr.prune.in manpages-tr.prune # zgrep -vhE '[^,]doc/manpages-tr?$' Contents-*.gz | grep /man/tr/ | while read file rest; do echo "${file%.gz}"; done | sort | uniq >> manpages-tr.prune # # Note: This list may include files that are not contained in the manpages-tr # distribution at all. # # [OUTDATED] # Lists outdated man pages that are manually removed from the distribution. # # # [DUPLICATES] # Lists all Turkish man pages contained in other packages. # # Not yet updated in Contents file. # usr/share/man/tr/man1/chage.1 usr/share/man/tr/man1/chfn.1 usr/share/man/tr/man1/login.1 usr/share/man/tr/man1/passwd.1 usr/share/man/tr/man1/su.1 usr/share/man/tr/man1/wipe.1 usr/share/man/tr/man5/passwd.5 usr/share/man/tr/man5/shadow.5 usr/share/man/tr/man8/groupadd.8 usr/share/man/tr/man8/groupdel.8 usr/share/man/tr/man8/groupmod.8 usr/share/man/tr/man8/synaptic.8 usr/share/man/tr/man8/useradd.8 usr/share/man/tr/man8/userdel.8 usr/share/man/tr/man8/usermod.8 manpages-tr-1.0.5.1/COPYING0000644000175000017500000004311010404640750015324 0ustar demirtendemirten GNU GENERAL PUBLIC LICENSE Version 2, June 1991 Copyright (C) 1989, 1991 Free Software Foundation, Inc. 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111-1307 USA Everyone is permitted to copy and distribute verbatim copies of this license document, but changing it is not allowed. Preamble The licenses for most software are designed to take away your freedom to share and change it. By contrast, the GNU General Public License is intended to guarantee your freedom to share and change free software--to make sure the software is free for all its users. This General Public License applies to most of the Free Software Foundation's software and to any other program whose authors commit to using it. (Some other Free Software Foundation software is covered by the GNU Library General Public License instead.) You can apply it to your programs, too. When we speak of free software, we are referring to freedom, not price. Our General Public Licenses are designed to make sure that you have the freedom to distribute copies of free software (and charge for this service if you wish), that you receive source code or can get it if you want it, that you can change the software or use pieces of it in new free programs; and that you know you can do these things. To protect your rights, we need to make restrictions that forbid anyone to deny you these rights or to ask you to surrender the rights. These restrictions translate to certain responsibilities for you if you distribute copies of the software, or if you modify it. For example, if you distribute copies of such a program, whether gratis or for a fee, you must give the recipients all the rights that you have. You must make sure that they, too, receive or can get the source code. And you must show them these terms so they know their rights. We protect your rights with two steps: (1) copyright the software, and (2) offer you this license which gives you legal permission to copy, distribute and/or modify the software. Also, for each author's protection and ours, we want to make certain that everyone understands that there is no warranty for this free software. If the software is modified by someone else and passed on, we want its recipients to know that what they have is not the original, so that any problems introduced by others will not reflect on the original authors' reputations. Finally, any free program is threatened constantly by software patents. We wish to avoid the danger that redistributors of a free program will individually obtain patent licenses, in effect making the program proprietary. To prevent this, we have made it clear that any patent must be licensed for everyone's free use or not licensed at all. The precise terms and conditions for copying, distribution and modification follow. GNU GENERAL PUBLIC LICENSE TERMS AND CONDITIONS FOR COPYING, DISTRIBUTION AND MODIFICATION 0. This License applies to any program or other work which contains a notice placed by the copyright holder saying it may be distributed under the terms of this General Public License. The "Program", below, refers to any such program or work, and a "work based on the Program" means either the Program or any derivative work under copyright law: that is to say, a work containing the Program or a portion of it, either verbatim or with modifications and/or translated into another language. (Hereinafter, translation is included without limitation in the term "modification".) Each licensee is addressed as "you". Activities other than copying, distribution and modification are not covered by this License; they are outside its scope. The act of running the Program is not restricted, and the output from the Program is covered only if its contents constitute a work based on the Program (independent of having been made by running the Program). Whether that is true depends on what the Program does. 1. You may copy and distribute verbatim copies of the Program's source code as you receive it, in any medium, provided that you conspicuously and appropriately publish on each copy an appropriate copyright notice and disclaimer of warranty; keep intact all the notices that refer to this License and to the absence of any warranty; and give any other recipients of the Program a copy of this License along with the Program. You may charge a fee for the physical act of transferring a copy, and you may at your option offer warranty protection in exchange for a fee. 2. You may modify your copy or copies of the Program or any portion of it, thus forming a work based on the Program, and copy and distribute such modifications or work under the terms of Section 1 above, provided that you also meet all of these conditions: a) You must cause the modified files to carry prominent notices stating that you changed the files and the date of any change. b) You must cause any work that you distribute or publish, that in whole or in part contains or is derived from the Program or any part thereof, to be licensed as a whole at no charge to all third parties under the terms of this License. c) If the modified program normally reads commands interactively when run, you must cause it, when started running for such interactive use in the most ordinary way, to print or display an announcement including an appropriate copyright notice and a notice that there is no warranty (or else, saying that you provide a warranty) and that users may redistribute the program under these conditions, and telling the user how to view a copy of this License. (Exception: if the Program itself is interactive but does not normally print such an announcement, your work based on the Program is not required to print an announcement.) These requirements apply to the modified work as a whole. If identifiable sections of that work are not derived from the Program, and can be reasonably considered independent and separate works in themselves, then this License, and its terms, do not apply to those sections when you distribute them as separate works. But when you distribute the same sections as part of a whole which is a work based on the Program, the distribution of the whole must be on the terms of this License, whose permissions for other licensees extend to the entire whole, and thus to each and every part regardless of who wrote it. Thus, it is not the intent of this section to claim rights or contest your rights to work written entirely by you; rather, the intent is to exercise the right to control the distribution of derivative or collective works based on the Program. In addition, mere aggregation of another work not based on the Program with the Program (or with a work based on the Program) on a volume of a storage or distribution medium does not bring the other work under the scope of this License. 3. You may copy and distribute the Program (or a work based on it, under Section 2) in object code or executable form under the terms of Sections 1 and 2 above provided that you also do one of the following: a) Accompany it with the complete corresponding machine-readable source code, which must be distributed under the terms of Sections 1 and 2 above on a medium customarily used for software interchange; or, b) Accompany it with a written offer, valid for at least three years, to give any third party, for a charge no more than your cost of physically performing source distribution, a complete machine-readable copy of the corresponding source code, to be distributed under the terms of Sections 1 and 2 above on a medium customarily used for software interchange; or, c) Accompany it with the information you received as to the offer to distribute corresponding source code. (This alternative is allowed only for noncommercial distribution and only if you received the program in object code or executable form with such an offer, in accord with Subsection b above.) The source code for a work means the preferred form of the work for making modifications to it. For an executable work, complete source code means all the source code for all modules it contains, plus any associated interface definition files, plus the scripts used to control compilation and installation of the executable. However, as a special exception, the source code distributed need not include anything that is normally distributed (in either source or binary form) with the major components (compiler, kernel, and so on) of the operating system on which the executable runs, unless that component itself accompanies the executable. If distribution of executable or object code is made by offering access to copy from a designated place, then offering equivalent access to copy the source code from the same place counts as distribution of the source code, even though third parties are not compelled to copy the source along with the object code. 4. You may not copy, modify, sublicense, or distribute the Program except as expressly provided under this License. Any attempt otherwise to copy, modify, sublicense or distribute the Program is void, and will automatically terminate your rights under this License. However, parties who have received copies, or rights, from you under this License will not have their licenses terminated so long as such parties remain in full compliance. 5. You are not required to accept this License, since you have not signed it. However, nothing else grants you permission to modify or distribute the Program or its derivative works. These actions are prohibited by law if you do not accept this License. Therefore, by modifying or distributing the Program (or any work based on the Program), you indicate your acceptance of this License to do so, and all its terms and conditions for copying, distributing or modifying the Program or works based on it. 6. Each time you redistribute the Program (or any work based on the Program), the recipient automatically receives a license from the original licensor to copy, distribute or modify the Program subject to these terms and conditions. You may not impose any further restrictions on the recipients' exercise of the rights granted herein. You are not responsible for enforcing compliance by third parties to this License. 7. If, as a consequence of a court judgment or allegation of patent infringement or for any other reason (not limited to patent issues), conditions are imposed on you (whether by court order, agreement or otherwise) that contradict the conditions of this License, they do not excuse you from the conditions of this License. If you cannot distribute so as to satisfy simultaneously your obligations under this License and any other pertinent obligations, then as a consequence you may not distribute the Program at all. For example, if a patent license would not permit royalty-free redistribution of the Program by all those who receive copies directly or indirectly through you, then the only way you could satisfy both it and this License would be to refrain entirely from distribution of the Program. If any portion of this section is held invalid or unenforceable under any particular circumstance, the balance of the section is intended to apply and the section as a whole is intended to apply in other circumstances. It is not the purpose of this section to induce you to infringe any patents or other property right claims or to contest validity of any such claims; this section has the sole purpose of protecting the integrity of the free software distribution system, which is implemented by public license practices. Many people have made generous contributions to the wide range of software distributed through that system in reliance on consistent application of that system; it is up to the author/donor to decide if he or she is willing to distribute software through any other system and a licensee cannot impose that choice. This section is intended to make thoroughly clear what is believed to be a consequence of the rest of this License. 8. If the distribution and/or use of the Program is restricted in certain countries either by patents or by copyrighted interfaces, the original copyright holder who places the Program under this License may add an explicit geographical distribution limitation excluding those countries, so that distribution is permitted only in or among countries not thus excluded. In such case, this License incorporates the limitation as if written in the body of this License. 9. The Free Software Foundation may publish revised and/or new versions of the General Public License from time to time. Such new versions will be similar in spirit to the present version, but may differ in detail to address new problems or concerns. Each version is given a distinguishing version number. If the Program specifies a version number of this License which applies to it and "any later version", you have the option of following the terms and conditions either of that version or of any later version published by the Free Software Foundation. If the Program does not specify a version number of this License, you may choose any version ever published by the Free Software Foundation. 10. If you wish to incorporate parts of the Program into other free programs whose distribution conditions are different, write to the author to ask for permission. For software which is copyrighted by the Free Software Foundation, write to the Free Software Foundation; we sometimes make exceptions for this. Our decision will be guided by the two goals of preserving the free status of all derivatives of our free software and of promoting the sharing and reuse of software generally. NO WARRANTY 11. BECAUSE THE PROGRAM IS LICENSED FREE OF CHARGE, THERE IS NO WARRANTY FOR THE PROGRAM, TO THE EXTENT PERMITTED BY APPLICABLE LAW. EXCEPT WHEN OTHERWISE STATED IN WRITING THE COPYRIGHT HOLDERS AND/OR OTHER PARTIES PROVIDE THE PROGRAM "AS IS" WITHOUT WARRANTY OF ANY KIND, EITHER EXPRESSED OR IMPLIED, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. THE ENTIRE RISK AS TO THE QUALITY AND PERFORMANCE OF THE PROGRAM IS WITH YOU. SHOULD THE PROGRAM PROVE DEFECTIVE, YOU ASSUME THE COST OF ALL NECESSARY SERVICING, REPAIR OR CORRECTION. 12. IN NO EVENT UNLESS REQUIRED BY APPLICABLE LAW OR AGREED TO IN WRITING WILL ANY COPYRIGHT HOLDER, OR ANY OTHER PARTY WHO MAY MODIFY AND/OR REDISTRIBUTE THE PROGRAM AS PERMITTED ABOVE, BE LIABLE TO YOU FOR DAMAGES, INCLUDING ANY GENERAL, SPECIAL, INCIDENTAL OR CONSEQUENTIAL DAMAGES ARISING OUT OF THE USE OR INABILITY TO USE THE PROGRAM (INCLUDING BUT NOT LIMITED TO LOSS OF DATA OR DATA BEING RENDERED INACCURATE OR LOSSES SUSTAINED BY YOU OR THIRD PARTIES OR A FAILURE OF THE PROGRAM TO OPERATE WITH ANY OTHER PROGRAMS), EVEN IF SUCH HOLDER OR OTHER PARTY HAS BEEN ADVISED OF THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGES. END OF TERMS AND CONDITIONS How to Apply These Terms to Your New Programs If you develop a new program, and you want it to be of the greatest possible use to the public, the best way to achieve this is to make it free software which everyone can redistribute and change under these terms. To do so, attach the following notices to the program. It is safest to attach them to the start of each source file to most effectively convey the exclusion of warranty; and each file should have at least the "copyright" line and a pointer to where the full notice is found. Copyright (C) This program is free software; you can redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU General Public License as published by the Free Software Foundation; either version 2 of the License, or (at your option) any later version. This program is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details. You should have received a copy of the GNU General Public License along with this program; if not, write to the Free Software Foundation, Inc., 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111-1307 USA Also add information on how to contact you by electronic and paper mail. If the program is interactive, make it output a short notice like this when it starts in an interactive mode: Gnomovision version 69, Copyright (C) year name of author Gnomovision comes with ABSOLUTELY NO WARRANTY; for details type `show w'. This is free software, and you are welcome to redistribute it under certain conditions; type `show c' for details. The hypothetical commands `show w' and `show c' should show the appropriate parts of the General Public License. Of course, the commands you use may be called something other than `show w' and `show c'; they could even be mouse-clicks or menu items--whatever suits your program. You should also get your employer (if you work as a programmer) or your school, if any, to sign a "copyright disclaimer" for the program, if necessary. Here is a sample; alter the names: Yoyodyne, Inc., hereby disclaims all copyright interest in the program `Gnomovision' (which makes passes at compilers) written by James Hacker. , 1 April 1989 Ty Coon, President of Vice This General Public License does not permit incorporating your program into proprietary programs. If your program is a subroutine library, you may consider it more useful to permit linking proprietary applications with the library. If this is what you want to do, use the GNU Library General Public License instead of this License.